You are on page 1of 13

CHNG I TNG QUAN V TNH TRNG LM PHT V THT NGHIP HIN NAY 1.

1 nh ngha v tht nghip v lm pht a/ Tht nghip Tht nghip, trong kinh t hc, l tnh trng ngi lao ng mun c vic lm m khng tm c vic lm (t Hn-Vit tht: mt mt, nghip: vic lm). T l tht nghip l phn trm s ngi lao ng khng c vic lm trn tng s lc lng lao ng x hi. Lch s ca tnh trng tht nghip chnh l lch s ca cng cuc cng nghip ha. nng thn, mc d c tnh trng thiu vic lm, tht nghip mt phn, lm vic t thi gian nng thn, nhng tht nghip khng b coi l vn nghim trng. b/ Lm pht Trong kinh t hc, lm pht l s tng ln theo thi gian ca mc gi chung ca nn kinh t. Trong mt nn kinh t, lm pht l s mt gi tr th trng hay gim sc mua ca ng tin. Khi so snh vi cc nn kinh t khc th lm pht l s ph gi tin t ca mt loi tin t so vi cc loi tin t khc. Thng thng theo ngha u tin th ngi ta hiu l lm pht ca n v tin t trong phm vi nn kinh t ca mt quc gia, cn theo ngha th hai th ngi ta hiu l lm pht ca mt loi tin t trong phm vi th trng ton cu. Phm vi nh hng ca hai thnh phn ny vn l mt ch gy tranh ci gia cc nh kinh t hc v m. Ngc li vi lm pht l gim pht. Mt ch s lm pht bng 0 hay mt ch s dng nh th c ngi ta gi l s "n nh gi c". 1.2 Tnh hnh tht nghip v lm pht a/ Tnh hnh tht nghip Theo s liu do Tng cc thng k cng b vo ngy 31 thng 12 va qua, tng trng kinh t ca Vit Nam trong nm 2008 ch t 6,2%, tuy l cao so vi nhiu nc, nhng li thp hn nhiu so vi mc 8,5 % ca nm 2007 v l mc thp nht t gn mt thp nin qua Vit Nam. Xu hng st gim s cn tip din v theo d bo ca Qu tin t quc t trong nm 2009, mc tng trng kinh t ca Vit Nam s ch t 5%. T l tht nghip Vit Nam c B Lao ng, Thng binh

v X hi cng b trong nhng nm qua v c Tng cc Thng k thng k trong hai nm li y thc ra ch c tnh cho khu vc thnh th, cho nhng ngi trong tui t 15 - 60 i vi nam v 15 - 55 i vi n. Ngi tht nghip cn phi hiu l nhng ngi ti thi im iu tra khng i lm, ang c nhu cu tm vic lm v nu c vic lm l phi i lm ngay. Tuy nhin, nh gi v tnh hnh lao ng v vic lm trong nn kinh t, chng ta cn bit thm mt tiu ch khc l t l lao ng thiu vic lm. y l tiu ch quan trng c tnh cho c lao ng khu vc nng thn v thnh th nhng cha c cng b t trc n nay. Vit Nam, t l lao ng thiu vic lm thng cao hn nhiu so vi t l tht nghip; trong t l thiu vic lm nng thn thng cao hn thnh th.

Vi cch hiu nh vy, t l tht nghip ca Vit Nam hin nay l 4,65%, tng 0,01% so vi nm 2007. Trong khi , t l lao ng thiu vic lm hin nay l 5,1%, tng 0,2% so vi nm 2007. ng ch , t l thiu vic lm nng thn ln ti 6,1%, trong khi t l ny khu vc thnh th l 2,3%. C mt thc t l t cui nm 2008 n nay, nhiu doanh nghip trong cc khu cng nghip ct gim lao ng do suy gim kinh t. Tuy nhin, khng th ni rng tt c nhng lao ng ny b tht nghip v phn ln nhng ngi ny tr v qu v tm kim mt cng vic mi (c th l cng vic khng ph hp) nhng vn cho thu nhp, d c th l thu nhp thp. Chnh v vy, cn ht sc thn trng khi ni v tnh trng tht nghip hin nay. T l ngi lao ng thiu vic lm ca Vit Nam nm 2009 s tng t mc 5,1% hin nay ln 5,4%; trong ring khu vc nng thn ln ti 6,4%. T l lao ng thiu vic lm khu vc nng thn cao nh vy l do din tch t nng nghip ang b thu hp dn trong khi lao ng nng thn li cha c o to ngh ph hp thch nghi vi s bin i qu nhanh ny.

b/ Tnh hnh lm pht Lm pht d u v bt c lc no cng l vn tin t. Ni cch khc, lm pht VN nm 2007 cng vn th thi. Mt s kin cho rng do gi xng du, gi nguyn vt liu, gi thc phm tng dn n lm pht (kiu chi ph y). Tuy nhin, chi ph c "y" khin cho ton b mt bng gi c tng ln (lm pht) cng phi nh tng cu tng (tin tng) hoc tng cung gim (GDP gim). [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/XPPRESP3/LOCALS %7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif[/IMG]

T l lm pht ca 5 thnh vin chnh ca G8 t 1950 ti 1994 Lm pht hin nay Vit Nam l mt hin tng c nguyn nhn tin t, bt ngun t phn ng thiu ng b ca hai chnh sch v m l tng trng tin t - tn dng v n nh t gi, dn n hu qu lm thng d cung tin Nm 2008, t l lm pht Vit Nam c khong 22,97 %[28], cao hn nhiu mc Quc hi ra l di 8,5-9% trong k hoch pht trin kinh t x hi nm 2008. Trong khi , tc tng trng GDP thc t tnh theo n v tin t quc gia ca Vit Nam nm ny l 6,18%[29], thp hn mc Quc hi ra l trn 7,5-8%. Nhng lo ngi v lm pht tng tc nhanh trong nm 2007 v na u nm 2008 khin Chnh ph quyt nh thc hin cc bin php tht cht tin t v ti chnh cng nh tc ng ca khng hong ti chnh ton cu khin kinh t tng trng chm hn d kin. Nhng n lc ca Chnh ph nhm kim sot tnh hnh lm pht cng nh s suy yu d kin v nhu cu bn ngoi s

khin tng trng ca nn kinh t chm li mc 7% trong nm 2008 v d kin tng tr li mc 8,1% vo nm 2009. T l lm pht nm 2008 d kin tng cao 18,3% (tnh bnh qun giai on) hoc 15,6% (ly ch s cui k ca nm 2008 so vi 2007). Tng trng xut khu ca VN ch t 18,7% (so vi 21,3% ca nm 2007). Tuy nhin, nn kinh t VN phc hi tng trng vo nm 2009, vi mc tng GDP d kin t 8,1%, tng trng xut khu vn ln mc 23,5% v t l lm pht s gim dn xung cn 10,2% nu tnh bnh qun giai on v 7,6% tnh theo ch s cui k.

CHNG II NHNG NH HNG CA THT NGHIP N LM PHT 2.1 Nguyn nhn ca tht nghip v lm pht 2.2.1/ Nguyn nhn ca tht nghip Cc hc thuyt kinh t hc gii thch tht nghip theo cc cch khc nhau. Kinh t hc Keynes nhn mnh rng nhu cu yu s dn n ct gim sn xut v sa thi cng nhn (tht nghip chu k). Mt s khc ch rng cc vn v c cu nh hng th trng lao ng (tht nghip c cu). Kinh t hc c in v tn c in c xu hng l gii p lc th trng n t bn ngoi, nh mc lng ti thiu, thu, cc quy nh hn ch thu mn ngi lao ng (tht nghip thng thng). C kin li cho rng tht nghip ch yu l s la chn t nguyn. Ch ngha Mc gii thch theo hng tht nghip l thc t gip duy tr li nhun doanh nghip v ch ngha t bn. Cc quan im khc nhau c th ng theo nhng cch khc nhau, gp phn a ra ci nhn ton din v tnh trng tht nghip. Vic p dng nguyn l cung - cu vo th trng lao ng gip l gii t l tht nghip cng nh gi c ca lao ng.

Nghin cu ca Ngn hng Th gii Chu Phi, Trung ng v Chu M Latinh ch ra, cc nc ang pht trin, tnh trng tht nghip cao trong ph n v thanh nin cn l hu qu ca nhng quy nh v trch nhim ch lao ng.

Di y l cng thc tnh t l tht nghip: S ngi khng c vic lm [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/XPPRESP3/LOCALS %7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image003.gif[/IMG]T l tht nghip = x 100% Tng s lao ng x hi Cch gii thch hin nhin nht ca nn tht nghip tng cao l nghnh cu (Demand) suy gim. Bt c mt bin s no trong nghnh cu nh nng xut gii hn ca u t, xu hng tiu th. C th mang n nh hng lin h. Nn tht nghip, khng ging nh lm pht, khng i hi s thay i lin tc trong cc bin s. Chng hn, nu chi ph ca chnh ph gim v dng li mc thp th nn tht nghip tng v i khi s dng li mc cao. Nhng t bin nghnh cung (Supply) cng c th l nguyn nhn ca nn tht nghip. Chng hn, nu mc sn xut gim, cc cng ty s gim bt cng nhn hoc ct gim lng th. Vic suy gim ko di cch trm trng trong nghnh sn xut him khi xy ra. Tuy nhin nu sn xut tng chm hn d nh khi hp ng lng bng c k kt v ri li tc thc c tng qa nhanh th nguy c tht nghip s n. Trng hp gi c nhp cng tng cng a n tnh trng tng t. bo v li tc tht s ca mnh khi gi c tng, cng nhn thng i hi tng lng. Tuy nhin nu sn xut khng tng, ch nhn thng tm cch ct gim nhn cng gi thnh lao ng khng thay i. Ni cch khc, gii ch nhn c th s tng cho mt s nhn cng nhng s ct gim mt s khc b vo chi ph nhn s. Hoa K nhng d kin bn nghnh cung thng khng em li nh hng nhiu trn nn tht nghip v hot ng cng

on khng mnh v cng on thng ch nhm vo lng bng thnh tin (wage) m khng nhm vo li tc tht (real income). u Chu, cng nhn nhm n li tc tht v sinh hot cng on mnh m hn nn sc p trn gii ch nhn thng em li nhiu kh quan hn. Trn mt quan im no , gii tht nghip thng b ch trch l i hi qu ng v lng bng! Nu gi s rng lng bng ca ngi cng nhn no hon ton c tnh cch linh ng th c l khi ngi cng nhn tht nghip, anh ta s sn sng chp nhn bt c cng vic no vi bt c s lng no kh d em li cho h cng n vic lm. Trn mt quan im khc, ngi ta cho rng nhng ngi tht nghip hu nh l do t nguyn, v c rt nhiu ngi cng tht nghip nhng h chp nhn mt cng n vic lm vi s lng c th km hn kh d c th a h ra khi s ngho i. a s cc nh kinh t cho rng ngi tht nghip khng nn ni h khng th tm ra cng vic nhng ch nn ni h khng tm c vic nhiu tin nh h vn thng c. Rt tic hon cnh x hi i thay hng ngy, v th c mt cng vic nh nhng ngy trong qu kh thng. v vng. V tn h d nhin khng c nm trong bn bo co tht nghip! Tht nghip gy ra bi cc yu t bn cung cp cc kt qu t imperfections (S khng hon ho) trong th trng lao ng.. Mt th trng lao ng hon ho s lun lun r rng v tt c nhng ngi tm kim vic lm s c lm vic s cung cp bng yu cu.. Tuy nhin, nu c trn th trng hin khng r rng ng n, c th c s tht nghip. iu ny c th xy ra v lng khng ng vo ma thu r rng trn th trng. iu ny s c hin th trong biu di y: [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/XPPRESP3/LOCALS %7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image005.gif[/IMG] Lng ban u l qu cao v nh vy t l tht nghip ca ab kt qu (cung cp cao hn theo yu cu).. c c t l tht nghip thot khi ny v r rng trn th trng lng nn c iu chnh sao cho ph hp.. 2.1.2/ Nguyn nhn ca lm pht * Lm pht do cu ko

Kinh t hc Keynes cho rng nu tng cu cao hn tng cung mc ton dng lao ng, th s sinh ra lm pht. iu ny c th gii thch qua s AD-AS. ng AD dch sang phi trong khi ng AS gi nguyn s khin cho mc gi v sn lng cng tng. Trong khi , ch ngha tin t gii thch rng do tng cu cao hn tng cung, ngi ta c cu v tin mt cao hn, dn ti cung tin phi tng ln p ng. Do c lm pht. * Lm pht do cu thay i Gi d lng cu v mt mt hng gim i, trong khi lng cu v mt mt hng khc li tng ln. Nu th trng c ngi cung cp c quyn v gi c c tnh cht cng nhc pha di (ch c th tng m khng th gim), th mt hng m lng cu gim vn khng gim gi. Trong khi mt hng c lng cu tng th li tng gi. Kt qu l mc gi chung tng ln, ngha l lm pht. * Lm pht do chi ph y Nu tin cng danh ngha tng ln, th chi ph sn xut ca cc x nghip tng. Cc x nghip v mun bo ton mc li nhun ca mnh s tng gi thnh sn phm. Mc gi chung ca ton th nn kinh t cng tng. * Lm pht do c cu Ngnh kinh doanh c hiu qu tng tin cng danh ngha cho ngi lao ng. Ngnh kinh doanh khng hiu qu, v th, khng th khng tng tin cng cho ngi lao ng trong ngnh mnh. Nhng m bo mc li nhun, ngnh kinh doanh km hiu qu s tng gi thnh sn phm. Lm pht ny sinh v iu . * Lm pht do xut khu Xut khu tng dn ti tng cu tng cao hn tng cung, hoc sn phm c huy ng cho xut khu khin lng cung sn phm cho th trng trong nc gim khin tng cung thp hn tng cu. Lm pht ny sinh do tng cung v tng cu mt cn bng. * Lm pht do nhp khu Sn phm khng t sn xut trong nc c m phi nhp khu. Khi gi nhp khu tng (do nh cung cp nc ngoi

tng gi nh trong trng OPEC quyt nh tng gi du, hay do ng tin trong nc xung gi) th gi bn sn phm trong nc cng tng. Lm pht hnh thnh khi mc gi chung b gi nhp khu i ln. * Lm pht tin t Cung tin tng (chng hn do ngn hng trung ng mua ngoi t vo gi cho ng tin ngoi t khi mt gi so vi trong nc; hay chng hn do ngn hng trung ng mua cng tri theo yu cu ca nh nc) khin cho lng tin trong lu thng tng ln l nguyn nhn gy ra lm pht. * Lm pht ra lm pht Khi nhn thy c lm pht, c nhn vi d tnh duy l s cho rng ti y gi c hng ha s cn tng, nn y mnh tiu dng hin ti. Tng cu tr nn cao hn tng cung, gy ra lm pht * Lm pht do tham nhng y c coi l mt trong nhng nguyn nhn c bn ca lm pht. Khi xut hin tnh trng tham nhng lng tin ca x hi s di vo ti ca nhng ngi tham nhng. Lng tin ny do c ngun gc khng r rng nn khng mang ra lu thng theo hng thng thng. v th khin lng tin ca x hi gim => in tin b p mt lc no lng tin tham nhng c tung ra => d tin => Lm pht. 2.2 nh hng ca tht nghip n lm pht T nhng nm 1960 ca th k trc, ngi ta khm ph ra mi quan h t l nghch gia lm pht v tht nghip, kim chng bi hng lot cc d liu thng k ghi nhn t nhiu nn kinh t. iu ny c ngha, cc nh hoch nh chnh sch kinh t buc phi nh i tht nghip cao gim lm pht hay ngc li. Tc l h buc phi chp nhn tng cu thng qua cc chnh sch ti kha v tin t i c kh nng gim tht nghip v iu ny ng ngha vi vic chp nhn mt mc gi mi cao hn. Tuy nhin c mt vi vn lin quan ti quan im ny khi ngi ta nhn vo l thuyt kinh t vi m v hnh vi tng doanh nghip, tng h gia nh. V nu theo th xem ra theo l thuyt tht nghip chng bao gi gim ti con s 0. Tuy nhin trn kha cnh khc, t l tht nghip li c o bi mc cn bng cung cu ca th trng lao ng. Th nn, bt u t cui nhng nm 60 ca th k trc

Edumnd Phelps c ci nhn khc v l thuyt mi quan h nghch gia lm pht v tht nghip. ng cho rng, lm pht khng ch l thuc vo tht nghip m cn ph thuc vo d tnh ca doanh nghip, ca ngi lao ng v kh nng tng ln ca gi c, ca mc lng. T ng xy dng l thuyt m sau l trao gii Nobel Kinh t 2006 ny chng ta c bit ti vi ci tn ng cong Phillips B sung K vng (Expectation augmented Phillips). ng cong Phillips biu th quan h gia t l tht nghip v t l lm pht (ng cong Phillips phin bn lm pht) hoc gia t l tht nghip v tc tng trng GDP (ng cong Phillips phin bn GDP). ng ny c t theo tn Alban William Phillips, ngi m vo nm 1958 tin hnh nghin cu thc nghim da trn d liu ca nc Anh t nm 1861 n nm 1957 v pht hin ra tng quan m gia t l tht nghip v tc tng tin lng danh ngha. * Theo l lun ca trng phi kinh t hc v m tng hp: ng cong Phillips dc xung pha phi [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/XPPRESP3/LOCALS %7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image007.jpg[/IMG]

Kinh t M thp nin 1960 c hin tng t l lm pht kh cao mc d tc tng trng GDP cng cao. gii thch hin tng , cc nh kinh t ca trng phi kinh t hc v m tng hp s dng kt qu nghin cu ca Phillips v dng nn ng cong Phillips dc xung pha phi trn mt th hai chiu vi trc honh l cc mc t l tht nghip v trc tung l cc mc t l lm pht. Trn ng ny l cc kt hp gia t l lm pht v t l tht nghip. Dc theo ng cong Phillips, h t l tht nghip gim xung th t l lm pht s tng ln; v ngc li. T , trng phi kinh t hc v m tng hp l lun rng gim t l tht nghip chnh ph s dng chnh sch qun l tng cu, song do t l tht nghip c quan h ngc chiu bn vng vi t l lm pht, nn tng trng kinh t cao ng nhin gy ra lm pht. Lm pht l ci gi phi tr gim t l tht * L lun ca ch ngha tin t

[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/XPPRESP3/LOCALS %7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image009.jpg[/IMG] Ch ngha tin t bc b l lun ni trn ca trng phi kinh t hc v m tng hp. H cho rng ng cong Phillips nh trn ch l ng cong Phillips ngn hn. Friedman a ra khi nim t l tht nghip t nhin, theo khi th trng lao ng trng thi cn bng vn c tht nghip. y l dng tht nghip t nguyn. V th, trng thi cn bng, t l tht nghip vn l mt s dng. V khi nn kinh t cn bng, th lm pht khng xy ra. ng cong Phillips ngn hn dc xung pha phi v ct trc honh gi tr ca t l tht nghip t nhin. H chnh ph p dng cc bin php nhm a t l tht nghip xung di mc ny, th gi c s tng ln (lm pht), v c s dch chuyn ln pha tri dc theo ng cong Phillips ngn hn. Sau khi lm pht tng tc, c nhn vi hnh vi kinh t in hnh (hnh vi duy l) s d tnh lm pht tip tc tng tc. Trong khi tin cng danh ngha khng i, lm pht tng ngha l tin cng thc t tr cho h gim i. H s gim cung cp lao ng, thm ch t nguyn tht nghip. T l tht nghip li tng ln n mc t l tht nghip t nhin, trong khi t l lm pht vn gi mc cao. Nu nh nc vn c gng gim t l tht nghip xung di mc t nhin, c ch nh trn li xy ra. Hu qu l, trong di hn, t l tht nghip vn mc t nhin m t l lm pht li b nng ln lin tc. Chnh sch ca nh nc nh vy l ch c tc dng trong ngn hn, cn v di hn l tht bi.

Tp hp cc im tng ng vi t l tht nghip t nhin v cc mc t l lm pht lin tc b y ln cao to thnh mt ng thng ng. ng ny c gi l ng Phillips di hn. Cc cong Phillips c c cho php nhm mc tiu kinh t planners mt mc lm pht gi c i vi mt mc chp nhn tht nghip Bng cch ny, x hi c th chp nhn c mc hiu qu

kinh t v m c to ra trong mt nn kinh t n nh.

CHNG III MT S BIN PHP GII QUYT THT NGHIP V KIM CH LM PHT 3.1 Gii quyt tht nghip T cui nm 2008 n nay, Chnh ph c nhng gii php tng th, kp thi nh "Gii php chng suy gim kinh t, duy tr tng trng v m bo an sinh x hi", gii php kch cu u t, tiu dng thc y sn xut pht trin tr li, to thm vic lm cho ngi lao ng. Tuy nhin, cc chnh sch ny trin khai vo thc t thng c tr. Bn cnh , cc chnh sch ny pht huy tc dng, vn quan trng nht cn c c bit quan tm chnh l cng tc gim st cc gii php ny c trin khai trong thc t ng vi mc tiu ra tt c cc cp. Vi chnh sch h tr tn dng 4% cc doanh nghip m rng sn xut, to thm vic lm cho ngi lao ng ang trin khai hin nay, Chnh ph v cc b, ngnh cn gim st s tin vay u i ny c s dng ng mc ch bi trn thc t, mt s doanh nghip li li dng chnh sch ny ly tin tr cho cc mn n n hn phi thanh ton, ch khng m rng sn xut. Do vy, ch trng th tt nhng hiu qu thc t s khng nh mun. Cc gii php, ch trng ca Chnh ph c l cc gii php nh hng mang tm v m. Cn thc t, cc b, ngnh, a phng ang trin khai li thc

s lng tng

Cng vi tng cng gim st vic thc hin cc gii php trong thc t, Chnh ph cn ch trng hn na n chnh sch o to vic lm thch hp cho ngi lao ng, c bit l lao ng nng thn h c th bt kp vi s bin i nhanh v nhu cu lao ng ca nn kinh t. Con s 73% ngi lao ng tht nghip v thiu vic lm hin nay l nhng ngi khng qua o to" thc s l iu ng lu tm i vi cc c quan c chc nng o to ngh cho ngi lao ng. 3.2 Kim ch lm pht Tm li, c th hnh dung "con ng lm pht" nhng nm qua nh sau: - Mt hin tng kinh t c th trong nhng nm gn y ca Vit Nam l s tng trng mnh ca cc dng tin t nc ngoi (bn cnh nhng dng tin truyn thng nh dng vn u t trc tip v tin ca Vit kiu, cn c tin gi v ca ngi Vit lao ng nc ngoi v vn u t gin tip). - gi ng tin Vit n nh (nhm gi li th cho xut khu), c quan tin t Vit Nam phi mua vo ngoi t vi lng ngy cng ln. Do , hng nm mt lng ln tin c y vo lu thng. Lng tin ny c th ln ti 15% GDP hoc hn. - Mt chnh sch nn c tin hnh ng b vi chnh sch trn l tht cht hp l tng trng tin t v tn dng. Nhng trong thi gian va qua, n khng c thc hin. - Kt qu l lm pht tr thnh mt hin tng kinh nin ( mc cao, trn 8%) k t nm 2004 Trn c s nhng lun im nh vy, c mt s gii php nh sau: 1. Lm pht hin nay nc ta nn c xem xt nghim tc v thng thn l c cn nguyn t chnh sch tin t. Trn c s , cc chnh sch chng lm pht nn mang tnh tin t. iu y ng ngha vi vic nn hn ch s dng chnh sch ti kha (nh gim thu mt s mt hng c quan st thy l tng nhanh nht), hay chnh sch hnh chnh (c thc doanh nghip, ku gi s h tr ca ngi dn). Cc bin php

ti kho v hnh chnh u mang tnh tho hip, tm thi v c khuynh hng che y bn cht thc s ca lm pht. i km vi n l chi ph cao, hiu qu thp. 2. Cc bin php tin t mang tnh gc r l gim tc tng tin v tn dng. Cc bin php nh tng d tr bt buc hay pht hnh tri phiu ch nn coi l tc thi v cc b m thi. V d, chnh sch tng d tr bt buc khin khi ngn hng gnh nhiu chi ph hn cc khu vc khc trong cng cuc chng lm pht. Ngc li, vic ct gim tn dng v cung tin trn ton nn kinh t, p dng cho ton b cc thnh phn kinh t, s san s chi ph chng lm pht mt cch bnh ng hn. 3. Bn cnh cam kt chng lm pht c th hin r rng ca chnh ph, cn cng khai cc bin php c th th hin cam kt l ng tin cy, ng thi rng buc chnh ph vo cam kt . iu ny s gip ngi dn hnh thnh k vng v mc lm pht thp trong tng lai (nu h bit v tin cc chnh sch l ng n v cng rn), dn n kh nng thnh cng d dng hn ca chnh sch chng lm pht. (Mt chnh sch ch c hiu lc khi ngi ta tin l n c hiu lc).

You might also like