Professional Documents
Culture Documents
L Ngc Sn
BMT - 2011
Trng i hc Ty Nguyn
Khoa Khoa hc t nhin v cng ngh
B mn Ton
L Ngc Sn
BMT - 2011
Li cm n
hon thnh lun vn tt nghip ny, ti nhn c rt nhiu s
quan tm t thy c, gia nh cng nh bn b.
Tc gi
Mc lc
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trang ph ba
Li cm n
Mc lc
0.1
. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
0.1.1
Tnh cp thit
0.1.2
Mc tiu ca ti
. . . . . . . . . . . . . . . . .
0.2
0.3
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
0.3.1
0.3.2
Chng 1 :
1.1
Khng gian tp v
T2
khng gian
. . . . . . . . . . . .
1.2
. . . . . . . . . . . .
10
1.3
L thuyt phm tr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12
1.4
a tp kh vi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
1.5
CW-phc
18
Chng 2 :
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
2.1
20
2.2
Nht ct ca phn th . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23
2.3
Cu x ca phn th . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24
2.4
26
2.5
. .
29
2.6
35
2.7
S m rng ca nht ct . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
38
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kt lun
39
40
Hnh 1: Bn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
1.2
Hnh 2: Elip
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
1.3
Hnh 3: Bn ph hp . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16
1.4
Hnh 4: Elip
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16
2.1
Hnh 5: Phn th . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
2.2
Hnh 6: Di Mobius
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21
2.3
22
2.4
23
M u
0.1 Tnh cp thit, mc tiu ca ti
0.1.1
Tnh cp thit
tnh cht.
0.1.2
+
Mc tiu ca ti
Trnh by cch chng minh mt s tnh cht ca khng gian phn th.
0.3 Cch tip cn, phng php nghin cu, phm vi nghin
0.3.2
+
Trnh by chng minh khc cc tnh cht ca khng gian phn th.
Chng 1
Khng gian tp v
nh ngha
T2
khng gian
X.
cc tp con ca
, X T
(T2 ) Nu
G T , I
th
G T
I
(T3 ) Nu
G1 , G2 T
Khi cp
(X, T )
th
G1 G2 T
c gi l cc tp m trong
V d
i vi tp
T,
hay
T -m.
1.1. ([1]-Tr.56,57)
1. Gi s
l mt tp ty ,
T = {X, }.
v n c gi l tp th trn
Khi
X , (X, T )
l mt tp trn
X,
c gi l khng gian tp
th.
2. Gi s
X = R.
K hiu
T =
(
[
)
(ai , bi )|ai , bi R, ai bi
iI
Khi
l mt tp trn
tp t nhin) trn
3. Cho
X ).
X,
X.
T = P(X)(tp tt c cc tp con ca
l mt tp bt k. K hiu:
Khi
l mt tp trn
tp ri rc.
(X, T )
c gi l khng gian
con
ca khng gian tp
Tp
A nu trong
Ta hiu mt ln cn ca phn t
xX
{x}
ln cn ca tp con
l tp ng nu phn b ca
V d
c gi l mt ln cn ca tp
A.
c mt tp con m cha
nh ngha
(X, T ), A X .
nh ngha
trong
A
X
ca khng gian tp
c gi
l tp m.
1.2. ([1]-Tr.57,58)
1. Xt khng gian tp th
X.
Khi ta c tp
ng thi va l
tp ng, va l tp m.
2. Xt
vi tp t nhin th mi khong
mt tp m, mi on
nh ngha
Khi h
[a, b] = {x : a x b}
(X, T )
c gi l tp cm sinh bi tp
trn
l mt tp trn
Y.
nh ngha
V d
Ux
ca
Vy
ca
l mt tp ng.
U = {U Y : U = Y V, V T }
sao cho
Khng gian
Y X.
Y.
Tp
(Y, U)
(X, T ).
c gi l
x, y X
T2 khng
x 6= y
tn ti
Ux Vy = .
1.3.
d(a, b) = > 0.
Xt cc hnh cu m
G H = .
d(b, p) <
3.
a, b X, a 6= b.
G = S(a, 3 ), H = S(b, 3 ).
Tht vy, nu tn ti
pGH
Ta cn chng minh
th ta c
d(a, p) <
3 v
10
Mt khc ta c
2
+ =
3 3
3
Vy
V l
1.2
nh ngha
Mt nh x
f 1 (W )
th
Chng minh.
xX
lin tc ti
X, Y
f (V ) W ,
Khi do
suy ra
ca
x0
sao cho
nu
f (V ) W .
c gi l lin tc trn X.
l hai khng gian tp,
xX
f : X Y .
khi v ch khi vi mi ln cn
ca
x.
l ln cn ca
f (x).
th
([1]-Tr.80) Gi s
mt ln cn ca
sao cho
f (x0 ) tn ti ln cn V
Khi nh x
f (x)
ca
lin tc vi mi
nh l
vi mi ln cn
Nu
(X, T ), (Y, U)
f : X Y
lin tc ti
V f 1 (W ),
lin tc ti
xX
x nn tn ti ln cn V
do
f 1 (W )
ca
l mt ln cn ca
x.
Ngc li, gi s
mt ln cn ca
t
nh l
f (x).
Theo gi thit
f 1 (W )
Khi
l mt ln cn ca
f (V ) W
nn
x.
f : X Y .
(a)
l mt ln cn ca
x.
V = f 1 (W ).
lin tc ti
(X, T ), (Y, U)
l nh x lin tc;
11
(b) Nghch nh ca mi tp m l tp m;
(c) Nghch nh ca mi tp ng l tp ng;
(d)
A X f (A) f (A);
(e)
B Y f 1 (B 0 ) (f 1 (B))0 .
Chng minh.
(a) (b)
ta c
([1]-Tr.81)
Gi s
l mt tp m trong
f (x) G,
do
lin tc nn tn ti ln cn
G x V f 1 (G),
do
f 1 (G)
ln cn ca mi im thuc n nn
(b) (c)
c
f (A) f (A)
(d) (e)
A X,
Vi mi
nn
Vi mi
(c)
B Y,
Y.
ta c
A f 1 (f (A)).
theo
(d)
ca
x f 1 (G)
sao cho
f (V )
x f 1 (G)
(b)
ta
l tp m.
Ta c
l tp m. Do
theo
Vi mi
l mt ln cn ca
f 1 (G)
l mt tp ng trong
f 1 (Y \F ) = X\f 1 (F )
(c) (d)
do
Xt
Y , G 6= .
Y \F
f 1 (F )
f 1 (f (A))
Do
l tp m, theo
l tp ng.
l tp ng. Mt khc
f (A) f (A).
ta c
f (f 1 (B)) f (f 1 (B)) B
Suy ra
f 1 (B) f 1 (B).
Do
B Y
ta c:
Vi mi
x X,
gi
l ln cn m ca
f (x).
c:
x f 1 (W ) = f 1 (W 0 ) (f 1 (W ))0
Theo gi thit ta
12
V = (f 1 (W ))0 ,
lin tc tai
nh l
suy ra
l mt ln cn ca
lin tc trn
f (V ) W .
Do
X.
f : X Y, g : Y Z
tp,
x,
ta c
l cc khng gian
g f : X
l nh x lin tc.
Do
lin tc nn
nh ngha
f : X Y
lin tc v
G TZ .
([1]-Tr.82) Vi mi
Chng minh.
f 1 (g 1 (G)) TX .
Do
Cho nn
X, Y
lin tc nn
g f
lin tc.
c gi l mt php ng phi nu
f 1
g 1 (G) TY .
nh
l mt song nh,
lin tc.
tng ng tp.
nh ngha
Y.
Khi ,
trong
1.3
th
X, Y
f : X
m (ng)
c gi l nh x m (ng) nu vi mi tp
f (A)
m (ng) trong
Y.
L thuyt phm tr
nh ngha
(I) Mt lp cc i tng ca
l mt vt ca
(II) Hai vt
k hiu
c cho bi:
Ob(C).
Mi phn t ca
Ob(C)
C.
A, B Ob(C)
lun xc nh c mt tp hp
c gi l cc cu x t
cc cp vt ca
vo
tha mn: nu
(A, B) 6= (C, D)
th:
M orC (A, B)
13
(III) Vi mi b ba
(A, B, C) Ob(C)
lun xc nh c mt nh x:
ta c:
() = ()
(ii)
sao cho
ta c:
M or(C) =
M orC (A, B)
A,BOb(C)
V d
1.4. ([5]-Tr.9,10)
mi vt l mt tp hp, mi
(A, x0 ), x0
14
tha mn
f (x0 ) = y0 ,
x.
1.4
a tp kh vi
nh ngha
c gi l mt a tp tp
chiu nu
nh ngha
Rn .
l mt a tp tp
(U )
trong
M,
chiu. Mt bn
l mt cp
l mt ng phi t
Rn .
Hnh
1.1: Bn
x2 y 2
V d 1.5. Xt elip (E) :
+
= 1 (a > b > 0)
a2 b 2
t U = {A(x, y) (E)|y > 0}, U = (a, a). Xt
nh x:
: U U
A(x, y) 7 x
Khi ta c
(U, )
l mt bn ca
(E).
(X, T )
Tht vy, ta c
(U, )
vi
ti tp m
15
Hnh
(+) R rng
(+)
m trong
(E)
l ng phi
l n nh: Vi mi
1.2: Elip
m trong
A(x1 , y1 ), B(x2 , y2 ) U
(A) = (B),
ta
b
x1 = x2 y1 =
a
l ton nh: Vi mi
q
q
b
2
a2 x1 =
a2 x22 = y2 A B
a
t U,
xt
bp 2
A(t,
a t2 ) U .
a
Ta c
(A) = t
, 1
lin tc: Ta c
tc. Ngoi ra
Vy
(U, )
nh ngha
hp,
v
l mt bn ca
(E).
(U, ), (V, ) c gi l C k ph
k (N\{0}){}, nu U V = hoc 1 := (U V ) Rn
1 := (U V ) Rn
thuc lp
Ck.
16
Hnh
V d
1.6. Xt elip
1.3: Bn ph hp
x2 y 2
(E) : 2 + 2 = 1 (a > b > 0)
a
b
Hnh
t
1.4: Elip
Xt nh x
17
Xt nh x
2 : U2 U 2
A(x, y) 7 y
Chng minh tng t v d 1.5 ta c
(U1 , 1 )
(U2 , 2 )
l cc bn ca
(E).
t
2 (W ) = (0, b).
Xt nh x:
f : W1 W2
bp 2
a x2
x 7 f (x) = 2 1 (x) =
a
R rng
l vi phi. Do ta c
nh ngha
tp
A = {(Ui , i )}iI
l mt ph ca
M,
(ii) Hai bn bt k ca
nh ngha
kh vi cp
(U2 , 2 )
ph hp.
chiu. Mt Atlas kh vi cp
cc bn
(i)
(U1 , 1 )
trn
l mt a tp
l mt lp
M=
tc l
k (N\{0}) {}
C k ph
k (N\{0}) {}
trn
iI
Ui .
hp.
l mt a tp
l mt Atlas cc i trn
Mt a tp tp c trang b mt cu trc kh vi cp
c gi l mt a tp kh vi cp
chiu, mt cu trc
M.
k (N\{0}) {}
k.
x2 y 2
+
= 1 (a > b > 0) l mt a tp kh vi.
V d 1.7. Ta c (E) :
a2 b 2
vy, t:
Tht
18
(1)
(2)
(3)
(4)
Khi ta c
{U , }4=1
l mt cu trc kh vi ca
(E).
Do
(E)
l mt
a tp kh vi.
1.5
CW-phc
nh ngha
l mt khng gian
e ( A) (c gi l cc
c chiu
c cc khoang
ek
ta k hiu l
vi
kn
en .
n 0
Ta k hiu
c gi l
gi l chiu ca n.
Xn
nsn.
l tp hp ca tt
19
(b) Nu
en
nkhoang,
th tn ti mt nh x c trng:
: (B n , S n1 ) (X, X n1 )
tha mn
nh ngha
mt
CW
|B n \S n1
l mt ng phi t
en .
K(en )
compact vi mi khoang
nh ngha
F X, F
th
K(en )
l tp ng nu
(X, A)
en .
F en
c gi l mt quan h
e ( A)
l mt phc con
en .
1.17. ([3]-Tr.115) Mt cp
nu
en
CW phc
B n \S n1
X\A
l hp cc khng
(c gi l cc khoang) tha mn cc iu
Chng 2
s v d
nh ngha
gi l khng gian c s
(iii) Mt nh x lin tc
(iv) Mt khng gian
p : E B
gi l th
(1)
p1 (b)
ng phi vi
(2) Vi mi
bB
vi mi
bB
tn ti mt ln cn
: Ub F p1 (Ub )
sao cho
Hnh
Ub
ca
b,
v mt php ng phi
p((b0 , x)) = b0 .
2.1: Phn th
20
21
V d
bB
khng gian
p(b, x) = b.
mi
(E)
c gi l khng gian c s ca
Vi mi
tch.
Khi ta c
Tht vy, do
bB
chn
p1 (b)
c gi l th trn
E = BF
(E, p, B)
b.
p : E B
xc nh bi
l mt phn th v c gi l
phn th
Ub = B
v nh x
= Id : B F B F
(b, x) 7 (b, x)
Ta c
V d
l php ng phi v
2.2. (
ng trn
Hnh
2.2: Di Mobius
22
V d
2.3. (
Vi mi
bB
t:
Tb (B) = {
y Rn |
y
v
X=
tip xc vi
ti b
{Tb (B)|b B}
Xt nh x:
p : X B
Tb (B) 7 b
Khi ta c
(X, p, B)
Hnh
V d
ta xem
2.4. (
B ).
y Oy .
Vi mi
b S n,
t:
Mb = {x Rn+1 |x = kb, k R}
t
M=
{Mb |b S n }.
Xt nh x:
q : M S n
Mb 7 b
Khi
S n ).
(M, q, S n )
l mt phn th trn
Sn
23
nh ngha
(E, p, B)
nu
E0
(E 0 , p0 , B 0 ) c gi l mt phn th con ca
E, B0
p0 = p|E 0 : E 0 B 0
2.2 Nht ct ca phn th
nh ngha
l mt nh x lin tc tha mn
ct ca phn th
tha mn
p s = 1B .
vi mi
Hnh
Mnh
dng
bi
s.
s : B E
b B.
nu v ch nu
s c gi l mt nht
s(b) p1 (b)
(E, p, B), s
Khi
(E 0 , p0 , B 0 )
(E, p, B)
th
l phn th con ca
l nht ct ca
(E 0 , p0 , B 0 )
s(b) E 0 , b B 0 .
vi
f : B F
(B F, p, B) c
l nh x duy nht c xc nh
24
Chng minh.
([4]- Tr.12) Do
l nht ct ca
nn ta c:
p s(b) = b p(u, f ) = b u b, b B
Ta c
l nh ca
qua mt nh x
g : B F
nn
f = g(b).
2.3 Cu x ca phn th
nh ngha
Mt cu x ca hai phn th
(E, p, B)
(E 0 , p0 , B 0 ),
k hiu
(u, f ) : (E, p, B) (E 0 , p0 , B 0 ),
l mt cp nh x lin tc
f : B B 0
tha mn
p0 u = f p,
E0
p0
p
B
T nh ngha ta c
(E 0 , p0 , B 0 )
th trn
th
f (b).
(u, f )
B0
l mt cu x ca hai phn th
u : E E 0 ,
l ton nh th
qua
tr thnh
hon ton xc nh bi
u.
Vy cu
Do th trn
(E, p, B)
trn
B.
(E, p, B)
Mt cu x phn th trn
(E 0 , p0 , B)
l mt nh x lin tc
(hay
B -cu
u : E E 0
E22
22
22
2
p 22
22
22
(E 0 , p0 , B)
/ 0
E
~
~
~
~
~~
~
~~
~~ p0
~
~~
~~ ~
x)
l hai phn th
u : (E, p, B)
tha mn
p = p0 u,
hay s
25
V d
1. Cho
(E 0 , p0 , B 0 )
u : E 0 E , f : B 0 B
3. Cp nh x
4. Cho
(E, p, B)
l mt
l mt cu x phn th.
B -cu
(u, f ) : (E, p, B) (E 0 , p0 , B 0 )
l mt
l mt cu x phn th v
u
/
E0
B
nh ngha
u0
/
(u, f )
(u0 , f 0 ).
E 00
p00
p0
x.
B -cu
(u0 , f 0 ) : (E 0 , p0 , B 0 ) (E 00 , p00 , B 00 )
ta c
(u, f ) : (E 0 , p0 , B 0 ) (E, p, B)
2. Nht ct ca
(E, p, B)
f0
B 00
(u, f ) : (E, p, B)
(E 0 , p0 , B 0 ) c gi l mt ng cu phn th nu v ch nu tn ti mt cu
x phn th
(u0 , f 0 ) : (E 0 , p0 , B 0 ) (E, p, B)
sao cho
uu0 = 1E 0 , u0 u =
1E ,
f f 0 = 1B 0 , f 0 f = 1B .
nh ngha
u, f
l cc php ng phi.
(E, p, B)
c gi l tm
cu vi phn th tch
(B
Bun,
thng vi th
nu
(E, p, B)
B -ng
F, q, B).
nh ngha
26
Vi mi khng gian
v cc
Bcu
B,
ta k hiu
BunB
x.
nh ngha
l mt phn th
(E, p, B) v (E 0 , p0 , B 0 )
(E E 0 , p p0 , B B 0 ).
nh ngha
2 = (E2 , p2 , B)
trn
B,
k hiu
1 2 ,
l phn th
1 = (E1 , p1 , B)
(E1 E2 , q, B)
vi
p1 (x) = p2 (x0 )
bB
Mnh
q 1 (b)
ca
(E1 E2 , q, B)
1
p1
1 (b) p2 (b) E1 E2 .
l hai
Bcu
x. Khi ta c:
u1 u2 : (E1 E2 , q, B) (E10 E2 , q 0 , B)
xc nh bi
Chng minh.
u1
lin tc v
Do
u1
@@
@@
p1 @@@
B
Do
l mt
Bcu
cu x.
x nn ta c
/ E0
1
~~
~
~~ 0
~~ ~ p1
Bcu
x nn ta c
u2
lin tc v
27
u2
E2 @
@@
@@
p2 @@@
B
t
v = u1 u2 ,
do
u1 , u2
/ E0
2
~~
~
~~ 0
~~ ~ p2
lin tc nn
E1 EI 2
II
II
I
q IIII
$
Tht vy
(x1 , x2 ) E1 E2 .
/ E0
1
uu
u
u
uu
uu 0
zuu q
E20
Ta c:
H qu
q0v = q.
2.1. Nu
u1
u2
l cc
Bng
cu th
u1 u2
l mt
Bng
cu.
Chng minh.
Ta c do
u1 , u2
l cc php ng phi nn
u1 u2
l php
Mnh
(E1 , p1 , B)
l phn th tm thng vi th
28
F1 F2 .
l phn th tm thng vi th
Chng minh.
Do
(E1 , p1 , B)
tn ti php ng phi
l mt phn th tm thng vi th
u1 : E1 B F1
u1
E1 A
AA
AA
p1 AAA
B
Vi
F1
nn
B F1
v
vv
vvq
v
v 1
vz v
q1 : (b1 , x) 7 b1
Ta c
x xc nh duy nht bi
u1 .
Do
u1
vi
f1 : E1 F1
l php ng phi nn ta c
p1 , f1
l nh
l cc
php ng phi.
Tng t ta c tn ti php ng phi
u2 : E2 B F2
tha mn s
u2
E2 A
AA
AA
p2 AAA
B
Vi
B F2
vv
vv
v
vv q2
vz v
q2 : (b2 , x) 7 b2
Ta c
x xc nh duy nht bi
u2 .
Do
u2
vi
f2 : E2 F2
l php ng phi nn ta c
p2 , f2
l nh
l cc
php ng phi.
Ta cn chng minh tn ti php ng phi
v : E1 E2 B F1 F2
E1 EI 2
II
II
I
q IIII
$
Ta c:
Xt
B F1 F2
qq
qqq
q
q
qq q 0
qx qq
E1 E2 :
29
Khi ta c
Mnh
dng
(E1 E2 , q, B)
(E2 , p2 , B)
mt nht ct ca
Chng minh.
s1
vi
l mt nht ct ca
xc nh duy nht bi
([4]- Tr.16) Gi s
Do
s1 , s2
s2
s.
s : B E1 E2
l mt nht ct , v
b B
(E1 , p1 , B)
lun c
s.
sinh
2.11. ([4]- Tr.17) Cho phn th
nh ngha
gian con ca
(E 0 , p0 , A)
V d
B.
Khi s hn ch ca
trong
E 0 = p1 (A)
vi th
th tch trn
vi th
trn
A,
|A,
B.
Khi
|A = (A F, p, A)
l mt phn th trn B, th ta c
Nu
u :
l mt
F.
l phn th
p|E 0 = p0 .
= (B F, p, B)
l mt tp con ca
k hiu
Bcu
x v
|A1 = (|A)|A1
A B.
Khi :
uA = u|(E(|A)) : |A |A
A1 A B
|B = .
30
l mt
Acu
(vu)A = vA uA
x.
v
Nu
v :
(1 )A = 1|A .
c xc nh nh cc hm t
B1 ,
qua nh x
V d
f,
k hiu
u 7 uA
= (E, p, B), f : B1 B
f (b1 ) = p(x),
BunB BunA .
f (),
x th hai, ta c
7 |A
Do , cc hm
nh ngha
Bcu
l mt
E1
(b1 , x) B1 E
vi
vi
p1 : (b1 , x) 7 b1 .
2.7.
1. Cho
l mt phn th trn
php nhng
j : A B .
(E(j ()), p0 , A)
Ang
Khi
|A = (E(|A), p, A)
j () =
cu. Tht vy ta xt
Acu
Mt khc xt:
u0
Acu
Do
Ang
2. Cho
f ()
cu. Hay
|A
l phn th cm sinh ca
f : B1 B ,
Khi
x, v
Ang
= (E, p, B)
cng vi
c gi l
j ()
cu.
di nh x
xc nh bi
xc nh mt cu x
f (b1 , x) = x.
(f , f ) : f () ,
31
Tht vy
E(f ())
p1
/
B1
/B
cu x chun tc ca phn th
mi
b1 B1
th hn ch
phi. Hn na nu
f : B1 B .
di nh x
1
f : p1
1 (b1 ) p (f (b1 ))
l mt phn th bt k trn
mt cu x phn th bt k, khi tn ti mt
tha mn
f w = v .
Chng minh.
Vi mi
cc cp
Cu x
th
(b1 , x) b1 E
vi
1
f : p1
1 (b1 ) p (f (b1 ))
(v, f ) :
w : f ()
trong
E1
l tp
p1
1 (b1 ) b1 E
vi
B1 cu
Khi vi
l mt php ng
f () = (E1 , p1 , B1 ),
(b1 , x) B1 E
b1 B1
B1 ,
([4]- Tr.18) Gi s
hp tt c cc cp
(f , f ) : f ()
= (E, p, B),
f : b1 p1 (f (b1 )) p1 (f (b1 ))
(b1 , x) 7 x
y r rng l php ng phi.
By gi xt
bt k, suy ra
= (E2 , p2 , B1 ),
pv = f p2 .
(v, f ) :
l mt cu x phn th
32
Xt nh x
xc nh nh sau:
w : E2 E1
y 7 w(y) = (p2 (y), v(y))
Khi ta c
p1 w(y) = p2 (y)
nn
l mt
B1 cu
x.
Mt khc ta c
ta
u :
nh ngha
l mt
f : B1 B
Bcu
B1 cu
x v
f (u)
nh sau:
f (u) : f () f ()
(b1 , x) 7 (b1 , u(x))
T nh ngha trn ta c
Bcu
x th 2 th
f (1 ) = 1f ()
v nu
v :
l mt
Do
ta c mnh sau:
Mnh
f : BunB BunB1
u :
l mt hm t.
f : B1 B ,
h cc hm
Hn na, vi mi
Bcu
33
Chng minh.
Ta ch cn chng minh
Tht vy,(b1 , x)
E(f ()),
uf = f f (u).
ta c:
Mnh
uf = f f (u)
x lin tc, v
cu,
g (f ())
Chng minh.
p0
g : B2 B1
B.
l mt phn th trn
(f g) ()
Ta c
B2 ng
Khi
f : B1 B
l 2 nh
1 ()
Bng
cu.
Xt nh x:
u : E E 0
x 7 (p(x), x)
Ta c:
php ng phi nn
1 ()
By gi ta chng minh
+)
f () = (E1 , p1 , B1 )
Bng
g (f ())
Mt khc
cu.
(f g) ()
B2 ng
cu. Ta c:
trong :
p1
g (f ()) = (E2 , p2 , B2 )
trong :
p2
34
+)
(f g) () = (E3 , p3 , B2 )
trong :
Xt nh x:
v : E3 E2
(b2 , x) 7 (b2 , (g(b2 ), x))
Khi
(b2 , x) E3
ta c:
H qu
g (f ())
(f g) ()
g = f |A1 : A1 A,
g (|A)
f ()|A1
Chng minh.
B2 ng
f : (B1 , A1 ) (B, A)
= (E, p, B)
A1 ng
Mnh
p1
l mt nh x, v
Chng
l mt phn th trn
tha mn
f () = (E1 , p1 , B1 )
l nh x m th
minh.
p1
Khi
g (|A) =
(a1 , x) A1 K
= (E, p, B), f : B1 B
l phn th cm sinh ca
di
f.
l nh x m.
E1 , E1 B1 E .
B.
Khi nu
l mt nh x cp,
cu.
cu.
l mt ln cn m ca
Ta cn tm mt ln cn m
ca
(b1 , x)
b1 = p1 (b1 , x)
vi
V1
ca
V p1 (W ).
T nh ngha ca tp ca
b1 B1
v ln cn m
E1
ca
(tp tch) th tn ti mt ln cn m
xE
sao cho
(V1 U ) W .
35
V = V1 f 1 (p(U )) V
m do
mi
b1 V
p(x) = f (b1 ),
tn ti
b1 = p1 (b1 , x) V .
Mnh
x U
Cho nn
vi
l mt nht ct ca
= (E, p, B)
psf (b1 ).
Do
lin tc.
do ,
Khi vi
(b1 , x) W
l mt phn th, v nh x
l cu x chun tc ca
th ta c
: B1 E(f ())
l mt nht ct tha mn
([4]- Tr.20) Ta c
Chng minh.
m v
V p1 (W ).
f : B1 B , (f , f ) : f ()
Nu
xc nh bi
f = sf .
l mt nht ct ca
f ().
f (b1 ) =
Mt khc ta c:
nh ngha
a phng nu vi mi
|U
|U
U ng
bB
trn
th tn ti mt ln cn m
l ng cu
ca
sao cho
cu.
phng vi th
nu
trn
l tm thng a
(B
F, p, B).
Mnh
Cho
, ,
B.
l hai ln cn m ca
bB
sao
36
cho
|U
|U
U ng
cu v
|V
|V
V ng
cu.
Xt cc php nhng:
j1 : U V U
j2 : U V V
Theo V d 2.7 ta c cc
(U V )ng
cu sau:
|(U V )
= j1 (|U )
|(U V )
= j1 (|U )
|(U V )
= j2 (|V )
|(U V )
= j2 (|V )
|U
Mt khc do
|U
U ng
cu nn tn ti
U ng
cu
u : |U |U
Xt nh x:
u0
(U V )ng
l mt
(U V )ng
H qu
j1 (|U )
j1 (|U )
cu.
cu. Do
j2 (|V )
j2 (|V )
tm thng a phng th
(U V )ng
(U V )ng
cu.
cu.
l ng cu a phng vi mt phn th
l tm thng a phng.
37
Mnh
B1 B
l mt nh x lin tc. Nu
f ()
f ()
l ng cu a phng trn
vi mi tp m
U B.
f ()|f 1 (U )
H qu
trn
Chng minh.
f 1 (U )ng
B, A B.
j ()
j ()
Khi
|A
|U
f (|U )
= f ()|f 1 (U )
U ng cu ta c f ()|f 1 (U )
cu.
|A
Xt nh x nhng
f :
B1 .
|U
l ng cu a phng th
Chng minh.
Nu
B,
l ng cu a phng.
j : A B .
ng cu a phng trn
A.
j ()
= |A
j ()
= |A
Do ra c
H qu
|A
|A
l ng cu a phng
F , f : B1 B
trn
|A
l tm thng a phng vi th
vi th
Chng minh.
Gi s
l mt nh x,
= (E, p, B).
A B.
Khi
f ()
F.
= (B F, q, B), = (B1 F, q1 , B1 )
l cc phn th tch. Theo gi thit ta c
theo Mnh 2.11 ta c
Mt khc ta c
E(f ())
f ()
f ()
ng cu a phng. Do
l ng cu a phng.
f () = (B1 B F, q 0 , B1 ),
u c dng
trong mi phn t ca
38
Xt nh x:
u : E(f ()) B1 F
(b1 , (f (b1 ), x)) 7 (b1 , x)
Ta c
Suy ra
u l php ng phi v do q1 u = q 0
f ()
tm thng a phng. Do
By gi ta s chng minh
|A
vy theo H qu 2.4 ta c
ta c
|A = (A F, q, A),
(A F, q, A).
Cho nn
|A
|A
nn
f () v
f ()
B1 ng cu.
tm thng a phng.
l tm thng a phng vi th
|A
l ng cu a phng.
|A
suy ra
F.
Tht
Mt khc
ng cu a phng vi th tch
l tm thng a phng vi th
F.
nh l
vi th
ct
F,
ca
(B, A)
|A
= (E, p, B)
l mt quan h
CW
l mt phn th tm thng
phc. Khi tt c cc nht
ca
theo
(m 1)
(H2 ) C mt quan h
A = (X I) (Y )),
Chng minh.
CW
vi
lin thng vi mi
phc
(Y, X)
tha mn
dimB < n.
Vi
ta c
Gi s
c th chia
tm thng.
In
trn
A=B
n=0
uc ()
Nu
Phn th
B = Y I
I = [0, 1].
(H1 ). Gi s nh l ng vi mi
s0 |A = s.
m dimB .
l mt
In
khoang ca
|Bn1
vi nh x gn
l tm thng a phng.Do
ca
c di
1/k
s0
In
tha mn
uc : I n B .
l compact, nn ta
tha mn
uc ()|K
ta xc nh c mt
39
nht ct
gi s rng
ca
uc ()|I n .
c xc nh trn
(n 1)
c xc nh trn
cho bi mt nh x
uc
trn
uc
t nhin
theo yu cu
I n,
nht ct
K F .
by gi
S dng ng cu
sn ca
s |Bn1 = s0
Do ta xc nh c mt nht ct
s |C = sc ,
sc
ca
ca
lin tc.
Nu
dimB = ,
dng cc nht ct
sn
th
ca
l mt
|Bn
nlin
tha mn
ta xc nh c mt nht ct ca
thng vi mi
Sn |Bn1 = Sn1
tha mn
n,
v
khi ta xy
s1 = s,
s |Bn = sn .
kt lun
Lun vn trnh by vn tt mt s khi nim c s pht biu v
chng minh cc ni dung chnh l:
1. Trnh by khi nim khng gian tp, nh x lin tc trn khng gian
tp, v ch ra mt s v d c gii thch tng minh.
2. Trnh by vn tt khi nim phm tr, CW-phc.
3. Trnh by nh ngha a tp kh vi ch ra mt s v d c th minh
ha.
4. Ni dung chnh ca lun vn trnh by khi nim khng gian phn th,
v cc tnh cht ca n. Ti trnh by c th mt s v d nh V
d 2.3, V d 2.4. Ngoi ra, ti cn trnh by chi tit chng minh cc
tnh cht nh: Mnh 2.2, Mnh 2.3, Mnh 2.6, Mnh 2.7,
Mnh 2.10, H qu 2.4, H qu 2.5.
Hng tip tc chng ti s trnh by cc tnh cht ca khng gian phn
th ca hnh cu trn khng gian x nh.
40
41