Professional Documents
Culture Documents
CHNG 1 : I S MNH
1.1.
Tng quan
Mc tiu ca chng 1
Ni dung ct li
- nh ngha mnh , biu thc mnh .
- Cc php ton
- V d ng dng
- Gii thiu mt s thut ng chuyn dng
- Tng ng logic v cch chng minh.
1.2.
nh ngha mnh
Trang 5
Chng 1: i s mnh
V d 1: Cc cu xc nh di y l mt mnh
.
2+3=5
3*4 = 10
Toronto l th ca Canada
Cu xc nh "2 + 3 = 5",
Hm nay l th my ?
Hy c k an ny
x+1=2
x+y=z
Trang 6
Chng 1: i s mnh
1.3.
P="2>0"
P="20"
p p
TF
F T
Qui tc: Nu P c gi tr l T th ph nh P c gi tr l F.
Trang 7
Chng 1: i s mnh
p
T
T
F
F
q
T
F
T
F
p q
T
F
F
F
p
T
T
F
F
q
T
F
T
F
pq
T
T
T
F
Trang 8
Chng 1: i s mnh
p
T
T
F
F
q pq
T F
F T
T T
F F
Trang 9
Chng 1: i s mnh
10110
11000
11101
11101
11111
OR bit
01000
10100
AND bit
10101
01011
XOR bit
p q pq
T T T
T F F
F T T
F F T
Qui tc : mnh ko theo ch sai khi gi thit ng v kt lun sai. Cc
trng hp khc l ng.
Trang 10
Chng 1: i s mnh
P nu v ch nu Q
P l cn v i vi Q
Nu P th Q v ngc li
Bng chn tr
p q pq
T T T
T F F
F T F
F F T
1.4.
Trang 11
Chng 1: i s mnh
Ch :
QR
P (Q R)
d
biu
Tm
thc
(Q R )
Trang 12
Chng 1: i s mnh
sau :
Michelle
thng trong
k thi
Olympic
Mi ngi s khm
phc c y
AND
Mi ngi s
khm phc c
y, v c ta s
tr nn giu c.
AND
Nu c ta khng thng th c ta s
mt tt c.
C ta khng
thng
C ta s tr
nn giu c.
Trang 13
NOT
C ta s
mt tt c.
C ta s mt
tt c.
Chng 1: i s mnh
1.5.
Ngy nay, logic mnh c ng dng nhiu trong cc lnh vc khc nhau
nh:
- Vit
- Ni
- Tm kim trn mng (search engines)
- Ton hc
- Cc chng trnh my tnh (logic in programming)
Do , hiu bit cc qui tc s dng logic l rt hu ch. Sau y l mt vi
v d ch ra cc ng dng .
V d 1: Logic trong tm kim trn mng
t vn : Bn mun tm ti liu trn mng c lin quan n hai t "disc
golf". Nu bn g vo tm kim hai t "disc golf" ny, bn s tm thy cc ti
liu v disc v cc ti liu v golf nhng khng tm thy cc cc ti liu v "disc
golf".
Cch gii quyt : Bn ch cn g vo tm kim l "disc AND golf"
V d 2 : Logic trong lp trnh (Logic in programming)
t vn : Bn mun t iu kin l nu 0<x<10 hay x=10 th tng x ln 1
n v.
if (0<x<10 OR x=10) x++;
Cch gii quyt : Bn c th vit li cu lnh nh sau
if ( x>0 AND x < = 10 ) x++ ;
V d 3 : Logic trong cch ni gia nh
t vn : M ca b An ni rng : "Nu con ngoan th con c th c n
kem
hoc n bnh bng lan". B An hiu rng nu n ngoan th n s c n kem v
n bnh bng lan. Tuy nhin, m ca b An tc gin v tht s b ta ch cho php
n c n mt trong hai th m thi.
Cch gii quyt l m ca b An phi ni nh th ny :"Nu con ngoan th con
s c n hoc l kem hoc l bnh bng lan nhng khng c n c hai".
Trang 14
Chng 1: i s mnh
Trang 15
Chng 1: i s mnh
a + 51 l s chnh phng
2/
Ch s tn cng ca a l 1
3/
a - 38 l s chnh phng
a - 38 = y2
---------------89 = 1.89 = x2 - y2 = ( x + y )( x - y )
Suy ra :
x+y=1
x - y = 89
Trang 16
Chng 1: i s mnh
Hay l :
x + y = 89
x-y =1
Gii h phung trnh ny ta c x = 45 v y = 44. Vy a = 1974.
Trn y l vi v d n gin. Hy vng rng cc v d ny cho chng ta thy
c s quan trng ca logic khng ch trong ton hc, khoa hc my tnh m cn
trong cuc sng hng ngy.
1.6.
PP
Vy PP l mt hng ng.
PP
Trang 17
Chng 1: i s mnh
Vy PP l mt hng sai.
p
T
T
F
F
q
T
F
T
F
q p q (pq) q
F
T
T
T
F
T
F
F
F
T
F
T
1.7.
Mnh h qu
R PQ QR
FG
Trang 18
Chng 1: i s mnh
Vy G l mnh h qu ca F
Nhn xt : Nu G l h qu ca F th khi F l ng th bt bt buc G phi ng.
Ngc li, nu G l ng th cha c kt lun g v chn tr ca F.
1.8.
F = P(QR)
G = (PQ) (PR)
Trang 19
Chng 1: i s mnh
V d 2: Cho
G = (PQ)
Xt xem hai mnh trn l c tng ng logic khng ?
p
T
T
F
F
q pq p pq
T T F T
F F F
F
T T T T
F T T T
Vy F G hay P Q = (PQ)
p q r qr
T
T
T
T
F
F
F
F
T
T
T
T
T
F
F
F
T
T
F
F
T
T
F
F
T
F
T
F
T
F
T
F
T
F
F
F
T
F
F
F
pq pr
T
T
T
T
T
T
F
F
T
T
T
T
T
F
T
F
Trang 20
FG
T
T
T
T
T
F
F
F
T
T
T
T
T
T
T
T
Chng 1: i s mnh
Equivalence
Name
pT T
Domination laws
pF F
pT p
Identity laws
pF p
pp p
Idempotent laws
pp p
(p) p
pp T
Cancellation laws
pp F
pq qp
pq qp
(pq)r p(qr)
Associative laws
(pq)r p(qr)
p(qr) (pq)(pr)
Distributive laws
p(qr) (pq)(pr)
(pq) pq
De Morgans laws
(pq) pq
(pq) (pq)
Implication law
Lu :
Chng 1: i s mnh
(( p q) q) ( p q) q
(p q) q
De Morgans Law
p (q q)
Associative law
p T
V d 2 :
Cancellation Law
Domination Law
Implication law
Trang 22
(q p ) (p q ) = q
Chng 1: i s mnh
Implication law
Commutative law
(q p) ( p q)
(q p) (q p)
q (p p)
qT
Distributive law
Cancellation law
Identity law
AND A[i]<0)
Tng kt chng 1
Trang 23
Chng 1: i s mnh
phi bit cch p dng cc php ton logic trong lp trnh. Tuy nhin, c vn
cn lu khi p dng tnh giao hon.
Trong mt vi ngn ng lp trnh, v d nh C, Java, C++ th vic s dng tnh
cht giao hon c th khng l mt tng hay.
V d : Nu A l mt mng c n phn t th cu lnh :
1.10.
Bi tp chng 1
PQ
QP
1.
(( PQ)R) (SM)
2.
( P(QR)) (SM)
b/
c/
d/
e/
Trang 24
Chng 1: i s mnh
b/
c/
d/
e/
f/
g/
Ch B c ti v anh C v ti
Ch B :
Anh C:
Trang 25
Chng 1: i s mnh
Hy xt xem ai l ngi c ti ?
7/ Cho cc mnh c pht biu nh sau, hy tm s ln nht cc mnh
ng thi l ng.
a/ Quang l ngi khn kho
b/ Quang khng gp may mn
c/ Quang gp may mn nhng khng khn kho
d/ Nu Quang l ngi khn kho th n khng gp may mn
e/ Quang l ngi khn kho khi v ch khi n gp may mn
f/ Hoc Quang l ngi khn kho, hoc n gp may mn nhng khng
ng thi c hai.
8/ Cho a v b l hai s nguyn dng. Bit rng, trong 4 mnh sau y c 3
mnh ng v 1 mnh sai. Hy tm mi cp s (a, b) c th c.
1/ a+1 chia ht cho b
2/ a = 2b + 5
3/ a+b chia ht cho 3
4/ a+7b l s nguyn t
9/ Khng lp bng chn tr, s dng cc cng thc tng ng logic, chng
minh rng cc biu thc mnh sau l hng ng
a/ (PQ)P
b/ P( P P)
c/ P((Q (PQ))
d/ (P Q) P
e/ ((PQ) (QR)) (PR)
10/ Khng lp bng chn tr, s dng cc cng thc tng ng logic, xt xem
biu thc mnh G c l h qu ca F khng ?
a/ F = P(QR)
G = (PQ)R
b/ F = (PQ)(QR)
G = P (Q R)
c/ F = PQ
G = (PQ) (P Q)
Trang 26
Chng 1: i s mnh
b/ (((PQ)R) Q) QR
c/ ((PQ) (P Q)) Q PQ
d/ (PQ) ((P Q) Q) (QP)
e/ (PQ) (Q (R Q)) (QP)
f/ P (P (PQ) P
g/ P Q (P Q R) PQR
h/ ((P Q) (PQR ) PQ
i/ P ((Q (RR)) (Q (RS) (R S))) P
j/ (PQR) (P S Q) (P S R) P (R (S Q)
Trang 27
Chng 1: i s mnh
Trang 28
Tng quan
Mc tiu ca chng 1
Ni dung ct li
- Khi nim v suy lun ton hc
- Trnh by cc phng php chng minh bao gm:
. Chng minh rng
. Chng minh tm thng
. Chng minh trc tip
. Chng minh gin tip
. Chng minh phn chng
. Chng minh qui np
Trang 28
2.2.
Trang 29
Quy Tc
Hng ng
Tn Lut
P
P Q
P(PQ)
Cng
PQ
P
(PQ)P
Rt gn
P
PQ
Q
(P(PQ))Q
Modus Ponens
Q
PQ
P
(Q(PQ)) P
Modus Tollens
PQ
QR
P R
((PQ)(QR))
(PR)
nh
PQ
Q
(PQ) Q
Tam on lun gi
Ngy bin
Trang 30
2.3.
Nh gii thiu trong phn trn, mi bi ton cn chng minh thng thng
u c hai phn chnh l gi thit v kt lun. Vic ch ra c ci no l gi thit, ci
no l kt lun s gip cho vic chng minh d dng hn thng qua vic s dng
phng php chng minh thch hp. Do , cc phng php chng minh trong dng
bi ton ny l c lin quan n mnh ko theo.
Vy, trc khi tm hiu cc phng php chng minh, chng ta hy xem li
bng chn tr ca mnh P ko theo Q ( vi P l gi thit v Q l kt lun). Cc
trng hp cho mnh P ko theo Q l ng cng chnh l cc phng php
chng minh bi ton ng.
p q pq
Trang 31
T
T
F
F
T
F
T
F
T
F
T
T
xN
Ta c : P(1) l mnh ng
P(2) l mnh sai.
Tng qut, vi cc tp hp khng rng A1, A2, ..., An, sao cho ng vi mi
x1A1, x2A2, ..., xnAn, ta c mt mnh , k hiu P(x1, x2, ...,xn ). Ta ni P(x1,
x2, ...,xn ) l mt hm mnh theo n bin x.
V d : Cho hm mnh
P(x,y,z) = { 2x + y - z = 0 }
Ta c :
x,y,zZ
PQ l ng, ngi ta ch cn chng minh rng P l sai. Phng php chng minh
ny c gi l chng minh rng.
Phng php chng minh rng thng c s dng chng minh cc trng
hp c bit ca nh l. Trng hp tng qut th nh l ny lun ng vi mi s n
nguyn dng.
V d : Cho hm mnh P(n) = " Nu n>1 th n2 >n "
Chng minh rng P(1) l ng.
Gii : Ta c P(1) = { Nu 1 >1 th 12 >1 }
Nhn thy rng gi thit 1>1 l sai, bt chp kt lun 12 >1 l ng hay
sai th P(1) l ng.
( k=0,1,2,...)
= 2(2k + 2k) + 1 l l.
Vy nu n l s l th n2 l s l.
V d 2 : Cho hm mnh P(n) = " Nu n>1 th n2 >n "
Chng minh rng P(n) l ng vi n l s nguyn dng.
Gii : Gi s n > 1 l ng, ta c :
n=1+k
( k 1)
n2 = ( 1 + k )2 = 1 + 2k + k2 = (1 + k) + k + k2 > n
Vy Nu n>1 th n2 >n .
( kN )
3n + 2 = 3.2k + 2 = 2( 3k + 1 ) l s chn
Vy Nu 3n + 2 l s l th n l s l
Nhn xt
C nhng bi ton c th s dng phng php chng minh trc tip hay
gin tip u c c. Tuy nhin, c nhng bi ton khng th s dng
phng php chng minh trc tip c hoc s dng trc tip th bi
gii s di dng phc tp hn l s dng chng minh gin tip ( hoc
ngc li). y chnh l s khc bit ca chng minh trc tip v chng
minh gin tip.
V d 1 :
S dng chng minh gin tip chng minh rng " Nu n>1 th n2 >n "
Gii : Gi s ngc li kt lun ca php ko theo l sai, tc l n2 < n.
Trang 34
Trang 35
a
b
R))
Bnh phng hai v : 2 =
a2
b2
2b2 = a2 a2 l s chn a l s
chn.
t a = 2c, c N.
Ta c
b2 l s chn b l s chn.
2 l s hu t. Vy
2 phi l s v
t.
V d 2 : Mt trong nhng cch gii bi ton tn ti l dng lp lun phn chng.
Cho 7 on thng c di ln hn 10 v nh hn 100. Chng minh rng lun
tm c 3 on c th ghp thnh mt tam gic.
Gii : Trc ht sp xp cc on cho theo th t tng dn ca di a1, a2,
..., a7, v chng minh rng trong dy xp lun tm c 3 on lin tip sao cho
tng ca 2 on u ln hn on cui (v iu kin 3 on c th ghp thnh mt
tam gic l tng ca 2 on nh hn on th ba).
Gi s iu cn chng minh l khng xy ra, ngha l ng thi xy ra cc bt
ng thc sau:
a1 + a2 a3
a2 + a3 a4
a3 + a4 a5
a4 + a5 a6
a5 + a6 a7
T gi thit a1 , a2 c gi tr ln hn 10, ta nhn c a3 > 20 . T a2 >10 v
a3 > 20
ta nhn c a4 > 30 , a5 > 50, a6 > 80 v a7 > 130. iu a7 > 130 l mu thun vi
gi thit cc di nh hn 100. C mu thun ny l do gi s iu cn chng minh
khng xy ra.
Vy, lun tn ti 3 on lin tip sao cho tng ca 2 on u ln hn on
cui. Hay ni cch khc l 3 on ny c th ghp thnh mt tam gic.
n = 5: 1 + 3 + 5 + 7 + 9 = 25 = 52
T cc kt qu ny ta d on tng n s nguyn l u tin l n2. Tuy
nhin, chng ta cn c phng php chng minh d on trn l ng.
Qui np ton hc l mt k thut chng minh rt quan trng. Ngi ta dng n
chng minh nhng kt qu c da trn s suy lun no nh v d trn. Tuy
nhin, qui np ton hc ch dng chng minh cc kt qu nhn c bng mt cch
no ch khng l cng c pht hin ra cng thc.
Nguyn l chng minh qui np yu
Nhiu nh l pht biu rng P(n) l ng n nguyn dng, trong P(n) l
hm mnh , k hiu nP(n). Qui np ton hc l mt k thut chng minh cc nh
l thuc dng trn. Ni cch khc qui np ton hc thng s dng chng minh cc
mnh dng nP(n).
Nguyn l chng minh qui np yu bao gm 2 bc :
- Kim tra P(x0) l ng vi x0 l gi tr u tin ca dy s n
- Gi s rng P(k) l ng khi n=k. T suy ra rng P(k+1) l ng.
Ta c cch vit ca suy lun trn nh sau:
[P(x0) (P(k)P(k+1))] nP(n)
V d 1: Chng minh rng
n
i = 1 + 2 + 3 + ... + n =
i =1
Gii : t
P(n) = i =
i =1
- Vi n= 1 : 1 =
1(1 + 1)
2
n(n + 1)
2
n(n + 1)
P(1) l ng
i =
i =1
k (k + 1)
2
i =
i =1
(k + 1)(k + 2)
2
Trang 38
Ta c :
K +1
i =1
i =1
i = i + (k + 1) =
(k + 1)(k + 2)
k (k + 1)
+ (k + 1) =
2
2
(pcm)
Vy nP(n).
V d 2: Chng minh rng
P(n) =
i =1
- Vi n=1 :
i
1
= 1
(i + 1)!
(n + 1)!
1
1
= 1
2
2
P(1) l ng
- Gi s P(k) l ng khi n= k. Ta c :
K
(i + 1)! = 1 (k + 1)!
i =1
(i + 1)! = 1 (k + 2)!
i =1
Ta c :
K
i
i
k +1
k +1
1
=
+
= 1
+
(k + 2)!
(k + 1)! (k + 2)!
i =1 (i + 1)!
i =1 (i + 1)!
K +1
= 1
(k + 2) (k + 1)
1
= 1
(k + 2)!
(k + 2)!
Vy nP(n)
V d 3 : Chng minh bt ng thc sau :
n < 2n
vi n nguyn dng.
vi n nguyn dng.
Ch 1:
Trang 39
(pcm)
Khi s dng nguyn l chng minh qui np, khng c b qua bc kim tra
P(x) l ng v nu ch c (P(n)P(n+1)) l khng kt lun rng nP(n) l
ng.
V d : Xt
P(n)= i = 0 + 1 + 2 + 3 + ... + n =
i =0
(n + 3)(n 2)
i = 0 + 1 + 2 + 3 + ... + k =
i =0
(k + 3)(k 2)
2
Cn chng minh:
K +1
i = 0 + 1 + 2 + 3 + ... + k + (k + 1) =
i =0
(k + 3)(k 1)
2
Ta c :
K +1
i =0
i =0
i = i + (k + 1) =
(k + 3)(k 2)
+ (k + 1)
2
k 2 2k + 3k 6 + 2k + 2 k 2 + 3k 4
VT =
=
2
2
VT =
(k 1)(k + 4)
= P(k + 1)
2
(pcm)
Ta c P(k)P(k+1) l ng.
Tuy nhin, khi xt P(0):
Vy nP(n) l sai.
Trong trng hp ny ta c th kt lun nh sau : Nu P(k) l ng v nu
(2i 1)
i =1
Khi
n=1 : S = 1 = 12
n=2 : S = 1+ 3 = 22
n=3 : S = 1+3 + 5 = 32
n=4 : S = 1+3+5+7 = 42
S = 1+3+5+7+9 = 52
n=5
...........................................
Vy c th d on rng S =
(2i 1)
= n2
i =1
t P(n) = (2i 1) = n 2
i =1
- Khi n=1 : 1 = 1
P(1) l ng
(2i 1) = k
i =1
(2i 1) = (k + 1)
i =1
V tri =
(2i 1) + (2(k + 1) 1) = k
+ (2k + 1) = (k + 1) 2
(pcm)
i =1
Vy nP(n).
V d 2: Tng trn c th tnh ton vi mt cch khc nh sau :
S=
V d 3:
n
n(n + 1)
n = n(n + 1) n = n 2
(
2
1
)
2
i
i
1 = 2
i =1
i =1
i =1
n
Tnh tng
Trang 41
S=
i(i + 1)
i =1
Khi
n=1: S =
1
1
=
2 1+1
n=2: S =
1 1
3 +1 2
2
+
=
= =
2 2.3 2.3 3 2 + 1
n=3: S =
2 1
2.4 + 1 3
3
+
=
= =
3 3.4
3.4
4 3 +1
n=4: S =
3 1
3.5 + 1 4
4
+
=
= =
4 4.5
4.5
5 4 +1
..........................................
Vy c th d on tng S =
n
n +1
n
1
n
=
t P(n) =
i =1 i (i + 1) n(n + 1
- Khi n=1 :
1/2 = 1/2
P(1) l ng
i(i + 1) = k + 1
i =1
k +1
i(i + 1) = k + 2
(pcm)
i =1
V tri =
K +1
K
1
1
1
k
1
=
+
=
+
(k + 1)(k + 2) k + 1 (k + 1)(k + 2)
i =1 i (i + 1)
i =1 i (i + 1)
k ( k + 2) + 1
(k + 1) 2
k +1
=
=
(k + 1)(k + 2) (k + 1)(k + 2) k + 2
Vy nP(n).
(pcm)
(n nguyn dng)
Trong :
2 s t
Trang 43
P(k+1) ng
P(12) = { 12 = 4 + 4 + 4}
P(13) = { 13 = 4 + 4 + 5}
P(14) = { 14 = 4 + 5 + 5}
P(15) = { 15 = 5+ 5 + 5}
P(16) = { 16 = 4 + 4 + 4 + 4 }
P(17) = { 17 = 4 + 4 + 4 + 5 }
2.4.
Tng kt chng 2
Chng ta m t cc phng php khc nhau chng minh nh l.
2.5.
Bi tp chng 2
a.
i =1
n(n + 1)(n + 2)
6
i(i + 1)(i + 2) =
b.
i =1
i(i)!= (n + 1)! - 1
c.
i =1
(i + 1) = 1 (n + 1)!
d.
i =1
n(n + 3)
e.
i =1
n
i.2
f.
= 2 + (n 1).2 n+1
i =1
n
2.3
g.
i 1
= 3n 1
i =1
i(i + 2) =
h.
i =1
n(n + 1)(2n + 7)
6
9. Tm cng thc tnh cc tng sau v s dng nguyn l qui np chng minh
cng thc va tm c
n
a.
(2i 1)
i =1
n
b.
i 1
i =1
n
c.
i(3i 1)
i =1
Trang 46
d.
i(i + 1)
i =1
n
e.
(2i 1)
i =1
n
f.
i(i + 1)
i =1
n
g.
i =1
n > 3 :
2n < n!
b.
n > 4 :
n2 < 2n
c.
n > 9 :
n2 < 2n
d.
n >= 6 :
4n < n2 - 7
e.
n > 10 :
Trang 47
Trang 48
Chng 3: V t v lng t
CHNG 3 : V T V LNG T
3.1.
Tng quan
Mc tiu ca chng 3
Hc xong chng ny, sinh vin phi nm bt c cc vn sau:
- Th no l v t, khng gian ca v t, trng lng ca v t.
- Th no l lng t, lng t tn ti, lng t vi mi.
- Cch biu din mt cu thng thng thnh biu thc logic.
Ni dung ct li
- nh ngha v t, khng gian ca v t, trng lng ca v t.
- nh ngha lng t, lng t vi mi, lng t tn ti.
- Dch cc cu thng thng thnh biu thc logic.
3.2.
Cc nh ngha
Chng 3: V t v lng t
Trang: 49
Chng 3: V t v lng t
x=:
Q(y,z) = P(, y, z) = { + y = z}
y=:
z=:
T = P(, , 1) = { + = 1}
mnh sai.
Cu c dng P(x1, x2, ..., xn) c gi l gi tr ca hm mnh P ti (x1, x2, ..., xn)
v P cng c gi l v t.
Chng 3: V t v lng t
Prolog. l mt ngn ng cp cao c c im gn vi ngn ng t nhin, do ng
C.Cameraller (i hc Marseilles, Php) v nhm ng s cho ra i nm 1973.
V d: Ta c tam on lun sau:
"Ngi ta ai cng cht
Socrates l ngi
Vy Socrates phi cht"
Trong phn ny chng ta khng i su vo ngn ng Prolog (v s hc k
mn ngn ng lp trnh) m ch gii thiu cc khi nim trong lp trnh Prolog c s
dng cc v t.
a) Hng:
L mt gi tr xc nh trong khng gian ca v t. cc hng c k hiu bi
cc ch thng dng t tn cc i tng c bit hay thuc tnh.
b) Bin:
Dng th hin cc lp tng qut ca cc i tng hay cc thuc tnh. Bin
c vit bng cc k hiu bt u l ch in hoa. Vy c th dng v t c bin th
hin cc v t tng t.
V d: V t "Qu bng mu xanh" c th vit li: "X mu Y".
Qu bng xanh l cc hng c xc nh trong khng gian ca v t. X, Y l
bin.
c) Cc v t:
Mt s kin hay mnh trong php ton v t c chia thnh phn. V t v
tham s. Tham s th hin mt hay nhiu i tng ca mnh , cn v t dng
khng nh v i tng.
V d: Cu "X thch Y" c dng thch (X, Y).
Thch l v t cho bit quan h gia cc i tng trong ngoc. i s l cc k
hiu thay cho cc i tng ca bi ton.
d) Hm:
c th hin bng k hiu, cho bit quan h hm s.
V d: Hoa l m ca Mai, ng l cha ca Cc. Hoa v ng l bn ca nhau.
Ta co hm s c vit th hin quan h ny.
M (Mai) = Hoa
Cha (Cc) = ng
Trang: 51
Chng 3: V t v lng t
Bn (Hoa, ng)
Cc hm c dng trong v t l: Bn (M (Mai), Cha (Cc)
3.3.
Cc lng t
3.3.1. Lng t tn ti ( )
Cu xc nh "Tp hp nhng bin x lm cho P(x) l ng khng l tp hp
rng" l mt mnh . Hay "Tn ti t nht mt phn t x trong khng gian sao cho
P(x) l ng" l mt mnh c gi l lng t tn ti ca P(x).
K hiu: x P(x) .
3.3.2. Lng t vi mi ( )
Cu xc nh "Tp hp nhng x lm cho P(x) ng l tt c tp hp E" l mt
mnh . Hay "P(x) ng vi mi gi tr x trong khng gian" cng l mt mnh
c gi l lng t vi mi ca P(x).
K hiu: xP(x)
V d: Cho v t P(x) = {s nguyn t nhin x l s chn}.
Xt chn tr ca hai mnh xP(x) v xP(x).
Gii:
x P(x) = {tt c s nguyn t nhin x l s chn} l mnh sai khi x = 5.
x P(x) = {hin hu mt s nguyn t nhin x l s chn} l mnh ng
khi x = 10.
Ch : Cho P l mt v t c khng gian E. Nu E = {e1, e2, ... en}, mnh
xP(x) l ng khi tt c cc mnh P(e1), P(e2), ... P(en) l ng. Ngha l x P(x)
P(e1) P(e2) ... P(en) l ng.
Tng t xP(x) l ng nu c t nht mt trong nhng mnh P(e1), P(e2),
... P(en) l ng. Ngha l xP(x) P(e1) P(e2) ... P(en) l ng.
Trang: 52
Chng 3: V t v lng t
- Nu khng gian E l mt tp trng th xP(x) v xP(x) c chn tr nh th
no ? (Sinh vin t gii p).
V d: Cho P(a,b) = {cp s nguyn tng ng tha a + b = 5}
Hy xc nh chn tr ca cc mnh sau:
(a,b) P(a,b)
(a,b) P(a,b)
= 5}
ba P(a,b)
ab P(a, b)
ab P(a,b)
ba P(a, b)
ab P(a,b) ba P(a, b)
K hiu:
(a,b) P(a,b)
ab P(a,b) ba P(a, b)
K hiu:
(a,b) P(a,b)
ab P(a,b) ba P(a,b)
ba P(a,b) ab P(a,b)
Trang: 53
Chng 3: V t v lng t
nh l 2:
1. ( x P(x)) v x ( P(x) l c cng chn tr.
2. ( x P(x)) v x ( P(x) l c cng chn tr.
Gii thch:
1. Ph nh vi x P(x) ni rng tp hp nhng x lm cho P(x) ng
khng l tt c tp hp E. Vy ni rng hin hu t nht mt phn t x E m chng
P(x) l sai hay ni rng hin hu t nht mt phn t x E m chng P(x) l ng.
2. x P(x) ni rng tp hp nhng x m chng P(x) l ng l tp
hp trng. Ngha l, tp hp nhng x m chng P(x) l sai l tp hp E hay khng
c phn t no lm P(x) ng. Ta c x ( P(x)).
V d:
Chng 3: V t v lng t
Khi ngi ta lu rng, AB l tp hp nhng x thuc E m chng mnh
P(x)Q(x) l ng. Trong khi AB l tp hp nhng x ca E m mnh
P(x)Q(x) l ng.
Gi s
thc nh sau:
P(x)= {x l s t h ng}
Q(x)= {x hung d}
R(x)= {x ung c ph}
Gi s rng khng gian l tp hp ton b cc sinh vt, ta c cch suy din sau:
Trang: 55
Chng 3: V t v lng t
x ( P(x) Q(x)
x ( P(x) R(x))
x ( Q(x) R(x))
3.5.
Tng kt chng 3
Mnh
ng
ng
xP(x)
P(x) sai vi mi x
C mt x P(x) l
C mt x P(x) sai
ng
xP(x) xP(x)
P(x) ng vi mi x
3.6.
Bi tp chng 3
Chng 3: V t v lng t
c) P(3)
a) P(1)
b) Q(1)
d) Q(6)
e) P(7)Q(7)
f) P(3)Q(4)
g) P(4)
h) (P(-4)Q(-3)
i) P(-4) Q(-3)
b) P(1)
c) P(2)
d) P(-2)
e) x P(x)
f) x P(x)
b) Q(1,)
c) P(-3,8)Q(1,3)
d) P( , )Q(-2,-3)
e) P(2,2)Q(1,1)
f) P(1,2)Q(1,2)
1 1
2 3
Chng 3: V t v lng t
b) S nguyn A[20] l phn t ln nht trong mng.
c) Tn ti 2 phn t trong mng A m phn t sau gp 2 ln phn t
trc.
d) Cc phn t trong mng c xp theo th t tng dn.
e) Mi phn t trong mng u khc nhau.
Chng minh cc mnh trn.
6. Trn khng gian l tp s nguyn, cho cc v t sau:
P(x) = {x>0)
Q(x) = {x l s chn}
R(x) = {x l s chnh phng}
S(x) = {x chia ht cho 4}
T(x) = {x chia ht cho 5}
a) Vit dng k hiu ca nhng mnh sau:
1. C t nht 1 s nguyn chn.
2. Tn ti 1 s nguyn dng l s chn.
3. Nu x chn, th x khng chia ht cho 5.
4. Khng c s nguyn chn no l chia ht cho 5.
5. Tn ti 1 s nguyn chn chia ht cho 4.
6. Nu x chn v x l s chnh phng, th x chia ht cho 4.
b) Xc nh chn tr ca mi mnh a). Vi mi mnh sai, hy cho mt
dn chng c th.
c) Vit thnh li cc dng k hiu sau:
1. x [R(x) P(x)]
2. x [S(x) Q(x)]
3. x [S(x) T(x)]
4. x [S(x) R(x)]
Chng 3: V t v lng t
a) x [P(x) R(x)]
b) x [P(x) Q(x)]
c) x [Q(x) S(x)]
d) x [R(x) S(x)]
e) x [R(x) P(x)]
8. Cho 3 v t P(x), Q(x), R(x) c xc nh nh sau:
P(x) = {x2 - 8x + 15 = 0)
Q(x) = {x l s l}
R(x) = {x > 0}
Trn tp khng gian l tt c cc s nguyn, hy xc nh gi tr ng, sai ca
nhng mnh sau. Cho dn chng hoc gii thch c th:
a) x [P(x) Q(x)]
b) x [Q(x) P(x)]
c) x [P(x) Q(x)]
d) x [Q(x) P(x)]
e) x [R(x) P(x)]
f) x [P(x) R(x)]
g) x [R(x) P(x)]
h) x [ Q(x) P(x)]
2. [Q(x) R(x)]
3. x [Q(x) R(x)]
3. x [P(x) R(x)]
b) x P(x)
c) x P(x)
d) x P(x)
Trang: 59
Chng 3: V t v lng t
11. Cho v t P(x,y) = {x hc mn y} vi khng gian ca x l tp hp tt c
cc sinh vin lp bn v khng gian ca y l tp hp tt c cc mn tin hc ca hc k
m bn ang hc.
Hy din t cc lng t sau thnh cc cu thng thng:
a) x y P(x,y)
b) x y P(x,y)
c) x y P(x,y)
d) y x P(x,y)
e) y x P(x,y)
f) x y P(x,y)
12. Cho v t:
P(x) = {x ni c ting anh}
Q(x) = {x bit ngn ng C++}
Cho khng gian l tp hp cc sinh vin lp bn. Hy din t cc cu sau
bng cch dng P(x), Q(x), cc lng t v cc php ton logic.
a) C mt sinh vin lp bn ni c ting Anh v bit C++
b) C mt sinh vin lp bn ni c ting Anh nhng khng bit C++
c) Mi sinh vin lp bn u ni c ting Anh hoc bit C++
d) Khng c mt sinh vin no lp bn ni c ting Anh hoc bit C++
13. Cho tn t:
P(x) = {xl l sinh vin)
Q(x) = {x l k ngu dt}
R(x) = {x l k v tch s}
Bng cch dng cc lng t, cc php ton logic v vi cc v t P(x), Q(x),
R(x). Hy din t cc cu sau vi khng gian l ton th sinh vin:
a) Khng c sinh vin no l k ngu dt
b) Mi k ngu dt u l v tch s.
c) Khng c sinh vin no l v tch s.
Trang: 60
Chng 3: V t v lng t
Trang: 61
Tng quan
Mc tiu ca chng 4
Hc xong chng ny, sinh vin phi nm bt c cc vn sau:
- Th no l khi nim ca tp m, mnh m, suy din m.
- Cc php ton trn tp m v logic m.
Ni dung ct li
- Gii thiu khi nim v tp m, cc php ton trn tp m.
- Mnh m v cc php ton logic m.
- Suy din m.
4.2.
Gii thiu
Nh bit, trong nhng suy lun i thng cng nh cc suy lun khoa hc,
logic ton hc ng mt vai tr rt quan trng.
Ngy nay, x hi cng pht trin th nhu cu con ngi ngy cng cao. Do ,
s tin b ca khoa hc cng rt cao. Suy lun logic mnh gii thiu trong
chng 1 (tm gi l logic nguyn thy hay logic r) vi hai gi tr ng, sai hay 1, 0
khng gii quyt c ht cc bi ton phc tp ny sinh trong thc t.
Trang 61
4.3.
Trang 63
int
chiu cao
10
21
3 0.5
4 0.3
5 0.2
10
21
3 0.5
4 0.3
5 0.2
4.4.
Cc php ton v tp m
c th tin hnh m hnh ha cc h thng c cha tp m v biu
din cc qui lut vn hnh ca h thng ny, trc tin chng ta cn ti vic suy rng
cc php ton logic c bn vi cc mnh c chn tr trn on [0, 1].
Cho = {P1, P2, ...} vi P1, P2, ... l cc mnh . Tp m A trn tng
ng vi nh x v nh sau:
v:
[0, 1]
Pi v(Pi)
Ta gi v(Pi) l chn tr ca mnh Pi trn [0, 1].
4.4.1. Php b
Php ph nh trong logic kinh in l mt trong nhng php ton c bn cho
vic xy dng php b ca 2 tp hp. suy rng php ny trong tp m chng ta cn
ti ton t v(NOT P). Ton t ny phi tha cc tnh cht sau :
- v(NOT P) ch ph thuc vo v(P).
- Nu v(P)=1 th v(NOT P)=0
- Nu v(P)=0 th v(NOT P)=1
- Nu v(P1) v(P2) th v(NOT P1) v(NOT P2)
nh ngha 1 :
Trang 65
Ac
Hnh a
Hnh b
Hnh a : Hm thuc v ca tp m A
Hnh b : Hm thuc v ca tp m Ac
V d : vi n(x) = 1 - x th ta c :
A C (a) = n(A(a)) = 1-A(a) , vi mi a .
nh ngha 5:
Hm T : [0,1]2 [0,1] l php hi (t-chun) khi v ch khi tha cc iu kin
sau:
- T(1, x) = x, vi mi 0 x 1.
- T c tnh giao hon, ngha l : T(x,y) = T(y,x), vi mi 0 x,y 1.
- T khng gim theo ngha : T(x,y) T(u,v), vi mi x u, y v.
- T c tnh kt hp : T(x,T(y,z)) = T(T(x,y),x), vi mi 0 x,y,z 1.
T cc tnh cht trn c th suy ra T(0,x) = 0.
V d :
T(x,y) = min(x,y)
Trang 67
A(x)
B(x)
A(x)
B(x)
Hnh a
A(x)
Hnh b
Hnh c
B(x)
4.4.3. Php hp
Php tuyn OR trong logic kinh in l c s nh ngha php hp ca 2 tp
m. OR tho cc tnh cht sau :
- v(P1 OR P2) ch ph thuc vo v(P1), v(P2).
- Nu v(P1) = 0 th v(P1 OR P2) = v(P2) , vi mi P2
- Giao hon v(P1 OR P2) = v(P2 OR P1)
- Nu v(P1) v(P2) th v(P1 OR P3) v(P2 OR P3), vi mi P3
- Kt hp
nh ngha 7:
Hm S :[0,1]2 [0,1] c gi l php tuyn (t- i chun) nu tha cc tin
sau :
- S(0, x) = x, vi mi 0 x 1.
- S c tnh giao hon, ngha l : S(x,y) = S(y,x), vi mi 0 x,y 1.
- S khng gim theo ngha : S(x,y) S(u,v), vi mi x u, y v.
- S c tnh kt hp : S(x,S(y,z)) = S(S(x,y),x), vi mi 0 x,y,z 1.
T cc tnh cht trn suy ra S(1,x) = 1.
V d :
S(x,y) = max(x,y)
S(x,y) = min(1, x+y)
S(x,y) = x + y - x.y
nh ngha 8:
Cho hai tp m A, B trn cng khng gian nn vi hm thuc v A(a),
B(a). Cho S l php tuyn , php hp ca hai tp m A, B l mt tp m trn vi
hm thuc v cho bi :
AB(a) = = S(A(a), B(a)) , a
Vi S(x,y) = max(x,y) ta c :
AB(a) = max(A(a), B(a))
( xem hnh a)
(xem hnh b)
Vi S(x,y) = x + y + x.y
AB(a) = A(a) + B(a) - A(a).B(a)
Trang 69
(xem hnh c)
A(x)
B(x)
A(x)
B(x)
A(x)
B(x)
Hnh a:
Hnh b
Hnh c
4.4.4. Mt s qui tc
Trong logic r vi hai gi tr ng, sai, c nhiu qui tc n gin m chng ta
thng s dng xem nh tnh cht hin nhin.
c
V d : vi bt k tp r A , ta c: AA = v A A = .
Thc ra, nhng qui tc ny c c l nh vo s xy dng ton hc trc .
Chuyn sang l thuyt tp m th hai tnh cht quen dng ny khng cn ng na.
Do , chng ta cn xem xt li mt s tinh cht.
Tnh ly ng (demportancy)
Chng ta ni T l ly ng nu T(x,x) = x, x[0,1].
Tng t, S l ly ng nu S(x,x) = x, x[0,1].
Tnh hp thu (absorption)
C hai dng hp thu :
- T(S(x,y),x) = x ,
x,y[0,1].
- S(T(x,y),x) = x ,
x,y[0,1].
Trang 70
P.
P.
y[0,1].
- Nu y u th I(x,y) I(z,y),
x[0,1].
- I(0,x) = 1, x[0,1].
- I(x,1) = 1,
x[0,1].
- I(1,0) = 0
nh ngha 10:
Trang 71
4.5.
Logic m
[0, 1]
Pi v(Pi)
Ta gi v(Pi) l chn tr ca mnh Pi trn [0, 1].
Cc php ton trn mnh m l cc php ton logic m da trn cc tp m.
K hiu mc ng (chn tr) ca mnh m P l v(P). Ta c : 0 v(P) 1.
Trang 72
4.6.
PQ
Mnh 2 (s kin):
P ng
Kt lun :
Q ng
Nu x=A th y=B
S kin m :
x=A'
Kt lun :
y=B'
Trang 73
Xe i kh nhanh
PQ
Mnh 2 (s kin):
Q ng
Kt lun :
P ng
PQ
S kin m :
Q kh ng
Kt lun :
P kh ng
V d :
Lut m :
Trang 74
Trang 75
Chn on lm sng
Khng bnh lao phi
Nghi ng bnh lao phi
Chn on cn lm sng
iu tr lao phi
iu tr th
Bnh nng
Th iu tr lao phi
khng hiu qu
Th iu tr khng sinh
Hi u qu tt
khng hiu qu
Trang 76
Hi u qu tt
Trang 77
37
38
38.7 39
T
0
SC
SN
200
40
600
41
BT
400
SRC
800
CN
1000
mg
4.7.
Tng kt chng 4
Tt c nhng kin thc trnh by trong chng ny ch l phn c bn
4.8.
Bi tp chng 4
x
x+2
v B =
1
x
Trang 79
Trang 80
!"#
" $%"
"
&!' "(
"!)
"(!*
+"#-,#"
"
2. Let
= likes , where the universe of discourse for and is the set of all people. For each
(a)
(b)
(c)
(d)
(e)
of the following, translate the expression to English, and tell the truth value.
/.10 2354
3. Let
" =(68796;:<"#6 , where the universe of discourse for all variables is the set of integers.
(a)
(b)
(c)
(d)
(e)
(f)
(g)
="#
"
>!"=
+"#
"=
+"#
"#
"
="#
"
"=
+"#
"#
?+@ +"#
/A>
@=
4. Write each of the following sentences using quantifiers and propositional functions (if it is possible).
(a)
(b)
(c)
(d)
(e)
(f)
(g)
(h)
(i)
(j)
Rules of Inference
Tautology
p(pq)
(pq)p
((p)(q)) (pq)
[p(pq)]q
Rule
Addition
Simplification
Conjunction
Modus Ponens
[q(pq)]p
[(pq)(qr)](pr)
[(pq) p]q
(pq) (qp)
Modus Tollens
Hypothetical Syllogism
Disjunctive Syllogism
Contrapositive
Universal instantiation
Universal generalization
x P(x)
P(c) for some cU
Existential instantiation
Existential generalization
Equivalence Relations
for all
.
implies
, for
and
when
transitive:
for
symmetric:
reflexive:
Examples
Congruence Modulo
Let
is an equivalence relation.
if and only if
Proof: By definition,
, for some integer . Using this,we proceed:
, and
, then
If
Thus,
is symmetric.
, we have that
Since
is reflexive.
!
, and
"!
and we have
, then we have
, for integers and . Thus,
, and
and
If
is transitive.
is an equivalence relation
&
'
$%
#
$%
#
In words,
is the set of all elements that are related to the
. If the relation is clear, we can omit the
element
instead of
).
subscript (i.e.
, then is called a representative of the equivalence
If
class.
$%
#
#
$%
#
Examples Continued
1. The equivalence class of Xenon is all words starting with
the letter X. That is,
is an English word starting with the letter X
Xenon
Chuck Cusack
$(
#
&
&
&
,
)
/.
)
&
&
&
'
$+
*)#
&
&
2
&
&
43$
&
&
&
/.
.
1
/5
&
1
&
&
&
&
$0
#
43$
*2#
is denoted by
modulo
The congruence class of an integer
.
Thus,
9
, and
8$
#
$
#
76$
#
&)
-&
&
>
=
<
6<
= 8
when
>
9
<8
=
for
and
?
&;
A
<
<
BC
&
&
D
&
.)
>
>
>
=
<
>
=
<
$%
#
$%
#
10
>
=
<
<
L
M
LM
PF
Q
M
FM
N M
PF
N M
O
7LK
IJ H+
GFE
L
M
WVM
LM
P
Z
O
N M
Y
7LK
O
N M
T
7LK
I\ H+
U E
N M
7LK
IJ H+
Z E
N M
7LK
IJ H+
7XE
IS H+
P E
R
L
L
LM
Z
LM
PX
W[M
XM
R
L
P
Y
M
R
O
N M
N M
O
V
N M
[
N M
7LR
T
M
LM
11
D
&
bc
&
&
D]
^
d #
e
_ #
#
&
&
&
_
`
_
^
a
`
&
&
&
&
&
&
&
b
b
f
d
d
^`
d
12
Logical Equivalences
Equivalence
Name
pT T
Domination laws
pF F
pT p
Identity laws
pF p
pp p
Idempotent laws
pp p
(p) p
pp T
Cancellation laws
pp F
pq qp
(Unofficial name)
Commutative laws
pq qp
(pq)r p(qr)
Associative laws
(pq)r p(qr)
p(qr) (pq)(pr)
Distributive laws
p(qr) (pq)(pr)
(pq) pq
De Morgans laws
(pq) pq
(pq) (pq)
Implication law