Characters: Crispin at Basilio dukhang pananamit ang suot, na puno ng sulsi at tagpi-tagpi.

. Pilosopong Tasyo Nakasumbrero, may baston, nakasuot ng pantalon at polo. Narrator: (Tunog ng pagkulog at ulan) Narrator: (Papasok si Pilosopong Tasyo)

Sakristan Mayor Sisa Pedro

Nang hapon iyon ay nagbabadya ang unos. Ilang kidlat ang nagpapaliwanag sa madilim na langit; ang ulap ay makapal at ang hangin ay masalsal

Pagkatapos kausapin ni Pilosopong Tasyo ang kapitan, siya ay tumungo sa simbahan

Setting: Ang mga sacristan ay nagtatayo ng isang tumba na naliligid nang malalaking kandilang nangasa-titirikang kahoy, yaoy dalawang malalaking dulang na nagkakapatong at nakukulubungan nang kayong itim na may guhit na puti; sa ilang dakoy may mga nakapintang bungo Tasyo: (nakaharap sa mga sacristan) Narrator: Tasyo: (lumapit sa mga sacristan) Basilio: Iyan kayay alang-alang sa mga kaluluwa o sa mga kandila?

Nakita niya ang magkapatid na Crispin, pitong taon gulang, at Basilio, sampung taon gulang. Sasama ba kayo sa akin? Ipinaghanda kayo ng masasarap na hapunan ng inyong ina.

Ayaw po kaming paalisin ng sacristan mayor kundi makatugtog ang ikawalo. Inaantay kong masingil ang aking sahod upang ibigay ko sa aming ina. Paparoon kayo sa kampanaryo? Kung gayoy mag-ingat kayo! Huwag kayong lalapit sa mga kampana samantalang dumaraan ang unos ( Tasyo umalis sa stage)

Tasyo:

Narrator:

Pagkatapos iwanan ni Tasyo ang simbahan, ang dalawang bata ay nagsi-akyat sa hagdanan upang tumungo sa coro. Patuloy ang pagsungit ng panahon, bumubuhos ang malakas na ulan at sinasabayan ng matinding kulog at kidlat. Sa kabila nito, patuloy ang tunog ng batingaw, parang dumadaraing ang tunog ng kampanaryo.

Setting: Magkatabing nakaupo at kapwa hawak ang lubid na ang dulo ay nakatali sa batingaw na nasa ikatlong palapag. Crispin natatakot sa masamang panahon. Basilio malakas ang loob Basilio: Batakin mo ang iyong lubid, Crispin!

Setting: Nakatayo si Crispin nang hinila niya ang lubid upang tumunog ng mahina ang kampana at biglang kumulog (sound effect)

Crispin: (Natatakot)

Ah! Pag nasa bahay tayo, hindi ako matatakot. Sa atin, hindi ako mapagbibintangang magnanakaw. Hindi papaya ang annay, kung malalamang akoy pinapalo nila! Sana magkasakit ako para maalagaan ako ng nanay at hindi na makabalik sa kumbento. Hindi nila ako mapapalo. Sana pati ikaw, kuya. Sabay na tayong magkasakit. Huwag! Mamamatay tayong lahat; si nanay ay sa sama ng loob , at tayos sa gutom Magkano ang kikitain mo sa buwang ito? Dalawang piso: pinatawan ako ng tatlong multa Bayaran mo ang sinasabing ninakaw ko, sa gayon ay hindi tayo panganganlang magnanakaw: bayaran mo, kaka! Nauulol ka ba, Crispin? Walang kakanin si nanay; ang sabi ng sacristan-mayor ay dalawang onza ang ninakawmo at ang dalawang onza ay tatlumput dalawang piso Ngayoy dinaramdam ko ang hindi pagnanakaw! Crispin!

Basilio: Crispin: Basilio: Crispin:

Basilio:

Crispin: Basilio: (tinutulan ang kapatid) Crispin:

Huwag kang magalit! Sinabi sa akin ng kura na akoy papatayin sa palo pag hindi sumipot ang salapi; kung ninakaw ko iyon, ay magkaroon man lamang kayong dalawa ni nanay ng damit! Ninakaw ko nga sana! Ang ikinatatakot koy baka ka kagalitan ni Nanay pag nalaman! Sa akala mo kaya. Sabihin mong akoy pinalo na nang katakut-takot, ipakikita ko sa kaniya ang aking mga latay at ang aking sirang alapot; akoy wala kundi isang malapad na ibinigay sa akin noong Pasko, at kinuha ng kura kahapon. Hindi pa ako nakakakita ng isang malapad na gayong kaganda. Si nanay ay hindi maniniwala, hindi paniniwalaan Kung sasabihin ng kura Kung gayoy umuwi kang mag-isa, ayokong umuwi; sabihin mo kay nanay na akoy may sakit; ayokong umuwi

Basilio: Crispin:

Basilio: Crispin: (habang umiiyak) Basilio:

Huwag kang umiyak, Crispin! Si nanay ay hindi maniniwala; huwag kang umiyak; ang sabi ni matandang Tasyo ay may mabuting hapunan aabutin tayo Isang mabuting hapunan! Akoy hindi pa nanananghali: ayaw nila akong bigyan ng pagkain samantalang hindi lumilitaw ang dalawang onsa Ngunit kung si nanay ay maniwala? Sabihin mong ang sacristanmayor at gayon din ang kura ay nagsisinungaling: sinasabi nilang tayoy magnanakaw sapagkat ang ating ama ay isang manunugal na

Crispin: (Tumigil sa pag iyak)

Setting: Biglang dumating ang sacristan mayor Sakristan Mayor: Ikaw, Basilio ay kahating multa ang ipapatong ko sa iyo dahil sa hindi magkapantay ang patlang ng tugtog! At ikaw, Crispin, ay maiiwan ka ngayon gabi hanggang hindi sumisipot ang iyong ninakaw

Basilio: Sakristan mayor: (para kay Basilio) Basilio: Sakristan Mayor:

May pahintulot na kami inaantay kami ni Nanay sa ikawalo Ikaw man ay hindi uuwi sa ikawalo; hanggang ikasampu!

Ngunit ginoo, ikasiyam lamang ay hindi na nakalalakad at saka malayo ang bahay naming A ibig mo pa bang ako ang utusan mo?

(Kinakaladkad ng sacristan mayor si Crispin. Hinawakan ni Basilio ang isang kamay ng kapatid sa pormang gustong ipagtanggol) Basilio: Ginoo! May isang lingo nang hindi namin nakikita ang aming ina!

( Sinampal ng sacristan mayor si Basilio. Nabitawan ni Basilio ang kapatid at pakaladkad na hinatak ng sacristan mayor si Crispin) Crispin: (para kay Basilio) Huwag mo akong bayaan; papatayin ako!

(Inilipat si Crispin sa kabilang kwarto at pinarusahan ng Sakristan Mayor) Crispin: (sumisigaw sa sobrang sakit) Narrator: Ina! Kaka!

Walang maaaring gawin si Basilio kundi ang makaalis o makatakas sa kanyang kinaroonan. Sa pamamagitan ng lubid na nakatali sa batingaw, dahan-dahan siyang nagpadausdos pababa sa kampanaryo. Nang gabing yaon, nang may ikasampu at kalahati na o ikalabing isa ng gabi, nang ang mga bituin ay nagkikinangan na sa langit na wala nang ulap. Nakaupo si Sisa at inihanda niya ang tuyo, kamatis, tapang baboy-ramo at hita ng patong bundok na paboritong pagkain nila Crispin at Basilio.

Setting: Nakaupo si Sisa at nakadungaw sa labas ng bahay. Nakahanda ang tuyo, kamatis, tapa, hita ng patong bundok, kanin. Dumating ang asawa. Sisa: Pedro: (umupo at kumain sa hapagkainan) Magandang gabi. Ikinagagalak ko ngayon na ikay umuwi upang makasalo kami sa hapag-kainan Magagalak lamang akong makasalo sila kung may ibibigay sila sa aking pera. Buti na lang at akoy umuwi ngayon at masarap ang iyong mga hinanda.

(Pagkatapos kumain ni Pedro ay aalis na) Sisa: Ayaw mo ba silang Makita? Gagabihin daw sila nang kaunti, ang sabi sa akin ni matandang Tasyo si

Crispin ay bumabasa na at marahil ay dala ni Basilio ang kanyang sahod. (Huminto si Pedro) Pedro: Kung gayon ay ipagtago mo ako ng piso! (sabay umalis) (Umiyak si Sisa sa nakita. Mamaya-maya ay si Basilio ay nasa labas na ng bahay) Basilio: Ina, buksan mo ako! Buksan mo ako, ina!

(Pinagbuksan ni Sisa si Basilio ng pinto at pumasok si Basilio ng pasuray-suray at bumagsak sa bisig ng kanyang ina na may sugat sa may noo) Sisa: (Hinihimas ang noo) Basilio: Sisa: Anak ko!

Huwag kayong mangamba nang anuman, ina! Si Crispin ay naiwan sa kumbento Sa kumbento? Naiwan sa kumbento? Buhay ba si Crispin? Bakit ka may sugat, anak ko? Nasubasob ka ba? Nang dinala ng sacristan-mayor si Crispin ay sinabi sa aking hindi ako makakaalis hanggang ikasampu, at sa dahilang gabi na ay nagtanan ako. Sa bayan ay sinigawan ako ng mga sundalo nang quien vive, akoy nagtatakbo, silay nangagpaputok at sumagi sa aking noo ang isang punglo. Natatakot akong kanilang mahuli at pagpunasin ng kuwartel sa pamagitan ng palo, gaya nang ginawa kay Pablo, na hanggang ngayoy may sakit pa. Diyos ko, Diyos ko! (Humanap ng basahan at tubig si Sisa at ipinahid kay Basilio)

Basilio:

Sisa:

Sisa:

Kung napalalim ng isang dali pa, ay napatay ka, pinatay ang aking anak! Hindi nagugunit ang mga guwardya sibil ang mga ina! Sabihin ninyong akoy nahulog sa isang puno; huwag ninyong ipaalam kahit kanino na akoy inusig. Bakit naiwan si Crispin? Napagbintangan siya na nagnakaw ng dalawang onza Ang aking mabait na Crispin! Pagbintangan ang aking mabait na Crispin! Dahil sa tayoy maralita, at dapat tiisin ng maralita ang lahat ng bagay! (Tumayo at pumunta sa hapag-kainan) Humapon ka na ba? Hindi pa? May sinaing at tuyong halubaybay.

Basilio: Sisa: Basilio: Sisa:

Basilio: Sisa: Basilio:

Hindi ako nagugutom; tubig; tubig lamang ang ibig ko. Oo nga! Batid kong ayaw ka ng tuyong halubaybay; ipinaghanda kita ng ibang bagay, ngunit naparito ang tatay mo; kaawa-awang anak ko! Naparito si tatay?

Sisa:

Naparitot itanong kayo, ibig kayong makita; gutom na gutom. Kung kayo raw ay magpapakabuti, ang sabi, ay muling makikisama sa atin. (Nagpapakita ng sama ng loob si Basilio)

Sisa: (pagsita kay Basilio) Basilio:

Basilio!

Ipatawad mo nanay! Hindi ba makabuti pa ang kalagayan natin kung tayong tatlo lamang: kayo, si Crispin at ako? Ngunit umiiyak kayo; ipalagay ninyong wala akong sinabing anuman Hindi ka ba hahapon? Kung gayon ay mahiga na tayot hatinggabi na. Napaniginipan ni Basilio ang masamang sinapit ni Crispin sa kamay ng Sakristan Mayor. Ang boses ni Sisa ang siyang sa kaniyay nagpamalay-tao. Anong mayroong ka? Bakit ka umiiyak? Nanaginip ako, Nanay. Kay samang panaginip. Sanay hindi totoo. Sabihin mo sa akin anak, ang iyong panaginip. Napanaginip ko na tayoy nanghimalay sa isang bukiring may maraming bulaklak ang mga babaiy may mga bakol na punoi ng uhay, ang mga lalakiy mayroon ding mga bakol na puno ng uhay at ang mga bata ay gayon din Wala na akong maalala, inang, hindi ko na maalala ang iba. Inang, mayroon akong naisip na gawin ngayon gabi.

Sisa: Narrator:

Sisa: Basilio: Sisa: Basilio:

Sisa: Basilio: Sisa: Basilio:

Ano iyon? Ayoko na magsakristan! Bakit? May balak po ako nanay. Sunduin ninyo na lamang bukas si Crispin. Pakisabi sa kura na ayaw ko ng magsakristan at singilin na rin ninyo ang aking sahod. Pakikiusapan ko si Don Crisostomo Ibarra na gawin akong tagapastol ng kalabaw o baka. Si Crispin ay makapag-aaral sa bahay ni matandang Tasyo. At yayamang sinasabi ni matandang Tasyo na si Crispin ay may mabuting ulo, ay ipadala natin sa Maynila upang mag-aral; padadalhan ko siya roon ng mga kailangan at siyay magiging doctor, ano ang wika ninyo? Ano ang wiwikain ko, kundi oo? Natutuwa man si Sisa sa mga balak ng anak ngunit may lihim siyang pagdaramdam dahil hindi kasama sa mga plano ni Basilio ang kanyang ama.

Sisa: Narrator: