Khoa K thut & Cng ngh

Hi tho Khoa hc ln 3 - 2010

CNG THC N GIN TNH TON LN CA MNG

GVC.ThS L Anh Hong
Khoa K thut & Cng ngh - Trng H M TpHCM

I. LN MNG N:
Theo quy phm 45-78 ln mng c tnh da trn gi tr moun bin dng Eo ca
t, ch tiu ny cn c xc nh t bn nn hin trng, mt th nghim phc tp v kh
khn do quy phm cho php c suy t th nghim trong phng ca mu t ao. theo cng
thc:
Eo=mk.bo/ao. Hu ht cc ti liu a cht u khng a vo h s iu chnh mk v
n gin ly bo=0,8, iu ny ln cho gi tr ca Eo nh i trn 2 ln dn n lm cho gi tr
ca ln tnh ton tng ln hn 2 ln qu l so vi thc t.
Sai lch lch ch yu trong tnh ton l vic tnh ton da trn ng sut ti tm mng.
Thit k cn phi chia lp v dng bng tra xc dnh ng sut ny.
Bo co ny trnh by mt cng thc n gin hn nhm gip ngi thit k tnh
nhanh ga tr ca ln S vn da trn gi tr Eo hay Eo tng ng m khng cn dng n
bng tra
Cng thc thc tnh ln theo QP 45-78 l:
0,8
gl
gl
s=
. ( tbi .h i ) trong tng s ( tbi .h i ) c xc dnh t biu ng sut ti
Eo

gl
tm v gii hn bi chiu su nn ln tbi 0,2. ibt . Tnh ton ny c n gin ho bng

gl

cch ly tch phn ca tbi theo chiu su Z khi x dng phn mm SAMCEF.
T bi ton cho mng bng B=1mt , suy ra cho mng bng B>1m sau quy i cho
mng ch nht LxB , r rng l s ni suy ny c khng nh do s tnh ton ln t
trn c s tnh din tch ca ng cong ng sut thng ng , bng h s IB theo b rng B
v I(LB) theo t l L/B , iu ny hon ton hp l .
Trong tnh ton ln do c kt , su chn mng hm nh hng n tnh nn trc
v p lc hu hiu ca ti trng, khng nh hng nh trong tnh ln n hi nn trong
cng thc ny khng xut hin h s ID
y khng ni n tnh chnh xc ca cng thc v hin nay cha c cng thc tnh
ln no c khng nh l chnh xc , ngoi ra v cn tu thuc vo cc yu t t nhin khc.
Vn l n ph hp vi cng thc tnh do Tiu Chn Xy Dng VN ra . Nu so vi cng
thc ca Terzaghi s c khc bit , bi v cng thc Terzaghi trn c s quan h tuyn tnh
ca v log(p) khng dng Eo nh tiu chun VN, Trong cng thc tnh ln chng ta cng
c bit n cng thc lp tng ng ca TSTVIT (Nga) cng thc cng c chnh
tc gi minh chng ph hp vi thc t. Tuy nhin tnh teo cng thc ny chng ta cng phi
0,8 gl
dng bn tra suy ra h s Aw trong cng thc s =
. o .A .B da vo h s n hng mo
Eo
ca t v t s cnh mng a=L/B
Kt qa tc gi tnh ton c vit thnh cng thc:
p
s = 0.12 (8 B + 3). log(6.)
Trong :

E0

p l p lc gy ln ti y mng cn k hiu gl
o (kPa)
Eo Moun bin dng ca t hay tng ng (kPa). ln c tnh vi su
tnh ln l HZ=L+1,5.B
Trang 25

Khoa K thut & Cng ngh

Hi tho Khoa hc ln 3 - 2010

nh gi cng thc trn v mt tin li cho thy ta c th tnh trc tip khng cn
dng n bng tra. Nu so snh vi phng php lp tng ng vi gi tri khi o=0,25 n
0,.30, v nh hn khi o=0,35 (St do). Lu nay chng ta cng bit rng dng cng thc ca
STTVIT thng cho kt qu ln hn tnh theo quy phm bi v TSTVIT vn xem
ln t l 1 theo B.

T S U T O V IT = 0 .3 5
T S U T O V IT = 0 .3 0

S U G G E S SIO N F O R M U L A S

( C o n g t h c e n g h )

T S U T O V IT = 0 .2 5

3 5

B 2

Hnh 1
Nh vy cng thc ny nhm mc ch tnh nhanh khi cn phi uc tnh ln ca
mng, khi khng cn phi tra bng k(L/B ,Z/B) iu m hu ht cc k s khi tnh ton
thng cm thy khng thoi mi khi phi dng n bng tra ny. Ngoi ra iu quan trng l
n c th tnh cho nhiu kch thc mng khc nhau ca LxB m hu nh trong tt c cc
cng trnh xy dng u c nhiu kch thc mng khc nhau, v cng t c th suy ra
c s chnh lch ln ca cc mng ny.
Phm vi x dng thch hp l khi nn tng
i ng nht hay chnh lch khng ln , v ta phi
quy ra h s tng ng ca Eo, vi chiu su nn
ln di y mng ly= L+1,5B.
1 .5
L
Th d: Mng L=1,9m, B=1,5m, = = 1.2 ;
B
Es= 35 000
p=263 kPa
3 .0
0 .4 1 5 6
Chiu dy tnh ln : H z L + 1,5.B = 4,15m
Es= 40 00
3 .5
0 .2 8 1
Module bin dng tng ng:
0 .1 9 6
35000 1.5 + 4000 0.5 + 9500 2.5 + 10200 2
E0 =
0 .1 4 3
E s= 95 0 0
1.5 + 0.5 + 2.5 + 2
0120
= 15180 kPa
0 .0 8 6
ln :
6 .0
0 .0 6 8
263
s = 0.12
15 0.857 = 26.7mm
0 .0 5 5
15180
Es= 102 00
0 .0 4 7
Hnh 2
0 .0 3 9
Nu tnh theo quy phm 45 78:
8 .0

0 .0 3 5

Trang 26

1
0 .7 6 7

Khoa K thut & Cng ngh

Hi tho Khoa hc ln 3 - 2010

0,6m

1
0.416 1.5
0.416 + 0.281 0.5
+

2 + 0.767 + 2 35000 +
2
4000

0.281
0.068 0.5
S = 0.8 263
+ = 25.8mm
+ 0.196 + 0.143 + 0.12 + 0.086 +

2
2
10200

0.068
0.035 0.5
+ 0.055 + 0.047 + 0.039 +

2 10200

2
II. LN MNG CC :
Quy phm TCXD 205 1998 hng dn tnh ton ln ca mng cc da trn
mng khi quy c c xc nh bng 2 cch (Ph lc H-2).
Cch1o: Theo Quy phm c da theo QP Lin X
Notc=200kN
l mng khi quy c c xc nh t gc xin tb/4,
tc
Theo cch ny th ti trng No c truyn xung ti
mi cc cng thm trng lng mng khi quy c Wq,
2m
dn n rt nhiu kh khn thm ch khi tnh lun lun
0,8m
0,6m
l khng tho nht l khi cc t trong t st bn nho
(B>>1).
Th d: t nn loi Bn st (B > 1) vi cc c trng
nh sau:
= 2o 0o; c =6kPa; =15.5 kNm3; =5.5 kNm3
ao =0.00045m2/kN (c chia cho h s iu
0,8m
chnh mk = 4.5)
H
Cc c dng l 2020cm di 18mt mi cc
t ti su 20mt kh nng chu ti l Pa = 60kN vi
h s an ton K at = 2. Ti trng ct l Notc = 200kN (Hnh
1).
Theo quy phm ti trng truyn n mi cc l:

18m

tc
N tc = N tc
0 + Wqu = N 0 + Fm . ' tb .H

Ap lc ti mi cc:
pm =

N tc
0 + ' .H , trong ; = (22-10) = 12kN/m3
tb
tb
Fm
ng sut ph thm (gy ln):
tc
N tc
0 + ( ' ' ).H = N 0 + 6,5 H
p
'.
H
gl
=

=
m
tb
0
Fm
Fm

Ntc=200+Wqu
443

0.5m
0.5m
0.5m
0.5m
0.5m

310
150
80
49

31
iu ny dn n mt nghch l l chiu su H
HNH 1
cng ln th ng sut ph thm cng ln hn ban u
v trong iu kin nh trn khi kim tra ng sut ti mi
cc s khng tho c iu kin pm<Rtc, ng thi tnh ra ln S s ln hn Sgh
Vi Am = 0.80.8 = 0.64m2; H = 20m;
pm = 552kPa > Rtc = 150kPa
gl
o = 443kPa, tnh phn b cho chiu su 2,5mt (Hnh 1) ta c ln:
31
443
S = a o i .h i = 0,00045
+ 310 + 150 + 80 + 49 + .0,5 = 0,186m
2
2
vt qu gii hn 8cm
Thc t cho thy s dng vi ti trng trn mng gn nh khng b ln.

Trang 27

Khoa K thut & Cng ngh

Hi tho Khoa hc ln 3 - 2010

N=200kN

Ph lc H.2 cn ch dn xc nh ranh gii mng quy c

theo cch 2o trong iu kin t ng nht da trn phng php
ca TERZAGHI. Theo cch ny th ti trng ti chn ct Notc s
c truyn xung trc tip ti su 2/3 chiu di cc ng
thi khng cng thm trng lng m
ng khi quy uc. C ngha l ti su ny p lc s
N otc
, ng thi phn b theo
Fm
gc = 30o hay n gin hn theo dc . iu cn lu
thm l theo quan im tnh ln ca TERZAGHI, vic tnh ln
da trn ch tiu l ch s nn Cc (Compression Index) v tnh
theo cng thc:
p + p
h
S = 2,3 C c .(
) log10 ( o
)
1 + o
po
y nu ta p dng quan im ca TERZAGHI v
dng cng thc trc th kt qu cho ra nh sau (vi gc
truyn lc l ) :
200
Ap lc ti mng khi quy c: p m =
= 321kPa
0,64
ng sut ph thm: gl = 312 145.5 = 235kPa

2m
0,8m

xem l phn u theo g tr: p m =

Phn b ti v tr a: gl
a =
Phn b ti v tr b: gl
a =

(0,8) 2

(1 + 0,8) 2

235 = 47 kPa

12m

2m

4m

47

a
b

6m

LP AT B NEN

235

HNH 2

(0,8) 2

235 = 7 kPa
(4 + 0,8) 2
ln: S = 0.00045(472+74) = 0.06mt [OK].
Ghi ch: Do ng sut ph thm truyn n mi cc cn qu nh nn chiu dy lp
chu nn ln ch tnh cho 6mt = 1/3 chiu di cc

1/3 L

2/3 L

NHN XT:
1. Vic truyn ti trng Notc n v tr 2/3 chiu di cc nhm b i ci nghch l l
chiu su H cng ln th ng sut ph thm cng ln hn ban u Thc cht y l cc
ma st (cc treo) vi sc mang hu ht l do bm dnh xung quanh
cc do ti trng c cn bng vi tng ma st ny v v vy
khi n mi cc ng sut s gn nh khng cn. Vi ti trng N =
200kN, lc bm dnh c = 6kPa, tnh cc nh l 1 b (nhm),
cng theo ch dn cch tnh ca TERZAGHI nh sau: chu vi b U
= 40,8 = 3.2m, din tch xung quanh Sxq= 3,218 = 57,6m2, tng
lc bm dnh xung quanh l Fxq = 57,66 = 345kN > N = 200kN,
khi p lc ti mi cc gn nh khng cn.
2. Quan im ca TERZAGHI khi xem nhm cc ln
trong phm vi 1/3 chiu di cc v tr xung bn lp t di c
th hiu l do ng sut tp trung ln ti vng di mi cc (HNH
3) l vng cng c lc bm dnh mi cc tu thuc vo ma st
o. Ngoi ra xem gc truyn lc bng 30o hay dc c th l
kh ln cho loi t bn st ny, nn chng c th ly thp hn l
HNH 3
(15 18)o hay dc 1/3.

Trang 28

Khoa K thut & Cng ngh

Hi tho Khoa hc ln 3 - 2010

KT LUN:
Hu nh t nhiu chng ta u gp trng hp ny do a cht ca khu vc ng bng
Nam b u c ch tiu nh trn, do thun li chng ta ng dng theo ch dn cch 2o
vi gc truyn lc n gin l v tnh ln bt u trong phm vi 1/3 chiu di cc tr
xung. Vi cch tnh ny nu ly tch phn ta s c kt qu sau:
L
1. i mng vung ( = = 1 ):
B
Ap lc ph thm ti su h: gl
i =

N otc

N otc

(B + h ) 2 B2 (1 + ) 2
ln c ly tch phn n su h = B l:
S = a o . gl
i .dh

; vi h = B

N otc
= ao .
(1 + ) B

Chieu day vung nen chac, tnh lun h

. Khi tnh ta c th ly = (2 3)
Be rong quy c ai B
Vi th d trn th ta c:
3 200
S = 0,00045
= 0,084m [OK]
1 + 3 0,8
V mt ton hc cng thc trn tnh ton n gin v hp l hn l khi ta chia chiu
dy chu nn thnh nhiu lp tnh.
L
2. i mng hnh ch nht ( = > 1 ):
B
=

N otc
N otc
Ap lc ph thm ti d su h: gl
=
=
i
(B + h )(L + h ) B2 (1 + )( + )
ln c ly tch phn n su h = B l:
(1 + )
Ln(
) tc
+ No
S = a o . gl
.
dh
=
a
.
o
i
( 1)
B
(1 + )
Ln(
)
S(ch nhat )
+ (1 + ) , t s ny thay i rt t so vi , c th
Lp t s: FB =
=
S(vuong )
( 1).
ly theo bng tra sau theo h s a v l:
l
1
1.2 1.4 1.6 1.8
2
2.2 2.5
3
3.5
4
5
a
1.1
0.93 0.93 0.93 0.94 0.94 0.94 0.94 0.94 0.94 0.94 0.94 0.95
1.2
0.87 0.87 0.88 0.88 0.88 0.88 0.89 0.89 0.89 0.89 0.89 0.90
1.4
0.77 0.78 0.78 0.79 0.79 0.79 0.80 0.80 0.80 0.81 0.81 0.82
1.5
0.73 0.74 0.74 0.75 0.75 0.75 0.76 0.76 0.77 0.77 0.78 0.78
1.6
0.69 0.70 0.71 0.71 0.72 0.72 0.72 0.73 0.73 0.74 0.74 0.75
1.8
0.63 0.64 0.64 0.65 0.65 0.66 0.66 0.67 0.68 0.68 0.69 0.69
2
0.58 0.58 0.59 0.60 0.60 0.61 0.61 0.62 0.63 0.63 0.64 0.65
2.2
0.53 0.54 0.55 0.55 0.56 0.56 0.57 0.58 0.58 0.59 0.60 0.61
2.4
0.49 0.50 0.51 0.52 0.52 0.53 0.53 0.54 0.55 0.56 0.56 0.57
2.6
0.46 0.47 0.48 0.48 0.49 0.50 0.50 0.51 0.52 0.52 0.53 0.54
2.8
0.43 0.44 0.45 0.45 0.46 0.47 0.47 0.48 0.49 0.50 0.50 0.51
3
0.41 0.41 0.42 0.43 0.44 0.44 0.45 0.45 0.46 0.47 0.48 0.49
3.2
0.38 0.39 0.40 0.41 0.41 0.42 0.42 0.43 0.44 0.45 0.45 0.46
Trang 29

Khoa K thut & Cng ngh

3.4
3.6
3.8
4

0.36
0.34
0.33
0.31

Hi tho Khoa hc ln 3 - 2010

0.37
0.35
0.34
0.32

0.38
0.36
0.34
0.33

0.39 0.39 0.40 0.40

0.37 0.37 0.38 0.38
0.35 0.36 0.36 0.37
0.34 0.34 0.35 0.35
Biu FB theo v

0.41
0.39
0.37
0.36

0.42
0.40
0.38
0.37

4.2

7.8

0.43
0.41
0.39
0.38

0.43
0.41
0.40
0.38

0.44
0.43
0.41
0.39

HE SO KB

1.00
0.90
0.80
0.70
0.60
0.50
0.40

y = -0.75

0.30
0.20
0.10
1

1.4

1.8

2.2

2.6

3.4

3.8

4.6

5.4

5.8

6.2

6.6

7.4

8.2

8.6

9.4

9.8 10.2 10.6

HE SO

Do h s FB thay i rt t so vi , c th b qua, khi hm s trn c th ly gn ng l:

1
FB =
0.75

Tng hp li cho cng thc sau:

N otc
L
h
trong = ; =
0,75 B
B
B
(1 + ).
Trong trng hp lp t chu nn gm nhiu lp ta cng c th s dng cng thc
trn nh sau:
S = ao .

S=

N otc
i
ao i .
B
(1 + i )(1 + i 1 ). 0,75

trong :
h
i = i ; hi: l chiu dy lp chu nn th i (ho = 0)
B

Trang 30