BNH TRN CY CAM QUT Hin tng da lu, da cm trn tri bi long ni ring v trn cc loi tri thuc

h cam qut thc cht l do loi nhn gy ra. Triu chng do nhn hi gy nn hay b nhm ln vi mt s loi bnh khc nh bnh so hay cn gi l bnh gh nhm do nm Elsinoe fawcettii gy ra do loi cn trng ny c kch thc rt nh mt thng kh pht hin nn t c ch . Ch tnh ring trn cc cy h cam qut (Citrus) cc nh khoa hc bt gp ti 5 loi nhn hi vi cc c im v mc hi khc nhau, l: Nhn (Panonychus citri), nhn ti (Bveripalpus sp), nhn rm vng (Phylocoptruta oleivora), nhn trng (Polyphagotarsonemus latus) v nhn sc trng (Calacarus citrifolli). Trong s 5 loi ni trn th c ti 3 loi thng gp v gy hi nng hn c l: Nhn , nhn rm vng v nhn trng. Nhn : C th ca nhn c hnh bu dc, trng nh con mt g, di khong 0,3-0,4mm. Nhn trng thnh c 8 chn, mu nu , khng c cnh, b nhanh. C nhn trng thnh v u trng ch yu sng tp trung mt di phin l ca nhng bp l non cho n khi l tr thnh bnh t, trn b mt n hoa, cung i hoa v trn v tri non... Triu chng in hnh l s chch ht ca nhn vo cc b phn non ca cy (l, chi, v tri non) to nn cc vt chm mu trng bc xung quanh (vi l) hoc cc vt thm en, ni x x do tinh du trn v qu non b v ti tinh du v b xy ha. mt cao, b chch ht nhiu, ton b l s chuyn sang mu trng bc do l b mt ht dip lc, l nh, rng sm, cy ci cc, km pht trin; qu non khng ln c, mo m, to thnh cc vt sn si mu nu xm v th nhm nh c ph mt lp cm bn ngoi (nhiu ni gi l bnh da cm) v d b rng sm. Nhn thng gy hi nhiu nht l thi k ma kh, nhng ni thng b hn, t c ti. Nhn trng: Gy hi ch yu trn qu lm cho qu khng ln c, m qu xu, lm gim gi tr thng phm. Trn cc qu non c ng knh di 1 cm nhn trng gy hi li cc vt rm mu en hoc mu ng nu bng khng bnh thng (nhiu ni gi l hin tng da lu). Trn nhng vn cam, bi gi t l qu b rm cao hn so vi cc vn mi bc vo thu hoch. Trong mt cy, mt nhn trng trong tn lun cao hn ngoi tn; mt nhn trng tn cy pha Bc v pha Nam thng cao hn pha ng v pha Ty. Nhn chung, nhn trng a nh sng tn x hn nh sng trc x. Nhn rm vng: Loi ny c kch thc nh hn 2 loi nhn v nhn trng nn mt thng kh nhn thy. Nhn rm vng thng ch tp trung tn cng trn cc qu non h cam qut , c bit l loi bi n nh bi da xanh, bi long, bi Nm Roi, bi Phc Trch, bi oan Hng... Triu chng in hnh trn v qu bi b hi l chng to thnh cc vt hoc ton b v qu c mu trng, qu b d dng, kh nc khng n c. Nu b gy hi nng qu non s b rng sm. Cng nh nhn trng, nhn rm vng thng tn cng cc vn cam, bi gi, km c chm sc. Bin php phng tr: Cn ch theo di vn cy c nhng bin php phng tr tng hp nh: Trng ng mt , khng nn trng dy lm vn cy thiu nh sng to iu kin cho cc loi nhn sinh si ny n v gy hi. Thng xuyn lm sch c, pht quang b l, ct ta, to tn thng thong, bn phn y v cn i NPK v phun thm cc cht trung, vi lng nhm gip b l pht trin tt, cy khe mnh th hn ch c s gy hi ca nhn. Trong trng hp pht hin thy mt thp khng nn phun thuc theo nh k va gy nhn thuc, va dit ht cc thin ch c ch c tc dng dit nhn non v nhn trng thnh. Ch

nn phun thuc khi mt ang tng cao, c kh nng gy hi ln v kh nng pht dch vo lc cy ang ra lc non, qu va u v ang ln th hiu qu dit nhn mi cao. C th dng cc loi thuc nh Ortus 5SC, Danitol 10EC, Selecron 500EC/ND... pha nng 0,1% (pha 10cc/bnh 8-10 lt), phun k c 2 mt tn l, c bit l pha di, pha trong tn v trn mt qu non. Kinh nghim nhiu ni nn dng thuc Ortus 5SC ca Nht Bn v c hiu lc cao v ko di vi tt c cc pha pht trin ca nhn hi, t c i vi k sinh v thin ch, an ton vi ngi.

K THUT RA HOA BI DA XANH

Thng thng, bi da xanh ra hoa ngoi tn l, nht l cy bi t. Tri u cnh ngoi d suy cy, mt khc tri bi b nm nng, da khng p, tri khng ln. Nu ng v theo thi tit, s khng c bi bn quanh nm. ^ khc phc nhng hn ch trn, nhng ngi lm vn vng Ch Lch (Bn Tre) c cch iu khin cy bi da xanh ra tri theo mun vi quy trnh sau: Khi l trn cnh gi sp ra t l mi, tin hnh bn phn. Liu lng tu tui cy. Vi cy bi 3 nm tui, cao 3,5- 4m, ng knh tn khong 3m, bn 200g phn NPK/gc, bn ri u trn mt m (khng ri trn mt lip). Sau 5- 7 ngy tin hnh ta l trn cnh nh mc trong thn. Nhng cnh ta l s ra hoa. Cnh ngn nguyn khng ta l. i vi cy cho tri t u, sau 20 - 25 ngy, trn cnh ta l c xut hin rt nhiu mm hoa v chi non, Khong 15 ngy sau, hoa phun mnh ra khi thn, (nu ti nc nhiu hoa s ra sm hn). Cn gi m 60- 70%, t m, khng t dnh tay. Hoa ln ln v u tri, khong 3 tri/chm. i vi cy v ang cho tri (c nhiu t tri), bn phn 3 thng/ln, khi thy chi non ca cnh gi tin hnh bn phn NPK, liu lng 200g/cy (3 nm tui). Sau 5- 7 ngy, tin hnh ta b l cnh nh trong thn, ta 100% l ca 60% s cnh trong thn. Sau 20- 25 ngy chi non v chi hoa s pht trin, tin hnh ta tri khi tri c ng knh 4- 5cm. Khi tri t trn 6 thng, n 8 thng l bi chn hon ton. i vi bi da xanh, c khi tri non vn c v ngt, nhng phi n sau khi ct khong 3- 4 tun l. Do , khi ct cn lu gi tri trn sn (cch mt t) trong iu kin thong mt, khng c nh nng ri trc tip. Bi da xanh c thi gian bo qun rt lu, khong 2- 2,5 thng sau thu hoch m qu vn ngon.