FUKUZAWA YUKICHI NHOM NGHIEN CUU NITAT BAN Nguoi dich: PHam Hu Lot | KHUYEN HOC NGUYEN TAC TENG NUT, NIA XAT BAN IWWANAME BUNKO: NHA XUAT BAN TRE,HOAN NGHENH BAN DOC GOP Y¥ PHE BINH. NHA XUAT BAN TRL 161 LS Cixinh Thang - Quan $ TP. 14a Ch Mink Din thowi 9317 2ET 8455595 - 465.044 - 8516269 Tax: 84.884 9450 E-mail nxbtr@cts.vnnvn Website: htipytivway. vty, cone — FURKOZAWA YURICHIT VAEN GT VE THAN THE VA SU NGI foi toi Fukuzuna Yukichi, khong ngutid Nhet néo lai bhéng biet. Ho néi 08 dug nar mét trong nhing bie “hh aude céng thén” cite nto Nhat Ban hisu dai, hink dnh cila Ong duge in tren déng tien cé ménh gid cao nhét & Nhat, t@ 10,000 yen, Fuknzuwa Yubichi la nha ti tung od dnh hudng seu roug nhat dét vi wi hoi Nhat Ban thai edn dai. Nguoi dt ton viuk dng la “Voltaire ctia Nhat Bou", khoug chi ci tinh trigt dé vd én mide vviat roi trong tw tong eda ong, ma con vi cang whit dah whan uguai Phap, Fukuzawa Yukichi cing nhing nguoi dang chi ctia mink la nhuing ngudi Rhai sng tinh than quée dan Nhdt Ban, dem lai linh hin, dong luc va sw héu thudn tink thén cho cong cube Duy tin eta chink phii Mink Tri. Nhang téc pham cia éng dit viet ti hon mot thé hy truée, nhung van duce nguai Nhat Ban ngiy nay hét long nguong mo. Fukuzawa Yukichi sink nim 1854 trong mét gia dink Vo si etip thdp 6 Nakatsu, nay thude tinh Orta, Kyushu, Nhat Ban. Cha éng ~ mot vién chite tai chink ctia tink — matsom, khién gia dinh lam vdo cdnh khén quan. Nam 4 tubi, ong duge giti sang nha cht ruét lam con nudi. Ngay ti thud nién thiéu, ng dé cdm nhén sdu sde néi tii nhue do ché do ding cdp va néi khd do tinh cdnh khén quan cua gia dinh. “G Nakatsu qué téi, ché dé quyén thé gia truyén gitta cde st tée duac quy dink nghiém ngat. Khong chi trong chon cong dudng ma nguyén tde dé cdn thé hibn trong cube sing hang ngdy, ngay ed trong quan hé giita dém tré con trong lang. Con edi eta ede V6 si cdp thdp nhu téi phdi thua gui, 1é phép khi néi chuyén vdi con edi cia cée Vo si cdp cao, Nguge lai, con edi etia ede Va st edp cao ludn cao giong, hhiém nha déi vdi toi. Su phan bist, chia ré trén dudi, sang hen con thé hign trong ed lie choi dia chay nhdy, Coa edi nha quyén thé chi chai vdi con edi nha quyén thé. Trong lap hoc, t6i hoc giéi hon. Vat tay, toi cling khong bao gis thua. Vay ma ltic nao ching cing 16 thai dé hidu ecing, ngao man di toi. Tdi bat bink dén mic khdng sao chiw noi.” (Fukuzawa ~ Ty truyén). Mai tdi ndm 14, 18 tudi dng méi duge di hoe 6 trang lang va éng théy ‘hoc vdn d dau cang chi toan la Han hoe”. Mée di hoc Nho hoc, nhung Fukuzawa Yukichi khong ldy dé lam “khudn ving, thuée ngoc”. Nguge lai, dng cing nhén thdy sw bat cong trong xd héi phong kién: “Nakatsu qué t6i, ché dé phong hién da dp dat trat tw xa hoi tit hang trdm néim true thé nao thi nay vin thé ndy. Moi thit eit nhut bi nhéi chat cting trong hép. Ké sinh ra trong nha quin gia thi sau nay cing tré thank qudn gia. Nguii sink ra trong gia dinh thép cé bé hong thi sau nay cting van thdp cd bé hong. T6 tien la quyén quy thi dei doi la quyén quy. T6 tien ngheo hen thi tir doi nay sang dai khde van et ngheo hen”, (Fukuzawa ~ Ty truyén), Nam 19 tubi, 6ng theo nganh Ha Lan hoc (nganh hoc ngon ngit Ha Lan, nganh nghién ctiu y hoc va ede mon khoa hoc phuong Tay nhu todn, vat ly, héa hoo, sink hoc... qua cde sdch viét bing ting Ha Lan) tai Nagasaki va Osaka. Nam 26 tuéi, Fukuzawa Yukichi lon Tokyo, dng dén tham cdng Yokohama - duge chinh quyén Mac phil ma cho tau be phuong Tay ra vdo budn ben. Tai day, “chd néo citng gap ngudi phuong Tay. Nha cia, quén xd moc lén khdp noi. Ho 6 dé va buén ban. Téi diing tiéng Ha Lan dé trao déi. Ho hhong hiéu. Nghe ho néi, toi cing khong hiéu. Nhin véo hang chit trén cde béng quing cdo, ede tt cdo thi, 161 khéng doc duge. Khong biét dé la ting gi, tiéng Anh hay tiéng Phap?”. (Fukuzawa — Tut truyén) Nhén thay “Ha Lan hoc” da tré nén lac héu vdi thoi dai, dng quyét chi bdt tay vdo hoe tiéng Anh. Khéng 06 nguoi day vd noi hoc, éng da dua véo tit dién dé tw hoe. Nam 1860, tinh e@ dng duoc cit lam thong dich vién, theo phdi doin cia chink quyén Mac phi sang Hoa Ky, vd ong da dat chan lén San Francisco va Hawaii. Hai nam sau, ndm 1862, 6ng lai duoe thap ting phdi doan Mac pht sang chau Au. Va ndm 1867, éng dat chan tdi cde thanh pho phia déng Hoa Ky trong chuyén thép tang phdi dodn cla chink quyén Mac phi di mua tiw