CH TRNG CA NG V GII QUYT CC VN X HI TRONG THI K I MI

Gii quyt cc vn x hi phn nh bn cht ca mt ch ca con ngi, do con ngi v v con ngi, mt thuc tnh c bn ca CNXH. Vo gia thp k 80 ca th k XX, Vit Nam bc vo thi k i mi ton din. i hi ng ln th VI (12- 1986) xc nh quyt tm: ng phi i mi v nhiu mt... i mi l con ng vn ln p ng i hi ca thi i, i ph thng li vi mi th thch, p ng nhng nhu cu ngy cng cao ca nhn dn i mi ang l yu cu bc thit ca s nghip cch mng, l vn c ngha sng cn1. Mt nguyn tc cn bn ca cng cuc i mi c xc nh l: Xy dng mt nc Vit Nam x hi ch ngha l mc tiu, l l tng ca ng v nhn dn ta. i mi khng phi l thay i mc tiu x hi ch ngha m l lm cho mc tiu y c thc hin c hiu qu bng nhng quan im ng n v ch ngha x hi, nhng hnh thc, bc i v bin php thch hp2. S nghip i mi Vit Nam din ra trn tt c cc lnh vc i sng x hi, nhng nhn mt cch khi qut c th hin tp trung trn 4 lnh vc nh: kinh t, chnh tr, vn ho, x hi - thc cht l 4 phn h lnh vc tr ct ca pht trin x hi Vit Nam theo nh hng XHCN. Trn c s khng nh quan im y vic phc v con ngi l mc ch cao nht trong mi hot ng ca ng v Nh nc, ln u tin vn kin i hi VI a ra khi nim chnh sch x hi, th hin s i mi t duy ca ng: gii quyt cc vn x hi c t trong tng th ng li pht trin ca t nc3. Ni hm ca chnh sch x hi c xc nh l: Chnh sch x hi bao trm mi mt ca cuc sng con ngi: iu kin lao ng v sinh hot, gio dc v vn ho, quan h gia nh, quan h giai cp, quan h dn tc...4. V mi quan h gia chnh sch x hi vi chnh sch kinh t, ng xc nh: trnh pht trin kinh t l iu kin vt cht thc hin chnh sch x hi, nhng nhng mc tiu x hi li l mc ch ca hot ng kinh t. Ngay trong khun kh ca hot ng kinh t, chnh sch x hi c nh hng trc tip n nng sut lao

ng, cht lng sn phm, l mt nhn t quan trng pht trin sn xut. Do , cn c chnh sch x hi c bn, lu di v xc nh c nhng nhim v, mc tiu ph hp vi yu cu, kh nng trong chng ng u tin. ng thi i hi ra yu cu: Cn th hin y trong thc t quan im ca ng v Nh nc v s thng nht gia chnh sch kinh t v chnh sch x hi, khc phc thi coi nh chnh sch x hi, tc l coi nh yu t con ngi trong s nghip xy dng nhn mnh cn phi xy dng v t chc thc hin mt cch thit thc v c hiu qu cc chnh sch x hi. thc hin tt chnh sch x hi, phi tin ti xo b c s kinh t - x hi ca s bt cng x hi6, phi u tranh kin quyt chng nhng hin tng tiu cc, lm cho nhng nguyn tc cng bng x hi v li sng lnh mnh c khng nh trong cuc sng hng ngy ca x hi............................................. ...........

Gii quyt cc vn x hi phn nh

bn cht ca mt ch ca con ngi, do con ngi v v con ngi, mt thuc tnh c bn ca CNXH. Vo gia thp k 80 ca th k XX, Vit Nam bc vo thi k i mi ton din. i hi ng ln th VI (12- 1986) xc nh quyt tm: ng phi i mi v nhiu mt... i mi l con ng vn ln p ng i hi ca thi i, i ph thng li vi mi th thch, p ng nhng nhu cu ngy cng cao ca nhn dn i mi ang l yu cu bc thit ca s nghip cch mng, l vn c ngha sng cn1. Mt nguyn tc cn bn ca cng cuc i mi c xc nh l: Xy dng mt nc Vit Nam x hi ch ngha l mc tiu, l l tng ca ng v nhn dn ta. i mi khng phi l thay i mc tiu x hi ch ngha m l lm cho mc tiu y c thc hin c hiu qu bng nhng quan im ng n v ch ngha x hi, nhng hnh thc, bc i v bin php thch hp2. S nghip i mi Vit Nam din ra trn tt c cc lnh vc i sng x hi, nhng nhn mt cch khi qut c th hin tp trung trn 4 lnh vc nh: kinh t, chnh tr, vn ho, x hi - thc cht l 4 phn h lnh vc tr ct ca pht trin x hi Vit Nam theo nh hng XHCN. Trn c s khng nh quan im y vic phc v con ngi l mc ch cao nht trong mi hot ng ca ng v Nh nc, ln u tin vn kin i hi

VI a ra khi nim chnh sch x hi, th hin s i mi t duy ca ng: gii quyt cc vn x hi c t trong tng th ng li pht trin ca t nc3. Ni hm ca chnh sch x hi c xc nh l: Chnh sch x hi bao trm mi mt ca cuc sng con ngi: iu kin lao ng v sinh hot, gio dc v vn ho, quan h gia nh, quan h giai cp, quan h dn tc...4. V mi quan h gia chnh sch x hi vi chnh sch kinh t, ng xc nh: trnh pht trin kinh t l iu kin vt cht thc hin chnh sch x hi, nhng nhng mc tiu x hi li l mc ch ca hot ng kinh t. Ngay trong khun kh ca hot ng kinh t, chnh sch x hi c nh hng trc tip n nng sut lao ng, cht lng sn phm, l mt nhn t quan trng pht trin sn xut. Do , cn c chnh sch x hi c bn, lu di v xc nh c nhng nhim v, mc tiu ph hp vi yu cu, kh nng trong chng ng u tin. ng thi i hi ra yu cu: Cn th hin y trong thc t quan im ca ng v Nh nc v s thng nht gia chnh sch kinh t v chnh sch x hi, khc phc thi coi nh chnh sch x hi, tc l coi nh yu t con ngi trong s nghip xy dng nhn mnh cn phi xy dng v t chc thc hin mt cch thit thc v c hiu qu cc chnh sch x hi. thc hin tt chnh sch x hi, phi tin ti xo b c s kinh t - x hi ca s bt cng x hi6, phi u tranh kin quyt chng nhng hin tng tiu cc, lm cho nhng nguyn tc cng bng x hi v li sng lnh mnh c khng nh trong cuc sng hng ngy ca x hi. T nhng quan im nu trn, i hi VI ra ch trng v gii quyt cc vn x hi nh: Phn u h t l pht trin dn s, coi y l mt iu kin quan trng tng thu nhp quc dn bnh qun u ngi, thc hin cc mc tiu kinh t - x hi; m bo vic lm cho ngi lao ng l nhim v kinh t - x hi hng u. Nh nc c gng to thm vic lm v c chnh sch ngi lao ng t to ra vic lm bng cch khuyn khch pht trin kinh t gia nh, khai thc mi tim nng ca cc thnh phn kinh t khc, k c thnh phn kinh t t bn t nhn. Ban hnh v thc hin Lut lao ng; m bo cho ngi

lao ng c thu nhp tho ng ph thuc trc tip vo kt qu lao ng, c tc dng khuyn khch nhit tnh lao ng; Chm sc, bo v v nng cao sc kho ca nhn dn. Trc mt l tp trung sc nng cao cht lng cc hot ng y t v t c nhng tin b r rt trong vic chm sc sc kho ca nhn dn; Tng bc xy dng chnh sch bo tr x hi XHCN i vi ton dn, theo phng chm nh nc v nhn dn cng lm, to lp nhiu h thng v hnh thc bo tr x hi cho nhng ngi c cng vi cch mng v nhng ngi gp kh khn. iu chnh, b sung cc chnh sch, nht l cc vn quan h ti li ch thit thn ca mi giai cp v tng lp x hi. Nh vy, ch trng ca i hi VI v lnh vc x hi, tp trung vo cc vn : lao ng v vic lm; n nh v nng cao i sng nhn dn; thc hin k hoch ho gia nh, chm lo ngi c cng vi cch mng, phng chng cc t nn x hi... Trong , t duy mi ca ng th hin thng qua cc ch trng: gii quyt chnh sch x hi l nhim v gn b hu c vi i mi kinh t; vn lao ng, vic lm c gii quyt gn vi pht trin nhiu thnh phn kinh t; nng cao i sng ca nhn dn gn vi thc hin ba chng trnh kinh t ln. i hi ng ln th VI (6-1991) v Hi ngh i biu ton quc gia nhim k Kho VII (1-1994) ch trng tng cng xy dng cc lut nhm bo v li ch hp php ca ngi lao ng, va khuyn khch u t pht trin, va hn ch bt cng x hi. Tng bc nhn thc r hn v nhiu hnh thc phn phi, bn cnh phn phi theo lao ng, cn c chnh thc phn phi theo ngun vn ng gp vo sn xut kinh doanh. y mnh o to tay ngh, m rng h thng dch v t vn lao ng; c chnh sch u i hp l v nhiu mt to iu kin cho ngi ngho vn ln lm sng v tr thnh kh gi. Khuyn khch lm giu chnh ng i i vi tch cc xo i gim ngho. C chnh sch u i hp v tn dng, v thu, o to ngh nghip to iu kin cho ngi ngho c th t mnh vn ln8... Nng cao trch nhim ca ton x hi trong vn gii quyt bt cng x hi. C chnh sch iu tit hp l i vi nhng ngi giu; ng vin cc

doanh nghip; cc t chc, c nhn t nguyn tham gia cc hot ng nhn o, i hu, t thin, gip nhng nn nhn chin tranh, nhng ngi b thin tai, nhng ngi tn tt, gi c, neo n, khng c kh nng lao ng9. Thc t cho thy, ch trng gii quyt cc vn x hi c ra i hi VII v cc hi ngh Trung ng ng Kha VII, mt mt, tip tc khng nh mc tiu ca chnh sch x hi l thng nht vi mc tiu pht trin kinh t v u phc v mc tiu pht trin con ngi, pht trin x hi; coi pht trin kinh t l c s thc hin cc chnh sch x hi v vic thc hin tt cc chnh sch x hi chnh l ng lc pht trin kinh t, l nhng nhn t m bo cho s pht trin bn vng. Mt khc, th hin s i mi t duy ca ng trong vic gii quyt nhng vn x hi pht sinh t vic chuyn i nn kinh t sang c ch mi, nh: xc lp nguyn tc chi tr tin lng, tin cng theo kt qu lao ng l ch yu; xy dng qu bo him x hi chung ca ngi lao ng thuc mi thnh phn kinh t; xc nh gii quyt vic lm l trch nhim ca mi ngnh, mi cp, mi thnh phn kinh t... T thc t trin khai thc hin chnh sch x hi, i hi VIII ca ng (61996) tng kt thnh cc quan im nh hng xy dng v pht trin x hi nh: Tng trng kinh t phi gn lin vi tin b v cng bng x hi trong tng bc v trong sut qu trnh pht trin. Cng bng x hi phi th hin c khu phn phi hp l t liu sn xut ln khu phn phi kt qu sn xut, vic to iu kin cho mi ngi u c c hi pht trin v s dng tt nng lc ca mnh; Khuyn khch lm giu hp php i i vi tch cc xo i gim ngho; Pht huy truyn thng tt p ca dn tc ung nc nh ngun, n n p ngha, nhn hu, thu chung; Cc vn x hi u gii quyt theo tinh thn x hi ho. Nh nc gi vai tr nng ct, ng thi ng vin mi ngi dn, cc doanh nghip, cc t chc trong x hi..., cng tham gia gii quyt nhng vn x hi...10. Cc quan im c bn nu trn nh hnh tng th t duy l lun ca ng v gii quyt cc vn x hi trong thi k i mi. N va thch ng vi

nhu cu to ng lc cho s pht trin bn vng, va hng ti gi tr cng bng v tin b x hi. Thc hin quan im ch o ca i hi VIII, cc chnh sch x hi c s i mi. Chnh sch lao ng v vic lm gn kt vi qu trnh chuyn dch c cu nn kinh t, pht trin sn xut. Chnh sch xo i gim ngho c c bit coi trng vi vic hnh thnh Chng trnh quc gia theo Quyt nh 133 ca Th tng chnh ph (23-7-1998). u i ngi c cng c lut ho bng Php lnh do Quc hi ban lnh vi nhng ch tr cp u i c bit. Bo v v chm sc sc kho cho nhn dn c m bo bng m rng mng li y t n cng ng dn c, thc hin ch bo him y t. Phng v chng t nn x hi c m bo bng lut php; M rng cc hot ng n n p ngha nhng c cng vi nc, m bo cho ngi c cng v gia nh c mc sng bng hoc cao hn mc trung bnh ca x, phng ni c tr...11 i hi ng ln th IX (4-2001) v cc Hi ngh Trung ng Kho IX c th ho v b sung cc quan im v chnh sch x hi ca i hi VIII, vi nhng ni dung c bn: Gii quyt chnh sch x hi phi gn lin vi qu trnh xy dng th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. c bit l pht trin th trng lao ng; ngi lao ng c tm v to vic lm mi ni trong nc; y mnh xut khu lao ng vi s tham gia ca cc thnh phn kinh t12. - Trong gii quyt cc chnh sch x hi, Nh nc va l ngi iu tit, va l nh u t. - Coi trng cng bng trong hng th cc dch v x hi, c bit l cng bng trong th hng dch v gio dc v chm sc y t, vi vic to c hi cho nhng i trng, nhng vng cn kh khn c c hi c chm sc tt hn. - X hi ho vic gii quyt cc vn x hi, ng vin ton x hi tham gia gii quyt cc vn x hi. - Thc hin cc chnh sch x hi hng vo pht trin v lnh mnh ho x hi.

i hi ln th X ca ng (4-2006), trong khi khng nh nhng thnh tu t c l c bn, ng thi cng ch r nhng hn ch trong vic t chc thc hin mt s chnh sch x hi nh: Kt qu xo i gim ngho cha tht vng chc, nguy c ti ngho cn ln; khong cch chnh lch v thu nhp, mc sng gia cc tng lp nhn dn, gia cc vng c xu hng dong ra; nhu cu v vic lm thnh th v nng thn cha c p ng tt; ti phm v t nn x hi c chiu hng tng... khc phc tnh trng trn, i hi X ra ch trng Thc hin tin b v cng bng x hi ngay trong tng buc v tng chnh sch pht trin. Nhng vn x hi c i hi ng ln th X nhn thc v gii quyt ton din c gc mc tiu v h thng gii php trong tng th cc chnh sch pht trin, m con ngi thc s l trung tm, l ng lc v mc tiu ca pht trin x hi bn vng. Nhn tng th, k t nm 1986 n nay, t duy ca ng Cng sn Vit Nam v gii quyt cc vn x hi c nhng bc pht trin mi: T ch khng t ng tm quan trng ca chnh sch x hi trong mi quan h tng tc vi chnh sch kinh t i n thng nht chnh sch kinh t vi chnh sch x hi; Tng trng kinh t i i vi bo m tin b v cng bng x hi ngay trong tng bc pht hin. T ch Nh nc bao cp ton b trong vic gii quyt vic lm dn dn chuyn trng tm sang thit lp c ch, chnh sch cc thnh phn kinh t v ngi lao ng u tham gia to vic lm. T ch khng chp nhn c s phn ho giu - ngho i n khuyn khch mi ngi lm giu hp php i i vi tch cc xo i, gim ngho, coi vic mt b phn dn c giu trc l cn thit cho s pht trin13. Vic gn kt gia pht trin kinh t v gii quyt cc vn x hi c chuyn bin tch cc: T nm 2000 n nm 2005, to vic lm cho 7,5 triu lao ng; cc thnh phn kinh t ngoi nh nc thu ht gn 91% lc lng lao ng x hi v to 90% vic lm mi. Nm 2005, tht nghip thnh th gim xung cn 5,3%; thi gian s dng lao ng nng thn t 80,6%. Nm 2008, mc d trong bi cnh khng hong kinh t ton

cu tc ng bt li n tnh hnh kinh t - x hi nc ta, nhng theo bo co ca B Lao ng - Thng binh, x hi, nm 2008 ton ngnh gii quyt vic lm cho 1.615 triu ngi (t 95% k hoch); Gim t l tht nghip khu vc thnh th xung 4,7%14. Thu nhp bnh qun u ngi tng t 5,7 triu ng nm 2000 ln 10 triu ng nm 2005, tng 12,1%/nm v ch s pht trin con ngi c nng ln. Cng tc xo i gim ngho c y mnh bng nhiu hnh thc, thu c nhiu kt qu tt: n cui nm 2005, t l h ngho cn 7% (k hoch l 10%, theo chun Vit Nam cho giai on 2001-2005). Vn xo ngho trong nhng nm gn y c trin khai tch cc theo cc ch tiu ch yu v xo i, gim ngho giai on 2006-201015. Cng tc bo v v chm sc sc kho nhn dn c ch trng. Hot ng y t d phng c y mnh hn. Mt s dch bnh mi nh dch vim phi cp c ngn chn, khc phc nhanh. Mng li y t, c bit l y t c s c cng c v pht trin; hu ht cc x, phng trong c nc u c trm y t, trn 65% trm c bc s. Mt s c s y t chuyn ngnh c nng cp, ng dng cng ngh tin tin. Ch khm, cha bnh cho ngi ngho, khm, cha bnh min ph cho tr em di 6 tui ang c trin khai thc hin. Vic phng, chng HIV/AIDS c y mnh hn. T l tr em di 5 tui b suy dinh dng gim t 33,4% nm 2000 xung di 25% nm 2005. Vic chm sc ngi c cng vi cch mng v tr gip ngi c i sng kh khn c duy tr v m rng. i i vi m rng din c hng chnh sch tr gip ca Nh nc, phong tro n n p ngha, ung nc nh ngun, c cc ngnh, cc cp t chc, trin khai kp thi, c hiu qu v huy ng c s tham gia ca ng o nhn dn16. V bo him x hi, theo Bo co ca Chnh ph, trong 2 nm 2007 v 2008, s ngi tham gia bo him x hi ngy cng tng: Nm 2007 l 6,7 triu ngi, nm 2008 l 8,7 triu ngi. Cng tc bo him x hi gp phn n nh i sng cho cc i tng hng ch bo him thng xuyn, cng nhn lao

ng khi m au, thai sn hoc gp ri ro. Ch trng, chnh sch bo him x hi ca ng v Nh nc thc s tr thnh im ta tin cy ca ngi lao ng v c x hi17. Nhn khi qut, trong hn 20 nm qua, t duy ca ng v lnh vc x hi c nhng bc pht trin mi, l vic nhn thc ng n v tm quan trng ca chnh sch x hi trong s nghip i mi; v mi quan h ch nh ln nhau gia chnh sch x hi v chnh sch kinh t, v gii quyt cc vn x hi hng vo lnh mnh ha x hi, m bo qu trnh tng trng kinh t vng chc, to nn tng cho s pht trin bn vng ca t nc. 1,4. ng cng sn Vit Nam: Vn kin i hi i biu ton quc ln th VI, ST, H., 1987, tr.124-125, 86 2. ng Cng sn Vit Nam: Ngh quyt Hi ngh ln th su, Ban Chp hnh Trung ng (Kho VI), Lu hnh ni b, tr. 8-9 3. Thi k trc i mi, cc vn x hi trong ngh quyt ca ng thng gn vi tng nhm ch trng kinh t hoc vn ho - x hi: Chnh sch tin lng, thu nhp gn lin vi quan h phn phi trong xy dng quan h sn xut x hi ch ngha; chnh sch i vi cc giai cp, tng lp, cc gii c t trong ng li giai cp, i on kt dn tc; chnh sch dn s, lao ng v vic lm, pht trin gio dc, chm sc y t c xp vo nhm gii quyt cc nhim v vn ho - x hi... 5. Xem: ng Cng sn Vit Nam: Vn kin i hi i biu ton quc ln th VI, Sd, tr. 86, 87-97. 6. Trc i mi, vic th tiu cc hnh thc s hu t nhn v t liu sn xut, xc lp ch cng hu mt cch nng vi km hm s pht trin ca lc lng sn xut, y nn kinh t vo khng hong, t khng cc iu kin gii quyt cc vn x hi; C ch bao cp khng huy ng c cc ngun lc trong x hi (ngoi Nh nc) gii quyt cc vn x hi; Vic thit lp h thng Th trng c t chc, phn phi kt qu sn xut theo bin php hnh chnh, to s bt bnh ng v li ch ca ngi lao ng, to k h

tng lp c quyn kim li bt chnh; Vic thc hin phng thc phn phi bnh qun ch ngha tch ri lao ng vi kt qu lao ng, ny sinh s li bing, li, lm suy gim tch cc sng to ca ngun nhn lc. l mt trong nhng nhm nguyn nhn dn n tnh trng khng hong kinh t - x hi thi k trc i mi. 8, 9. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin Hi ngh i biu ton quc gia nhim k kho VII, H., 1994, tr 47, 48 10, 11. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, CTQG, H., 1996, tr. 113-114, 38-39 12. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, CTQG, H., 2001, tr.192-193 13. Xem: ng Cng sn Vit Nam, Ban chp hnh Trung ng, Ban ch o tng kt l lun: Bo co tng kt mt s vn l lun - thc tin qua 20 nm i mi (1986-2006), CTQG, H., 2005, tr.76-77 14. Nm 2009, ton ngnh ra mc tiu: to vic lm cho 1,7 triu ngi, trong to vic lm trong nc 1,61 triu ngi, xut khu lao ng 90.000 ngi (Lao ng s 303, ngy 31/12/2008). 15. Cc ch tiu ch yu v xo i, gim ngho giai on 2006-2010 (Xem: B Lao ng - Thng binh v x hi: Chng trnh mc tiu Quc gia v gim ngho 2006-2010) 16. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, CTQG, H., 2006, tr.156-159. 17. Trang tin in t Bo him x hi, ngy 15- 5-2009.