Trng; i hc kinh t quc dn Khoa: Ngn hng- ti chnh Lp: Ngn hng 51B

MN HC: Ti chnh quc t TI S 2: THC TRNG CN CN DI CHUYN VN GIAI ON 2000-2010 VIT NAM Nhm 10- Thnh vin nhm:
1. .BI TH TRANG

2. 3. 4. 5. 6.

GING NGUYN ANH TH LA TH MY NY TRN BNH AN PHM XUN QUNH BI TH H LY

Dn bi thc trng cn cn di chuyn vn giai on 2000-2010 I.Khi qut chung cn cn vn

1. V TR CN CN VN

1.1.Khi nim cn cn thanh ton quc t 1.2.V tr cn cn vn.

2.CC B PHN CU THNH CN CN VN

-Khi nim -Cc nhn t nh hng

II. Thc trng cn cn vn:

1. Khi qut tnh hnh cn cn thanh ton quc t Vit Nam giai on 2000_2010 2.Thc trng cn cn vn Khi qut chung: 2.1Tnh hnh u t trc tip nc ngoi: 2.1.1Giai on t 2000-2006: Thc trng 2.1.2 Giai on 2007-2010 Thc trng 2.1.3Tc ng ln cn cn vncn cn thanh ton quc t Tch cc Tiu cc 2.2 Tinh hnh vay vn ODA 2.3 Tnh hnh u t gin tip nc ngoi 3. Gii php 3.1 Thu ht v s dng vn u t trc tip nc ngoi 3.2qun l s dng vn vin tr pht trin chnh thc ODA 3.3chnh sach tin t chinh sch ti kho

I KHI QUT CHUNG CN CN VN 1. V tr cn cn vn: 1.1 Khi nim cn cn thanh ton quc t - L mt bn bo co thng k ghi chp v phn nh cc giao dch kinh t gia nhng ngi c tr vi ngi khng c tr (IMF). T khon vn: Ti khon vn ghi li cc giao dch v ti sn thc v ti sn ti chnh. 1.2 v tr cn cn vn: Cn cn thanh ton quc t gm hai cn cn b phn chnh: +Cn cn vng lai +Cn cn di chuyn vn Cn cn tng th = cn cn vng lai +cn cn vn + nhm ln v sai st 2. cc b phn cu thnh cn cn vn 2.1 cn cn di chuyn vn di hn Khi nim: Bao gm cc khon vn i ra hay i vo ca khu vc t nhn v khu vc nh nc di cc hnh thc u t trc tip, gin tip v cc hnh thc u t di hn khc Cc nhn t tc ng: Quy m v tnh trng cn cn vn di hn ph thuc vo cc nhn t nh: T sut li nhun k vng di hn, hiu qu bin ca vn u t (MEI hay ICOR) v cc yu t thuc v mi trng u t, s n nh v chnh tr, x hi. 2.2cn cn di chuyn vn ngn han Khi nim: Cng bao gm cc khon vn i ra hay i vo ca khu vc t nhn (chim t trng ln) v khu vc nh nc nhng di rt nhiu cc cc hnh thc khc nhau: Tn dng thng mi, tn dng ngn hng, cc hot ng trn kinh doanh ngoi hi v giy t c gi ngn hn k c cc lung vn u c. Cc nhn t tc ng: Khc vi cn cn vn di hn, quy m v tnh trng cn cn vn ngn hn ph thuc vo cc nhn t nh: Chnh lch t gi, t sut li tc k vng ngn hn, li sut v cc yu t thuc v mi trng kinh t, chnh tr - x hi. 2.3 cn cn chuyn giao vn mt chiu

 Khi nim: Bao gm cc khon chuyn giao vn mt chiu nh vin

tr khng hon li vi mc ch u t, cc khon n c xo. Cc nhn t tc ng: Khc vi cc cn cn vn trn y, quy m v tnh trng cn cn chuyn giao vn mt chiu ph thuc ch yu vo cc mi quan h ngoi giao, hp tc kinh t - chnh tr - x hi gia cc nc c chung li ch v tnh hu ngh c bit.

II. Thc trng cn cn vn:

1. Khi qut tnh hnh cn cn thanh ton quc t Vit Nam giai on 2000_2010 Trong nn kinh t m v hi nhp quc t, mi quan h gia cc quc gia l rt phong ph v a dng, bao gm: thng mi, u t, du lich, vn ha, qun s, chnh tr, Nhng mi quan h ny to nn ngun thu, chi ngoi t cho mt quc gia v c phn nh cht ch trn cn cn thanh ton. Trong iu kin nn kinh t m hin nay, vic theo di cc lung ngoi t ra vo l ht sc quan trng c c nhng chnh sch ng n, hiu qu cho nn kinh t, iu ny khin cho vai tr ca cn cn thanh ton tr nn ht sc quan trng. Tuy nhin, trong iu kin nn kinh t pht trin qu nng v ang gp nhiu kh khn, mi trng kinh t quc t din bin tiu cc, cn cn thanh ton phn nh nhng din bin xu ca nn kinh t. Thm ht trong ti khon vng lai ca cn cn thanh ton Vit Nam c nh gi l mt trong 3 ngi n ca khng hong kinh t 1.1.Tnh hnh cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam t 2000 n 2006: Bng thng k sau th hin tnh hnh BOP ca Vit Nam giai on 2001 2006: BNG I USDmillion Cn cn thng mi Cn cn dch v Cn Cn thu nhp Chuyn nhng rng Khu vc t nhn Khu vc nh nc 2001 2002 2003 2004 2005 481 1,054 2,581 3,854 2,439 -749 -721 -778 -811 -219 -891 1,219 61 2006 2,776 -8 1,429 4,049 3,800 249

-572 -477

1,250 1,921 2,239 3,093 3,380 1,100 1,767 2,100 2,919 3,150 150 154 139 174 230

Cn cn vng lai u t trc tip nc ngoi Khon vay trung v di hn Khon vay ngn hn Danh mc vn u t Ti khon tin gi Ti khon vn Li v sai st Cn cn tng th % GDP

682 139 -22 1,197

-603 1,931 1,591 -51 7 457 1,162 26 -54 35

-497 921 46 865 -634

-164 2,315 1,025 -30 1,313 1,535 3,088 1,398 4,322 2006

1,300 1,400 1,450 1,610 1,889

624 1,372

220 1,980 2,533 2,753 3,087 -862 1,020 777 -279 -459 40 2001 357 2,151 2002 2003 883 2,131 2004 2005

(ngun IMF v GSO) Bng sau th hin kh nng chu ng thm ht ca cn cn vng lai giai on 2001-2006: BNG II Nm Cn cn vng lai (% GDP) Cn cn vng lai loi tr chuyn giao rng (%GDP) Cn cn thng mi (% GDP) Xut khu (% GDP) Ngha v tr n nc ngoi/xut khu (%) N nc ngoi /GDP (%) N nc ngoi/xut khu (%) D tr ngoi hi/nhp khu (%) D tr ngoi hi/ n nc ngoi (%) Cn cn tit kim u t (%GDP) D tr ngoi hi (triu USD) 2001 2.3 -1.8 1.9 46.2 10.6 41.6 89.4 23.6 26.3 2.2 3387
5

2002 -1.9 -9.8 -3 47.7 8.6 35 78.3 20.7 28.2 -1.9 3692

2003 -4.9 -10.5 -6.5 50.9 7.8 33.7 67.1 24.7 41.5 -4.9 5619

2004 -3.4 -8.9 -5 58.2 6.0 33.5 53 21.9 41.3 -3.4 6314

2005 -0.9 -7.3 -4.6 61.2 5.6 32.2 48.3 24.5 50.8 -0.9

2006 -0.3 -6.9 -4.6 65.2 5.3 30.2 43 26.9 62,6 -0.3

8557 11483

N nc ngoi (triu USD)

1287 1308 1353 1526 1683 18330 4 3 5 6 3 Ngun: IMF Country Report, No 03/382, December, 2003. IMF Country Report, No 07/338, December 2007. Economist Intelligece Unit, Country Report Vietnam, May 2008

Thm ht cn cn vng lai Vit Nam giai on 2001-2006 ( % so vi GDP):

1.2Tnh hnh cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam t 2006 n 2010 (n v tnh: t USD_Ngun: SBV, IMF, WB) 2006 I.Ti khon vng lai Cn cn thng mi Dch v phi yu t Thu nhp t u t Chuyn giao II.Ti khon vn FDI(thun) Cho vay trung v di -0.2 -2.8 0.0 -1.4 4.1 3.1 2.3 1.0 2007 -9.8 -14.6 -1.3 -3.0 9.0 23.7 9.2 2.9
6

2008 -11.1 -14.2 -1.0 -4.9 8.1 13.4 10.0 1.1

2009 -8.0 -8.9 -1.2 -4.9 7.0 12.3 7.4 4.8

2010 -5,48 -8,2 -0,55 -4,2 7,5 9,2

2011 (c) -10,9 -9,51 -1,75 -5,12 5,5 11,8

hn Vn khc(thun) u t gin tip III.Cn cn tng th D tr ngoi hi

-1.6 1.3 4.3 11.5

2.8 8.8 14.3 21

2.9 -0.6 0.3 23

-0.1 5,2 -8.8 15

6,5 3,06

>7 0,5

Biu cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam 2006-2010

Ngun: tng cc thng k 2.Thc trng cn cn vn Tri ngc vi trng thi thm ht ca cn cn thng mi v cn cn dch v, cn cn vn ca Vit Nam lun trong trng thi thng d t 2001 n nay. Tng mc thng d cn cn vn trong 4 nm t 2006 n 2009 c t khong 52.5 t USD, mc thm ht cn cn thanh ton tng th cng dn ca c giai on 2006-2009 vo khong 10.1 t USD.

2.1 Khi qut chung: Thm ht cn cn vng lai c b p ng k bi thng d t cn cn di chuyn vn

Thm ht cn cn vng lai tng mnh, vt xa mc cnh bo vi mc tng t 0,27% GDP nm 2006 ln mc 9,8% GDP nm 2007 v tip tc gia tng ti trn 20% GDP trong 6 thng u nm 2008 do cn cn thng mi, dch v, thu nhp u thm ht, c bit l s m rng v thm ht cn cn thng mi t mc 4,6% GDP nm 2006 ln mc 15% GDP trong nm 2007 v khong 30% trong 6 thng u nm 2008. Tnh trng thm ht cn cn vng lai c b p ng k bi ngun thu nhp t chuyn giao vn vng lai (vin tr v kiu hi) v cc giao dch kinh t khc thuc cn cn vn v ti chnh.Lng kiu hi chuyn v Vit Nam v cc dng vn chy vo Vit Nam ng vai tr quan trng b p thiu ht ca cn cn vng lai trong thi gian qua, c bit l trong hai nm 2007 - 2008. Tuy nhin, do tc ng ca cuc khng hong ti chnh ton cu nm 2008, lng kiu hi chuyn v nc c phn gim st mnh thi gian qua to nn sc p thm ht i vi cn cn vng lai cng nh cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam. Ngun vn u t nc ngoi trc tip, u t gin tip v vay n nc ngoi di hn, n nh cng l nhng hnh thc c s dng b p cho s thiu ht cn cn thng mi, cn cn vng lai v c vai tr quyt nh n kh nng chu ng thm ht cn cn vng lai trong thi gian qua. c bit l vai tr ca ngun vn h tr chnh thc ODA v FDI trong vic b p thm ht cn cn vng lai v ci thin d tr ngoi hi. T trng ngun vn vay ODA hng nm lun chim ti 73 n 78% trong tng n nc ngoi ca Chnh ph Vit Nam. Bng s liu cn cn vn giai oan 2000-2006( n v: triu USD) Bng III Nm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 FDI N trung v di hn N ngn hn Danh mc vn u t Ti khon tin gi Ti khon vn 1300 139 -22 _ -1197 220 1400 -51 7 _ 642 1980 1450 457 26 _ 1372 2533 1610 1162 -54 _ 35 2753 1899 921 46 865 -634 3087 2315 1025 -30 1313 -1535 3088

Bng s liu so snh t trng vi GDP Bng s IV % GDP FDI N trung v di hn N ngn hn Danh mc vn u t Ti khon tin gi Ti khon vn 2001 4 0,4 -0,1 _ -3,7 0,7 2002 4 -0,1 0 _ 1,8 5,6 2003 3,7 1,2 0,1 _ 3,5 6,4 2004 3,5 2,6 -0,1 _ 0,1 6 2005 3,6 1,7 0,1 1,6 -1,2 5,8 2006 3,8 1,7 0 2,2 -2,5 5,1

Ti khon vn giai on 2001-2006 lun dng, lung tin i vo

trong nc cc khon mc nhn chung c xu hng tng dn. u t trc tip nc ngoi vo Vit Nam tip tc gia tng do mi trng u t kinh doanh c ci thin hn, li th v chi ph u t, nh chi ph lao ng, gi in ang cnh tranh vi cc nc trong khu vc. c bit, vic tng cng cng tc xy dng php lut trong thi gian qua theo yu cu ca vic gia nhp WTO ph hp vi lut quc t Vit Nam th hin vic chp nhn lut chi chung. y l ngun vn quan trng gip pht trin nn kinh t Vit Nam, tim nng thu

ht vn FDI cn c th tng na nu nh Vit Nam ch trng hn na ti vic thc hin cc d n. N trung v di hn tuy chim t trng thp trong GDP, trong c vn vic tr ODA ng vai tr quan trng, ngun vn ny thng c dung trong cc lnh vc u t ca nh nc nh cu ng, gio dc, y t N ngn hn v danh mc u t chim t trng kh nh trong tng GDP. Ti Vit Nam chnh l cc dng vn gin tip u t qua cc Qu. Nhn chung vn ngn hn c chi ph cao v thng i km vi k vng mang li li nhun nhanh chng. N ngn hn bin ng t, thng xuyn quanh mc 0. l du hiu ng mng th hin tnh trng pht trin ca kinh t Vit Nam. V ti khon tin gi, do hin nay s lng lao ng tham gia xut khu lao ng nhiu, lng ngoi hi cng theo tng ln. y l mt ngun tin quan trng, ng gp vo ngun qu d tr quc gia iu hnh t gi. n 2 nm 2005, 2006 chng ta thy cn cn ti khon tin gi ca Vit Nam m ( -634 triu USD v n nm 2006 t bin l -1353 triu USD) iu ny c th gii thch do trong hai nm 2005, 2006 s lng ngi nc ngoi vo Vit Nam lm vic tng ln. Bng s liu thc trng cn cn vn giai on 2006-2010 Bng s V( n v : t USD) Nm 2006 2007 2008 2009 2010 Ti khon vn 3.1 23.7 13.4 12.3 9,2 FDI(thun) 2.3 9.2 10.0 7.4 Cho vay trung v di hn 1.0 2.9 1.1 4.8 Vn khc(thun) -1.6 2.8 2.9 -0.1 u t gin tip 1.3 8.8 -0.6 Ti khon vn: tip tc thng d ln c bit nm 2007 thng d 23,7 t USD gp >7 ln nm 2006 u t trc tip nc ngoi, ODA: giai on thu ht mnh m nhng ngun vn ny vo Vit Nam, ngun vn ny tip tc l nhng nhn t v cng quan trng gip b p thm ht cn cn vng lai 2.2Tnh hnh u t trc tip nc ngoi: 2011 11,8

10

2.2.1Giai on t 2000-2006: Bng s liu u t trc tip nc ngoi vo Vit Nam Bng VI( n v: triu USD) Nm FDI 2000 1298 2001 1300 2002 1400 2003 1450 2004 1610 2005 1889 2006 2315

Ngun: SBV,IMF,WB % GDP FDI 2001 4 2002 4 2003 3,7 2004 3,5 2005 3,6 2006 3,8

T 2000 n 2003: Vn gii ngn c xu hng tng, nhng vi tc chm, trong khi vn v s d n ng k mi bin ng tht thng. Nm 2002 c ghi nhn l nm c s vn ng k thp nht, nhng s d n cao nht hay quy m vn/d n l thp nht. T nm 2004 n gia nm 2005: tng vn ng k tng trn 30% so vi nm 2003 (ca ring pha nc ngoi tng 28,4%), tng vn thc hin tuy nhin ch tng 7,6%. Tc tng nhanh vn FDI nm 2004 v 6 thng u nm 2005 mt phn l do kt qu ca ci thin mi trng u t bng vic sa i, b sung mt s iu ca Lut u t nc ngoi. Ngoi ra, Chnh ph cho php u t gin tip vo 35 ngnh, ng thi m ca hn mt s ngnh do Nh nc c quyn nm gi trc y nh in lc, bo him, ngn hng, vin thng cho u t nc ngoi v cho php chuyn i doanh nghip c vn u t nc ngoi sang cng ty c phn. Nm 2004, Vit Nam ch trng hn ti cng tc xc tin u t trong v ngoi nc. T sau khng hong ti chnh tin t Chu cc nc trong khu vc ci thin mnh m mi trng u t thu ht vn FDI. Cng t mc ny, chnh sch v FDI ca Vit Nam cng c nhiu thay i. Tuy nhin, nhiu nh u t nc ngoi cho rng, mc d thay i nhng cc quy nh lut php ca Vit Nam vn thiu minh bch, thiu nht qun, hiu lc thc thi php lut thp. Nhng yu t ny lm tng chi ph u t v kinh doanh v lm cho mi trng u t Vit Nam tr nn km hp dn hn so vi trc v so vi mt s nc trong khu vc, nht l so vi TrungQuc Nm 2006, nhiu tp on ln trin khai nhng d n u t quy m vo Vit Nam . C nc thu ht c khong 12 t USD vn FDI, tng hn 45%
11

so vi nm 2005, v vt 32% k hoch u nm ra (6,5 t USD). Tuy nhin, tng s vn thc hin ch t 4,1 t USD, chim 34,16% tng s vn ng k. y l s vn ng k cao nht t trc n nay ca Vit Nam, v "nh" c - FDI vo Vit Nam nm 1996 - c ghi nhn cng ch dng mc 8,6 t USD. Nguyn nhn u tin dn ti ma vng FDI trong nm 2006 l do mi trng u t kinh doanh ca nc ta ngy cng c ci thin, vi s ra i ca Lut Doanh nghip, Lut u t gp phn hon thin h thng php lut v to dng mi trng ci m hn cho nh u t. Ngoi ra, vi tnh hnh chnh tr n nh, nn kinh t mi ni tng trng nhanh, Vit Nam tr thnh im ngm u t ca nhng nh u t nc ngoi 2.2.2 Giai on 2007-2010: Bng s liu u t trc tip nc ngoi vo Vit Nam Bng VII( n v: triu USD) Nm FDI(thun) 2006 2.3 2007 9.2 2008 10.0 2009 7.4 2010 2011

BO CO NHANH U T TRC TIP NC NGOI THNG 7 NM 2011

TT 1 2 2.1. 2.2. 3 3.1. 3.2. 4 4.1. 4.2. 5

Ch tiu Vn thc hin Vn ng k Cp mi Tng thm S d n Cp mi Tng vn Xut khu K c du th Khng k du th Nhp khu

n v tnh triu USD triu USD triu USD triu USD d n lt d n triu USD triu USD triu USD

7 thng nm 2010 6,400 11,969 10,562 1,407 763 271 20,805 17,842 19,628

7 thng nm 2011 6,300 9,045 7,630 1,416 504 147 27,820 23,699 25,415

Nm Vn ng k

Bng VIII Tng s vn thc hin

12

T l vn c thc

(t USD) 2006 12.004 2007 21.3478 2008 71.7260 2009 23.1073 Ngun: Tng cc thng k

(t USD) 4.1001 8.0300 11.5000 10.0000

hin (%) 34.16% 36.72% 16.03% 43.28%

Biu Vn u t trc tip vo Vit Nam 2006-2009

Nm 2007:u t nc ngoi thc s bng n Vit Nam, y l

nm u tin Vit Nam thc hin nhng cam kt ca mnh khi gia nhp WTO to iu kin thng thong hn cho cc nh u t cng tc thu ht ngun vn FDI tng cao mt bc c v lng v cht. Khng ch n thun tng v lng, t mc k lc cha tng c (21,3 t USD), m ngun vn FDI thu ht cn tng v cht vi t l s vn c thc hin tng ln ti 37,7%, FDI thu ht c nhiu d n quy m ln, c ngha quan trng, thu ht c cng ngh ngun v cng ngh cao. iu ny minh chng mt cch r nt v

13

sc cnh tranh ca mi trng u t Vit Nam c nng cao. Vit Nam ang tr thnh im hp dn u t chu trong con mt ca cng ng u t quc t. Theo kt qu kho st v trin vng thu ht u t ca Hi ngh Thng mi v Pht trin lin hp quc (UNCTAD), Vit Nam vn ln ng th 6 trong tng s 141 nn kinh t c kho st (sau Trung Quc, n , M, Nga v Brazil). im ng ch trong bc tranh v FDI nc ta trong nm 2007 l xut hin s gia tng u t ca cc tp on, cng ty Nht Bn v Hoa K v mt s i tc truyn thng khc nh Hn Quc, Hng Kng, Singapore, i Loan... iu ny cho thy, cc tp on xuyn quc gia quan tm, sn sng u t nhiu hn vo Vit Nam biu hin bi ln sng u t mi ti Vit Nam vi nhiu d n quy m vn ln t cc nn kinh t ln ca th gii. Nm 2008:Mc d nh hng ca suy thoi kinh t th gii khin nn kinh t nc ta gp phi nhiu bt n, nh ch s gi tiu dng cao, mi trng kinh doanh km thun li so vi nm trc... nhng nm 2008 t c kt qu ngon mc v thu ht v s dng vn u t trc tip nc ngoi (FDI) ca c nc, t khong 71.7 t USD , s vn thc hin t 11,5 t USD, chim 16,03% tng s vn ng k. S vn FDI ng k t mc cao th hin s tin tng ca cc nh u t nc ngoi i vi mi trng u t nc ta hin nay. y l kt qu ng khch l i vi cc nh hoch nh chnh sch FDI, l thnh qu ca Chnh ph trong n lc ch o, iu hnh, ca cc c quan qun l hot ng FDI t Trung ng n a phng trong vic to mi trng u t - kinh doanh hp dn, ci m, minh bch v thng thong, ph hp vi cam kt quc t v gim thiu cc kh khn, vng mc cho nh u t. Bn cnh cn l s tch cc, ch ng trong thu ht v qun l FDI bng nhiu bin php theo hng n gin th tc hnh chnh, h tr, to iu kin thun li cho cc d n u t c cp php nhanh chng i vo hot ng kinh doanh hiu qu, pht huy tnh t ch v t chu trch nhim ca doanh nghip. Dng tin FDI ca nm 2007 l 6,4 t USD v 2008 l 7 t USD, tng vt so vi cc nm trc gip lm bi thu cn cn thanh ton ti khon vn. Tuy nhin, so vi cc nc ng Nam th thu ht vn FDI ca Vit Nam ch ng thc 4 sau Singapore (22,7 t USD), Thi Lan (10,1 t USD), Malaysia2 (8,1 t USD); v trong cc nm ny, xu hng dng vn FDI khng tp trung vo cc ngnh cng nghip ch bin v nng nghip, m tp

14

trung vo cc ngnh bt ng sn, khch sn, nh hng (chim 63%3) nhm tm kim li nhun cao. S dch chuyn dng vn FDI nh vy cn c xem xt di gc hiu qu kinh t, trnh cng ngh i km vi FDI vnng lc xut khu trong tng lai.
Nm 2009, cuc khng hong kinh t ton cu tc ng tiu cc n

tnh hnh kinh t - x hi ca nc ta, trong c FDI. Vn ng k u t trc tip nc ngoi (FDI) ca nc ta gim kh nhiu so vi nm 2008, ch t 21,48 t USD, s vn thc hin t 10 t USD, chim 46,55%.

Nm 2010:.Trong tng thu giao dch vn, thu FDI gii ngn chim

29,9% (qu I/2010) v 41,4% (qu II/2010); rt vn vay trung, di hn chim 18,3% (qu I/2010) v 19,6% (qu II/2010).

Theo , trong 6 thng u nm 2010 cn cn thanh ton quc t tng th c ci thin qua cc thng (thng d trong thng 4/2010), ng thi NHNN mua c mt lng ngoi t ng k trong qu II/2010 to iu kin tng d tr ngoi t nh nc. Trong 6 thng u nm 2010, cn cn vng lai thm ht 3,6 t USD nhng cn cn vn thng d khong 7 t USD.

15

Lung vn FDI (rng) tip tc vo Vit Nam cho thy cc nh u t nc ngoi vn tin tng vo trin vng kinh t tt p v mi trng kinh doanh thun li ca Vit Nam, trong c s n nh t gi USD/VND. Qu I/2010, FDI rng thng d 1,67 t USD, gim 4,8% nhng n qu II/2010 t hn 2 t USD, tng 15,8% so vi cng k nm 2009. Qu II/2010, vn FDI thc hin t 2,9 t USD, trong phn vn thc hin ca nh u t nc ngoi l 2,35 t USD, tng 21,3% so cng k nm 2009 v 18,7% so vi qu I/2010. Tnh chung 6 thng u nm 2010, vn FDI ng k t 8,4 t USD, trong vn ng k ca cc d n cp php mi t 7,9 t USD, tng 43% v vn. Vn FDI thc hin t 5,4 t USD, tng 5,9% so cng k nm 2009, trong phn vn thc hin do nh u t nc ngoi thc hin t 4,33 t USD, tng 14% so cng k nm 2009. Trong nm 2010, cc doanh nghip FDI np ngn sch nh nc 3,1 t USD, tng 26% so vi nm 2009, vt 6% k hoch v ng gp 18,4% tng thu ngn sch ni a. Cc doanh nghip FDI cng to to thm nhiu vic lm cho ngi lao ng. Tnh n nay, lnh vc FDI s dng 1,9 triu lao ng trc tip v hng triu vic lm gin tip khc, Cc u t nc ngoi cho bit. u t trc tip nc ngoi vo Vit Nam tip tc gia tng do mi trng u t kinh doanh c ci thin hn, li th v chi ph u t, nh chi ph lao ng, gi in ang cnh tranh vi cc nc trong khu vc Nh vy, ch tnh ring thng d ca chuyn tin mt chiu v thng d vn FDI b p cho nhp siu trong qu I, II v c 2 qu u nm 2010, t gim thiu p lc n cung, cu ngoi t trn th trng.
Nm 2011:Trong 7 thng u nm 2011, vn FDI thc hin ca pha

nc ngoi t 4,7 t USD. Nu tr i 530 triu vn FDI ca Vit Nam u t ra nc ngoi, lng vn FDI vo rng trong 7 thng u nm 2011 t 4,17 t USD. Trong 9 thng u nm 2011, FDI c tnh t 6,1 t USD, tng ng mc cng k nm 2010.Thng d cn cn vn v ti chnh tng kh so vi cng k nm 2010. 2.2.3Tc ng ln cn cn vncn cn thanh ton quc t Tch cc:Dng ngoi t vo lm tng ti khon vn gip nng cao kh nng thanh khon ca ti khon quc gia Tiu cc: Nhng tc ng tiu cc n cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam c th hin trong ba nhn t ch yu sau
16

o Tc ng thng qua cn cn thng mi: T trng xut khu ca khi u t nc ngoi chim t trng cao n 55% nm 2008 nu tr xut khu du th th cn cn thng mi ca khi u t nc ngoi lun thng d , cn tnh hnh cn cn thng mi ca khi u t trong nuc lun thm ht . Chnh iu ny lm thm ht cn cn thng mi c nc nm 2007 l 14,2 t USD v nm 2008 l 18 t USD( c bao gm gi CIF).Trn bng cn cn thanh ton quc t Vit Nam ( bng ) thm ht cn cn thng mi nm 2007 l 10,4 t USD v nm 2008 l 14,9 t USD v tnh theo gi FOB Xu hng tng cn cn thng mi ca khi u t trong nc c bit i vi cc doanh nghip 100% vn nc ngoi chn ln cc doanh nghip trong nc bng cch thc hin cc thng v sp nhp v thn tnh cc doanh nghip trong nc nhm c chim li nhun Vi t trng xut khu cao ca cc doanh nghip u t trong nc c lm thc y tng trng GDP trong nc , nhng khi c bin ng ca nn kinh t th s thoi lui ca khi ny s nh hng n cn cn thanh ton quc gia, cui cng v lu di cc quc gia ch yu phi da vo khi u t trong nc pht trin. Nn chnh sch thu ht u t trong nc v thc y s hnh thnh cc cng ty a quc gia mnh t trong nc l chin lc pht trin lu di ca quc gia. o Tc ng thng qua chuyn li nhun u t ra nc ngoi Khon li tc t tri phiu ngoi t ca chnh ph Vit Nam khong 3% n 4%, ca tri phiu chnh ph M khong 2,5% n 3%. Nhng li nhun t FDI rt cao , ti Trung quc khong 13% N 15%, ti cc nc ngho chu phi l 24% n 30% , ti Vit Nam li nhun ca FDI khng thp hn 15%, Nn khon thu nhp u t rng cho thy khon li nhun t u t c cchuyn ra nc ngoi nm 2005 l 1,2 t USD th n nm 2008 tng ln gp i l 2,4 t USD. Bin php gim tc ng ca khon li nhun t u t chuyn ra nc ngoi , chnh ph cn thc nhin nhng bin php : 1.gim thu thu nhp doanh nghip i vi cc khon ti u t t li nhun ca FDI nhm gim chuyn li nhun ra nc ngoi, xem ra gii php ny khng cng bng i vi cc doanh nghip u t trong nc ; 2. duy tr ng ni t mnh so vi USD nhm thu ht vic ti u t cc li nhun t FDI ca cc doanh nghip u t trong nc , tuy nhin gii php ny khng c li cho xut khu;3 tr gip cc doanh nghip u t trong nc gia tng xut siu v u t ra nc ngoi, gii php ny l tch cc song i hi chnh ph phi c nhng chnh sch ph hp vi nhng quy nh ca WTO v tu thuc vo nng lc ca cc doanh nghip u t trong nc o Tc ng do tng chi ph mua patent, know-how nhm c quyn k thut cao
17

Cc doanh nghip TNN thng mua cc bng sng ch ( patents) v b quyt sn xut ( know-how) c chim cng ngh nh gia tng li nhun t u t. Thng thng cc chi ph mua cc giy php ny c tnh trn doanh thu bn hng. Doanh thu ca cc doanh nghip u t nc ngoi cng ln v xut khu cng nhiu th chi ph tr cho vic mua giy php ngy cng ln. iu ny nh hng n dng tin mua giy php trn cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam . hn ch tc ng ny chnh ph thng c cc gii php ;1 thu ht FDI c hm lng cng ngh cao v hn ch cc loi hnh u t 100% vn nc ngoi( v cc doanh nghip loi ny mun gi b mt cng ngh v khng mun chuyn giao) m phi lien doanh vi doanh nghip trong nc nhm thc hin chuyn giao cng ngh , nhng vic phn cp thu ht vn u t nc ngoi cho cp tnh ph v chin lc ny, nh thi gian va qua th hin vic thu ht vn FDI ch tp trung vo cc lnh vc bt ng sn, khch sn v nh hng; 2 tp trung nghin cu trong nc gii php ny l tch cc nhng ngn sch ca chnh ph dnh cho lnh vc ny cn nh ch l 1,5%GDP, huy ng cc ngun lc ngoi nh nc vo lnh vc ny cng rt b, vn u t noc ngoi dnh cho lnh ny ch 0,6%, cn u t trong nc dnh cho lnh ny hu nh khng ng k.Theo bo co ca cc s hu tr tu Vit Nam n nm 2007 c 2860 bng sng ch xin c bo h ti Vit Nam th ch c 219 c xut x t Vit Nam, cn li coa xut x t nc ngoi 3, gim u i cho cc nh u t nc ngoi v to s cng bng v chnh sch u i gia cc nh u t ngoi nc v nh u t trong nc nhng vn m bo thu ht vn FDI gii php ny vn cn phi c cn nhc v kt hp vi cc gii php khc nh tho g cc nt tht c chai hin nay i vi cc vic trin khai cc d n TNN nh yu km v th ch , kt cu v h tng v ngun nhn lc c k nng th mi c kh nng thu ht mnh vn FDI;4 nng cao t l kinh ph nghin cu pht trin ca doanh nghip TTN v nng cao nng lc ca cc doanh nghip u t trong nc trong vic t ch sng to , tip thu k thut nc ngoi . Chnh ph cho php cc chi ph nghin cu c hch ton vo gi thnh , nhng ch vy cha , cn phi c chnh sch u t nghin cu ti cc vin u t nghin cu , cc trung i hc v thc hin chuyn giao cng ngh c hiu qu cc kt qu nghin cu n cc doanh nghip trong nc 2.3 Tnh hnh vay vn ODA . Nu mt nc km pht trin khng nhn c vn ODA mc cn thit ci thin cc c s h tng kinh t - x hi th cng kh c th
18

thu ht c cc ngun vn FDI cng nh vay vn tn dng m rng kinh doanh. Nhng nu ch tm kim cc ngun vn ODA m khng tm cch thu ht cc ngun vn FDI v cc ngun tn dng khc th khng c iu kin tng trng nhanh sn xut, dch v v s khng c thu nhp tr n vn vay ODA. 2.3.1Giai on 2000-2006 Bng s liu tnh hnh n ODA( n v:t USD) Nm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Cam kt 2,4 2,4 2,5 2,8 3,4 3,4 3,7 Thc 1,6 1,5 1,5 1,4 1,6 1,8 hin

2.3.2Giai on 2007-2011 Bng s liu tnh hnh n ODA( n v:t USD)

Nm 2006 2007 2008 2009

Cam kt 3.75 4.50 5.43 5.85

Thc hin % thc hin 1.85 49.41% 1.82 40.44% 2.20 40.55% 3.00 51.28% Ngun: Tng cc thng k

Vn ODA nm 2011 Vit Nam c cam kt nh sau : 5 nh ti tr song phng ln ca Vit Nam ODA cam kt cho nm 2011 Nht 1.760 Hn Quc 412 Php 221 c 199 M 142 5 nh ti tr a phng ln nht ca Vit Nam WB 2610 ADB 1500 Cc t chc phi chnh ph 270
19

Lin Hp Quc EU

140 88

n v: triu USD Cc lnh vc u tin ch yu ca mt s nh ti tr dnh cho Vit Nam Nh ti tr Nht CHLB c M Php Canada Anh WB IMF u tin ton cu H tng kinh t v dch v Pht trin kinh t; ci thin iu kin sng Tng trng kinh t; n nh dn s v sc khe Pht trin thi; GTVT; gio dc; khai thc m C s h tng; pht trin khu vc t nhn; MT Nhiu lnh vc Thc y pht trin kinh t v tng phc li x hi Cn bng v mu dch quc t; n nh t gi hi oi u tin Vit Nam H tng kinh t v dch v H tr ci cch kinh t; pht trin h thng giao thng Cu tr nn nhn chin tranh v tr em m ci Pht trin nhn lc; GTVT; thng tin lin lc H tr kinh t & TC; h tr thit ch & qun l Xa i gim ngho; GTVT Xa i gim ngho; GTVT H tr cn cn thanh ton v iu chnh c cu

2.3. 3Nhng thnh cng c bn: - Mc tiu qun l n nc ngoi trong c ngun n ODA c Chnh ph xc nh mt cch c th v r rng. l: p ng c cc yu cu v huy ng vn vi chi ph thp nht cho u t pht trin v c cu li nn kinh t theo nh hng, chin lc pht trin kinh t x hi; m bo qun l phn b v s dng vn c hiu qu, gim thiu ri ro v p lc i vi cc ngun lc quc gia, m bo an ton n v an ninh ti chnh quc gia; to iu kin tng cng hi nhp kinh t quc t - V tng th c s phn cng tng i r rng gia cc cp b, ngnh trong vn qun l ODA

20

B K hoch v u t l c quan u mi trong vic thu ht, iu phi v qun l ODA. B Ti chnh l i din chnh thc cho ngi vay l Nh nc hoc Chnh ph i vi cc khon vay nc ngoi ni chung v ngun vay n ODA ni ring. B Ti chnh cng chnh l t chc cho vay li, hoc k hp ng y quyn cho vay li vi c quan cho vay li v thu hi phn vn cho vay li ca cc chng trnh, d n cho vay li t NSNN, qun l ti chnh i vi cc chng trnh, d n Ngn hng nh nc chu trch nhim tin hnh m phn v k cc iu c quc t c th v ODA vi WB, RMF v ADB v..v - Cc khon n nc ngoi ni chung v ngun vay n ODA ni ring hin ti m bo trong gii hn an ton cho php 2.3.4 Thc tin qun l ODA ca Vit Nam cn nhiu iu bt n: - Tnh hnh thc hin cc d n (DA) thng b chm nhiu khu: chm th tc, chm trin khai, gii ngn chm, t l gii ngn thp. Do vy, thi gian hon thnh d n ko di lm pht sinh cc kh khn, c bit l vn u t thc t thng tng hn so vi d kin v cam kt; ng thi cng lm gim tnh hiu qu ca DA khi i vo vn hnh khai thc.
-

Cng tc theo di, nh gi tnh hnh u t ODA cha y , cn

nhiu hn ch. c bit l cng tc theo di, thng k, kim tra v nh gi hiu qu ca cng trnh sau u t cn b ng, ngoi tr cc DA vay li v ang trong thi gian tr n. Kt qu qun l thng c nh gi ch bng cng trnh (mc hon thnh, tin thc hin) m cha xem xt n hiu qu sau u t mt khi cng trnh c a vo vn hnh khai thc. Quan im v cch lm ny gy kh khn cho vic nh gi, nh hng u t t ngun ODA to nn s lng ph v n trnh trch nhim ca nhng b phn lin quan.

21

- C s chng cho trong th tc chun b v trin khai u t. Theo B Ti chnh, ch c 4% lng vn ODA p dng cc quy nh v u thu v 3% s dng h thng qun l ti chnh cng ca Vit Nam, cn li l theo cch thc ca nh ti tr. V vy, nhiu d n cng mt lc phi thc hin 2 h thng th tc, mt th tc gii quyt vn ni b trong nc, mt th tc vi nh ti tr. iu ny lm ko di thi gian thc hin d n, gia tng chi ph (chi ph chun b DA, tng chi ph u t do lm php bi thi gian ko di) tng kh nng ri ro v c th b li dng cho cc hot ng phi php. - Vn qun l ngun vn ODA trnh tht thot v lng ph cng l iu phi c bit quan tm, mt s trng hp nh PMU18 v gn y l DA i l ng Ty v.v khin cho cng lun v Quc hi c bit quan ngi v vic qun l cht ch ng vn ODA v hiu qu ca ngun ti tr ny, i hi Chnh ph cn phi c ngay nhng gii php trit . 2.3.5 Nguyn nhn dn n tnh hnh ny: -ODA c mt phn l vin tr khng hon li, song phn ny ch chim khong 20-30%, phn cn li l vn vay. Do thi hn vay di, thi hn n hn di, li sut thp, p lc tr n ch pht sinh sau thi gian di sau ny nn d to nn s ch quan trong quyt nh, la chn ngun ti tr ODA. Ngoi ra, c quan m phn trc tip vi nh ti tr thng l cc b, ngnh trong Chnh ph nn ch u t cha thy ht tc ng ca nhng iu kin kh khn m nh ti tr rng buc. - Cha c chin lc vn ng v s dng ODA mt cch r rng v ph hp vi chin lc pht trin kinh t x hi ca t nc. Thm vo , cch thc huy ng v u t bng vn ODA c nhng im c th rt khc bit. Do , Chnh ph cn phi hoch nh chin lc vn ng s

22

dng ODA mt cch ph hp, d y l vn kh khn ph thuc phn nhiu vo nh, kh nng ca cc nh ti tr. - Khun kh th ch php l cha hon thin v ng b. Nhn chung, Chnh ph cha xy dng c c ch thng nht gia n trong nc v n nc ngoi ca quc gia . Cc quy nh php l qun l n ni chung, ngun ODA ni ring ch yu iu chnh v kim sot cc quan h trc v trong qu trnh u t. Cn giai on sau u t, cc ch nh php l hu nh cn rt s lc, c th ni l cn b ng. - C ch vn ng v s dng ngun ODA qu phc tp lin quan n nhiu cp b ngnh, a phng. Hn na, iu ny cn ph thuc vo cch thc ca tng nh ti tr. Do vy, mt d n u t bng ngun vn ODA khng thnh cng thng lin quan n trch nhim nhiu cp, nhiu b phn khc nhau. Do vy, chng ta gp kh khn khi mun xc nh nguyn nhn ch thc c bin php tho g kp thi. - Nhn chung, nng lc ca i ng cn b qun l l kh yu km cha p ng c nhu cu. Nng lc ca i ng cn b trong lnh vc ny cc b ngnh cn tng i kh d do c chuyn mn ha, c o to bi dng v c iu kin tip cn cc ngun thng tin cn thit mt cch thng xuyn. Cn cc a phng, i ng cn b lm cng tc qun l ODA cha c chuyn mn ha, t c bi dng v khng c iu kin tip cn cc ngun thng tin chuyn bit. Nu c chng cng ch l cho tng d n mt, trong khi trnh ca cn b a phng li khng ng u nn gp kh nhiu kh khn. - Vn quan trng na cha ng bt cp l phn cp qun l vn ODA gia trung ng v a phng. y l mt trong nhng nguyn nhn gy nn s chm tr v n y trch nhim ln nhau gia cc cp. 2.4 Tnh hnh du t gin tip nc ngoi
23

Quy m dng vn u t gin tip giai on 2001-2011 n v: T USD

Ch tiu Vn FPI 2001 0,02 2002 0,03 2003 0,07 2004 0,17 2005 1,19 2006 1,9 2007 6,3 2008 5,7 2009 5,2 2010 6.5 2011 >7

2.4.1Thc trng huy ng vn FPI qua cc qu u t

Khi Vit Nam thc hin cng cuc i mi v m ca ra bn ngoi v nht l khi ban hnh Lut u t nc ngoi th u t gin tip nc ngoi xut hin ti Vit Nam. y c coi l ln sng FPI th nht vo Vit Nam. Giai on t 1988 n 2000: l thi k m u cho dng vn FPI vo Vit Nam, hot ng u t gin tip ca cc nh u t nc ngoi (NTNN) mc rt khim tn, ch yu l thng qua cc qu u t. Giai on ny ch c khong 70 cng ty c phn ca Vit Nam c vn u t gin tip vi tng s vn khong 200 triu USD. Trong giai on ny, Vit Nam c by qu u t nc ngoi c thnh lp vi tng s vn c huy ng khong 400 triu USD. Cc qu ny u do cng ty qun l qu nc ngoi qun l v nhng lnh vc c quan tm l bt ng sn, dch v ti chnh, du lch, sn xut xi mng v thp. Thi k khng hong v hu khng hong ti chnh - tin t chu (1998-2000) khin cc dng vn u t trc tip v gin tip nc ngoi vo chu b chng li v Vit Nam cng chu nh hng chung ca xu hng ny. Trong s by qu u t k trn c bn qu rt khi Vit Nam, hai qu thu hp trn 90% quy m qu, ch cn duy nht qu Vietnam Enterprise Investment Fund c thnh lp thng 7-1995 vi quy m vn 35 triu USD (nh nht trong s by qu) l cn hot ng cho n nay. . Nguyn nhn ch yu ca tnh trng ny l do thiu th trng u t, bi sut t nm 1992-1998, c nc ch c 38 doanh nghip t nhn c thnh lp v 128

24

doanh nghip nh nc c c phn ha. Sut thi gian ny, hot ng FPI Vit Nam ht sc m nht. Nhng kh khn m cc qu u t lun gp phi Vit Nam l mi trng kinh t khng n nh, hnh lang php l khng theo kp s pht trin ca th trng v cn hn ch s u t nc ngoi, s pht trin ca cc th trng mi ni khc hp dn cc nh u t sau thi gian Vit Nam m khng c hiu qu cao, hot ng ca TTCK cha thc s si ng vi tm l tham gia ch vay tr ngn hn hoc cn e ngi tnh hnh khng n nh ca TTCK, chnh sch thu ht u t tuy c s m ca song vn cn e d hn ch, nhn s cng l yu t lin quan khin vic gia nhp vo th trng Vit Nam vi ro cn v vn ho cng nh tnh chuyn nghip ca mi trng lm vic. Giai on t 2001 n 2007: l thi k phc hi tr li v tng trng mnh ca dng vn FPI vo Vit Nam. Sau 4 nm khng hong ti chnh tin t Chu , ln sng FPI th hai c khi ng li vo thng 4/2002 vi s xut hin ca qu Mekong Enterprise Fund. Xu hng tng cng ci thin mi trng u t, pht trin cc nh ch th trng ti chnh, trong c lp sn giao dch chng khon thnh ph H Ch Minh thng 7-2000 v sn giao dch chng khon H Ni thng 3-2005, c bit l ch trng v quyt tm ca Chnh ph y mnh c phn ha, to hng ha cho TTCK pht trin gip khi thng lung vn FPI nc ngoi. Ti cui nm 2006, c n 4.673 doanh nghip nh nc c ti c cu, trong c 3.298 doanh nghip c c phn ha. Tuy a s l nhng cng ty c quy m trung bnh v nh nhng cng bc u gp phn to s a dng cho TTCK. Khi cc doanh nghip t nhn rt nng ng v pht trin mnh m, ang tr thnh mt b phn quan trng ca nn kinh t v cng l ngun cung c cht lng ca TTCK. Bn cnh , cc quy nh ca Chnh ph v t l nm gi ca cc nh u t nc ngoi vo Vit Nam c sa i lin tc, theo trc nm 2003, cc nh u t nc ngoi ch c nm gi 20% c phiu ang lu hnh ca mt t chc pht hnh th vo nm 2003, s c phiu m
25

cc nh u t nc ngoi c th nm gi c tng ln 30% (theo Quyt nh s 146/2003/Q-TTg ca Th tng Chnh ph), ngang bng vi mc c phn m nh u t nc ngoi c th nm gi theo cc quy nh v c phn ha doanh nghip Nh nc. Ngoi ta mc gp vn ca ngi nc ngoi trong cng ty chng khon lin doanh hoc qu qun l u t lin doanh c nng ln mc 49%. Tnh n thng 6-2006, c nc c 19 Qu u t nc ngoi vi tng vn 1,9 t USD ang hot ng Vit Nam. Tng cng n thi im ny FPI m Vit Nam thu ht c bng khong 2-3% so vi tng vn FDI thu ht c trong cng thi k (so vi t l trung bnh 30-40% ca cc nc khu vc th y l t l khim tn). n thng 7/2007, 23 qu u t nc ngoi vi tng vn khong 2,2 t USD i vo hot ng. Lng vn ny khng phi l nhiu nu so vi nhu cu 140 t USD u t pht trin kinh t 5 nm giai on 2006 2010 nhng y l minh chng cho thy TTCK ang tr thnh knh dn vn TNN quan trng ca Vit Nam. Ngun FPI mi vo t vi nm nay, c bit l t u nm 2007 c t 5,6 t USD, cao gp 4,3 ln nm trc. Cui nm 2007, xut hin tnh trng lng USD t vo TTCK do vic quy nh ch c u t bng ng Vit Nam, khin cc ngn hng phi lin tc mua vo gy nhng sc p khng nh cho xut khu v lm pht c bit khi chun b c nhng cuc IPO ln trong cc lnh vc c coi l hot nh ngn hng, du kh Trong 9 t USD th c ti 6 t l t hot ng u t FPI (ch yu l tp trung vo th trng tri phiu chim ti 60-70%), vic ngun vn t vo trong khi hiu qu ng vn thp s gy ra tnh trng bong bng rt d gy ra c sc cho th trng (h s ICOR 2006 l 5,1; nm 2007 l 5). Song vic ngun vn di do gip n nh t gi, tng d tr, ci thin cn cn thanh ton v tc ng mnh ti TTCK. Mt khc n cng to ra mt p lc v hnh bi c l thuyt ln thc t u chng minh rng chng c nc no va tng t do ha lung vn, va n nh c t gi trong khi vn gi c chnh sch tin t c lp.
26

D vy y cng c coi l giai on n tng ca ngun vn FPI v h qu tch cc ca n gip th trng ti chnh ni chung v h thng Ngn hng Vit Nam ni ring pht trin mt cch ton din hn. Giai on t 2008 n nay: y l giai on kh khn vi cuc khng hong ti chnh ph Wall, n lan rng v nh hng trn phm vi ton cu v d nhin Vit Nam khng phi l mt ngoi l. Sau thi gian pht trin qu nng TTCK Vit Nam bt u c du hiu suy gim song iu ng ni y s suy gim su ca ch s TTCK ti 70% trong nm 2008. Nh u t nc ngoi bt u rt vn khi Vit Nam bng vic bn tri phiu Chnh ph chuyn ngoi t v nc. Thng k ca T nghin cu ca BIDV cho thy, ch trong thng 9 v 11/2008, khi u t nc ngoi bn rng 0,7 t USD tri phiu Chnh ph v 100 triu USD c phiu cc loi. Cc t pht hnh trn th trng tri phiu bng ngoi t kh m m. t pht hnh th nht vo thng 3/2009, 3 ln u thu ch huy ng c 230,11 triu USD trong tng s 300 triu USD c a ra mi thu. t 2 vo thng 8/2009, tri phiu ngoi t k hn di s lng b thu rt t. Trong , c 3 phin ch huy ng c 100 triu USD/100 triu USD tri phiu cho bn k hn 1 nm; 47 triu USD/100 triu USD tri phiu k hn 2 nm; v 10 triu USD/50 triu USD tri phiu k hn 3 nm. t pht hnh th 3, v th 4 vo ngy 29/12/2009, kt qu ch huy ng c 73 triu USD trong tng s 200 triu USD gi tr tri phiu gi thu, t 36,5%. Song vi nhng chnh sch kch cu hp l ngun vn FPI vo Vit Nam trong nm 2010 c nhiu khi sc c th thng 6/2010 mc thng d rng FPI vo Vit Nam l 1,8 t la (nm 2009 ch t 0,1 t USD), trong 1 t do vic pht hnh tri phiu ra th trng quc t. Loi tr tri phiu chnh ph th tnh c th trng OCT cc nh u t nc ngoi vn mua rng trn TTCK 800 triu USD. y l mt du hiu tt cho thy Vit Nam ang dn thot khi khng hong v cc nh u t c li nim tin vo nn kinh t Vit Nam. - Mt s cng ty qun l qu ch yu Dragon Capital , VinaCapital, Mekong -Capital , Indochina Capital - Mt s qu u t ch yu: Prudential , Vietnam Enterprise, Investment Fund (VEIL),Vietnam Growth Fund (VGF) Vietnam Dragon Fund (VDF) ,Vietnam
27

Opportunity Fund (VOF) , PXP Vietnam Fund , Vietnam Emerging Equity Fund (VEEF) , IDG Ventures Vietnam (IDG)

2.4.2Thc trng huy ng vn FPI qua th trng chng khon

Th trng chng khon Vit Nam chnh thc i vo hot ng t ngy 20/7/2000 vi vic a vo vn hnh trung tm giao dch chng khon Thnh ph H Ch Minh , thc hin phin giao dch u tin vo ngy 28/7/2000. Sau 10 nm pht trin, quy m th trng chng khon Vit Nam tng 30-40 ln, t mc 0,5% GDP nm u tin ln hn 40% GDP hin nay. Th trng chng khon ngy cng tr thnh mt knh huy ng vn ph bin vi cc doanh nghip trong nc , thu ht s tham gia ca cc nh u t trong nc cng nh cc nh u t nc ngoi . S pht trin ca th trng c v quy m s lng v cht lng , cng vi cc chnh sch ca Nh nc c tc ng tch cc n th trng , khin TTCK Vit Nam ngy cng c sc ht vi cc NTNN, c bit trc khi khng hong ti chnh th gii 2008 din ra .

Tng hp giao dch ca cc nh TNN trn th trng chng khon Vit Nam t nm 2000 n 2007
Nm Mua Khi lng % so vi ton th trng 0 0,82 10,0 6,35 8,93 11,5 17,0 21,5 Ga tr (t ng) % so vi ton th trng 0 1,17 9,92 3,33 6,2 10,5 20 27,14 Bn Khi lng % so vi ton th trng 0 0,23 2,35 0,62 2,34 7,5 9,5 14,59 Ga tr ( t ng ) 0 2,36 25,5 5,85 486,50 2.766,75 7.599,67 43.141,42 % so vi ton th trng 0 0,23 2,33 0,20 2,09 7,5 10 17,57

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

161.600 4.259.339 3.385.420 22.096.711 41.940.420 152.718.070 513.754.369

0 12,1 121,21 99,90 1.226,60 3.002,44 12.373,49 66.616,07

0 45.000 874.879 323.010 6.507.253 31.151.370 83.059.350 384.566.437

28

. Nm 2001, khi lng giao dch v gi tr giao dch ca khi ny ch chim tng ng l 2,62% v 2,69% so vi giao dch ca ton th trng ti S GDCK Thnh ph H Ch Minh. Trong khong thi gian ny , vai tr ca nh u t nc ngoi khng ni bt trn th trng chng khon Vit Nam. iu ny c th gii thch do hot ng cha t mc tng trng mnh ca th trng chng khon, cng nh giai on nm ngang ko di qu lu ca ch s chng khon khin cho khng ch rt nhiu nh u t trong nc m c cc nh u t nc ngoi cng khng nh gi cao v tim nng hi phc v pht trin ca gi c c phiu. Bn cnh , cc cng ty nim yt ln sn chng khon vn cn nh l chp chng, khung php l to bn l cho n pht trin vn cn kh cng, my mc. n tn nm 2005 , khi t l nm gi ca NTNN c nng t 30% ln 49%( tr lnh vc ngn hng ), th din bin th trng mi bt u c nhng du hiu khi sc . Cui nm 2005, tng s vn u t gin tip vo Vit Nam mi l 865 triu USD, ch chim khong 1% so vi vn u t trc tip nc ngoi , u t gin tip ca cc nh TNN thng qua Tri phiu vn cn rt nh, ngoi tr ngun vn 750 triu USD u t vo tri phiu chnh ph m Vit Nam pht hnh ti nc ngoi thng 11/2005 . Ton th trng c ti 436 nh u t gin tip nc ngoi, trong c 38 nh u t nc ngoi c t chc v 398 nh u t nc ngoi c nhn . . Bc vo nm 2006 , cc qu u t v ngun vn u t gin tip tr thnh ngun vn c quan tm c bit vi s pht trin nhanh chng ca th trng chng khon.Tnh n cui nm 2006, gi tr c phiu do cc NTNN nm gi t khong 4 t USD , chim 16,4% mc vn ha ca th trng, tng gn gp 3 ln so vi nm 2005, gi tr tri phiu quc t pht hnh t 1,3 t USD. y c xem l nm bn l i vi cc nh u t nc ngoi . Nm 2007 TTCK bc vo thi k pht trin bng n. n u thng 3/2007, t l s hu ca NTNN ti TTCK Vit Nam ln n 19%. trong o gi tr u t

29

vo tri phiu nim yt chim 25%; u t vo tri phiu khng nim yt ch chim 6% vi tng gia tri vao khoang trn 1 ty USD. Bc sang nm 2008 v nhng thng u nm 2009, cng vi xu th chung ca nn kinh t th gii ,TTCK Vit Nam khp li mt nm ca s st gim ..

Ngun: HOSE, BVCS . Nhn thy nhng kh khn m cuc khng hong ti chnh th gii mang li, cc nh u t nc ngoi c xu hng y mnh bn chng khon, c bit l tri phiu , ring trong qu 4, gi tr bn rng c phiu v chng ch qu trn tonaf th trng ca khi ny t 2.044 t ng. Tnh n thng 12/2008, Gi tr giao dch ca NTNN ch cn thng ng 4,6 t USD gim gn mt na so vi thi im u nm. i vi tri phiu, cc thng u nm , nh u t nc ngoi vn duy tr mua rng t cui nm 2007. Tuy nhin sang thng 4, ng ni t gim gi (lam phat ln ti 25,2% so vi cung ky nm trc), cac ngn hang ni ia bc vao cuc ua lai sut huy ng khin li sut trai phiu tng

30

cao, nha TNN tim cach thoat khoi thi trng trai phiu. Tai san HOSE, gia tri trai phiu ban ra cua nha TNN tng t bin trong thang 6, chnh lch ban ra mua vao at mc 680 ty, mc chnh ban ra cao nht tai san HOSE k t nm 2007 tr lai.

Tnh t khi cuc khung hoang tai chinh th gii lan rng (gia thang 9/2008) n cui nm nha TNN lin tuc ban rong trn thi trng trai phiu ~ 26.000 ty VND, mt phn vn thu c a c chuyn i sang USD dn ti cu USD cao tai cac ngn hang nc ngoai.Nm 2008 nha TNN ban rong 37.383 ty ng (-2,2 ty USD) trai phiu. Tinh ti ngay 16/01/2009, nha TNN tip tuc ban rong trai phiu -2.645 ty ng.

31

Trong nm 2009, vai tr ca cc giao dch NTNN chim t trng thp hn trn cc giao dch trn th trng chng khon. So vi hai nm 2007 v 2008, t trng giao dch ca khi ngoi st gim ng k trong tt c cc giao dch khp lnh.

Tuy nhin, sang nm 2009 quy m vn u t gin tip nc ngoi rt khi TTCK Vit Nam gim dn . Trong qu 1, khi nh u t nc ngoi duy tr bn rng ti HASTC , trong ch yu l tri phiu ( bn rng trn 10 nghn t

32

ng ). Tuy nhin dng vn ny c xu hng quay tr li k t Qu II nm 2009, th trng c s khi sc tr li cng vi s gia tng v khi lng v gi tr giao dch ca khi ngoi, ln lt chim tng ng l 32,86% v 45,21% so vi giao dch ca ton th trng. Ti th trng nim yt, nh u t nc ngoi nhanh chng s hu n 49% hoc ang c xu hng t n 49% (t l cao nht cho php i vi nh u t nc ngoi) i vi mt s m c phiu nh AGF, CII, BT6, GIL, GMD, IFS, SAM, TDH, TMS, TYA, VNM, chng ch qu VFMVF1. Vn u t gin tip rt ra khi Vit Nam trong 10 thng u nm 2009 ln ti 500 triu USD v t khong 600 triu USD nm 2009 (tng ng vi dng vn rt ra ca nm 2008). Mc d chng khon Vit Nam gim nhng Vit Nam vn l mt trong s t nn kinh t mi ni nhn c dng vn u t rng vo danh mc u t chng khon nm 2009. Theo nh gi cc ch s chng khon chnh trn th gii ca trang web www.indexq.org, ch s chng khon ca Vit Nam tng 34,67% v nm trong nhm nhng ch s tng mnh nht trn th gii trong 6 thng u nm 2009 . So vi hai nm 2007 v 2008 , t trng giao dch ca khi ngoi st gim ng k trong tt c cc giao dch khp lnh, vai tr trn th trng chng khon c phn st gim. i vi th trng tri phiu, cac nha TNN ban rong xp xi gn 372 triu USD trong c nm.

T trng quy m giao dch ca NTNN ti S GDCK TP. HCM giai on 2001-2009
Tng KLGD Nm ca nh TNN (1 CK) 2001 2002 2003 2004 206.600 4.567.958 3.507.930 15.862.405 T trng KLGD ca nh TNN (%) 2,62 12,79 13,08 21,76 Tng GTGD ca nh TNN (t ng) 14,5 132,5 85,7 517,9 T trng GTGD ca nh TNN (%) 2,69 13,83 17,82 26,29

33

2005 2006 2007 2008 2009

16.456.375 40.807.868 862.320.833 1.119.037.618 2.062.767.587

17,35 16,58 36,09 32,87 32,86

570,2 1.335,2 109.747,5 68.974,2 181.377,7

20,48 18,37 41,72 45,21 42,22

Ngun: Tng hp t Website ca S giao dch TP.HCM Bc sang nm 2010, hot ng ca NTNN cng ng gp su sc hn vo vic nng th trng trong bi cnh th trng chng khon Vit Nam c xu hng gim im t u nm . Trong qu II nm 2010, cc nh u t nc ngoi mua rng trn th trng chng khon khong 500 triu USD. Tnh chung 6 thng u nm nay, vn FPI rng t mc thng d 1,8 t USD (cng k nm ngoi vn cn thm ht 492 triu USD) , trong ngun thu trn th trng chng khon t 800 triu USD (bao gm c th trng OTC), bao gm c vic pht hnh thnh cng 1 t USD tri phiu Chnh ph ra th trng quc t.Hin ti, tng gi tr c phiu nim yt m nh u t nc ngoi ang nm gi trn c 2 sn vo khong 114-115 nghn t ng (gn 6 t USD).

34

2.4.3Thc trang huy ng vn FPI ca Vit Nam t th trng quc t

Pht hnh tri phiu chnh ph ra th trng quc t
. Vi Vit Nam, vic pht hnh tri phiu ra th trng quc t cn knh huy ng vn rt mi m. Tnh n thi im hin ti, ch c tri phiu chnh ph c pht hnh trn th trng quc t m cha c doanh nghip no th sc trn lnh vc ny. Tnh n thi im hin nay, Vit Nam c 2 t pht hnh tri phiu ra th trng quc t v u gt hi c nhng thnh cng ng k. Thng 10/2005, ln u tin Vit Nam pht hnh tri phiu Chnh ph ti th trng vn quc t v t c thnh cng ngoi mong i. Tt c cc nh u t quan trng, c uy tn ln trn th trng ti chnh th gii t Chu , Chu u v Chu M u quan tm tham gia t mua tri phiu ca chnh ph Vit Nam vi s lng ln. c bit ln ny mt s Ngn hng trung
35

ng v cc t chc u t ca Chnh ph cc nc trong khu vc Chu t mua ti 50 - 100 triu USD. Trong c Ngn hng d tr quc gia Malaysia tnh n nay cha tng mua tri phiu Chnh ph ca quc gia no th nay t mua tri phiu ca Chnh ph Vit Nam. u thng 1, 2010 Vit Nam pht hnh tri phiu ra th trng quc t ln th 2. Trong t pht hnh ny, Chnh ph huy ng c 1 t USD vi li sut danh ngha 6,75%/nm v li tc pht hnh 6,95%. Trong tng s tri phiu pht hnh, 56% t cc nh u t M, 28% t cc nh u t chu v 16% t cc nh u t chu u. V c cu nh u t, cc qu u t v cng ty qun l ti sn mua 73%, cc qu bo him v hu tr mua 10%, ngn hng 7% v cc nh u t khc. Tri phiu c nim yt ti S Giao dch chng khon Singapore v o hn vo ngy 29/1/2020.

Pht hnh tri phiu doanh nghip ra th trng quc t

Phi mt gn 4 nm sau khi tri phiu chnh ph c pht hnh, Vit Nam mi c doanh nghip u tin pht hnh tri phiu ra th trng quc t. Thng 11, 2009, cng ty c phn Vincom pht hnh thnh cng 100 triu USD tri phiu chuyn i v nim yt tri phiu ny trn sn giao dch Singapore, tr thnh doanh nghip Vit Nam u tin pht hnh tri phiu ra th trng quc t. Tri phiu chuyn i Vincom c k hn nm nm c pht hnh bng ng USD, khng c ti sn m bo v c li sut hng nm l 6%, thanh ton su thng mt ln vo cui k Tp on Hong Anh Gia Lai cng b pht hnh 1,1 triu tri phiu chuyn i, tng ng 1.100 t ng cho i tc chin lc Temasek Holdings (Singapore) Ngy 27/1/2010, bn l Din n Kinh t th gii ti Davos, Thy S, Th tng Nguyn Tn Dng chng kin hp ng thu xp vn 200 triu USD gia Ngn hng u t ton cu Credit Suisse vi Tng Cng ty pht trin th Kinh

36

Bc. Theo , Credit Suisse s pht hnh tri phiu chuyn i cho KBC vi li sut l 6%-6,2%/nm. Mc li sut ny thp hn mc 6,95% ca Tri phiu quc t Cnh ph va pht hnh. Gi chuyn i bng 130% gi th trng ca KBC. Nu theo gia th trng trung bnh ca KBC nhng ngy gn y l 60.000 ng thi gi chuyn i s l 60 x 130% = 78.000/cp. S tin t t pht hnh ny s c KBC b sung ngun vn u t xy dng trong nm 2010 xy dng khu cng nghip, th v cc d n nh Khch sn Lotus. Ngoi nhng doanh nghip k trn, hin nay c rt nhiu doanh nghip cng ang c k hoch tip cn ngun vn FPI ny m tiu biu nht l 2 cng ty quc doanh ln l TKV v PVN. Tp on PVN ang ln k hoch pht hnh thm t nht 5.000 t ng (c th ln ti 500 triu - 1 t USD) tri phiu doanh nghip ra th trng quc t trong nm 2010.

2.4.4Thc trng huy ng vn FPI qua vic nim yt tri phiu trn th trng quc t
Sau 10 nm hnh thnh v pht trin th trng chng khon, cho n nay cha c mt doanh nghi p Vit Nam no nim yt c phiu ca mnh trn cc sn chng khon quc t. Nguyn nhn ca vic ny l do iu kin nim y t trn cc sn giao dch quc t rt kh khn i vi doanh nghip Vit Nam. V d nh ti sn London, trc khi nim yt, doanh nghip phi chun b k h s, ti liu v hot ng ca mnh 3 nm trc , phi c lng hng t nht 25% vn c bn rng ri cho cng chng ca th trng ny, ngoi ra cn l nhng yu cu mang tnh k thut khcHoc ti sn Singapore, nim yt, doanh nghip phi c t nht 1.000 c ng, c tng li nhun sau thu trong 3 nm gn nht t 7,5 triu USD tr ln, phi c kim ton theo tiu chun ca Singapore hoc MCn nh ti sn Hng Kng, cho bit cc tiu chun v ti chnh, li nhun i vi doanh nghip nim yt khng phi l qu kh khn. Nhng, ln sn ny th doanh nghip phi i mt vi nhiu thch thc.

37

Nhiu cng ty tp on ln ca Vit Nam nh tng cng ty Ti chnh C phn Du kh Vit Nam (PVFC), ACB, Sacombank, BIDV, Vinamilk v FPT c k hoch nim yt c phiu ca mnh trn sn Singapore. Tuy nhin do nhiu yu t khng thun li nn c phiu cha c c phiu no c nim yt trn sn chng khon Singapore. Vit Nam hin nay, ch c duy nht qu u t Indochina Capital Vietnam Holding Limited thuc Tp on Indochina Capital l qu u tin ca VN nim yt trn LSE vo thng 3.2007. Hin nay c rt nhiu kh khn cho cc cng ty VN nim yt th trng chnh thc bi nhng tiu chun t n mc cao nht.

nh gi tc ng ca ngun vn FPI n nn kinh t Vit Nam

Chng ta c ngun vn u t gin tip cao nh vy l nh mi trng u t v m ca chng ta ngy cng thng thong n nh.Cc chnh sch,nh ch ti chnh ca chng ta u tp trung thu ht vn cho pht trin t nc.iu ny lm cho mi trng u t ti Vit Nam cng hp dn hn.u nm 2007 lut u t chng khon c hiu lc v cho php nh u t nc ngoi nm gi 49% vn ca cng ty.Hai iu khon ny c bn lm cho vn u t gin tip tng nhanh. Mt khc vn u t gin tip tng nhanh l cn do Vit Nam l ni u t thu hi siu li nhun.Li nhun ln t th trng Vit Nam to nn mt hp lc ln i vi gii u t nc ngoi.Hin nay c 70 qu u t ch ph duyt vo Vit Nam. -Thu ht c vn u t gin tip lm cho th trng vn ca chng ta ngy cng pht trin su v rng hn, minh bch hn trong iu hnh qun l hot ng. - Tng cng tnh thanh khon ca th trng vn nc ta.Vn FII t nc ngoi vo thng qua mua-bn c phiu trn th trng chng khon, do thc y tnh thanh khon.C nh vy mi p ng c nhu cu ca th trng. -Gp phn ci thin k nng kinh doanh ca khu vc ti chnh.Khi m th trng vn cha pht trin th trnh kinh doanh ca khu vc ti chnh ni chung l yu km.Khi tham gia th trng cao cp c s hi nhp bt buc phi nng cao trnh nu khng mun b o thi, b ph sn.y l mt trong nhng vn quan trng m chnh ph quan tm.

38

-Do nhu cu pht trin ca th trng, trnh ngun nhn lc cng c nng ln.y l thnh tu quan trng m chng ta t c v ngun nhn lc gi vai tr ch o trong pht trin kinh t. Vi thc trng trn v so vi tim nng t nc khi m tc tng trng kinh t cao v n nh nh hin nay th con s u t trn l kh khim tn.Mt khc nhng con s trn cha tht s y v u t gin tip v chng ta cha qun l c th trng OTC.y l th trng y tim nng m cc nh u t trong v ngoi nc quan tm.Vi lng vn gin tip nh hin nay cng vi s d dt ca c chnh ph v doanh nghip chng ta khng th c tp on ln cho ring mnh.

3.gii php: Ngun b p cho thm ht cn cn thng mi ch yu l t cn cn vn. Vit Nam c t l thu ht vn kh cao tuy nhin li ch yu l ngun vn ngn hn, mang tnh cht u c tp trung vo mt s lnh vc gy bong bong kinh t( th trng chng khon, th trng bt ng sn) Ngun vn u t vo Vit Nam c cht lng khng cao v kh kim sot, i vi ngun vn ODA v FDI, tc gii ngn rt chm. y cng l mt yu t lm gim hiu qu v cht lng ca vn u t vo Vit Nam, hn na cn h thp uy tn ca Vit Nam trn th trng ti chnh quc t. Tuy cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam thng d v s tip tc thng d song cn cn thng mi ngy cng thm ht do nhp siu ,S thng d y l do ngun vn u t vo trong nc ngy cng tng v lng kiu hi chuyn v nc tng mnh. i vi mt nc lun nhp siu nh Vit Nam hin nay th vic cn cn thanh ton thng d do cn cn vn b p cho thiu ht cn cn vng lai cha chc l mt du hiu tt.Nu Vit Nam s dng vn u t km hiu qu th n quc gia s nhanh chng tr thnh gnh nng gy p lc phi tr rt ln i vi ngn sch nh nc. thc s cn c nhng gii php thch hp 3.1Thu ht v s dng vn u t noc ngoi: Tm kim th trng v i tc mi trong khi vn coi trng cc i tc hin nay Nng cao v th ca Vit Nam trn th trng th gii : trn c s thng xuyn quan tm n vic xp hng ca cc t chc quc t v nng lc cnh tranh trong u t ca tng nc cng nh s nh gi ca cc nh u t nc ngoi i vi noc ta sa i b sung nhng nhn t c lin quan lm cho v th ca nc ta ngy cng cao hn trn bng xp hng th gii.
39

 To lp mi trng u t tt nht : m bo tnh minh bch v n nh ca lut php cc nh u t c th tnh c xu th pht trin ca d n u t. Ci cc c bn th tc hnh chnh theo nguyn tc hot ng u t thuc quyn ca cc doanh nghip. Nng cao cht lng quy hoch tng th thu ht vn FDI oh hp v gn lin vi quy hoch ngnh lnh th, lnh vc u tin , mt hng ch lc t la chn d n kh thi, d n tin u t t ngun vn u t nc ngoi To iu kin thun li cho cc ch d n c cp php trin khai nhanh, x l linh hot chun i cc hnh thc u t ,Ngoi cc d n khng c cp php u t, do yu cu an ninh quc gia cn m rng danh mc cc d n cho php cc nh u t nc ngoao c la chon cc hnh thc u t xut pht t hiu qu kinh doanh. p ng ngun vn i ng: FDI ch thc s pht huy hiu qu khi Vit Nam c kh nng tip nhn vn v ngc li s b ph thuc vo nc ngoi. tip nhn hiu qu vn FDI i hi phi c mt t l vn i ng hp l 3.2 Qun l s dng vn vin tr pht trin chnh thc(ODA) Nng cao nhn thc v thng nht quan im v vn ODA.Nu coi l ngun vin tr thun tu th dn n s dng km hiu qu gy tht thot lng ph.Vin tr ca hon li cn oc qun l nh i vi ngun thu ngn sch, kin quyt khng vay chi chi thng xuyn. Tip tc ci thin mi trng php l nhm to mi trng r rang v thun li hn cho qun l v s dng vn ODA 3.3Chnh sch ti kho tin t Tng d tr quc t ph hp vi yu cu tng nhp khu , phc v pht trin kinh t , ng thi c tc dng hn ch vic tng gi ng Vit Nam kkhi thu ht vn noc ngoi v hn ch c tc gia tng lm pht Gim li sut hn ch thu ht vn ngn hn v tng vn u t trong nc Gim t l d tr bt buc gim chi ph li vay i vi doanh nghip tng u t Trong bi cnh hi nhp kinh t quc t vic thu VAT thu xut nhp khu cao l khng hp l lm trit tiu ng lc ca sn xut , gim sc cnh tranh. Vic gim thu ny v di hn s mang li ngun thu ln nh vic m rng sn xut

40

 Bn cng tri v tri phiu kho bc c tc dng thu ht cc ngun vn nhn ri trong dn lm tng tit kim t nhn.

41