CHUN B THNH LP NG CNG SN VIT NAM (1920 1930)

13-06-2011 Tr thnh ngi cng sn, Nguyn i Quc nhn thc c trch nhim to ln ca mnh l phi mang ton b kh nng v sc lc gp phn cng ng Cng sn Php quan tm hn na n cc dn tc thuc a, bng mt k hoch hot ng chnh xc, mt chnh sch c hiu qu v thit thc. T y, bt u mt thi k hot ng si ni ca Ngi trn cc lnh vc, c bit l cc din n, cc i hi quc t v trn bo ch, nhm ln n ti c ca ch ngha thc dn i vi nhn dn cc nc thuc a, thc tnh nhn dn cc nc thuc a, hng h vo cuc u tranh ginh c lp, t do. nh gi cao sc mnh ca nhn dn thuc a v vai tr ca nhng ngi cng sn trong vic tp hp v t chc qun chng u tranh ginh c lp dn tc, trong hai bi ng Dng, ng trn tp ch La Revue Communiste, s 14 (4-1921) v s 15 (51921) Nguyn i Quc khng nh: "ng sau s phc tng tiu cc, ngi ng Dng giu mt ci g ang si sc, ang go tht v s bng n mt cch gh gm, khi thi c n. B phn u t c nhim v phi thc y cho thi c mau n. S tn bo ca ch ngha t bn chun b t ri: Ch ngha x hi ch cn phi lm ci vic l gieo ht ging ca cng cuc gii phng na thi"(1). ng thi, Ngi nhn mnh vai tr ca cch mng thuc a trong s nghip cch mng ca giai cp v sn th gii.Theo Ngi: "Ngy m hng trm triu nhn dn chu b tn st v p bc thc tnh gt b s bc lt tin ca mt bn thc dn lng tham khng y, h s hnh thnh mt lc lng khng l, v trong khi th tiu mt trong nhng iu kin tn ti ca ch ngha t bn l ch ngha quc, h c th gip nhng ngi anh em mnh phng Ty trong nhim v gii phng hon ton"(2). Sau ngy 14-7-1921, Nguyn i Quc ri s 6, Vila Gblanh n trong cn phng rng 9 m2, gc 2, nh s 9, ng Cngpoanh, qun 17, Pari. Mc d cht hp, nhng ni y tr thnh mt trung tm mi, thu ht nhng ngi Vit Nam yu nc. Sng ch yu bng ngh in phng nh, nhng do vic lm khng n nh, gi sinh hot li t , nn cuc sng ca Nguyn i Quc gp nhiu kh khn. c bit, t khi thay mt Hi nhng ngi Vit Nam yu nc ti Php k tn vo bn Yu sch 8 im, do c s can thip ca c quan an ninh Php i vi nhng ch hiu thu Nguyn i Quc, nn s tm kim vic lm ca Ngi cng kh khn hn. chng li nhng m ma ng gi rt, Nguyn i Quc dng hi m t vin gch ( nh cnh bp l ca ngi

ch nh khi i lm), n ti v, bc bo, xung ging cho lnh. Nguyn i Quc thng ch i lm bui sng, bui chiu Ngi n th vin, hoc i d cc bui mttinh, cc bui ni chuyn chnh tr nng cao hiu bit. Ti cc bui mttinh, cc bui sinh hot chnh tr, Nguyn i Quc cng tham gia pht biu kin, tranh lun v Ngi thng kho lo li sang vn thuc a, nhm ln n ch ngha thc dn. Ngy 12-12-1921, Nguyn i Quc d i hi ng b qun Xen (Seine), ni Ngi c tr v c bu l i biu chnh thc d i hi i biu ton quc ln th I ng Cng sn Php, hp t ngy 25 n 30-12-1921 ti Mcxy. i hi bu Nguyn i Quc lm ph t ca Ch tch i hi. Nguyn i Quc pht biu cm n cc i biu quan tm n nhng ngi bn x, qua Ngi khng nh: "Ch c trong ch ngha cng sn ngi ta mi thy tnh hu i thc s v quyn bnh ng, v cng ch c n chng ta mi c th thc hin s ho hp v hnh phc chnh quc v cc thuc a" (3). Vi nhng hot ng tch cc ti i hi, chiu ngy 29-12-1921, Nguyn i Quc c mi trnh by d tho Ngh quyt v ch ngha cng sn v cc thuc a - vn kin m Ngi tham gia chun b. Ngi nhn mnh: "Nhng iu m ngi ta c th trng i i hi Mcxy, trc ht l i hi tn thnh nguyn tc thnh lp mt c quan c bit ph trch chnh sch v thuc a ca ng, tip l u quyn cho Ban lnh o thy r: 1. Tip tc v m rng nhim v chun b c khi u. 2. Trnh by i hi sau ca ng mt lun cng v thuc a c nghin cu nghim tc i hi tho lun n ni n chn sao cho t ng c mt chnh sch thuc a r rng, c phng php v thit thc(4). Sau i hi, Nguyn i Quc ngh Ban lnh o ng thnh lp Ban Nghin cu thuc a, c nhim v gip ng cp nht thng tin v tnh hnh cc thuc a, xut cc chnh sch u tranh vi giai cp t sn v bn thc dn, thit thc gip v phi hp u tranh vi cc dn tc thuc a, v.v.. kin ny c chp thun v Nguyn i Quc c ch nh tham gia ban . o:p> Tip , Nguyn i Quc li c c i d i hi i biu ton quc ln th II ng Cng sn Php, hp Pari, t ngy 21 n ngy 24-10-1922. Ti i hi ny, vn thuc a vn khng c trong chng trnh ngh s. Trn din n ca i hi, Nguyn i Quc ln ting ph bnh ng Cng sn Php cha quan tm ng mc n vn thuc a. Theo ngh tch cc ca Nguyn i Quc, i hi biu quyt thng qua: Li ku gi nhng ngi bn x cc thuc a do Ban Nghin cu thuc a trnh, trong nhn mnh: "V ho bnh th gii, v t do v s no m ca mi ngi, nhng ngi b bc lt thuc mi ni ging, chng ta hy on kt li v u tranh chng bn p bc (5). Sau , i>Li ku gi c vit rt gn bng ting Vit, in thnh truyn n v b mt gi v Vit Nam.

Nhng hot ng tch cc, c hiu qu ca Nguyn i Quc ti i hi ln I v i hi II ca ng Cng sn Php gp phn nh du mt bc tin mi trong nhn thc v trong hot ng ca ng Cng sn Php v vn thuc a, ng thi thc y ng Cng sn Php i ng t tng ch o ca Lnin v vn thuc a. Thi k ny, Nguyn i Quc tham gia sinh hot cu lc b Phbua, do Lo Pnt (Lo Poldes), mt tr thc tin b Php sng lp v lnh o, vi nhiu ni dung phong ph v b ch. Nguyn i Quc tham d kh u n cc chng trnh, sinh hot ca cu lc b v tham gia Hi ngh thut v khoa hc, Hi nhng ngi bn ca ngh thut, Hi du lch, c iu kin i tham quan cc bo tng, nh my, phng th nghim, xng ngh thut v nhiu ni Italia, Thy S, c, c iu kin kho st thc t v tng thm s hiu bit. Cu lc b Phbua, ni Ngi thng xuyn tham gia sinh hot t chc trnh din v kch Con rng tre do Ngi sng tc, nhm kch ng vua b nhn Khi nh, khi ng ta sang Php d Hi ch thuc a ti Mcxy (6-1922). Tham gia u n cc bui sinh hot v cc hot ng ngoi kho ca cu lc b Phbua, nhn thc chnh tr v x hi ca Nguyn i Quc ngy mt nng cao. T nhng hot ng phong ph , Ngi c iu kin hiu su sc hn v i sng chnh tr, x hi, v t chc b my ca Nh nc Php, v cuc u tranh ca giai cp v sn Php v nhng bt cng trong lng x hi Php. ng thi Ngi nhn thc r hn v con ng, mc tiu v nhng phng thc u tranh gii phng ca nhn dn cc thuc a. T Th nc Php, Ngi tng bc vch trn nhng ti c ca ch ngha thc dn Php trn nhiu bo v tp ch. Sau khi tip thuS tho ln th nht nhng lun cng v vn dn tc v vn thuc a ca Lnin, Nguyn i Quc hng cc hot ng c th ca mnh vo mc tiu ln n ch ngha thc dn. Vi nhiu bi vit, bng th loi khc nhau ng trn cc bo Nhn o (L'Humanit), i sng cng nhn (La Vie Ouvrire),tp chCng sn (La Revue Communiste), v.v., Nguyn i Quc tp trung t co: - Nn khai ho git ngi, t co s phung ph tin ca, s bc lt nhn dn thuc a ca bn thc dn, c bit l b mt gian c ca nhng vin quan thc dn tiu biu nh A. Xar (B trng B Thuc a), Boanh (con r A. Xar), M. Lng, Utry... nhng vin quan cai tr kht ting tn c. - Ku gi cc ng cng sn chnh quc phi gip cc phong tro u tranh gii phng cc thuc a, bi theo Ngi th: trong cc thuc a, cng nhn bt u hiu th no l u tranh giai cp (6), song thc t tnh trng th ca giai cp v sn chnh quc i vi cc thuc a vn tn ti. V vy, cng nhn cc nc chnh quc cn phi gip mt cch tch cc nht phong tro gii phng ca cc nc ph thuc, theo ng nhng li dy ca Lnin. - Phn tch nhng iu kin v ch r ch ngha cng sn c th thc hin c chu , c bit l cch mng thuc a c th ginh thng li trc, khng hon ton ph thuc vo thng li ca cch mng v sn chnh quc. T , nhn dn thuc a c th ng

gp sc mnh, gip nhng ngi anh em phng Ty trong nhim v gii phng hon ton. Cng trong nhng nm thng hot ng Th Pari - trung tm kinh t, chnh tr, vn ho ca nc Php, Nguyn i Quc c iu kin hp th i sng vn ho Php lm giu cho vn vn ho ca mnh. Ngi tm thy trong vn ho Php, trong nn trit hc nh sng Php, tm hn Php tinh thn T do, Bnh ng, Bc i ca truyn thng vn ho Php v nhng tinh hoa vn ho nhn o v dn ch ca phng Ty. Vi tr tu mn cm v vn vn ho su rng ca mnh, Nguyn i Quc n vi ch ngha Mc - Lnin, nh cao v kt tinh ca thnh tu vn ho nhn loi, tr thnh mt nh hot ng v sng to vn ho kit xut ca dn tc Vit Nam. c th thc y s nghip cch mng ca nhn dn cc thuc a, c mt b tham mu t chc v lnh o thng nht cuc u tranh ginh c lp dn tc cc thuc a, c s ng tnh v ng h ca ng Cng sn Php, Nguyn i Quc cng vi i biu thuc a ca Php ng ra vn ng thnh lp Hi Lin hip thuc a - mt hnh thc mt trn ca cc dn tc b ch ngha thc dn Php thng tr, lin minh vi giai cp v sn chnh quc cng u tranh chng ch ngha thc dn. Hi Lin hip thuc a l mt hin tng c mt khng hai trong lch s, l mt lin minh chng ch ngha thc dn ra i v hot ng ngay ti chnh trung tm chnh tr ca nc Php thc dn. Sau nhiu ln gp g trao i, cuc hp ngy 26-6-1921 ca cc chin s chng ch ngha thc dn Php nhiu nc ang sinh sng Pari bn vic thnh lp hi, xy dng chng trnh, iu l v c Ban Chp hnh. Ngy 20-7-1921, Ban Chp hnh hi thng qua cc vn bn v np iu l hi cho nh chc trch. Cuc hp ngy 28-5-1922 thng qua Tuyn ngn ca hi do Nguyn i Quc son tho v nhn mnh: "Chng ti xin ni vi anh em rng, cng cuc gii phng anh em ch c th thc hin c bng s n lc ca bn thn anh em. Hi Lin hip thuc a thnh lp chnh l gip anh em trong cng cuc y... V sn tt c cc nc, on kt li" (7). T nhng hot ng v ng gp ca mnh, Ngi c bu vo Ban Chp hnh Hi Lin hip thuc a. Thi gian u (1922-1923), Hi Lin hip thuc a c khong 200 hi vin, hot ng mnh m, si ni v c nh hng rng ri. Hi nhng ngi Vit Nam yu nc l mt on th trong Hi Lin hip thuc a. Tuy nhin, thi gian sau, do nhiu nguyn nhn tc ng nh s cn tr v ph hoi ca B Thuc a, s eo hp v ti chnh... hot ng ca Hi gim dn. n thng 6-1926, Hi Lin hip thuc a ngng hot ng. o:p> Hi Lin hip thuc a xut bn bo Ngi cng kh(Le Paria) lm c quan ngn lun. Nguyn i Quc c phn cng lm ch nhim, kim ch bt ca t bo.Le Paria s 1, ngy 11-4-1922, ng li ku gi, nu r tn ch, mc ch v nhn mnh: "Le Paria sn sng bc vo cuc chin u, mc ch ca bo chc chn s t c: l gii phng loi ngi" (8).

T khi ra i n khi nh bn, bo i>Ngi cng kh ra c 38 s, trong nhng iu kin ht sc kh khn v ti chnh v phng tin hot ng, li lun b cnh st theo di, e da, gy kh d. Nguyn i Quc l mt trong nhng ngi lnh o ch cht ca bo, Ngi lm ch nhim, ch bt, gi qu v kim c vic pht hnh, bn bo. Lm vic khng mt mi, Nguyn i Quc ng gp cho s tn ti v pht trin ca bo bng cch vit nhiu bi cho bo, thm ch cn dnh c phn ti chnh eo hp ca mnh cho bo. Nguyn i Quc ph trch t bo t s 1 n s 15 (6-1923). Trc khi ri Php i Lin X, Ngi vit bi li cho cc s sau. Trong thi gian ny, Ngi vit 30 bi. Nhng bc tranh, k ha ca Ngi ng trn bo k tn Nguyn i Quc v mt s bt danh khc. Ni dung cc bi vit ny tp trung vch trn ti c ca ch ngha thc dn trn tt c cc lnh vc: chnh tr, kinh t, vn ho, x hi i vi nhn dn Vit Nam, nhn dn ng Dng v cc thuc a khc. T , gip ngi c nhn thc r hn v s tn bo ca ch ngha thc dn ni chung v thc dn Php ni ring; v mu thun khng th iu ho gia ch ngha thc dn vi nhn dn lao ng ti cc thuc a; v mi quan h gia cch mng thuc a v chnh quc. Cng t nhng bi bo , Nguyn i Quc gp phn truyn b ch ngha Mc - Lnin vo phong tro cng nhn cc thuc a, thc tnh phong tro u tranh gii phng dn tc. ng thi, thng qua ni dung cc bi bo, Ngi bc u ch ra yu cu cn thit ca vic thc hin on kt giai cp v on kt quc t, gia nhn dn cc thuc a, gia thuc a vi chnh quc v coi l nhng iu kin bo m cho cuc u tranh i n thng li hon ton. Thi k ny, Nguyn i Quc vn ng Hi nhng ngi Vit Nam yu nc ti Php ra bo Vit Nam hn. Nhng do Ngi ri Php i Lin X nn d nh ra bo ny cha kp thc hin. Sau , bo Vit Nam hn ra i vo thng 1-1926, di s ch o ca c Nguyn Th Truyn. Hot ng ca Nguyn i Quc ti Php thng qua nhng ng gp ca Ngi ti i hi I v II ca ng Cng sn Php, ti Hi Lin hip thuc a cng vi vic xut bn bo Ngi cng kh c ng Cng sn Php nh gi cao. Uy tn v vai tr ca ngi cng sn ng Dng c Quc t Cng sn bit n v Ngi c ng Cng sn php c i Mtxcva (Lin X) d i hi V Quc t Cng sn. Ngy 13-6-1923, t ga uy No (Du Nord), Nguyn i Quc ri Pari bng tu ho n Bclin (c). T Hmbuc (c), Ngi i tu thu n Ptrgrt (Lin X), qu hng ca Cch mng Thng Mi (30-6-1923). t ngy sau, Ngi i xe la v Mtxcva, bt u mt thi k hot ng, hc tp v nghin cu v ch ngha Mc Lnin, v ch x hi ch ngha ngay trn t nc ca Lnin v i. Nguyn i Quc n Lin X, khi Lin X ang thc hin Ngh quyt i hi ln th XIII ca ng Cng sn Lin X. c t ngy, thng 7-1923, Nguyn i Quc gi th cho Trung ng ng Cng sn Php, nu li ngha v tc dng ca Ngh quyt i hi II Quc t Cng sn v vn thuc a, ng thi llu ng Cng sn Php vn cha coi trng vn thuc a trong cc chng trnh hnh ng ca mnh. Theo Ngi, nhng ngi dn thuc a:

Nhng ngi b p bc khn kh thy chng ta ch lun lun ha hn nhng cng lun lun khng hnh ng g th bt u t hi rng khng bit thc ra chng ta l nhng ngi ng n hay l nhng k la phnh (9). Cng trong bc th ny, Ngi xut vi ng 8 nhim v c th cn c trin khai ngay, nhm thc hin tt Ngh quyt ca i hi II Quc t Cng sn v vn thuc a.i> Thng 6-1923, theo sng kin v ngh ca ng ch m Ban (Thomas Dombal), Quc t Cng sn ng h vic thnh lp mt t chc nng dn quc t, nhm thc hin lin minh cng - nng trn phm vi ton th gii. Thng 10-1923, Hi ngh ln th nht Quc t Nng dn c triu tp, gm 158 i biu, trong c 122 i biu chnh thc, i din cho nng dn ca 40 nc trn th gii. Nguyn i Quc c mi tham d hi ngh vi t cch l i biu chnh thc ca nng dn ng Dng. TTi phin hp u tin, hi ngh bu Nguyn i Quc vo on Ch tch, gm 11 ngi. Nguyn i Quc l i biu duy nht ca nng dn thuc a. c mi pht biu, Ngi ni: "Quc t ca cc ng ch ch tr thnh mt quc t tht s khi m khng nhng nng dn phng Ty, m c nng dn phng ng, nht l nng dn cc thuc a l nhng ngi b bc lt v b p bc nhiu hn cc ng ch, u tham gia quc t ca cc ng ch" (10). Hi ngh bu ra Hi ng Quc t Nng dn gm 52 u vin, thng qua cc vn kin v kt thc vo ngy 16-10-1923.o:p> Thi gian Lin X, Nguyn i Quc vit nhiu bi cho tp ch Krestianski International (Quc t Nng dn), cp n cc vn ca nng dn Vit Nam, Trung Quc v Bc Phi, t co ch p bc, bc lt d man ca bn thc dn, quc, ch r phng hng u tranh cho nhng ngi nng dn thuc a v na thuc a. Trong khi nu vn xo b tnh trng kh cc ca nhng ngi nng dn, Nguyn i Quc cng ng thi ch r ngun sc mnh v hng nhng ngi nng dn vo cuc u tranh , vi khu hiu: "Tt c rung t v tay nng dn"(11). Sau khi ri Lin X, Ngi c giao nhim v ph trch phong tro nng dn cc nc chu vi t cch u vin on Ch tch Quc t Nng dn. Nguyn i Quc n Lin X tham d i hi Quc t Cng sn, nhng do Lnin m nng, nn i hi hon hp, v vy, Ngi tham gia lp hc ngn hn ca Trng i hc Phng ng. Ngy 2-4-1924, Nguyn i Quc c mi tham d l k nim ln th ba ngy thnh lp trng. Trong thi gian hc tp trng, Nguyn i Quc trao i vi nhng thanh nin Trung Quc, tp hp t liu do h cung cp v ch bin cun sch:Trung Quc v thanh nin Trung Quc, bng ting Php (c Petrva Sua dch ra ting Nga, Nxb. Nvaia Mtxcva xut bn nm 1925).

TThi gian ny, Nguyn i Quc gp v tr li phng vn nh th xp Manenxtam v Ngi li mt n tng su sc trong lng nh th: "T Nguyn i Quc to ra mt th vn ho, khng phi vn ho u chu, m c l l mt nn vn ho tng lai... Dn An Nam l mt dn tc gin d v lch thip. Qua phong thi thanh cao, trong ging ni trm m ca Nguyn i Quc, chng ta nh nghe thy ngy mai, nh thy s yn tnh mnh mng ca tnh hu i ton th gii" (12). Cm nhn ca nh th, nh bo gp phn lm cho d lun v bn b quc t ch hn n ngi chin s cng sn Nguyn i Quc ca ng Dng thuc a.o:p> Ngy 21-1-1924, Lnin qua i. V cng thng tic Lnin, ngy 23-1-1924, Nguyn i Quc c mt trong dng ngi vo vnh bit Lnin. Sau , Ngi vit bi: Lnin v cc dn tc thuc a, ng bo S tht (Prava), ngy 27-1-1924, v khng nh: "Lnin bt dit s sng mi trong s nghip ca chng ta". y l li th cangi chin s cng sn Nguyn i Quc, Ngi s phn u hin thc ho t tng ca Lnin v i cc thuc a. Ngi s gn b cuc cch mng gii phng dn tc vi con ng i ti cuc cch mng x hi x hi ch ngha sau . Na nm sau ngy Lnin mt, Nguyn i Quc vit biLnin v cc dn tc phng ng, ng bo Le Paria (s 27, thng 7-1924), Ngi khng nh: "Khng phi ch thin ti ca Ngi, m chnh l tnh coi khinh s xa hoa, tinh thn yu lao ng, i t trong sng, np sng gin d, tm li l o c v i v cao p ca ngi thy, nh hng ln lao ti cc dn tc chu v khin cho tri tim ca h hng v Ngi, khng g ngn cn ni" (13). Hc xong lp ngn hn ti i hc Phng ng, trong khi ch i i hi V Quc t Cng sn khai mc v ch ln ng v chu , Nguyn i Quc c nhn vo lm cn b ca Ban Phng ng Quc t Cng sn (theo giy xc nhn do Ptrp k ngy 14-4-1924).o:p> Nhn ngy Quc t lao ng 1-5-1924, Nguyn i Quc c mi n Hng trng ni chuyn vi nhng ngi i biu tnh v c T lnh thnh ph Mtxcva cp giy php t do i li trn Hng trng trong ngy Quc t ca nhng ngi lao ng. Nhng hot ng tch cc ca Ngi trn t nc Xvit, s c mt ca Ngi trong nhng nghi l quan trng cho thy vai tr v uy tn ca Nguyn i Quc ngy cng c khng nh trung tm phong tro cng sn v cng nhn quc t. Nguyn i Quc d i hi V Quc t Cng sn hp t ngy 17-6 n 8-7-1924 ti Mtxcva (vi 504 i biu thay mt cho 46 ng cng sn, 4 ng khng cng sn v 10 t chc quc t) tng kt tnh hnh, rt ra nhng bi hc kinh nghim ca cc cuc u tranh giai cp trong nhng nm 1918-1923, ng thi nu ln ngha, tm quan trng ca vic bnsvch ho cc ng cng sn. Ti i hi, vn dn tc v vn thuc a mNguyn i Qucc bit lu tm l im th 5 ca chng trnh ngh s.

Trong bui khai mc i hi, Nguyn i Quc pht biu: Ti mun bit i hi c gi Li ku gi c bit n cc dn tc thuc a khng? V trc khi biu quyt thng quaLi ku gi, Ngi ngh b sung my ch: Gi cc dn tc thuc a. Sau , ti phin hp th 8, ngy 23-6-1924, Nguyn i Quc c mi pht biu kin. Thng thn ph bnh mt s ng cng sn coi nh vn thuc a, Ngi ni: Ti n y khng ngng lu Quc t Cng sn n mt s tht l: Thuc a vn ang tn ti, v vch ra Quc t Cng sn thy rng: Cch mng, ngoi vn tng lai ca cc thuc a cn c c nguy c ca cc thuc a;vn mnh ca giai cp v sn th gii v c bit l vn mnh ca giai cp v sn cc nc i xm lc thuc a gn cht vi vn mnh ca giai cp b p bc cc thuc a... Th m cc ng ch khi ni v cch mng, cc ng ch li khinh thng thuc a" (14). Tip tc chng trnh ngh s, c pht biu v vn dn tc v thuc a, ti phin hp th 22 ca i hi, ngy 1-7-1924, Nguyn i Quc khng nh tm quan trng v v tr ca cch mng thuc a: "Cch mng phng Ty mun thng li th n phi lin h cht ch vi phong tro gii phng chng ch ngha quc cc nc thuc a v cc nc b n dch"(15). Ti phin hp th 25, ngy 3-7-1924, Nguyn i Quc pht biu v vn rung t v nng dn cc thuc a ca Php. Ni v s tht bi ca nng dn bn x, Nguyn i Quc nhn mnh: H cn thiu t chc, thiu ngi lnh o. Quc t Cng sn cn phi gip h t chc li, cn phi cung cp cn b lnh o cho h v ch cho h con ng i ti cch mng v gii phng" (16). Vi danh ngha i biu ng Dng, Nguyn i Quc c mi tham d i hi ln th III Quc t Cng hi , hp t ngy 7 n ngy 22-7-1924. Trong bi tham lun ti i hi, Nguyn i Quc trnh by nhng vn lin quan n giai cp v sn ng Dng, khng nh giai cp v sn ng Dng cha c mt t chc cng nhn no c. T thc t , Ngi ngh: "Cc t chc cng nhn cch mng Php phi tch cc gip chng ti trong cuc u tranh gii phng ca chng ti" (17). Sau , Ngi c mi v tham d i hi Quc t Cng sn Thanh nin v Hi ngh ca T chc Quc t Cu t (MOPR).o:p> Nhng hot ng ca Nguyn i Quc ti cc i hi trn gip cho giai cp cng nhn th gii v nhn dn Xvit hiu r hn v tnh cnh ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng Vit Nam ni ring v nhn dn ng Dng ni chung, ng thi t nn mng cho s lin minh, tnh on kt v sn quc t gia nhn dn Vit Nam v nhng ngi lao ng th gii.

Trong thi gian Lin X, Nguyn i Quc tranh th vit bi cho cc bo Nhn o (L'Humanit), i sng cng nhn (La Vie Ouvrire), S tht (Prava), Ngi cng kh (Le Paria), Th tn quc t (Inprkor), Tp ch Cng sn vv.v.. Cc bi bo tp trung ni v cc vn lin quan n giai cp cng nhn, n cuc u tranh ca giai cp cng nhn cc thuc a, ng thi ch ra mi quan h khng kht gia cch mng v sn chnh quc v cch mng thuc a: "Ch ngha t bn l mt con a c mt ci vi bm vo giai cp v sn chnh quc v mt ci vi khc bm vo giai cp v sn thuc a. Nu mun git con vt y, ngi ta phi ng thi ct c hai vi. Nu ngi ta ch ct mt vi thi, th ci vi cn li kia vn tip tc ht mu ca giai cp v sn, con vt vn tip tc sng v ci vi b ct t li s mc ra" (18). V th, mun th tiu tn gc ch ngha t bn, phi xy dng tnh on kt gia giai cp v sn chnh quc vi giai cp v sn, c bit l i tin phong ca n thuc a, on kt gia cc dn tc thuc a thnh mt mt trn thng nht chng ch ngha quc.o:p> Thng qua cc bi vit, Nguyn i Quc c th ho v vn dng sng to nhng lun im ca Lnin v vn dn tc v thuc a. Khng dng li , trong khi ch ra v tr v sc mnh ca nhn dn thuc a trong cuc u tranh gii phng, trong khi nhn mnh rng: Mun nh vo so huyt ca ch ngha thc dn th phi tc ht thuc a ca chng, Nguyn i Quc cng ng thi ch ra tnh ch ng cch mng ca nhn dn thuc a. Cng vi nhng hot ng l lun v thc tin ca mnh, Ngi u tranh kin quyt gp phn hin thc ho khu hiu ni ting ca Lnin: V sn tt c cc nc v cc dn tc b p bc on kt li! T nhng bi bo vit trong nhng nm 1921-1924 ny, Ngi b sung, sa cha thnh cun Bn n ch thc dn Php. Cui nm 1924, bn tho c gi t Mtxcva n Pari cho Hi Lin hip thuc a v Ban bin tp bo Le Paria (trc khi Nguyn i Quc ri Lin X i Qung Chu). Cun sch gm 12 chng v phn Ph lc, cp ba ni dung ln: Ti c ca ch ngha thc dn Php; S thc tnh cc dn tc thuc a; Phng hng u tranh, gii phng cc thuc a theo ng li ca Quc t Cng sn. Bi vit: Gi thanh nin Vit Nam phn Ph lc ca cun sch, l nhng li tm huyt ca Ngi vi th h thanh nin trc vn mnh ca t nc. T vic nh gi ng v tr, vai tr ca thanh nin trong s nghip gii phng dn tc, Ngi ku gi: "Hi ng Dng ng thng hi! Ngi s cht mt, nu m Thanh nin gi ci ca Ngi khng sm hi sinh (19). Bng s nhy bn v chnh tr, phn tch tnh hnh th gii, d bo cc din ca phng ng v phng Ty, thng qua cc bi vit, Nguyn i Quc ku gi giai cp v sn quc t hy cnh gic vi "l la ca chin tranh th gii mi":

Thi Bnh Dng v cc nc thuc a xung quanh Thi Bnh Dng, tng lai c th tr thnh mt l la ca chin tranh th gii mi m giai cp v sn s phi nai lng ra gnh (20). ng thi, Nguyn i Quc tuyn truyn v thnh tch ca nc Nga Xvit, v s gip ca nc Nga vi cc dn tc thuc a, gp phn chng li s xuyn tc ca bo ch t sn i vi cch mng Nga, vi t nc Nga Xvit, bi theo Ngi: Nu nc Nga cha phi l mt thin ng cho tt c mi ngi, th nc Nga l mt thin ng ca tr con (21). Sng v hot ng Mtxcva, trung tm ca phong tro cng sn v cng nhn quc t, iu m Nguyn i Quc nhn thy r nht, l Quc t Cng sn v cc ng chu u hiu bit rt t v tnh hnh cc thuc a. c bit, Ngi nhn thc r rng, khng th p dng mt cch my mc, rp khun nhng nguyn l v u tranh giai cp ca hc thuyt Mc vo iu kin c th ca cc thuc a. V vy, Ngi xc nh s tn dng mi c hi c th gip nhng ngi cng sn phng Ty hiu r hn v thuc a. o:p> Thng qua cc ni dung v nhng phn tch mt cch khoa hc c im ca cc nc phng ng ni chung v Vit Nam ni ring, bi vitBo co v Bc K, Trung K v Nam K(1924) ca Nguyn i Quc tp trung nu r: Tnh cht cuc u tranh giai cp phng ng khng din ra quyt lit nh phng Ty; cao ch ngha yu nc, coi ch ngha dn tc l ng lc ln ca t nc; s cn thit phi vn dng sng to, b sung v pht trin hc thuyt Mc cho ph hp vi iu kin ca tng quc gia, c bit l phng ng. Theo Nguyn i Quc: Mc xy dng hc thuyt ca mnh trn mt trit l nht nh ca lch s, nhng lch s no? Lch s chu u. M chu u l g? cha phi l ton th nhn loi(22), v vy phi xem xt li c s lch s ca n, cng c n bng dn tc hc phng ng (23). Nhng lun im v kin ngh trong bo co ca Ngi vi Quc t Cng sn, v tnh hnh, c im ca Vit Nam, th hin s su st thc t v vic vn dng nhng nguyn l c bn ca hc thuyt Mc - Lnin vo thc tin Vit Nam ca Nguyn i Quc, c ngha nh mt phng hng chung, c tnh cht nh mt cng lnh hnh ng ca cch mng Vit Nam. Bo co nhn mnh vic: 1. Pht ng ch ngha dn tc bn x nhn danh Quc t Cng sn; 2. y mnh cng tc tuyn truyn v o to cn b cho cch mng Vit Nam; 3. D bo v kh nng mt cuc khi ngha v trang ng Dng v n phi c s ng h ca nc Nga Xvit, ca giai cp v sn ton th gii.

Trong iu kin lch s khi , nhng kin trong Bo co v Bc K, Trung K v Nam Kth hin mt t duy sc so, mt thi dng cm ca Nguyn i Quc trong vic khng nh: Thc tin l tiu chun, l s kim nghim ca chn l. Mt khc, bo co cng th hin s nm vng linh hn, phng php ca hc thuyt Mc v s vn dng sng to ca Ngi trong iu kin c th ca Vit Nam. Vi hn mt nm sng, hc tp v lm vic trn t nc Xvit, d thi gian khng di, song nhng nghin cu v l lun, nhng hot ng thc tin gip Nguyn i Quc c iu kin trang b cho mnh vn kin thc l lun ca ch ngha Mc - Lnin mt cch h thng. ng thi, Ngi c iu kin kho nghim, chng kin nhng thnh tu ca Nh nc v nhn dn Xvit. Nhng hot ng si ni ca Nguyn i Quc, anh thp t co ti c thc dn, nhn thc v lun gii mt cch khoa hc nhng vn v thuc a, vai tr cch mng thuc a trong mi quan h khng kht vi s nghip cch mng ca giai cp v sn th gii. Khng ch nm vng nhng vn c bn ca hc thuyt Mc - Lnin, Nguyn i Quc cn xut nhiu lun im v pht trin mt cch sng to l lun v cch mng thuc a ca Lnin, lm phong ph l lun Mc - Lnin v cch mng gii phng dn tc trong qu o cch mng v sn. c sng, hc tp ti trung tm cch mng th gii, c lm vic ti Quc t Cng sn, c u tranh v rn luyn trong phong tro cng sn quc t, nhn thc lun ca Nguyn i Quc c nng cao, uy tn chnh tr ca Nguyn i Quc c cng c. Khng dng li , nhn thc c s mnh ca mnh v hng n mc tiu: c lp cho T quc, t do cho ng bo, vi tt c tinh thn v nhit huyt ca mnh, Nguyn i Quc chn con ng v gn T quc, xc tin mt l trnh cho cng cuc gii phng dn tc Vit Nam. Khi bit sau Chin tranh th gii th nht, hin c nhiu thanh nin yu nc Vit Nam ang c mt Qung Chu, h yu nc, nhng cha c t chc v thiu mt ng li ng n trong hot ng, Nguyn i Quc chn Qung Chu lm im dng chn trn hnh trnh tin gn v T quc, t chc, on kt, hun luyn nhng thanh nin y nhit huyt a h ra u tranh ginh t do, c lp. Sau nhiu ln t, nguyn vng ca Nguyn i Quc c Quc t Cng sn chp nhn. Vi t cch l cn b Ban Phng ng ca Quc t Cng sn, ng thi l U vin on Ch tch Quc t Nng dn, Nguyn i Quc c giao theo di v ch o phong tro cch mng mt s nc chu . Cui thng 10-1924, Nguyn i Quc ri Mtxcva, i xuyn Xibri, ngh li Vlaivxtc, ri xung tu Vin Dng ca Lin X i Trung Quc. Ngi n Qung Chu ngy 11-11-1924, xc tin vic chun b thnh lp chnh ng v sn kiu mi cho giai cp cng nhn v dn tc Vit Nam. NNm tnh hnh v nh hng nhng cng vic cn phi lm, ngy 12-11-1924, Ngi vit th gi mt ng ch trong Quc t Cng sn bo tin:

"Ti n y hm qua, v ang nh ng ch Brin vi 2 hoc 3 ng ch Trung Quc. Ti cha gp ai c. Mi ngi y u bn v vic Bc s Tn ln phng Bc. Ti s vit th cho ng ch sm" (24). chun b v t chc v tip tc chun b v chnh tr, t tng cho s ra i ca mt ng mcxt Vit Nam, Ngi tip xc vi nhng ngi Vit Nam yu nc ang hot ng ti Qung Chu. u tin l nhng thanh nin hng hi nht trong i>Tm Tm x.. Dn dn, Ngi m rng a bn hot ng ca mnh. Trong th gi mt cn b ph trch Ban Phng ng ca Quc t Cng sn, ngy 22-12-1924, Nguyn i Quc bo co: "Ti tm thy y vi ngi ng Dng m vi h, ti hy vng lm c vic g " (25). Nhng hot ng bc u gip Nguyn i Quc tm c ch da, hnh thnh c nhm trung kin trin khai cng vic. T vic nm r nhng c im, tnh hnh i sng kinh t, chnh tr, x hi ca Vit Nam c th hin r trong bo co v Bc K, Trung K v Nam K, Nguyn i Quc khn trng, ch ng v cn trng tin hnh xy dng t chc cch mng theo tng bc: tip xc v tm hiu nhng ngi Vit Nam yu nc ang hot ng min Nam Trung Quc, lp ra nhm b mt lm ht nhn (Bo co gi on Ch tch Quc t Cng sn ngy 19-2-1925):o:p> "Chng ti lp mt nhm b mt gm 9 hi vin, trong c: 2 ngi c phi v nc. 3 ngi tin tuyn (trong qun i ca Tn Dt Tin). 1 ngi ang i cng cn qun s (cho Quc dn ng). Trong s hi vin , c 5 ngi l ng vin d b ca ng Cng sn"(26). Bc tip theo, Ngi tin ti thnh lp mt t chc c tnh cht qun chng rng hn nhm tp hp nhng thanh nin yu nc trong v ngoi nc. l t chc Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin c thnh lp 6-1925. c t chc theo nguyn tc tp trung dn ch, cp di phc tng cp trn, thiu s phc tng a s, ly t ph bnh v ph bnh lm phng chm pht trin ca mnh, trongHi Vit Nam Cch mng Thanh nin, tt c cc hi vin phi hot ng trong qun chng, tuyt i gi b mt hot ng ca hi. Hi c t chc thnh 5 cp: Tng b, k b, tnh b, huyn b v chi b. Mc chca hill:

"Hy sinh tnh mnh, quyn li, t tng lm cuc cch mng dn tc (p tan bn Php v ginh li c c lp cho x s) ri sau lm cch mnh th gii (lt ch ngha quc v thc hin ch ngha cng sn)" (27). iu l/i>ca hi cp n Chng trnh hot ng nh kt np hi vin; t chc cc on th nh Cng hi, Nng hi, Hi hc sinh, Hi ph n..., thnh lp chnh ph nhn dn, on kt vi cc giai cp v sn ca tt c cc nc v thnh lp x hi cng sn.iu l cn quy nh c th v iu kin vo hi, l li t chc, c cu cc cp trung ng, x u, tnh u, huyn u, chi b, vn tin hnh hi ngh thng k ca cc cp v hi ngh ton quc, k lut v nhim v ca hi vin... Vic thnh lpHi Vit Nam Cch mng Thanh nin l mt sng to, c ch ch ca Nguyn i Quc. y l mt t chc qu , ph hp vi iu kin ca Vit Nam khi , nhm a ch ngha Mc - Lnin, ng li v phng php u tranh cch mng mi vo phong tro u tranh yu nc ca nhn dn ta. Thng qua nhng hi vin ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, thng qua phong tro v sn ho, lung t tng mi ca thi i xm nhp vo phong tro cng nhn v phong tro yu nc, lm thay i tnh cht, chiu hng ca phong tro u tranh cch mng, a n s thng li ca khuynh hng v sn. Thng qua nhng ni dung hot ng ca mnh, hi thu ht ng o cc lc lng vo t chc cch mng ca mnh, ng thi c nh hng tch cc n cc t chc chnh tr cng thi khc. c mt t chc, mt im ta, Nguyn i Quc m lp hun luyn chnh tr chun b xy dng mt i ng cn b lm nng ct cho vic tuyn truyn nhng nguyn l c bn ca hc thuyt Mc - Lnin v trong nc. Lp hc chnh thc khai mc cui nm 1925 ti ngi nh s 13 v 13/1 (nay l nh s 248 - 250), ng Vn Minh, Qung Chu, Trung Quc. T u nm 1926 n thng 4-1927, Nguyn i Quc m c ba kha hun luyn cho khong 75 ngi (28). Ngi trc tip ph trch v l ging vin chnh. Chng trnh hc tp bao gm c l thuyt ln thc hnh. Thng qua hun luyn, cc hc vin c v trang nhng vn s gin v ch ngha Mc - Lnin, v nhng nguyn tc hot ng b mt v k nng thc hnh cc cng tc vn ng qun chng... Sau ny, nhng bi ging ca Ngi c tp hp, hon thin trong cun ng Kch mnh. Tuyt i b phn hc vin hc xong u tr v nc v v Xim hot ng. H tr thnh nhng ngi tuyn truyn, t chc cc t chc cch mng trong nc v Vit kiu Xim. Vi tm nhn chin lc, vi v th cn b ca Ban Phng ng, Nguyn i Quc la chn nhng thanh nin Vit Nam c kh nng, gi i hc Trng i hc Cng sn ca nhng ngi lao ng Phng ng Mtxcva (Trng i hc Phng ng) v Trng qun s Hong Ph Qung Chu. Khng ch dng li vic la chn v c nhng thanh nin i o to, Ngi cn mun gi nhng thiu nhi tui t 12-15 c mt Qung Chu, ang l nhng thiu nhi cng sn u tin ca nc An Nam sang Mtxcva o to, nhm xy dng i ng cn b ct cn p ng yu cu ca cch mng Vit Nam sau ny.

Cng vi vic o to i ng cn b, Nguyn i Quc ch trng xut bn sch v bo ch lm phng tin tuyn truyn.Bo Thanh nin, c quan ngn lun caHi Vit Nam Cch mng Thanh nin do Nguyn i Quc sng lp v trc tip ch o, ng thi l cy bt ch cht (s u tin ra ngy 21-6-1925), c cc chuyn mc: x hi, bnh lun, tin tc, din n, vn p, ph bnh, tr li bn c, v.v.. Nhng bi vit ca boThanh nin u ngn gn, li vn gin d, trong sng, d hiu, thng cp nhng vn chnh: quc v thuc a; cch mng v ci lng; thc tin ca cch mng Vit Nam; ng cch mng v ng Cng sn; cch mng dn tc v cch mng th gii; cch mng v mt trn dn tc thng nht; hc tp l lun ch ngha Mc - Lnin, v.v.. Thng qua boThanh nin, t chcHi Vit Nam Cch mng Thanh nin thng nht v phng hng v ni dung tuyn truyn gio dc trong v ngoi hi. Bo Thanh nin ra hng tun, bng ting Vit. T thng 6-1925 n thng 4-1927, bo ra c 88 s. L t bo u tin trong lch s bo ch cch mng nc ta, boThanh nin gp phn quan trng vo vic truyn b ch ngha Mc - Lnin vo Vit Nam, chun b v chnh tr, t tng v t chc tin ti thnh lp chnh ng kiu mi ca giai cp cng nhn Vit Nam. Tip theo t Thanh nin, Nguyn i Quc cng cc bn chin u ca mnh cn xut bn ba t bo nh k khc l: bo Cng nng (t thng 12 - 1926 n u nm 1928), bn nguyt sanLnh cch mnh (t u nm 1927 n u nm 1928) vVit Nam tin phong cho nhng i tng hp hn. Cng vi vic xut bn bo, Nguyn i Quc dnh thi gian cho cun ng Kch mnh.Cun sch gm nhng bi ging ca Ngi ti cc lp hun luyn chnh tr cho cn b ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin Qung Chu (Trung Quc) trong nhng nm 1925-1927 c tp hp v hon thin. Cun sch c B Tuyn truyn ca Hi lin hip cc dn tc b p bc ng xut bn vo u nm 1927 lm ti liu hc tp v tuyn truyn. ng Kch mnh cp nhiu ni dung, trong Nguyn i Quc tp trung nu r chun mc o c ca nhng chin s cch mng; gii thiu tnh cht, ni dung cc cuc cch mng in hnh trn th gii, nh: Cch mng M 1776, Cch mng Php 1789, Cch mng Nga 1917; gii thiu v Quc t I, Quc t II, Quc t III, v.v.. Thng qua nhng ni dung ny, Ngi ch r t tng cch mng trit : Mun sng th phi lm cch mng v mun lm cch mng thnh cng phi c ng lnh o, c ch nghaMc - Lnnin lm nng ct, phi c phng php cch mng, v.v., phi gn cch mng Vit Nam l mt b phn khng kht ca phong tro cch mng th gii. Tng Kch mnh, Ngi khng nh: cch mng gii phng dn tc l s nghip ca ton dn ch khng phi ca mt vi c nhn, v vy on kt trong ng, on kt ton dn tc l mt trong nhng nhn t quan trng bo m thng li cho cch mng Vit Nam... Phn cui ng Kch mnh, Nguyn i Quc dnh gii thiu cc t chc qun chng ca Quc t Cng sn nh Quc t Thanh nin, Quc t Cng hi. ng Kch mnh l mt trong nhng tc phm quan trng, nh du mt bc ngot trong cuc i hot ng cch mng ca Nguyn i Quc, ng thi l mt trong nhng

vn kin l lun u tin ca ng ta, t c s t tng cho ng li ca cch mng Vit Nam sau ny. Cng vi ng Kch mnh v bo Thanh nin, cc t bo v nguyt san b mt c chuyn v Vit Nam, gp phn quan trng vo vic truyn b ch ngha Mc - Lnin, t tng v con ng gii phng dn tc ca Nguyn i Quc, chun b v chnh tr, t tng v t chc tin ti thnh lp b tham mu tin phong ca giai cp cng nhn Vit Nam. Trong nhng nm thng hot ng cch mng Trung Quc, Nguyn i Quc th hin vai tr ca ngi chin s cng sn quc t. Ngi tham gia nhng hot ng gip phong tro cch mng cc nc trong khu vc, c bit l phong tro cch mng ca Trung Quc nhng nm 1925-1927. Ngi cng vi cc ng ch Trung Quc, n , Triu Tin, Min in tch cc vn ng thnh lp mt t chc cch mng c tnh cht quc t -Hi Lin hip cc dn tc b p bc (9-7-1925), nhm on kt cc dn tc nh yu, b p bc trong mt t chc cch mng gii phng t nc khi ch thc dn, a cc dn tc b n l vo con ng u tranh gii phng dn tc. i vi phong tro cch mng Trung Quc, Ngi khng ch by t thin cm, s quan tm v ng h m cn tham gia trc tip nh mt chin s quc t nng nhit. Ngi tham gia Hi ngh u tin ca i biu nng dn Qung ng (thng 5-1925) v Hi ngh ln th hai i biu giai cp cng nhn Trung Quc; tham gia i din thuyt, ng h cuc u tranh ca giai cp cng nhn Trung Quc vi b danh L Thy v Vng t Nhn... Thng qua nhng hot ng thc tin , Nguyn i Quc th hin mt cch sinh ng tinh thn quc t v sn cao c. Sau cuc o chnh phn cch mng ca Tng Gii Thch (4-1927), nhng ngi cch mng Vit Nam hot ng trn t Trung Quc tr thnh i tng ca s khng b. Khng th tip tc li Qung Chu, Nguyn i Quc chuyn n Hng Cng, nhng mt thm Anh li yu cu Ngi phi ri Hng Cng. Ngi i Thng Hi, nhng ti y, Quc dn ng cng ang tin hnh nhng t khng b gt gao, v vy, Ngi quyt nh ri Thng Hi trn mt chic tu bun i Vlaivxtc. Thng 5-1927, Nguyn i Quc tr li Mtxcva sau gn ba nm xa cch, tip tc lm vic trong Quc t Cng sn. Sau t ngy ngh ngi trn bi bin Crm, Ngi quay tr li Mtxcva. Ngi bt tay vit cun sch nh Cng tc qun s ca ng trong nng dn, c kt kinh nghim cao tro cch mng v cc ng cng sn cc nc nng nghip v na nng nghip, nu tm quan trng ca cng tc tuyn truyn chnh tr, t chc v qun s trong nng dn, c bit l cng tc qun s ca ng trong nng dn, v.v.. Ngi cng t tm hiu, nghin cu v vit nhiu bi v n v c cng b vo nm 1928 nh: Phong tro cng nhn n (Inpreko, ting Php, s 37, 21-4-1928), S bc lt ph n v tr em n (Inpreko, ting Php, s 39, 14-4-1928), v.v.. c bit, trong bi vit S thng tr ca quc Php ng Dng ng trn tp san Th tn quc t, s 104, 1927, Nguyn i Quc cp bn cht s kin chnh tr thi s (xung t Hoa - Vit Hi Phng) ca nc ta khi . Trung tun thng 11-1927, Ngi c Quc t Cng sn c i Php cng tc. u thng 12-1927, t Php Ngi i d phin hp m rng ca i hi ng Lin on

chng quc ti Brcxen (B). Sau khi mt thm Php pht hin s c mt ca Nguyn i Quc ti Php, Ngi quyt nh thay i hnh trnh. B mt quay tr li c vo trung tun thng 12-1927, v y Ngi nhn lm phng vin cho t bo Th gii (Die Welt). Khng lu sau, theo nguyn vng ca Ngi, Ban Chp hnh Quc t Cng sn ra quyt nh ng Nguyn i Quc tr v hot ng ng Dng (25-4-1928). Ngy 21-5-1928, t Bclin Nguyn i Quc vit th gi cc ng ch trong Ban Phng ng Quc t Cng sn, bo tin v vic chun b ln ng v nhng vic lm (29). u thng 6-1928, Nguyn i Quc ri Bclin, bt u cuc hnh trnh v gn T quc. T c, Ngi qua Thy S n Italia. Ti bin gii Thu S - Italia, mc d b cnh st gy kh d nhng Ngi cng vt qua c v i Milan, ri t Rma, Ngi n Napli, p tu thu Nht Bn i Xim. T thng 7-1928 n thng 11-1929, Nguyn i Quc hot ng Xim (t nm 1938 gi l Thi Lan), xy dng lc lng cch mng trong Vit kiu yu nc. u tin, Ngi ti Bng Cc, t , i Bn n (huyn Ph Cht, tnh Phtxanuloc). gi b mt, Ngi dng mt s b danh nh Th, Nam Sn, Thu Chn, v.v.. Cui thng 7-1928, Nguyn i Quc ri Ph Cht n vng ng Bc Xim nh Uon Thani, Xa Vang, Na Khn Pha Nm, Nong Khai, v.v., xy dng c s, t tuyn truyn ch ngha Mc Lnin v phong tro u tranh cch mng, gy nh hng v trong nc. T mt thc t Vit kiu sinh sng Xim phn nhiu l nng dn, th th cng v nhng ngi bun bn nh, cho nn, trong thi gian y, Ngi tip tc cc hnh thc hot ng nh Qung Chu. Ngi ho mnh vi ng o qun chng, sng i sng ca qun chng, lm nhng vic cng vi qun chng, pht hnh bo ch (i tn t bo ng thanh thnh Thn i v ra c hai s), m lp o to ngn hn cho hi vin ca chi hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, nm tnh hnh trong nc v Quc t Cng sn, dch mt sch mcxt ph thng sang ting Vit (Nhn loi tin ho s, A.B.C ch ngha cng sn, v.v..). Vi s hot ng tch cc ca Ngi, phong tro yu nc ca Vit kiu Xim c nhiu chuyn bin mi, tch cc. Cc t chc cch mng c cng c v pht trin. S on kt trong ni b Vit kiu, mi quan h thn thin gia Vit kiu v ngi Xim c tng cng. Nhng hot ng cch mng ca Nguyn i Quc trong Vit kiu c nh hng tt v trong nc. CCng trong khong thi gian t thng 7-1928 n thng 11-1929, Nguyn i Quc, lc vi tn gi Thu Chn t Xim vt sng M Kng t nht hai ln sang th x Xavnnakht v bn Xing Vang, huyn Nong Bc, tnh Khm Mun ca Lo nghin cu tnh hnh kinh t, chnh tr, x hi ca nhn dn Lo, ca b con Vit kiu v kho st thc a tm ng b mt qua Lo v hot ng ti Vit Nam (30). Sau ny, trong bo co gi Quc t Cng sn ngy 18-2-1930, Ngi bo co v tnh hnh Lo v vic nh tr v Vit Nam khng thnh: hai ln ti c gng v An Nam, nhng phi quay tr li. Bn mt thm v cnh st bin gii qu cn mt, c bit l t khi xy ra v An Nam Quc dn ng (31).

Trong nhng nm 1928-1929, phong tro u tranh cch mng ca nhn dn ta tip tc pht trin mnh v s lng v cht lng. Ch ngha Mc - Lnin c Nguyn i Quc v nhng chin s tin phong truyn b v trong nc, cng vi phong tro "v sn ho" lm chuyn bin phong tro cng nhn t hnh thc u tranh t pht, n l, ch yu i quyn li v kinh t sang u tranh t gic, c t chc, c lnh o, c s phi hp gia cc ngnh v cc a phng. S pht trin c b su v b rng ca phong tro cch mng trong c nc t ra mt yu cu bc thit, i hi s lnh o ca mt chnh ng kiu mi ca giai cp cng nhn. Trong bi cnh , nhng phn t tin phong trong phong tro cch mng nhn thc c tnh hnh, v ng ra thnh lp nhng t chc cng sn u tin vo na cui nm 1929 u nm 1930. o:p> Ngy 17-6-1929, ti nh s 312 ph Khm Thin, H Ni, Hi ngh cc i biu tin tin trong t chc Thanh nin Bc K hp, quyt nh thnh lp ng Dng Cng sn ng, raChnh cng, Tuyn ngn, nu r ng li ca ng l phi lm cch mng dn ch t sn do giai cp v sn lnh o,tin ln cch mng x hi ch ngha, thc hnh cng- nng lin hip. S ra i ca ng Dng Cng sn ng thc y phong tro cng sn trong nc pht trin mnh. Tip n An Nam Cng sn ng ra i (8-1929) v n thng 10-1929, An Nam Cng sn ng hp ti Si Gn, c ra Ban lm thi ch o ca ng v ra iu l. Trong qu trnh chuyn ho chung di tc ng ca lung gi cch mng ca thi i theo ch ngha Mc - Lnin, trc tip l t tng ca Nguyn i Quc, phong tro cng nhn, nht l ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, Vit Nam ngha on - mt t chc yu nc tin b theo khuynh hng quc gia, tri qua nhiu bin thin v ci t, thay i tn nhiu ln: Vit Nam ngha on i tn thnh Hi Phc Vit ri n Hng Nam v Vit Nam cch mng ng, n thng 7-1928 gi l Tn Vit cch mng ng. T khi t chc ny tip cn v tip nhn s gio dc chnh tr ca Thanh nin bt u khuynh hng t, cng v sau cng chuyn bin mnh m. Sau cc hi ngh ca ng vin ct cn, thng 9-1929 nhng ng vin u t trong ng Tn Vit ra tuyn b thnh lp ng Dng Cng sn Lin on (32). Nh vy, trong nc xut hin ba t chc cng sn, u ra Tuyn ngn, Chnh cng viu l, u khng nh mc tiu u tranh cho l tng ca ch ngha cng sn, u tuyn b i theo ch ngha cng sn, u mun c Quc t Cng sn cng nhn. S tn ti ba t chc cng sn bit lp, tranh ginh nh hng ln nhau trong mt t nc, dn n nguy c chia r, phn lit ca phong tro u tranh cch mng. Yu cu cp bch ca cch mng Vit Nam lc ny l phi chm dt tnh trng chia r gia cc t chc cng sn, thng nht cc t chc thnh mt ng cng sn duy nht trong c nc. Nhn thc su sc v nguy c phn lit s gy bt li cho s pht trin ca phong tro cch mng Vit Nam, ngy 27-10-1929, Quc t Cng sn ra ch th, nu r: "Nhim v quan trng nht v cp bch nht ca tt c nhng ngi cng sn ng Dng l thnh lp mt ng cch mng c tnh cht giai cp ca giai cp v sn,

ngha l mt ng cng sn c tnh cht qun chng ng Dng. ng phi ch c mt v l t chc cng sn duy nht ng Dng" (33). Lc ny, Nguyn i Quc ang hot ng Xim, khng bit ti ni dung bnch th ngy 27-10-1929 ca Quc t Cng sn, tuy nhin, nhn thc c tm quan trng nguy c phn lit, "vi t cch l phi vin ca Quc t Cng sn c y quyn quyt nh mi vn lin quan n phong tro cch mng ng Dng" (34), Ngi gp rt i Hng Kng, gi th v nc mi i din ca cc t chc cng sn sang Hng Kng bn vic hp nht cc t chc cng sn. Vi quyt nh ch ng v kp thi ny, cui nm 1929, Nguyn i Quc ri Xim v ngy 23-12, Ngi n Trung Quc, gp g nhng chin s cch mng Vit Nam ang hot ng y tm hiu thm tnh hnh. Sau , Ngi i Hng Kng, chun b cng vic cho hi ngh hp nht. Ti Cu Long, Hng Kng, t ngy 6-1-1930, Hi ngh hp nht cc t chc cng sn c tin hnh di s ch tr ca Nguyn i Quc. Tham d hi ngh c cc i biu ca ng Dng Cng sn ng l Trnh nh Cu v Nguyn c Cnh; An Nam Cng sn ng l Nguyn Thiu v Chu Vn Lim. ng Dng Cng sn lin on thnh lp, song cha c lin h, nn cha c c i biu ti d. Tham gia gip vic hi ngh l H Tng Mu v L Hng Sn. Hi ngh hp nht din ra khn trng, thun li v t c s nht tr hon ton, trn c s b mi thnh kin xung t c, t tn ng l ng Cng sn Vit Nam, thng qua Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt, iu l vn tt,Chng trnh tm tt ca ng do Nguyn i Quc d tho. Cc vn kin ny tr thnhCng lnh chnh tr u tin ca ng. Chnh cng vn tt ca ng Cng sn Vit Nam vch r tnh cht, nhim v, i tng ca cch mng Vit Nam, trong xc nh r ch trng ca nhng ngi cng sn l lm "t sn dn quyn cch mng v th a cch mng i tix hi cng sn. Nhim v ca cuc cch mng lc ny l nh quc Php v bn phong kin, lm cho nc Nam c hon ton c lp; dn chng c t do t chc; nam n bnh quyn; ph thng gio dc theo cng nng ho; quc hu ho tt c cc x nghip ca t bn quc; dng ra chnh ph cng nng binh; t chc ra qun i cng nng; th tiu ht cc th quc tri; thi hnh lut ngy lm 8 gi, v.v.. SSch lc vn tt ca ng nu r: 1. "ng l i tin phong ca v sn giai cp, phi thu phc cho c i b phn giai cp mnh, phi lm cho giai cp mnh lnh o c dn chng. 2. ng phi thu phc cho c i b phn dn cy v phi da vo hng dn cy ngho lm th a cch mng nh trc bn i a ch v phong kin" (35). ng phi ht sc lin lc vi tiu t sn, tr thc, trung nng ko h i v phe v sn giai cp. Cn i vi bn ph nng, trung, tiu a ch v t bn An Nam m cha r mt phn cch mng th phi li dng. B phn no ra mt phn cch mng th phi nh . ng thi Sch lc vn tt nhn mnh nguyn tc hp tc giai cp ca ng l: khi lin lc vi cc giai cp, phi rt cn thn, khng khi no nhng b mt cht li

ch g ca cng - nng m i vo ng li tho hip. ng phi ng thi tuyn truyn v thc hnh lin lc vi b p bc dn tc v v sn giai cp th gii, nht l v sn giai cp Php.span style="mso-spacerun:yes"> Chng trnh tm tt ca ng nu r ng l i tin phong ca o qun v sn, c nhim v tp hp a s qun chng nng dn, chun b cch mng th a v lt bn a ch v phong kin (36); li ko tiu t sn, tr thc v trung nng v pha giai cp v sn; lin kt nhng dn tc b p bc v qun chng v sn trn th gii, v.v.. iu l vn tt ca ng nu r tn ch, mc ch ca ng l lnh o qun chng u tranh tiu tr t bn quc ch ngha thc hin x hi cng sn (37); quy nh th thc gia nhp ng; h thng t chc; trch nhim ca ng vin; quyn li ng vin; cc cp ng chp hnh u vin; kinh ph; k lut ca ng. Hi ngh hp nht cng tho lun v quyt nh cc phng chm v k hoch tin hnh hp nht cc t chc cng sn trong nc, v cch c ra mt Ban Trung ng lm thi. Trong ngy lm vic cui cng, hi ngh quyt ngh v vic xut bn mt tp ch l lun v ba t bo tuyn truyn. Sau hi ngh, Nguyn i Quc thay mt Quc t Cng sn v ng Cng sn Vit Nam, vit Li ku gi gi cng nhn, nng dn, binh lnh, thanh nin, hc sinh v tt c ng bo b p bc, bc lt phi nh quc Php, phong kin v giai cp t sn phn cchmng ginh c c lp; thnh lp Chnh ph cng - nng binh v tch thu tt c cc nh hng, c s sn xut ca quc trao cho chnh ph; tin ti quc hu ho ton b n in v t ai ca quc v a ch phn cch mng chia cho nng dn ngho; thc hin ngy lm 8 gi, v.v.. Li ku gi l mt trong nhng vn kin quan trng ca hi ngh hp nht. N xc nh r ng li, mc tiu, phng chm ca cch mng Vit Nam trc mt v lu di, l: Lm cho nc An Nam c c lp. Thnh lp Chnh ph cng - nng -binh (38). Ngy 8-2-1930, cc i biu d hi ngh thnh lp ng v nc. Sau , ngy 24-2-1930, mt hi ngh quan trng c t chc ti Si Gn xem xt yu cu gia nhp ng Cng sn ca ng Dng Cng sn lin on v nht tr cng nhn ng Dng Cng sn lin on c gia nhp ng Cng sn Vit Nam. Ba t chc cng sn Vit Nam thng nht trong mt ng duy nht - ng Cng sn Vit Nam. Hi ngh hp nht cc t chc cng sn hon thnh trn vn nhim v lch s trng i ca mnh. Thnh cng ca hi ngh v s ra i ca ng Cng sn Vit Nam gn lin vi tn tui, tr tu, uy tn v o c cch mng, tnh ch ng, sng to ca Nguyn i Quc. Vi uy tn v tr tu ca mnh, Nguyn i Quc hon thnh s mnh lch s, tr thnh Ngi sng lp ng - ng ca giai cp cng nhn v dn tc Vit Nam. Hi ngh hp nht cc t chc cng sn Vit Nam thnh cng tt p, c gi tr nh mt i hi thnh lp ng. ng Cng sn Vit Nam ra i chm dt thi k khng hong v vai tr lnh o cch mng Vit Nam, m u mt thi k mi trong lch s u tranh cch mng ca nhn dn c nc: thi k giai cp cng nhn v ng tin

phong ca n ng v tr trung tm, lnh o phong tro cch mng. ng li ng n ca ng c thng qua ti Hi ngh hp nht quyt nh ni dung, phng php, bc i ca cch mng Vit Nam, a nhn dn Vit Nam bc vo cuc u tranh v c lp, t do, cng cc dn tc b p bc, u tranh gii phng dn tc, xa b h thng thuc a ca ch ngha quc, gp phn gii phng loi ngi khi bc lt v bt cng. VVic t chc thnh cng Hi ngh hp nht cc t chc cng sn dn n s ra i ca ng Cng sn Vit Nam, v vic son tho cng lnh chnh tr u tin ca ng, Nguyn i Quc th hin s sng to ca mnh trong c hot ng l lun v thc tin. nh gi v s kin trng i ny trong lch s cch mng Vit Nam hin i, Ch tch H Ch Minh vit: "Vic thnh lp ng l mt bc ngot v cng quan trng trong lch s cch mng Vit Nam ta. N chng t rng giai cp v sn nc ta trng thnh v sc lnh o cch mng" (39).

[1]1/span>,2. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t.1, tr. 28, tr.36. 3. H Ch Minh - Bin nin tiu s, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2006, t. 1, tr. 148. 4. H Ch Minh: Ton tp,Sd, t.1, tr. 445. 5. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t.1, tr. 460. 6. H Ch Minh: Ton tp,Sd, t. 1, tr. 170. 7. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t. 2, tr. 128. 8. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t.1, tr. 456. 9. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t. 1, tr. 195. 10,11 H Ch Minh: Ton tp, Sd, t.1, tr. 212, tr.478-479. 12. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t.1, tr. 478 - 479. 13. H Ch Minh:Ton tp,Sd, t.1, tr. 295. 14,15,16. H Ch Minh:Ton tp, Sd, t.1, tr. 273, 277, 289. 17. H Ch Minh: Ton tp,Sd, t. 1, tr. 293. 18. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t. 2, tr. 120

19. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t. 2, tr. 133. 20,21. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t. 1, tr. 243-244, 465. 22,23. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t.1, tr.465. 24. H Ch Minh: Ton tp,Sd, t. 2, tr. 4. 25. H Ch Minh: Ton tp,Sd, t. 2 , tr. 15. 26. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t.2, tr. 141. 27. Ban Nghin cu Lch s ng Trung ng: Cc t chc tin thn ca ng, H Ni, 1977, tr. 82. 28. H Ch Minh: Ton tp,Sd, t. 2, tr. 241. 29. H Ch Minh -Bin nin tiu s, Sd, t. 1, tr. 391. 30. Xem: Bo co kt qu ti khoa hc cp b: Nghin cu, su tm t liu v Ch tch H Ch Minh vi tnh on kt hu ngh c bit Vit - Lo, lu Kho t liu, Bo tng H Ch Minh. 31. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t.3, tr. 12. 32. Ban Nghin cu Lch s ng Trung ng:Cc t chc tin thn ca ng, Sd, tr. 289 v Trn Vn Giu: Thnh cng ca ch ngha Mc - Lnin, t tng H Ch Minh, 1993, tr.153. 33. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 1998, t.1, tr. 614. 34. H Ch Minh: Ton tp,Sd, t. 3, tr. 12. 35. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t.3, tr.3. 36,37. H Ch Minh: Ton tp,Sd, t.3, tr.4, 5. 38. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng ton tp, Sd, t. 2, tr.16. 39. H Ch Minh: Ton tp, Sd, t.10, tr. 8. http: Bo in t ng Cng sn Vit Nam //123.30.49.74:8080/tiengviet/tulieuvankien/4lanhtu/details.asp? topic=3&subtopic=91&leader_topic=7&id=BT190540207