Professional Documents
Culture Documents
C U T O NGUYN T
N i dung
2.1. L ch s thuy t c u t o nguyn t
Thuy t c u nguyn t c a Thompson 1903. Theo Thompson, nguyn t l m t q a c u bao g m cc i n tch dng phn b ng u trong ton th tch, i n tch dng c trung ha b i cc electron c kch th c khng ng k . Thuy t khng gi i thch c t i sao cc i n tch m v dng trong cng th tch nguyn t l i khng ht nhau trung ho.
1911, Rutherford a ra m u hnh tinh nguyn t u tin: Electron quay chung quanh h t nhn nguyn t gi ng nh hnh tinh quay xung quanh m t tr i. Nh c i m c a m u nguyn t ny l khng gi i thch c tnh b n c a nguyn t.
M i nguyn t g m h t nhn mang i n tch dng c kch th c nh (bn knh kho ng 10-15m) so v i kch th c nguyn t (bn knh kho ng 10-10m). Kh i l ng nguyn t t p trung ch y u h t nhn. Xung quanh h t nhn l cc i n t chuy n ng trn cc qu o khc nhau. Nguyn t trung ha i n nn s i n t c trong nguyn t b ng v i i n tch h t nhn nguyn t .
C u t o nguyn t Cacbon
Tnh ton dy Balmer v cc dy ph khc Tnh ton gi tri RH ph h p v i th c nghi m a ra m t s bi u th c v bn knh nguyn t D on m c nng l ng c a nguyn t H Nguyn t 1 electron Ze2 c thay cho e2 trong phng trnh
Z l i n tch c a nguyn t
C th m r ng v i nh ng nguyn t gi ng H
Bohr
10
Nghin c u b ng cc thi t b quang ph hi n i cho th y r ng quang ph c a nguyn t hyro c s v ch nhi u hn s v ch tin on theo thuy t Bohr. My quang ph hi n i cho th y m i v ch tch lm 2 v ch. Khi t nguyn t trong i n tr ng hay t tr ng s v ch quang ph cn tng nhi u hn n a (hi u ng Ziman). Thuy t Borh khng th gi i thch c cc hi n t ng v a nu.
11
Tnh ch t h t
12
Th Hi n Hi n t ng Compton
15
B n ch t h t c a nh sng th hi n hi u ng quang i n: E = h (1) Nm 1903 Einstein tm ra h th c: E = mc2 (2) T (1) v (2) ta c: m = h /c2 t c l nh sng cng c m t kh i l ng do c tnh h t.
Tnh ch t sng
16
Th Hi n Hi n t ng Giao thoa
Nhi u xa l hi n t ng x y ra khi sng ph i i qua m t ch ng ng i gy ra vi c tch sng thnh nhi u nhm sng giao thoa v i nhau.
17
2.2.1.1 Tnh ch t sng v h t c a nh sng [2] Tnh ch t sng Hi n t ng giao thoa Giao thoa l hi n t ng m t chuy n ng c a sng ny l tng c ng hay lm y u chuy n ng c a sng khc.
18
T ng h p
Phng trnh th hi n b n ch t sng h t c a nh sng:
h = mc
20
21
h = mv
W. Heisenberg 1901-1976
22
h v . x 2 m
23
v: b t nh v t c x: b t nh v v tr
24
sai s xc nh v tr l qu l n so v i kch th c b n thn nguyn t . Tm l i n u xc nh chnh xc v tr h t vi m th khng th xc nh chnh xc t c c a n v ng c l i. Thay vo ng i ta ch ni xc xu t tm th y electron (hay cc h t vi m khc) t i m t th i i m no .
h 2 2 2 2 2 2 + 2 + 2 8 m x y z
Vi t g n:
+ U = E
25
H = E
2 2 2 = + + 2 2 x y z 2
H =
h2 8 m
2
+U
26
27
(x , y , z )
dxdydz = 1
1 E1
2 E2
3 E3
4 .......... E4 ..........
n En
M i ng v i m t ORBITAL vng khng gian tm th y electron. khng m t chnh xc v tr c a electron. 2 cho bi t xc su t tm th y electron t i m t v tr xc nh.
28
29
Ph nguyn t
Hydro
30
Ph nguyn t
Hydro
31
Ph h p thu v pht x
Emission Spectra
32
Ph h p thu v pht x
Ph h p thu
33
2.2.2. Nguyn
1 i n t
Gi i hm sng G n li n 4 s l ng t
c trng nguyn t
34
2.2.2. Nguyn
1 i n t
S l ng t chnh: n S l ng t ph : l S l ng t t : ml S l ng t spin: ms
4 s l ng t
35
2.2.2. Nguyn
1 i n t
chnh - n
Xc nh nng l ng electron
2.2.1.1 S l ng t n
V d
Nguyn t hydro
36
2 2me 4 1 E= = 13,6 2 2 2 n h n
2.2.2. Nguyn
1 i n t
chnh - n
M i gi tr n, electron c m im c nng l ng Ei
2.2.1.1 S l ng t
Gi tr : n = 1, 2, 3, n cng l n E cng l n
ni
37
2.2.2. Nguyn
1 i n t
chnh - n
Cho bi t Kch th c trung bnh m my i n t
2.2.1.1 S l ng t
n
38
Kch th c m my i n t cng l n
n cng l n
2.2.2. Nguyn
1 i n t
Cho bi t
39
2n
2.2.2. Nguyn
1 i n t
n L p Chu k
1 K 1
2 L 2
3 M 3
4 N 4
40
2.2.2. Nguyn
1 i n t
ph - l
2.2.1.1 S l ng t
41
2.2.2. Nguyn
1 i n t
ph - l
2.2.1.1 S l ng t
Cc i n t trn cc phn l p o c ky hi u l cc i n t s, p, d, f
l
Phan lp
42
2.2.2. Nguyn
1 i n t
ph - l
2.2.1.1 S l ng t
43
2.2.2. Nguyn
1 i n t
t - ml
2.2.1.3. S l ng t
V d
44
2.2.2. Nguyn
1 i n t
2.2.1.4. S l ng t Spin - ms
ms ac trng cho s t quay cua e xung quanh truc cua mnh
theo chieu thuan hay chieu nghch vi chieu quay kim ong ho va nhan mot trong hai gia tr t +1/2 ho c -1/2.
45
Tom lai
Bon so lng t n, l, ml, ms xac nh hoan toan trang thai cua electron trong nguyen t.
n 1 2 3
l
0 0 1 0 1 2 0 1 2 3
Orbital 1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s 4p 4d 4f
ml 0 0 -1, 0, +1 0 -1, 0, +1 -2, -1, 0, +1, +2 0 -1, 0, +1 -2, -1, 0, +1, +2 -3, -2, -1, 0, +1, +2, +3
to e toi a 2 2 6 2 6 10
+1/2 , -1/2
+1/2 , -1/2
2 6 10 14
46
2.2.3. Nguyn
nhi u i n t
2.2.3.1. Hi u
ng ch n v xm nh p
i v i nguyn t ch c m t i n t th ch c m t l c tng tc gi a h t nhn mang i n tch dng v i n t mang i n tch m. V i nh ng nguyn t c nhi u i n t th m i i n t trong nguyn t ch u tc d ng ng th i c a h t nhn nguyn t v c a cc i n t cn l i. Hnh thnh cc hi u ng
47
2.2.3. Nguyn
nhi u i n t
2.2.3.1. Hi u
ng ch n v xm nh p
Ze 2 Ze 2 Uh = 2 r = r r
Z : i n tch h t nhn r : kho ng cch t h t nhn n i n t kh o st e : i n tch c a i n t
48
2.2.3. Nguyn
nhi u i n t
2.2.3.1. Hi u
ng ch n v xm nh p
Cc i n t y nhau b ng th nng y:
e2 U = n ri
e : i n tch c a i n t n : s i n t tng tc v i i n t ang kh o st ri : kho ng cch gi a i n t i v i i n t ang kh o st.
49
2.2.3. Nguyn
nhi u i n t
2.2.3.1. Hi u
ng ch n v xm nh p
50
2.2.3.2. Qui t c s p x p cc i n t
ta [1] Quy tac 1
trong nguyn t
51
2.2.3.2. Qui t c s p x p cc i n t
trong nguyn t
ta [1] Quy tac 1 Nng l ng c a cc i n t thu c orbital (n 1) d lun lun nho hn nng l ng c a i n t thu c orbital np V d n = 4: nng l ng c a orbital 3d nho hn nng l ng orbital 4p. n = 5: nng l ng c a orbital 4d nho hn nng l ng orbital 5p. Nng l ng c a cc i n t 4f cao hn nng l ng c a cc i n t 5s , 5p va 6s.
52
2.2.3.2. Qui t c s p x p cc i n t
trong nguyn t
S p x p cc i n t b t u t m c nng l ng th p nh t. 1s < 2s <2p < 3s <3p < 4s <3d <4p <5 s <4d <5p < 6s < 4f 5d < 6p <7s < 5f 6d < 7p
53
2.2.3.2. Qui t c s p x p cc i n t
trong nguyn t
ta [3] Quy tac 3 (nguyn ly ngo i tr c a Pauli) Trong nguyn t khng th c hai i n t c b n s l ng t n, l, ml, ms gi ng nhau. Qui t c ny dng tnh s i n t c c i trong m t m c nng l ng va trong m t phn m c nng l ng.
c m t orbital s i n t c c i m c ny l 2 s i n t c c i l 6.
V d
L = 0 (s), m = 0
54
L = 1 (p), m = - 1, 0 , +1
c ba orbital
2.2.3.2. Qui t c s p x p cc i n t
trong nguyn t
55
2.2.3.2. Qui t c s p x p cc i n t
trong nguyn t
ta [4] Quy tac 4: quy t c HUND Trong m t phn l p i n t th cc i n t c s p x p trn cc orbital th no cho s cc i n t c thn l n nh t.
V d
56
2.2.3.2. Qui t c s p x p cc i n t
ta [5] Quy tac Klechkovski Qui t c Klechkovski 1:
trong nguyn t
3d c n + l = 3 + 2 = 5
57
4s c n + l = 4 + 0 = 4
4s < 3d
2.2.3.2. Qui t c s p x p cc i n t
trong nguyn t
ta [5] Quy tac Klechkovski Qui t c Klechkovski 2: V i cng m t tr s c a t ng n + l thi x p cc i n t theo h ng tng d n tr s c a s l ng t chnh n. V d Xt i n t c a orbital
3d c n + l = 3 + 2 = 5
58
4p c n + l = 4 + 1 = 5
3d < 4p
2.2.3.2. Qui t c s p x p cc i n t
trong nguyn t
Th t s p x p cc m c nng l ng
Chu ky 1 Chu ky 2 Chu ky 3 Chu ky 4 Chu ky 5 Chu ky 6 1s 2s 3s 4s 5s 6s 7s 2p 3p 4p 5p 6p 7p 3d 4d 5d 6d 7d 4f 5f 6f 7f
59
Chu ky 7
1s
S m my i n t c a i n t 1s
S m my i n t c a i n t 2s
60
Hnh c u
61
Hnh d ng m my i n t 2px
Hnh d ng m my i n t 2py
Hnh d ng m my i n t 2pz
Hnh d ng
62
63
64
2.2.4. Hnh d ng cc m my
[3] m my 3d
65
66
T ng k t
67
Bi t p Bi
CHNG 2
Cu 1 Vi t c u hnh electron c a cc nguyn t c b 4 s c a electron ngai cng:
a. n = 2, l = 0, ml = 0, ms = +