Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng doanh nghiệp của các ngân hàng thương mại tại thành phố HCM

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
BO GIAO DUC VA AO TAO TRNG AI HOC KINH TE TP. HO CH MINH

--------------------------------------
TRAN AI SINH
HOAN THIEN HE THONG XEP HANG TN NHIEM DOANH NGHIEP CUA CAC NGAN HANG THNG MAI TAI TP. HO CH MINH
Chuyen nganh : Kinh te tai chnh Ngan hang Ma so : 60.31.12 Contact: luanvan84@gmail.com
LUAN VAN THAC S KINH TE
NGI HNG DAN KHOA HOC : PGS. TS. PHAM VAN NANG
TP. HO CH MINH NAM 2010
MUC LUC
Trang DANH MUC CAC CH VIET TAT DANH MUC CAC BANG LI M AU CHNG 1 NHNG VAN E C BAN VE XEP HANG TN NHIEM DOANH NGHIEP TAI CAC NGAN HANG THNG MAI ...........1 1.1 Tong quan ve hoat ong tn dung cua ngan hang thng mai .............................1 1.1.1 Khai niem tn dung............................................................................................1 1.1.2 Cac loai hnh tn dung cua ngan hang thng mai ............................................1 1.1.3 Rui ro trong hoat ong tn dung cua cac NHTM ...............................................3 1.2 S can thiet cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai ngan hang thng mai ....................................................................................................4 1.2.1 Khai niem ve xep hang tn nhiem.....................................................................4 1.2.2 Y ngha va tac dung cua xep hang tn nhiem doanh nghiep ...........................5 1.2.2.1 Y ngha cua he thong xep hang tn nhiem ...................................................5 1.2.2.2 Tac dung cua he thong xep hang tn nhiem .................................................5 1.2.3 Nhng ch tieu dung trong phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep ..........6 1.2.3.1 Rui ro kinh doanh.........................................................................................6 1.2.3.1.1 Cac ch tieu nh tnh phan anh rui ro kinh doanh ..................................6 1.2.3.1.2 Cac ch tieu nh lng phan anh rui ro kinh doanh ...............................8 1.2.3.2 Rui ro tai chnh.............................................................................................8 1.2.3.2.1 Cac ch tieu nh tnh phan anh rui ro tai chnh ......................................8 1.2.3.2.2 Cac ch tieu nh lng phan anh rui ro tai chnh ...................................8 1.2.3.2.2.1 Nhom ch tieu ve kha nang sinh li ...................................................9
1.2.3.2.2.2 Nhom ch tieu ve on bay tai chnh.................................................10 1.2.3.2.2.3 Nhom ch tieu ve hieu qua hoat ong .............................................11 1.2.3.2.2.4 Nhom ch tieu ve kha nang thanh khoan .........................................13 1.2.3.2.2.5 Nhom ch tieu the hien s linh hoat ve tai chnh.............................14 1.2.3.2.2.6 Nhom ch tieu ve quy mo doanh nghiep .........................................15 1.2.3.2.2.7Nhom ch tieu the hien chieu hng tang trng doanh thu va li nhuan .............................................................................................15 1.2.3.2.2.8 Nhom ch tieu ve lu chuyen tien te ...............................................15 1.2.3.2.2.9 Nhom ch tieu ve gia tr th trng cua doanh nghiep .....................16 1.2.3.3 Rui ro do bien ong kinh te v mo............................................................ 16 1.2.4 Cac mo hnh xep hang tn nhiem doanh nghiep..............................................17 1.2.4.1 Mo hnh Probit...........................................................................................17 1.2.4.2 Mo hnh iem so Z cua Altman.................................................................17 1.2.4.3 Mo hnh cau truc rui ro tong hp cua Merton ...........................................18 1.3 Kinh nghiem cua cac nc tren the gii ve xep hang tn nhiem doanh nghiep .....................................................................................................................19 1.3.1 Kinh nghiem cac nc.....................................................................................19 1.3.1.1 Kinh nghiem cua Moody va S&P trong xep hang tn nhiem doanh nghiep .......................................................................................................19 1.3.1.2 Kinh nghiem cua c ve xep hang tn nhiem doanh nghiep ....................20 1.3.1.3 Kinh nghiem Malaysia ..............................................................................21 1.3.2 Mot so quy nh cua Uy ban Basel ve he thong xep hang tn nhiem noi bo cua cac ngan hang thng mai .................................................................22
1.3.3 Bai hoc kinh nghiem oi vi Viet Nam trong viec nang cao hieu qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac ngan hang thng mai.................................................................................................................24 KET LUAN CHNG 1........................................................................................25
CHNG 2
PHAN TCH TNH HNH THC HIEN XEP HANG TN NHIEM DOANH NGHIEP CUA CAC NGAN HANG THNG MAI TAI THANH PHO HO CH MINH ........................26
2.1 Tong quan ve tnh hnh hoat ong tn dung cua cac ngan hang thng mai tai Thanh pho Ho Ch Minh...........................................................................26 2.1.1 Nhng thuan li...............................................................................................26 2.1.1.1 Tnh hnh phat trien kinh te-xa hoi TPHCM .............................................26 2.1.1.2 Tnh hnh huy ong von cua cac NHTM tai TPHCM ...............................27 2.1.1.3 Tnh hnh hoat ong tn dung cua cac NHTM tai TPHCM .......................28 2.1.2 Nhng kho khan ..............................................................................................29 2.2 Qua trnh phat trien he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac ngan hang thng mai tai TPHCM ..........................................................30 2.2.1 Giai oan 1994-2000.......................................................................................30 2.2.2 Giai oan t nam 2000 en nay ......................................................................30 2.3 Nhng u iem va han che trong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM tai TPHCM..........................................................................................35 2.3.1 Nhng u iem ................................................................................................35 2.3.2 Nhng han che ................................................................................................36 V DU 1....................................................................................................................39 V DU 2....................................................................................................................50
2.3.3 Nguyen nhan cua nhng han che trong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai NHTM............................................................................................60 KET LUAN CHNG 2.............................................................................................63
CHNG 3
CAC GIAI PHAP NHAM HOAN THIEN HE THONG XEP HANG TN NHIEM DOANH NGHIEP CUA CAC NGAN HANG THNG MAI TAI THANH PHO HO CH MINH............64
3.1 Nhng c s nen tang cho viec e xuat cac giai phap nham hoan thien he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac ngan hang thng mai tai TPHCM......................................................................................................64 3.1.1 C s phap ly.................................................................................................64 3.1.2 Trnh o quan ly va cong nghe cua he thong NHTM Viet Nam ang dan c nang cao.........................................................................................65 3.1.3 Hoi nhap kinh te quoc te oi hoi phai nang cao hieu qua xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac NHTM Viet Nam .............................................66 3.2 Cac giai phap nham nang cao hieu qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua ngan hang thng mai ............................................................66 3.2.1 Hoan thien he thong ch tieu phan tch ...........................................................66 3.2.1.1 Cac ch tieu tai chnh.................................................................................66 3.2.1.2 Cac ch tieu phi tai chnh...........................................................................68 3.2.1.2.1 Nhom ch tieu lu chuyen tien te .........................................................68 3.2.1.2.2 Nhom ch tieu anh gia v the canh tranh cua doanh nghiep ...............69 3.2.1.2.3 Nhom ch tieu anh gia mc o rui ro nganh .......................................70 3.2.1.2.4 Nhom ch tieu anh gia ve chat lng quan tr ieu hanh ...................71 3.2.1.2.5 Nhom ch tieu anh gia ve quan he vi ngan hang..............................73 3.2.2 Hoan thien he thong thang iem xep hang .....................................................74
3.2.2.1 Ve nguyen tac cham iem ........................................................................74 3.2.2.2 Ve so lng cac th hang va mo ta ac iem cua tng th hang..............74 3.2.3 Hoan thien quy trnh xep hang tn nhiem doanh nghiep.................................76 3.2.4 Cac giai phap khac ..........................................................................................82 3.2.4.1 Xay dng oi ngu chuyen gia phan tch....................................................82 3.2.4.2 ng dung cong nghe thong tin ..................................................................82 3.2.4.3 Phong van doanh nghiep ...........................................................................83 3.3 Nhng kien ngh oi vi cac n v hu quan......................................................83 3.3.1 Kien ngh vi Bo tai chnh hoan thien chuan mc ke toan Viet Nam ............83 3.3.2 Kien ngh vi Tong cuc thong ke ve xay dng cac ch tieu tai chnh trung bnh nganh ..............................................................................................83 3.3.3 Kien ngh vi Ngan hang Nha nc Viet Nam ...............................................84 KET LUAN CHNG 3.............................................................................................85 KET LUAN ..................................................................................................................87 DANH MUC TAI LIEU THAM KHAO PHU LUC
LI M AU
1. Ly do chon e tai Ngan hang thng mai la mot nh che tai chnh trung gian co tam quan trong vao loai bac nhat trong nen kinh te th trng. Thong qua viec huy ong cac nguon von nhan roi trong xa hoi roi phan phoi lai cho cac chu the trong nen kinh te e m rong san xuat kinh doanh, cac ngan hang thng mai a co vai tro rat ln cho s tang trng va phat trien kinh te cua mot quoc gia. Trong hoat ong kinh doanh cua mnh ngan hang thng mai luon oi mat vi nhieu loai rui ro, trong o rui ro tn dung la loai rui ro chnh yeu nhat va la moi quan tam thng xuyen cua cac ngan hang. Trong nhng nam qua hoat ong tn dung cua cac ngan hang thng mai Viet Nam a co nhieu ong gop to ln cho s tang trng chung cua kinh te at nc. Cac ngan hang thng mai Viet Nam a khong ngng cai tien quy trnh nghiep vu tn dung nham lam giam en mc thap nhat ty le n xau trong hoat ong tn dung cua ngan hang mnh. Tuy nhien tnh hnh n qua han trong cac ngan hang thng mai Viet Nam thi gian qua van con ty le cao hn so vi cac nc trong khu vc. ieu nay la do he thong quan ly rui ro tn dung cua cac ngan hang thng mai Viet Nam van con nhng han che nhat nh nen a khong anh gia ung va chnh xac ve mc o rui ro tn dung cua cac khach hang. e quan ly rui ro tn dung co hieu qua th he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep co vai tro ho tr rat ln cho cong tac quan tr rui ro tn dung cua ngan hang. Thong qua he thong xep hang tn nhiem cac ngan hang co the anh gia mc o rui ro cua cac khach hang, cho phep ngan hang chu ong la chon khach hang va xay dng chnh sach tn dung hp ly. Vi mong muon gop phan nang cao hieu qua he thong xep tn nhiem doanh nghiep tai cac ngan hang thng mai Viet Nam nen toi chon e tai HOAN THIEN HE THONG XEP HANG TN NHIEM DOANH NGHIEP CUA CAC NGAN HANG THNG MAI TAI TPHCM
2. Muc tieu nghien cu - Ve ly luan : phan tch c s ly luan ve hoat ong tn dung ngan hang va rui ro trong hoat ong tn dung cua ngan hang, qua o neu bat s can thiet phai nang cao hieu qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep trong quan ly rui ro tn dung cua cac ngan hang thng mai Viet Nam. - Ve thc tien : lam ro nhng u iem va han che cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep trong cac Ngan hang thng mai Viet Nam, qua o a e xuat cac giai phap cu the nham nang cao hieu qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac ngan hang thng mai Viet Nam. 3. oi tng va pham vi nghien cu - Nghien cu ly luan ve tn dung ngan hang, rui ro trong hoat ong tn dung ngan hang, cac ch tieu dung e phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep. - Nghien cu moi trng hoat ong tn dung cua ngan hang thng mai, nhng han che trong cong tac quan ly rui ro tn dung cua cac ngan hang thng mai Viet Nam trong o co nguyen nhan la do he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac ngan hang thng mai Viet Nam con nhieu han che. - Phan tch nhng ch tieu dung trong phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep, phan tch thc trang he thong xep hang tn nhiem cua cac ngan hang thng mai tai TPHCM, qua o e xuat cac giai phap nham nang cao hieu qua he thong xep hang tn nhiem cua cac ngan hang thng mai Viet Nam. 4. Phng phap nghien cu Da vao ly thuyet chuyen nganh Kinh te tai chnh- Ngan hang cung vi cac phng phap phan tch, tong hp, so sanh va oi chieu gia he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac ngan hang thng mai Viet Nam vi kinh nghiem cua cac nc va cac to chc xep hang chuyen nghiep e lam ro nhng u iem va han che cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac ngan hang thng mai, qua o e xuat cac giai phap e nang cao hieu qua xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac ngan hang thng mai Viet Nam.
5. Ket cau cua luan van Luan van bao gom 3 chng : Chng 1 : he thong hoa c s ly luan ve hoat ong tn dung ngan hang luan van a lam ro s can thiet cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac ngan hang thng mai Viet Nam. Chng 2 : phan tch nhng u iem va han che cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac ngan hang thng mai tai TPHCM. Chng 3 : e xuat cac giai phap cu the nham nang cao hn na hieu qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac ngan hang thng mai Viet Nam.
CHNG 1 NHNG VAN E C BAN VE XEP HANG TN NHIEM DOANH NGHIEP TAI CAC NGAN HANG THNG MAI
1.1 Tong quan ve hoat ong tn dung cua ngan hang thng mai 1.1.1 Khai niem tn dung Tn dung la mot giao dch ve tai san (tien hoac hang hoa) gia ben cho vay (ngan hang va cac nh che tai chnh khac) va ben i vay (ca nhan, doanh nghiep va cac chu the khac), trong o ben cho vay chuyen giao tai san cho ben i vay s dung trong mot thi han nhat nh theo thoa thuan, ben i vay co trach nhiem hoan tra vo ieu kien von goc va lai cho ben cho vay khi en han thanh toan. Cap tn dung la viec to chc tn dung thoa thuan e khach hang s dung mot khoan tien theo nguyen tac co hoan tra bang cac nghiep vu cho vay, chiet khau, cho thue tai chnh, bao lanh va cac nghiep vu khac. Tn dung ngan hang la quan he chuyen nhng quyen s dung von t ngan hang cho khach hang trong mot thi han nhat nh vi mot khoan chi ph nhat nh. 1.1.2 Cac loai hnh tn dung cua ngan hang thng mai Tn dung ngan hang co the phan chia thanh ra nhieu loai khac nhau tuy theo nhng tieu thc phan loai khac nhau. Theo tieu thc thi han tn dung Tn dung ngan hang co the phan chia thanh cac loai sau : Cho vay ngan han: la loai cho vay co thi han di mot nam. Muc ch cua loai cho vay nay thng la nham tai tr cho viec au t vao tai san lu ong. Cho vay trung han : la loai cho vay co thi han t 1 en 5 nam. Muc ch cua loai cho vay nay la nham tai tr cho viec au t vao tai san co nh.
Cho vay dai han : la loai cho vay co thi han tren 5 nam. Muc ch cua loai cho vay nay thng la nham tai tr au t vao cac d an au t. Theo tieu thc muc ch cua tn dung Tn dung ngan hang co the phan chia thanh cac loai sau : Cho vay phuc vu san xuat kinh doanh cong thng nghiep Cho vay tieu dung ca nhan Cho vay bat ong san Cho vay nong nghiep Cho vay kinh doanh xuat nhap khau Theo tieu thc mc o tn nhiem cua khach hang Tn dung ngan hang co the phan chia thanh cac loai sau : Cho vay khong co am bao : la loai cho vay khong co tai san the chap, cam co hoac bao lanh cua ngi khac ma ch da vao uy tn cua ban than khach hang vay von e quyet nh cho vay Cho vay co bao am : la loai cho vay da tren c s cac bao am cho tien vay nh the chap, cam co, hoac bao lanh cua mot ben th ba nao khac Theo tieu thc phng thc cho vay Tn dung ngan hang co the phan chia thanh cac loai sau : Cho vay theo mon vay Cho vay theo han mc tn dung Theo tieu thc phng thc hoan tra n vay Tn dung ngan hang co the phan chia thanh cac loai sau : Cho vay ch co mot ky han tra n hay con goi la cho vay tra n mot lan khi ao han Cho vay co nhieu ky han tra n hay con goi la cho vay tra gop
Cho vay tra n nhieu lan nhng khong co ky han n cu the ma tuy kha nang tai chnh cua mnh ngi i vay co the tra n bat c luc nao. Ngoai cac loai hnh tn dung neu tren cac NHTM con thc hien cac nghiep vu khac co noi dung tn dung nh : bao lanh, chiet khau, m th tn dung, chap thuan tai tr thng mai, cho vay th trng lien ngan hang, swap, tn dung thue mua 1.1.3 Rui ro trong hoat ong tn dung cua cac NHTM Rui ro tn dung la s xuat hien cac bien co khong bnh thng do chu quan hoac khach quan lam cho ngi i vay khong tra c n vay va lai vay cho ngan hang theo ung nhng ieu kien ghi tren hp ong tn dung. Trong cac hoat ong ngan hang th rui ro tn dung la loai rui ro chu yeu ma cac ngan hang thng mai luon phai thng xuyen phai oi mat trong cac hoat ong cua mnh. Rui ro tn dung co lien quan va co tac ong rat ln en cac loai rui ro khac cua ngan hang nh rui ro thanh khoan, rui ro lai suat, rui ro ty gia. Rui ro tn dung neu xay ra vi quy mo ln th chang nhng gay ton that ve tai chnh cho mot ngan hang ma con co the gay anh hng ln en uy tn cua toan bo he thong ngan hang thng mai cua mot quoc gia. Chnh v vay ma cac ngan hang thng mai luon quan tam en viec nang cao hieu qua cong tac quan ly rui ro tn dung tai ngan hang mnh. e anh gia mc o rui ro tn dung cua khach hang cac ngan hang thng mai thng s dung phng phap phan tch tn dung truyen thong e xac nh kha nang tra n cua khach hang. Theo phng phap nay ngan hang se can c vao cac thong tin co lien quan en khach hang nh pham chat ao c, danh tieng, c cau von, hieu qua kinh doanh, tai san am bao, e phan tch anh gia kha nang tra n cua khach hang. Tuy nhien hieu qua cua phng phap nay lai phu thuoc kha ln vao kinh nghiem va phan oan chu quan cua ngi phan tch nen co the dan ti nhng sai lam trong viec cap tn dung cho khach hang: chap nhan cho vay cac khach hang xau hoac t choi cho vay oi vi cac khach hang tot. Mat khac, phng phap phan tch tn dung truyen thong con co han che la ch tap trung anh gia mot khoan vay ma t quan tam en chien lc quan ly danh muc cac khoan cho vay theo nh hng phat trien cua tng nganh nghe kinh doanh. Chnh v vay ma hien nay cac ngan hang thng mai tren the gii
a phat trien va ng dung mot he thong xep hang tn nhiem noi bo e giup ngan hang lng hoa chnh xac hn ve rui ro tn dung cua cac khach hang. Thong qua he thong xep hang tn nhiem noi bo se giup ngan hang co mot nhan nh chnh xac ve mc o rui ro cua tng khoan vay hay m rong danh muc cac khach hang muc tieu tren c s can oi gia rui ro va li nhuan ma ngan hang co the co c.
1.2 S can thiet cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai ngan hang thng mai 1.2.1 Khai niem ve xep hang tn nhiem Co nhieu khai niem khac nhau ve xep hang tn nhiem: Theo ngha chung nhat: xep hang tn nhiem la viec a ra cac nhan nh hien tai ve mc o tn nhiem cua nha phat hanh oi vi mot trach nhiem tai chnh nao o, hoac la anh gia mc o rui ro gan lien vi cac loai au t khac nhau. Cac au t nay co the di dang chng khoan nh la trai phieu, co phieu u ai va giay nhan n, hoac cac cong cu cho vay khac nh vay va gi tien tai ngan hang, cac thng phieu Theo cong ty xep hang tn nhiem chuyen nghiep Standard & Poors (S&P): xep hang tn nhiem doanh nghiep la viec anh gia uy tn tn dung tong quat cua doanh nghiep da tren cac yeu to rui ro chu yeu va phu hp Theo so tay tn dung cua ngan hang Nong nghiep va Phat trien nong thon Viet Nam: xep hang tn nhiem khach hang la mot quy trnh anh gia xac suat mot khach hang khong thc hien c cac ngha vu tai chnh cua mnh oi vi ngan hang nh khong tra c lai va goc n vay khi en han hoac vi pham cac ieu kien tn dung khac Theo Hiep hoi cac nha au t tai chnh Viet Nam (VAFI): xep hang tn nhiem doanh nghiep la anh gia kha nang cua doanh nghiep thc hien thanh toan ung han mot ngha vu tai chnh Cac nha nghien cu ve tai chnh cung co nhng khai niem khac nhau ve xep hang tn nhiem doanh nghiep: Xep hang tn nhiem doanh nghiep la anh gia va phan loai s tin cay ve kha nang tra n von goc va lai cua doanh nghiep trong
thi gian t 3-5 nam ti, hay Xep hang tn nhiem doanh nghiep la anh gia hien thi ve kha nang, tnh san sang cua doanh nghiep ve viec hoan tra tien goc va lai cua mot khoan n nhat nh, la ket qua tong hp cac anh gia rui ro ve kinh doanh va tai chnh cua doanh nghiep trong thi han thanh toan mon n. Tom lai, tuy co nhieu khai niem khac nhau ve xep hang tn nhiem doanh nghiep nhng cac khai niem nay eu co iem chung xep hang tn nhiem doanh nghiep la anh gia uy tn tn dung tong quat cua doanh nghiep trong viec thc hien ung va ay u cac cam ket tai chnh oi vi cac oi tac (ngan hang, nha cung cap, co ong) trong mot khoang thi gian nhat nh 1.2.2 Y ngha va tac dung cua xep hang tn nhiem doanh nghiep 1.2.2.1 Y ngha cua he thong xep hang tn nhiem - He thong xep hang tn nhiem cho phep ngan hang co mot nhan nh chung ve danh muc cho vay trong bang can oi cua ngan hang. Xep hang tn nhiem giup ngan hang phat hien sm cac khoan vay co kha nang b ton that hay chech hng chnh sach tn dung ma ngan hang a at ra e t o co cac bien phap tang cng giam sat va ieu chnh thch hp. - He thong xep hang tn nhiem doanh nghiep giup ngan hang co phng phap ng x phu hp, tao s hap dan va thu hut ngay cang nhieu khach hang co uy tn gan bo lau dai, giup cho hoat ong cua ngan hang c thuan li va phat trien on nh. Thong qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cac ngan hang se co nhieu c s nhat quan hn trong cac chien lc quan ly rui ro tn dung tai ngan hang mnh, chang han nh thiet lap mc lai suat cho vay da tren mc o tn nhiem cua ngi i vay hoac m rong nen tang khach hang muc tieu, la cac khach hang mang lai nhieu li nhuan nhat tren c s co s tnh toan en rui ro va li nhuan co c. - He thong xep hang tn nhiem doanh nghiep la mot phng thc quan ly rui ro tn dung tien tien hien ang c ap dung tai nhieu ngan hang ln tren the gii. ac biet trong giai oan hoi nhap kinh te quoc te hien nay, hieu qua cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep la mot ieu kien tien quyet e cac ngan hang thng mai Viet Nam nang cao hn na kha nang canh tranh cua mnh.
1.2.2.2 Tac dung cua he thong xep hang tn nhiem Giup ngan hang giam chi ph va tiet kiem thi gian khi quyet nh ve mot khoan vay S dung he thong xep hang doanh nghiep co the giup cac NHTM giam thi gian x ly va chap nhan hay t choi cac yeu cau tn dung, qua o nang cao tnh hieu qua cua quy trnh cho vay va hieu qua quan ly rui ro tn dung. Vi s phat trien cua cong nghe thong tin hien nay, cac nc phat trien cac doanh nghiep co the nop ho s tn dung thong qua mang Internet e c vay von trong khoang thi gian sm nhat, qua o tiet kiem chi ph cho ca ngan hang va cac doanh nghiep vay von.
Giup giam thieu nhng sai lam trong cac quyet nh cho vay Do he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep anh gia khach quan nhng phan thong tin xet thay la co tng quan vi nhng thanh tch tn dung tng lai cua doanh nghiep nen he thong nay giup giam thieu nhng sai lam co yeu to con ngi trong cac quyet nh cho vay cua ngan hang. Giup ngan hang tap trung vao viec tham nh nhng khoan vay co van e va thiet lap danh muc khach hang phu hp vi khau v rui ro va chnh sach tn dung cua ngan hang mnh He thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cho phep cac ngan hang tien hanh mot so ln khoan vay ma ch da tren iem va tieu ch t ong ra quyet nh. c giai phong khoi viec xem xet nhng khoan vay nay, cac can bo tn dung co the tap trung th gi vao viec xem xet nhng yeu cau tn dung co van e, nhng yeu cau ve cac khoan vay so tien ln va nhng khoan vay ang gap kho khan. Thong qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cac ngan hang con co the thiet lap danh muc khach hang phu hp vi khau v rui ro va chnh sach tn dung cua ngan hang mnh, qua o lam tang tnh chat che, toc o va tnh chnh xac trong nhng anh gia tn dung cua ngan hang. 1.2.3 Nhng ch tieu dung trong phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep
Muc ch cua xep hang tn nhiem doanh nghiep la e lng hoa rui ro tn dung cua doanh nghiep trong mot khoang thi gian nhat nh. V vay cac ch tieu can thiet trong phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep phai bao gom cac ch tieu nh tnh va nh lng e phan anh ba loai rui ro sau ay cua doanh nghiep: Rui ro kinh doanh (bao gom cac ch tieu nh tnh va nh lng) Rui ro tai chnh (bao gom cac ch tieu nh tnh va nh lng) Rui ro do bien ong kinh te v mo 1.2.3.1 Rui ro kinh doanh 1.2.3.1.1 Cac ch tieu nh tnh phan anh rui ro kinh doanh V the canh tranh cua doanh nghiep (Market Position) Cac yeu to quyet nh kha nang ng vng cua doanh nghiep trc cac ap lc canh tranh la : v tr cua doanh nghiep tren cac th trng chnh, mc o vt troi cua san pham va mc o anh hng cua doanh nghiep oi vi gia san pham tren th trng. Cac doanh nghiep hoat ong hieu qua thng a dang hoa san pham, a dang hoa doanh thu theo c cau dan so, a dang hoa khach hang va cac nha cung cap, chi ph san xuat co tnh canh tranh cao. Quy mo doanh nghiep co the la mot yeu to quan trong neu no tao ra li the cho doanh nghiep ve hieu qua hoat ong, tnh kinh te theo quy mo, s linh hoat ve tai chnh, nang cao v the canh tranh cua doanh nghiep. V the can h tranh cua doanh nghiep cung chu anh hng nhieu bi kha nang quan tr chi ph cua doanh nghiep so vi cac oi thu. Cac doanh nghiep co quy mo nho van co the canh tranh vi cac doanh nghiep co quy mo ln neu cac doanh nghiep quy mo nho co the linh hoat thay oi c cau san pham, oi mi cong nghe, cat giam chi ph san xuat e nang cao v the canh tranh cua mnh. Mc o rui ro nganh (Industry Risk) Theo cac nha nghien cu th cac nganh kinh doanh co tnh canh tranh cao, tham dung von va co tnh chu ky se rui ro hn cac nganh kinh doanh t b canh tranh, co nhieu rao can gia nhap th trng va co nhu cau san pham on nh, de c tnh. Mc o rui ro cua nganh cung co moi tng quan vi s phat trien cua cac ieu kien kinh te, tai chnh trong tng lai bi v nhng yeu to nay se co anh
hng ang ke en viec nang cao hieu qua hoat ong san xuat kinh doanh cua doanh nghiep trong ngan han lan trong dai han. Moi trng hoat ong cua doanh nghiep (Operating Environment) Cac yeu to nh van hoa xa hoi, c cau dan so, chnh sach cua chnh phu va s thay oi ky thuat san xuat eu tao ra c hoi kinh doanh va rui ro cho mot doanh nghiep. S a dang hoa dan so va chieu hng m rong vng chac cua nganh cong nghiep la yeu to can thiet duy tr v tr canh tranh tren th trng. Viec xem xet chu ky kinh doanh cua nganh, chu ky song cua san pham cung khong kem phan quan trong v no xac nh nhu cau m rong san xuat va chi tieu von cua doanh nghiep. Nang lc quan tr cac hoat ong san xuat kinh doanh cua doanh nghiep (Management Quality) Nang lc quan tr cua Ban lanh ao doanh nghiep co the c anh gia thong qua trnh o, kinh nghiem cua oi ngu quan ly cao cap, chien lc kinh doanh cua doanh nghiep, ky nang marketing, ky nang quan tr chuoi cung ng, moi trng kiem soat noi bo, ne nep to chc cua doanh nghiep, Nhng doanh nghiep co nang lc quan tr gioi se co kha nang chu ng tot hn trc nhng rui ro trong moi trng kinh doanh cung nh nhng rui ro trong chnh sach kinh doanh va chnh sach tai chnh cua chnh doanh nghiep mnh. 1.2.3.1.2 Cac ch tieu nh lng phan anh rui ro kinh doanh Co nhieu ch tieu nh lng e phan anh rui ro kinh doanh cua doanh nghiep nh: th phan, toc o tang trng hang nam cua th phan,. Cac ch tieu nh lng ve rui ro kinh doanh phai c phan tch trong moi quan he vi ac thu nganh, chien lc kinh doanh, muc tieu on bay tai chnh, chnh sach co tc va nhng thanh tch ve tai chnh cua doanh nghiep trong qua kh. 1.2.3.2 Rui ro tai chnh 1.2.3.2.1 Cac ch tieu nh tnh phan anh rui ro tai chnh Cac ch tieu nh tnh phan anh rui ro tai chnh nh: cac ac iem ac thu cua nganh, c cau to chc cua doanh nghiep, kha nang quan tr cua doanh nghiep, chien lc kinh doanh, moi trng canh tranh cua doanh nghiep, quan iem cua oi ngu quan ly cao cap ve quan tr rui ro, chu ky san xuat kinh doanh,
chat lng cong tac ke toan cua doanh nghiep Cac ch tieu nh tnh ve rui ro tai chnh co moi lien quan en viec la chon cau truc von cua doanh nghiep, chnh sach co tc, phng thc quan ly dong tien cho cac hoat ong san xuat kinh doanh cua doanh nghiep, va do o co lien quan en mc o rui ro tai chnh cua mot doanh nghiep. 1.2.3.2.2 Cac ch tieu nh lng phan anh rui ro tai chnh Cac ch tieu nh lng phan anh rui ro tai chnh cua doanh nghiep bao gom cac nhom ch tieu sau ay: + Nhom ch tieu ve kha nang sinh li + Nhom ch tieu ve on bay tai chnh + Nhom ch tieu ve hieu qua hoat ong + Nhom ch tieu ve kha nang thanh khoan + Nhom ch tieu the hien s linh hoat ve tai chnh + Nhom ch tieu ve quy mo doanh nghiep + Nhom ch tieu the hien chieu hng tang trng doanh thu va li nhuan cua doanh nghiep qua thi gian. + Nhom ch tieu ve lu chuyen tien te + Nhom ch tieu ve gia tr th trng cua doanh nghiep 1.2.3.2.2.1 Nhom ch tieu ve kha nang sinh li Nhom ch tieu ve kha nang sinh li dung e anh gia kha nang ton tai va phat trien cua mot doanh nghiep. Nhng doanh nghiep co mc lai hang nam on nh chac chan se t rui ro hn mot cong ty co doanh thu va li nhuan thng hay bien ong. Cac he so ve kha nang sinh li o lng trc tiep hieu qua hoat ong cua mot cong ty trong viec chuyen hoa doanh thu ban hang thanh li nhuan. Cong ty co kha nang thanh toan n vay ung han hay khong tuy thuoc rat ln vao kha nang sinh li. Kha nang sinh li cua doanh nghiep c the hien qua cac ch tieu sau ay: Ty suat sinh li tong tai san
Ch tieu nay o lng kha nang sinh li cua mot doanh nghiep va hieu qua kinh doanh nay la oc lap vi cau truc tai chnh cua doanh nghiep. Do o ch tieu nay co moi lien he en xac suat v n cua doanh nghiep. Cong thc cua ch tieu nay la: Ty suat sinh li tong tai san Li nhuan trc thue va lai vay
=
Bnh quan tong tai san
e co nhan nh ay u ve ch tieu nay can phan tch them la li nhuan cua doanh nghiep ben vng qua thi gian hay khong (nh phan tch ve moi trng canh tranh, hieu qua quan ly chi ph, chat lng san pham). Cac doanh nghiep co ty suat sinh li tong tai san cao va li nhuan co tnh ben vng theo thi gian th rui ro v n cua doanh nghiep se thap va ngc lai. Ty suat li nhuan tren von chu s hu Ch tieu nay o lng hieu qua cua doanh nghiep trong viec s dung on bay tai chnh e nang cao li nhuan cho cac co ong. Ty suat li nhuan tren = von chu s hu Li nhuan rong Bnh quan von chu s hu
Ty suat li nhuan/von chu s hu cang cao va mc o hp ly th se khuyen khch cac co ong tang cng au t nhieu hn e oi mi cong nghe va nang cao hieu qua cac mat hoat ong san xuat kinh doanh, do o kha nang v n cua doanh nghiep se thap. Ty suat li nhuan tren doanh thu Ch tieu nay o lng mc sinh li cua doanh thu sau khi thanh toan moi chi ph san xuat kinh doanh. Ty suat li nhuan tren = doanh thu Li nhuan rong Doanh thu thuan
Mot ty suat li nhuan ban hang cao la ieu kien can cho viec kinh doanh thanh cong cua doanh nghiep. Tuy nhien ieu nay khong phai bao gi cung
ung. e anh gia mot cach hp ly y ngha cua ty le nay, can phai xem xet them cac yeu to : gia tr hang ban, tong so von c s dung, vong quay hang ton kho va ky thu tien bnh quan. 1.2.3.2.2.2 Nhom ch tieu ve on bay tai chnh Ty so n so vi tong tai san Ch tieu nay dung e anh gia mc o s dung n e tai tr cho tai san cua cong ty. Cong ty co ty le n cang cao th rui ro pha san cang cao v ty le n cao se lam anh hng ln en kha nang thanh khoan cua cong ty va cong ty se pha san ngay neu cac chu n oi n cung mot luc. Ty so n so vi = tong tai san Tong gia tr n Tong tai san
e co mot nhan nh chnh xac hn ve ty le n th can xem xet them cac yeu to sau ay: cac ac iem ac thu cua nganh, kha nang sinh li cua doanh nghiep, tnh on nh cua dong ngan lu, quan iem cua doanh nghiep ve quan tr rui ro, tnh hnh canh tranh trong nganh, Cac doanh nghiep co khuynh hng tap trung sat ty le n cua nganh, co the phan anh s kien la phan ln rui ro kinh doanh ma mot doanh nghiep gap phai la do nganh hoat ong an nh. Mot doanh nghiep co ty le n khac biet ln vi mc bnh quan nganh th phai co rui ro kinh doanh khac biet ang ke vi rui ro cua mot doanh nghiep trung bnh trong nganh e bao am cho ty le n khac biet nay. Ty so n so vi von chu s hu Ty so nay anh gia mc o s dung n cua cong ty va qua o o lng c kha nang t chu tai chnh cua cong ty. Ty so n so vi von chu s hu Tong gia tr n
=
Gia tr von chu s hu
Ty le n so vi von chu s hu cang cao th kha nang cong ty khong the tra noi von va lai trong tng lai la rat ln. Mc o chap nhan c cua ty le nay can phai c so sanh vi tnh on nh cua li nhuan va s on nh cua ngan lu t cac hoat ong cua doanh nghiep.
Kha nang thanh toan lai vay Ch tieu nay dung e o mc o ma li nhuan phat sinh do s dung von e am bao tra lai vay hang nam cua cong ty tot en mc nao. Neu cong ty qua yeu ve mat nay, cac chu n co the i en kien tung va tuyen bo pha san. Kha nang thanh toan lai vay Li nhuan trc thue va lai vay Lai vay
1.2.3.2.2.3 Nhom ch tieu ve hieu qua hoat ong Hieu qua hoat ong la mot trong nhng yeu to then chot quyet nh s ton tai cua mot doanh nghiep. Mc o hieu qua hoat ong se anh hng ti kha nang tao von cua doanh nghiep e ap ng cac ngha vu hoan tra n. Ngi chu doanh nghiep phai au t va s dung von theo cach ket hp toi u cac tai san co e thu c toi a doanh thu va li nhuan. Tnh trang hoat ong kem hieu qua keo dai se la nguyen nhan dan ti that bai cua mot doanh nghiep. Cac ch tieu thch hp e o lng ve hieu qua hoat ong bao gom cac ch tieu sau: Vong quay hang ton kho Vong quay hang ton kho la mot tieu chuan anh gia cong ty s dung hang ton kho cua mnh hieu qua nh the nao
Vong quay hang ton kho
Gia von hang ban

=
Bnh quan hang ton kho
Vong quay hang ton kho cao hay thap con tuy thuoc vao ac iem nganh kinh doanh. Tuy nhien ch tieu nay cung co the phan anh nhng quyet nh quan ly co chu y cua doanh nghiep. Ky thu tien bnh quan Ch tieu nay o lng chat lng cua khoan phai thu va hieu qua thu hoi n cua cong ty. Ky thu tien bnh quan thap hay giam i co ngha la doanh nghiep ang hoat ong co hieu qua hn
Ky thu tien bnh quan
Bnh quan khoan phai thu x 360 Doanh thu ban chu rong hang nam
Ky thu tien bnh quan chu anh hng bi chu ky kinh doanh, chieu hng cua hieu qua hoat ong cua doanh nghiep va cung co the phan anh nhng quyet nh quan ly co chu y cua doanh nghiep. Hieu suat s dung tai san co nh Ch tieu nay cho thay doanh nghiep a s dung tai san co nh hieu qua ra sao. No ch ra hieu suat cua nha xng, may moc thiet b trong viec tao ra doanh thu cho doanh nghiep. Hieu suat s dung tai san co nh Doanh thu thuan
=
Bnh quan tai san co nh
Ch tieu nay neu qua thap cho thay nang lc san xuat cua doanh nghiep b han che, con neu qua cao cho thay doanh nghiep au t qua t cho tai san co nh. Hieu suat s dung toan bo tai san Ty le nay cho biet von au t ang hoat ong nh the nao bang cach ch ra doanh thu cua no trong chu ky. Viec s dung qua mc hay di mc tai san hu hnh rong eu co the xem nh khong lanh manh Hieu suat s dung toan bo tai san Doanh thu thuan
=
Bnh quan tong tai san
Theo nghien cu cua cong ty Dun & Bradstreet th moi mot phng hng phat trien cua doanh nghiep se a en mot ty le rieng trong hieu suat s dung toan bo tai san. Do o oi vi ty le nay khong co mot chuan mc chung. e hieu c cac nhan to anh hng en s thay oi cua hieu suat s dung tai san, chung ta can kiem tra xem doanh nghiep a quan ly cac tai san cu the co hieu qua khong, chang han nh : hang ton kho, cac khoan phai thu, tai san co nh. Bang cach xem xet cong ty a s dung tai san co nh, luan chuyen hang ton
kho, thu c cac khoan phai thu trong ky hoat ong co the xac nh hieu qua kinh doanh tong the cua doanh nghiep. 1.2.3.2.2.4 Nhom ch tieu ve kha nang thanh khoan Kha nang thanh toan hien hanh Ch tieu nay cho thay cong ty co u tai san lu ong e co the chuyen oi thanh tien mat trong thi gian ngan e thanh toan cac khoan n ngan han hay khong Kha nang thanh toan hien hanh Tai san lu ong
=
N ngan han
Trong thc tien ngi ta thng yeu cau ch tieu nay phai ln hn 1, con ln hn bao nhieu la tot th tuy thuoc vao tng loai hnh doanh nghiep tng nganh nghe khac nhau. Von lu ong rong Von lu ong rong la phan chenh lech gia tai san lu ong va n ngan han. Hay noi cach khac ay la phan tai san lu ong c tai tr bang nguon von co tnh chat trung va dai han Von lu ong rong = Tai san lu ong N ngan han Neu doanh nghiep co von lu ong rong ln hn 0 va thng xuyen th kha nang thanh toan cua doanh nghiep la tot. Con neu von lu ong rong cua doanh nghiep thng xuyen nho hn 0 th ay mot la tn hieu khong tot ve kha nang thanh toan cua doanh nghiep.
Kha nang thanh toan nhanh Ch tieu thanh toan nhanh nham o lng kha nang thanh khoan cua doanh nghiep trong trng hp khong ke nhng tai san cham chuyen ra tien trong tai san lu ong. Ch tieu nay o lng kha nang thanh toan thc s cua cong ty. Kha nang thanh toan nhanh Tai san lu ong Hang ton kho
=
N ngan han
Ch tieu nay ln hn 1 th kha nang thanh toan cua doanh nghiep c anh gia la tot. Tuy nhien e anh gia chnh xac ch tieu nay th con phai xem xet them ve vong quay hang ton kho cua doanh nghiep. 1.2.3.2.2.5 Nhom ch tieu the hien s linh hoat ve tai chnh Ch tieu tien va cac khoan tng ng tien so vi tong tai san Ch tieu nay cho thay doanh nghiep co bao nhieu tien mat va tai san tng ng tien mat la nhng nguon can thiet giup cong ty noi ket cac hoat ong san xuat kinh doanh, au t va huy ong von c hieu qua va thuan li. Tien va cac khoan tng tien so vi tong tai san = Tien va cac khoan tng ng tien Tong tai san
Ch tieu tien va cac khoan tng ng tien so vi tong tai san cho thay s linh hoat ve tai chnh cua cong ty trong oi pho vi cac loai rui ro khac nhau. Ch nhng doanh nghiep lanh manh mi co the d tr tien mc o hp ly e kp thi cung ng cho cac hoat ong cua mnh. Ch tieu von lu ong rong so vi tong tai san Ch tieu nay cung o lng s linh hoat tai chnh cua doanh nghiep trong oi pho vi cac loai rui ro khac nhau Von lu ong rong so vi tong tai san Von lu ong rong
=
Tong tai san
Ch tieu nay cang ln cho thay doanh nghiep co d tha nguon von on nh e ap ng cho cac hoat ong va ng au vi nhng mat mat, chang han nh viec doanh nghiep ang b mat mot khach hang ln, cac nha cung cap tam thi giam cap tn dung cho doanh nghiep, hay tham ch doanh nghiep ang tam thi b thua lo. Chnh nguon von d tha on nh nay se giup doanh nghiep vt qua cac bien co tren. 1.2.3.2.2.6 Nhom ch tieu ve quy mo doanh nghiep Quy mo doanh nghiep c the hien qua cac ch tieu nh: doanh thu, so lao ong, von chu s hu, gia tr th trng tong tai san, Quy mo doanh nghiep co
tng quan vi rui ro cua doanh nghiep. Chang han nh, cac doanh nghiep co quy mo ln neu tan dung c tnh kinh te theo quy mo th se co nhieu ieu kien thuan li e a dang hoa san pham, chiem lnh th trng. Cac doanh nghiep nay cung co nhieu ieu kien hn e tiep can th trng tai chnh do o rui ro cac doanh nghiep quy mo ln se thap . 1.2.3.2.2.7 Nhom ch tieu the hien chieu hng tang trng doanh thu va li nhuan Toc o tang trng cua doanh thu va li nhuan cho thay trien vong phat trien cua cong ty. Noi chung doanh thu va li nhuan co toc o tang cang cao th cang tot. Tuy nhien can phai than trong khi phan tch hai ch tieu nay, chang han nh toc o tang cua doanh thu co the cho thay la rui ro cua doanh nghiep ang giam xuong nhng cung co the la rui ro ang tang len co the la do chu ky song cua san pham ang sap vao giai oan bao hoa, xu hng canh tranh trong tng lai, kha nang quan tr cua doanh nghiep Toc o tang doanh thu = (Doanh thu ky nay/doanh thu ky trc) 1 Toc o tang li nhuan = (Li nhuan ky nay/ li nhuan ky trc) 1 1.2.3.2.2.8 Nhom ch tieu ve lu chuyen tien te Cac ch tieu ve lu chuyen tien te dung e xac nh sc khoe tai chnh cua mot doanh nghiep. Kha nang quan tr dong tien cho cac hoat ong la nhan to quan trong e thuc ay tang trng cua doanh nghiep, giup doanh nghiep tiep can c vi cac nguon tai tr t ben ngoai va ng vng khi moi trng kinh doanh thay oi. Tnh ben vng cua dong tien con cung cap s bao am cho nhng nha tai tr cho doanh nghiep trong hoan tra n vay va cac ngha vu tai chnh khac. Cac ch tieu lu chuyen tien te gom co cac ch tieu nh: ch so ve lng tien hoat ong (lng tien thuan t hoat ong kinh doanh / N ngan han), ch so lu chuyen quy [(Li tc trc thue + Khau hao)/ ( Lai vay + Cac khoan thanh toan c ieu chnh thue)], ch so tra het cac khoan n [(Lng tien thuan t hoat ong kinh doanh/ (N ngan han + N dai han en han tra)], ch so tai tr von (Lng tien thuan t hoat ong kinh doanh/Lng tien chi cho au t vao tai san
dai han), kha nang thanh toan lai vay t nguon tien mat [(Lai rong t sxkd + Chi ph tra lai + Thue TNDN + Khau hao)/Tong lai vay], 1.2.3.2.2.9 Nhom ch tieu ve gia tr th trng cua doanh nghiep Phan tch tai chnh ong mot vai tro rat quan trong trong viec lng hoa rui ro cua doanh nghiep. Tuy nhien phan tch tai chnh cung co nhng han che nhat nh nh: phu thuoc nhieu vao tnh chnh xac cua cac so lieu ke toan, viec phan tch rui ro cua doanh nghiep phu thuoc nhieu vao kinh nghiem va phan oan chu quan cua nha phan tch, Mat khac, theo cac nha nghien cu th tn hieu ve rui ro v n cua doanh nghiep oi khi khong the hien ro viec doanh nghiep co thanh toan ung han cac khoan n hay khong, ma lai the hien ro gia co phieu cua doanh nghiep (ch so P/E) va mc o rui ro tai san cua doanh nghiep. Do o e khac phuc nhc iem cua phan tch cac so lieu ke toan, cac nha nghien cu a e xuat mot phng phap mi, o la xac nh gia tr th trng cua n va von co phan cua doanh nghiep. Gia tr th trng cua n va von co phan se hnh thanh nen gia tr th trng tong tai san cua doanh nghiep (con goi la gia tr th trng cua doanh nghiep). Nhng phan tch cua cac nha au t tren th trng tai chnh se phan anh nhng thay oi lien quan ti rui ro cua doanh nghiep va do o se dan ti nhng thay oi cua gia tr th trng tong tai san cua doanh nghiep. Chnh v vay viec thng xuyen theo doi dien bien gia tr th trng cua doanh nghiep se giup ngan hang nam bat c nhng thay oi nhanh chong cua cac ieu kien ben trong doanh nghiep, ve trien vong va tng lai phat trien cua doanh nghiep. 1.2.3.3 Rui ro do bien ong kinh te v mo Cac yeu to kinh te v mo nh : lam phat, lai suat, ty gia hoi oai, chnh sach tai chnh tien te cua Chnh phu, s thay oi cac quy nh phap ly co lien quan luon co nhng tac ong nhat nh en hieu qua san xuat kinh doanh cua doanh nghiep. Do o viec phan tch mc o anh hng cua cac yeu to kinh te v mo en hieu qua hoat ong cua doanh nghiep la mot thanh phan khong the thieu trong anh gia xep hang tn nhiem doanh nghiep. 1.2.4 Cac mo hnh xep hang tn nhiem doanh nghiep 1.2.4.1 Mo hnh Probit
Mo hnh Probit gia thiet rang xac suat v n oi vi mot khoan tn dung co dang phan phoi chuan theo dang ham so sau :
vi :
trong o : xi (i=1,n) la cac ch tieu phan anh rui ro kinh doanh va rui ro tai chnh cua doanh nghiep
(i=1,n) la cac trong so the hien tam quan trong cua cac ch tieu xi ( i=1,n)
Ham so y o lng xac suat v n cua doanh nghiep. Gia tr cua ham so y dao ong t 0->1 va ong bien vi gia tr cua ham f(X ;B). 1.2.4.2 Mo hnh iem so Z cua Altman Mo hnh iem so Z do Altman xay dng trong nhng nam 1946-1965 e cho iem tn dung oi vi cac cong ty san xuat tai My. Muc tieu cua mo hnh nay la giup phan biet cac doanh nghiep pha san va doanh nghiep khong pha san. ai lng Z la thc o tong hp e phan tch rui ro tn dung cua doanh nghiep. Mo hnh iem so Z cua Altman co dang nh sau: Z = 1,2X1 + 1,4X2 + 3,3X3 + 0,6X4 + 1,0X5 Trong o: X1 = Ty so von lu ong rong / tong tai san X2 = Ty so li nhuan gi lai / tong tai san X3 = Ty so li nhuan trc thue va lai vay/ tong tai san X4 = Ty so gia tr th trng cua von co phan/gia tr so sach cua n X5 = Ty so doanh thu / tong tai san Tr so Z cang cao th doanh nghiep co xac suat v n cang thap va ngc lai. Theo mo hnh iem so Z cua Altman, bat c cong ty nao co iem so Z thap hn
1,81 phai c xep vao nhom co nguy c rui ro tn dung cao. Ngc lai, doanh nghiep nao co iem so Z ln hn 2,99 th thuoc loai co tnh hnh tai chnh tot. Con iem so Z trong khoang t 1,81 ti 2,99 th thuoc loai tnh hnh tai chnh khong xac nh c la tot hay xau. 1.2.4.3 Mo hnh cau truc rui ro tong hp cua Merton Mo hnh cau truc rui ro tong hp c Merton xay dng au tien vao nam 1974 da tren nhng nguyen tac can ban cua mo hnh nh gia quyen chon Black & Schole. Trong mo hnh nh gia quyen chon Black & Schole th cac co ong cua doanh nghiep c xem nh ang nam gi mot quyen chon mua (call option) oi vi tai san cua cong ty, va gia thc hien cua quyen chon mua nay c xem nh la menh gia cua cac khoan n cua cong ty. Cong ty se v n khi gia tr th trng cua tong tai san thap hn menh gia cua n v khi o cac co ong se chon quyen khong thanh toan cac khoan n. Da vao nhng nguyen tac c ban noi tren, Merton a ket hp cac yeu to ve rui ro kinh doanh (rui ro tai san), rui ro tai chnh, gia tr th trng cua tong tai san cua cong ty e c tnh kha nang v n cua mot doanh nghiep. Kha nang v n c phan anh thong qua ch tieu khoang cach v n (Distance to default). Neu khoang cach v n cang ln th kha nang v n c tnh cua doanh nghiep cang thap va ngc lai. Gia tr th trng tong tai san iem v n Gia tr th trng tong tai san x Rui ro tai san
Khoang cach v n =
Trong cong thc tren th iem v n la iem ma tai o gia tr th trng tong tai san thap hn menh gia cua n. Viec c tnh iem v n tuy thuoc vao kinh nghiem cua nha phan tch va cac nghien cu thong ke ve nhng trng hp v n pho bien. Con theo nghien cu cua Moody th tai iem v n, gia tr th trng cua tong tai san cua cong ty se nam au o gia gia tr cua n ngan han va gia tr cua tong n. Viec van dung mo hnh Merton trong thc te cung co nhng kho khan nhat nh nh cau truc phc tap cua cac khoan n (khac nhau ve thi gian ao han, lai suat), s khong hoan hao cua th trng trong phan anh cac thong tin co lien quan en rui ro cua doanh nghiep... Do o e co the van dung co hieu qua mo hnh nay trong xep hang tn nhiem doanh nghiep th can phai co s ieu chnh
thch hp oi vi cac thong so c s dung trong mo hnh. ieu nay phu thuoc rat ln vao kien thc va kinh nghiem cua nha phan tch. 1.3 Kinh nghiem cua cac nc tren the gii ve xep hang tn nhiem doanh nghiep 1.3.1 Kinh nghiem cac nc 1.3.1.1 Kinh nghiem cua Moody va S&P trong xep hang tn nhiem doanh nghiep Moody va S&P la hai cong ty xep hang tn nhiem chuyen nghiep cua My co be day lch s hoat ong lau i va co uy tn ln nhat tren the gii hien nay. Trong phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep, Moody va S&P xem xet ong thi ca hai yeu to co anh hng en rui ro tong the cua doanh nghiep o la rui ro kinh doanh va rui ro tai chnh. Cac yeu to phan anh rui ro kinh doanh la: ac iem nganh, v the canh tranh, quy mo doanh nghiep, nang lc quan tr cua oi ngu quan ly, rui ro von chu s hu, cac yeu to ve to chc cua doanh nghiep (nh mo hnh kinh doanh, lch s tai cau truc cong ty,) Trong so cac yeu to phan anh rui ro kinh doanh th noi len hai yeu to rat quan trong, o la: quy mo doanh nghiep va rui ro von chu s hu. Bi v doanh nghiep co quy mo ln se co kha nang a dang hoa cac hoat ong tot hn va do o rui ro kinh doanh se thap hn; con doanh nghiep co von chu s hu cang ln th doanh nghiep cang co li the canh tranh do co u nguon von e oi mi cong nghe, de tiep can cac nguon tai chnh khac nhau trong qua trnh hoat ong. Theo nghien cu cua Moody va S&P, th rui ro von chu s hu bao gom hai yeu to : rui ro he thong va rui ro ac thu. Rui ro he thong va rui ro ac thu cua von chu s hu c xac nh thong qua mo hnh th trng cua Moody va S&P. Neu von chu s hu co rui ro he thong cao th nhn chung hoat ong kinh doanh cua doanh nghiep se chu anh hng nhieu cua moi trng kinh doanh ben ngoai (moi trng kinh doanh, tnh hnh canh tranh trong nganh,.). Con neu von chu s hu co rui ro ac thu cao th hoat ong kinh doanh cua doanh nghiep se chu anh hng nhieu cua cac yeu to ac thu cua rieng doanh nghiep (kha nang quan tr, chat lng nguon nhan lc,). Ben canh anh gia rui ro kinh doanh, Moody va S&P cung anh gia rui ro tai chnh cua doanh nghiep di nhieu kha canh khac nhau. Cac loai ty so tai
chnh then chot c xem nh ong vai tro trung tam trong viec phan tch rui ro tai chnh cua doanh nghiep, o la : ty so phan anh kha nang sinh li, on bay tai chnh, hieu qua hoat ong, kha nang quan tr dong tien cho cac hoat ong va kha nang thanh khoan, kha nang linh hoat ve tai chnh. Qua trnh x ly cac d lieu tai chnh cua Moody va S&P cung co nhieu iem ang lu y. Chang han nh theo nghien cu cua Moody va S&P th cac ty so tai chnh co moi lien he tuyen tnh va phi tuyen en rui ro v n cua mot doanh nghiep. Do o Moody va S&P s dung nhieu ky thuat khac nhau e xac nh mc o tac ong bien te (marginal effect) cua cac ty so tai chnh en rui ro tong the cua doanh nghiep. Muc ch la nham chon ra c nhng ty so tai chnh phan anh manh nhat va ro rang nhat en rui ro v n cua doanh nghiep. Moody goi cac bien nay la bien ng vien (candidate variables). Gia tr cua cac bien ng vien se c ieu chnh bang phng phap thch hp va a vao cac mo hnh xep hang. Moody va S&P s dung nhieu mo hnh xep hang tn nhiem khac nhau trong qua trnh phan tch cua mnh: mo hnh Probit, mo hnh Altman, mo hnh Merton, mo hnh Moodys Cac bien so trong cac mo hnh nay cung c Moody va S&P ieu chnh cho phu hp vi phng phap phan tch cua mnh. Xac suat v n cua doanh nghiep c a ra t cac mo hnh xep hang se c cac chuyen gia phan tch va ieu chnh e phan anh chnh xac nhat rui ro tong the cua doanh nghiep. Sau o xac suat v n se c lien ket vi th hang thch hp trong he thong xep hang cua Moody va S&P e xep hang tn nhiem doanh nghiep trong mot khoang thi gian nhat nh. 1.3.1.2 Kinh nghiem cua c ve xep hang tn nhiem doanh nghiep Cac ngan hang c s dung he thong suy luan logic kieu xoan oc (fuzzy logic system) trong xep hang tn nhiem cac doanh nghiep vay von tai ngan hang mnh. Theo phng phap nay, cac ch tieu nh lng phan anh rui ro kinh doanh va rui ro tai chnh cua doanh nghiep se c gan cho nhieu kha nang khac nhau (cao - trung bnh - thap; tot - xau,) tuy vao nhan nh cua cac chuyen gia ve mc o cua cac ch tieu nay. Chang han nh toc o tang trng doanh thu cua doanh nghiep co the gan lien vi hai kha nang: rui ro cua doanh nghiep ang giam xuong nhng cung co the la rui ro ang tang len (v phu thuoc vao chu ky song cua san pham,). Do o ch tieu toc o tang trng doanh thu se c gan cho hai kha nang la tot va xau. Cac kha nang khac nhau cua cac
ch tieu nh lng sau o se c phan tch ket hp vi nhau theo mo hnh cau truc If/then. Muc tieu cua viec phan tch nay la nham chon ra c nhng ch tieu nh lng phan anh ro rang nhat en rui ro tong the cua doanh nghiep. Cac ch tieu nh lng c chon ra se c ngan hang ieu chnh gia tr bang phng phap thch hp va sau o s dung ket hp vi cac ch tieu nh tnh ve rui ro kinh doanh va rui ro tai chnh e phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep. Quy trnh xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac ngan hang c c the hien trong s o sau ay
Ch tieu tai chnh
D lieu nh lng bo sung
Cac tieu chuan va hanh vi ke toan
Phan tch ac thu nganh
X ly d lieu da tren he thong phan tch logic kieu xoan oc
Mc hang tn nhiem e xuat ban au
Quyet nh xep hang sau cung
1.3.1.3 Kinh nghiem Malaysia Nam 1990, C quan nh mc tn nhiem Malaysia (Rating Agency of Malaysia, goi tat la RAM) c thanh lap nham kch thch s phat trien cua th trng trai phieu a phng. Nam 1992 Ngan hang trung ng Malaysia uy quyen cho RAM nh mc tn nhiem tat ca chng khoan n cua cac cong ty khi phat hanh ra cong chung. Trong lnh vc xep hang tn nhiem doanh nghiep
RAM chu yeu tap trung vao phan tch nganh, phan tch hoat ong kinh doanh va phan tch hoat ong tai chnh. Phan tch nganh Viec phan tch nganh bat au bang viec anh gia ac iem cua nganh , xem xet tnh nhay cam cua cac nguon lc cong ty oi vi cac vien canh va chu ky kinh te khac nhau nh : xu hng trong chnh sach tien te va mau dch quoc te, cac c hoi kinh doanh, Phan tch hoat ong kinh doanh RAM tap trung xem xet cac yeu to nh : toc o tang trng cua cong ty so vi mc trung bnh toan nganh, kha nang sinh li, chien lc tiep th va nghien cu phat trien so vi cac oi thu canh tranh, thanh tch leo lai cong ty vt qua kho khan cua cac nha quan ly cao cap, mc o can thiep cua Chnh phu oi vi cac hoat ong cua cong ty, Phan tch hoat ong tai chnh Trong khi xem xet cac so lieu tai chnh, RAM tap trung vao ca 2 yeu to : o la thc tien mang tnh kinh te ve cac giao dch cho phep va viec anh gia ve kha nang tao ra tien mat, nhng khong phai la gia tr nh a bao cao ma la em so vi cac chi ph trong tng lai e hoan thanh ngha vu tra n cho nhng ngi nam gi trai phieu. Ben canh o RAM cung xem xet o nhay cam cua th trng trong ngan han, xu hng trong cac cam ket cua cong ty va cac yeu cau ve tang von 1.3.2 Mot so quy nh cua Uy ban Basel ve he thong xep hang tn nhiem noi bo cua cac ngan hang thng mai Thang 6 nam 2004, Uy ban Basel a xay dng mot hiep nh mi ve tieu chuan von quoc te, goi tat la Basel II. Theo yeu cau cua Basel II, cac ngan hang se s dung cac mo hnh da tren he thong d lieu noi bo e anh gia rui ro tn dung cua khach hang. Ngan hang se xac nh cac bien so sau ay e xac nh rui ro v n cua doanh nghiep: PD (Probability of Default) : Xac suat v n LGD (Loss Given Default) : Mat mat do v n
EAD (Exposure at Default): Tong d n cua khach hang tai thi iem khach hang khong tra c n e xac nh bien so PD (xac suat v n) ngan hang se can c so lieu cua cac khoan n trong qua kh cua khach hang gom cac khoan n a tra, khoan n trong han va khoan n khong thu hoi c. Theo yeu cau cua Basel II, e tnh toan c n trong vong mot nam cua khach hang, ngan hang phai can c vao so lieu d n cua khach hang trong vong t nhat la 5 nam trc o. Nhng d lieu c phan theo 3 nhom sau: + Nhom d lieu tai chnh lien quan en cac he so tai chnh cua khach hang cung nh cac anh gia cua cac to chc xep hang + Nhom d lieu nh tnh phi tai chnh lien quan en trnh o quan ly, kha nang nghien cu va phat trien, + Nhom d lieu mang tnh canh bao lien quan ti cac hien tng bao hieu kha nang khong tra c n cho ngan hang nh so d tien gi, han mc thau chi, Ngoai ra uy ban Basel con co cac quy nh ang chu y sau ay trong viec xay dng he thong xep hang tn nhiem noi bo cua cac ngan hang thng mai: He thong xep hang tn nhiem noi bo phai tach bach va phan biet ro gia hai hnh thc xep hang tn nhiem: xep hang tn nhiem doanh nghiep va xep hang tn nhiem khoan vay. Xep hang tn nhiem doanh nghiep dung e phan anh rui ro v n cua doanh nghiep trong mot khoang thi gian nhat nh, con xep hang tn nhiem khoan vay dung e phan anh rui ro ac thu cua tng giao dch gia ngan hang vi doanh nghiep. Ngan hang phai quy nh toi thieu la 8 mc hang khac nhau trong xep hang tn nhiem doanh nghiep, trong o phai co t nhat 7 hang dung e phan anh cac mc o rui ro v n khac nhau cua doanh nghiep va 1 hang dung e phan anh rui ro la cac doanh nghiep mc hang nay th chac chan se b v n. Cac th hang dung e xep hang tn nhiem doanh nghiep phai c nh ngha ro rang va tng ng cho tng th hang la cac mc o rui ro tn dung khac nhau.
Ngan hang phai thu thap tat ca cac thong tin co lien quan khi xep hang tn nhiem doanh nghiep. Co hai loai thong tin chnh dung trong xep hang : thong tin phan anh rui ro cua ngi vay va thong tin phan anh rui ro cua tng giao dch. Cac thong tin nay phai phu hp, ay u va cap nhat. Theo quy nh nay th mc hang tn nhiem cua doanh nghiep se c anh gia lai nh ky tuy vao nhng thong tin ve rui ro cua doanh nghiep ma ngan hang cap nhat c va nhng thong tin nay co anh hng ang ke en xac suat v n cua doanh nghiep. He thong xep hang tn nhiem cua ngan hang phai bao gom tat ca cac phng phap, quy trnh, he thong thu thap d lieu, he thong cong nghe thong tin e xac nh rui ro tn dung cua khach hang. oi vi moi khach hang ngan hang co the s dung ket hp nhieu phng phap xep hang khac nhau va se chon phng nao phan anh tot nhat rui ro tn dung cua khach hang. 1.3.3 Bai hoc kinh nghiem oi vi Viet Nam trong viec nang cao hieu qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac ngan hang thng mai Xep hang tn nhiem la mot qua trnh bao gom nhieu bc khac nhau va co moi lien he chat che vi nhau, t viec la chon cac d lieu phu hp vi ac iem cua tng nganh va tng doanh nghiep cho en viec x ly cac d lieu nay mot cach kheo leo va khoa hoc nham lam tang y ngha kinh te cua d lieu c s dung trong cac mo hnh xep hang. Neu thc hien tot ieu nay th cac ngan hang se lam tang o chnh xac trong viec xep hang tn nhiem cac doanh nghiep vay von tai ngan hang mnh va tao s cong bang cho cac doanh nghiep c xep hang. Xep hang tn nhiem la nhn ve tng lai phat trien cua doanh nghiep, do o viec phan tch cac d lieu ve tnh hnh tai chnh va kinh doanh cua doanh nghiep phai c at trong boi canh ve rui ro tong the cua doanh nghiep trc nhng thay oi co the co cua cac chu ky kinh te co the xay ra trong tng lai. Ben canh o viec xep hang tn nhiem doanh nghiep cung co nen tang ly thuyet vng vang ve cac trng hp khung hoang doanh nghiep.
Trong cong tac xep hang tn nhiem cac doanh nghiep vay von tai ngan hang th phai phan biet ro gia xep hang tn nhiem doanh nghiep va xep hang khoan vay. Xep hang tn nhiem la anh gia uy tn tn dung tong quat cua doanh nghiep trong mot khoang thi gian nhat nh. Con xep hang khoan vay la anh gia mc o ton that va mc o co the thu hoi cua khoan vay, do o xep hang khoan vay luon gan lien vi tng giao dch cu the va phu thuoc vao cac ieu kien khac nhau nh: mc hang tn nhiem ban au cua doanh nghiep, tai san am bao cho khoan vay, cac ieu khoan trong hp ong tn dung, Viet Nam can ay manh phat trien hn na th trng von, ac biet la th trng chng khoan e nhng thong tin ve dien bien tnh hnh kinh doanh cua doanh nghiep c chuyen tai nhanh chong tren th trng chng khoan. Nhng thong tin quan trong t th trng chng khoan nh ch so P/E, se la nhng can c quan trong trong cong tac xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac ngan hang thng mai. He thong ngan hang thng mai Viet Nam can nang cao hn na trnh o quan ly, au t chieu sau vao cong nghe ngan hang ac biet la cong nghe thong tin, cau truc lai bo may to chc, nham ap ng cac tieu chuan ve xep hang tn nhiem noi bo theo quy nh cua Uy ban Basel ve am bao an toan trong cac hoat ong ngan hang. ay cung la oi hoi e tao sc manh tong hp cho he thong ngan hang thng mai Viet Nam trong qua trnh hoi nhap kinh te quoc te. KET LUAN CHNG 1 Hoat ong tn dung cua NHTM luon oi mat vi nhieu loai rui ro, v vay viec nang cao hieu qua quan ly rui ro tn dung luon la moi quan tam hang au cua cac NHTM. Trong tien trnh nay th viec phat trien he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep co mot y ngha rat quan trong trong viec nang cao hieu qua quan ly rui ro tn dung cua cac NHTM Viet Nam. Xep hang tn nhiem doanh nghiep oi hoi phai phan tch ay u va khoa hoc nhieu ch tieu khac nhau co lien quan en rui ro tai chnh va rui ro kinh doanh cua doanh nghiep. Do o viec hoc tap kinh nghiem cua cac nc tren the gii ve xep hang tn nhiem doanh nghiep la khong the thieu e nang cao
hieu qua cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac NHTM Viet Nam. Chng 1 cua luan van a phan tch nhng ch tieu chu yeu dung trong xep hang tn nhiem doanh nghiep, trnh bay kinh nghiem cua cac nc trong lnh vc xep hang doanh nghiep va t o rut ra nhng bai hoc kinh nghiem oi vi Viet Nam e nang cao hieu qua xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac NHTM. Chng 2 tiep theo se phan tch nhng u iem va han che cua he thong xep hang tn nhiem cua cac NHTM tai TPHCM.
CHNG 2 PHAN TCH TNH HNH THC HIEN XEP HANG TN NHIEM DOANH NGHIEP CUA CAC NGAN HANG THNG MAI TAI THANH PHO HO CH MINH
2.1 Tong quan ve tnh hnh hoat ong tn dung cua cac ngan hang thng mai tai Thanh pho Ho Ch Minh 2.1.1 Nhng thuan li 2.1.1.1 Tnh hnh phat trien kinh te-xa hoi TPHCM TPHCM la trung tam kinh te- xa hoi cua ca nc. Trong nhng nam qua nen kinh te TPHCM luon tang trng vi toc o cao tren nhieu lnh vc nh san xuat cong nghiep, au t nc ngoai, dch vu ngan hang,... Cac bieu hien cu the cua s tang trng nay la: +Gia tr san xuat cong nghiep nam 2006 at tren 239.000 ty ong, tang 13,1% so vi nam 2005. +Tong kinh ngach xuat khau nam 2006 at tren 11,5 ty USD, kim ngach nhap khau at 5,5 ty USD. +au t trc tiep nc ngoai tai TPHCM nam 2006 at tren 1,4 ty USD vi khoang 180 d an c cap phep. +Dch vu the, ac biet la the ATM, trong nam 2006 tiep tuc phat trien vi toc o cao. Tnh en nam 2006 tong so the ATM tren a ban TPHCM at khoang 1.534.673 the, trong o rieng nam 2006 cac TCTD tren a ban a phat hanh 680.477 the, tang 1,14 lan so vi nam 2005. Nam 2006 tong doanh so the ATM at khoang 17.000 ty ong, gap 1,34 lan so vi nam 2005. +Lng kieu hoi chuyen ve trong nam 2006 at khoang 2,4 ty USD, tang 9,09% so vi nam 2005. +Cac dch vu ngan hang hien ai nh : dch vu option tien te, kinh doanh vang tren tai khoan, mua ban ky han, hoan oi, a c cac NHTM phat trien rat manh nham ho tr toi a cho hoat ong san xuat kinh doanh cua cac doanh nghiep tren a ban TPHCM.
2.1.1.2 Tnh hnh huy ong von cua cac NHTM tai TPHCM BANG C CAU NGUON VON HUY ONG CUA CAC NGAN HANG THNG MAI TAI TPHCM 3 NAM 2004, 2005, 2006. n v tnh : ty ong Nam 2004 Ch tieu Tuyet oi 150.337 101.480 48.857 +/- so vi 2003 29% 30% 27,3% Nam 2005 Tuyet oi 188.876 128.961 59.915 +/- so vi 2004 25,6% 27% 22,6% Nam 2006 Tuyet oi 259.705 174.030 85.675 +/- so vi 2005 37,5% 35% 43%
1. Phan theo loai tien te Tien gi VN Tien gi ngoai te 2. Phan theo tnh chat tien gi Tien gi cua TCKT va ca nhan Tien gi tiet kiem Phat hanh giay t co gia Nguon: CIC
150.337
29%
188.876
25,6%
259.705
37,5%
89.814
36,2%
99.069
10,3%
130.333
31,6%
54.682
20% 15,7%
83.543 6.264
52,8% 7,2%
110.008 19.364
31,7% 209,1%
5.841
Nam 2006 tong nguon von huy ong cua cac NHTM tren a ban TpHCM tang 37,5% so vi nam 2005. Ve c cau tien gi th trong nam 2006 toc o tang nguon von ngoai te cao hn so vi huy ong bang VN. Huy ong von ngoai te tang 43%, huy ong von bang VN tang 35%. Tuy nhien von huy ong bang
VN van chiem ty le cao va gi mc on nh t 67-68% trong tong nguon von huy ong. S d nguon von huy ong cua cac NHTM tang nhanh trong nam 2006 la do nhng nguyen nhan sau: +Nhu cau von tn dung trong nam 2006 cua cac doanh nghiep tren a ban TPHCM tang manh nen oi hoi cac NHTM phai tang lai suat huy ong e canh tranh nham thu hut c nhieu nguon von ap ng hoat ong tn dung cua ngan hang mnh. +Lai suat USD lien tuc tang trong nam 2006 nen oi hoi cac NHTM phai gia tang lai suat VN nham am bao s chenh lech gia lai suat VN va lai suat USD e hap dan ngi dan gi VN nhieu hn so vi gi bang USD. +Trong nam 2006 cac NHTM tren a ban a phat hanh nhieu loai giay t co gia e huy ong von nh : ky phieu, trai phieu, chng ch tien gi, Cac loai giay t co gia nay vi lai suat bang hoac cao hn lai suat ngan hang a lam cho th trng huy ong von cang them soi ong. 2.1.1.3 Tnh hnh hoat ong tn dung cua cac NHTM tai TPHCM BANG TNH HNH HOAT ONG TN DUNG CUA CAC NGAN HANG THNG MAI TAI TPHCM 3 NAM 2004, 2005, 2006 n v tnh: ty ong Nam 2004 Ch tieu Tuyet oi 136.624 88.512 48.112 136.624 79.838 +/- so vi 2003 35,4% 30,4% 45,9% 35,4% 33,4% Nam 2005 Tuyet oi 175.759 113.371 62.388 175.759 102.553 +/- so vi 2004 28,6% 28% 29,6% 28,6% 28,4% Nam 2006 Tuyet oi 219.699 146.517 73.182 219.699 131.819 +/- so vi 2005 25% 29,2% 17,3% 25% 28,5%
1. Phan theo loai tien te D n bang VN D n bang ngoai te 2. Phan theo thi han n D n ngan han
D n trung dai han Nguon : CIC
56.786
38,4%
72.206
27,1%
87.880
20%
Tong d n cua cac NHTM tren a ban TPHCM nam 2006 at 219.699 ty ong, vi n ngan han chiem 60% trong tong d n. Do nhu cau ve von kinh doanh ngan han cua cac thanh phan kinh te ngay cang tang nen cac NHTM tai TPHCM trong thi gian qua a ay manh hnh thc cho vay ngan han nh cho vay tieu dung oi vi cac tang lp dan c, cho vay e bo sung von lu ong oi vi cac doanh nghiep va va nho, e phuc vu cho hoat ong san xuat kinh doanh cua khu vc dan c va cua cac doanh nghiep. Mat khac tr so tuyet oi cua d n trung va dai han cua cac NHTM cung tang dan qua cac nam ieu nay cho thay cac NHTM a khong ngng no lc c cau lai d n tn dung e am bao s can oi gia d n tn dung ngan, trung va dai han. C cau tn dung gia cho vay trung dai han va cho vay ngan han cua cac NHTM tai TPHCM thi gian qua tiep tuc duy tr mc 60%-61% oi vi cho vay ngan han va 39%-40% oi vi cho vay trung va dai han. ay la c cau hp ly phu hp vi can oi nguon von huy ong c gia von trung dai han va von ngan han cua cac NHTM va la c cau c cac NHTM tren a ban duy tr lien tuc trong thi gian qua. 2.1.2 Nhng kho khan Hoat ong tn dung cua cac NHTM tren a ban TPHCM trong nhng nam qua a lien tuc tang trng, chat lng tn dung cung c cac NHTM ngay cang quan tam nham lam giam en mc thap nhat ty le n xau trong hoat ong tn dung cua ngan hang. Tuy nhien van e quan ly rui ro tn dung cua cac NHTM tren a ban TPHCM van con nhng han che nh sau: Viec quan ly rui ro tn dung cua cac NHTM con cha ong bo, cha co chien lc ro rang. Noi dung chu yeu trong quan ly rui ro tn dung la phong nga pham vi tng khoan vay ma cha co chien lc quan ly danh muc cac khoan vay. oi vi tng khoan vay, bien phap phong nga rui ro ch mang tnh nh tnh. He thong xep hang rui ro tn dung tai cac ngan hang thng mai cha phat huy tot vai tro trong lng hoa c chnh xac mc o rui ro cua cac khoan tn dung ma ngan hang cap cho khach hang.
He thong quan ly rui ro tn dung tuy a c cac NHTM ngay cang quan tam nhng bien phap quan ly van con nhieu han che va cha ap ng c yeu cau khach quan cua hoi nhap kinh te quoc te. Cac NHTM cha xay dng c mot cach co he thong viec quan ly rui ro tn dung theo nganh nghe va oi tng khach hang. Chnh v vay ma cac NHTM hien nay con cha chu ong tm nhng khach hang va nganh kinh doanh hoat ong kinh doanh co hieu qua cao e cung cap dch vu tn dung nham nang cao li nhuan cho ngan hang. Mo hnh to chc quan ly quan ly rui ro tn dung cua cac NHTM van con cac han che nh: khong tap trung c cac luong thong tin chu yeu ve hoat ong tn dung cua ngan hang e xay dng, kiem tra cac muc tieu chien lc va phong nga rui ro tn dung; he thong to chc quan ly rui ro con thieu cac c quan phan tch, d bao moi trng kinh doanh, anh gia nguon lc va xac nh tam nhn trung va dai han e quan ly co hieu qua cac hoat ong ngan hang theo ung nh hng a e ra, 2.2 Qua trnh phat trien he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac ngan hang thng mai tai TPHCM Qua trnh phat trien he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM tai TPHCM co the chia thanh 2 giai oan nh sau: 2.2.1 Giai oan 1994-2000 Trong giai oan nay cong tac xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM chu yeu da vao hng dan cua cong van so 180/CV-TD3 cua Vu tn dung NHNN ngay 20/06/1994, cac tieu chuan phan loai doanh nghiep cua Bo tai chnh tai thong t 21/LB-BTC ngay 17/06/1993, thong t 17/1998/TTLTBLTB-BTC ngay 31/12/1998 ve cac ch tieu e phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep cho tng nhom nganh. Viec phan tch xep hang doanh nghiep trong giai oan nay c thc hien tai hau het cac NHTM nha nc. Cac ngan hang lien doanh va ngan hang nc ngoai cung thc hien xep hang tn nhiem doanh nghiep trong nghiep vu tn dung cua mnh. Con he thong cac NHTMCP trong nc cung bat au quan tam en xep hang tn nhiem doanh nghiep, nhng do nhieu nguyen nhan khac nhau nen viec xep hang doanh nghiep cua cac NHTMCP ch mang tnh hnh thc.
2.2.2 Giai oan t nam 2000 en nay Trong xu the canh tranh va hoi nhap kinh te quoc te nen cac NHTM quoc doanh va NHTM co phan eu quan tam en viec nang cao chat lng tn dung cua ngan hang mnh, va do o viec phan tch tai chnh va anh gia xep hang tn nhiem doanh nghiep la ky thuat nghiep vu khong the thieu cua cac NHTM. C s phap ly cho viec xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM trong giai oan nay la : +Quyet nh 284/2000/Q-NHNN ngay 25/09/2000 cua Thong oc NHNN ve quy che cho vay cua TCTD oi vi khach hang +Thong t lien tch so 10/2000/TTLT-BLTBXH-BTC ngay 04/04/2000 ve hng dan xep hang doanh nghiep nha nc +Quyet nh so 57/2002/Q-NHNN ngay 24/01/2002 cua Thong oc NHNN ve viec trien khai th iem e an phan tch, xep loai tn dung doanh nghiep +Quyet nh 473/2004/Q-NHNN ngay 28/04/2004 cua Thong oc NHNN ve viec phe duyet e an phan tch, xep loai tn dung doanh nghiep. +Quyet nh so 493/2005/Q-NHNN ngay 22/04/2005 cua Thong oc NHNN ve phan loai n, trch lap va s dung d phong e x ly rui ro tn dung trong hoat ong cua cac NHTM +Quyet nh so 1253/Q-NHNN ngay 21/06/2006 cua Thong oc NHNN ve viec cho phep Trung tam Thong tin tn dung CIC thc hien nghiep vu phan tch, xep hang tn nhiem doanh nghiep He thong cac ch tieu dung e phan tch, xep hang tn nhiem doanh nghiep gia cac NHTM nha nc va cac NHTMCP cung co nhng iem tng ong va khac nhau. Ve ch tieu tai chnh Trong anh gia ve tnh hnh tai chnh e xep hang tn nhiem doanh nghiep th cac NHTM nha nc s dung 11 ch tieu c cho trong bang sau: Ch tieu Ch tieu thanh khoan Ty trong (%) 16%
1. Kha nang thanh toan ngan han 2. Kha nang thanh toan nhanh Ch tieu hoat ong 3. Vong quay hang ton kho 4. Ky thu tien bnh quan 5. Hieu qua s dung tai san Ch tieu can n 6. N phai tra/ tong tai san 7. N phai tra/ nguon von chu s hu 8. N qua han/ tong d n ngan hang Ch tieu thu nhap 9. Tong thu nhap trc thue/ doanh thu 10. Tong thu nhap trc thue/ tong tai san co 11. Tong thu nhap trc thue/ nguon von chu s hu Tong Nguon : So tay tn dung ngan hang Cong thng Viet Nam
8% 8% 30% 10% 10% 10% 30% 10% 10% 10% 24% 8% 8% 8% 100%
oi vi cac NHTM co phan th ben canh 11 ch tieu tai chnh cua cac NHTM nha nc, cac NHTMCP con xay dng them cho ngan hang mnh cac ch tieu nh : am bao von cho san xuat kinh doanh, nang lc i vay, toc o tang doanh thu, toc o tang li nhuan, Ve ch tieu phi tai chnh Ben canh cac ch tieu tai chnh, cac ch tieu phi tai chnh cung c cac NHTM s dung e o lng mc o tn nhiem cua doanh nghiep oi vi ngan hang. Cac ch tieu phi tai chnh gom co: Nhom ch tieu ve kha nang quan tr dong tien cho cac hoat ong: he so kha nang tra lai, he so kha nang tra n goc, xu hng cua lu chuyen tien te thuan
trong qua kh, trang thai lu chuyen tien thuan t hoat ong, tien va cac khoan tng ng tien/von chu s hu. Nhom ch tieu ve chat lng quan ly : nang lc chuyen mon va kinh nghiem cua ngi ieu hanh doanh nghiep, kinh nghiem trong nganh cua ban quan ly doanh nghiep, moi trng kiem soat noi bo, thanh tu at c cua ban quan ly, tnh kha thi cua phng an kinh doanh. Nhom ch tieu ve uy tn cua doanh nghiep trong quan he vi ngan hang nh: tra n ung han, n qua han trong qua kh, so lan gia han n, so lan cham tra lai vay, so d tien gi trung bnh thang tai ngan hang, thi gian duy tr tai khoan vi ngan hang, so lng cac loai giao dch vi ngan hang, so lng giao dch hang thang vi tai khoan tai ngan hang, so lng cac ngan hang khac ma doanh nghiep duy tr tai khoan. Nhom ch tieu ve moi trng kinh doanh : trien vong nganh, thng hieu san pham, v the canh tranh, so lng oi thu canh tranh, thu nhap cua doanh nghiep trc qua trnh oi mi, cai cach. Nhom ch tieu ve ac iem hoat ong cua doanh nghiep : a dang hoa cac hoat ong (theo nganh, th trng, v tr), thu nhap t hoat ong xuat khau, s phu thuoc vao cac oi tac, li nhuan cua cong ty trong nhng nam gan ay, v the cua doanh nghiep oi vi cac cong ty khac, tai san am bao. Ve phng phap xep hang Viec xep hang tn nhiem doanh nghiep c thc hien bang cach cham iem cac ch tieu tai chnh va phi tai chnh theo thang iem va tieu chuan anh gia a nh san. Sau khi cham iem cac ch tieu tai chnh va phi tai chnh mot so NHTM con s dung iem thng/phat tuy vao ty le d n co tai san am bao, he so t tai tr cua doanh nghiep, li the thng mai, uy tn cua doanh nghiep tren th trng va cac thong tin khac. Can c vao tong iem cua cac ch tieu tai chnh va phi tai chnh, iem thng/phat (neu co) cua doanh nghiep ma moi ngan hang se tuy theo quy nh ve thang iem xep hang cua ngan hang mnh e xep doanh nghiep vao th hang thch hp. So lng cac th hang tn nhiem doanh nghiep cung khac nhau gia cac NHTM. Chang han nh, Ngan hang cong thng Viet Nam va Ngan hang
Nong nghiep va Phat trien nong thon Viet Nam th quy nh 10 th hang, Ngan hang au t va phat trien Viet Nam th quy nh 7 th hang, Hien nay theo Quyet nh so 1253/Q-NHNN ngay 21/06/2006 cua Thong oc NHNN ve viec cho phep Trung tam Thong tin tn dung CIC thc hien nghiep vu phan tch, xep hang tn nhiem doanh nghiep th doanh nghiep se c xep vao 1 trong 9 th hang sau ay AAA Tren 139 iem AA 124-138 iem A 109-123 iem Loai toi u : doanh nghiep hoat ong at hieu qua cao. Kha nang t chu tai chnh rat tot. Trien vong phat trien lau dai, tiem lc tai chnh manh. Lch s vay tra n tot. Rui ro thap nhat Loai u : Doanh nghiep hoat ong co hieu qua va on nh. Kha nang t chu tai chnh tot. Lch s vay tra n tot. Rui ro thap.
Loai tot : Tnh hnh tai chnh on nh, hoat ong kinh doanh co hieu qua. Lch s vay tra n tot. Rui ro tng oi thap.
BBB Loai kha : Hoat ong tng oi hieu qua, tnh hnh tai chnh on 94-108 iem nh tuy nhien co han che nhat nh ve tiem lc tai chnh. Rui ro trung bnh BB 79-93 iem Loai trung bnh kha : Doanh nghiep hoat ong tot trong hien tai nhng de b anh hng bi nhng bien ong ln trong kinh doanh do sc ep canh tranh. Tiem lc tai chnh trung bnh. Rui ro trung bnh Loai trung bnh : Doanh nghiep hoat ong cha co hieu qua, kha nang t chu tai chnh thap. Rui ro tng oi cao Loai trung bnh yeu : doanh nghiep hoat ong co hieu qua thap, nang lc quan ly kem, kha nang tra n thap, t chu ve tai chnh yeu. Rui ro cao Loai yeu : doanh nghiep hoat ong kem hieu qua, t chu tai chnh yeu kem. Kha nang tra n ngan hang kem. Rui ro rat cao Loai yeu kem : doanh nghiep hoat ong yeu kem, thua lo keo
B 64-78 iem CCC 49-63 iem CC 34-48 iem C
Di 33 iem Nguon : CIC
dai, khong t chu ve tai chnh. Nang lc quan ly yeu kem, co n qua han. Rui ro rat cao
Ve thay oi mc xep hang Th hang tn nhiem cua cac doanh nghiep cung nh ky c cac NHTM anh gia lai cho phu hp vi s thay oi ve rui ro cua doanh nghiep. Moi ngan hang cung co nhng cach anh gia khac nhau ve van e nay. Chang han nh, Ngan hang au t va Phat trien Viet Nam quy nh se anh tut 1 hang neu khach hang co ket qua kinh doanh lo 2 nam lien tiep, anh tut 2 hang neu co quyet nh khi to oi vi thanh vien Ban lanh ao hoac ke toan trng. Con Ngan hang Ngoai thng Viet Nam th quy nh : khi co cac cac tn hieu nh bo may quan ly cua doanh nghiep khong kiem soat c kinh doanh gay lo, that thoat tai san, dong tien t cac hoat ong khong am bao tra n, to chc san xuat kinh doanh khong hp ly, th se tien hanh anh gia lai th hang cua doanh nghiep.
2.3 Nhng u iem va han che trong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM tai TPHCM 2.3.1 Nhng u iem Cac NHTM a chon loc c mot so ch tieu tai chnh va phi tai chnh tng oi phu hp e o lng rui ro cua doanh nghiep. Cu the: +Ve ch tieu tai chnh : cac NHTM a chon c cac ch tieu nh kha nang thanh toan, vong quay hang ton kho, n phai tra/tong tai san, li nhuan/tong tai san. ay la cac ch tieu a c cac to chc xep hang tn nhiem ln nh Moody va S&P s dung trong xep hang tn nhiem doanh nghiep. +Ve ch tieu phi tai chnh : cac NHTM a chon c cac ch tieu nh v the canh tranh cua doanh nghiep, mc o rui ro nganh, trien vong nganh, trnh o va kinh nghiem ban lanh ao doanh nghiep, kha nang quan tr dong tien cho cac
hoat ong. ay la cac ch tieu nh tnh rat quan trong trong anh gia hieu qua san xuat kinh doanh cua doanh nghiep. Viec la chon cac ch tieu tai chnh va phi tai chnh e xep hang tn nhiem doanh nghiep cho thay cac NHTM a co s chac loc can c vao thc trang hoat ong san xuat kinh doanh cua cac doanh nghiep Viet Nam va cac quy nh phap ly co lien quan Chang han nh trong viec cham iem quy mo doanh nghiep, cac NHTM can c vao 4 ch tieu la von kinh doanh, so ngi lao ong, doanh thu thuan va mc nop ngan sach. Trong khi o cac nc phat trien thng dung cac ch tieu nh quy mo tong tai san, quy mo doanh thu, gia tr th trng tong tai san va gia tr th trng von chu s hu e anh gia quy mo doanh nghiep. Tuy nhien do th trng chng khoan Viet Nam con cha phat trien manh, cac quy nh ve che o ke toan va bao cao thong ke con nhieu bat cap, nen 4 ch tieu ma cac NHTM Viet Nam s dung e anh gia quy mo doanh nghiep la tng oi phu hp vi thc tien hoat ong san xuat kinh doanh cua cac doanh nghiep Viet Nam. Ngan hang nha nc va cac Bo nganh co lien quan ngay cang quan tam xay dng he thong cac ch tieu tai chnh va phi tai chnh e hng dan cac NHTM anh gia xep hang tn nhiem doanh nghiep Chang han nh Thong t 17/1998/TTLT-BLTB-BTC ngay 31/12/1998 cua Bo tai chnh a e cap kha cu the qua trnh phan tch, xep loai doanh nghiep lam c s thong nhat cho viec s dung ket qua phan tch cua nhieu oi tng co lien quan nh ngan hang, thue, kiem toan. Quyet nh 57/2002/Q-NHNN ngay 24/01/2002 va gan ay la Quyet nh 1253/Q-NHNN ngay 21/06/2006 cua Thong oc NHNN a e cap kha chi tiet cac ch tieu tai chnh va phi tai chnh e hng dan cac NHTM thc hien xep hang tn nhiem doanh nghiep. Cac NHTM Viet Nam ngay cang quan tam en nang cao hieu qua cong tac xep hang tn nhiem doanh nghiep tai ngan hang mnh Co the thay trong thi gian qua cac NHTMCP a rat nang ong trong hp tac vi cac to chc quoc te nh IFC, ngan hang nc ngoai, trong viec hoan thien he thong cac ch tieu tai chnh cho phu hp vi ac iem san xuat kinh
doanh cua cac doanh nghiep Viet Nam. Muc tieu cua cac NHTMCP la nham lam tang o chnh xac trong cong tac xep hang tn nhiem doanh nghiep cua ngan hang mnh. Ben canh o th trong cac quyet nh cho vay cua mnh, cac NHTM luon xet en ket qua xep hang tn nhiem doanh nghiep e co chnh sach khach hang phu hp: doanh nghiep co rui ro thap th se c hng mc lai suat thap va ngc lai. ieu nay cho phep NHTM co mot nh hng tot hn ve rui ro trong cho vay oi vi cac doanh nghiep. 2.3.2 Nhng han che Cac ch tieu tai chnh e phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM van con thieu cac ch tieu quan trong Chang han nh e anh gia kha nang thanh toan cua doanh nghiep, cac NHTM s dung hai ch tieu la kha nang thanh toan hien hanh va kha nang thanh toan nhanh, va do o a thieu mot ch tieu rat quan trong o la ch tieu von lu ong rong mot ch tieu rat quan trong trong anh gia kha nang thanh toan cua doanh nghiep. Mat khac, hai ch tieu kha nang thanh toan hien hanh va kha nang thanh toan nhanh eu co noi dung thong tin tng t nhau, bi v kha nang thanh toan nhanh ch n thuan la kha nang thanh toan hien hanh a loai tr bt hang ton kho trong tong tai san lu ong. Hn na, khoan muc hang ton kho th a c s dung trong ch tieu vong quay hang ton kho e phan anh hieu qua hoat ong cua doanh nghiep, do o ch can s dung kha nang thanh toan nhanh ma thoi. Ben canh o, cac NHTM van con thieu cac ch tieu tai chnh rat quan trong e xep hang tn nhiem doanh nghiep, chang han nh: nhom ch tieu the hien s linh hoat ve tai chnh cua doanh nghiep, toc o tang trng doanh thu, toc o tang trng li nhuan, gia tr th trng tong tai san cua doanh nghiep, Ben canh viec thieu cac ch tieu tai chnh, he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM Viet Nam van cha co tieu chuan thong nhat chung e anh gia va tnh iem cac ch tieu tai chnh. V vay doanh nghiep loai A cua ngan hang nay co the la loai B cua ngan hang khac. He thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM con thieu cac ch tieu e lng hoa v the canh tranh cua doanh nghiep, mc o rui ro nganh va kha nang quan tr ieu hanh cua doanh nghiep
V the canh tranh la mot ch tieu rat quan trong e anh gia rui ro va trien vong phat trien trong tng lai cua doanh nghiep. Hai doanh nghiep co rui ro tai chnh nh nhau nhng se co th hang rat khac nhau tuy vao cac thach thc en t moi trng kinh doanh ma moi doanh nghiep gap phai va cac c hoi kinh doanh ma moi doanh nghiep co c va co the nam bat c, tc la tuy thuoc vao v the canh tranh cua moi doanh nghiep. Hien tai he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM Viet Nam van con thieu ca ch tieu nh tnh va nh lng e phan tch v the canh tranh cua doanh nghiep. ay la mot han che trong he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM Viet Nam hien nay. Rui ro nganh cung la mot ch tieu quan trong e phan tch xep hang doanh nghiep bi v ay la loai rui ro he thong, moi doanh nghiep hoat ong trong cac nganh nghe khac nhau se chu tac ong ve rui ro cua nganh o. Hien tai cac NHTM Viet Nam cha xay dng c ay u he thong cac ch tieu nh tnh va nh lng e phan tch rui ro nganh trong xep hang tn nhiem doanh nghiep. Mat khac, cac thong tin, so lieu kinh te v mo lien quan en nganh kinh te, thong tin ve th trng trong va ngoai nc ma cac NHTM cap nhat c con qua ngheo nan e co the s dung trong phan tch rui ro nganh ma doanh nghiep ang hoat ong. Do o viec anh gia rui ro nganh cua NHTM con phu thuoc nhieu vao nhan nh chu quan cua ngi phan tch. ay cung la mot han che ma cac NHTM Viet Nam can co giai phap khac phuc trong thi gian ti. Kha nang quan tr ieu hanh doanh nghiep la mot ch tieu khong the thieu trong xep hang tn nhiem doanh nghiep. Viec lng hoa kha nang quan tr ieu hanh la nham anh gia kha nang chu ng cua doanh nghiep trc nhng bien ong cua moi trng kinh doanh va rui ro trong chnh sach tai chnh cua doanh nghiep. Moi doanh nghiep eu co ac iem khac nhau ve so lng cac khach hang, moi lien he vi cac nha cung cap, chi ph san xuat, chat lng san pham, nen moi doanh nghiep eu co chien lc kinh doanh, chnh sach tai chnh va tng ng la mc o rui ro kinh doanh va rui ro tai chnh se khac nhau. e anh gia kha nang quan tr ieu hanh cua doanh nghiep th he thong xep hang tn nhiem cua cac NHTM hien nay chu yeu da vao mot so cac ch tieu nh tnh nh: trnh o hoc van, nang lc chuyen mon cua Ban lanh ao doanh nghiep, uy tn cua ban lanh ao doanh nghiep, kha nang nam bat th trng cua ban lanh
ao, Do o chu yeu da vao cac ch tieu nh tnh nen cac NHTM rat kho at c s chnh xac trong viec lng hoa rui ro kha nang quan tr ieu hanh cua doanh nghiep bi v viec anh gia khi o se phu thuoc nhieu vao kien thc va nhan nh chu quan cua ngi phan tch xep hang. He thong xep hang tn nhiem doanh nghip con cha chu trong anh gia dong lu chuyen tien te ca doanh nghip Hieu qua hoat ong cua doanh nghiep phai c ket hp phan tch vi lu chuyen tien te e hieu c doanh nghiep co tien t au va tien a c s dung nh the nao e ap ng cho cac hoat ong kinh doanh va thanh toan cua doanh nghiep. Cac he so tai chnh co the lam sang to ve kha nang sinh li, hieu qua quan ly tai san co, tai san n cua doanh nghiep nhng khong trc tiep noi len so tien ma doanh nghiep san co trong nhng khoang thi gian khac nhau e hoan tra ung han cac khoan vay. Do o cac ch tieu ve lu chuyen tien te cua doanh nghiep la cac ch tieu rat can thiet e anh gia kha nang quan tr dong tien cho cac hoat ong cua doanh nghiep. Hien tai ch co Ngan hang Ngoai thng Viet Nam la chu trong phan tch ch tieu lu chuyen tien te trong xep hang tn nhiem doanh nghiep, con cac NHTM khac th viec phan tch ch tieu nay van con cha c chu trong va quan tam ung mc. Tieu chuan, chuan mc so sanh cua cac ch tieu tai chnh va phi tai chnh con nhng han che nhat nh Trong phng phap anh gia rui ro tai chnh doanh nghiep cua cac NHTM, cac ch tieu tai chnh sau khi c tnh toan lai c so sanh trc tiep vi ch tieu trung bnh nganh hoac vi ky trc ma thieu qua trnh ieu chnh d lieu e gia tr cua cac ch tieu nay phan anh sat nhat en xac suat v n cua doanh nghiep. Cac to chc xep hang nh Moody va S&P co nhieu ky thuat khac nhau e ieu chnh gia tr cua cac ty so tai chnh e cac ty so nay phan anh tng oi chnh xac en xac suat v n cua doanh nghiep. Mat khac do bao cao tai chnh cua cac doanh nghiep Viet Nam con thieu trung thc nen cac ty so tai chnh sau khi tnh ra cung phan anh khong chnh xac tnh hnh tai chnh cua doanh nghiep. Chnh v vay ma cac ch tieu phi tai chnh chiem en 60-70% trong thang iem xep hang tn dung cua cac NHTM Viet Nam. Ma cac ch tieu phi tai chnh th van con nhng han che nh a phan tch tren.
Ket qua xep hang cha phat huy het tac dung Hien tai he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM ch mi c dung e thc hien chnh sach khach hang, xac nh lai suat cho vay va ph dch vu. Do hieu qua cong tac xep hang tn dung doanh nghiep con nhieu han che nen cac NHTM Viet Nam cha the s dung ket qua xep hang tn nhiem doanh nghiep e tien hanh phan loai n va trch lap d phong rui ro, c cau lai danh muc tn dung, nham nang cao hieu qua quan ly rui ro tn dung tai ngan hang mnh. Chung ta co the thay ro nhng u iem va han che cua he thong xep hang tn nhiem tai NHTM thong qua hai v du sau ay (can c theo tieu chuan xep hang tn nhiem doanh nghiep cua Ngan hang Cong thng Viet Nam) V DU 1 Cong ty co phan ABC chuyen san xuat si, vai, may quan ao cac loai e xuat khau va tieu thu trong nc. - Tai lieu dung lam can c anh gia bao gom Bao cao ket qua hoat ong kinh doanh va Bang can oi ke toan
- Bang ket qua kinh doanh cua cong ty co phan ABC n v tnh : ty ong DIEN GIAI Ma so Ky trc Ky nay Tong doanh thu 01 468 625 Trong o: doanh thu hang xuat khau 02 280 330 Cac khoan giam tr 03 4 8 (05 + 06 + 07) Trong o: 04 +Giam gia hang ban 05 +Hang ban b tra lai 06 +Thue TTB, thue xuat khau phai nop 07 1.Doanh thu thuan (01 03) 10 464 622 2.Gia von hang ban 11 409 553 3.Li nhuan gop (10 11) 20 55 69
4.Chi ph ban hang 5.Chi ph quan ly doanh nghiep 6.Li nhuan thuan t hoat ong kinh doanh -Thu nhap hoat ong tai chnh -Chi ph hoat ong tai chnh 7.Li nhuan hoat ong tai chnh (31 - 32) -Cac khoan thu nhap bat thng -Chi ph bat thng 8.Li nhuan bat thng (41 - 42) 9.Tong li nhuan trc thue (30 + 40 + 50) 10.Thue TNDN phai nop 11.Li nhuan sau thue (60 - 70)
21 22 30 31 32 40 41 42 50 60 70 80
12 14 29 4 24 (20) 18 9 9 18 5,76 12,24
17 19 33 8 24 (16) 12 7 5 22 7,04 14,96
- Bang can oi ke toan cua cong ty co phan ABC n v tnh : ty ong DIEN GIAI Ky trc Ky nay TAI SAN A-Tai san lu ong va au t ngan han 218 388 I-Tien 10 30 II-Cac khoan au t tai chnh ngan han III-Cac khoan phai thu 22 110 IV-Hang ton kho 184 238 V-Tai san lu ong khac 2 10 VI-Chi s nghiep B-Tai san co nh va au t dai han 410 354 I-Tai san co nh 375 344 - Nguyen gia 485 510 - Khau hao (110) (166) II-Cac khoan au t dai han III-Chi ph xay dng d dang 35 2 IV-Cac khoan ky quy, ky cc dai han 0 8 Tong cong tai san 628 742 NGUON VON A-N phai tra 489 596 I-N ngan han 266 371 - Vay ngan han 266 371
- Phai tra ngi ban II-N dai han III-N khac B-Nguon von chu s hu I-Nguon von, quy - Nguon von kinh doanh - Li nhuan cha phan phoi II-Nguon kinh ph Tong cong nguon von
0 223 139 139 125 14 0 628
0 225 146 146 137 9 0 742
CHAM IEM DOANH NGHIEP: - Phan loai doanh nghiep theo nganh: Doanh nghiep thuoc nhom nganh CONG NGHIEP. - Bang cham iem quy mo doanh nghiep TIEU CH 1. Nguon von kinh doanh 2. So lao ong 3. Doanh thu thuan 4. So tien nop ngan sach/nam TONG CONG TR SO 137 ty ong 2000 ngi 622 ty ong 7,04 ty ong IEM 30 15 40 12 97
iem so ve quy mo cua doanh nghiep la 97 iem : doanh nghiep co quy mo thuoc loai 1 (quy mo ln) CHAM IEM CAC CH TIEU TAI CHNH Bang ket qua cac ch tieu tai chnh Ch tieu Cong thc Ket qua 1-Kha nang thanh toan TSL / N ngan han 388/371=1,05 ngan han 2- Kha nang thanh toan (TSL Hang ton kho)/ (388 - 238)/371=0,40 nhanh N ngan han 3- Vong quay hang ton Gia von hang ban/Bnh 553/211=2,62 kho quan hang ton kho
Bnh quan cac khoan 66x360/622=38,19 4- Ky thu tien bnh quan phai thux360/doanh thu thuan trong ky Doanh thu thuan trong 622/685=0,91 5- Hieu qua s dung tai ky/ bnh quan tong tai san san 6- N phai tra so vi tai N phai tra/tong tai san 596/742=0,80 san 7- N phai tra so vi von N phai tra/von chu s 596/146=4,08 chu s hu hu 8- N qua han so vi N qua han/tong d n 0/371=0 tong d n 9- Tong thu nhap trc Tong thu nhap trc 22/622=0,04 thue so vi doanh thu thue/doanh thu thuan 10- Tong thu nhap trc Tong thu nhap trc 22/742=0,03 thue so vi tong tai san thue/ tong tai san 11- Tong thu nhap trc Tong thu nhap trc 22/146=0,15 thue so vi von chu s thue/ von chu s hu hu
Bang cham iem cac ch tieu tai chnh iem Phan loai ch tieu tai chnh Trong so 100 80 60 40 20 Ch tieu 1-Kha nang thanh toan ngan han 2- Kha nang thanh toan nhanh 3- Vong quay hang ton kho 8% 8% 10% 1,05 0,40 2,62
So iem 4.8 4.8 4
4- Ky thu tien bnh quan 5- Hieu qua s dung tai san 6- N phai tra so vi tai san 7- N phai tra so vi von chu s hu 8- N qua han so vi tong d n 9- Tong thu nhap trc thue so vi doanh thu 10- Tong thu nhap trc thue so vi tong tai san 11- Tong thu nhap trc thue so vi von chu s hu
10% 10% 10% 10% 10% 8%
38,19 0,91 0,80 4,08 0.00 0,04
10 2 2 2 10 4.8
8%
0,03
1.6
8%
0,15 Tong iem
8 54
Tong so iem cac ch tieu tai chnh la 54 iem
CHAM IEM CAC CH TIEU PHI TAI CHNH: Cham iem tn dung theo tieu ch lu chuyen tien te Bang lu chuyen tien te cong ty co phan ABC n v tnh : ty ong I. Lu chuyen tien t hoat ong kinh doanh Doanh thu thuan 622 CL Cac khoan phai thu -88 Gia von hang ban -553 Khau hao trong ky 56
CL Hang ton kho CL TSL khac CL Phai tra ngi ban CL Ngi mua tra tien trc CL Phai tra khac Chi ph ban hang Chi ph quan ly doanh nghiep Thue TNDN phai nop Lu chuyen tien thuan t hoat ong kinh doanh II. Lu chuyen tien t hoat ong tai chnh Li nhuan bat thng Li nhuan t hoat ong tai chnh CL Vay ngan han CL N dai han CL N khac CL Von gop (=NVCSH CK - K - P sau thue) Lu chuyen tien thuan t hoat ong tai chnh III. Lu chuyen tien t hoat ong au t CL au t tai chnh ngan han CL au t tai chnh dai han CL Tai san co nh (nguyen gia) CL XDCB DD & cac khoan khac Lu chuyen tien thuan t hoat ong au t IV. Lu chuyen tien thuan trong ky V. Tien ton au ky VI. Tien ton cuoi ky
-54 -8 0 0 0 -17 -19 -7 -68 5 -16 105 2 0 -8 88 0 0 -25 25 0 20 10 30
Bang ket qua cac ch tieu lu chuyen tien te Ch tieu Cong thc Ket qua 1- He so kha nang tra lai (Li nhuan trc thue (22 + 3,5)/ 3,5 = 7,28 +Lai vay)/ Lai vay 2- He so kha nang tra n Lu chuyen tien thuan t -68/ 371 = -0,18 goc hoat ong kinh doanh/
(N ngan han + N dai han en han tra) 3- Xu hng cua lu Tang nhanh, tang, on On nh chuyen tien te thuan nh, giam, am trong qua kh 4- Trang thai lu chuyen So sanh vi li nhuan -68 (Am) tien te thuan t hkd thuan 5- Tien va cac khoan Tien va cac khoan tng 30/146 = 0,21 tng ng tien so vi ng tien/von chu s von chu s hu hu Bang cham iem ch tieu lu chuyen tien te Phan loai ch tieu lu chuyen tien te Ch tieu 20 16 12 8 4 1- He so kha nang 7,28 tra lai 2- He so kha nang Am tra n goc 3- Xu hng cua lu On nh chuyen tien te thuan trong qua kh 4- Trang thai lu Am chuyen tien te thuan t hkd 5- Tien va cac 0,21 khoan tng ng tien/von chu s hu Tong iem
So iem 20 4 12
20
60
- Tong so iem ch tieu lu chuyen tien te : 60 iem - iem ch tieu lu chuyen tien te sau khi tnh he so: 60 x 20% = 12 iem Bang cham iem tieu ch nang lc va kinh nghiem quan ly CH TIEU / So 20 16 12 8 4 IEM iem
Kinh nghiem cua ngi ng au doanh nghiep Kinh nghiem cua ngi ieu hanh doanh nghiep Moi trng kiem soat noi bo Thanh tu va that bai cua oi ngu ieu hanh doanh nghiep Tnh kha thi cua phng an kinh doanh va d toan tai chnh
30 nam
20
30 nam
20
a c thiet lap mot cach chnh thong a co thanh tu cu the trong nganh
16
20
PA KD, d toan tai chnh tng oi cu the, ro rang Tong iem - Tong so iem tieu ch nang lc va kinh nghiem quan ly : 92 iem
16 92
- iem cua tieu ch nang lc va kinh nghiem quan ly sau khi tnh he so: 92 x 33% = 30,36 iem Bang cham iem tieu ch tnh hnh va uy tn giao dch vi ngan hang CH TIEU / 10 8 6 4 2 IEM Luon tra n ung han Tra n ung han trong hn 36 thang va qua So lan gia han n N qua han trong qua kh khong co khong co
So iem
10
10 10
So lan mat kha nang thanh toan oi vi cac cam ket vi NHCV So lan cham tra lai vay Thi gian duy tr tai khoan vi NHCV So lng giao dch trung bnh hang thang vi tai khoan tai NHCV So lng cac loai giao dch vi NHCV So d tien gi trung bnh thang tai NHCV So lng ngan hang khac ma khach hang duy tr tai khoan
khong co
10
khong co 7 nam
10 10
30
50
Tong iem
82
- Tong so iem tieu ch tnh hnh va uy tn giao dch vi ngan hang : 82 iem - iem cua tieu ch tnh hnh va uy tn giao dch vi ngan hang sau khi tnh he so: 82 x 33% = 27,06 iem
Bang cham iem tieu ch moi trng kinh doanh CH TIEU / IEM 20 16 12 8 4 So iem
Trien vong nganh Thng hieu cua doanh nghiep V the canh tranh So lng oi thu canh tranh Thu nhap cua DN chu anh hng cua qua trnh oi mi sap xep DNNN Cao, chiem u the
on nh Co, trong ca nc
16 16
20 nhieu 8 20 80
Khong
Tong iem - Tong so iem theo tieu ch moi trng kinh doanh: 80 iem iem Bang cham iem theo tieu ch cac ac iem hoat ong khac CH TIEU / IEM a dang hoa cac hoat ong Thu nhap t hoat ong xuat khau S phu thuoc vao cac oi tac (au vao, au ra) Li nhuan cua DN trong nhng nam gan ay Tai san bao am Co kha nang thanh khoan cao, rui ro co tang trng 20 16 Theo nganh va th trng Chiem 52,8% tong doanh thu phu thuoc nhieu vao oi tac ang phat trien 12 8
- iem cua tieu ch moi trng kinh doanh sau khi tnh he so: 80 x7% = 5,60
So iem 16 16
12
16
20
thap Tong iem - Tong so iem theo tieu ch cac ac iem hoat ong khac: 80 iem - iem cua tieu ch cac ac iem hoat ong khac sau khi tnh he so: 80 x 7% = 5,60 iem Tong so iem cac ch tieu phi tai chnh : 80,62 iem TONG HP IEM SO VA ANH GIA XEP HANG KHACH HANG Thong tin tai chnh khong c kiem toan 60% 40% 80
iem Cac ch tieu phi tai chnh Cac ch tieu tai chnh 80,62 54
iem co trong so 48,37 21,60 69,97
Tong iem + Tong so iem khach hang at c: 69,97 iem
+ Khach hang at hang tn dung BB+ (loai kha, rui ro trung bnh) : khach hang hoat ong co hieu qua va co trien vong trong ngan han. Tnh hnh tai chnh on nh trong ngan han nhng co mot so han che ve tai chnh va nang lc quan ly va co the b tac ong manh bi cac ieu kien kinh te, tai chnh trong moi trng kinh doanh. NHAN XET : - Th nhat, ket qua xep hang tn nhiem cua ngan hang cho thay doanh nghiep co mot so han che nhat nh ve tnh hnh tai chnh la ung. Bi v hien nay doanh nghiep ang co mot s mat can oi gia n phai tra va nguon von chu s hu (n phai tra chiem en 80,32% trong tong nguon von). S mat can oi nay la do cong ty a au t trang b may moc hien ai (TSC tang 25 ty ong) nham nang cao nang lc san xuat va chat lng san pham e ap ng cac hp ong ln vi cac oi tac. Ben canh o, trong hn 30 nam qua, san pham cua cong ty a co c s tn nhiem rat ln cua ngi tieu dung trong va ngoai nc, nen doanh thu va li nhuan hang nam cua cong ty tang trng on nh, am bao cho cong ty co ay u kha nang thanh toan cho cac khoan n en han (kha nang
thanh toan hien thi cua cong ty la 1,05 >1). S mat can oi trong c cau nguon von cua cong ty a c bu tr bang s tang trng on nh cua doanh thu va li nhuan cong ty, nen rui ro cua s mat can oi nay ch co tnh tam thi va cong ty co ay u kha nang tai chnh e khac phuc s mat can oi nay trong thi gian ti. - Th hai, ket qua xep hang tn nhiem cho rang doanh nghiep ch co trien vong trong ngan han la cha chnh xac. Thc te cho thay cong ty ABC a co quy trnh san xuat khep kn t khau san xuat ra si, vai e cho ra thanh pham la quan ao cac loai, do o cong ty ABC a chu ong c nguon nguyen lieu dung cho san xuat. San pham cua cong ty a khang nh c v the trong nc va khu vc trong hn 30 nam qua. Hn na hien nay Viet Nam a gia nhap WTO nen cong ty ABC se co nhieu c hoi hn e gia tang xuat khau vao th trng My va cac nc khac tren the gii. Cong ty ABC rat co uy tn vi cac oi tac, nha au t, c s tn nhiem cua ngi tieu dung, cac to chc tn dung, chng to cong ty ABC co nang lc quan ly cao, co he thong quan tr tien tien trong quan ly ieu hanh san xuat kinh doanh. Tat ca nhng ieu nay cho thay tiem lc san xuat va phat trien trong tng lai cua cong ty la rat ln. V DU 2 Cong ty TNHH XYZ chuyen san xuat cac san pham dung cu ien gia dung - Tai lieu dung lam can c anh gia bao gom Bao cao ket qua hoat ong kinh doanh va Bang can oi ke toan - Bang ket qua kinh doanh cua cong ty TNHH XYZ n v tnh : ty ong DIEN GIAI Ky trc Ky nay 1. Tong doanh thu 6 4 - DT hang xuat khau 0 0 2. Doanh thu thuan - Gia von hang ban - Chi ph ban hang - Chi ph quan ly DN 3. Lai/lo t hoat ong kinh doanh 4. Lai/ lo t hoat ong tai chnh 5. Lai/ lo bat thng 6. Li nhuan trc thue 6 5 1 1 -1 0 0 -1 4 3 1 2 -2 0 0 -2
7. Thue TNDN 8. Li nhuan sau thue
0 -1
0 -2
- Bang can oi ke toan cua cong ty TNHH XYZ n v tnh : ty ong DIEN GIAI Ky trc Ky nay TAI SAN A-Tai san lu ong va au t ngan han 24 20 I-Tien 2 1 II-Cac khoan au t tai chnh ngan han III-Cac khoan phai thu 15 17 IV-Hang ton kho 7 2 V-Tai san lu ong khac 0 0 VI-Chi s nghiep B-Tai san co nh va au t dai han 4 3,8 I-Tai san co nh 4 3,8 - Nguyen gia 5 5 - Khau hao (1) (1,2) II-Cac khoan au t dai han III-Chi ph xay dng d dang 0 0 IV-Cac khoan ky quy, ky cc dai han 0 0 Tong cong tai san 28 23,8 NGUON VON A-N phai tra 26 22,8 I-N ngan han 26 22,8 - Vay ngan han 16 17 - Phai tra cho ngi ban 10 5,8 II-N dai han 0 0 III-N khac B-Nguon von chu s hu 2 1 I-Nguon von, quy 2 1 - Nguon von kinh doanh 3 3 - Li nhuan cha phan phoi (1) (2) II-Nguon kinh ph 0 0 Tong cong nguon von 28 23,8
CHAM IEM DOANH NGHIEP: - Phan loai doanh nghiep theo nganh: Doanh nghiep thuoc nhom nganh CONG NGHIEP - Bang cham iem quy mo doanh nghiep: TIEU CH 1. Nguon von kinh doanh 2. So lao ong 3. Doanh thu thuan 4. So tien nop ngan sach/nam TONG CONG TR SO 3 ty ong 20 ngi 4 ty ong < 1 ty IEM 5 1 2 1 9
iem so ve quy mo doanh nghiep cua khach hang la: 9 iem, khach hang thuoc loai DN quy mo loai 3 (quy mo nho) CHAM IEM CAC CH TIEU TAI CHNH Bang ket qua cac ch tieu tai chnh Ch tieu Cong thc Ket qua 1-Kha nang thanh toan ngan han TSL / N ngan han 20/22,8=0,88 (TSL Hang ton kho)/ (20 - 2)/22,8=0,79 2- Kha nang thanh toan nhanh N ngan han Gia von hang ban/Bnh 3/ 4,5=0,66 3- Vong quay hang ton kho quan hang ton kho Bnh quan cac khoan 16x360/4=1140 4- Ky thu tien bnh quan phai thux360/doanh thu thuan trong ky Doanh thu thuan trong 4/ 51,8=0,07 5- Hieu qua s dung tai san ky/ bnh quan tong tai san 6- N phai tra so vi tai san N phai tra/tong tai san 22,8/ 23,8=0,96 7- N phai tra so vi von chu s N phai tra/von chu s 22,8/ 1=22,8 hu hu
8- N qua han so vi tong d n 9- Tong thu nhap trc thue so vi doanh thu 10- Tong thu nhap trc thue so vi tong tai san 11- Tong thu nhap trc thue so vi von chu s hu
N qua han/tong d n Tong thu nhap trc thue/doanh thu thuan Tong thu nhap trc thue/ tong tai san Tong thu nhap trc thue/ von chu s hu
4/17=0,24 -2/4=-0,5 -2/ 23,8=-0,08 -2/1=-2
Bang cham iem cac ch tieu tai chnh iem Phan loai ch tieu tai chnh Trong so 100 80 60 40 20 Ch tieu 1-Kha nang thanh toan ngan han 2- Kha nang thanh toan nhanh 3- Vong quay hang ton kho 4- Ky thu tien bnh quan 5- Hieu qua s dung tai san 6- N phai tra so vi tai san 7- N phai tra so vi von chu s hu 8- N qua han so vi tong d n 9- Tong thu nhap trc thue so vi doanh thu 10- Tong thu nhap trc thue so vi tong tai san 11- Tong thu nhap trc thue so vi von chu s hu 8% 8% 10% 10% 10% 10% 10% 10% 8% 0,79 0,66 1140 0,07 0,96 22,8 0,24 -0,5 0,88
So iem 1.6 3.2 2 2 2 2 2 2 1.6
8%
-0,08
1.6
8%
-2
1.6
Tong iem Tong so iem cac ch tieu tai chnh la 21,6 iem CHAM IEM CAC CH TIEU PHI TAI CHNH: Cham iem tn dung theo tieu ch lu chuyen tien te: Bang lu chuyen tien te cong ty XYZ
21,6
n v tnh : ty ong I. Lu chuyen tien t hoat ong kinh doanh Doanh thu thuan CL Cac khoan phai thu Gia von hang ban Khau hao trong ky CL Hang ton kho CL TSL khac CL Phai tra ngi ban CL Ngi mua tra tien trc CL Phai tra khac Chi ph ban hang Chi ph quan ly doanh nghiep Thue TNDN phai nop Lu chuyen tien thuan t hoat ong kinh doanh II. Lu chuyen tien t hoat ong tai chnh Li nhuan bat thng Li nhuan t hoat ong tai chnh CL Vay ngan han CL N dai han CL N khac CL Von gop (=NVCSH CK - K - P sau thue) Lu chuyen tien thuan t hoat ong tai chnh III. Lu chuyen tien t hoat ong au t CL au t tai chnh ngan han CL au t tai chnh dai han CL Tai san co nh (nguyen gia) CL XDCB DD & cac khoan khac Lu chuyen tien thuan t hoat ong au t 4 -2 -3 0 5 0 -4 0 0 -1 -2 0 -3 0 0 1 0 0 1 2 0 0 0 0 0
IV. Lu chuyen tien thuan trong ky V. Tien ton au ky VI. Tien ton cuoi ky Bang ket qua cac ch tieu lu chuyen tien te Ch tieu Cong thc 1- He so kha nang tra lai (Li nhuan trc thue +Lai vay)/ Lai vay 2- He so kha nang tra n Lu chuyen tien thuan t goc hoat ong kinh doanh/ (N ngan han + N dai han en han tra) 3- Xu hng cua lu Tang nhanh, tang, on chuyen tien te thuan nh, giam, am trong qua kh 4- Trang thai lu chuyen So sanh vi li nhuan tien te thuan t hkd thuan, am 5- Tien va cac khoan Tien va cac khoan tng tng ng tien so vi ng tien/von chu s von chu s hu hu
-1 2 1
Ket qua (-2 + 0,16)/ 0,16 = -11,5 -3/ 22,8 = -0,13
Am
Am 1/1 = 1
Bang cham iem ch tieu lu chuyen tien te Phan loai ch tieu lu chuyen tien te Ch tieu 20 16 12 8 4 1- He so kha nang -11,5 tra lai 2- He so kha nang Am tra n goc 3- Xu hng cua lu Am chuyen tien te thuan trong qua kh Am 4- Trang thai lu chuyen tien te thuan t hkd 5- Tien va cac 1 khoan tng ng tien/von chu s hu
So iem 4 4 4
Tong iem 24 - Tong so iem ch tieu lu chuyen tien te : 24 iem - iem ch tieu lu chuyen tien te sau khi tnh he so: 24 x 20% = 4,8 iem Bang cham iem tieu ch nang lc va kinh nghiem quan ly CH TIEU / 20 16 12 8 IEM Kinh nghiem cua ngi ng au doanh nghiep Kinh nghiem cua ngi ieu hanh doanh nghiep Moi trng kiem soat noi bo Thanh tu va that bai cua oi ngu ieu hanh doanh nghiep
4 Co bang chuyen mon, thi gian cong tac < 1 nam
So iem
> 1 nam Co han che trong cong tac kiem soat noi bo
Rat t
12
Co phng an kinh Tnh kha thi cua doanh va d phng an kinh toan tai 12 doanh va d toan chnh nhng tai chnh khong cu the ro rang Tong iem 44 - Tong so iem tieu ch nang lc va kinh nghiem quan ly : 44 iem - iem cua tieu ch nang lc va kinh nghiem quan ly sau khi tnh he so: 44 x 33% = 14,52 iem
Bang cham iem tieu ch tnh hnh va uy tn giao dch vi ngan hang CH TIEU / 10 8 6 4 2 IEM Khong tra Tra n ung han ung han So lan gia han n N qua han trong qua kh So lan mat kha nang thanh toan oi vi cac cam ket vi NHCV So lan cham tra lai vay Thi gian duy tr tai khoan vi NHCV So lng giao dch trung bnh hang thang vi tai khoan tai NHCV So lng cac loai giao dch vi NHCV So d tien gi trung bnh thang tai NHCV 2 lan tr len trong 12 thang qua < 1 nam <15 3 lan trong 12 thang va qua 2x30 ngay qua han trong vong 12 thang qua a tng b mat kha nang thanh toan trong vong 12 thang qua
So iem 2 4 4
4 4
1 <10 ty
So lng ngan hang khac ma khach hang duy tr tai khoan
Tong iem
30
- Tong so iem tieu ch tnh hnh va uy tn giao dch vi ngan hang : 30 iem - iem cua tieu ch tnh hnh va uy tn giao dch vi ngan hang sau khi tnh he so: 30 x 33% = 9,9 iem Bang cham iem tieu ch moi trng kinh doanh So CH TIEU / IEM 20 16 12 8 4 iem Trien vong nganh Thng hieu cua doanh nghiep Bnh thng, ang sut giam on nh t c biet en 16 8
V the canh tranh
12
So lng oi thu canh nhieu 8 tranh Thu nhap cua DN chu 20 anh hng cua qua trnh Khong oi mi sap xep DNNN Tong iem 64 - Tong so iem theo tieu ch moi trng kinh doanh: 64 iem - iem cua tieu ch moi trng kinh doanh sau khi tnh he so: 64 x 7% = 4,48 iem Bang cham iem tieu ch cac ac iem hoat ong khac So CH TIEU / IEM 20 16 12 8 4 iem a dang hoa cac Khong a 4 hoat ong dang hoa Thu nhap t hoat Khong 4 ong xuat khau
S phu thuoc vao cac oi tac (au vao, au ra) Li nhuan cua DN trong nhng nam gan ay Tai san bao am
phu thuoc nhieu vao oi tac on nh Lo
4 Co kha nang thanh khoan thap, rui ro trung bnh Tong iem
28
- Tong so iem theo tieu ch cac ac iem hoat ong khac: 28 iem - iem cua tieu ch cac ac iem hoat ong khac sau khi tnh he so: 28 x 7% = 1,96 iem Tong so iem cac ch tieu phi tai chnh : 35,66 iem TONG HP IEM SO VA ANH GIA XEP HANG KHACH HANG Thong tin tai chnh khong c kiem toan 60% 40%
iem Cac ch tieu phi tai chnh Cac ch tieu tai chnh 35,66 21,6
iem co trong so 21,39 8,64 30,03
Tong iem + Tong so iem khach hang at c: 30,03 iem
+ Khach hang at hang tn dung loai C (loai rat yeu kem, rui ro ac biet cao) : khach hang b thua lo keo dai, tai chnh yeu kem, co n kho oi, nang lc quan ly kem. NHAN XET : Ket qua xep hang tn nhiem cho thay ay la mot doanh nghiep co tnh hnh tai chnh rat yeu kem, kha nang quan ly yeu nen rui ro khong thanh toan ung va ay u cac khoan n en han cua doanh nghiep la rat cao. Tuy nhien e co the anh gia chnh xac hn ve rui ro cua doanh nghiep th can thu thap them cac
thong tin bo sung ve chat lng quan ly ieu hanh cua doanh nghiep, tiem nang th trng ien gia dung, trien vong nganh,
2.3.3 Nguyen nhan cua nhng han che trong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai NHTM Che o ke toan thong ke con nhieu con nhieu bat cap Mac du thi gian qua nhieu chuan mc ke toan Viet Nam a c ban hanh nh: Quyet nh so 167/Q-BTC ngay 25/10/2000 ve cac tieu chuan cua bao cao tai chnh, Thong t 20/2005 ngay 20/03/2006 ve 6 chuan mc ke toan, Quyet nh 15/2006/Q-BTC ngay 23/06/2006 ve cac tieu chuan cua bao cao tai chnh, Tuy nhien viec tuan thu che o ke toan theo quy nh phap luat cua cac doanh nghiep van cha cao, doanh nghiep van cha tuan thu theo ung cac chuan mc ke toan nen o tin cay cua cac bao cao tai chnh cua doanh nghiep la khong cao. ieu nay a tao khong t kho khan cho NHTM trong viec ieu chnh so lieu t cac bao cao tai chnh e s dung trong phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep. Th trng tai chnh con thieu nhng cong ty nh mc tn nhiem chuyen nghiep e ngan hang oi chieu vi ket qua xep hang tn nhiem doanh nghiep cua ngan hang mnh Hien tai th trng tai chnh Viet Nam con thieu cac cong ty nh mc tn nhiem chuyen nghiep e anh gia xep hang tn nhiem cac doanh nghiep theo tieu chuan quoc te. Ket qua xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac cong ty nay thng mang tnh khach quan do o se la c s tot e cac NHTM oi chieu va ieu chnh ket qua xep hang tn nhiem doanh nghiep cua ngan hang mnh nham am bao cong bang cho cac doanh nghiep. Do o trong thi gian ti Bo tai chnh can co cac giai phap ho tr tai chnh va hoan chnh bo khung phap ly cho s ra i cua cac cong ty nh mc tn nhiem chuyen nghiep tai Viet Nam.
Th trng chng khoan mi hnh thanh cha phat trien on nh nen cha the da vao thong tin t th trng chng khoan e xep hang tn nhiem doanh nghiep Th trng chng khoan co nhng thong tin rat quan trong phuc vu cho viec xep hang tn nhiem doanh nghiep (nh ch so P/E, thong tin ve dien bien mi nhat cua cac hoat ong san xuat kinh doanh cua doanh nghiep,). Tuy nhien s phat trien cua th trng chng khoan Viet Nam thi gian qua con cha on nh, gia ca chng khoan khong phan anh ung hieu qua san xuat kinh doanh cua cac doanh nghiep. Chnh v vay ma cac NHTM cha the s dung cac thong tin t th trng chng khoan e phuc vu cho viec xep hang tn nhiem cac doanh nghiep vay von tai ngan hang mnh. Quy trnh phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM con nhieu bat cap e nang cao tnh chnh xac cua ket qua xep hang tn nhiem doanh nghiep th quy trnh phan tch xep hang cua ngan hang phai co 5 giai oan nh sau: thu thap d lieu, chon loc cac ch tieu, s dung cac ky thuat khac nhau e x ly cac ch tieu c chon ra, o lng s phu hp cua ket qua xep hang, kiem tra tnh chnh xac cua ket qua xep hang. giai oan thu thap d lieu th cac NHTM van cha thc hien tot giai oan nay. Cac NHTM hien nay le thuoc qua nhieu vao so lieu do doanh nghiep cung cap ma cha quan tam ay u va ung mc en cac thong tin t cac c quan chc nang nh c quan thue, thong ke, thong tin t cac ngan hang khac, thong tin t cac phng tien thong tin ai chung, ieu nay mot phan la do c s phap ly cho viec cung cap thong tin gia ngan hang va cac c quan chc nang quan ly doanh nghiep van cha c quy nh ro rang nen cac c quan nay thng t choi cung cap thong tin cho ngan hang. Ben canh o th cac NHTM cung cha co rieng mot phong ban chuyen thu thap, lu tr, cap nhat thong tin e s dung trong xep tn nhiem doanh nghiep. Mat khac, thong tin t CIC la nguon thong tin chu yeu ma cac NHTM s dung nhieu nhat hien nay th van con n ieu va thieu cap nhat nen khong ap ng c yeu cau tra cu thong tin cua cac NHTM.
giai oan chon loc cac ch tieu: moi doanh nghiep trong nhng nganh khac nhau se co nhng rui ro ac thu khac nhau do o viec chon loc cac ch tieu e phan anh rui ro cua doanh nghiep rat can en kien thc va kinh nghiem cua cac chuyen gia. Cac ch tieu tai chnh dung phan tch xep hang doanh nghiep cua cac NHTM Viet Nam hien con thieu cac ch tieu tai chnh quan trong. Ben canh o, hien nay viec xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM lai chu yeu do can bo tn dung thc hien, ma cac can bo tn dung th ch quen vi nghiep vu phan tch tn dung truyen thong. Do o viec phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep cua can bo tn dung se khong the at c o chnh xac cao. giai oan s dung cac ky thuat khac nhau e x ly cac ch tieu c chon ra: cac NHTM Viet Nam hau nh khong s dung cac ky thuat e ieu chnh d lieu tnh c t cac bao cao tai chnh va bao cao ve tnh hnh kinh doanh cua doanh nghiep. Cac ch tieu tai chnh sau khi c tnh toan t cac bao cao tai chnh lai c so sanh ngay vi ch tieu trung bnh nganh ma khong co qua trnh ieu chnh gia tr cua cac ch tieu nay e phan anh sat nhat rui ro thc te cua doanh nghiep. Chnh v vay cac nhan nh cua NHTM ve tnh hnh tai chnh cua doanh nghiep con cha ay u va do o ket qua phan tch se khong at o chnh xac cao. giai oan o lng s phu hp cua ket qua xep hang: theo cac nha nghien cu th qua trnh phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep phai am bao s phu hp gia 4 yeu to sau ay: +Ly thuyet xep hang: cac gia nh va cac nguyen tac cua cac mo hnh xep hang +Tn toan ven cua d lieu : cac d lieu dung phan tch xep hang co chat lng khong, d lieu co phu hp vi mo hnh xep hang hay khong +Phng phap xep hang : cac mo hnh xep hang co c s dung ay u hay khong, co s khac biet nao ang ke nao khong gia cac mo hnh trong phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep +Hieu qua s dung cac mo hnh xep hang : d lieu s dung trong cac mo hnh xep hang co phu hp va ay u khong, cac mo hnh xep hang c s dung
co phu hp vi cac quy nh phap ly ve xep hang tn nhiem hay khong (chang han bo khung cac quy nh cua uy ban Basel ve xep hang tn nhiem doanh nghiep,), Moi quan he ve s phu hp gia ly thuyet xep hang, tnh toan ven cua d lieu, hieu qua s dung cac mo hnh xep hang va phng phap xep hang c the hien trong s o sau ay: Hieu qua s dung cac mo hnh xep hang Ly thuyet xep hang
Phng phap xep hang
Tnh toan ven cua d lieu
Ket qua xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM Viet Nam hien cha co c s kiem tra ay u ve tnh phu hp gia phng phap xep hang, ly thuyet xep hang, tnh toan ven cua d lieu va hieu qua s dung cac mo hnh xep hang. ieu nay lam cho ket qua xep hang cua cac ngan hang cha at c o chnh xac cao. giai oan kiem tra tnh chnh xac cua ket qua xep hang: cac NHTM Viet Nam cung co thc hien giai oan nay trong quy trnh xep hang tn nhiem doanh nghiep tai ngan hang mnh nhng viec kiem tra cua NHTM van con s sai va mang tnh hnh thc. Trnh o cua can bo phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac NHTM con nhng han che nhat nh Hien nay viec phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep chu yeu la do can bo tn dung trc tiep thc hien. Tuy nhien phan ln can bo tn dung cha c trang b kien thc ve xep hang tn nhiem doanh nghiep. Ben canh o viec phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep la mot qua trnh vi nhieu giai oan khac nhau va oi hoi phai co s ket hp phan tch cua nhieu chuyen gia mi am bao
o tin cay va chnh xac cao cua ket qua xep hang. Do ch giao cho can bo tn dung va phan tch tham nh cho vay, va phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep nen ket qua xep hang doanh nghiep cua cac NHTM cha the co o tin cay va tnh chnh xac cao. KET LUAN CHNG 2 Trong nhng nam qua hoat ong tn dung cua cac NHTM tai TPHCM luon tang trng nham ap ng nhu cau von ngay cang tang cua nen kinh te. Tuy nhien he thong quan ly rui ro tn dung cua cac NHTM van con nhng han che nh : ch phong nga rui ro tng khoan vay ma cha co chien lc quan ly rui ro danh muc cac khoan vay theo nh hng phat trien cua tng nganh nghe, he thong thong tin quan ly rui ro tn dung cua ngan hang van con nhieu bat cap. Nhng han che nay phan ln la do he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM con nhieu bat cap nh con thieu cac ch tieu nh tnh va nh lng trong phan anh rui ro tai chnh va rui ro kinh doanh cua doanh nghiep, quy trnh xep hang con cha chat che. Chnh v vay chng 3 ke tiep se e ra cac giai phap e nang cao hieu qua hoat ong cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac NHTM Viet Nam
CHNG 3 CAC GIAI PHAP NHAM HOAN THIEN HE THONG XEP HANG TN NHIEM DOANH NGHIEP CUA CAC NGAN HANG THNG MAI TAI THANH PHO HO CH MINH
3.1 Nhng c s nen tang cho viec e xuat cac giai phap nham hoan thien he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac ngan hang thng mai tai TPHCM 3.1.1 C s phap ly e am bao tang trng tn dung an toan, hieu qua va ben vng, gop phan tang trng kinh te, phu hp vi thong le quoc te, ap ng yeu cau cua uy ban Basel (Basel II) ve quan tr rui ro trong hoat ong ngan hang, gan ay, NHNN a ban hanh mot so van ban lien quan en cong tac quan tr rui ro tn dung nham ngan nga va han che rui ro nh sau: -Ch th so 02/2005/CT-NHNN ngay 20/04/2005 yeu cau cac ngan hang thng mai tuan thu ung cac quy nh ve cho vay, bao lanh, cho thue tai chnh, chiet khau, bao thanh toan va bao am tien vay, bao am tang trng tn dung phu hp vi kha nang huy ong von, am bao chu trong en cong tac quan tr rui ro, kiem tra, kiem soat noi bo. -Quyet nh 783/2005/Q-NHNN ngay 31/05/2005 cua Thong oc NHNN sa oi bo sung quy che cho vay cua ngan hang thng mai oi vi khach hang. Cac noi dung c sa oi theo hng trao nhieu quyen phan quyet, hoac tao c s phap ly cho TCTD chu ong thc hien theo ac thu kinh doanh. Viec c cau lai thi han tra n la do NHTM t xem xet, quyet nh tren c s kha nang tai chnh cua mnh va ket qua anh gia kha nang tra n cua khach hang -Quyet nh so 457/2005/Q-NHNN ngay 19/04/2005 cua Thong oc NHNN ban hanh Quy nh ve cac ty le bao am an toan trong hoat ong cua NHTM. -Quyet nh so 493/2005/Q-NHNN ngay 22/04/2005 cua Thong oc NHNN ban hanh Quy nh ve phan loai n, trch lap va s dung d phong e x ly rui ro tn dung trong hoat ong ngan hang cua NHTM. Theo quyet nh 493 th
NHTM thc hien phan loai n can c theo ket qua xep hang khach hang t he thong xep hang tn dung noi bo da tren s anh gia tong hp ve tnh hnh tai chnh, phi tai chnh, ket qua hoat ong san xuat kinh doanh cua khach hang. ay cung la phng thc ang c cac ngan hang tren the gii ap dung. Co the noi ay la mot bc tien ban au trong tiep can an toan von, khong ch nham muc ch phan loai n, ma con nham anh gia rui ro khoan vay, quan ly chat lng tn dung.Vi he thong xep hang tn dung noi bo e phan loai n se giup cho cac NHTM xac nh chnh xac ty le n xau tai moi thi iem, kiem soat toan bo danh muc tn dung cung nh anh gia khach hang vay von mot cach thong nhat. Nhn chung cac van ban phap quy ve nang cao hieu qua hoat ong cua cac NHTM Viet Nam ang tiep tuc c hoan thien di s ch ao cua Chnh phu, Bo tai chnh, Ngan hang Nha nc cung nh cac Bo nganh co lien quan. Cac van ban phap quy la c s phap ly rat quan trong nham nang cao hn hn na nang lc canh tranh cua he thong NHTM Viet Nam trong qua trnh hoi nhap kinh te quoc te. 3.1.2 Trnh o quan ly va cong nghe cua he thong NHTM Viet Nam ang dan c nang cao Tien trnh hoi nhap kinh te quoc te se lam gia tang mc o canh tranh gia cac NHTM Viet Nam cung nh gia cac NHTM Viet Nam vi cac ngan hang nc ngoai trong khoang thi gian sap ti. Trong cuoc canh tranh o oi hoi cac NHTM Viet Nam phai khong ngng cai tien nghiep vu, a dang hoa san pham va nang cao chat lng dch vu ngan hang. Cong nghe thong tin ong vai tro rat quan trong e nang cao chat lng tn dung va chat lng dch vu ngan hang. Trong thi gian qua NHNN a a vao van hanh he thong thanh toan ien t lien ngan hang do o a lam tang toc o x ly nghiep vu cua cac NHTM, am bao an toan, chnh xac va tnh bao mat cao cho cac khach hang. Cac NHTM Viet Nam thi gian qua cung a rat nang ong trong au t, oi mi cong nghe ngan hang nham nang cao hn na hieu qua hoat ong cua ngan hang mnh. Chang han nh Sacombank s dung cong nghe ngan hang hien ai Core Banking, Techcombank th trien khai phan mem Globus mua cua Thuy Sy, cac NHTM nha nc cung c Ngan hang the gii
tai tr e nang cap he thong cong nghe thong tin tng oi hien ai, mot so ngan hang co phan cung a lien ket vi nhau e nang cao chat lng dch vu the ATM cung ng cho khach hang Tat ca nhng ieu nay cho thay cac NHTM Viet Nam co u ieu kien va kha nang e ng dung cac cong nghe ngan hang hien ai trong quan ly rui ro tn dung tai ngan hang mnh. 3.1.3 Hoi nhap kinh te quoc te oi hoi phai nang cao hieu qua xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac NHTM Viet Nam Theo anh gia cua cac chuyen gia th cac NHTM Viet Nam ch mi giai oan au cua cong tac quan tr rui ro trong hoat ong ngan hang. Hien nay cac NHTM Viet Nam ang chiem u the ve quy mo va kha nang cung cap san pham tren th trng dch vu ngan hang. Tuy nhien trong thi gian sap ti ti cac ngan hang 100% von nc ngoai se xuat hien tai Viet Nam ngay cang nhieu. Cac ngan hang nc ngoai vi u the ve von, cong nghe, chnh sach san pham, kinh nghiem quan ly rui ro tn dung khi o se tao ap lc canh tranh rat ln oi vi cac NHTM Viet Nam. Trong hoat ong ngan hang th rui ro tn dung la loai rui ro chu yeu va quan trong nhat v no co lien quan va tac ong en cac loai rui ro khac cua ngan hang nh rui ro thanh khoan, rui ro lai suat, rui ro ty gia. Chnh v vay e nang cao nang lc canh tranh so vi cac ngan hang nc ngoai oi hoi cac NHTM Viet Nam phai co mot he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep hoat ong co hieu qua e nang cao hn na tnh chuyen nghiep va toc o x ly cac yeu cau ve tn dung cua cac thanh phan kinh te, quan ly danh muc cho vay va m rong danh muc cac khach hang tiem nang. 3.2 Cac giai phap nham nang cao hieu qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua ngan hang thng mai 3.2.1 Hoan thien he thong ch tieu phan tch 3.2.1.1 Cac ch tieu tai chnh Nh a phan tch chng 2, cac ch tieu tai chnh dung e phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM Viet Nam con thieu mot so ch tieu quan trong. Chnh v vay nen luan van co e xuat nh sau (trang ben):
Ch tieu 1. Ch tieu thanh khoan Kha nang thanh toan nhanh Von lu ong rong 2. Ch tieu hoat ong Vong quay hang ton kho Ky thu tien bnh quan Hieu qua s dung tai san 3. Ch tieu can n N phai tra/ tong tai san Kha nang tra lai N qua han/ tong d n ngan hang 4. Ch tieu kha nang sinh li Li nhuan sau thue/ doanh thu Li nhuan sau thue/ nguon von chu s hu Li nhuan trc thue va lai vay/ tong tai san 5. Ch tieu linh hoat ve tai chnh Tien va cac khoan tng ng tien/tong tai san Von lu ong rong/tong tai san 6. Ch tieu gia tr th trng cua doanh nghiep Gia tr th trng tong tai san Ch so P/E 7. Ch tieu chieu hng tang trng Toc o tang trng doanh thu
Ty trong (%) 5% 2% 3% 15% 5% 5% 5% 20% 8% 7% 5% 20% 6% 6% 8% 20% 10% 10% 10% 7% 3% 10% 3%
Toc o tang trng li nhuan Toc o tang gia tr th trng tong tai san Tong
3% 4% 100%
3.2.1.2 Cac ch tieu phi tai chnh Hien tai cac ch tieu phi tai chnh trong he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM Viet Nam nh: lu chuyen tien te, v the canh tranh cua doanh nghiep, mc o rui ro nganh, chat lng quan tr ieu hanh cua doanh nghiep van con nhng han che do o cac ch tieu nay can c bo sung e tang hieu qua cua viec phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep. 3.2.1.2.1 Nhom ch tieu lu chuyen tien te Ben canh 2 ch tieu hien ang c cac NHTM s dung trong phan tch lu chuyen tien te cua doanh nghiep la tien va cac khoan tng ng tien/von chu s hu va xu hng cua lu chuyen tien te thuan trong qua kh th luan van e xuat s dung them 3 ch tieu sau ay e phan tch tnh hnh lu chuyen tien te cua doanh nghiep. Ch so lu chuyen quy Ch so lu chuyen quy Li tc trc thue + Khau hao
=
Lai vay + Cac khoan thanh toan c ieu chnh thue
Ch so lu chuyen quy nhan manh vao viec doanh nghiep co tao ra u tien e nop thue va tra lai tien vay hay khong. Ch so nay dung e anh gia kha nang thanh toan cua cong ty oi vi cac khoan n en han nh tra lai tien vay, n ngan han, cac khoan li tc u ai (neu co). Ch so tra het cac khoan n Ch so tra het = cac khoan n Lng tien thuan t hoat ong kinh doanh N ngan han + N dai han en han tra
Ch so nay ln hn 1 co ngha la doanh nghiep co u nguon tien mat t hoat ong kinh doanh e hoan tra cac khoan vay en han. Ch so nay cang cao th kha nang tra n cua doanh nghiep cang tot.
Ch so tai tr von Lng tien thuan t hoat ong kinh doanh Lng tien chi cho au t vao tai san dai han
Ch so tai tr von =
Ch so nay the hien lng von san co e au t phat trien cho doanh nghiep va tra cac khoan n ngan han. Ty so nay cang ln cho thay doanh nghiep co u kha nang ap ng cac van e ve tai chnh va au t ve lau dai e phat trien doanh nghiep. 3.2.1.2.2 Nhom ch tieu anh gia v the canh tranh cua doanh nghiep e anh gia v the canh tranh cua doanh nghiep chung ta co the da vao cac ch tieu nh sau: Th phan cua doanh nghiep : th phan cua doanh nghiep cho thay v the canh tranh cua doanh nghiep so vi cac oi thu. Cac doanh nghiep co quy mo ln se co nhieu ieu kien thuan li e ha thap chi ph san xuat va nh gia san pham thap hn so vi cac oi thu e chiem lnh th trng. Th phan cua doanh nghiep con chu anh hng cua cac yeu to khac nh: mang li phan phoi, hieu qua cong tac marketing Tnh a dang trong cac hoat ong san xuat kinh doanh cua doanh nghiep : cac doanh nghiep hoat ong co hieu qua thng a dang hoa san pham, a dang hoa doanh thu theo nhieu loai san pham khac nhau, a dang hoa khach hang va nha cung cap. S a dang hoa giup doanh nghiep khong b phu thuoc va chu ong c nguon cung cap nguyen vat lieu va nguon tieu thu san pham. S a dang hoa giup bao ve doanh nghiep trc nhng bien oi bat thng cua moi trng kinh doanh: thay oi ve cong nghe san xuat, tac ong cua chu ky kinh te
S nhay ben cua doanh nghiep trong thay oi, ng dung cong nghe mi vao san xuat : cong nghe san xuat ong mot vai tro quan trong trong nang cao nang suat va chat lng san pham. Do o doanh nghiep nao nhay ben trong au t oi mi cong nghe san xuat se nang cao c v the canh tranh cua mnh. Li the thng mai cua doanh nghiep: cac yeu to nh tieng tam cua doanh nghiep, danh tieng nhan hieu san pham, bang phat minh sang che cua doanh nghiep trong cai tien chat lng san pham, li the ve a iem san xuat kinh doanh se tao cho doanh nghiep kha nang sinh li cao hn cac oi thu co cung ieu kien san xuat. Do o doanh nghiep nao co c li the thng mai se co nhieu ieu kien thuan li e tang trng doanh thu va li nhuan. Kha nang chu ng cua doanh nghiep trc nhng bien ong cua moi trng kinh te v mo: cac yeu to kinh te v mo nh s bien ong cua lai suat va ty gia hoi oai, suy thoai kinh te, lam phat luon co tac ong bat ng va anh hng xau en hoat ong kinh doanh cua doanh nghiep. Do o doanh nghiep nao co c cau to chc chat che va nguon nhan lc co chat lng cao th se co kha nang chu ng tot hn trc nhng bien ong cua moi trng kinh te v mo. 3.2.1.2.3 Nhom ch tieu anh gia mc o rui ro nganh e anh gia mc o rui ro nganh chung ta co the da vao cac ch tieu nh sau: Quy mo th trng cua nganh: cac nganh co quy mo doanh so chiem ty trong ln va co suat tang trng cao hang nam tren th trng se la nhng nganh kinh doanh hap dan va mang lai nhieu li nhuan cho doanh nghiep, do o rui ro nganh se thap. Tuy nhien quy mo th trng cua nganh can c ket hp phan tch vi cong nghe san xuat cua nganh va trien vong nganh e nha phan tch co cai nhn toan dien hn ve rui ro cua mot nganh. Cac oi hoi ve cong nghe san xuat cua nganh: s thay oi ve cong nghe san xuat co the huy diet mot nganh kinh doanh ang phat trien cc thnh va san sinh ra mot nganh kinh doanh mi. Do o nganh kinh doanh nao oi hoi cong nghe san xuat cang cao th se t rui ro hn la cac nganh ch oi hoi cong nghe san xuat trung bnh hoac thap.
Trien vong nganh : trien vong nganh chu anh hng bi cac yeu to nh: chu ky tang trng va phat trien cua nganh, xu hng thay oi nhu cau cua ngi tieu dung, mc o canh tranh cua nhng san pham thay the t cac nganh khac, tnh hnh kinh te - chnh tr trong nc, Viec phan tch trien vong nganh la mot nghe thuat hn la mot khoa hoc v oi hoi kinh nghiem va s nhay ben cua nha phan tch trong anh gia trien vong nganh. Ngoai ra, NHTM cung nen thu thap them cac y kien, nhan nh va thong tin t cac nha quan ly, cac cong ty trong cung nganh va cac khach hang cua doanh nghiep e co mot nhan nh chnh xac hn ve trien vong nganh. Tac ong cua moi trng xung quanh en s phat trien cua nganh: cac quy nh phap ly chat lng san pham cua nganh, mc o tac ong cua cac nganh khac en hoat ong cua nganh (chang han nh nganh cung cap nang lng luon co tac ong en cac nganh kinh doanh khac), la nhng yeu to co tac ong en trien vong nganh. Kha nang phat trien cua nganh trc nhng bien ong kinh te v mo: viec thc thi cac chnh sach tai chnh- tien te quoc gia, tnh hnh bien ong lam phat, lai suat la nhng yeu to luon co nhng tac ong bat ng en s phat trien cua mot nganh. Do o nganh nao co cac nen tang kinh doanh cang vng vang th se co kha nang chu ng trc cac bien ong cua cac yeu to kinh te v mo. 3.2.1.2.4 Nhom ch tieu anh gia ve chat lng quan tr ieu hanh e anh gia chat lng quan tr ieu hanh doanh nghiep chung ta co the da vao ch tieu nh tnh nh sau: trnh o chuyen mon cua ngi quan ly, kinh nghiem quan ly ieu hanh, nhng thanh tu a at c cua ngi quan ly, moi trng kiem soat noi bo, chien lc va ke hoach kinh doanh cua doanh nghiep. Trnh o chuyen mon cua ngi quan ly : e quan tr doanh nghiep c tot th oi ngu quan ly cao cap trong doanh nghiep phai la nhng ngi co trnh o chuyen mon nhat nh. Ho phai thong hieu ve san xuat va tiep th, biet kiem soat tai chnh, biet bo tr li nhuan mot cach hp ly cho nhu cau canh tranh va tang trng cua doanh nghiep, Kinh nghiem thc te cua nha quan tr : ben canh trnh o chuyen mon th kinh nghiem thc te cua nha quan tr cung ong vai tro rat quan trong en hieu
qua kinh doanh cua doanh nghiep. Cac hoat ong nh quan tr chuoi cung ng, quan tr marketing, am phan thng mai vi cac oi tac, rat can en kinh nghiem cua nha quan tr. Thanh tu at c cua oi ngu quan ly trong doanh nghiep: thanh tch cua oi ngu quan ly trong viec giup doanh nghiep vt qua nhng hoan canh kho khan trong qua kh va hien tai la bang chng chng minh cho chat lng quan tr cua doanh nghiep. Theo kinh nghiem th nhng doanh nghiep thanh at la nhng doanh nghiep co cac thanh tch sau ay trong qua trnh hoat ong: Co thanh tch tot trong qua trnh vay mn xet ve mat so tien vay va chat lng cac tai san lam am bao n vay do ngi cho vay yeu cau. c cong ong doanh nghiep anh gia cao, nhat la t cac nha cung cap va ngan hang. Am hieu cac kha canh khac nhau trong hoat ong kinh doanh, biet ro th trng, quy trnh san xuat, chi ph san xuat va mc li nhuan va nam chac so tien tao ra c t hoat ong kinh doanh cua ho. Nhng doanh nghiep thanh at cung rat can trong trong viec thu ac tai san va luon quan tam en viec cac tai san mi tao ra them bao nhieu thu nhap cho doanh nghiep. Rat nhay ben trong viec xac nh cac c hoi va rui ro tiem an trong kinh doanh. Phat trien doanh nghiep theo tng giai oan quan ly. Viec m rong doanh nghiep khong bao gi xay ra mot cach ot ngot ma c thc hien theo tng giai oan. Moi trng kiem soat noi bo : moi trng kiem soat noi bo tot la nhan to quan trong am bao cho s hoat ong hieu qua cua doanh nghiep. He thong kiem soat noi bo la mot cong cu hu hieu e nha quan tr phat hien ra cac van e con ton tai trong san xuat va x ly ngay cac van e nay. Mot doanh nghiep co he thong kiem soat noi bo tot cung se co mot ne nep to chc tot va ieu nay co the tao nen nhng tien bo vt troi cua doanh nghiep so vi cac oi thu. Chien lc va ke hoach kinh doanh : doanh nghiep co chien lc kinh doanh tot se thay ro muc ch va hng i cua mnh, nam bat c hoi va nguy c
trong kinh doanh nh phan tch va d bao cac ieu kien moi trng trong tng lai. Mot chien lc kinh doanh ro rang se giup doanh nghiep giai quyet tot cac mat manh va yeu cua cong ty, tranh thu cac c hoi ben ngoai va lam giam thieu cac van e noi tai ben trong doanh nghiep. Chnh v vay thong qua anh gia chien lc, ke hoach kinh doanh chung ta co the anh gia chat lng quan tr ieu hanh cua doanh nghiep. Ngoai cac ch tieu nh tnh tren, cac NHTM can xay dng them cac ch tieu nh lng trong anh gia kha nang quan tr ieu hanh cua doanh nghiep. Chang han cac NHTM co the chon nh 5 ch tieu nh lng nh sau trong anh gia chat lng quan tr ieu hanh cua doanh nghiep: toc o tang cua nang suat lao ong, toc o tang tien lng bnh quan, hieu suat s dung lao ong, gia von hang ban/doanh thu thuan, chi ph ban hang/doanh thu thuan. Nam ch tieu nay cho thay kha nang quan tr cua doanh nghiep trong cai tien bo may quan ly va to chc mang li kinh doanh hieu qua en mc nao, mc o hp ly trong ket cau lao ong cua doanh nghiep, kha nang quan ly chi ph san xuat kinh doanh cua doanh nghiep so vi cac oi thu. 3.2.1.2.5 Nhom ch tieu anh gia ve quan he vi ngan hang ay la ch tieu ma ngan hang co ieu kien thu thap ay u trong xep hang tn nhiem doanh nghiep. Tuy nhien, ch tieu nay ch dung e anh gia nhng doanh nghiep a co quan he tn dung va giao dch vi ngan hang. Con oi vi nhng doanh nghiep ch mi vay von lan au tai ngan hang th khong the dung ch tieu nay e anh gia. Doanh nghiep co lch s quan he tn dung tot vi ngan hang, luon vay tra n ung han chng to hoat ong kinh doanh cua doanh nghiep la co hieu qua, do o co uy tn va thien ch trong viec tra n. Ngan hang can tap trung vao 7 ch tieu sau ay e anh gia uy tn cua doanh nghiep trong moi quan he vi ngan hang: tra n vay ung han, so lan c cau lai n, n qua han trong qua kh, so lan cac cam ket mat kha nang thanh toan, cung cap thong tin ay u chnh xac theo yeu cau cua ngan hang, so d tien gi trung bnh cua doanh nghiep tai ngan hang, uy tn trong giao dch vi cac ngan hang khac. Hien nay ngan hang HSBC ang cung cap cho cac doanh nghiep mot loai hnh dch vu ngan hang goi la dch vu ho tr doanh nghiep quan ly tien mat. Doanh nghiep ch can m mot tai khoan tai HSBC, ngan hang se giup doanh
nghiep lam cong viec gom tien ban hang vao tai khoan nay vao cuoi moi ngay. Tien ban hang cua doanh nghiep se c chuyen vao tai khoan cua HSBC tai ngan hang c ch nh trc, cuoi ngay tai khoan cua doanh nghiep se c t ong ghi co. Va khi can thanh toan tien cho nha cung cap, doanh nghiep ch can chuyen lenh cho HSBC, ngan hang se thay doanh nghiep lam viec nay. Dch vu ho tr doanh nghiep quan ly tien mat cua HSBC mot mat tao thuan tien cho doanh nghiep trong quan ly cac khoan thu chi oi vi cac nha cung cap va khach hang, mat khac con giup ngan hang theo doi c tnh hnh kinh doanh, uy tn cua doanh nghiep oi vi cac nha cung cap va cac khach hang cua mnh. Do o dch vu ho tr doanh nghiep quan ly tien mat cua HSBC a giup ngan hang nay co them nguon thong tin ang tin cay trong xep hang tn nhiem cac doanh nghiep ang vay von tai ngan hang mnh. 3.2.2 Hoan thien he thong thang iem xep hang 3.2.2.1 Ve nguyen tac cham iem Moi ch tieu tai chnh hoac phi tai chnh se co 5 khoang gia tr chuan tng ng vi 5 mc iem 20, 40, 60, 80, 100. oi vi moi ch tieu th iem ban au cua doanh nghiep la mot trong 5 mc iem tren. Tuy theo mc o quan trong cua cac ch tieu va nhom cac ch tieu ma se co trong so khac nhau oi vi moi ch tieu va nhom ch tieu. Do o iem dung e tong hp xep loai la tch so cua iem so ban au nhan vi trong so. 3.2.2.2 Ve so lng cac th hang va mo ta ac iem cua tng th hang Can c nhng quy nh cua Uy ban Basel ve so lng cac th hang trong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM va Quyet nh so 1253/QNHNN ngay 21/06/2006 cua Thong oc NHNN ve viec cho phep Trung tam Thong tin tn dung CIC thc hien nghiep vu phan tch, xep hang tn nhiem doanh nghiep, cac NHTM Viet Nam nen s dung he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep bao gom 9 th hang vi cac ac iem va mc o rui ro cua tng th hang nh sau:
Th hang Hang AAA ac iem chung cua nhom khach hang Doanh nghiep hang nay la nhng doanh nghiep hoat ong rat tot, at hieu qua cao va Mc o rui ro Thap nhat
co trien vong tot ep. Hang AA Doanh nghiep hang nay la nhng doanh nghiep hoat ong kinh doanh co hieu qua, tai chnh lanh manh, co nhieu tiem nang phat trien. Kha nang tra n la rat manh. Doanh nghiep hang nay hoat ong co hieu qua, co tiem nang phat trien. Hoat ong cua doanh nghiep chu tac ong bi cac ieu kien kinh te trong moi trng kinh doanh nhieu hn la cac doanh nghiep hang AA, tuy nhien kha nang tra n cua doanh nghiep van la rat tot. Rat thap
Hang A
Thap
Hang BBB
Doanh nghiep hang nay hoat ong co hieu qua, co tiem nang phat trien. Tuy nhien kha nang tra n co the b suy giam neu chu tac ong cua cac ieu kien kinh te, tai chnh trong moi trng kinh doanh. Doanh nghiep hang nay la nhng doanh nghiep hoat ong hieu qua, song co mot so han che nhat nh ve tai chnh va quan ly. Doanh nghiep co the ton tai tot trong chu ky kinh doanh bnh thng, nhng co the gap kho khan khi cac ieu kien kinh te tr nen kho khan va keo dai. Doanh nghiep hang nay la nhng doanh nghiep hoat ong tot trong hien tai nhng lai tiem an nhieu nguy c trong cac hoat ong san xuat kinh doanh cua doanh nghiep. Bat ky mot tac ong nho nao cua cac ieu kien kinh te, tai chnh trong moi trng kinh doanh cung co the tac ong rat ln en tnh hnh hoat ong cua doanh nghiep.
Tng oi thap
Hang BB
Trung bnh
Hang B
Tren trung bnh
Hang CCC
Doanh nghiep hang nay co hieu qua hoat Cao, ngan hang cha
ong thap, thieu kha nang t chu ve tai co nguy c mat von chnh, nang lc quan ly yeu. Co nhieu nguy ngay nhng ve lau dai se kho khan neu tnh c doanh nghiep khong tra c n. hnh hoat ong kinh doanh cua khach hang khong c cai thien. Hang CC Doanh nghiep hang nay co hieu qua hoat Rat cao, kha nang tra ong kem, tnh hnh tai chnh kem, kha nang n ngan hang kem, tra n khong am bao. neu khong co nhng bien phap kp thi, ngan hang co nguy mat von trong ngan han. Doanh nghiep hang nay co hieu qua hoat ac biet cao, ngan ong rat kem. Gan nh chac chan doanh hang hau nh se khong nghiep se vi pham hp ong tn dung. thu hoi c von vay
Hang C
3.2.3 Hoan thien quy trnh xep hang tn nhiem doanh nghiep Quy trnh xep hang tn nhiem doanh nghiep cua NHTM se c thc hien theo 10 bc nh sau: Bc 1: thu thap thong tin Bc 2 : xac nh lnh vc hoat ong cua doanh nghiep, c cau to chc va a v phap ly cua doanh nghiep Bc 3 : cham iem quy mo cua doanh nghiep Bc 4 : phan tch ac thu nganh va cham iem v the canh tranh cua doanh nghiep. Trong bc nay th cac ty so tai chnh cung uc tnh toan, phan tch va ieu chnh cho phu hp vi ac thu nganh va quy mo cua doanh nghiep. Bc 5 : cham iem cac ch tieu tai chnh Bc 6 : phan tch va cham iem chat lng quan tr ieu hanh cua doanh nghiep Bc 7 : phan tch va cham iem mc o rui ro nganh ma doanh nghiep ang hoat ong
Bc 8 : cham iem ch tieu lu chuyen tien te va uy tn trong giao dch vi ngan hang Bc 9 : tong hp iem va xep hang tn nhiem doanh nghiep Bc 10 : kiem tra lai ket qua xep hang va ra quyet nh xep hang sau cung Bc 1 : thu thap thong tin Ngan hang thu thap va tong hp thong tin ve khach hang t nhieu nguon khac nhau: thong tin do khach hang cung cap, phong van trc tiep khach hang, CIC, bao cao nghien cu th trng cua cac to chc chuyen nghiep, Bc 2 : xac nh lnh vc hoat ong cua doanh nghiep, c cau to chc va a v phap ly cua doanh nghiep Can c vao giay phep ang ky kinh doanh e xac nh nganh nghe hoat ong san xuat kinh doanh va a v phap ly cua doanh nghiep. Trng hp doanh nghiep hoat ong a nganh nghe th phan loai theo nganh san xuat/ kinh doanh nao em lai ty trong doanh thu ln nhat cho doanh nghiep. C cau to chc cua doanh nghiep co the c xac nh thong qua nghien cu bang ieu le cua doanh nghiep va cac nguon thong tin khac. Bc 3 : cham iem quy mo cua doanh nghiep Cac can c e xac nh quy mo doanh nghiep la: von chu s hu, gia tr tong tai san, so lao ong va doanh thu thuan. Quy mo cua doanh nghiep c cham iem theo nguyen tac : doanh nghiep co quy mo cang ln th iem cang ln va ngc lai. Bc 4 : phan tch ac thu nganh va cham iem v the canh tranh cua doanh nghiep. Cac ty so tai chnh cung c tnh toan va ieu chnh trong bc nay Phan tch ac thu nganh Cac yeu to ac thu nganh nh: cac bien ong theo mua vu, chu ky tuoi tho cua nganh, tnh chat va mc o canh tranh trong nganh se anh hng en c cau nguon von va tnh chat cac tai san cua doanh nghiep c tai tr t cac nguon von nay. Chang han nh cac doanh nghiep ban s phan ln da vao n
ngan han e tai tr cho tai san cua mnh, con cac doanh nghiep san xuat co khoang 40% tai san nam trong cac khoan phai thu va cac kho hang, s dung n ngan han nhieu hn n dai han e tai tr tai san. Cau truc tai chnh cua doanh nghiep cung b anh hng bi quy mo cua doanh nghiep. Chang han nh cac doanh nghiep nho phai tuy thuoc ang ke vao von chu s hu e tai tr tai san cua mnh, con cac doanh nghiep quy mo ln buoc phai s dung nhieu loai von mi u ap ng cho cac hoat ong cua mnh. Chnh v vay cac ty so tai chnh sau khi c tnh toan t cac bao cao tai chnh cua doanh nghiep phai c ieu chnh cho phu hp vi ac thu nganh kinh doanh va quy mo cua doanh nghiep. Ngan hang cung phai co ky thuat ieu chnh thch hp nham lam cho gia tr cua cac ty so tai chnh phan anh sat nhat en rui ro tong the cua doanh nghiep. Cham iem v the canh tranh cua doanh nghiep Ve viec cham iem ch tieu v the canh tranh cua doanh nghiep th luan van co e xuat nh sau (trang ben) :
Ch tieu 1. Th phan th trng cua doanh nghiep 2. Toc o tang th phan 3. Chat lng san pham 4. Danh tieng nhan hieu san pham 5. Mang li phan phoi 6. Hieu qua cong tac van ong ban hang 7. a dang cac nha cung cap nguyen vat lieu 8. a dang hoa khach hang 9. Nghien cu phat minh 10. Chat lng nguon nhan lc
Ty trong 15% 10% 10% 10% 10% 10% 10% 10% 5% 10%
Tong Bc 5 : cham iem cac ch tieu tai chnh
100%
Ngan hang se so sanh cac ch tieu tai chnh cua doanh nghiep vi tieu chuan trung bnh nganh e cho iem cac ch tieu nay. Tuy nhien trong thi gian ti, e nang cao hieu qua va tnh chnh xac trong viec cho iem cac ch tieu tai chnh cua doanh nghiep th ngan hang nen thc hien mot cuoc ieu tra thong ke ve mot mau cac doanh nghiep trong cung mot nganh nghe. Mau ieu tra phai co tnh ai dien cao cho cac doanh nghiep lanh manh va cac doanh nghiep hoat ong kem hieu qua trong cung mot nganh nghe. Cac ch tieu tai chnh cua doanh nghiep sau khi c tnh toan se tng ng c chuyen sang mot con so ty le phan tram e the hien v tr ve tnh hnh tai chnh cua doanh nghiep so vi cac doanh nghiep khac trong mau ieu tra. Sau o can c vao cac con so ty le phan tram nay va tieu chuan trung bnh nganh ma ngan hang se co nhan nh ay u hn ve mc o rui ro tai chnh cua doanh nghiep va sau o cho iem cac ch tieu tai chnh.
Bc 6 : phan tch va cham iem chat lng quan tr ieu hanh cua doanh nghiep Chat lng quan tr cua doanh nghiep phai c anh gia va cho iem mot cach khach quan da tren cac ch tieu nh tnh nh : trnh o chuyen mon cua ngi quan ly, kinh nghiem quan ly ieu hanh, nhng thanh tu a at c cua ngi quan ly, moi trng kiem soat noi bo, chien lc va ke hoach kinh doanh cua doanh nghiep. Thong tin ve thay oi oi ngu quan ly cua doanh nghiep phai c ngan hang cap nhat kp thi, ac biet la s thay oi cac v tr quan ly then chot trong doanh nghiep bi v nhng s thay oi nay co the anh hng en chnh sach kinh doanh va chnh sach tai chnh cua doanh nghiep. Cac ch tieu nh lng phan anh chat lng ieu hanh doanh nghiep cung se c ket hp phan tch vi cac ch tieu nh tnh e cung cap mot nhan nh toan dien hn ve chat lng quan tr cua doanh nghiep.
Bc 7 : phan tch va cham iem mc o rui ro nganh ma doanh nghiep ang hoat ong Nhng thong tin ve rui ro nganh phai lien tuc c ngan hang cap nhat qua cac phng tien thong tin ai chung, nh thong tin ve xu hng phat trien cua nganh, tnh hnh cung cau san pham trong nganh, xu hng gia ca cua san pham, trong anh gia va cho iem ch tieu rui ro nganh. Ngoai ra ngan hang can thu thap them cac nhan nh va thong tin t cac nha quan ly cua cac cong ty trong cung nganh vi doanh nghiep va ca cac khach hang cua doanh nghiep e anh gia chnh xac hn ve rui ro nganh ma doanh nghiep ang hoat ong. Bc 8 : cham iem ch tieu lu chuyen tien te va uy tn trong giao dch vi ngan hang Cham iem lu chuyen tien te Cac ch tieu dung trong cham iem lu chuyen tien te la 5 ch tieu: tien va cac khoan tng ng tien/von chu s hu, xu hng lu chuyen tien te thuan trong qua kh, ch so lu chuyen quy, ch so tra het cac khoan n va ch so tai tr von. Trong so cua cac ch tieu c cho trong bang sau (trang ben)
Ch tieu Ch so lu chuyen quy Ch so tra het cac khoan n Ch so tai tr von Xu hng lu chuyen tien te thuan trong qua kh Tien va cac khoan tng ng tien/von chu s hu Tong Cham iem uy tn trong giao dch vi ngan hang
Ty trong 25% 25% 25% 15% 10% 100%
Viec cham iem uy tn cua doanh nghiep trong giao dch vi ngan hang da vao 7 ch tieu : tra n vay ung han, so lan c cau lai n, n qua han trong qua kh, so lan cac cam ket mat kha nang thanh toan, cung cap thong tin ay u chnh xac theo yeu cau cua ngan hang, so d tien gi trung bnh cua doanh nghiep tai ngan hang, uy tn trong giao dch vi cac ngan hang khac. e nang cao hieu qua trong viec cham iem uy tn cua doanh nghiep trong giao dch vi ngan hang th NHTM can thu thap them thong tin t cac nha cung cap, cac khach hang cua doanh nghiep, thong tin t cac ngan hang khac e xac nh uy tn cua doanh nghiep trong quan he giao dch vi cac oi tac cua mnh. Bc 9 : tong hp iem va xep hang tn nhiem doanh nghiep iem cua khach hang = iem cac ch tieu tai chnh * trong so phan iem tai chnh + iem cac chi tieu phi tai chnh * trong so phan iem phi tai chnh Trong so cua phan iem tai chnh va phi tai chnh phu thuoc vao chat lng cua cac bao cao tai chnh cua khach hang co c kiem toan hay khong. Sau ay la e xuat ty trong cua phan iem tai chnh va phi tai chnh: Thong tin tai chnh khong c kiem toan Cac ch tieu phi tai chnh Cac ch tieu tai chnh 70% 30% Thong tin tai chnh c kiem toan 55% 45%
iem tong hp cua cac ch tieu phi tai chnh c cho trong bang sau ay Nhom ch tieu V the canh tranh Ch tieu tai chnh Quy mo cua doanh nghiep Chat lng quan tr ieu hanh Mc o rui ro nganh Lu chuyen tien te Uy tn trong quan he vi ngan hang Ty trong 20% 20% 15% 15% 10% 10% 10%
Tong
100%
Da tren so iem at c khach hang se c xep vao mot trong 9 th hang nh sau:
iem so at c 70-100 iem Xep hang AAA Hnh thc cho vay Cho vay tn chap, han mc tn dung 100% Cho vay tn chap, han mc tn dung 90100% Cho vay co am bao, han mc tn dung 80-90% Cho vay co am bao, han mc tn dung 70-80% Cho vay co am bao, han mc tn dung 60-70% Ch cho vay ngan han co am bao, han mc tn dung 50-60% T choi cho vay T choi cho vay T choi cho vay
64-69 iem
AA
58-63 iem
53-57 iem
BBB
47-52 iem
BBB
42-46 iem
35-41 iem 27-34 iem Di 27 iem
CCC CC C
Bc 10 : kiem tra lai ket qua xep hang va ra quyet nh xep hang sau cung Ket qua xep hang tn nhiem phai c kiem tra lai e am bao s phu hp gia 4 yeu to la ly thuyet xep hang, tnh toan ven cua d lieu, phng phap xep hang va hieu qua s dung mo hnh xep hang. Ngan hang cung nen tham khao ket qua xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac cong ty xep hang tn nhiem chuyen nghiep, cua cac ngan hang khac trc khi an nh mc hang tn nhiem sau cung cua doanh nghiep. 3.2.4 Cac giai phap khac
3.2.4.1 Xay dng oi ngu chuyen gia phan tch Cac NHTM Viet Nam nen xay dng mot oi ngu cac chuyen gia phan tch phan theo bon nhom sau ay: nhom phan tch ve ac thu nganh kinh doanh, nhom phan tch ve tnh hnh tai chnh doanh nghiep, nhom chuyen thu thap, cap nhat va x ly thong tin, va cuoi cung la nhom bao gom nhng chuyen gia giau kinh nghiem e co the tong hp cac ket qua phan tch t ba nhom tren va a ra quyet nh xep hang sau cung. Muc ch cua viec chuyen mon hoa nay la nham tang hieu qua va o tin cay trong viec x ly cac d lieu lien quan en rui ro kinh doanh va rui ro tai chnh cua doanh nghiep, qua o lam tang o chnh xac ket qua xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM. 3.2.4.2 ng dung cong nghe thong tin Cong nghe thong tin la nen tang khong the thieu c trong viec nang cao nang lc canh tranh cua cac NHTM trong giai oan hien nay, ac biet trong cong tac xep hang tn nhiem doanh nghiep th rat can ng dung cac phan mem chuyen biet e x ly mot khoi lng ln cac d lieu co lien quan en rui ro kinh doanh va rui ro tai chnh cua doanh nghiep. Trong thi gian ti cac NHTM nen phat trien cac phan mem co the nh gia khoan vay va nhieu danh muc cho vay khac nhau mot cach t ong, chnh xac, nhanh chong. Thc hien c ieu nay se giup nang cao hn na hieu qua trong cong tac xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM Viet Nam.
3.2.4.3 Phong van doanh nghiep Viec phan tch cac bao cao tai chnh va cac ieu kien kinh doanh cua doanh nghiep co the giup nha phan tch biet c rui ro tong the cua doanh nghiep va t o a ra quyet nh xep hang. Tuy nhien cac bao cao tai chnh thng khong phan anh ay u cac thong tin co lien quan en tnh hnh tai chnh cung nh cac ieu kien kinh doanh khac cua doanh nghiep. Do o e nang cao o tin cay cua d lieu trong mo hnh xep hang th can thiet phai phong van doanh nghiep e biet them ve cac thong tin ve hoat ong kinh doanh cua doanh nghiep. Noi chung cac cau hoi dung trong phong van phai ro rang, chnh xac va
co y ngha trong viec phan anh uy tn tn dung cua doanh nghiep. Viec tiep xuc vi nhng nha quan ly cao cap con giup nha phan tch co cam nhan tot hn ve rui ro va tnh hnh kinh doanh cua doanh nghiep. 3.3 Nhng kien ngh oi vi cac n v hu quan 3.3.1 Kien ngh vi Bo tai chnh hoan thien chuan mc ke toan Viet Nam Ket qua phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep chu anh hng nhieu bi cac chuan mc ke toan ma mot quoc gia ang ap dung. Chang han nh cac chuan mc ke toan ve n, cac khoan phai thu, hang ton kho, tieu chuan cong nhan chi ph, doanh thu. ay la nhng tieu chuan quan trong trong anh gia tnh hnh tai chnh cua mot doanh nghiep. Do o trong thi gian ti Bo tai chnh can tiep tuc hoan thien cac quy nh va chuan mc ke toan cua Viet Nam theo hng phu hp theo cac tieu chuan quoc te nham tao thuan li cho cac NHTM trong anh gia xep hang tn nhiem doanh nghiep. Ben canh viec hoan thien cac chuan mc ke toan oi vi doanh nghiep, Bo tai chnh cung can tiep tuc hoan thien cac chuan mc ke toan trong cac mat hoat ong cua NHTM. Chang han nh cac chuan mc ke toan ve phan loai n va trch lap d phong rui ro la rat quan trong e hng dan cac NHTM tiep can c vi nhng tieu chuan quoc te ve quan ly rui ro nham am bao an toan trong cac hoat ong tn dung cua NHTM. 3.3.2 Kien ngh vi Tong cuc thong ke ve xay dng cac ch tieu tai chnh trung bnh nganh Cac ch tieu tai chnh trung bnh nganh la tieu chuan rat quan trong trong anh gia xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM. Ngan hang se so sanh cac ch tieu tai chnh cua doanh nghiep vi ch tieu trung bnh nganh e anh gia tnh hnh tai chnh cua doanh nghiep la lanh manh hay yeu kem. Tuy nhien hien nay van cha co nhng nghien cu thong ke ay u va co o tin cay cao ve cac ch so tai chnh trung bnh nganh e co the lam tieu chuan trong phan tch va anh gia tnh hnh tai chnh cua doanh nghiep cua NHTM. Do o trong thi gian ti Tong cuc thong ke can thc hien nhieu hn cac nghien cu ve ch so tai chnh trung bnh nganh e co the cung cap cac ch so tai chnh
trung bnh nganh co o tin cay cao. ieu nay khong nhng tao thuan li cho cac NHTM trong phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep ma con tao thuan li cho cac doanh nghiep trong phan tch tai chnh e cai thien hieu qua quan ly cua doanh nghiep mnh. 3.3.3 Kien ngh vi Ngan hang Nha nc Viet Nam Phat huy toi a hieu qua cung cap thong tin cua Trung tam thong tin tn dung Trung tam thong tin tn dung CIC la au moi cung cap thong tin tn dung rat quan trong cho cac NHTM Viet Nam trong anh gia rui ro tn dung cua khach hang. Tuy nhien thc te thi gian qua cho thay nguon thong tin ma CIC cung cap cho cac NHTM van con n ieu va ch mi co tac dung thong ke nen a khong ap ng c nhu cau rat ln ve thong tin cap nhat va thong tin canh bao rui ro cua cac NHTM e co the s dung trong xep hang tn nhiem doanh nghiep. Do o trong thi gian ti NHNN can phoi hp nhieu hn vi cac c quan chc nang nh: thue, thong ke, bo thng mai, e cung cap cho cac NHTM cac thong tin cap nhat mi nhat ve tnh hnh phat trien nganh cung nh tnh hnh hoat ong cua cac doanh nghiep trong nganh. NHNN cung can quy nh bat buoc cac NHTM phai cung cap ay u thong tin va so lieu cua cac doanh nghiep ang vay von tai ngan hang mnh e Trung tam co the kp thi cung cap nhng thong tin canh bao rui ro cho cac NHTM. NHNN can co cac giai phap e tao s phat trien va on nh cho th trng chng khoan Viet Nam S on nh va phat trien cua th trng chng khoan va tao thuan li cho cac doanh nghiep trong viec huy ong von kp thi e cung ng cho cac hoat ong san xuat kinh doanh va cung cap nhng thong tin quan trong oi vi cong tac xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM (nh ch so P/E, ). Th trng chng khoan Viet Nam hien van con cha phat trien on nh, gia ca chng khoan cha phan anh ung hieu qua kinh doanh cua doanh nghiep nen cac NHTM cha the s dung cac tn hieu va thong tin t th trng chng khoan e phan tch xep hang doanh nghiep.
e tao s on nh va phat trien cho th trng chng khoan Viet Nam th NHNN can tiep tuc hoan thien khuon kho phap ly e nang cao hieu qua hoat ong cua cac cong ty chng khoan, x ly nghiem cac trng hp mua ban noi gian e am bao tnh minh bach va cong bang cho cac nha au t. ac biet NHNN can co giai phap e khuyen khch cac NHTM Viet Nam phai nang cao hn na vai tro cua mnh tren th trng chng khoan thong qua viec NHTM tham gia mua ban chng khoan e ieu hoa cung cau cua th trng, cung ng von tn dung va t van cho cac nha au t tren th trng chng khoan. NHNN cung can co giai phap nham phat trien th trng tien te va th trng mua ban cac cong cu n e hai loai th trng nay co the ho tr tch cc cho s on nh va phat trien cua th trng chng khoan Viet Nam. Ve th trng tien te th NHNN can tap trung phat trien th trng noi te va ngoai te lien ngan hang, mot mat e tai phan bo va ieu hoa von gia cac TCTD cung nh giai quyet tot nhu cau von ngan han cua nen kinh te tao a cho s phat trien th trng von dai han. NHNN can s dung tot cac cong cu lai suat, th trng m e tac ong manh me vao cac loai lai suat th trng, tao nen mat bang lai suat ong bo gia cac loai chng khoan, qua o tao nen s gan ket lien thong gia th trng tien te va th trng von. Ve th trng mua ban cac cong cu n th NHNN can co giai phap phat trien th trng mua ban n th cap tren th trng lien ngan hang. Theo o, NHNN sm hoan thien cac khuon kho phap ly can thiet cho hoat ong th trng, tieu chuan hoa s giao dch thng phieu, cac loai giay t co gia ngan han nham a dang hoa hang hoa tren th trng chng khoan./. KET LUAN CHNG 3 e quan ly rui ro tn dung th ben canh cong tac phan tch tn dung truyen thong, viec phat trien mot he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep noi bo hoat ong hieu qua se co y ngha rat quan trong trong viec anh gia chnh xac rui ro cua khach hang nang cao hieu qua hoat ong cua cac NHTM. Tren c s phan tch chng 2 ve nhng han che cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM Viet Nam hien nay, chng 3 a e xuat cac giai phap nham nang cao hieu qua cong tac xep hang tn nhiem cua cac NHTM. Cac giai phap nay bao gom: hoan thien cac ch tieu tai chnh va phi tai chnh, hoan thien quy trnh
xep hang tn nhiem doanh nghiep, e xuat s dung he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep bao gom 9 th hang va trnh bay mc o rui ro tng ng cua tng th hang . Luan van cung co nhng kien ngh vi cac c quan quan ly nha nc ve hoan thien cac chuan mc ke toan, xay dng ch so tai chnh trung bnh nganh va nang cao hieu qua cung ng thong tin cua CIC cho cac NHTM. Cac NHTM Viet Nam cung can hp tac nhieu hn vi cac ngan hang ln tren the gii e co nhieu kinh nghiem hn trong nang cao hieu qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua ngan hang mnh.
KET LUAN
Trong qua trnh hoi nhap kinh te quoc te nc ta hien nay th viec nang cao hieu qua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac NHTM co mot y ngha rat quan trong. e tai Hoan thien he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM tai TPHCM a giai quyet c nhng van e sau: - Phan tch c s ly luan ve hoat ong tn dung ngan hang, trnh bay kinh nghiem cua cac nc tren the gii ve xep hang tn nhiem doanh nghiep e t o rut ra nhng bai hoc e nang cao hieu qua cong tac xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM Viet Nam. - Phan tch, anh gia nhng u iem va han che cua he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep tai cac NHTM Viet Nam, neu ro nhng nguyen nhan ton tai trong he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM. - Luan van a e xuat cac giai phap cu the e hoan thien he thong xep hang tn nhiem cua cac NHTM Viet Nam nh: bo sung cac ch tieu tai chnh va phi tai chnh, hoan thien quy trnh xep hang. Luan van cung e xuat vi cac c quan quan ly nha nc xay dng ch tieu trung bnh nganh, nang cao chat lng cung cap thong tin cho NHTM, hoan thien cac chuan mc ke toan nham ho tr tch cc cho cong tac phan tch xep hang tn nhiem doanh nghiep cua cac NHTM. Mot he thong xep hang tn nhiem doanh nghiep hoat ong co hieu qua se gop phan nang cao li the canh tranh cua cac NHTM Viet Nam trong qua trnh hoi nhap kinh te quoc te. Do o trong thi gian ti cac NHTM Viet Nam can tiep tuc cau truc lai c cau to chc, ng dung cong nghe ngan hang hien ai, nang cao chat lng nguon nhan lc e ap ng cac yeu cau ve he thong kiem soat rui ro hien ai ma hien nay cac ngan hang ln tren the gii ang ap dung./.
DANH MUC TAI LIEU THAM KHAO
1. TS. Tran ac Sinh, nh mc tn nhiem tai Viet Nam Nha xuat ban TPHCM nam 2002. 2. PGS.TS Tran Hoang Ngan, Nghiep vu Ngan hang Thng mai (www.fob.ueh.edu.vn). 3. PGS.TS Nguyen ang Dn, TS. Hoang c, TS. Tran Huy Hoang, Ths. Tram Xuan Hng, GV. Nguyen Quoc Anh, Tn dung ngan hang Nha xuat ban Thong ke nam 2003. 4. TS. Nguyen Minh Kieu, Tn dung va tham nh tn dung ngan hang Nha xuat ban Tai chnh nam 2006. 5. PGS.TS Tran Ngoc Th, TS. Nguyen Th Ngoc Trang, TS. Phan Th Bch Nguyet, TS. Nguyen Th Uyen Uyen, Tai chnh doanh nghiep hien aiNha xuat ban Thong ke nam 2005. 6. TS. Ho Dieu, Tn dung ngan hang- Nha xuat ban Thong ke nam 2001. 7. PGS.TS Pham Van Nang, TS. Tran Hoang Ngan, TS. S nh Thanh, S dung cac cong cu tai chnh e huy ong von cho chien lc phat trien kinh te xa hoi cua Viet Nam en nam 2020 Nha xuat ban Thong ke nam 2002. 8. PGS.TS Vo Thanh Thu, Nguyen Th M, Kinh te va phan tch hoat ong doanh nghiep- Nha xuat ban Thong ke nam 1997. 9. PGS.TS Bui Tng Tr, Phan tch nh lng trong quan tr- Nha xuat ban Thong ke nam 1995. 10. Ronald C.Spurga, Quan ly tai chnh doanh nghiep va va nho- Nha xuat ban Thong ke nam 1996. 11. Ths. Nguyen c Trung, Phng phap c tnh ton that tn dung da tren he thong c s d lieu anh gia noi bo (www.hvnh.edu.vn).
12. Ths. Tram Xuan Hng, Phan tch tai chnh va xep loai doanh nghiep trong cong tac tham nh tn dung ngan hang- Tap ch Phat trien kinh te nam 2002. 13. So tay tn dung Ngan hang Nong Nghiep va Phat trien Nong thon Viet Nam, So tay tn dung Ngan hang Cong Thng Viet Nam, So tay tn dung Ngan hang Ngoai thng Viet Nam, So tay tn dung Ngan hang au t va Phat trien Viet Nam. 14. Tap ch ngan hang nam 2006. 15. Cac website: www.sbv.gov.vn. www.mof.gov.vn. www.moodys.com. www.standardandpoors.com. www.fitchratings.com. www.bis.org. www.oenb.at. www.fma.gv.at.

Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng doanh nghiệp của các ngân hàng thương mại tại thành phố HCM

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng doanh nghiệp của các ngân hàng thương mại tại thành phố HCM

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

BO GIAO DUC VA AO TAO TRNG AI HOC KINH TE TP. HO CH MINH

LUAN VAN THAC S KINH TE

TP. HO CH MINH NAM 2010

Bnh quan tong tai san

Gia tr von chu s hu

Vong quay hang ton kho

Gia von hang ban

Bnh quan hang ton kho

Ky thu tien bnh quan

Bnh quan tai san co nh

Bnh quan tong tai san

Tong tai san

Ch tieu tai chnh

D lieu nh lng bo sung

Cac tieu chuan va hanh vi ke toan

Phan tch ac thu nganh

X ly d lieu da tren he thong phan tch logic kieu xoan oc

Mc hang tn nhiem e xuat ban au

Quyet nh xep hang sau cung

D n trung dai han Nguon : CIC

B 64-78 iem CCC 49-63 iem CC 34-48 iem C

Di 33 iem Nguon : CIC

12 14 29 4 24 (20) 18 9 9 18 5,76 12,24

17 19 33 8 24 (16) 12 7 5 22 7,04 14,96

0 223 139 139 125 14 0 628

0 225 146 146 137 9 0 742

So iem 4.8 4.8 4

10% 10% 10% 10% 10% 8%

38,19 0,91 0,80 4,08 0.00 0,04

0,15 Tong iem

Tong so iem cac ch tieu tai chnh la 54 iem

-54 -8 0 0 0 -17 -19 -7 -68 5 -16 105 2 0 -8 88 0 0 -25 25 0 20 10 30

iem co trong so 48,37 21,60 69,97

Tong iem + Tong so iem khach hang at c: 69,97 iem

7. Thue TNDN 8. Li nhuan sau thue

4/17=0,24 -2/4=-0,5 -2/ 23,8=-0,08 -2/1=-2

So iem 1.6 3.2 2 2 2 2 2 2 1.6

Ket qua (-2 + 0,16)/ 0,16 = -11,5 -3/ 22,8 = -0,13

4 Co bang chuyen mon, thi gian cong tac < 1 nam

So lng ngan hang khac ma khach hang duy tr tai khoan

V the canh tranh

phu thuoc nhieu vao oi tac on nh Lo

iem co trong so 21,39 8,64 30,03

Tong iem + Tong so iem khach hang at c: 30,03 iem

Phng phap xep hang

Tnh toan ven cua d lieu

Lai vay + Cac khoan thanh toan c ieu chnh thue

Tren trung bnh

Tong Bc 5 : cham iem cac ch tieu tai chnh

Ty trong 25% 25% 25% 15% 10% 100%

35-41 iem 27-34 iem Di 27 iem

DANH MUC TAI LIEU THAM KHAO

You might also like