Lin h: luanvan84@gmail.

com

B GIO DC V O TO
TRNG I HC KINH T QUC DN

------- -------

TRN TH MAI HNG

HON THIN CNG TC THM NH D N U T THUC CC TNG CNG TY XY DNG TRONG IU KIN PHN CP QUN L U T HIN NAY

LUN N TIN S KINH T

H NI - 2007

Lin h: luanvan84@gmail.com

ii

B GIO DC V O TO
TRNG I HC KINH T QUC DN

------- -------

TRN TH MAI HNG

HON THIN CNG TC THM NH D N U T THUC CC TNG CNG TY XY DNG TRONG IU KIN PHN CP QUN L U T HIN NAY
Chuyn ngnh: Kinh t, Qun l v KHHKTQD M s: 5.02.05

LUN N TIN S KINH T

Ngi hng dn khoa hc: 1.PGS.TSN GUYN BCH NGUYT 2. TS CAO VN BN

H NI - 2007

Lin h: luanvan84@gmail.com

LI CM N
Tc gi xin trn trng cm n cc thy c gio Trng i hc Kinh t quc dn, nht l cc cn b, ging vin B mn Kinh t u t, Vin o to Sau i hc gip v to iu kin cho tc gi hon thnh bn lun n ny. c bit tc gi xin trn trng cm n tp th gio vin hng dn - PGS.TS Nguyn Bch Nguyt, TS Cao Vn Bn ht lng ng h v hng dn tc gi hon thnh lun n. Tc gi cng xin trn trng cm n V Thm nh v Gim st u t, B K hoch v u t, V K hoch - Thng k, B Xy dng, cc Phng u t, Thm nh ca cc Tng cng ty xy dng, cc Vin nghin cu quan tm gip , to iu kin thun li cho tc gi trong cng tc nghin cu. Xin trn thnh cm n cc cn b thm nh h tr, gip tc gi trong vic thu thp thng tin, ti liu phc v cho lun n. Xin cm n bn b, ng nghip v gia nh gip , chia s kh khn v ng vin tc gi trong sut qu trnh hc tp v nghin cu hon thnh lun n ny. Xin trn trng cm n !

Lin h: luanvan84@gmail.com

ii

LI CAM OAN

Ti xin cam oan y l cng trnh nghin cu c lp ca bn thn vi s gip ca cc gio vin hng dn. Nhng thng tin, d liu, s liu a ra trong lun n c trch dn r rng, y v ngun gc. Nhng s liu thu thp v tng hp ca c nhn m bo tnh khch quan v trung thc. Tc gi

Trn Th Mai Hng

Lin h: luanvan84@gmail.com

iii

MC LC
M U. ................................................................................................................................1 CHNG 1: C S L LUN V THM NH D N U T TNG CNG TY XY DNG TRONG IU KIN PHN CP QUN L U T. ..............................8

1.1 Phn cp qun l u t v phn cp thm nh d n u t trong nn kinh t th trng ..........................................................................................................................8 1.2 Thm nh d n u t Tng cng ty xy dng trong iu kin phn cp qun l u t.................................................................................................................................31
CHNG 2: THC TRNG CNG TC THM NH D N U T CA CC TNG CNG TY XY DNG TRC THUC B XY DNG VIT NAM TRONG IU KIN PHN CP QUN L U T ...................................................................45

2.1 Tng quan v cc Tng cng ty xy dng trc thuc B Xy dng Vit nam.......45 2.2 Thc trng cng tc thm nh d n u t ca cc Tng cng ty xy dng trc thuc B Xy dng giai on 2001-2005..............................................................................52 2.3 nh gi thc trng cng tc thm nh d n u t cc Tng cng ty xy dng thi gian qua ....................................................................................................................78

Lin h: luanvan84@gmail.com

iv

DANH MC CC CH VIT TT
BC BCT BCNCTKT BCNCKT BCKT-KTh CNH-HH CP DA DAT DNNN DNXD HQT NSNN Bo co Bo co u t Bo co nghin cu tin kh thi Bo co nghin cu kh thi Bo co kinh t K thut Cng nghip ho - Hin i ho Chnh ph D n D n u t Doanh nghip nh nc Doanh nghip xy dng Hi ng qun tr Ngn sch Nh nc

TCT Tng cng ty TCTNN TCTXD TCTXDNN Tng cng ty Nh nc Tng cng ty xy dng Tng cng ty xy dng nh nc

TG Tng Gim c TT Thng t Qun l nh nc Qun l d n

QLNN QLDA

Lin h: luanvan84@gmail.com

DANH MC CC BNG
Bng 1.1 Bng 1.2 Bng 1.3 Bng 1.4 Bng 2.1
Bng 2.2 Bng 2.3

Tn bng Trang Chc nng qun l v mc tiu thm nh d n theo tng cp 18 Yu cu v thm nh d n u t i vi tng cp qun l 31 Nhng c im trong hot ng u t pht trin ca TCTXD 34 Nguyn nhn v bin php khc phc nhng tn ti trong thm 43 nh d n u t TCTXD S lng cc TCTXD trc thuc B Xy dng 56 S lng cc n v trc thuc B Xy dng tin hnh thc hin 47 c phn ho giai on 2001-2005 Kt qu t c khi thc hin c phn ha ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng giai on 2001-2005 Vn u t thc hin ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng giai on 2001-2005 Vn u t pht trin phn theo lnh vc ca cc TCTXD thuc B Xy dng giai on 2001-2005 (ngoi vn NSNN) Cc d n u t ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng giai on 2001-2005 Ni dung thm nh d n u t TCTXD phn theo nhm yu t Cc d n u t c trin khai thc hin theo lnh vc ca cc TCTXD thuc B Xy dng giai on 2001-2005 Cc d n u t khng hiu qu theo lnh vc cc TCTXD 48 53 55 56 70

Bng 2.4
Bng 2.5

Bng 2.6 Bng 2.7 Bng 2.8 Bng 2.9

trc thuc B Xy dng giai on 2001 2005 Bng 2.10 S d n phi iu chnh ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng nm 2005

DANH MC CC S , BIU

Tn s , biu

Trang

Lin h: luanvan84@gmail.com

vi

S 1.1 Quy trnh t chc thm nh d n u t S 1.2 Mi quan h gia cc ch th trong qu trnh hnh thnh v thc hin d n u t xy dng S 1.3 Nhng nhn t nh hng n cht lng thm nh d n u t TCTXD S 2.1 Quy trnh t chc thm nh d n u t TCTXD S 2.2 S 2.3 Phn cp qun l u t TCTXD trc khi chuyn i m hnh hot ng Phn cp qun l u t TCTXD sau khi chuyn i m hnh hot ng

21 35

65

67 129

S 3.1 Ci tin quy trnh t chc thm nh d n u t TCTXD Biu 2.1 Tc tng trng nh gc vn u t thc hin ca cc TCTXD giai on 2001-2005

M U
1. TNH CP THIT CA TI

Cng vi cng cuc i mi nn kinh t, cc Tng cng ty xy dng (TCTXD) Vit nam trng thnh v pht trin ln mnh. T khi thnh lp theo quyt nh s 90, 91/TTg ngy 7 thng 3 nm 1994 ca Th tng Chnh ph v tip tc sp xp cc doanh nghip nh nc (DNNN) v vic th im thnh lp tp on kinh doanh n nay cc TCT 90,91 chuyn i m hnh hot ng ph hp hn vi c ch th trng v qu trnh hi nhp kinh t quc t su rng. S tham gia ca Vit nam trong cc t chc kinh t khu vc v th gii nh ASEAN, APEC, WTO l c hi thun li nhng cng l thch thc i vi mi doanh nghip trong qu trnh cnh tranh tn ti v pht trin. C ch chnh sch ca Vit nam c nhng thay i theo hng ci m, tch cc, tip cn v dn t ti chun mc quc t. Cc TCTXD Vit nam cng khng nm ngoi xu th . S phn cp trong qun l u t, s chuyn i m hnh hot ng, s hi nhp su rng vo nn kinh t th gii i hi cc TCTXD cn c nhng nh hng, chin lc di hn pht trin. Quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n u t c vai tr quan trng trong vic bin nhng nh u t tr thnh hin thc. Hiu qu ca d n u t s c m bo nu nh qun l tt quy trnh ny trong c thm nh v ph duyt d n u t. Vi s ln mnh ca mnh, cc TCTXD chuyn t vai tr nh thu sang vai tr ch u t. Trong vai tr mi, cc doanh nghip phi t ch v t chu trch nhim trong vic huy ng v s dng vn, trong vic ra quyt nh u t, trong vic m bo hiu qu d n, bo ton v pht trin vn ca doanh nghip. Vic ban hnh v i vo thc hin cc Lut c lin quan trc tip n hot ng qun l u t v xy dng Vit nam thi gian qua nh Lut Xy dng (2003), Lut u t (2005) v Lut Doanh nghip (2005) v cc lut khc hon thin v khc phc nhng hn ch khi thc hin theo c ch c. Cc doanh nghip

2
c trao quyn t ch trong mi hot ng, qun l v thc hin theo ng nhng quy nh ca php lut. Trong qun l hot ng u t, cc TCTXD, cc cng ty thnh vin c quyn t t chc thm nh d n v quyt nh u t i vi cc d n s dng vn u t pht trin ca doanh nghip. Trong bi cnh c nhiu thay i, cng tc thm nh d n u t doanh nghip bn cnh nhng kt qa t c cng cn nhiu tn ti. Nhng hn ch trong cng tc thm nh d n u t cc TCTXD l mt trong nhng nguyn nhn lm cho qu trnh trin khai thc hin d n khng em li hiu qu. Nhn thc cha y v vai tr ca cng tc thm nh d n doanh nghip, s phi hp cha nhp nhng v hiu qu trong t chc thm nh d n, trnh cn b cha p ng c yu cu t ra, lng thng tin cn thit phc v cho phn tch, nh gi d n cha v m bo tin cy... tt c nhng hn ch ny l nhng nguyn nhn nh hng n cht lng thm nh d n, dn n nhng quyt nh u t sai lm, khng ng, khng xut pht t nhu cu ca th trng. Do vy, vic nghin cu, tm hiu v cng tc thm nh d n u t ca cc TCTXD trn phng din khoa hc v thc tin l rt cn thit c bit trong bi cnh chuyn i m hnh hot ng, s phn cp mnh hn trong qun l hot ng u t v xy dng ti cc TCTXD Vit nam thi gian qua. Trn phng din l lun, nhng nm gn y, cng tc thm nh d n u t tuy c mt s tc gi nghin cu nhng ch yu cp gc ngnh (cng tc thm nh d n trong mt ngnh) hoc mt kha cnh (thm nh ti chnh) m cha cp c th n doanh nghip c bit l cp TCT. Xut pht t tm quan trng ca vic nghin cu cng tc thm nh d n u t thuc cc TCTXD Vit nam v t yu cu hon thin hn l lun v thm nh d n u t, tc gi chn ti: Hon thin cng tc thm nh d n u t thuc cc Tng cng ty xy dng trong iu kin phn cp qun l u t hin nay nghin cu, vi mong mun gp phn lm sng t thm l lun v thm nh d n u t cc Tng cng ty xy dng trong iu kin phn cp qun l u t, phn tch nhng tn ti trong cng tc thm nh d n u t v tm hiu nguyn

3
nhn t xut nhng gii php nhm hon thin cng tc thm nh d n u t thuc cc Tng cng ty xy dng Vit nam trong iu kin chuyn i m hnh hot ng v s phn cp mnh trong qun l u t.
2. MC CH NGHIN CU Nghin cu v lm sng t nhng vn l lun c bn v thm nh d n

u t v thm nh d n u t Tng cng ty xy dng trong iu kin phn cp qun l u t. Nhng nghin cu v l lun ny l c s nh hng tip cn trong phn tch thc trng v xut nhng gii php cc chng sau.
nh gi thc trng cng tc thm nh d n u t thuc cc Tng cng ty

xy dng Vit nam (thng qua s liu v hot ng u t v thm nh d n u t ca cc Tng cng ty xy dng trc thuc B Xy dng Vit nam). Phn tch nhng tn ti trong cng tc thm nh d n u t v nguyn nhn.
Xy dng h thng nhng quan im c bn v xut nhng gii php ch

yu nhm hon thin cng tc thm nh d n u t thuc cc Tng cng ty xy dng Vit nam trong iu kin phn cp qun l hot ng u t v chuyn i m hnh hot ng.
3. I TNG V PHM VI NGHIN CU

i tng nghin cu Cng tc thm nh d n u t ca cc Tng cng ty xy dng. Phm vi nghin cu Lun n tp trung nghin cu cng tc thm nh d n u t ca cc Tng cng ty xy dng trc thuc B Xy dng Vit nam trong giai on 2001-2005. Cc d n c xem xt l cc d n s dng vn t c v huy ng hp php ca doanh nghip (ngoi vn ngn sch nh nc).
4. PHNG PHP NGHIN CU

Lun n s dng cc phng php nghin cu ch yu sau y:

Phng php duy vt bin chng v duy vt lch s ca ch ngha Mc-L nin

4
Phng php tng hp, phn tch, phng php so snh, cc phng php

thng k kt hp vi kho st thc t.

Vn dng ng li chnh sch ca ng v Nh nc v qun l hot ng

u t v xy dng ca cc Tng cng ty xy dng trong tng thi k.

5. TNG QUAN TNH HNH NGHIN CU TRONG V NGOI NC

Thm nh d n ra quyt nh u t c vai tr quan trng trong qu trnh hnh thnh v thc hin d n, l c s tham mu cho cc cp c thm quyn ra quyt nh u t ph hp. C nhiu ch th tham gia thm nh d n u t nh: cc doanh nghip vi vai tr l ch u t, nh nc m i din l cc c quan qun l nh nc, cc ngn hng, cc t chc ti chnh tn dng, cc t chc t vn...Nghin cu v cng tc thm nh d n u t c cc cng trnh trong nc v ngoi nc tp trung gii quyt. Tuy nhin, phm vi v mc nghin cu mi dng li vic xem xt, bn lun v cc k thut phn tch nh gi d n, ni dung ti chnh v tm v m nhiu hn. i vi nhng nghin cu nc ngoi: Thm nh d n u t theo cc nghin cu nc ngoi tp trung nhiu vo k thut phn tch nh gi d n. Little Ian M.D & James A.Mirrlees trong Hng dn phn tch d n trong cc nc ang pht trin(1968) [68] cp n k thut phn tch d n, vn gi bng c s dng trong nh gi tt c cc hng ho v dch v. Curry Steve & John Weiss trong Phn tch d n trong cc nc ang pht trin (1993) [65] xem xt k thut phn tch chi ph v li ch ca d n y hn. Quan im ca cc tc gi l nh gi d n bng k thut phn tch chi ph li ch l s c lng v so snh cc nh hng li ch ca u t vi cc chi ph ca n. Trong khi , Hassan Hakimian & Erhun Kula, i hc Tng hp London khi bn v cng tc thm nh d n u t trong u t v thm nh d n (1996) [66] cho rng thm nh d n u t l k thut phn tch nh gi d n. Bn cht ca thm nh d n u t chnh l vic nh gi cc xut bng cch a ra cc tnh ton li ch v chi ph ca d n. K thut phn tch li ch v chi ph ca d n c xem xt trn hai quan im t pha t nhn v nh nc. c bit, phn tch li ch v chi ph c cp

5
nhiu v p dng trong lnh vc cng cng. Chnh v vy, vic phn tch ca cc tc gi tp trung nhiu vo cc k thut phn tch, nh gi d n. Cc phng din khc ca cng tc thm nh d n khng hoc t c cp n nh: t chc thm nh, yu cu v i ng cn b thm nh, thi gian v chi ph thm nh. Lumby Stephen trong Thm nh u t v cc quyt nh ti chnh (1994) [69] cng tp trung vo k thut phn tch li ch v chi ph ca d n c bit tc gi cp nhiu n cc phng php thm nh u t truyn thng nh: phng php hon vn, phng php tnh li nhun trn vn, cch tip cn dng tin chit khu. K thut phn tch nh gi d n phc v cho vic ra cc quyt nh ti chnh c tc gi tp trung xem xt. Nhn chung, cc cng trnh nc ngoi nghin cu v thm nh d n u t thng tp trung vo k thut phn tch nh gi li ch v chi ph phc v cho mc ch ti a ho li nhun (ti a ho li c tc cho cc c ng) hoc tin hnh phn tch nh gi li ch v chi ph i vi d n, chng trnh thuc lnh vc cng cng. i vi nhng nghin cu trong nc: Cc cng trnh nghin cu trong nc v thm nh d n c song ch yu tp trung vo mt ngnh, mt lnh vc hoc mt s ni dung ch yu. V Cng Tun vi Thm nh d n u t (1998) [57] tp trung nhiu vo k thut phn tch, nh gi d n u t v cc vn bn php lut c lin quan. Nguyn Hng Minh trong Phng hng v nhng bin php ch yu nhm i mi cng tc lp v thm nh d n u t trong ngnh cng nghip ung ca Vit nam (2003) [30] xem xt cng tc thm nh d n tm v m trong ngnh cng nghip ch bin. Lu Th Hng trong Thm nh ti chnh d n (2004) [24] tp trung vo ni dung thm nh ti chnh d n u t nh: d ton vn u t, cc ch tiu thm nh ti chnh, phn tch ri ro ca d n. Mt s cc cng trnh (lun vn thc s) xem xt cng tc thm nh ti chnh trong cc ngn hng thng mi Vit nam trong ch trng nhiu n k thut nghip v m cc ngn hng p dng. nh gi tng quan v cc cng trnh nghin cu c lin quan, tc gi lun n cho rng vic nghin cu cng tc thm nh d n u t c tp trung nhiu

6
kha cnh k thut phn tch nh gi d n, trn tm v m. i vi tm vi m, thm nh d n ca doanh nghip (vi vai tr l ch u t) hin cha c cng trnh no nghin cu ton din. Trong bi cnh hi nhp kinh t quc t su rng, Vit nam gia nhp cc t chc kinh t khu vc v th gii, i hi cc doanh nghip cn c nhng quyt nh ng n v kp thi nm bt c hi u t c hiu qu, nng cao kh nng cnh tranh. Trong , cng tc thm nh d n doanh nghip c vai tr rt quan trng c bit i vi cc doanh nghip hot ng trong lnh vc xy dng mt lnh vc c nhiu ri ro tim n. im khc bit cn bn ca lun n vi cc cng trnh nghin cu trc y l xem xt ton din cng tc thm nh d n ra quyt nh u t tm vi m - doanh nghip xy dng vi vai tr l ch u t. Vic xem xt ny khng ch dng li k thut phn tch, nh gi d n m cn cp n cc phng din khc ca cng tc thm nh d n u t nh: cn c thm nh, quy trnh thm nh, i ng cn b thm nh, phng php thm nh, vn phn cp thm nh. Trong qa trnh thc hin tc gi k tha, hc tp nhng u vit ca cc cng trnh nghin cu trc hon thnh lun n ca mnh.
6. NHNG IM MI CA LUN N V c s khoa hc:

- H thng ho v lm sng t nhng vn l lun v thm nh d n u t, thm nh d n u t Tng cng ty xy dng, phn cp qun l u t v phn cp thm nh d n u t trong nn kinh t th trng.
- a ra cc c im ca cng tc thm nh d n u t, nhng nhn t

nh hng, cc iu kin thm nh d n c cht lng Tng cng ty xy dng. Xy dng cc kch bn v nhng hu qu i vi d n do nh hng ca cng tc thm nh d n t lm r s cn thit phi hon thin cng tc thm nh ca cc Tng cng ty xy dng trong iu kin phn cp qun l u t v chuyn i m hnh hot ng.
V c s thc tin:

7
- nh gi tng quan v cc Tng cng ty xy dng trc thuc B xy dng Vit nam trong qu trnh hnh thnh v pht trin, lm r nhng thay i c bn trong phn cp qun l u t trc v sau chuyn i m hnh hot ng. - Phn tch v nh gi thc trng cng tc thm nh d n u t cc Tng cng ty xy dng trc thuc B xy dng Vit nam t bi cnh ca cng tc thm nh, t chc thm nh, ni dung v phng php thm nh. a ra nhng tn ti trong cng tc thm nh d n u t cc Tng cng ty xy dng v nguyn nhn ca nhng tn ti .
Trn c s l lun v thc tin, lun n xy dng h thng cc quan im

v xut nhng gii php ph hp nhm hon thin cng tc thm nh d n u t cc Tng cng ty xy dng trong iu kin phn cp qun l u t. Cc quan im c xy dng cng vi nhng tn ti phn tch l nh hng hon thin cng tc thm nh d n u t. Cc gii php xut l nhng gii php trc tip i vi cc Tng cng ty xy dng t hon thin v nhn thc n t chc thm nh, ni dung thm nh v phng php thm nh d n u t.
7. KT CU CA LUN N

Ngoi li ni u, mc lc, kt lun chung v danh mc ti liu tham kho, lun n c kt cu thnh 3 chng: Chng 1: C s l lun v thm nh d n u t Tng cng ty xy dng trong iu kin phn cp qun l u t. Chng 2: Thc trng cng tc thm nh d n u t ca cc Tng cng ty xy dng trc thuc B Xy dng Vit nam trong iu kin phn cp qun l u t. Chng 3: Mt s gii php hon thin cng tc thm nh d n u t thuc cc Tng cng ty xy dng Vit nam trong iu kin phn cp qun l u t.

CHNG 1 C S L LUN V THM NH D N U T TNG CNG TY XY DNG TRONG IU KIN PHN CP QUN L U T
1.1 PHN CP QUN L U T V THM NH D N U T TRONG NN KINH T TH TRNG

1.1.1 Khi nim v vai tr ca cng tc thm nh d n u t Thm nh d n u t l cng vic c tin hnh trong hot ng u t theo phng thc d n tt c cc quc gia trn th gii. Tu theo c th, iu kin kinh t x hi cng nh th ch kinh t ca mi nc m quan nim cng nh cch thc t chc thm nh d n u t c s khc bit. Ngay c trong mt nc, vi cc ch th thm nh khc nhau th quan nim v thm nh d n u t cng khng hon ton ng nht. nhiu ni trn th gii, quan nim v thm nh d n u t i cng vi vic phn tch li ch v chi ph ca mt d n [55, tr 9]. Ngy nay, quan nim v thm nh d n u t cng nh cc phng php phn tch li ch v chi ph ca d n cng c hon thin thch ng vi nhu cu ln hn trong vic la chn cc d n u t tt nht. Quan nim v thm nh d n u t thng gn vi vai tr quan trng ca d n c bit l cc d n u t pht trin trong vic phn b ngun lc sn xut cho cc lnh vc v cc hot ng khc nhau trong nn kinh t. Khi nghin cu v cng tc thm nh d n u t trn c s khoa hc, tc gi lun n tng kt nhng khi nim cng nh cch hiu ca cc nh nghin cu v cc t chc trn th gii v cng tc thm nh d n u t. Theo mc tiu u t, thm nh d n u t c hiu l qu trnh mt c quan chc nng (nh nc hoc t nhn) xem xt xem mt d n c t c cc mc tiu kinh t v x hi ra v t c nhng mc tiu mt cch c hiu qu hay khng [53, tr 156]. y l nh ngha ca Ngn hng th gii (WB) a ra

9
i vi cng tc thm nh d n u t. Vi nh ngha ny, cng tc thm nh d n u t nhm gip a d n i theo ng hng, to nn mng cho vic thc hin d n u t c hiu qu. Theo mc ch qun l, thm nh d n u t c hiu l vic xem xt, phn tch, nh gi d n u t trn cc ni dung c bn nhm gip cho vic ra quyt nh u t. Thm nh d n u t c xem nh mt cng c qun l gp phn nng cao hiu qu u t. Thm nh d n u t gip tham mu cho cc cp c thm quyn ra quyt nh u t [13-16]. Ngi c thm quyn quyt nh u t ra quyt nh trn c s kt qu thm nh. Do vy, cng tc thm nh d n u t c vai tr quan trng trong quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n. Cng tc thm nh gip cho vic kim tra, kim sot, nh gi s tun th theo php lut ca d n, ca cc ch th tham gia vo hot ng u t, gip cho vic sng lc, la chn d n u t c hiu qa. Nu xem xt d n u t theo qu trnh t chun b u t, thc hin u t, vn hnh khai thc d n khi cng tc thm nh d n u t s c tin hnh vi nhiu cng vic t thm nh d n u t ra quyt nh u t, thm nh thit k k thut, thm nh tng d ton, thm nh k hoch u thu, thm nh kt qu u thu v thm nh quyt ton vn u t. Trn gc k thut, thm nh d n u t c xem l mt trong nhng k thut phn tch d n. Trong cun Thm nh d n u t, tc gi V Cng Tun cho rng: Thm nh d n u t l hot ng chun b d n c thc hin bng k thut phn tch d n c thit lp ra quyt nh tho mn cc quy nh v thm nh ca nh nc [57, tr 59]. Theo ng, thm nh d n u t l mt trong nhng k thut phn tch, nh gi d n. Quan nim v thm nh d n ca ng cng ng ngha vi quan nim ca cc nc trn th gii khi tin hnh thm nh. Thm nh d n gn lin vi k thut phn tch, nh gi d n trong c bit l phn tch chi ph v li ch ca d n. Theo ni dung chi tit ca d n, thm nh d n u t l vic tin hnh xem xt mt cch ton din trn cc ni dung ca d n t php l, cng ngh k thut, kinh t ti chnh, t chc qun l thc hin n hiu qu ca d n. Quan im ny

10
cho rng thm nh d n cn c k thut v cc phng php c th i vi tng ni dung ca d n. i vi cc d n u t xy dng Vit nam, theo Lut Xy dng (2003) v Ngh nh s 16/2005/N-CP ngy 07/02/2005 v Qun l d n u t xy dng cng trnh [16], thm nh d n u t bao gm hai ni dung l thm nh phn thuyt minh v thm nh phn thit k c s. T nhng phn tch trn y, tc gi lun n cho rng khi nim v thm nh d n u t cn c xy dng v hiu thng nht trn c s khoa hc. Trong qu trnh xy dng cn phi xc nh r phm vi, bn cht cng nh mc ch ca cng tc thm nh d n. Trc nhu cu i mi nn kinh t ca cc nc ang pht trin, s gia tng ng k ngun lc cho u t cng nh yu cu ln trong vic xem xt, nh gi d n i hi cn phi nhn thc y v cng tc thm nh d n. Vic xy dng khi nim v thm nh d n u t ra quyt nh u t cn c t trong bi cnh hi nhp kinh t quc t ang din ra mnh, chnh ph ca cc nc u c nhng thay i ng k trong cc chnh sch v u t nhm to mi trng thng thong hp dn, tng tnh cnh tranh trong vic thu ht cc ngun lc. Trn c s khoa hc, khi nim v thm nh d n u t cn c bao qut, khng xem xt ring cho mt ch th cng nh mt ngun vn c th no. iu ny l cn thit v ph hp vi thng l quc t, vi tin trnh ca cng cuc i mi kinh t ca cc nc ang pht trin trong c Vit nam c bit cn quan tm n xu hng vn ng khch quan ca nn kinh t th trng l s a dng ho cc ngun vn u t, s chuyn i m hnh hot ng ca cc doanh nghip nh nc (DNNN) v s phn cp qun l u t ngy cng mnh m. Trn tinh thn , tc gi mnh dn xy dng khi nim khoa hc v thm nh d n u t ra quyt nh u t. Vic xy dng khi nim ny ca tc gi chia s quan im v thm nh d n u t ca cc nh nghin cu trc y cng nh cc t chc trn th gii. Theo tc gi, khi nim v thm nh d n u t ra quyt nh u t c din t nh sau Thm nh d n u t l qu trnh xem xt, phn tch, nh gi d n mt cch khch quan, khoa hc v ton din trn cc ni dung, la chn d n quyt nh u t. V c s khoa hc, khi nim thm nh d n u t ca tc gi c nhn

11
nhn vi ni dung nh sau: Th nht, thm nh d n u t ra quyt nh u t l cng vic cn thit c tin hnh trong giai on chun b u t. Thm nh d n u t l mt qu trnh to ra sn phm. Khc bit vi cc sn phm khc y l sn phm t vn c c t tr tu v kinh nghim ca cn b thm nh. Trong qu trnh thc hin cn phi nhn thc c tm quan trng ca cng tc thm nh d n, khng nn quan nim y ch l mt th tc hp php ho d n c ph duyt, cp vn, vay vn hoc nhn c ti tr. Th hai, nhim v ca thm nh d n u t l tin hnh kim tra, xem xt, phn tch, nh gi d n v a ra kt lun, kin ngh. Vic phn tch, nh gi d n phi m bo c tnh hp php, khch quan, ton din, chun xc v kp thi. Th ba, mc tiu ca thm nh d n u t l phc v cho vic ra quyt nh u t. Quyt nh u t ch c ph duyt trn c s ca kt qu thm nh d n. Vi nhng ni dung trn, theo tc gi bn cht ca cng tc thm nh d n u t chnh l k thut phn tch, nh gi v la chn d n. Cng tc thm nh d n u t nhm kim tra, phn tch, nh gi lm sng t mt lot cc vn c lin quan n tnh kh thi trong qu trnh thc hin d n trong mi lin h mt thit vi cc thng tin c th c v cc gi thit v mi trng trong d n s hot ng, t d tnh nhng kt qu m d n s em li c c nhng quyt nh u t ng n. [2, tr 29] Sn phm ca cng tc thm nh d n u t chnh l Bo co thm nh (cng vi cc vn bn x l c lin quan) trong phi nu c nhng nhn xt v kin ngh c th i vi tng ni dung ca d n. Vi bn cht v mc tiu , cng tc thm nh d n u t ng vai tr quan trng trong qu trnh hnh thnh v thc hin d n u t. gp phn qun l tt hot ng u t v xy dng cn thit phi qun l tt cng tc chun b u t trong c lp, thm nh v ph duyt d n u t. Thm nh d n u t l mt yu cu khng th thiu v l c s quyt nh u t. Thm nh d n u t l mt cng c qun l gp phn nng cao hiu qu u t. Vai tr l cng c qun l ca thm nh d n c hiu theo nhng ni dung sau:

12
Th nht, thm nh d n u t gip cho vic kim tra, kim sot. Trn c s h s d n, c quan c chc nng thm nh s tin hnh kim tra tnh hp php, tnh hp l, mc chun xc ca cc ni dung c trnh by. y l cn c quan trng c c nhng kt lun c tin cy cao v d n. Th hai, thm nh d n u t gip cho vic sng lc d n. Vi k thut phn tch, nh gi c p dng khi xem xt cc ni dung ca d n s gip cho vic la chn nhng d n c hiu qu, c tnh kh thi cao. Th ba, cng tc thm nh d n u t gip cho vic thc thi php lut. Thng qua kim tra, kim sot, cng tc thm nh d n s xc nh r nhng ni dung cn thc hin, cn iu chnh ca d n, mc khc qua cng gp phn phn nh r trch nhim, quyn hn v phi hp hi ha gia cc i tc tham gia d n, m bo vic chun b, thc hin v vn hnh d n c thun li. Bn cnh , cng tc thm nh d n cn gip cho cc ch th tham gia d n hot ng v lm theo php lut. 1.1.2 Phn cp qun l u t v phn cp thm nh d n u t trong nn kinh t th trng 1.1.2.1 S cn thit phi tin hnh phn cp qun l u t v phn cp thm nh d n u t trong nn kinh t th trng Phn cp qun l u t l vic phn chia quyn hn v trch nhim cho cc cp, cc c quan i din cho Nh nc, cc doanh nghip trong qu trnh thc hin qun l hot ng u t. Phn cp qun l u t l cn thit v l mt yu cu khch quan t ra i vi mi quc gia hot ng trong nn kinh t th trng. Mc ch ca phn cp qun l u t l nhm m bo hiu qu cao trong qun l hot ng u t. Phn cp qun l u t nhm trnh tp trung quyn hn vo trong tay mt c nhn hay mt t chc no, gim bt gnh nng cho cp trn, to quyn ch ng cho cp di trong vic quyt nh u t. Vi thm quyn c phn cp, c s, doanh nghip c ch ng trong vic cn i ngun lc, trong vic huy ng v s dng c hiu qu cc d n u t, m bo d n u t xut pht t nhu cu th trng, t thc t khch quan. Phn cp qun l u t to iu kin pht huy tnh sng to, t ch ca c s, huy ng v khai thc ti a cc ngun lc, pht huy tr tu tp th trong vic qun l nhm em li hiu qu cao trong cng vic. Thng qua phn cp qun l u t gip tng cng tnh hiu lc v hiu qu trong qun l hot

13
ng u t, trong vic ra quyt nh u t. Hot ng trong nn kinh t th trng, Nh nc v cc doanh nghip c s tng tc vi nhau v ly th trng lm trung tm. Vn hnh theo c ch th trng i hi cn xc nh r nhng hot ng m Nh nc qun l v cn li cho th trng quyt nh. Nh nc khng c tham vng hnh chnh ho nn kinh t cng nh khng th thay th c vai tr ca th trng v cc doanh nghip. Chnh th trng s quyt nh vic sn xut v phn phi, tr li cu hi: Sn xut ci g? Sn xut nh th no? Sn xut cho ai? Thng qua th trng gip cho vic phn phi ti nguyn, ngun lc c hiu qu. Th trng l c s hnh thnh cc d n u t v d n khi i vo thc hin li quay tr li phc v th trng. Vn hnh theo c ch th trng, t do cnh tranh, t do la chn trong mi hat ng trong c u t chnh l ng lc thc y s tin b kinh t v x hi ca mi quc gia. Nhng u th ca nn kinh t th trng to ra ng lc mnh m trong vic nng cao hiu qu hot ng sn xut kinh doanh, hot ng u t ca cc doanh nghip. Vn hnh theo c ch th trng, hat ng u t ca nh nc v ca doanh nghip ly li ch kinh t l ng lc trc tip, l c s huy ng mi ngun lc, tnh ton cn nhc, la chn phng n ti u nhm em li hiu qa cao nht. Tnh phn ng nhanh nhy v thch ng cao trc cc thay i ca nhu cu th trng i hi trong hot ng u t cc doanh nghip cn c nhng quyt nh ng n, ph hp v kp thi. Phn cp qun l u t mnh to cho doanh nghip quyn t ch nhiu hn hay ni cch khc doanh nghip c tng thm quyn nhiu hn v i km vi l c ch trch nhim. Chnh iu ny s gip cho doanh nghip hng n vic thc hin nhng d n u t thit thc, c hiu qu, ng gp vo s pht trin ca doanh nghip v ca nn kinh t. Do tnh t pht ca th trng, ca doanh nghip nn trong phn cp qun l u t i hi cn minh bch, cng khai m bo tnh thng nht ca nn kinh t, khc phc nhng khuyt tt ca kinh t th trng. Cng vi phn cp qun l u t rt cn thit phi tin hnh kim tra, gim st vi c ch thch hp. Phn cp qun l u t gn lin vi c ch gim st, kim tra cht ch gip tng cng trch nhim ca c s, m bo s dng c hiu qa cc ngun lc trong nn kinh t. Phn cp qun l u t i km vi l c ch trch nhim ca cc cp, ca c s gip cho vic m

14
bo hot ng u t i theo ng hng, thit thc v c hiu qu. t c nhng mc tiu ny i hi trong phn cp qun l cn phn chia r nhng cng vic do Nh nc thc hin v nhng cng vic m c s, doanh nghip c thm quyn, tch bch r chc nng qun l ca Nh nc v chc nng qun tr sn xut kinh doanh ca doanh nghip. phn cp qun l u t thc hin c hiu qu i hi phn cp cn cng khai, minh bch i vi tng cng vic ca hot ng u t trong c phn cp thm nh d n u t. Phn cp trong thm nh d n u t l vic phn chia quyn hn v trch nhim cho cc cp, cc c quan i din cho Nh nc, cc doanh nghip thc hin thm nh d n v ra quyt nh u t. [34, tr 230 ] Phn cp thm nh d n u t l yu cu cn thit, l mt ni dung trong phn cp qun l hot ng u t. Phn cp thm nh d n u t nhm m bo cho vic thc hin d n theo ng mc tiu, chin lc pht trin kinh t x hi trong tng thi k, gp phn nng cao hiu qu trong vic huy ng v s dng cc ngun vn, khai thc tt mi tim nng ca t nc, bo v mi trng sinh thi, chng tht thot, lng ph trong u t. Phn cp trong thm nh d n u t nhm m bo tng cng hiu lc qun l, gn quyn hn vi trch nhim ca ch th thm nh d n. S cn thit phi tin hnh phn cp thm nh d n u t c th hin nhng ni dung sau: Th nht, do hot ng u t c phm vi rng, lin quan n nhiu ngnh, nhiu lnh vc, qun l hat ng u t c hiu qu, tng tnh hiu lc trong vic ra quyt nh u t cn thit phi tin hnh phn cp qun l u t. c bit i vi cc d n u t xy dng, thc hin cn c s vn ln, vi nhiu lc lng tham gia, thi gian thc hin u t ko di, c nhiu yu t tc ng n qu trnh thc hin v cn thit phi thit lp mt k hoch chi tit v huy ng v s dng vn c hiu qu. Th hai, phn cp thm nh d n u t l cn thit v gip gim bt s qu ti trong cng vic. Cc cng vic c phn chia cho nhiu c quan c chc nng trn c s cc vn bn quy nh ca php lut thc hin m khng th tp trung cho mt hoc mt s c quan do khng c lc lng, hn ch v thi gian v kinh ph. Trn phng din qun l Nh nc, phn cp trong thm nh d n u t gp

15
phn m bo hiu qu trong qun l, rng buc trch nhim ca cc cp, cc c quan c thm quyn trong qu trnh thc hin, trnh quan liu, lng ph. Th ba, phn cp trong thm nh d n u t gip cho vic phn nh r trch nhim, quyn hn ca cc cp, cc c quan c thm quyn trong thm nh d n u t, gp phn nng cao hiu lc qun l hot ng u t trn cc mc tiu: Cht lng, thi gian v chi ph. S phn cp r rng, minh bch s to ra hiu qu trong vic ra quyt nh, m bo tnh n nht i vi quyt nh a ra cng nh rng buc trch nhim ca c nhn, tp th i vi cng vic. Th t, trong bi cnh hi nhp kinh t quc t din ra su rng, nn kinh t vn hnh theo c ch th trng, cn thit phi phn nh r chc nng qun l ca Nh nc v chc nng qun tr sn xut ca doanh nghip. Nh nc ng vai tr ch o, hng dn, t ra Lut chi, cc doanh nghip hot ng trn c s cnh tranh lnh mnh, bnh ng trc php lut v thc hin theo ng quy nh ca php lut. S phn cp trong thm nh d n u t l cn thit v to s ch ng cho doanh nghip, nng cao hiu qu hot ng v cao trch nhim ca doanh nghip, tch bch r gia chc nng qun l nh nc v qun tr sn xut ca doanh nghip. 1.1.2.2 Nguyn tc cn qun trit khi tin hnh phn cp thm nh d n u t. T nhng phn tch v s cn thit phi tin hnh phn cp trong thm nh d n u t, tc gi cho rng phn cp thm nh d n c hiu qu trong qu trnh thc hin cn m bo nhng nguyn tc sau: Nguyn tc 1: Phn cp thm nh d n u t phi m bo s thng nht v ph hp vi phn cp qun l hot ng u t, m bo nng cao hiu qu u t ca d n. Nguyn tc 2: Phn cp thm nh d n u t phi gn trch nhim ca ch th c thm quyn thm nh v quyt nh u t vi kt qu cng vic trong sut qu trnh thc hin. Nguyn tc 3: Phn cp thm nh d n u t cn minh bch, r rng, song cn to ra s t ch, t quyt nh v t chu trch nhim cho cc ch th thm nh trn c s cc quy nh ca php lut.

16
Nguyn tc 4: Phn cp thm nh d n u t cn xc nh r cp quyt nh phi l cp c iu kin, iu hnh c hiu qa nht, hot ng trong khun kh php lut v cc chnh sch chung ca nh nc. Nguyn tc 5: Phn cp thm nh d n v ra quyt nh u t cn hng ti mc tiu: tit kim, hiu qu, cng bng, qun l v s dng ti nguyn hp l. 1.1.2.3 Ni dung phn cp thm nh d n u t Ni dung phn cp thm nh d n u t c quy nh trong cc vn bn ca php lut v qun l u t v xy dng. Tu theo vai tr ca tng cp (Nh nc v doanh nghip) i vi hot ng u t, ni dung phn cp thm nh d n u t c quy nh c th v c phn nh r rng. Phn cp thm nh d n u t theo cp qun l Vit nam c quy nh nh sau: i vi Nh nc: Nh nc ch tham gia trc tip trong vic qun l cc d n s dng vn ngn sch nh nc u t cho cc lnh vc kt cu h tng kinh t x hi, quc phng, an ninh, khng c kh nng thu hi vn hoc h tr cc d n ca doanh nghip u t vo cc lnh vc cn c s tham gia ca Nh nc theo quy nh ca php lut. i vi cc ngun vn khc nh vn tn dng ca Nh nc, vn u t pht trin ca doanh nghip nh nc, Nh nc ch qun l v ch trng v quy m u t, doanh nghip c d n t t chc thm nh, t quyt nh u t v chu trch nhim trc php lut v quyt nh ca mnh. Ngoi ra, vi vai tr qun l nh nc theo chc nng, Nh nc s tham gia trong vic nh gi s tun th php lut ca d n nh: thm nh thit k c s ca d n, ng gp kin v quy hoch xy dng, bo v mi trng, khai thc ti nguyn khong sn... i vi doanh nghip: Doanh nghip s dng vn t c v vn huy ng hp php thc hin d n. Doanh nghip c d n t t chc thm nh, t quyt nh u t v t chu trch nhim trc php lut v quyt nh ca mnh. 1.1.3 Mc tiu v yu cu thm nh d n u t theo tng cp qun l 1.1.3.1 Mc tiu thm nh d n u t theo tng cp qun l

17
V pha Nh nc: Nh nc m i din l cc c quan qun l Nh nc tham gia qun l hot ng u t nhm m bo d n c thc hin theo ng chin lc pht trin kinh t x hi, quy hoch pht trin ngnh, a phng trong tng thi k, m bo s dng cc ngun lc ca quc gia c hiu qu, ng gp tch cc vo s pht trin kinh t x hi. Nh nc s ng trn quan im tng th quc gia xem xt, nh gi d n. Mc tiu thm nh d n cp Nh nc l la chn c d n u t c hiu qu, em li li ch kinh t x hi cho quc gia, s dng c hiu qu vn ca nh nc, chng tht thot, lng ph. Thm nh d n u t cp ny nhm nh gi s tc ng ca d n n cc chng trnh, mc tiu pht trin kinh t x hi ca nh nc, la chn d n v a ra cc bin php h tr cho d n nh ti tr vn, cho vay u i, min gim thu.... V pha doanh nghip: khuyn khch cc thnh phn kinh t tham gia u t sn xut kinh doanh, cung cp cc sn phm v dch v ph hp vi chin lc v quy hoch pht trin kinh t x hi ca t nc, khai thc v s dng c hiu qu cc ngun vn, Nh nc cn to mi trng u t thun li cho doanh nghip hot ng. C ch th trng trong bi cnh hi nhp kinh t quc t, xu hng phn cp qun l u t mnh to iu kin cho doanh nghip c t ch trong mi hot ng trn c s tun th ng nhng quy nh, lut php ca nh nc. Hat ng trong nn kinh t, nh nc vi chc nng lp php v hnh php t ra cc lut l, cc quy nh v thit lp b my qun l kim sot mi hot ng ca cc ch th trong nn kinh t. Doanh nghip tham gia hot ng trn th trng phi tun th nhng lut l v quy nh . i vi doanh nghip l nh u t: Mc tiu ca nh u t l thu li nhun. D n c mc sinh li cng cao th cng hp dn cc nh u t. Do vy, cng tc thm nh d n ca ch u t vi mc tiu ch yu l nh gi kh nng sinh li v ti chnh ca d n (song vn phi m bo li ch kinh t x hi), trn c s la chn d n c hiu qu, em li li ch cho doanh nghip. Cng tc thm nh d n gip ch u t s dng c hiu qu vn ca mnh, tun th ng cc quy nh ca nh nc v u t v xy dng. Trong xu th hi nhp kinh t quc t, cng vi s phn cp mnh trong qun l hot

18
ng u t, cc doanh nghip phi ch ng tm kim, khai thc d n, huy ng v s dng vn c hiu qu. Quyt nh u t chun xc c da trn c s ca kt qu thm nh. Cng tc thm nh d n u t trong doanh nghip c xem l mt trong nhng cng c qun l u t hu hiu. i vi doanh nghip l t chc t vn Khc vi ch u t, cc t chc t vn hot ng trn c s a ra nhng li khuyn c hiu qu nht cho khch hng. Sn phm t vn l sn phm c c t tr tu v kinh nghim ca i ng nhn s. Vn hnh theo c ch th trng, trong iu kin hi nhp kinh t quc t, trc nhng c hi ln ang m ra, s hiu bit ca con ngi v mt lnh vc dng nh c hn. Do vy, nhu cu v t vn trn mi hot ng ca c nhn v doanh nghip l rt ln. Cc cng ty t vn ra i, hot ng theo quy nh ca php lut nhm tho mn nhu cu ca x hi. Lin quan n d n u t c rt nhiu hot ng t vn trong cc cng ty t vn tham gia thm nh d n. Mc ch thm nh d n ca cc cng ty t vn l em li li ch cho doanh nghip trn c s thc hin ng hp ng c k kt, nh gi tnh kh thi ca d n gip ch u t, gip cc t chc i thu c s nhn nhn khch quan, ton din v d n s thc hin. S chnh lch trong gi hp ng so vi nhng chi ph thc hin hp ng t vn thm nh l nhng li ch em li cho loi hnh doanh nghip ny. Thng qua t vn v thm nh d n u t (cng vi cc ni dung thm nh khc) gip mang li li ch cho doanh nghip, nng cao uy tn, tng kh nng cnh tranh. T vn v thm nh d n c thc hin khi ch th c giao nhim v thm nh (c quan nh nc hoc ch u t) khng nng lc t thc hin. T vn thm nh d n c th theo hnh thc thm nh ton b hoc tng phn theo yu cu tu theo tng d n. Chc nng qun l v mc tiu thm nh d n u t theo tng cp : Nh nc v doanh nghip c nu trong Bng 1.1. i vi doanh nghip c xem xt trn phng din ch u t v t chc t vn. Bng 1.1 Chc nng qun l v mc tiu thm nh d n theo tng cp
STT Cp qun l Chc nng qun l Phm vi qun l Mc tiu thm nh d n u t

19
- Qun l trc tip cc d n quan trng quc gia, d n s dng vn NSNN (quyt nh u t) - Qun l nh nc - Ton b nn kinh t -Trc tip qun l i vi lnh vc quan trng - H tr DN trong nhng trng hp cn thit - m bo s dng c hiu qu vn ca nh nc - m bo la chn DA hiu qu, em li li ch kinh t x hi.

Nh nc 1

DN l ch u t 2 DN l t chc t vn

- m bo s dng c hiu qu vn ca DN - Qun tr DN - m bo la chn DA - Quyt nh u t Ton b hot hiu qu, em li li ch cc d n s dng vn ng ca DN cho doanh nghip, thc ca DN. hin y cc quy nh ca php lut. - m bo vic thc hin theo ng hp ng Ton b hot Qun tr DN k kt. ng ca DN - nh gi tnh kh thi gip ch u t

(Ngun: Tc gi ) 1.1.3.2 Yu cu v thm nh d n u t theo tng cp qun l T ni dung phn cp trong thm nh d n u t v mc tiu ca tng ch th thm nh, lun n lm r hn yu cu v thm nh d n u t theo tng cp qun l. Yu cu ny c xem xt trn cc phng din t t chc thc hin, ni dung v phng php thm nh d n u t.
V t chc thm nh d n:

Phn cp v t chc thm nh d n c quy nh theo cc vn bn ca php lut, iu l hot ng ca n v. Phn cp thm nh d n c quy nh theo tng cp, theo quy m, tnh cht ca d n, theo ngun vn u t. Ngi c thm quyn quyt nh u t s dng c quan chuyn mn trc thuc nng lc thm nh d n v c th mi c quan chuyn mn khc c lin quan (cc B, S, ban ngnh), cc t chc t vn hoc chuyn gia c nng lc tham gia thm nh d n. C quan tham gia thm nh, t chc t vn v chuyn gia t vn phi l nhng c nhn, c quan khng tham gia lp d n. C quan, c nhn tham gia thm nh d n phi chu trch nhim v hu qu do nhng sai st ca kt lun a ra trong Bo co thm nh. T chc thm nh d n c xem xt trn nhng ni dung ch yu sau: Th nht, i vi vic phn giao nhim v thm nh: Cc n v c thm

20
quyn thm nh d n theo quy nh ca php lut. Vic phn giao nhim v c cn c trn c s cc vn bn php quy ca nh nc c lin quan trc tip, iu l hot ng ca n v cng vi kh nng thc hin ca c nhn v tp th. u mi thm nh d n l n v chuyn mn trc thuc ngi quyt nh u t. n v ny va l u mi t chc thm nh ng thi cng tham gia trc tip thm nh d n. Ngi c giao nhim v phi chu trch nhim v kt qu ca mnh trc Th trng c quan v trc php lut. i vi cc c quan qun l nh nc: C quan qun l Nh nc trc thuc ngi quyt nh u t t chc thm nh d n. [16, 41] - i vi cc d n quan trng quc gia, thm nh d n c giao cho mt Hi ng do Nh nc thnh lp. Vit nam, Hi ng thm nh nh nc do Th tng Chnh ph quyt nh thnh lp t chc thm nh cc d n u t quan trng qucgia do Th tng Chnh ph quyt nh u t. - i vi cc d n s dng vn ngn sch nh nc: cng tc thm nh c phn cp n cc B, S, a phng. Vit nam: + C quan cp B t chc thm nh d n do mnh quyt nh u t. u mi t chc thm nh l cc V c chc nng thm nh ca B (V K hoch, u t, Thm nh) + U ban nhn dn (UBND) cp tnh t chc thm nh d n do mnh quyt nh u t. S K hoch v u t l u mi t chc thm nh d n. UBND cp huyn, cp x t chc thm nh d n do mnh quyt nh u t. u mi thm nh l n v c chc nng (Phng K hoch, Phng Ti chnh) qun l k hoch ngn sch trc thuc ngi quyt nh u t. i vi doanh nghip: Theo c cu t chc, mi doanh nghip u c phng ban chc nng qun l v hot ng u t (Phng u t; Phng Qun l d n, Phng Thm nh hoc Phng K hoch). Cng tc thm nh d n c giao cho phng c chc nng qun l u t lm u mi v thm nh v trc tip tham gia thm nh d n. Cc d n u t vi h s y sau khi Tng gim c (TG) trnh Hi ng qun tr (HQT) khi mi giao nhim v cho Phng u t

21
tin hnh thm nh d n. Cc phng ban khc trong doanh nghip cng tham gia gp v d n. Sau khi nhn c h s trnh thm nh, phng c chc nng tin hnh phn cng giao nhim v cho c nhn hoc nhm tham gia trc tip thm nh d n. Nhm hoc c nhn ny phi c trch nhim v nhng kt qu a ra trong Bo co thm nh. Phng c giao nhim v c nng lc c th t thm nh d n, nu khng nng lc th phi thu t chc t vn thm nh d n. T chc t vn thc hin cng vic thm nh theo hp ng k kt. Phng c chc nng thm nh xem xt li kt qu thm nh ca t vn trc khi trnh Th trng c quan v ngi c thm quyn quyt nh u t. Th hai, i vi quy trnh t chc thm nh d n: Nhn chung, quy trnh t chc thm nh d n u t cp Nh nc v doanh nghip v c bn l ging nhau. C s hnh thnh quy trnh t chc thm nh d n l nhim v tng qut ca cng tc thm nh (bao gm phn tch, nh gi tnh kh thi ca d n trn cc ni dung; xut v kin ngh vic la chn d n). [2, tr30]. Quy trnh t chc thm nh d n u t c minh ho trong s 1.1. Quy trnh ny c thit lp chung cho c hai cp l Nh nc v doanh nghip. Quy trnh t chc thm nh d n u t th hin rt r nhim v ca tng b phn, tng n v trong qu trnh thc hin. n v u mi ca c quan thm nh d n tip nhn h s, phn cng cng vic cho cc c nhn, nhm thc hin, chu trch nhim v vic t chc thnh lp Hi ng t vn thm nh v v kt qu thm nh.

22

Tip nhn h s

Bo co thm nh ca Nhm chuyn gia/ phn bin n v u mi ca c quan thm nh d n Bo co thm nh trnh Th trng c quan thm nh Hi ng t vn thm nh

Nhm chuyn gia Phn bin c lp

Cc b phn qun l (S, V chuyn ngnh)

kin B, ngnh, a
phng lin quan

Th trng c quan thm nh

Ngi c thm quyn quyt nh u t

S 1.1: Quy trnh t chc thm nh d n u t (Ngun: B KH v T, Chuyn tp hun nghip v ngn hn) [2, tr 30] Mt cch khi qut, trong quy trnh t chc thm nh d n gm cc bc: Tip nhn h s, thc hin cng vic thm nh v trnh duyt.

i vi Nh nc: Quy trnh t chc thm nh d n u t c thc

hin bi cc c quan qun l nh nc.

i vi doanh nghip: Quy trnh ny c thc hin trong ni b doanh

nghip. Trong qu trnh t chc thc hin, mt s ni dung cn phi c s gp ca cc c quan qun l Nh nc theo chc nng nh thm nh thit k c s, kin gp v quy hoch xy dng v bo v mi trng.

23
Th ba, i vi i ng cn b thm nh: i ng cn b thm nh l nhng ngi tham gia trc tip thm nh d n u t. Cht lng ca cng tc thm nh ph thuc vo cn b thc hin. Thnh vin tham gia thm nh d n u t bao gm 2 nhm: nhm chuyn mn v nhm qun l. Trng hp khng nng lc, n v c giao nhim v thm nh c th thu cc t chc t vn.Vic s dng t vn chuyn mn c p dng linh hot tu theo ni dung, tnh cht ca tng d n v c thc hin theo hnh thc: thnh lp nhm chuyn gia (cc chuyn gia lm vic ti cc B, S qun l chuyn ngnh hoc thm mt s chuyn gia c lp t cc Vin nghin cu, Trng i hc. Trong nhng trng hp cn thit, nhm ny c th chia thnh cc tiu ban chuyn mn nh gi theo tng ni dung hoc thu cc t vn c lp (trong v ngoi nc). [2, tr 32] Cc t chc t vn hoc cc chuyn gia ny lm nhim v phn bin ton b hoc tng phn d n (theo chuyn ). Tnh khch quan ca cng tc thm nh c th hin r khi c s tham gia phn bin c lp t pha chuyn gia hoc cc nh t vn.

i vi Nh nc: i ng thc hin cng tc thm nh d n l cn b thuc

cc c quan qun l nh nc theo chc nng cc B, S, a phng. Cc c quan qun l Nh nc c th thu t chc t vn hoc mi cc chuyn gia bn ngoi c lin quan n d n tham gia gp kin. Nhm chuyn mn thm nh d n u t gm cc cn b chuyn vin ca n v c chc nng thm nh, cc chuyn gia hoc cc nh t vn. Nhm qun l gm lnh o cc c quan nh nc c thm quyn nh Th tng Chnh ph, B trng cc B chuyn ngnh, Gim c cc S, Ch tch UBND thnh ph, tnh, huyn, x.

i vi doanh nghip: i ng thm nh d n u t l cc cn b thuc

phng c chc nng thm nh ca doanh nghip (Phng u t, Phng Thm nh hoc Phng K hoch). Trong qu trnh thc hin, cn b cc phng ban khc trong doanh nghip hoc chuyn gia, t vn bn ngoi cng tham gia gp . Vi cc doanh nghip mnh, c qu trnh hot ng lu nm, i ng cn b thm nh c nng lc c th t thm nh d n. i vi cc doanh nghip yu, mi tham gia trn th trng, trnh cn b cha p ng c yu cu khi thng thu cc t chc t

24
vn thm nh d n (ton b hoc tng phn). Nhm chuyn mn l cc cn b c nghip v trc tip thc hin. Nhm qun l: Gm lnh o doanh nghip nh Trng cc phng chc nng, Gim c hoc Tng gim c, Ch tch HQT. Th t, i vi cn c v phng tin thm nh d n: i vi cc ch th thm nh d n tng cp qun l, cn c v phng tin thm nh d n v c bn l ging nhau. Cn c thm nh d n bao gm: cc ch trng, chnh sch pht trin kinh t x hi ca Nh nc; cc quy hoch pht trin; h thng vn bn php quy; cc tiu chun, quy phm v nh mc; cc quy c, thng l quc t v kinh nghim thc t. Trn c s h s d n trnh thm nh, cn b thm nh s dng nhng cn c ny nh gi tnh hp php, hp l, hiu qu v kh thi ca d n. Cc phng tin thm nh d n u t bao gm: h thng my tnh, cc chng trnh phn mm chuyn dng, cc thit b o lng, kho st...phc v cho phn tch, nh gi d n. S pht trin ca cng ngh thng tin vi tc truy cp Internet cao, h thng my tnh ni mng l mt trong nhng phng tin cn thit, hu hiu tr gip c lc cho cng tc thm nh. Vic tham kho, iu tra gi c th trng, cc vn c lin quan, pht trin cc chng trnh phn mm cung cp nhiu thng tin cn thit. Trong qu trnh tnh ton, cc ch tiu c th l cc ch tiu ti chnh c thit k cc phn mm chuyn dng gip gim bt thi gian, to iu kin thun li cho vic p dng cc phng php thm nh hin i nh phn tch nhy, d bo hay trit tiu ri ro. Ngoi h thng my tnh, cc thit b o lng, cc thit b phc v kho st a cht, nh gi tc ng mi trng... rt cn thit nhm xc nh mc nh hng ca d n n mi trng, kinh t x hi c bit i vi cc d n c quy m ln, tnh cht k thut phc tp Cc cn c v phng tin ny l nhng iu kin khng th thiu, c nh hng n cht lng, thi gian v chi ph thm nh d n. Trong iu kin pht trin ca khoa hc cng ngh cng vi qu trnh hon thin lut php, cc cn c v phng tin tnh ton ngy cng c trang b y , ng b v hon chnh gp phn nng cao cht lng ca cng tc thm nh d n u t.
V ni dung thm nh d n:

25
Thm nh d n u t c nhiu ni dung. V c bn, ni dung thm nh d n u t c xem xt trn 5 nhm ch yu l: thm nh cc yu t v php l, v cng ngh k thut, v kinh t ti chnh, v t chc thc hin qun l d n v v hiu qu ca d n. Thm nh cc yu t v php l: Ni dung thm nh ny vi nhim v l xem xt tnh hp php ca d n theo quy nh ca php lut. S ph hp ca cc ni dung d n vi nhng quy nh hin hnh c th hin trong cc vn bn ca php lut, ch chnh sch p dng i vi d n. S ph hp v quy hoch (ngnh v lnh th), quy nh v khai thc v bo v ti nguyn. Thm nh cc yu t v cng ngh, k thut: Ni dung thm nh kha cnh ny nhm xem xt, nh gi trnh , s hp l, tnh thch hp v hiu qu ca cc gii php cng ngh, k thut c la chn p dng cho d n. Thm nh cc yu t kinh t, ti chnh ca d n: Thm nh kha cnh ny nhm xem xt tnh kh thi, s hp l ca cc yu t kinh t, ti chnh (ngun vn, mc chi ph, doanh thu, cc ch v ngha v ti chnh...) c p dng trong cc ni dung ca d n. Thm nh cc iu kin t chc thc hin, qun l vn hnh d n: Thm nh ni dung ny nhm xem xt, nh gi s hp l, tnh cht n nh, bn vng ca cc gii php v yu t lin quan n t chc thc hin v vn hnh, m bo mc tiu d nh ca d n. Thm nh v hiu qu u t: Thm nh ni dung ny nhm xem xt, nh gi hiu qu d n trn cc phng din ti chnh, kinh t, x hi, nh gi hiu qu tng hp ca d n lm cn c quyt nh u t. D n c xem l kh thi, hiu qu khi vic thm nh cc yu t ny cho nhng kt qu nh gi l tt hoc kh quan so vi cc chun mc thch hp. Vi 5 nhm ni dung ch yu trong thm nh d n, tu theo vai tr ca tng ch th thm nh i vi d n u t m thc hin thm nh cc ni dung ph hp. i vi Nh nc: Nh nc vi vai tr l ngi quyt nh u t: Ni dung thm nh d n

26
c xem xt theo 5 nhm yu t trn [16]. C th, i vi ngi quyt nh u t, ni dung thm nh d n nhm: - Xem xt cc yu t m bo tnh hiu qu ca d n bao gm: s cn thit u t; cc yu t u vo ca d n; quy m, cng sut, cng ngh, thi gian, tin thc hin d n; phn tch ti chnh, hiu qu kinh t x hi ca d n. - Xem xt cc yu t m bo tnh kh thi ca d n bao gm: s ph hp vi quy hoch; nhu cu s dng t; ti nguyn (nu c); kh nng gii phng mt bng, kh nng huy ng vn p ng tin ca d n; t chc qun l thc hin d n; kt qa thm nh thit k c s; kh nng hon tr vn vay; gii php phng chng chy n, cc yu t nh hng n d n nh quc phng, an ninh, mi trng trn c s kin bng vn bn ca c quan lin quan v cc quy nh khc ca php lut c lin quan. Nh nc vi vai tr l c quan qun l chc nng: (Thm nh thit k c s theo thm quyn quy nh ca php lut, gp v cc vn c lin quan n quy hoch xy dng, bo v mi trng). C th, ni dung thm nh d n cp Nh nc trong vai tr ny l: Xem xt - S ph hp ca thit k c s vi quy hoch xy dng, s kt ni vi cc cng trnh h tng k thut ngoi hng ro. - Vic p dng cc quy chun, tiu chun v xy dng, mi trng, phng chng chy n. - iu kin nng lc hot ng xy dng ca t chc t vn, nng lc hnh ngh ca c nhn lp thit k c s theo quy nh. i vi doanh nghip:
- Doanh nghip vi vai tr l ch u t- ngi quyt nh u t: ni dung

thm nh nhm xem xt m bo tnh hiu qu v tnh kh thi ca d n (c quy nh nh i vi Nh nc trong vai tr quyt nh u t)
- Doanh nghip l t chc t vn: Ni dung thm nh d n theo yu cu

c k kt bng hp ng gia hai bn, m bo thc hin ng hp ng, nh gi tnh kh thi gip ch u t.

27
V phng php thm nh d n:

Khi xem xt v phng php thm nh d n lun n cp n hai ni dung l quan im phn tch, nh gi d n v phng php thm nh.

Th nht, i vi quan im phn tch, nh gi d n.

Tu theo tng cp qun l cng nh tng ch th thm nh d n m c quan im ring trong phn tch nh gi d n. Vi mi quan im li c nhng phng din phn tch d n ph hp. Cc quan im ny c th hin nhng ni dung sau: i vi Nh nc Quan im ca Nh nc khi tin hnh thm nh d n u t thy c tnh cn thit, ph hp ca d n vi chin lc, chng trnh, k hoch pht trin ca quc gia, ngnh, a phng. Trn phng din Nh nc, thm nh d n u t nhm xc nh hiu qu s dng cc ngun lc x hi cho d n, cn i gia chi ph v li ch chp nhn hay bc b d n. C th, cc c quan qun l ngn sch ca Nh nc quan tm ti cc khon thu, chi ca ngn sch i vi d n. Cc ngun thu ca d n cho ngn sch bao gm ph, thu trc tip hoc gin tip. Cc khon ngn sch chi di dng tr cp hay tr gi. [2, tr 29] Vi quan im ny cc phng din phn tch d n c th l: Phn tch ti chnh: cc c quan qun l ngn sch quan tm ti cc chi ph v li ch m d n s ng gp hoc ngn sch phi chi cho d n nh cc khon tr cp hay tr gi (khon chi), cc khon thu t d n nh ph, thu trc tip hoc gin tip. [2, tr 29] Phn tch kinh t: Thc cht phn tch kinh t l cng c nh gi d n t quan im quc gia. Trn c s phn tch ti chnh, phn tch kinh t s dng gi c c iu chnh trong iu kin thay i ca th trng phn nh y , chnh xc cc ngun lc hao ph cng nh nhng li ch kinh t thc s i vi mt quc gia. S dng cc phn tch kinh t iu chnh cc dng thu, dng chi ca d n theo gi kinh t v xc nh nhng ch tiu hiu qu kinh t ca d n i vi quc gia nh NVA (Gi tr gia tng thun tu- Net Value Added), NNVA (Gi tr gia tng

28
thun tu quc gia Nation Net Value Added) cng cc ch tiu khc.[33, tr 343 ] Phn tch x hi: Phn tch x hi ch yu xem xt s phn phi li ch theo tt c cc i tng trc tip hoc gin tip c quan h vi d n v li ch. Phn tch x hi cp n vic phn tch nh hng ca cc sn phm do d n to ra n x hi trn quan im cc chun mc m x hi quy nh (ng khen hay ng ch, tch cc hay tiu cc, vn minh hay khng vn minh...). [2, tr 29] D n s em li nhng li ch g cho cng ng x hi (nh cng n vic lm, nng cao dn tr, phn phi thu nhp, tng cng tim lc cng ngh ca t nc...) v c nhng tc ng g khng c li cho t nc (tiu ph ngun lc, ti nguyn, nhim mi trng, s dng vn u t khng hiu qu...). Trong mt s nghin cu c th xem xt chung c hai phng din phn tch kinh t v x hi thnh phn tch kinh t x hi. [33, tr 326] i vi doanh nghip: Quan im ca ch u t: Mc ch ch yu ca ch u t khi tham gia d n l li ch ti chnh (thu nhp bng tin) c hng. Ch u t quan tm n gi tr thu nhp rng cn li so vi li ch ti chnh c th nhn c trong trng hp khng c d n, quan tm ti li ch rng ca d n trong quan h vi cc ngun lc phi b ra trong khi thc hin d n. Vi quan im ny, cc phng din phn tch d n l: [2, tr 29] Phn tch ti chnh: Phn tch ti chnh nhm gip cho ch u t nh gi c tnh kh thi, tnh hiu qu v ti chnh ca d n. Ch u t quan tm n li, l, n hiu qu thc s ca d n v n c nh hng n n hiu qu hot ng chung ca doanh nghip. Do cc d n c thc hin doanh nghip c ngun gc ch yu t vn t c v huy ng hp php ca ch u t nn vic la chn d n quyt nh u t c nh hng ln n hot ng ca doanh nghip. Ch u t tin hnh phn tch ti chnh d n thy c tnh hiu qa v ti chnh ca d n, thu nhp rng s c c nu thc hin d n. Phn tch kinh t: gc doanh nghip, phn tch kinh t ch yu xem xt ngha v ca doanh nghip i vi nn kinh t v x hi, nhng nh hng ca d n n mi trng v x hi. Trn thc t, phn tch kinh t gc doanh nghip c

29
xem xt tuy nhin mc tp trung khng nh phn tch ti chnh. Phn tch x hi: Phn tch x hi nh gi xem d n s em li nhng li ch g cho cng ng x hi v c nhng tc ng g khng c li cho t nc. gc doanh nghip l ch u t, vic tp trung cho phng din phn tch ny khng bng phn tch ti chnh. Quan im ca t chc t vn: Quan tm n li ch c c t vic thc hin hp ng. Cc phn tch c thc hin trn mi phng din nh gi khch quan v d n nh ti chnh, kinh t x hi ca d n.

Th hai, i vi phng php thm nh d n:

Ty thuc vo ni dung cn thm nh v yu cu t ra i vi vic phn tch d n m s dng cc phng php thm nh khc nhau. Vic vn dng cc phng php no v hiu qu ca vic vn dng n u li ph thuc vo trnh v kh nng ca cn b thc hin. Khi xem xt v cc phng php thm nh d n c th chia thnh phng php chung v phng php c th. Phng php chung thm nh d n l tin hnh so snh, i chiu ni dung d n vi cc chun mc c quy nh bi php lut v cc tiu chun kinh t k thut thch hp hoc thng l (quc t, trong nc) cng nh cc kinh nghim thc t. [2, tr 30] Ty theo ni dung v yu cu i vi mi d n m c cc phng php thm nh c th thch hp. Ngoi tr cc ni dung c quy nh php lut, i vi cc ni dung khc u c nhng phng php c th trong qu trnh thm nh d n. Cc phng php thm nh d n c th: C nhiu phng php tu thuc vo tng ni dung thm nh. Xem xt mt cch khi qut c 4 phng php ch yu c p dng trong qu trnh thm nh d n. Cc phng php ny bao gm: Phng php 1: So snh cc ch tiu. y l phng php ph bin, n gin v rt hay dng trong thc t. Cc ch tiu ca d n c a ra so snh vi cc quy nh, cc tiu chun, nh mc, cc d n v ang hot ng. S dng phng php ny gip cho vic nh gi tnh

30
hp l v chnh xc v cc ch tiu ca d n. Trn c s c th rt ra cc kt lun ng n v d n, l c s ra quyt nh u t. S dng phng php ny, cc ch tiu c so snh vi cc tiu chun v thit k, xy dng, v sn phm ca d n m th trng i hi, vi cc nh mc sn xut, tiu hao nng lng, nguyn liu, nhn cng, tin lng, chi ph qun l... ca ngnh theo nh mc kinh t - k thut chnh thc hoc cc ch tiu k hoch v thc t, cc ch tiu v hiu qu u t, v cc t l ti chnh ca doanh nghip theo thng l ph hp vi hng dn, ch o ca nh nc, ca ngnh i vi tng loi hnh doanh nghip. Tuy nhin, trong qu trnh s dng phng php ny, cn b thm nh cn lu : cc ch tiu dng so snh phi c vn dng ph hp vi iu kin v c im c th ca d n v ca doanh nghip, trnh khuynh hng so snh my mc, cng nhc. Phng php 2: Thm nh da trn s phn tch nhy ca d n Phng php ny thng c p dng cho cc d n ln, phc tp. y l mt phng php hin i c p dng trong thm nh d n u t. Mc ch khi s dng phng php ny l nhm tm ra nhng yu t nhy cm, c nh hng n cc ch tiu ca d n ch yu l cc ch tiu ti chnh hay nhng bt trc c th xy ra trong tng lai i vi d n nh vt chi ph u t, sn lng t thp, gi cc nguyn liu u vo tng, sn phm kh tiu th, nhu cu th trng gim hoc c th thay i chnh sch ca Nh nc theo hng bt li cho d n. S dng phng php ny kim tra tnh vng chc v hiu qu ti chnh ca d n khi c nhng tnh hung bt li c th xy ra. Sau , kho st s thay i hiu qu ca d n thng qua cc ch tiu ch yu nh NPV (Gi tr hin ti rng), h s hon vn ni b (IRR), thi gian thu hi vn (T), kh nng ha vn... t c th kt lun c v tnh vng chc v n nh ca d n, lm c s cho vic xut nhng bin php qun l v phng nga nhng ri ro nhm m bo tnh kh thi ca d n [34]. Phng php ny nn c p dng i vi cc d n c hiu qu cao hn mc bnh thng nhng c nhiu yu t thay i do khch quan. Phng php 3: Thm nh d n trn c s ca kt qu d bo. Phng php ny s dng cc s liu d bo, iu tra thng k kim tra cung cu ca sn phm d n trn th trng, gi c, cht lng cng ngh, thit b,

31
nguyn vt liu... c nh hng trc tip n hiu qu, tnh kh thi ca d n. s dng tt phng php ny, yu cu nhng nh phn tch cn c cc k nng tng hp (tng hp cc s liu t iu tra trc tip, gin tip hoc thng qua cc thng tin thu thp trn bo ch, tp ch, Internet, hi tho, n pht trin ngnh, quy hoch a phng...) sau phi bit phn tch v c th phi s dng cc m hnh ton, thng k d bo. Phng php ny nu c s dng tt trong cng tc lp v thm nh d n s nng cao mc chun xc ca nhng kt qu tnh ton. Phng php d bo c th p dng tng t nh phng php phn tch nhy tuy nhin cc s liu trong phn tch nhy c gi nh trn c s ch quan th cc s liu trong phng php ny mang tnh khch quan. Phng php 4: Thm nh d n c xem xt n nhng yu t ri ro. Qu trnh hnh thnh v thc hin d n u t thng rt di, trong khi d n c xy dng trn c s cc d liu gi nh cho tng lai, do vy vic trin khai thc hin sau ny ca d n (ngay c khi d n i vo khai thc) c th pht sinh nhiu ri ro khng lng trc. V vy, trong qu trnh phn tch, nh gi d n cn xem xt nhng ri ro c th xy ra, y c xem l nhng nhn t c nh hng n hiu qu ca d n. Trong trng hp ri ro pht sinh m d n vn hiu qu iu cho thy d n c an ton cao v ngc li, cn phi c cc bin php phng nga ri ro hoc cc bin php hnh chnh thch hp, hn ch thp nht tc ng ca cc ri ro hoc phn tn ri ro cho cc i tc c lin quan n d n. Ty thuc vo kh nng ca cn b thm nh cng nh yu cu ca d n m s dng cc phng php cho ph hp. Trn thc t, d n u t c thm nh bng s kt hp ca hai hay nhiu phng php. Vic kt hp cc phng php s gp phn b sung, hon thin cho phn tch, nh gi d n c ton din, tng tin cy ca cc kt qu tnh ton. Phng php truyn thng thng c p dng vi cch lm n gin, mang li kt qu nhanh chng, song mc chnh xc cha cao. i vi cc phng php hin i vic vn dng i hi phi c k nng, mt nhiu thi gian v cho kt qu vi chnh xc cao hn. Yu cu v thm nh d n u t tng cp : Nh nc v doanh nghip trn cc phng din ch yu (t chc thm nh, ni dung v phng php thm nh) c th hin tng qut trong Bng 1.2 di y. i vi cp doanh nghip trong bng ch

32
cp n doanh nghip l ch u t trong vai tr ngi quyt nh u t. Bng 1.2 Yu cu v thm nh d n u t i vi tng cp qun l
Cp qun l V t chc thc hin: cc c quan QLNN tham gia thm nh d n Nh nc (cc c quan QLNN) v quyt nh u t hoc thm nh theo chc nng (c s tham gia ca t vn nu c) V ni dung: cc yu t m bo tnh hiu qu v kh thi ca d n (i vi cc d n thuc thm quyn quyt nh u t), s tun th php lut ca d n v quy hoch xy dng, bo v mi trng (thuc thm quyn thm nh theo chc nng) V phng php: quan im nh nc, ch trng n phn tch kinh t x hi, s dng cc phng php thm nh V t chc thc hin: cc phng ban trong doanh nghip (c s DN (ch u t) tham gia gp kin ca cc c quan QLNN hoc t vn) V ni dung: cc yu t m bo tnh hiu qu v kh thi ca d n V phng php: quan im ch u t, ch trng n phn tch ti chnh, s dng cc phng php thm nh. Yu cu v thm nh d n u t

(Ngun: Tc gi )
1.2 THM NH D N U T TNG CNG TY XY DNG TRONG IU KIN PHN CP QUN L U T.

1.2.1 c im hot ng u t ca Tng cng ty xy dng trong vai tr ch u t. Cc TCTXD bao gm cc doanh nghip xy dng (DNXD) c quy m ln, c thnh lp v hot ng trn c s lin kt ca nhiu n v thnh vin c mi lin h gn b vi nhau v li ch kinh t, cng ngh, cung ng, tiu th, dch v, thng tin, o to, nghin cu, tip th, hot ng kinh doanh trong lnh vc xy dng. Vic thnh lp cc TCTXD l rt cn thit trong c ch th trng, ph hp vi quy lut pht trin nn sn xut x hi, vi yu cu i mi c ch qun l u t v xy dng c bit trong iu kin phn cp qun l u t cc nc. S ra i ca cc TCTXD to ra th v lc cho cc doanh nghip XD hot

33
ng trong c ch th trng, th hin vai tr nng ct, ch lc, m bo cc cn i ch yu v nhng mt hng xy dng chin lc v thit yu (xi mng, vt liu xy dng, xy dng dn dng....) ng gp quan trng i vi s pht trin ca ngnh xy dng cng nh nn kinh t. Vic thnh lp cc TCTXD gim dn tnh trng cc doanh nghip xy dng ring l, t lo theo kiu khp kn, khng to thnh sc mnh chung, c th cnh tranh chn p v v tnh lm suy yu ln nhau. S ra i ca cc TCTXD gp phn tng cng huy ng mi ngun lc thc hin cc d n u t c hiu qu, m rng sn xut, tng kh nng cnh tranh th trng trong nc v ngoi nc. Trong bi cnh hi nhp su rng vo nn kinh t th gii, nng cao hiu qu hot ng ca doanh nghip, tng kh nng cnh tranh, m hnh Tng cng ty Nh nc (TCTNN) cn phi c s chuyn i cho ph hp. Xu hng thnh lp tp on kinh t XD, cng ty m cng ty con hay cng ty c phn c thc hin nhiu nc trn th gii. y l xu th tt yu khch quan v chuyn i m hnh hot ng ca cc DNNN ph hp vi s vn ng ca nn kinh t th trng v qu trnh hi nhp kinh t quc t. Theo , quy m kinh doanh, c im s hu, trnh pht trin, c ch hot ng ca mi TCTXDNN cn phi c nhng thay i cho ph hp. Trong hot ng u t pht trin, cc TCTXD chuyn t vai tr nh thu sang vai tr ch u t. Khc vi s b ng trong vai tr nh thu, vai tr ch u t cc TCTXD ch ng trong vic huy ng v s dng vn, t quyt nh u t v t chu trch nhim trc php lut v quyt nh ca mnh. S phn cp mnh hn trong hot ng u t gip cc doanh nghip t ch, nng ng, tm kim ngun vn thc hin cc d n u t. Cc TCTXD nm bt thi c, tm hiu k th trng, chu trch nhim v hiu qu ca d n. Vi vai tr l ch u t, cc TCTXD th hin r trch nhim ca mnh trong vic qun l ton din cht lng cng trnh v hiu qu d n u t xy dng cng trnh. c im hot ng u t ca Tng cng ty xy dng trong vai tr ch u t: Ngun vn huy ng: c lin kt t cc DNXD, cc TCTXD hat

34
ng theo m hnh qun l chc nng gm c nhiu phng ban v cc n v thnh vin. Vn u t pht trin ca cc TCTXD c hnh thnh t cc ngun: vn ch s hu v vn huy ng. Hot ng u t theo d n, cc TCTXD t ch, ln k hoch huy ng v s dng vn. Nh nc ch h tr trong mt s trng hp c bit cn u i khuyn khch (i vi cc lnh vc cn c s tham gia ca nh nc theo quy nh ca php lut). Cc TCTXD phi thn trng trong vic quyt nh u t bo ton v pht trin vn. C ch t chu trch nhim i hi c nhn, tp th cn nng cao tinh thn trch nhim, hng ti mc tiu chung v doanh nghip. Mc khc, sn phm ca cc d n u t xy dng l cc cng trnh xy dng vi khi lng cng vic thc hin nhiu, vn u t ln, tri qua nhiu giai on nn kh qun l v d xy ra tht thot. C lc lng t lm. Vi vai tr ch u t, cc TCTXD gm cc Ban QLDA do TCT thnh lp, cc cng ty thnh vin trc thuc c sn lc lng t lm. Nhiu TCTXD mnh c kh nng t thc hin cc cng vic trong qu trnh hnh thnh v thc hin d n t chun b u t, thc hin u t n vn hnh khai thc. i vi cc TCTXD yu phi thu cc t chc t vn trong mt s cng vic c th.Vi lc lng t lm, cc TCTXD c i ng, c trnh p ng c i hi ca cng vic. C lc lng chuyn gia t vn trong hot ng. Qu trnh to ra sn phm (cng trnh xy dng) do TCTXD hoc cc cng ty thnh vin ng ra lm ch u t nhng phi i thu cc t chc khc nh t chc t vn, xy lp, cung ng thit b cng ngh. y l mt im khc bit so vi qu trnh sn xut sn phm cc ngnh khc thng ch do mt n v kinh doanh thc hin. Ch u t (ng vai tr chnh), cc t chc t vn, xy lp, cung ng vt t thit b cho d n, cc t chc ti tr, ngn hng, cc c quan qun l nh nc v u t v xy dng theo chc nng, chnh quyn a phng, cc t chc khc cng tham gia to dng cng trnh. Vic to dng sn phm xy dng khng ch thuc phm vi ca mt doanh nghip duy nht m bao gm nhiu n v tham gia, c im ny i hi cc TCTXD phi phi hp cht ch ngay t u qu trnh hnh thnh cng trnh, kim tra, gim st k lng trong tng khu ca

35
c qu trnh. Vai tr ca lc lng chuyn gia t vn l rt ln trong sut qu trnh hnh thnh v thc hin d n. Bng 1.3 sau y th hin nhng c im trong hot ng u t pht trin ca TCTXD trong hai vai tr: ch u t v nh thu. Bng 1.3: Nhng c im trong hot ng u t pht trin ca Tng cng ty xy dng STT 1 2 3 4 5 6 c im Ch s hu vn/ c giao qun l v s dng vn u t T quyt nh u t Tham gia quan h hp ng trong hot ng xy dng Ch ng trong hot ng Nng lc hot ng: vn, my mc, Ch u t x x x Lm ch x Nh thu x 0 x Lm thu (TCT yu) x x

nhn lc, trnh qun l Mnh v vn Nng lc hnh ngh xy dng x (Ngun: Tc gi)

c trng ca cc d n u t c thc hin Tng cng ty xy dng: Hot ng u t trong vai tr ch u t, cc TCTXD tp trung vo hai loi d n l cc d n u t sn xut kinh doanh v u t bt ng sn. y u l cc d n u t xy dng vi mc tiu li nhun, c kh nng thu hi vn. c trng ca cc d n u t ny l: (1) C s vn ln, huy ng t nhiu ngun. Ngun vn thc hin d n l vn t c v vn huy ng hp php ca doanh nghip (2) Sn phm ca cng cuc u t l cng trnh xy dng, c nh hng ln n s pht trin kinh t x hi ca t nc. Qu trnh sn xut sn phm c tnh cht lin ngnh vi nhiu lc lng tham gia to dng. (3) Thi gian k t khi hnh thnh d n cho n khi d n i vo thc hin, khai thc thng rt di, c nhiu yu t tc ng n v khng trnh khi ri ro. Mi quan h gia cc ch th tham gia trong qu trnh hnh thnh v thc hin mt d n u t xy dng c th hin trong s 1.2 di y trong cc

36
TCTXD vi vai tr l ch u t hoc l nh thu xy dng hoc ng c hai vai tr trong hot ng u t pht trin.
TCTXD TCTXD

Ch u t Ch u t D n u t xy dng
Cc c quan QLNN Cc c quan QLNN (chuyn ngnh, a (chuyn ngnh, a phng) phng)

Nh thu Nh thu

Ngn hng, t Ngn hng, t chc ti chnh chc ti chnh tn dng tn dng Cc nh Cc nh cung cp cung cp

Cc t chc Cc t chc t vn t vn

S 1.2 Mi quan h gia cc ch th trong qu trnh hnh thnh v thc hin d n u t xy dng (Ngun: Tc gi ) 1.2.2 c im thm nh d n u t Tng cng ty xy dng trong iu kin phn cp qun l u t v chuyn i m hnh hot ng. Trong iu kin phn cp qun l u t, cc TCTXD c trao quyn ch ng trong mi hot ng trong c vic huy ng v s dng c hiu qu vn u t. Nh nc thc hin chc nng QLNN, ch tham gia thm nh v quyt nh u t i vi cc d n s dng ngun vn ngn sch nh nc, cc d n quan trng quc gia hoc trong mt s trng hp c bit cn thit. i vi cc ngun vn khc, nh nc ch qun l v ch trng v quy m u t. Doanh nghip phi t ch, t quyt nh trong mi hat ng theo quy nh ca php lut v t chu trch nhim trc php lut. Phn cp qun l u t gn lin vi vic doanh nghip t t chc thm nh, t quyt nh u t v t chu trch nhim trc php lut. Thm nh d n u t TCTXD c hiu l qu trnh phi hp (trong ni b TCT hoc vi bn ngoi) nhm xem xt, phn tch, nh gi d n mt

37
cch khch quan, khoa hc v ton din trn cc ni dung, la chn d n quyt nh u t. Vi quan im v cng tc thm nh d n u t TCTXD c trnh by trn, tc gi cho rng cng tc thm nh d n u t ch th thm nh ny c nhng c im sau: Th nht, cng tc thm nh d n u t TCTXD c tnh cht thm nh ni b. Sau khi TG trnh HQT, Phng u t (Phng Thm nh) ca TCT c giao nhim v lm u mi trong cng tc thm nh d n u t. Tnh cht ni b c th hin: cc cng vic trong qu trnh thm nh d n u do cc phng ban chc nng thuc TCT t thc hin sau khi c s gp ca cc c quan qun l Nh nc c chc nng nh ti nguyn, mi trng, xy dng.....tip trnh Ch tch HQT ca TCT ph duyt. Vit nam theo m hnh TCTNN 90,91: i vi d n u t ca doanh nghip trc thuc, Ch tch HQT ca TCT t chc thm nh v ph duyt hoc u quyn cho doanh nghip t chc thm nh v ph duyt. Theo m hnh mi (mt s TCT chuyn i theo m hnh cng ty m cng ty con): i vi d n u t do cng ty thnh vin lm ch u t, cng ty t t chc thm nh v quyt nh u t. vi d n u t do TCTXD trc tip lm ch u t, Ch tch HQT ca TCT giao cho Phng u t (Phng Thm nh) ca TCT t chc thm nh v gi kt qu ln ph duyt. Trong TCT, mi quan h gia cc phng ban chc nng vi BG, HQT l hng dn, ch o do vy chu nh hng p lc t pha cc nh qun l. S chuyn i m hnh hot ng t cc TCTXDNN theo hng tp on XD, cng ty m cng ty con, cng ty c phn l s cn thit tt yu ca c ch th trng, gim p lc t pha cc nh qun l, l ci tin tch cc trong m hnh hot ng ca cc TCTXDNN nng cao hiu qu. Th hai, s chuyn mn ho trong thm nh d n u t cha cao. Khc vi cc t chc t vn, cc TCTXD vi lc lng t lm v thc hin nhiu ni dung cng vic. Do m hnh hot ng theo chc nng vi nhiu phng ban trong Phng u t ca TCTXD (mt s TCT c thnh lp Phng Thm nh) l u mi qun l v hot ng u t vi nhiu ni dung nh: Qun l d n u t, thm nh d n, gim st qa trnh thi cng, theo di hot ng u t ca ton TCT v ca cc cng ty thnh

38
vin nn cng tc thm nh d n khng chuyn trch. Cn b Phng u t thc hin tt c cc cng vic c giao trong c thm nh d n. cc TCT mnh, thm nh d n c thc hin bi cn b ca Phng u t hoc Phng Thm nh, i vi cc TCT yu hoc cc d n m TCT thc hin khng thuc lnh vc ch yu ca TCT (v d: TCTXD lm ch u t nh my in), khi cn thit phi thu cc t chc t vn. Trnh chuyn mn ho khng cao c th hin: (1) cn b khng c giao chuyn trch v cng tc thm nh. (2) cn b khng c o to bi bn m ch yu c iu ng t cc phng ban khc sang vi thm nin, kinh nghim hoc qua cc kho bi dng ngn hn. Th ba, do trnh chuyn mn ho khng cao i hi cn c s tham gia ca lc lng chuyn gia, t vn trong qu trnh thm nh. i vi nhng d n c quy m ln, tnh cht k thut phc tp cn thit phi thnh lp Hi ng thm nh trong c th mi cc chuyn gia u ngnh tham gia ng gp kin. i vi nhng d n do c th qu phc tp cn thit phi thu cc t chc t vn thm nh. Cc t chc t vn ny c t cch php nhn, c iu kin, nng lc theo quy nh ca php lut thc hin cng vic. Vic la chn t vn thng qua Hi ng xt thu ca TCT. Vi m hnh hot ng ca cc TCTXD, mi quan h gia cc phng ban trong TCT l ch o, hng dn, ngoi TCT l quan h h tr php l v t vn ngh nghip. 1.2.3 Nhng nhn t nh hng n cht lng cng tc thm nh d n Tng cng ty xy dng. Cht lng ca cng tc thm nh d n u t c th hin cht lng ca Bo co thm nh (cng cc vn bn x l km theo). phi th hin c tnh chun xc, tin cy ca cc nhn xt nh gi i vi tng ni dung ca d n. Sn phm ca cng tc thm nh d n l sn phm t vn, th hin tr tu v kinh nghim thng qua nhng nhn xt, nh gi, cc kt qu phn tch trong tng ni dung ca d n. Do vy, cht lng ca cng tc thm nh d n i cng vi cht lng ca nhng nhn xt, nh gi v d n u t ca cn b thm nh hay cht lng ca cng tc thm nh d n ph thuc nhiu vo cn b thm nh. iu i hi cn b thc hin cn c trnh , nghip v chuyn mn vng vng, am hiu php lut, s dng cc cn c v phng tin thm nh thnh tho vi nhiu kinh nghim. Bn cnh

39
, cn b thm nh cn c tinh thn trch nhim v s lm vic nghim tc do tm quan trng ca nhng nhn xt m h a ra.Vic kim tra, phn tch, nh gi d n cn phi thy c s ph hp, tnh hp l, hiu qu v kh thi ca d n mt cch ton din, khch quan v khoa hc theo cc ni dung. Trong qu trnh thc hin, c nhng ni dung c th tin hnh kim tra, so snh theo cc quy nh, cc tiu chun, quy phm ca php lut a ra kt lun ng hay cha ng, ph hp hay cha ph hp v i vi nhng ni dung ny thng c thc hin thun li, em li kt qu nhanh chng. i vi nhng ni dung phi tin hnh nhng phn tch k cn thit thc hin cc phng php nh: phn tch nhy cm, d bo, phn tch ri ro a ra kt lun (nghin cu v d bo th trng, phn tch v nh gi hiu qa ca d n) thng mt nhiu thi gian v yu cu i hi cao hn. nh gi y v cng tc thm nh d n u t, bn cnh vic xem xt cht lng cn thit phi xem xt n hiu qu ca cng tc thm nh d n u t. Hiu qu ca cng tc thm nh d n u t theo tc gi khng ch dng li cht lng thm nh d n m cn c th hin thi gian v chi ph thm nh. Nu d n c thm nh c cht lng vi thi gian v chi ph t nht th khi c th khng nh rng cng tc thm nh d n u t l c hiu qu v ngc li. Do cng tc thm nh d n mang tnh cht c th nn chi ph v thi gian thm nh d n u t c quy nh theo cc vn bn ca php lut. Vit nam, chi ph thm nh d n c tnh theo t l % so vi tng mc u t c duyt i vi tng nhm cng trnh [22, tr 569]. Thi gian thm nh d n u t cng c quy nh c th trong cc vn bn ca php lut. [13] Trn phng din tng qut, hiu qa ca cng tc thm nh khng ch cp 3 ni dung m cn c th hin hiu qu ca d n khi i vo thc hin, vn hnh v khai thc. Quan im ny cho rng nu cng tc thm nh d n lm tt, c hiu qu th d n c trin khai cc giai on sau (thc hin u t, vn hnh v khai thc) s em li hiu qu. nng cao cht lng v hiu qu ca cng tc thm nh d n u t TCTXD cn thit phi nhn thc v quan tm y n cc nhn t nh hng. Cc nhn t ny theo tc gi bao gm: [28]

40
Th nht, cn c thm nh d n (cn c php l v thc tin). Cn c php l c th hin cc ch trng, chnh sch, quy hoch pht trin, h thng vn bn php quy. Tnh n nh ca cc vn bn php quy ca Nh nc nh hng nhiu n qu trnh t chc thc hin thm nh d n. Bn cnh nhng cn c php l, cng tc thm nh d n cn da trn cc tiu chun, quy phm, nh mc, quy c, thng l quc t cng cc kinh nghim thc tin. Cht lng h s d n l cn c thc tin quan trng lm c s thm nh. D n c lp c cht lng tt vi nhng thng tin y , c tin cy s to thun li cho vic xem xt, phn tch v nh gi d n. Th hai, i ng cn b thm nh d n gm nhm chuyn mn v nhm qun l. Nhim v ca nhm chuyn mn l phn tch, nh gi d n. Nhim v ca nhm qun l l la chn d n v quyt nh u t. i ng cn b thm nh d n c nh hng trc tip n cht lng thm nh. Trnh , k nng, kinh nghim ca cn b thc hin l nhng tiu ch quan trng nh hng n cht lng thm nh. Cn b c nng lc chuyn mn tt, thc hin ng quy trnh t chc thm nh, c trch nhim cao cng vi nhng kinh nghim tch lu c s gip cho cng tc thm nh d n m bo cc yu cu t ra. Do tnh cht phc tp v phm vi lin quan ca d n u t rng i hi cn b thm nh khng nhng ch c kin thc chuyn su m cn am hiu cc lnh vc khc, c k nng tng hp v c phm cht o c tt. Th ba, t chc cng tc thm nh d n. Cch thc b tr, sp xp, phn cng cng vic, quy trnh t chc thm nh, mi trng lm vic s to iu kin thun li thc hin cng vic. Theo quy nh ca php lut, ngi c thm quyn quyt nh u t c trch nhim t chc thm nh d n trc khi ph duyt. n v u mi trc thuc ngi quyt nh u t s tin hnh t chc thm nh d n. Cng tc t chc thm nh d n cn c thc hin khoa hc, hp l trn c s phn cng trch nhim cho c nhn, phng ban c chuyn mn vi quy trnh ph hp, c s kim tra, gim st cht ch gp phn nng cao cht lng thm nh d n u t. Th t, phng tin thm nh d n gm: h thng my tnh, cc chng trnh phn mm chuyn dng, cc thit b o lng, kho st. S pht trin ca cng ngh thng tin, h thng my tnh ni mng l mt trong nhng phng tin cn thit, hu

41
hiu tr gip c lc cho cng tc thm nh. Vic tham kho, iu tra gi c th trng, cc vn c lin quan, thc hin m hnh Chnh ph in t cung cp rt nhiu nhng thng tin cn thit. Trong qu trnh tnh ton cc ch tiu (ti chnh) c thit k cc phn mm chuyn dng gip gim bt thi gian, to iu kin thun li cho vic p dng cc phng php hin i. Ngoi ra, cc thit b o lng, kho st a cht, nh gi tc ng mi trng... (i vi cc d n c quy m ln, tnh cht k thut phc tp) l nhng phng tin cn thit nhm xc nh mc nh hng ca d n n mi trng, kinh t x hi. Th nm, thi gian v chi ph thm nh d n. Hai nhn t ny c nh hng trc tip n cht lng thm nh d n. Nu thi gian v chi ph thm nh tng ln th cht lng thm nh d n c nng cao v ngc li. V thi gian, thm nh d n cn thc hin theo ng quy nh ca php lut, m bo tin thc hin cc cng vic tip theo, nhanh chng a sn phm ra th trng. V chi ph, nu c s gip trang tri cc hot ng c bit l khu kho st th trng, thu thp thm nhng thng tin cn thit phc v cho vic phn tch, nh gi. Nhng nhn t ny nu c c y s gp phn nng cao cht lng thm nh d n. Nhng nhn t nh hng n cht lng cng tc thm nh d n cc TCTXD c minh ho qua s 1.3. Nhng nhn t ny cn c nhn thc v quan tm y gp phn nng cao cht lng ca cng tc thm nh d n u t TCTXD. T chc thm T chc thm nh d n u nh d n u Cn c Cn c thm nh thm nh t t i ng cn b i ng cn b thm nh thm nh

Cht lng thm nh d n Phng tin Phng tin thm nh thm nh Thi gian v chi Thi gian v chi ph thm nh ph thm nh

42

S 1.3 Nhng nhn t nh hng n cht lng thm nh d n u t Tng cng ty xy dng (Ngun: Tc gi) T nhng phn tch v c im ca cng tc thm nh d n u t v cc nhn t nh hng n cht lng cng tc thm nh d n u t cc TCTXD, tc gi cho rng cn thit phi xem xt cc iu kin thm nh d n c cht lng. Vic xem xt cc iu kin ny c c th ho t nhng nhn t nh hng n cht lng cng tc thm nh d n TCTXD phn tch trn. Xem xt cc iu kin thm nh d n u t c cht lng TCTXD trn phng din l lun v thc tin l rt cn thit c bit trong tin trnh chuyn i cc TCTXD theo m hnh hot ng mi. Nhng iu kin thm nh d n u t c cht lng TCTXD theo tc gi gm: Th nht, c h thng cc vn bn, quy nh ca Nh nc v qun l u t v xy dng thng nht, ng b v c th. Cc tiu chun, quy phm, nh mc k thut ca tng ngnh, tng lnh vc phi c quy nh c th, r rng lm cn c thm nh d n. Th hai, mi TCTXD cn thit lp quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n u t ph hp trn c s cc quy nh ca php lut v u t v xy dng cng vi iu l hot ng ca n v. T , mi doanh nghip cn thc hin vic t chc qun l tc nghip hp l v hiu qu trong doanh nghip. Vic b tr, sp xp, ln k hoch v t chc cc Hi ngh t vn thm nh d n cn c giao nhim v c th v c rt kinh nghim cho cc d n tip theo. Th ba, phi thit lp c mi lin h mt thit vi cc c quan qun l nh nc, cc t chc t vn v cc chuyn gia u ngnh trong qu trnh thc hin thm nh d n u t. To lp mi lin h tt khng ch trong TCT m cn vi bn ngoi thc hin cng vic, c bit l i vi c quan ch qun: cc B chuyn ngnh, c quan qun l Nh nc a phng, cc TCT trong cng B v cc n v thnh vin trc thuc.

43
Th t, i ng cn b thm nh d n phi m bo yu cu v s lng v cht lng. i ng ny cn c chuyn mn ho v c trnh nghip v. V chc nng: mi TCTXD cn thit lp Phng Thm nh hoc xy dng mt b phn thm nh d n u t chuyn trch. V chuyn mn: yu cu cn b thm nh d n u t phi c trnh t i hc tr ln, am hiu lnh vc v k thut xy dng, v kinh t xy dng, nm vng cc quy nh ca php lut ni chung v cc quy nh v qun l u t - xy dng, c kinh nghim trong thm nh d n, c tinh thn lm vic nghim tc v o c ngh nghip. Thi gian cng tc nn ti thiu l 5 nm tr ln trong lnh vc qun l u t v xy dng. Th nm, c y cc phng tin thm nh d n u t hin i, ng b. Trong c cu t chc hot ng, mi TCTXD cn c Trung tm thng tin. Cc s liu, d liu phc v cho cng tc thm nh d n phi c cp nht, lu gi v qun l cht ch sn sng phc v cho phn tch, nh gi d n. Bn cnh cc s liu, d liu cung cp, Trung tm thng tin cn thit k hoc mua sn cc phn mm chuyn dng phc v cho cng tc thm nh d n, cc chng trnh phn mm kim tra tng d ton, phn tch ri ro .... Th su, ginh mt phn kinh ph thch ng cho cng tc thm nh d n u t. Hin ti, theo quy nh chung chi ph thm nh d n c tnh trn c s t l % rt nh so vi tng mc u t c duyt tu theo quy m vn ca tng d n (trong khong 0.0025 - 0.025%). Tng chi ph thm nh d n l cn thit m bo c kinh ph cho cc hot ng phc v cng vic c bit l i vi cc d n ln, tnh cht k thut phc tp, i hi phi tin hnh nhiu cng vic nh iu tra kho st th trng, nh gi tc ng mi trng.... T nhng phn tch trn tc gi lun n cho rng cng tc thm nh d n c cht lng i hi mi TCTXD cn nhn thc y nhng nhn t nh hng, nhng iu kin c v phi tin hnh nh gi c th thc trng v nhng iu kin ny doanh nghip. y l tin quan trng lm c s xut nhng gii php ph hp nhm nng cao cht lng cng tc thm nh d n ca TCTXD trong thi gian ti.

44
Trn c s nhng kt qu phn tch, tc gi xy dng cc kch bn v phng din l lun khi xem xt nh hng ca cng tc thm nh d n n hiu qa hot ng sau ny ca cc d n u t. Bng 1.4 sau y cp n nguyn nhn ch quan t cng tc thm nh d n v bin php khc phc nhng tn ti trong thm nh d n u t TCTXD. Trn c s Bng 1.4 thc trng v gii php hon thin cng tc thm nh d n u t cng c da trn phn tch su hn. Bng 1.4 Nguyn nhn v bin php khc phc nhng tn ti trong thm nh d n u t Tng cng ty xy dng Nguyn nhn ch quan t STT Cc kch bn Cc khng khai 1 (khng phng mt khng d cng tc thm nh d n Bin php - nh gi bo m tin huy ng), phng n t chc QLDA, mi quan h ca cc ch th tham gia QLDA - Thm nh cha k v -Nng cao nng lc, phng thc t chc qun phm cht ca ch l u t cng mi - Mi quan h v trch -Tng qu trnh thc hin
3

u t n - Cha quan tm n thm

trin nh v bo m ngun vn, ngun vn (s lng, c v phng n t chc qun gii l d n, cc b phn v c mi quan h ca cc ch bng, th tham gia QLDA

vn...) Cc d n b tht thot nhiu 2

nhim ca cc bn trong quan h ca cc bn trong qu trnh thc hin - Cha thm nh k v - Thm nh k v nguyn vt liu, thit k, thi nguyn vt liu, thit

Cht lng cng trnh

45
khng m bo Sn phm sn 4 xut ra khng bn c nh hng ca nhm 5 qun l cng k, thi cng

- Cha thm nh k i vi - Thm nh k i u vo v u ra (Doanh vi u vo v u ra thu v chi ph) c bit l ca d n kha cnh th trng - Thm nh theo mc tiu - Thm nh theo ca nhm qun l hot ng (Ngun: tc gi) mc tiu v doanh - Chuyn i m hnh hot ng - Hn ch trong m hnh nghip

*****
Nghin cu c s l lun v cng tc thm nh d n u t v thm nh d n u t TCTXD trong iu kin phn cp qun l u t, chng 1 lun n c nhng ng gp ch yu sau y:
Trn c s h thng ho nhng quan nim v cng tc thm nh d n u t

ca cc t chc v cc nh nghin cu trc , lun n xy dng khi nim khoa hc v thm nh d n u t, lm r bn cht v vai tr ca cng tc thm nh d n u t ra quyt nh u t. Lun n phn tch, lm r s cn thit phi tin hnh phn cp qun l u t v phn cp thm nh d n u t trong nn kinh t th trng, mc tiu, yu cu v ni dung phn cp thm nh d n u t trn cc phng din: Nh nc v doanh nghip.
T l lun chung v thm nh d n trong iu kin phn cp qun l u t,

lun n nghin cu, lm r nhng vn l lun c bn v cng tc thm nh d n u t cc TCTXD trong qu trnh chuyn i m hnh hot ng. Lun n trnh by mt cch c c s khoa hc v cht lng cng tc thm nh d n u t, nhng nhn t nh hng v cc iu kin thm nh d n u t c cht lng TCTXD. y l mt trong nhng tin quan trng phn tch thc trng v

46
xut gii php cho cng tc thm nh d n ca cc TCTXD Vit nam trong cc chng sau.

47
CHNG 2 THC TRNG CNG TC THM NH D N U T TI CC TNG CNG TY XY DNG TRC THUC B XY DNG VIT NAM TRONG IU KIN PHN CP QUN L U T
2.1. TNG QUAN V CC TNG CNG TY XY DNG TRC THUC B XY DNG VIT NAM

2.1.1 Qu trnh hnh thnh v pht trin ca cc Tng cng ty xy dng Qu trnh chuyn i ca nn kinh t t c ch k hoch ho tp trung sang c ch th trng c s qun l ca nh nc theo nh hng XHCN Vit nam i hi cn phi i mi, sp xp v t chc li cc doanh nghip nh nc. Vic hnh thnh cc Tng cng ty nh nc (TCTNN) theo Quyt nh s 90/TTg, 91/TTg ngy 7/3/1994 ca Th tng Chnh ph [45, 46] l mt ni dung quan trng, mt yu cu khch quan ph hp vi quy lut pht trin nn sn xut x hi v yu cu i mi c ch qun l i vi cc DNNN trong iu kin chuyn sang hch ton kinh doanh theo c ch th trng. Ho trong xu th , cc TCTXDNN trc thuc B Xy dng Vit nam c hnh thnh, pht trin to iu kin thc y qu trnh tch t v tp trung vn, nng cao kh nng cnh tranh, tng cng s t ch ca c s, gp phn nng cao hiu qu hot ng ca doanh nghip. Hn mi nm hnh thnh v pht trin, s lng cc TCTXDNN trc thuc B Xy dng Vit nam gia tng. Tnh n thi im nm (2005) cc TCTXD trc thuc B xy dng c l5 n v trong 1 TCTXD hot ng theo m hnh 91 (Tng cng ty Xi mng Vit nam), 14 TCTXD hot ng theo m hnh 90 c chia thnh 2 khi: Xy lp v sn xut vt liu xy dng. Cc TCTXDNN th hin vai tr nng ct, ch lc, l xng sng ca ngnh cng nh trn ton b nn kinh t. Nhiu TCTXD to nhng t ph chuyn bin mnh m trong pht trin sn xut kinh doanh, thc hin a dng ho ngnh ngh, a dng ho sn phm, y mnh nghin cu u t cc d n trong nhiu lnh vc. Cc TCTXD c m rng quyn t ch trong sn xut kinh doanh, t ch v ti chnh, do khi dy cc tim nng, to s ch ng cho vic huy ng v s dng mi

48
ngun lc cho u t pht trin. S lng cc TCTXD trc thuc B Xy dng Vit nam c th hin trong Bng 2.1 tnh n thi im thng 12/2005 c 15 TCT vi tn gi c th. Bng 2.1 S lng cc Tng cng ty xy dng trc thuc B Xy dng (tnh n ngy 31/12/2005) STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Tn Tng cng ty Tng cng ty u t pht trin nh v th - HUD Tng cng ty xut nhp khu v xy dng Vit nam - VINACONEX Tng cng ty xy dng H ni Tng cng ty xy dng s 1 Tng cng ty xy dng Sng Tng cng ty xy dng Sng Hng Tng cng ty xy dng v pht trin h tng LICOGI Tng cng ty xy dng Min Trung Tng cng ty xy dng Bch ng Tng cng ty c kh xy dng COMA Tng cng ty thu tinh v gm xy dng VIGLACERA Tng cng ty vt liu xy dng s 1 Tng cng ty Xi mng Vit nam VNCC (TCT 91) Tng cng ty lp my Vit nam LILAMA Tng cng ty pht trin u t v Khu CN ( Ngun s liu: V K hoch B Xy dng)

S pht trin ca cc TCTXDNN trc thuc B Xy dng Vit nam c chia thnh hai giai on: Giai on 1. T khi thnh lp n trc khi chuyn i m hnh hot ng (trc 2001): y l giai on cc TCTXDNN c hnh thnh v hot ng theo m hnh 90,91. Cc TCTXDNN bc u thc hin c mc tiu khi thnh lp l lin kt nhiu n v thnh vin, tng cng tp trung v tch t vn. Nhiu TCTXD pht huy tt vai tr nng ct trong vic m bo nhng cn i ln ca nn kinh t v cc sn phm xy dng. Trong giai on ny, cc TCTXDNN c xu hng chuyn t vai tr nh thu sang vai tr ch u t. Vi vai tr mi, cc TCTXD ch ng trong vic huy ng vn, quyt nh u t, trin khai thc hin nhiu d n trn cc lnh vc quan trng ca nn kinh t nh u t pht trin h tng th v nh , u t pht trin sn xut kinh doanh, cc d n nh my in, sn xut xi mng, vt liu xy dng...

49
Giai on 2. Sau khi chuyn i m hnh hot ng (sau 2001): Trong giai on ny, mt s cc TCTXDNN trc thuc B Xy dng chuyn i m hnh hot ng sang tp on kinh t, cng ty m cng ty con. Cc n v thnh vin ca TCTXD chuyn sang hat ng theo m hnh cng ty c phn. Hot ng theo m hnh mi, c nhiu thay i trong nhn thc, hnh thc s hu, t chc qun l hot ng ca doanh nghip. Vic chuyn i m hnh hot ng ca cc TCTXDNN l ph hp vi yu cu pht trin ca nn kinh t th trng, vi qu trnh hi nhp kinh t quc t khi Vit nam gia nhp t chc thng mi th gii WTO. Trong iu kin mi i hi cc DNNN trong c cc TCTXDNN cn phi c nhng thay i ph hp, p ng cc quy chun quc t tham gia hot ng trn th trng. Trong giai on ny cng vi s chuyn i m hnh hot ng ca TCT, cc n v thnh vin cng tin hnh thc hin c phn ho. S lng cc n v trc thuc B Xy dng tin hnh thc hin c phn ho tng nhanh qua cc nm v c th hin trong Bng 2.2 di y. Bng 2.2: S lng cc n v trc thuc B Xy dng tin hnh thc hin c phn ho giai on 2001-2005 n v : S n v
STT Nm 2001 2 0 2 2002 6 0 6 2003 66 1 65 2004 95 2 93 2005 96 1 95 Giai on 2001-2005 265 4 261

1 2

Tng s Cc TCTXD Cc cng ty thnh vin

(Ngun : B Xy dng) Cng vi qu trnh thc hin c phn ho cc n v thnh vin v chuyn i m hnh hot ng ca cc TCTXDNN, kt qu t c trn nhiu mt trong phn vn nh nc gia tng khi nh gi li ti sn, s lao ng c sp xp v gii quyt nhng tn ti v ti chnh, ch chnh sch i vi ngi lao ng. Nhng kt qu t c khi thc hin c phn ho cc TCTXD trc thuc B Xy dng c th hin trong Bng 2.3 di y. Bng 2.3: Kt qu t c khi thc hin c phn ha ca

50
cc Tng cng ty xy dng giai on 2001-2005 Gi tr phn vn nh nc Giai on 20012005 S lao ng c sp Cc m hnh t chc xp + 2.428,73 t 153.409 Cng ty TNHH 1 thnh vin ng ngi (8), Cng ty m cng ty con (4 TCT v 2 cng ty), cng ty c phn (247) (Ngun s liu: B Xy dng)

Mc d c nhiu thay i do nh hng t mi trng bn ngoi v trong ni ti doanh nghip, trong giai on 2001-2005 kt qu t c ca cc TCTXD c nh gi rt kh quan. V sn xut sn phm: sn phm sn xut p ng yu cu ca nn kinh t v ca ngnh trn cc mt hng xy dng ch lc nh xi mng, sn xut vt liu xy dng. Cc sn phm nhn chung p ng yu cu v cht lng, chng loi, mu m, phc v nhu cu thit thc ca x hi. Cc doanh nghip xy dng khu th mi v nh gii quyt v c bn nhu cu nh cho ngi dn trong th. V gi tr sn xut: Gi tr sn xut kinh doanh ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng gia tng qua cc nm t 18.624,463 t ng nm 2000 vi 14 TCT tng ln 59.305,589 t ng nm 2005, gp 3,18 ln. iu cho thy s pht trin vt bc ca cc TCTXD. Tc tng trng trung bnh gi tr sn xut kinh doanh ca cc TCTXD t 15%/nm. S liu v cc ch tiu kt qu hot ng ca cc TCTXD trc thuc B xy dng giai on 2001-2005 c th hin trong Ph lc 4 ca lun n. V ngha v i vi Nh nc: Trong thi gian qua, mc d c s chuyn i m hnh hot ng nhng cc TCTXD vn thc hin tt cc ngha v i vi nh nc, ng gp ng k cho Ngn sch. Cc doanh nghip xy dng to nhiu vic lm, thu nhp ca ngi lao ng c nng cao. 2.1.2 M hnh t chc hot ng v phn cp qun l u t Tng cng ty xy dng M hnh t chc ca cc Tng cng ty xy dng: Cc TCTXD hat ng theo

51
m hnh chc nng gm c Hi ng qun tr TCT, Ban Kim sot, Ban Gim c, cc phng chc nng v cc n v thnh vin. Vi m hnh ny, nhim v chc nng ca tng b phn c quy nh r trong iu l hot ng ca TCT. Trong hot ng qun l u t, Hi ng qun tr TCT c vai tr quan trng trong vic quyt nh ch trng u t ca ton TCT v cc n v thnh vin, xem xt ph duyt k hoch u t ngn hn v di hn, cc d n u t, thit k k thut v tng d ton, k hoch u thu, h s mi thu, kt qu u thu v quyt ton vn u t (i vi cc d n u t theo thm quyn). Gip vic cho HQT c Ban Gim c, cc Phng ban chc nng. Trong s c cu t chc, TCTXD bao gm nhiu doanh nghip thnh vin trc thuc. thy r hn nhng thay i trong m hnh t chc hot ng v phn cp qun l u t TCTXD phn ny lun n xem xt theo 2 giai on trc v sau khi chuyn i m hnh hot ng. Giai on trc chuyn i: Trong giai on ny, cc TCTXDNN hat ng theo m hnh 90,91. C cu t chc bao gm: Hi ng qun tr (HQT), Ban Kim sot, Ban Gim c, b my gip vic gm cc phng ban chuyn mn trc thuc, cc n v thnh vin trc thuc l cc DNNN hch ton c lp v ph thuc. Qua nghin cu, tc gi lun n cho rng nhng c im trong m hnh hot ng ca TCTXD giai on ny l: Th nht, TCT v cc doanh nghip thnh vin l cc DNNN. Mi quan h gia TCT vi B ch qun, gia doanh nghip thnh vin vi TCT l quan h ch o, mang tnh hnh chnh, qun l th ng. B ch qun hoc TCT giao k hoch, yu cu cc n v thc hin trn c s nng lc ca TCT v ca tng doanh nghip thnh vin. Mi quan h gia cc n v thnh vin trc thuc vi TCT (bao gm cc n v hch ton c lp v ph thuc) l quan h ch o, phi thc hin k hoch sn xut kinh doanh, u t, tiu th sn phm do TCT giao, np cc khon theo quy nh cho TCT. Th hai, tnh ch ng ca TCT hoc cc cng ty thnh vin cn hn ch. B ch qun c d n hoc TCT khai thc d n giao cho cc doanh nghip thnh vin

52
thc hin. S ch ng trong hot ng ca cc n v thnh vin yu, ch yu nh quan h vi cp ch qun. Th ba, trong hot ng u t v xy dng, phn cp qun l u t TCTXD trong giai on ny l: HQT TCT, Ban Gim c, cc phng ban chc nng (Phng u t), cc n v thnh vin trc thuc. Cc n v thnh vin trc thuc phi xin kin ca cp trn v mi hot ng ca n v t ch trng u t, thm nh d n n ph duyt d n. n v thnh vin c th c u quyn quyt nh u t trong mt s trng hp theo iu l hot ng ca TCT (i vi cc d n c quy m nh, n gin v k thut) Vi nhng c im trong m hnh hot ng TCTXD phn tch trn, tc gi cho rng s phn cp qun l u t - xy dng trong giai on ny tuy c nhiu thay i song cng c nhng hn ch. Nhng hn ch trong phn cp qun l u t TCTXD trc khi chuyn i m hnh hot ng theo tc gi l: Th nht, qun l hot ng ni chung v hot ng u t mang tnh hnh chnh, cha phn bit r gia chc nng qun l nh nc v qun tr doanh nghip c bit l s ch ng trong kinh doanh ca doanh nghip cha tt. Vic tng cng trch nhim thc s i vi quyn ch s hu nh nc cc DNNN bng cc bin php hu hiu cn nhiu hn ch. Th hai, s phn nh quyn hn v trch nhim gia HQT v Ban gim c ca TCT cha c th, r rng. Mi lin h gia TCT v cc doanh nghip thnh vin cha tt. S qun l ca TCT i vi cc doanh nghip thnh vin mang tnh cht hnh chnh, b my hot ng cng knh, khng hiu qu, cha th hin r chc nng qun tr kinh doanh thc s ca TCT v cng ty thnh vin. Trong mt s TCT, c cu cc phng ban ca TCT v chc nng cn chng cho, cha r rng, c th. Giai on sau chuyn i: Mc d vn hot ng theo m hnh chc nng tuy nhin c nhiu thay i km theo. Giai on ny, cc TCTXDNN chuyn sang hat ng theo m hnh tp on kinh t XD, m hnh cng ty m con v cng ty c phn trong m hnh ch yu l cng ty m -con. Cc cng ty thnh vin hot ng theo m hnh cng ty c

53
phn. C cu t chc ca cng ty m gm: Hi ng qun tr (HQT), Ban Kim sot, Ban Gim c, b my gip vic gm cc phng ban chuyn mn trc thuc, cc cng ty con. Cc cng con v cng ty lin kt l doanh nghip do cng ty m nm gi c phn chi phi (cng ty con) v khng chi phi (cng ty lin kt). Mi quan h gia cng ty m v cc cng ty con, cng ty lin kt c quy nh c th trong iu l t chc hot ng ca Cng ty m v iu l ring ca tng cng ty con, cng ty lin kt theo quy nh ca php lut. Hot ng theo m hnh mi, cc TCTXD (cng ty m) v cc cng ty thnh vin (cng ty con) c nhng c im sau: Th nht, doanh nghip c t ch thc s trong mi hot ng. Mi quan h gia TCT (cng ty m) v cng ty con c r rng, thay v qun l th ng, hnh chnh chuyn sang ch ng trn c s hp ng kinh t c k kt. Doanh nghip l TCT hay cng ty thnh vin c t ch, li n l chu, quan tm n t l li tc, hot ng v mc tiu ti a ho li nhun thu c. Th hai, chc nng ca cp ch qun (B ch qun B Xy dng) dn dn chuyn sang thun tu l qun l nh nc. i vi cc TCTXD thay v iu hnh trc tip cc cng ty thnh vin nh trc y chuyn sang iu hnh gin tip hot ng ca cc cng ty thnh vin, m bo li ch cho t hp cng ty m v cng ty con. Cc cng ty thnh vin phi t khai thc d n, t thm nh, t quyt nh u t v chu trch nhim trc php lut v mi quyt nh ca mnh. Phn cp qun l u t trong m hnh ny cng r nt, n v thnh vin c lp cc cng ty c phn c t ch trong mi quyt nh v qun l hat ng u t, hot ng tun th theo cc quy nh ca php lut. i vi d n u t, cc cng ty thnh vin ch xin kin ca TCT v ch trng u t. Mi quyt nh u t t huy ng vn, thm nh v quyt nh u t cng ty thnh vin c ch ng thng qua HQT ca cng ty. Kt thc nm ti chnh, cng ty thnh vin bo co kt qa hot ng trn cc mt ln Cng ty m. Vi nhng phn tch v s thay i trong m hnh hot ng ca TCTXD v cc cng ty thnh vin, tc gi lun n cho rng vic chuyn i m hnh hot ng

54
ca cc TCTXDNN v cc DNNN thnh vin l ph hp v cn thit trong bi cnh Vit nam hi nhp su rng vo nn kinh t quc t cng vi s phn cp mnh trong qun l hot ng u t. Theo tc gi, nhng tch cc trong phn cp qun l u t khi thc hin chuyn i m hnh hot ng ca TCTXD l: Th nht, phn cp qun l u t trit n tn cng ty con. Cng ty con c t ch trong mi hat ng sn xut kinh doanh, t thm nh, t quyt nh u t v t chu trch nhim trc php lut. Th hai, mi quan h gia cng ty m v cng ty con c thc hin trn c s hp ng k kt khng phi da trn tnh p t nh trc. Th ba, ph hp vi c ch th trng, xu th hi nhp kinh t ton cu v tin ti t quy chun quc t.
2.2 THC TRNG CNG TC THM NH D N U T CA CC TNG CNG TY XY DNG TRC THUC B XY DNG GIAI ON 2001-2005

2.2.1 Tng quan v hot ng u t pht trin ca cc Tng cng ty xy dng v s cn thit phi hon thin cng tc thm nh d n u t. Hot ng u t pht trin ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng Vit nam trong giai on 2001-2005 c nhng thay i cn bn trn nhiu phng din c v quy m, ngun vn, c cu u t cng nh hiu qu u t. Cc TCTXD c nhng bc pht trin mi c v s lng v cht lng, bo m cc cng cuc u t theo nhu cu thit thc ca x hi v ngy cng c hiu qu. T ch ch ng vai tr nh thu, cc TCTXD vn ln lm ch u t nhiu cng trnh quan trng ca t nc. Cng vi vic gia tng qui m hot ng, nhiu TCTXD ch trng n nng cao nng lc sn xut, trnh i ng cn b, thc hin cc d n u t c hiu qu. Cc TCTXD mnh dn, t ch trong vic huy ng vn thc hin nhiu d n u t, p ng nhu cu thit thc ca nn kinh t v thch ng vi c ch th trng. Rt nhiu cc d n u t trn cc lnh vc nh xi mng, thy in, cc d n pht trin h tng th, nh chung c, cc d n cp nc, cc d n sn xut vt liu xy dng... trong c a vo s dng v ang pht huy hiu qu tt.

55
Nhng kt qu t c trong hot ng u t pht trin ca cc TCTXD trong giai on ny c th hin trn mt s ni dung sau: Th nht, cc TCTXD ch ng trong vic huy ng vn, p ng nhu cu u t ca nn kinh t. C cu u t c chuyn dch theo hng tch cc, tp trung cho cc mc tiu quan trng ca ngnh cng nh ton nn kinh t. Hng nm vn u t thc hin ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng vi khi lng ln. Ch tnh ring trong giai on 2001-2005, vn u t thc hin ca cc TCTXD t con s 53.552.395 triu ng. Bng 2.4 th hin vn u t thc hin ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng giai on 2001-2005 c huy ng t nhiu ngun. Bng 2. 4: Vn u t thc hin ca cc Tng cng ty xy dng trc thuc B Xy dng giai on 2001-2005 n v tnh: Triu ng
ST T 1 2 3 4 5 6 7 Ngun vn Vn Ngn sch Vn tn dng u t Vn KHCB Vn t b sung Vn tn dng TM Vn vay nc ngoi Vn khc Tng s 599.480 5.769.613 1.232.192 8.390.139 8.894.790 11.211.248 1.034.251 13.922.069 1.682.962 14.259.32 6 13.443.67 5 53.552.39 5 18.578 161.008 3.152.863 1.202.364 16.379 136.672 5.654.076 613.492 1.639.128 3.088.728 7.851.745 704.300 2.852.725 6.665.267 970.661 34.957 6.239.133 24.963.07 9 3.490.817 2001 101.820 533.500 2002 91.340 645.988 2003 189.380 487.950 2004 616.096 626.949 2005 1.308.525 779.186 Giai on 2001-2005 2.307.161 3.073.573

(Ngun s liu: V K hoch Thng k B Xy dng) Qua bng s liu trn cho thy qui m vn u t thc hin ca cc TCTXD tng qua cc nm t 5.769.613 triu ng nm 2001 tng ln 53.552.395 triu ng nm 2005 gp 9,28 ln. Nhiu TCT vi s vn u t thc hin hng nm hn 1000 t ng nh: TCT u t pht trin nh v th, TCT Xi mng Vit nam, TCT

56
Xy dng v Xut khu Vit nam ... y cng l nhng TCTXD mnh, c tim lc v vn, lao ng, cng ngh, k thut ca ngnh xy dng trong mt s lnh vc nh: xi mng, thu in, u t pht trin h tng th, pht trin nh, xy dng cc nh my sn xut vt liu xy dng v cc lnh vc khc. Vi s liu trong bng, chng ta thy vn NSNN c trin khai qua cc d n cc TCTXD t ch chim 4,3% trong tng s, ch yu dnh cho cc n v s nghip (gio dc, o to) trc thuc TCT v B. Cc d n c trin khai t cc ngun khc ngoi vn NSNN nh vn tn dng, vn t c v vn huy ng hp php ca doanh nghip l ch yu (95,7%). C cu u t ca cc TCTXD a dng, c s thay i cn bn theo hng tp trung cho cc lnh vc u tin ca ngnh xy dng. Cc TCT huy ng ngun lc ni b kt hp vi cc ngun vn khc thc hin cc d n u t chiu su, i mi cng ngh, m rng sn xut, tng kh nng cnh tranh, khai thc th trng trong nc v m rng th trng nc ngoi. Nhiu TCT c nhng t ph mnh m, thc hin u t theo hng i trc n u, tng cng nng lc hot ng i i vi nng cao cht lng sn phm. Tc tng trng vn u t thc hin ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng giai on 2001- 2005 rt kh quan c th hin trong biu 2.1. Nu ly nm 2001 lm gc 100% th tc tng trng nm 2002 tng hn 79% so vi nm 2001, nm 2004 tng 162% v nm 2005 tng 339%, gp 4,39 ln so vi nm 2001.
450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 439

262 179 100 209

Biu 2.1: Tc tng trng nh gc vn u t

2001

2002

2003

2004

2005

thc hin ca

57
cc Tng cng ty xy dng giai on 2001-2005 (%) (Ngun:B Xy dng, tc gi tng hp s liu v t thit k) Thc hin phng chm a doanh, a dng ho sn phm cc TCTXD thc hin trin khai cc d n u t trn nhiu lnh vc. Bng 2.5 di y th hin cc lnh vc c u t ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng trong thi gian qua. Bng 2.5: Vn u t pht trin phn theo lnh vc ca cc Tng cng ty xy dng giai on 2001-2005 (ngoi vn NSNN) n v tnh: T ng
Giai on 20012005 17.023,5 79 1.003,6 1.276,79 2 16.592,7 88 3.719,36 8 480,46 5.375,07 7 1.661,26 1 626,196 2.505,52 9 3.630,50 6 52.694,6 43

Stt

Lnh vc u t Cc DA pht trin h tng th v pht trin nh Cc DA giao thng Cc DA KCN tp trung Cc DA xi mng Cc DA u t SX VLXD Cc DA SX c/bin ngvl, vt Cc DA nh my in Cc DA SX cng nghip Cc DA c kh, kt cu thp Cc DA thit b thi cng Cc DA khc Tng s

2001 667,6

2002 2729, 2 345,3 292,6 5789, 8 1115, 1 74,7 965,6 224,2 133,8 169,9 1320, 8 11961

2003 3066,4

2004 4916,1 5 205,27 316,51 4008,6 8 522,69 187,99 1048,2 3 493,77 124,86 1318,4 3 776,77 13919, 35

2005 5.644, 229 82,45 262, 472 3.379, 608 183, 008 62,6 1769,087 280,181 95, 086 370, 919 1061,936 13.191,0 63

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

160,5 1177, 6 1280, 1 646 110,5 126,9 21 4190, 2

370,58 244,71 2237,1 618,47 155,17 946,16 663,11 161,95 519,38 450 9433,0 3

(Ngun s liu: V K hoch Thng k -B Xy dng)

58
Th hai, nng lc sn xut ca cc TCTXD tng ng k p ng yu cu pht trin ca doanh nghip v ca nn kinh t. Vi xut pht im l cc DNXD c quy m nh b, vn t, nhn lc thiu v yu, c s k thut v cng ngh cn lc hu, ch sau mt thi gian ngn (hn 10 nm k t khi thnh lp) cc TCTXD c nhng thay i mnh m, tr thnh nhng doanh nghip ln mnh, chuyn nghip trong mt s lnh vc c th, t nhiu mang dng dp ca cc tp on kinh t. Cc TCTXD th hin c vai tr nng ct trong vic m bo nhng cn i ch yu v cc sn phm xy dng. Hiu qu hot ng ca cc TCTXD t c kh cao. Nhiu TCTXD c nh gi l nhng doanh nghip hng u trong cc lnh vc xy dng c th. Tng doanh thu hng nm ca cc TCTXD gia tng qua cc nm [s liu c th hin Ph lc 4] t 16.191,99 t ng vo nm 2000 v tng ln 45.028,964 t ng vo nm 2004 gp 2,7 ln so vi nm 2000. Li nhun v thu nhp bnh qun ngi/thng tng ng k. Li nhun li ca cc TCT c dng thc hin cc d n mi. Cng vi cc ngun vn huy ng khc, cc TCTXD mnh dn lm ch u t nhiu d n, tch cc tham gia u thu thi cng nhiu cng trnh, y mnh hot ng sn xut kinh doanh, a dng ho ngnh ngh, lnh vc, thc hin u t chiu su i mi my mc thit b, kt hp vi u t chiu rng, tng nng sut lao ng, nng cao cht lng sn phm. S lng cc d n u t c trin khai cc TCTXD hng nm kh ln. Trong giai on 2001-2005, nhiu d n u t ca cc TCTXD hon thnh, i vo khai thc vn hnh, em li hiu qu thit thc cho doanh nghip v nn kinh t. Bng 2.6 di y th hin s lng cc d n c trin khai thc hin cc TCTXD trc thuc B Xy dng phn chia theo quy m v tin thc hin. Bng 2.6: Cc d n u t ca cc Tng cng ty xy dng giai on 2001-2005
ST T 1 2 3 Tng s Cc DA nhm A Cc DA nhm B Cc DA nhm C Theo tin thc hin 77 14 39 24 125 17 75 33 321 45 208 68 463 60 289 114 593 66 341 186 2001 2002

(n v tnh: D n u t )
2003 2004 2005 20012005 1579 202 952 425

59
1 2 3 4 5 Cc Cc Cc Cc DA han thnh DA chuyn tip DA khi cng DA chun b u 18 35 7 43 5 60 15 2 38 10 45 36 18 65 17 67 54 25 72 35 75 104 136 124 74 365 344 288 443 109

t Cc DA lin doanh

(Ngun s liu: V K hoch Thng k, B xy dng ) Th ba, qun l hot ng u t doanh nghip (cc TCTXD v cc n v thnh vin) c ch trng, vic phn cp u t mnh hn gp phn tng cng tnh ch ng c s v to mi iu kin thun li trong hot ng sn xut kinh doanh v u t. Phn cp u t mnh cng vi vic tch bch chc nng qun l ca nh nc v qun tr sn xut doanh nghip, lm r trch nhim ca cc cp, cc ngnh, cc ch th tham gia u t gp phn hon thin c ch qun l, to ng lc thc y hot ng u t v xy dng, pht trin th trng xy dng vi qui m ngy cng rng ln v a dng. Cc ch u t thc c trch nhim ca mnh trong hot ng, quan tm n hiu qu v kh nng tr n ca d n, chu trch nhim trc php lut v quyt nh u t v cht lng cng trnh xy dng. Theo c ch qun l u t hin hnh Vit nam, phn cp quyt nh u t xy dng cng trnh v thm nh d n u t xy dng cng trnh c thc hin theo cc Lut, Ngh nh ca Chnh ph, Thng t hng dn ca B K hoch - u t, B Xy dng, B Ti chnhQuyt nh s 27/2001/Q-BXD ngy 29/10/2001 ban hnh quy nh u quyn trong qun l u t v xy dng i vi cc n v trc thuc B Xy dng n Quyt nh s 11/2006/Q-BXD ngy 11 thng 4 nm 2006 thay th Q s 27/2001/Q-BXD [8,9] th hin s ng n, mnh dn trong vic trao quyn ch ng cho doanh nghip. Cc doanh nghip l ch u t mnh dn tm kim, huy ng cc ngun vn thc hin d n u t. Nh nc ng vai tr ch o, hng dn, ban hnh cc quy nh, tiu chun, cc doanh nghip hot ng phi tun th cc quy nh v tiu chun . Mi quan h gia cc TCTXD vi cc n v thnh vin v c qun ch qun v hot ng u t c tng cng. Mc d t c nhng kt qu kh quan song trong hot ng u t pht trin cc TCTXD trc thuc B xy dng thi gian qua vn cn c nhiu tn ti. Nhng tn ti theo nh gi ca tc gi c th l: Th nht, nhiu d n hot ng khng hiu qu, tht thot, lng ph vn u

60
t. D n c ph duyt nhng vic trin khai chm, cht lng cng trnh khng m bo, vn u t b tht thot, lng ph trong nhiu khu ca qu trnh u t v xy dng, sn phm sn xut ra khng tiu th c. Th hai, nhiu d n u t ca cc TCTXD gp kh khn, vng mc v n b, gii phng mt bng (do gi n b t tng cao, cc ch chnh sch v t ai cha theo kp din bin thc t, vic p dng ti tng a phng cng khc nhau) lm chm, nh hng n tin v hiu qu ca d n. Th hin r nht cc d n u t xi mng, hu ht cc d n ny u b chm tin . Mt s d n phi iu chnh lm nh hng n vic thc hin quy hoch pht trin ngnh cng nh mt s lnh vc then cht v nh hng n nn kinh t v m. Th ba, i vi cc d n u t s dng ngoi t li chu tc ng ca gi c th trng quc t v khu vc, trt gi ngoi t qu ln lm tng tng mc u t dn n phi iu chnh d n lm cho th tc, trnh t u t xy dng b ko di. Nhng hn ch ny c nhiu nguyn nhn trong phi k n nguyn nhn t cng tc thm nh d n u t. Do hn ch trong nhn thc v vai tr ca cng tc thm nh d n u t doanh nghip cng vi qu trnh t chc thc hin cha tt nn nh hng n hiu qu hot ng sau ny ca d n. Cng tc thm nh d n u t TCTXD thi gian qua vn cn c nhng tn ti v l cn tr khng nh cho qu trnh trin khai thc hin d n u t. S cn thit phi hon thin cng tc thm nh d n u t cc TCTXD c th hin trn nhng ni dung sau: Th nht, hon thin cng tc thm nh d n u t TCTXD s gp phn nng cao tnh hiu qu trong vic ra cc quyt nh u t ca doanh nghip. Trong vai tr ch u t, cc TCTXD cn ch ng trong vic huy ng v s dng vn, chu trch nhim trong vic m bo cht lng v hiu qu cng trnh xy dng. Th hai, hon thin cng tc thm nh d n u t cc TCTXD gp phn nng cao hiu qu u t, hiu qu hot ng ca doanh nghip. Nhng c hi u t c trin vng s c thc hin, em li nhiu li ch cho doanh nghip v cho x hi. Hon thin cng tc thm nh d n u t gp phn gip TCTXD thc hin tt vai tr lm ch u t trong hat ng u t pht trin. Th ba, hon thin cng tc thm nh d n u t TCTXD l cn thit trong

61
iu kin cc TCTXD c phn cp qun l u t mnh hn v ang trong qu trnh chuyn i m hnh hot ng. Hon thin cng tc thm nh d n u t TCTXD l mt ni dung trong qu trnh i mi, sp xp doanh nghip. Hon thin cng tc thm nh d n u t TCTXD s gp phn nng vai tr ca cng tc thm nh d n ln mt tm cao mi, xy dng cc k nng, chun mc trong phn tch, nh gi u t cp doanh nghip c bit khi Vit nam hi nhp su rng vo nn kinh t th gii. 2.2.2 Thc trng cng tc thm nh d n u t ca cc Tng cng ty xy dng trong iu kin phn cp qun l u t 2.2.2.1 Bi cnh ca cng tc thm nh d n u t Giai on 2001-2005 l giai on c nhiu thay i ln trong c ch chnh sch, h thng lut php Vit nam. S ra i ca nhng b lut quan trng nh Lut Xy dng (2003), Lut u t (2005), Lut u thu (2005), Lut Doanh nghip (2005) cng vi cc Lut khc gp phn hon thin th ch php l ca t nc v u t v xy dng, tin ti t quy chun quc t ph hp vi qu trnh hi nhp kinh t quc t. Vic hon thin c ch chnh sch lin quan n u t v xy dng to mi trng u t thng thong, hp dn, r rng v minh bch thu ht u t trong v ngoi nc. Phm vi iu chnh ca Lut i vi hot ng u t v xy dng Vit nam trong c cng tc thm nh d n u t c c th, r rng. Nghin cu v cng tc thm nh d n cc TCTXD trong giai on ny c th chia lm hai thi k:
- Thi k th nht (Cha c Lut Xy dng trc 11/2003). Hot ng u t

v xy dng cng vi l cng tc thm nh d n c iu chnh theo 2 Lut v u t l Lut Khuyn khch u t trong nc v Lut u t nc ngoi. Bn cnh nhng ng gp ng k khi iu chnh theo hai Lut ny s tn ti song hnh ca chng trong thi gian qua dn n nhng phn bit i x khng bnh ng gia cc thnh phn kinh t, to tm l e ngi, khng tch cc i vi cc nh u t. Thm vo vic ban hnh cc vn bn php lut thc hin cn mang tnh cht l t, chp v, khng nht qun v chng cho. Hot ng T -XD trong nc c thc hin theo

62
Ngh nh s 52/1999/N-CP km theo Quy ch qun l u t v xy dng [13]. Vi Quy ch ny, bc u phn nh r chc nng qun l ca Nh nc v qun tr sn xut ca doanh nghip, thc hin phn cp qun l u t v xy dng ph hp vi tng loi ngun vn v ch u t, qun l u t v xy dng theo d n, quy hoch v php lut. Tuy nhin, vic phn cp qun l u t theo N ny cha mnh v trit . Phn cp trong thm quyn thm nh v quyt nh u t cc d n theo N 52/1999/N-CP c phn chia theo nhm v theo ngun vn u t. Cn c theo cc quy nh ca php lut, cc TCTXD tin hnh thm nh d n c th nh sau: + i vi cc d n nhm A: TCTXD khng c thm quyn thm nh v quyt nh u t cc d n ny. B K hoch v u t thm nh cc d n nhm A trnh Th tng Chnh ph xem xt, quyt nh u t (hoc u quyn cho B cp ng k kinh doanh cho cc d n u t thuc nhm A khng dng vn Nh nc) + i vi cc d n nhm B, C: Cc d n s dng vn ngn sch nh nc: B trng, Th trng c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph, Ch tch UBND cp tnh quyt nh u t cc d n thuc nhm B,C. Ch tch UBND cp huyn, cp x c quyt nh u t cc d n thuc ngun vn ngn sch do HND cp tnh phn cp. Cc d n s dng vn tn dng ca Nh nc: HQT cc TCTNN 90 c quyn quyt nh u t cc d n nhm C. HQT cc TCTNN 91 c quyn quyt nh u t cc d n nhm B, C. Cc d n s dng vn u t pht trin ca DNNN: DNNN cn c vo quy hoch pht trin ngnh xc nh quyt nh u t. Tip theo N 52, Ngh nh s 12/2000/N-CP [14] ra i b sung hon thin mt s iu ca N 52/1999/N-CP trong thay i v mc vn nhm A, B, quy nh r hn trch nhim ca ch u t, t chc cho vay trong qun l d n. i vi cc d n s dng vn u t pht trin ca DNNN, doanh nghip c quyn thm nh v quyt nh u t. Nu d n c s dng t th phi c UBND cp c thm quyn a phng ni xin t chp thun v a im, din tch v lm th tc giao t hoc thu t theo quy nh ca php lut. HQT cc TCTNN 91 c th u quyn cho Gim c cc n v thnh vin quyt nh u t cc d n nhm C. C quan t chc thm nh d n c trch nhim trc php lut

63
v ni dung thm nh ca mnh v trnh ngi c thm quyn quyt nh u t bo co thm nh, cc h s cn thit km theo d tho quyt nh u t. Ngh nh s 07/2003/N-CP [15] l vn bn php lut c ban hnh tip theo nhm hon thin hn c ch qun l u t v xy dng. Trong Ngh nh phn cp mnh hn trong thm quyn thm nh v quyt nh u t. + Cc d n s dng vn ngn sch nh nc: B trng, Th trng c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph, Ch tch UBND cp tnh quyt nh u t cc d n nhm A c trong quy hoch, sau khi c Th tng Chnh ph cho php u t. B trng, Th trng c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph, Ch tch UBND cp tnh quyt nh u t hoc u quyn quyt nh u t cc d n nhm B, C ph hp vi quy hoch c duyt. + Cc d n s dng cc ngun vn khc: Cc d n nhm A, B, C do doanh nghip u t, doanh nghip t thm nh, t quyt nh u t v t chu trch nhim trc php lut. D n nhm A trc khi quyt nh u t phi c Th tng Chnh ph cho php u t. Nh vy, vi Ngh nh s 07/2003/N-CP phn cp mnh hn trong thm quyn thm nh v quyt nh u t cho doanh nghip. y l tin quan trng tip tc hon thin hn na v c ch chnh sch trong qun l u t v xy dng. - Thi k th hai: Lut Xy dng c ban hnh ngy 26/11/2003 [42] v c hiu lc thc hin t ngy 1/7/2004 b sung, khc phc nhng tn ti pht sinh trong thc t. Phm vi iu chnh ca lut l hot ng xy dng; quyn v ngha v ca t chc, c nhn u t xy dng cng trnh v hot ng u t. Yu cu v h s d n u t xy dng khc so vi thi k trc: gm 2 phn l Phn Thuyt minh v phn Thit k c s. Thit k c s phi c thm nh bi cc c quan qun l Nh nc c thm quyn v xy dng. D n u t xy dng c chia ra cc mc vi tn gi khc so vi thi k trc l: Bo co u t xy dng cng trnh, D n u t xy dng cng trnh v Bo co Kinh t - K thut (trc y l Bo co nghin cu tin kh thi, Bo co nghin cu kh thi, Bo co u t). Thm quyn thm nh thit k c s c phn cp r: i vi cc d n nhm A l cc B chuyn ngnh, i vi cc d n nhm B,

64
C l cc S chuyn ngnh. Thm quyn thm nh d n v quyt nh u t nh sau: Th tng Chnh ph quyt nh u t cc d n u t xy dng quan trng quc gia sau khi c Quc hi thng qua ch trng u t. Cc d n s dng vn ngn sch nh nc: Nh nc qun l ton b qu trnh u t v xy dng (trong c xc nh ch trng u t, lp d n, quyt nh u t). Cc d n s dng vn ngn sch nh nc do c quan qun l nh nc c thm quyn quyt nh theo phn cp ph hp vi quy nh ca php lut v ngn sch nh nc. i vi d n ca doanh nghip s dng vn tn dng ca nh nc, vn u t pht trin ca doanh nghip nh nc th nh nc ch qun l v ch trng v quy m u t. Doanh nghip c d n t thm nh, t quyt nh u t v t chu trch nhim trc php lut. i vi cc d n s dng vn khc (vn t nhn, vn hn hp), ch u t t thm nh, t quyt nh u t v t chu trch nhim trc php lut. Nh vy, Lut Xy dng c ban hnh cng vi Ngh nh hng dn (Ngh nh s 16/2005/N-CP ngy 07/02/2005) phn cp mnh hn na cho doanh nghip trong cng tc thm nh d n u t. Vai tr ca Nh nc v ca doanh nghip trong thm nh d n u t c lm r, l c s phn bit r chc nng qun l nh nc v chc nng qun tr trong doanh nghip. y l nhng thay i ng k v c ch chnh sch lin quan n u t v xy dng trong c cng tc thm nh d n u t cc TCTXD trong giai on ny. 2.2.2.2 T chc thm nh d n u t Trn c s cc quy nh ca php lut v qun l u t v xy dng cng vi iu l hot ng ca doanh nghip, cc TCTXD tin hnh t chc thm nh d n u t. Cng tc t chc thm nh d n u t ca cc TCTXD c xem xt trn 4 ni dung chnh (nh trnh by chng 1 c s l lun) l: Phn giao nhim v, quy trnh t chc thc hin, i ng cn b thm nh, cc cn c v phng tin thm nh. Vic xem xt thc trng v cng tc t chc thm nh d n c t

65
trong bi cnh phn cp qun l u t mnh cng vi vic chuyn i m hnh hot ng ca cc TCTXD. V phn giao nhim v: Nh phn tch trn, cc TCTXD hot ng theo m hnh chc nng trong Phng u t ca TCT c giao nhim v qun l, theo di hot ng ca ton TCT v cc n v thnh vin. Cng tc thm nh d n u t c giao cho Phng u t m nhim. Trong thi k u khi hot ng theo m hnh TCTXDNN 90, 91, cng tc thm nh d n u t ca cc TCTXD c thc hin tun th theo cc quy nh ca Ngh nh s 52/N-CP (c b sung, sa i theo Ngh nh s 12/2000/N-CP v Ngh nh s 07/2003/N-CP). Thm nh d n u t c quy nh ti iu 26 ca Ngh nh s 52/1999/N-CP. Trong giai on ny, i tng thm nh, yu cu v h s d n, thm quyn thm nh v quyt nh u t TCTXD c thay i so vi giai on sau, c th l:

i tng thm nh d n u t:
- TCTXD thm nh cc d n do chnh TCT lm ch u t bao gm cc d n s dng 100% vn u t pht trin, vn huy ng hp php, vn vay tn dng (gm cc d n nhm B, C), cc d n s dng hn hp nhiu ngun vn ca cc bn lin doanh, lin kt do TCT lm ch u t. - TCTXD thm nh cc d n do cc cng ty thnh vin lm ch u t

Yu cu v h s d n c quy nh theo cc mc: l Bo co nghin cu

tin kh thi (BCNCTKT) v Bo co nghin cu kh thi (BCNCKT). BCNCTKT c lp i vi d n nhm A (hoc d n nhm B nu thy cn thit) trnh Th tng chnh ph cho php u t. Cc d n nhm A, B, C phi lp BCNCKT. BCNCKT phi c thm nh trc khi quyt nh u t. i vi cc d n nh, k thut n gin khi lp Bo co u t (BCT) v BCT khng phi thm nh. Ch tch HQT ra quyt nh u t sau khi xem xt BCT.

Thm quyn thm nh v quyt nh u t TCTXD:

i vi cc d n s dng vn NSNN: Cc c quan qun l Nh nc c thm quyn thm nh v quyt nh u t theo phn cp ph hp vi cc quy nh ca php lut.

66
i vi cc d n do doanh nghip u t (ngoi vn NSNN): D n nhm A: B K hoch v u t l c quan ch tr thm nh d n (c kin ca cc B, ngnh, a phng). Th tng Chnh ph quyt nh u t. Cc TCTXD khng thm nh v quyt nh u t cc d n nhm A. i vi cc d n nhm B, C: - Cc d n s dng vn tn dng do NN bo lnh, vn tn dng u t pht trin ca nh nc: HQT ca TCT 91 c thm quyn quyt nh u t cc d n nhm B, C. HQT ca TCT 90 c thm quyn quyt nh u t cc d n nhm C.
-

Cc d n s dng vn u t pht trin ca doanh nghip NN: cc d n

nhm B, C, TCT t chc thm nh v quyt nh u t. Thi k sau khi thc hin theo Lut Xy dng cng vi s chuyn i m hnh hot ng: Cc TCTXD chuyn sang hot ng theo m hnh mi ch yu l cng ty m - cng ty con, cc cng ty thnh vin hot ng theo m hnh cng ty c phn, cng tc thm nh d n u t TCTXD c thc hin theo cc quy nh ca Lut Xy dng v Ngh nh s 16/2005/N-CP. Cng tc qun l u t v xy dng cc TCTXD c phn cp mnh hn. Cc TCTXD c ch ng trong mi quyt nh, tun th theo cc quy nh ca php lut. Trong thi gian ny, nhiu TCTXD tin hnh c phn ho tng phn hoc ton b. Qu trnh c phn ho DNNN tip tc ci thin hn na trong phng thc qun l iu hnh ca TCT v cc doanh nghip thnh vin tin ti t quy chun quc t. Cng trong thi gian ny, mt s TCT c thnh lp Phng Thm nh v giao nhim v thm nh d n cho Phng, tuy nhin s TCT cha thnh lp b phn chuyn trch v thm nh cn nhiu (9/15 TCT tnh n thi im nm 2005) [6]. Cng tc thm nh d n u t c nhn thc y hn v phn no gii quyt c nhng vng mc trong thc t bt ngun t nhng quy nh ca php lut trc y. Nhng thay i trong cng tc thm nh d n u t TCTXD trong thi k ny c th l:

i tng thm nh d n u t: c thu hp hn, cc TCTXD khng

thm nh d n do cng ty thnh vin lm ch u t. y l mt im khc so vi giai on trc.

Yu cu v h s d n c quy nh nh sau: Cc d n quan trng quc

gia, cc d n nhm A (khng phn bit ngun vn) phi lp Bo co u t xy

67
dng cng trnh (BCTXDCT) xin php u t. Ni dung ca BCTXDCT c quy nh ti khon 2 iu 4 ca Ngh nh s 16/2005/N-CP. Cc cng trnh xy dng phi lp d n u t xy dng cng trnh. Ni dung ca d n bao gm 2 phn l phn thuyt minh v thit k c s, c quy nh ti iu 6, iu 7 ca Ngh nh s 16/2005/N-CP. i vi cc cng trnh nh, n gin phi lp Bo co kinh t k thut xy dng cng trnh (BCKT-KTh). BCKT-KTh xy dng phi c thm nh (khc vi trc y BCT i vi cc d n nh, n gin khng phi thm nh) trc khi trnh ngi c thm quyn quyt nh u t.

Thm quyn thm nh v quyt nh u t TCTXD: i vi cc d n

u t ngoi vn NSNN, d n nhm A, B, C doanh nghip t thm nh, t quyt nh u t v t chu trch nhim trc php lut. Cc d n nhm A phi lp BCTXDCT xin php u t. i vi thm quyn thm nh thit k c s: - B Xy dng thm nh thit k c s ca cc d n nhm A. - S Xy dng thm nh thit k c s ca cc d n nhm B, C. Theo Ngh nh s 112/2006/N-CP ngy 29/9/2006 v sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 16/2005/N-CP cc d n nhm B, C do cc TCTNN lm ch u t (d n thuc chuyn ngnh mnh qun l) doanh nghip t t chc thm nh thit k c s sau khi c kin ca a phng v quy hoch xy dng v bo v mi trng. Nh vy, phn giao nhim v thm nh d n TCTXD c giao cho Phng u t ca TCT chu trch nhim chnh (mt s TCTXD giao cho Phng Thm nh). Hin ti, s lng cn b Phng u t ca TCTXD cn mng, khng nhn lc thc hin cc d n cng mt lc. Ch tnh ring TCT u t v pht trin h tng th (HUD), TCT Vinaconex mi nm s d n trin khai thc hin kh ln (trn 15 d n) do vy p lc cng vic rt ln i vi cn b thm nh ca Phng [6] V quy trnh t chc thm nh d n u t: Trn c s thm quyn thm nh v quyt nh u t theo quy nh ca php lut v iu l hot ng ca n v, cc TCTXD tin hnh thc hin thm nh d n u t. Mt s TCTXD thit lp c quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n ph hp. Quy trnh t chc thm nh d n TCTXD c minh ho trong s 2.1 di y.

68

Tip nhn h s

Bo co thm nh ca cn b thm nh hoc thu t vn n v u mi Bo co ca TCTXD thm nh (Phng u t) trnh Trng Phng u t, Ban Gim c TCT

Cn b thm nh
Thu t vn phn bin c lp

Cc phng ban c lin quan, b phn qun l trong TCT

Hi ng t vn thm nh

kin B, ngnh, a
phng lin quan

Tng Gim c

Ch tch HQT (Ngi c thm quyn quyt nh u t)

S 2.1 Quy trnh t chc thm nh d n u t Tng cng ty xy dng (Ngun: Tham kho quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n ca mt s TCTXD v tc gi t thit lp) i vi cc d n do TCT lm ch u t: Trn c s h s d n c lp theo ng quy nh ca php lut, sau khi TG trnh HQT xem xt mi quyt nh tin hnh t chc thm nh. Nhim v thm nh c giao cho Phng u t (Phng Thm nh) tin hnh thc hin. i vi cc d n ln, phc tp v k thut TCT thnh lp Hi ng thm nh trong mi cc chuyn gia ca c quan bn ngoi tham gia ng gp kin. i vi cc d n do cng ty thnh vin lm ch u t: Trc y tt c cc d n do cng ty thnh vin lm ch u t phi c thm nh TCT (tr mt s d n c u quyn). Trong giai on sau cng vi qu trnh c phn ho DNNN,

69
cc cng ty thnh vin c t ch trong hot ng. Cc cng ty thnh vin t t chc thm nh, t quyt nh u t v t chu trch nhim trc php lut v quyt nh ca mnh sau khi xin php u t ca TCT. Nghin cu v cc bc tin hnh thc hin trong quy trnh t chc thm nh d n u t TCT v cng ty thnh vin thi gian qua, tc gi cho rng quy trnh t chc thm nh d n u t l nh nhau. Sau khi TG TCT hoc Gim c cng ty thnh vin xem xt h s, giao nhim v thm nh cho Phng u t (Phng Thm nh) thc hin. Kt qu thm nh l c s ngi c thm quyn ra quyt nh u t. minh ho r nt hn v quy trnh t chc thm nh d n u t TCTXD trong iu kin phn cp qun l u t v chuyn i m hnh, lun n c xem xt mi quan h trong qun l u t gia cng ty thnh vin vi TCT v vi B ch qun trong hai s di y. B ch qun Bo co thc hin Bo co thc D n u t

Tng cng ty xy dng Nh nc 90,91 D n Bo co u thc

D n

hin t n v thnh vin c lp (DNNN)

u t hin n v thnh vin ph thuc (DNNN)

S 2.2: Phn cp qun l u t Tng cng ty xy dng trc khi chuyn i m hnh hot ng (Ngun: Tc gi ) Theo s 2.2, tc gi lun n cho rng phn cp qun l u t TCTXD trong thi gian ny cha mnh v trit . Cc d n do cng ty thnh vin lm ch u t u c chuyn ln TCT thm nh v ph duyt do vy mt nhiu thi gian, gy tn km v i khi lm l mt c hi u t. Mc khc, khi tt c cc d n ca cng ty thnh vin c chuyn ln TCT thm nh dn n khi lng cng vic nhiu, hiu qu cng vic khng cao v c th ny sinh t tng hnh thc, c n trong qu trnh thm nh, ph duyt d n. Bn cnh , vic tm kim v

70
khai thc d n ca cc cng ty thnh vin cn hn ch, ch yu nh vo vic k hp ng nhn li cc d n t TCT chuyn xung do vy to tm l li, trng ch cng vic t cp trn giao xung, s nng ng cn hn ch. Mi quan h gia B ch qun, TCT v cng ty thnh vin mang tnh cht hnh chnh. Giai on sau khi chuyn i m hnh hot ng, cc TCTXDNN chuyn i hnh thc hot ng ch yu theo m hnh Cng ty m cng ty con, cc cng ty thnh vin chuyn thnh cc cng ty c phn. Khi , mi hot ng ca cng ty do HQT quyt nh. i vi d n u t, cc cng ty thnh vin, cc TCTXD trc thuc B ch qun xin php u t v bo co qu trnh thc hin ln cp ch qun. Vic t chc thm nh, quyt nh u t d n c giao ton quyn cho doanh nghip. S phn cp qun l u t TCTXD v cc doanh nghip thnh vin trong thi gian ny c phn cp mnh v trit do vy to ra tnh ch ng, tch cc trong hot ng. Phn cp trong qun l u t TCTXD v doanh nghip thnh vin sau khi chuyn i m hnh c minh ho s 2.3 di y. B ch qun Xin php u Bo co thc t hin Tng cng ty xy dng (Cty m - con) Xin php u Bo co thc t hin Cc cng ty c phn S 2.3 : Phn cp qun l u t Tng cng ty xy dng sau khi chuyn i m hnh hot ng (Ngun: Tc gi) Thi k ny, Lut Xy dng c thc hin cng vi vic chuyn i m hnh hot ng, cc TCTXD ch thm nh v ph duyt d n do chnh TCT lm ch u t. i vi d n ca cng ty thnh vin, cng ty phi bo co ln TCT xin php u t cn vic thm nh v quyt nh u t l do cc cng ty t thc hin v t chu trch nhim trc php lut. Mi quan h gia TCT v cng ty thnh vin thay v p t v mnh lnh nh trc chuyn sang c ch k kt trn c s hp

71
ng. Cc cng ty thnh vin phi t ch, nng ng tm kim v khai thc d n. TCT v cng ty thnh vin bo co kt qu thc hin ln cp trn. Vi quy trnh t chc thm nh d n u t TCTXD c trnh by trn, v c bn quy trnh thc hin theo ng nhng quy nh ca nh nc trong qun l u t - xy dng hin hnh v iu l hot ng ca doanh nghip. Tuy nhin, qua phn tch v quy trnh t chc thm nh d n TCTXD tc gi cho rng do c th ca cc d n u t xy dng c tnh cht lin ngnh, phc tp nn vic thc hin s to ra p lc cho phng u t nu nh lc lng ca phng qu mng v khng chuyn trch. Mc khc, trong quy trnh t chc thm nh d n cp trn khng c mt b phn ring theo di, kim nh cht lng ca cng tc thm nh d n. Vn ny l mt ni dung c cp n trong qu trnh thc hin nhng ci tin v quy trnh t chc thm nh d n TCTXD v c c xem xt trong chng 3. (S 3.1) V i ng cn b thm nh d n Cn b thm nh d n u t TCTXD ch yu l cn b Phng u t c giao nhim v thm nh. Do c th cng vic, Phng u t ca TCTXD theo di v qun l hot ng u t ca ton TCT v cc cng ty thnh vin. S lng cn b Phng u t hin ti cc TCTXD khng nhiu (trn di 20 ngi). i vi cc TCTXD mnh trin khai nhiu d n th s lng cn b nh vy theo nh gi l kh mng. Hin ti, i ng cn b thm nh d n nhn chung tt nghip i hc, c thm nim v kinh nghim trc tip thc hin thm nh cc d n u t. Tuy nhin theo nh gi ca tc gi, i ng cn b hin cn thiu chuyn nghip, cha c o to bi bn v cc k nng thm nh, phn tch d n u t. c bit i vi cc cng ty thnh vin phi thc hin thm nh d n sau khi chuyn i m hnh hot ng. iu ny i hi cc TCTXD cng nh cng ty thnh vin cn thit phi c cu li i ng nhn s, nng cao trnh , chuyn mn nghip v v tinh thn trch nhim ca cn b. Trn thc t trong cng tc thm nh d n u t, cn b TCTXD v cng ty thnh vin ch yu l t nghin cu v trin khai thc hin bng kinh nghim thc tin bn thn, do vy chuyn mn v nghip v

72
cha bi bn v thnh thc. y cng l nhng i hi cp thit cn phi o to, bi dng nng cao trnh , nghip v cho i ng cn b thc hin thm nh d n TCTXD v cc cng ty thnh vin. (Gii php v ni dung ny c cp r hn trong chng 3 ca lun n) V cn c v phng tin thm nh d n Cn b thm nh d n TCTXD da ch yu vo cc vn bn, quy nh v qun l u t -xy dng, cc tiu chun, nh mc, quy phm c ban hnh chnh thc thc hin. to iu kin thun li v nng cao hiu qu cng vic, mt s TCT xy dng c quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n lm c s trin khai thc hin. Tuy nhin tnh n thi im 12/2005, s TCTXD thit lp quy trnh ny cha nhiu (6/15 TCT). i vi cc phng tin thm nh d n: Cc TCTXD v cc cng ty thnh vin u t nng cp h thng my tnh ni mng, thun li khai thc thng tin. Trao i thng tin gia cc phng ban trong TCT c ch trng v c s phi hp nhp nhng hn. Nhiu TCT thnh lp Trung tm thng tin lu tr, theo di v cp nht thng tin. H thng my tnh cng cc phn mm thng dng trong tnh ton cc ch tiu ti chnh ca d n, trong vic kim tra khi lng v tng d ton c cc cn b thm nh p dng. Nhng thay i ny to iu kin thun li hn so vi trc y trong cng tc thm nh d n u t. Tuy nhin, tc gi cng cho rng h thng thng tin cc TCTXD v cc n v thnh vin tuy c nng cp ph hp hn vi cng vic hin thi song phc v tt cho cng tc thm nh d n cn hn ch. Trung tm thng tin ca cc TCTXD v cc cng ty thnh vin ch yu thc hin chc nng lu tr, qun l v theo di hot ng chung. Vic khai thc thng tin phc v cho cng tc thm nh d n cn hn ch. 2.2.2.3 Ni dung thm nh d n u t Mc d c nhng thay i trong phn cp qun l, thm quyn thm nh v ph duyt d n TCTXD qua cc thi k, song v c bn ni dung thm nh d n u t cc ch th thm nh ni chung, TCTXD v cng ty thnh vin khng thay i. Ni dung thm nh d n c nh gi trn 5 nhm l thm nh cc

73
yu t v php l, v cng ngh k thut, v kinh t ti chnh, v t chc thc hin qun l d n v v hiu qu u t. Bng 2.7 sau y th hin ni dung thm nh d n u t cc TCTXD theo nhm yu t. Bng 2.7 Ni dung thm nh d n u t Tng cng ty xy dng phn theo nhm yu t Cc yu t cn thm nh Ni dung chi tit

- T cch php nhn - Nng lc ca ch u t (chuyn mn, ti chnh) Php l - S ph hp v ch trng, quy hoch ngnh, lnh th - S ph hp v Lut php chung ca Vit nam - Cc quy nh, ch khuyn khch, u i - S hp l v a im xy dng (v quy hoch XD, m bo an ninh, quc phng) - S dng t ai, ti nguyn. Cng ngh, k thut - Tnh hin i, hp l ca cng ngh, thit b s dng cho d n - Cc tiu chun, quy phm, gii php k thut xy dng - Cc tiu chun, gii php m bo mi trng - Th trng, quy m u t - Thi hn hot ng Kinh t Ti chnh - Kh nng m bo vn u t (ngun vn) - Ch ph: u t, vn hnh, cc ngha v v ch v ti chnh - Kt qu: ti chnh (doanh thu, li nhun), kinh t - Kh nng m bo cc yu t u vo, u ra - Cc gii php t chc thc hin d n (c bit l vn T chc thc hin, n b, gii phng mt bng) vn hnh - T chc b my qun l, cc iu kin vn hnh - Chuyn giao cng ngh, o to - Hiu qu ti chnh Hiu qu - Hiu qu kinh t x hi - Hiu qu tng hp (Ngun: Tham kho ti liu tp hun ca B K hoch v u t cng vi thc t thm nh d n u t cc TCTXD trc thuc B xy dng) Thm nh cc yu t v php l: Thm nh ni dung ny c da trn c s nhng cn c php l, quy hoch, nh hng pht trin ca ngnh, lnh vc. Cn b

74
thm nh tin hnh xem xt, kim tra s ph hp ca d n vi quy hoch v nh hng pht trin, nh gi s tun th theo php lut ca d n. Nhn chung, thm nh ni dung ny c thc hin y v kh tt do c cc cn c php l v trn c s quy hoch, nh hng pht trin ca ngnh, lnh vc. Vic xem xt, kim tra nh gi s tun th php lut ca d n c cc cn b lm tt. Tuy nhin cng c c bit nhng d n u t c ph duyt khng tun th theo quy hoch, khng xut pht t nhu cu th trng. Thi gian qua vic xy dng v trin khai cc nh my xi mng l ng a phng l nhng minh chng r rng cho thy hot ng u t theo phong tro, chy theo thnh tch, cha quan tm thc s n hiu qu ca d n. C bit vn cn c cc d n u t nhm B, C ngoi quy hoch, quyt nh u t khng theo quy hoch, khng m bo tnh ph hp vi quy hoch pht trin trn cc vng lnh th v cn i v m nht l trong lnh vc gch p lt ceramic, granit, s v sinh lm cho cung vt cu gy kh khn cho mt s doanh nghip trong lnh vc ny [6]. Thm nh cc yu t v cng ngh k thut: Cc yu t v cng ngh k thut c vai tr quan trng, lin quan n phng n cng ngh c s dng cho d n. Trn c s h s d n c lp, cn b thm nh tin hnh xem xt, nh gi trnh , s hp l, tnh thch hp v hiu qu ca cc gii php cng ngh, k thut c la chn p dng cho d n. Thm nh ni dung ny cn c s phi hp tt c bn trong v bn ngoi TCT. S phi hp bn trong i hi cc phng ban cn c mi lin h mt thit vi nhau c bit l s tham gia gp t Phng K thut, Phng Nghin cu th trng ca TCT. i vi bn ngoi, trong qu trnh thm nh ni dung ny cn thit phi mi cc chuyn gia u ngnh, cc nh khoa hc tham gia ng gp kin. i vi cc dy chuyn cng ngh sn xut c s phc tp v k thut nh xi mng, vt liu xy dng, cc nh my in... i hi phi am hiu nhiu v chuyn mn do vy cng vi cn b Phng u t thm nh cn thit phi c s phi hp nhp nhng vi cc phng ban khc trong TCT, cc t chc t vn, cc chuyn gia u ngnh.... Thi gian qua, thm nh ni dung ny cc TCTXD nhn chung c nh gi tt. Nhiu d n u t vi cng ngh k thut hin i, ng b, ph hp c

75
a vo vn hnh to ra nhiu sn phm c cht lng, mu m p, vi gi thnh ph hp p ng yu cu ca ngi tiu dng. Cc sn phm tiu dng nh xi mng, vt liu xy dng, ngay c cc cn h chung c, cc khu th mi c trin khai xy dng do cc TCTXD lm ch u t em li nhng kt qu tt, ng gp vo s pht trin ca ngnh v ton b nn kinh t. Tuy nhin, bn cnh nhng d n c cng ngh tt, hin i, ph hp trong qu trnh thc hin vn cn mt s d n vic xut v la chn cng ngh k thut khng ph hp, lc hu vi gi thnh cao, nhp khu v s dng cng ngh k thut khng ng chng loi, mu m v d nh: Vic quyt nh cho nhp dy chuyn xi mng l ng ca Trung quc tr gi 25 t ng xy dng nh my xi mng Hng Phong thay th nh my xi mng hin c phi di ri tnh Lng sn. Cng ngh xi mng l ng b cm khng dng. Do vy vic xy dng nh my xi mng Hng phong vi tng vn u t l 68,9 t ng b nh tr, ng thi lng ph 20,5 t ng mua thit b l ng khng dng c [6]. Mt s d n xy dng nh my sn xut gch, knh xy dng vi thit b lc hu, chng loi t, mu m khng p b ng v khng cnh tranh c vi cc sn phm ca cc cng ty lin doanh. Thm nh cc yu t v kinh t ti chnh: y l mt ni dung thm nh kh phc tp v chi tit i hi cn b phi c trnh , chuyn mn vng vng, am hiu su v lnh vc ca d n. c bit phi tin hnh thm nh k yu t u vo v u ra ca d n v y l nhng yu t c nh hng n hot ng sau ny ca d n. Bn cnh nhng d n c thm nh k theo nh gi nhiu d n thm nh cha tt ni dung ny. C th nh cc d n sn xut vt liu xy dng, knh xy dng, cc d n sn xut xi mng. Kt qu r nht l khi cc d n ny i vo sn xut, sn phm b ng, khng cnh tranh c vi cc sn phm ngoi nhp, cc sn phm ca cc doanh nghip lin doanh. i vi mt s d n cha tnh ht cc yu t u vo cng nh khng lng ht kh khn ca th trng dn n cc nh my mi u t xong khng c th trng thng xuyn hoc tiu th chm nh: S, granit, nhm nh hnh ca TCT Xy dng Min Trung, Grant ca Licogi, S Vit tr, knh dn cao cp ca Vinaconex [6]. Nhiu d n xy dng cc nh my v khi nh my i vo hot ng

76
c thi gian phi tm ngng hot ng nh Nh my Gch chu la ng nai, Nh my S Thin Thanh. Ngoi nguyn nhn khch quan do tc ng ca cc yu t u vo nh gi gas, xng du, gi nhin nguyn vt liu tng cao cn do cc nguyn nhn ch quan nh: sc cnh tranh ca cc mt hng vt liu xy dng do cc TCTXD sn xut yu hn so vi cc sn phm cng loi ca cc hng ni ting trn th gii hin ang c mt Vit nam. Bn cnh cc sn phm truyn thng, cha c nhiu cc sn phm mi, mu m a dng. Mc khc, tng tin cy ca nhng kt lun a ra i hi khi tin hnh thm nh cc yu t v ti chnh, kinh t rt cn thit phi thc hin iu tra, kho st, thm d th trng. Tuy nhin, do chi ph cho cng tc thm nh d n t, i vi cn b ca TCT khng c th lao ring cho cng vic (phn ny c tnh vo lng ca nhn vin thc hin) do vy t khuyn khch vic iu tra, thm d th trng. Thm nh cc yu t v t chc qun l thc hin u t: Ni dung thm nh ny nhm xem xt, nh gi s hp l, tnh cht n nh bn vng ca cc gii php v cc yu t lin quan n t chc thc hin v vn hnh m bo mc tiu d nh ca d n. thm nh tt ni dung ny i hi cn b thc hin phi nm vng nhng quy nh ca nh nc v qun l u t v xy dng, c k nng tng hp v nm bt c nhng thay i ca th trng. i vi cc d n u t xy dng so vi cc ngnh, lnh vc khc vic trin khai thc hin kh khn v phc tp hn nhiu do c th ca d n. Mt khc, i hi v vn, nhn lc, my mc thit b cng vi yu cu phi c mt bng xy dng v k hoch xy dng nghim ngt l nhng iu kin rng buc rt ln khi trin khai thc hin. Bn cnh , cng tc n b, gii phng mt bng rt phc tp, lin quan n chnh quyn a phng v quyn li ca ngi dn. C ch, chnh sch h tr n b mi d n mt khc l nhng kh khn t ra cho cc ch u t khi tin hnh trin khai thc hin d n. y l mt ni dung kh phc tp v cng l mt trong nhng khu yu nht trong thm nh cng nh trin khai thc hin cc d n u t xy dng Vit nam. Hu ht cc d n xy dng c lin quan n t ai, n b gii phng mt bng Vit

77
nam u b chm so vi tin . C bit c nhng d n khng th tip tc c do khng gii phng c mt bng hoc do chi ph n b qu ln ch u t khng kh nng p ng. Thm vo s phi hp gia cc ch th tham gia cha tt, cha nhp nhng v ch ng trong vic gii quyt cc vn pht sinh. Thm nh hiu qu ca d n : Hiu qu ca d n u t l ni dung quan trng khi tin hnh thm nh d n. Thm nh hiu qu d n c thc hin trn c s kt qu thm nh nhng ni dung trc. Thm nh hiu qu d n phi a ra kt lun d n s thc hin c hiu qu khng v hiu qu mc no? T nh gi hiu qa d n trn cc gc ti chnh, kinh t x hi, nh gi hiu qu tng hp lm cn c quyt nh u t. Thm nh hiu qu d n c da trn nhng tnh ton trong h s d n, trn c s nhng ch tiu nh lng v nh tnh. i vi cc DA u t xy dng ca TCTXD vi mc tiu li nhun do vy hiu qu d n c th hin nhng ch tiu ti chnh, ch tiu kinh t x hi m d n s em li cho doanh nghip v nn kinh t. Thi gian qua, cc d n u t c trin khai cc TCTXD trc thuc B Xy dng em li nhng kt qu tt, nhiu d n i vo vn hnh khai thc, cung cp cho x hi nhng sn phm vi cht lng cao p ng yu cu, gi c hp l, ph hp vi nhu cu ca ngi tiu dng. in hnh nh cc d n u t xy dng khu th mi, nh chung c cao tng l nhng m hnh tiu biu trong thnh cng ca cc DNXD Vit nam thi gian qua. Khi tin hnh thm nh hiu qu, cn b thc hin xem xt li vic tnh ton v nhng cn c tnh ton trong h s d n. Thm nh hiu qu d n i hi cn b thc hin phi khch quan, cn thn v c chuyn mn. Hiu qu ca d n c nhn nhn tng th vi cc ni dung c xem xt trong ton b qu trnh. Nhng d n u t c trin khai cc TCTXD thi gian qua vi hiu qu u t cao, em li li ch cho doanh nghip v nn kinh t. Tuy nhin, trong qu trnh thc hin do nhn thc cha su sc v vai tr ca cng tc thm nh d n, mt khc do trnh chuyn mn cn hn ch nn c s d n TCTXD vn cn tnh trng thm nh mang tnh hnh thc (c bit trong giai on trc, khi cc d n ca cng ty trc thuc c gi ln TCT thm nh), chy theo phong tro, s liu mang tnh cht ph duyt hn l ch trng n hiu qu

78
thc s ca d n. Nhiu trng hp tnh trng u t xong sn phm sn xut ra b ng khng tiu th c, thit b ti sn khng pht huy ht cng sut, p lc tr n vay u t cng thng, nguy c b l ko di sau u t l gnh nng ca mt s TCTXD nh TCT Thu tinh v Gm xy dng c nh my s Bnh dng, gch Granit Tin Sn, TCT Vt liu xy dng s 1 c nh my ph kin s v sinh, Nh my sn xut Frit men, TCTXD Sng Hng c nh my sn xut bng n, TCTXD u t v pht trin h tng c nh my Granit ng nai, Cng ty u t xy dng cp thot nc c Nh my ng thp Si gn (Lin doanh vi Hn quc). Cht lng, mu m sn phm vt liu xy dng cn hn ch, chi ph sn xut cao, sc cnh tranh trong nc yu, cha p ng yu cu hi nhp [6]. Trn y l thc trng v ni dung thm nh d n u t cc TCTXD trc thuc B xy dng thi gian qua. Theo nh gi chung ca tc gi, ni dung thm nh d n u t cc TCTXD v c bn p ng c yu cu t ra. Nhiu d n u t c trin khai thc hin em li hiu qu cao cho ch u t v cho x hi mc d c mt s thay i v quy trnh t chc thm nh do thc hin theo Lut Xy dng v Lut u t (nh Thit k c s phi c c quan qun l nh nc c thm quyn v xy dng t chc thm nh trc khi ph duyt d n u t xy dng cng trnh. iu ny dn n thi gian thm nh ko di hn do phi ch i kin ca c quan nh nc c thm quyn. Trong mt s d n thuc phm vi qun l chuyn ngnh, theo Ngh nh s 112/2006/NCP cc TCTXD c t chc thm nh thit k c s sau khi c kin ca a phng v quy hoch xy dng v bo v mi trng). Bn cnh nhng d n thm nh c cht lng, vn cn nhiu d n ni dung thm nh s si, mang tnh hnh thc. Nhiu d n c lp do t chc t vn song vic thm nh TCTXD vn da ch yu vo h s d n trnh, t i tm hiu thc t, mc chun xc cha cao. 2.2.2.4 Phng php thm nh d n u t Cc phng php c s dng ch yu trong thm nh d n TCTXD l so snh, i chiu ni dung ca d n vi cc chun mc c quy nh bi php lut v cc tiu chun kinh t k thut thch hp hoc thng l (quc t, trong nc) cng nh cc kinh nghim thc t. Cc d n c trin khai TCTXD l cc d n

79
u t xy dng do vy nhng cn c php l tin hnh thm nh l: - Ngh nh s 52/1999/N-CP v Quy ch qun l u t v xy dng - Ngh nh s 12/2000/N-CP v Ngh nh s 07/2003/N-CP v sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 52/1999/N-CP - Thng t s 04/2003/TT-BKH ngy 17/6/2003 Hng dn v Thm tra, thm nh d n u t - Lut Xy dng (2003) - Ngh nh s 16/2005/N-CP v Qun l cc d n u t xy dng cng trnh - Lut u t (2005) - Ngh nh s 112/2006/N_CP v sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 16/2005/N-CP - Cc vn bn php lut v cc tiu chun nh mc c th do Nh nc ban hnh Thi gian qua, cc TCTXD thc hin thm nh ch yu vn mang tnh cht kinh nghim trn c s trnh , k nng ca cn b. Phng php chung tin hnh thm nh c cn b thc hin l so snh, i chiu ni dung ca d n vi cc chun mc c quy nh bi php lut. Cng tc thm nh d n ti cc TCTXD mi dng li vic nh gi s tun th theo php lut ca d n l ch yu. Vic so snh, kim tra i chiu vi cc quy nh ca nh nc c cn b thc hin kh tt. Nhiu d n c thm nh vi h s y , p ng yu cu ca ch u t v theo nhng quy nh ca nh nc. y cng l phng php ch yu ang c p dng hin nay. Theo nh gi ca tc gi, phng php thm nh d n TCTXD cn n gin, mang tnh truyn thng, t vn dng cc m hnh v phng php thm nh hin i trong vic kim tra, tnh ton li nhng ch tiu, phn tch trong h s d n. i vi cc phng php thm nh c th: V l thuyt mi ni dung s c nhng phng php c th khi tin hnh thm nh. Tuy nhin, tc gi cng cho rng y l phn yu nht hin nay cc ch th thm nh ni chung v

80
cc TCTXD. Trong phng php so snh: Cc ni dung cng nh cc ch tiu c bit l cc ch tiu hiu qu ti chnh c cn b thm nh tin hnh kim tra v phng php tnh, c s tnh. Sau , cc ch tiu ti chnh c a ra so snh vi cc d n tng t ang hot ng hoc cc tiu chun nh mc nh gi. Tuy nhin, c s v cn c so snh cn cha y hoc khng ph hp. Do cc phng tin thm nh cn hn ch, cha y , ng b, mc khc chi ph thm nh t nn vic thu thp s liu, thng tin nh gi, phn tch cn ch quan, theo cm tnh. i vi cc phng php hin i nh phn tch nhy cm, phng php d bo, phng php phn tch ri ro: Cc phng php ny c p dng mt s d n tuy nhin cn hn ch do trnh , kh nng ca cn b thm nh. Mt khc, vic thu thp v x l thng tin gp nhiu kh khn do khai thc thng tin t Trung tm thng tin ca cc TCTXD hot ng cha hiu qu. Mc d, mt s TCTXD p dng cc phng php hin i song vic trin khai thc hin v hiu qu mong i t cc phng php ny cn hn ch. Mc khc, m bo tin cy v chun xc ca nhng kt lun i hi cn b thm nh d n phi i thc a kim tra, i chng trong nhng trng hp cn thit. Mt s TCTXD nhn thc c vai tr quan trng ca cng tc thm nh d n nn ginh mt phn kinh ph cho vic trin khai iu tra, kho st ngay t khi lp k hoch u t ca doanh nghip in hnh nh Tng cng ty u t - pht trin nh v th (HUD), TCT Vinaconex, TCTXD H ni....Mt s TCT yu cu cn b phng u t phi c thm nin trong mt s nm (t nht 5 nm kinh nghim) i thc t sau mi chuyn ln giao cho thm nh d n. Do vy, trong mt s ni dung cn b thm nh am hiu v chuyn mn nh khi lng cn thit nh th no l ph hp, thit k chun... i vi cc d n c quy m ln, yu cu k thut phc tp, cn thit phi mi chuyn gia phn bin c lp theo tng chuyn ca d n. Phng Thm nh c trch nhim bo co Hi ng qun tr ph duyt ni dung cng vic cn phn bin v k hoch mi phn bin. Nhn chung, cc phng php thm nh d n c p dng cc TCTXD thi gian qua cn mang tnh cht truyn thng, n gin, ph thuc nhiu vo trnh

81
v kinh nghim ca cn b thc hin. Vic vn dng cc phng php thm nh d n TCTXD c bit l cc phng php hin i cha bi bn. Cng tc thm nh d n cha nng ln thnh k nng, mt ngh thc s mang tnh cht ca mt t chc thm nh chuyn nghip, c lp m cn mang nng tnh hnh chnh, kim tra, kim sot l ch yu. [ Ph lc 1 cui lun n c cp n mt v d c th thy c thc trng thm nh d n TCTXD]
2.3 NH GI THC TRNG CNG TC THM NH D N U T CC TNG CNG TY XY DNG THI GIAN QUA

2.3.1 Nhng kt qu t c 2.3.1.1 Cc d n u t c thm nh p ng tt v chuyn mn, trnh i ng cn b thm nh c nng cao V cht lng ca nhng nhn xt, nh gi: Cng tc thm nh d n cc TCTXD huy ng c cc thnh phn tham gia ng gp kin cho d n. u mi chnh l cc cn b Phng u t ca TCT. Phng u t va l u mi trong cng tc thm nh d n va trc tip tham gia thm nh cc d n ca TCT v ca cc n v thnh vin (i vi giai on trc khi chuyn i). Nhng nhn xt, nh gi trong Bo co thm nh do Phng u t trnh Ban Gim c v Ch tch HQT l c s ra quyt nh u t cc d n c hiu qu, ng gp tch cc vo s pht trin ca doanh nghip, ca ngnh v ca nn kinh t. Kt qu thm nh d n vi nhng nhn xt xc ng khi loi b nhng d n khng hiu qu, c mc tiu khng ph hp vi chin lc ca doanh nghip, ca Nh nc, nhng d n khng kh thi v ti chnh. V thm nh d n ca cc n v thnh vin: giai on trc chuyn i, Phng u t thm nh d n ca TCT v ca cc n v thnh vin. H s d n c gi ln TCT, TG TCT xem xt, giao nhim v cho Phng u t thm nh d n sau trnh Ch tch HQT TCT ph duyt d n. Giai on sau chuyn i, khi cc n v thnh vin hot ng theo m hnh cng ty c phn c HQT khi Phng u t ca TCT c th xem xt li Bo co thm nh do cng ty gi ln, sau chuyn xung cng ty HQT cng ty ph duyt (i

82
vi mt s TCT c yu cu). Vic trao quyn thc s cho cng ty thnh vin trong thm nh, ph duyt d n to ng lc cho cng ty tng cng thm i ng cn b lm cng tc thm nh (v s lng v cht lng) cng vi l c ch t chu trch nhim c pht huy. Tham gia trong qu trnh thm nh d n cn c s ng gp ca cc phng ban khc trong TCT nh Phng Kinh doanh, Phng K thut, Phng Ti chnh.; ca c quan qun l nh nc theo chc nng nh thm nh thit k c s, ng gp kin v quy hoch xy dng v mi trng; ca cc chuyn gia, cc nh khoa hc v ca t chc t vn. Nhng kin tham gia gp ca cc phng ban trong TCT tng cng s phi hp gia cc b phn trong qu trnh thc hin cng hng ti mc tiu chung ca TCT. S tham gia ca cc chuyn gia, cc t chc t vn trong phn bin ton b hoc tng phn ca d n gp phn tng tnh khch quan trong thm nh d n. Nhng nhn xt, nh gi v d n c cn c khoa hc v chun xc cao hn. V i ng cn b thm nh Qu trnh thm nh d n trn thc t hnh thnh c i ng cn b cho TCT cng nh to thnh mi lin h vi cc c quan bn ngoi nh cc c quan qun l nh nc, cc chuyn gia, cc nh khoa hc, cc t chc t vn. i ng cn b thm nh tng bc c trng thnh. Qua thc tin thm nh, cn b c iu kin tip xc, thc hin thm nh nhiu d n. y l c hi hc hi, trau di nhng kin thc cn thit, nng cao trnh nghip v, s hiu bit v kinh nghim thc hin tt cng vic. i ng cn b ngy cng c trang b y hn v k nng v tch lu kinh nghim. y l nhng tin tt cho vic nng cao cht lng cng tc thm nh d n ca TCTXD trong thi gian ti. 2.3.1.2 Cng tc thm nh d n u t th hin tt vai tr l cng c qun l u t hu hiu trong doanh nghip T ch ch hot ng vi vai tr nh thu, cc TCTXD vn ln lm ch u t nhiu cng trnh quan trng ca t nc. Nhiu TCT mnh dn u t vo nhng lnh vc nh: xy lp, thu in, trung tm thng mi, xy dng cc nh my sn xut vt liu xy dng, cc khu th mi v chung c cao tng...Gi tr u t

83
v c cu u t chuyn dch theo hng ngy cng hp l v c hiu qu. Cng tc thm nh d n gp phn ng k trong vic ra quyt nh u t ph hp, nhanh chng nm bt c nhng c hi u t trn th trng. Cng tc thm nh d n u t c xem nh mt knh thng tin hu hiu gip lnh o doanh nghip xem xt, la chn nhng d n u t c hiu qu. S phi hp gia cc phng ban chc nng trong TCT cng vi vic tham gia gp ca cc chuyn gia, cc nh t vn bn ngoi gp phn nng cao cht lng cng tc thm nh d n. Nhng nhn xt, nh gi c tnh thc tin v st vi yu cu ca th trng. Cng tc thm nh gp phn kim tra, kim sot nhng tnh ton trong h s d n, sng lc v la chn d n c hiu qu. Thng qua cng tc thm nh d n gip cho vic phn nh r chc nng v trch nhim ca cc ch th tham gia gp phn nng cao hiu qu d n, trnh tht thot v lng ph vn u t. Cng tc thm nh d n c xem l mt cng c qun l gp phn bo ton v pht trin vn ca doanh nghip. 2.3.1.3 Cht lng v hiu qu thm nh d n c nng cao Cng vi nhu cu u t theo d n l nhu cu v thm nh v ph duyt d n. Cng tc thm nh d n u t khng ch dng li vic thc hin kim tra, kim sot, sng lc v la chn d n m cn gip cho cc hot ng ca d n m bo tun th theo ng cc quy nh ca php lut. Giai on 2001-2005 l giai on c nhiu thay i trong c ch chnh sch v qun l u t - xy dng cng vi nhng thay i theo hng tch cc, phn cp mnh hn, to s ch ng thc s cho doanh nghip trong hot ng sn xut kinh doanh v u t. Cng tc thm nh d n u t doanh nghip xc nh r vai tr, tm quan trng ca n trong qu trnh hnh thnh v thc hin d n u t. qun l tt hot ng u t cn thit phi qun l tt giai on chun b u t trong c lp, thm nh v ph duyt d n. Cng tc thm nh d n u t cc TCTXD thi gian qua i vo n np, hnh thnh mt quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n tng i hon chnh cp doanh nghip lm c s trin khai thc hin c hiu qu cc d n u t. S lng cc d n c thm nh ca cc TCTXD v cc cng ty thnh vin gia tng ng k, gp phn thc hin d n u t c hiu qu cho doanh nghip v

84
nn kinh t. Qu trnh chuyn i m hnh hot ng ca TCTXD i hi doanh nghip cn c nhng thay i trong nhn thc v iu hnh chung. Nhng ci cch trong c ch chnh sch ca Nh nc thi gian qua c bit l trong qun l u t xy dng ci tri cho doanh nghip, doanh nghip phi ch ng, mnh dn hn na trong vic huy ng v s dng c hiu qa cc ngun vn u t. S phn cp mnh hn cho doanh nghip trong thm nh d n, quyt nh u t i hi doanh nghip phi tng cng trch nhim, nng cao hiu qa hot ng. Cc d n c thm nh TCTXD thi gian qua m bo theo ng trnh t, yu cu t ra, tun th nhng quy nh ca php lut cng nh p ng nhu cu u t ca doanh nghip. Cht lng thm nh d n c nng ln r rt gp phn nng cao hiu qu u t ca cc d n. Bng 2.8: Cc d n u t c trin khai thc hin theo lnh vc ca cc Tng cng ty xy dng giai on 2001-2005 n v tnh: S d n
STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Lnh vc u t Cc DA u t pht trin khu th mi Cc DA khu cng nghip tp trung Cc DA xi mng Cc DA thuc lnh vc vt liu xy dng Cc DA thuc lnh vc c kh, kt cu thp Cc DA u t xy dng c s sn xut cng nghip Cc DA v thit b thi cng Cc DA sn xut nguyn vt liu, vt t Cc DA v xy dng nh my in Cc DA khc Tng s 2001 2002 19 6 5 23 7 6 6 111 8 13 102 16 8 11 2003 113 15 15 67 16 15 17 33 3 8 77 7 15 283 11 79 390 2004 2005 167 21 20 48 18 21 20 24 29 98 463 172 25 22 62 23 24 23 32 36 104 523 Giai on 2001-2005 582 75 75 302 80 74 77 89 86 304 1579

(Ngun s liu:V K hoch Thng k -B Xy dng).

85
Nhiu d n u t c thm nh em li hiu qu kinh t cao cho doanh nghip v nn kinh t, gim thiu nhng ri ro c th xy ra. T ch ch hot ng vi vai tr l nh thu xy dng, cc TCTXD vn ln lm ch u t nhiu cng trnh xy dng trng im vi quy m ln, phm vi rng, huy ng t nhiu ngun. Ngoi ra, cc TCTXD cn thc hin u t hp tc vi nc ngoi. Cc d n lin doanh vi nc ngoi em li hiu qu cao. Cng tc thm nh d n tng bc c ci thin ng k t t chc, ni dung n phng php thm nh. Vic thu thp v x l thng tin c cn b ch trng sao cho p ng c cc yu cu t ra l chnh xc, y v kp thi. Trnh cn b c nng cao t nghip v chuyn mn, hiu bit kinh t, x hi, php lut n phm cht o c. Cn b c tham d cc kho hc bi dng, nng cao nghip v, cp nht cc kin thc v php lut v tnh hnh kinh t x hi ca t nc. Bn cnh cc ni dung thm nh ch yu nh: th trng, k thut cng ngh, ti chnh, kinh t x hi, cc d n u t ca cc TCTXD cn c xem xt trn cc kha cnh khc c bit l cc vn c lin quan n t ai, n b gii phng mt bng, lao ng, mi trng, sinh thi. 2.3.2 Nhng tn ti trong cng tc thm nh d n u t Trong giai on 2001-2005 cng vi s chuyn i m hnh hot ng ca cc TCTXD v qu trnh hon thin c ch chnh sch v qun l u t - xy dng ca Nh nc, cng tc thm nh d n doanh nghip c nhiu thay i t nhn thc n ni dung thc hin. Bn cnh nhng kt qu t c trong cng tc thm nh d n u t cc TCTXD thi gian qua cn c nhng tn ti. Nhng tn ti trong cng tc thm nh d n u t cc TCTXD trong thi gian ny l: Cha nhn thc y v ngha v vai tr ca cng tc thm nh d n trong iu kin mi Do hot ng trong iu kin c nhiu thay i nn xut hin nhng biu hin cha ng v nhn thc. C th: Th nht, vi c im ca cng tc thm nh d n u t cc TCTXD l thm nh ni b, mc khc vn thc hin d n l vn t c v huy ng hp php ca doanh nghip nn quyt nh u t da nhiu vo mun ch quan

86
ca ch u t m cha xut pht t nhu cu ca th trng. Nhiu d n u t theo phong tro (cc d n sn xut xi mng l ng cc a phng, cc d n sn xut vt liu xy dng, nh chung c cao tng..) hu qu l sn phm sn xut ra khng tiu th c do khng p ng yu cu v cht lng, do gi thnh sn phm qu cao, do lng sn phm sn xut nhiu trong khi s lng ngi mua c hn. Th hai, cng tc thm nh d n u t doanh nghip vn cn c nhng nhn thc cha ng. Mt b phn cn b thc hin (c nhm chuyn mn v qun l) vn xem thm nh d n nh l mt bc th tc hp php ho d n. Cc kt qu a ra c tnh cht phc v cho mc tiu ph dut d n hn l hiu qu thc s ca d n. Th ba, trong qu trnh thc hin, do nhn thc cha y nn cha r vai tr, trch nhim ca tng nhm, cha tch bch r nhim v ca nhm chuyn mn v nhm qun l nn trong mt s d n nh hng ca nhm qun l c tc ng lm cho qu trnh thm nh khng m bo yu cu khch quan. Th t, s phn cp qun l u t mnh cng vi qu trnh chuyn i m hnh hot ng ca cc TCTXD v cc cng ty thnh vin c nhng thay i gy giao ng v tm l. Nhn thc v thc cht v li ch ca c phn ho trong cn b, nhn vin doanh nghip cn hn ch, gy tm l e d, lo ngi, khng c gng ht sc v s trch nhim trong cng vic. Th nm, vic qun trit cha y v nhng thay i ca c ch, chnh sch lin quan n cng tc thm nh d n, v s thay i trong hot ng ca doanh nghip c bit l i vi cc cng ty thnh vin c nh hng khng nh n qu trnh thc hin. S phi hp trong t chc thc hin thm nh cha hp l, hiu qu. Trnh ca i ng cn b, cng c v phng tin thm nh cha p ng yu cu. Vai tr ca cng tc kim sot cht lng thm nh cn yu km Trong phn giao nhim v, trch nhim: Th nht, hot ng theo m hnh chc nng, cc TCTXD v doanh nghip thnh vin c cc phng ban chc nng vi nhim v c th c quy nh trong iu l hot ng ca doanh nghip ph hp vi quy nh chung ca php lut.

87
Trong , Phng u t c nhim v qun l hot ng u t ca TCT, ca cc n v thnh vin trong c qu trnh hnh thnh v thc hin d n. Phng u t c giao nhim v thm nh cc d n u t ca TCT (v doanh nghip trc thuc trong giai on trc chuyn i) trn c s phn cp theo quy nh ca php lut. H s d n c chuyn n Phng u t (sau khi TG trnh HQT xem xt, mi giao nhim v thm nh), lnh o phng s giao nhim v cho cn b thc hin. Hin ti, hu ht cc TCTXD do s lng cn b Phng u t cn mng, khng nhn lc tin hnh thm nh d n c bit trong trng hp trin khai nhiu d n cng mt thi im. Qu trnh thc hin c phn ho cc doanh nghip thnh vin v chuyn i m hnh hot ng phn cp mnh hn cho doanh nghip thnh vin trong thm nh v ph duyt d n. Ch tch HQT cng ty thnh vin c thm quyn quyt nh u t v chu trch nhim v quyt nh ca mnh trc TCT v trc php lut do vy gim ti cng vic thm nh d n u t TCT. V pha cc cng ty thnh vin do mi trin khai thc hin cng vic nn cha bi bn, thnh tho. Th hai, do c im ca cng tc thm nh d n u t l thm nh ni b v khng chuyn nghip nn i vi mt s d n c th hoc i vi mt s ni dung ca d n cng tc thm nh cn gp nhiu kh khn, lng tng khi tin hnh thm nh mt s kha cnh nh th trng, cng ngh k thut.... mt s TCTXD Phng u t vi cn b c thuyn chuyn ch yu t Phng K thut do vy ni dung thm nh ti chnh v kinh t d n cn s si. Mt s TCTXD mnh c i ng cn b t thc hin thm nh tuy nhin nhng d n ny ch yu thuc lnh vc chnh ca n v. Do tnh cht hot ng a ngnh, a dng ho sn phm, nhiu TCTXD thc hin nhiu d n khng thuc lnh vc ch o ca n v mnh (cc TCTXD lm ch u t cc cng trnh thu in, nh my in) do vy cn thit phi thu t vn. Nhng vng mc ny sinh khi thu t vn nh: (1) i vi cc d n thu t vn lp: Trong qu trnh lp d n, n v t vn khng c s lin h thng xuyn vi ch u t nn khi doanh nghip tin hnh thm nh khng hiu c hon ton nh ca t chc t vn, do vy phi tm hiu v yu cu hiu chnh lm ko di thi gian thm nh. Gia n v t vn v ch

88
u t cha c s trao i nhiu v thng tin, t c s hi rt kinh nghim v cng mt vn gii quyt nhm nng cao hiu qu ca d n. (2) i vi cc d n thu t vn thm nh: n v t vn nhiu khi khng a ra c quan im ring ca mnh la chn phng n c hiu qu nht m thng tnh ton da trn yu cu ca ch u t. V c ch t chu trch nhim: Nhng thay i trong c ch chnh sch v chuyn i m hnh hot ng cao trch nhim ca c nhn v tp th trong cng vic. C nhn, tp th phi chu trch nhim trc php lut v nhng quyt nh ca mnh v phi chu hnh thc x l thch ng. Khc vi giai on trc chuyn i, mi quan h gia cp trn vi cp di cha r rng, c th. Trin khai mi hot ng v qun l vn da trn k hoch cng nhc (mc d khc xa so vi thi k thc hin c ch k hoch ho song giai on ny mi k hoch vn do cp trn a xung trn c s nng lc thc hin ca cp di). Tuy nhin y l thi k chuyn i nn cn an xen gia vic thc hin theo c ch mi v c ch c. Nhng hn ch trong c ch qun l c vn c nh hng n cng tc qun l u t trong c cng tc thm nh d n. Vic rng buc trch nhim i vi cng vic cha thc s c hiu qu. Kt qu cng vic v quyt nh ca c nhn nhng dng nh thng li cho tp th do vy kh quy kt trch nhim cho mt ai. Cn c hin tng bao che, thng ng vi nhau trong qun l hot ng u t t cp trn n cp di theo m hnh khp kn do vy kh thc hin tt c ch t chu trch nhim trong cng vic. Mc khc, do c th ca cc d n u t xy dng vi thi gian thc hin di, kh khn vng mc ny sinh trong nhiu khu, vi nhiu nguyn nhn c ch quan v khch quan nn vic quy kt trch nhim v thc hin k lut cn hn ch. Ngoi ra, cc TCTXD hot ng trong cng mt lnh vc nn rt d dn n nhiu d n d kin thc hin c s chng cho trong u t v cnh tranh khng lnh mnh. Nu nh cng tc lp quy hoch lm tt v m bo cc TCTXD ch ph duyt cc d n trong quy hoch khi mi trnh chng cho trong u t. Trong quy ch, vn bn php quy, cc ch ti cn thit xc nh trch nhim ca cn b

89
thm nh cng nh ngi ra quyt nh u t i vi tng khu, tng cng vic cha c th, r rng, dn n tnh trng tht thot, lng ph, tiu cc trn lan (trong tt c cc khu ca qu trnh u t v xy dng) song khng xc nh c ch danh ngi chu trch nhim, cha c hnh thc x l thch ng i vi c nhn hay t chc vi phm. Vic cao trch nhim c nhn trn thc t cn thiu v yu cc c quan qun l nh nc v doanh nghip. Trong quy trnh t chc thm nh d n u t: Quy trnh t chc thm nh d n u t cc TCTXD cng nh cc n v thnh vin c thc hin t vic xin ch trng u t, lp d n u t, thm nh v ra quyt nh u t. Trong giai on trc chuyn i m hnh: Vi nhng c im v m hnh hot ng v phn cp qun l u t, vic qun l iu hnh gia cp trn vi cp di ch yu da trn c ch k hoch. Mi k hoch trong hot ng ca doanh nghip t sn xut, u t n tiu th sn phm u phi xin kin ch o ca c quan cp trn: i vi doanh nghip trc thuc l TCT, i vi TCT l B ch qun. Phng u t ca TCTXD thc hin thm nh cc d n do TCTXD lm ch u t v cc d n do cc cng ty thnh vin lm ch u t v trnh Ch tch HQT ph duyt (d n ca TCT v ca cc n v thnh vin). Vi quy trnh ny bc l nhng hn ch sau: Th nht, qu ti trong cng vic nu tt c cc d n tp trung vo Phng u t ca TCT (d n ca TCT v ca cc n v thnh vin) do vy cht lng v hiu qu thm nh khng p ng c yu cu. Mt khc, s phi hp gia cc Phng ban trong TCT, gia TCT vi cc c quan c lin quan, cc ngnh, cc cp cn cha cht ch, th ng. Trong mt s trng hp phi tin hnh t chc Hi ngh t vn cn thiu s ch ng v thi gian cng nh i biu n d. c bit i vi cc d n c quy m ln v c im k thut phc tp, vic t chc Hi ngh t vn ly kin ca chuyn gia cn chm tr, lm nh hng n tin ca cc bc cng vic sau. Trong qu trnh thc hin vn cn tnh trng cha xc nh r vai tr quan trng ca phn tch, nh gi cc ni dung chuyn mn (y l cng vic ca cn b

90
chuyn trch c chuyn mn) lm c s cho vic la chn phng n v quyt nh u t (y l cng vic ca cc nh lnh o, nh qun l). Do vy, trong qu trnh thm nh cn thiu nht qun v thiu s kt hp cht ch gia hai nhm chuyn mn v nhm qun l. Th hai, mi quan h gia cp trn v cp di cn th ng, hnh thc do vy cht lng v hiu qu thm nh d n khng t yu cu. Quy trnh t chc thm nh d n u t nhn chung cn qua nhiu khu v tn nhiu thi gian khi chuyn h s thm nh ln TCT do vy lm ko di thi gian, gy lng ph v nh hng n tin thc hin d n, lm l mt c hi u t. Thi gian thm nh d n c trng hp ko di hn so vi quy nh lm chm tr qu trnh trin khai thc hin d n sau ny. Vic t chc thm nh i khi cn b ng, kh khn trong huy ng i ng chuyn gia thc hin cng vic c cht lng v kp thi. Trong mt s trng hp, do eo hp v thi gian nn vic la chn cc chuyn gia tham gia cha p ng c yu cu hoc cha thch hp vi nhim v. Th ba, vic xin kin ca cp trn trong ph duyt d n nu khng kp thi dn n b l c hi u t. Qun l hot ng u t trong giai on ny mc d c s phn cp nhng cha trit , cha ch ng, cn mt nhiu thi gian v khng hiu qu. Giai on sau chuyn i: Giai on ny cc doanh nghip thnh vin chuyn sang hot ng theo m hnh cng ty c phn. Mi quyt nh c thc hin thng qua HQT ca cng ty. Do vy, cng tc thm nh d n u t ca Phng u t gim ti nhiu. Phng u t TCT thc hin thm nh cc d n do TCT lm ch u t (hoc gp v Bo co thm nh cho cc cng ty trong mt s TCT c quy nh). Ch tch HQT ca cng ty ph duyt d n u t do cng ty mnh lm ch u t. Cc cng ty thnh vin phi bo co xin TCT cho php u t. C ch qun l c s phn cp mnh, trao quyn thc s cho doanh nghip c TCT v cc doanh nghip thnh vin. Bn cnh nhng u im theo nh gi ca tc gi quy trnh t chc thm nh d n u t TCT trong giai on ny c nhng tn ti sau:

91
Th nht, do s phi hp gia cc phng ban trong TCT, gia TCT vi c quan qun l nh nc c lin quan cn cha nhp nhng, hiu qu nn nh hng n cht lng thm nh. Mt s TCT i vi cc d n khng thuc lnh vc c th song vn t thc hin nn cn lng tng. i vi cc d n ln cn thit phi t chc Hi ngh thm nh, tuy nhin vic trin khai cn chm v cha hiu qu. Thi gian ch kin ca cc c quan qun l nh nc c thm quyn v thm nh thit k c s, v quy hoch xy dng v bo v mi trng lu, dn n chm tr trong qu trnh trin khai doanh nghip. Th hai, cc cng ty thnh vin, do mi thc hin m hnh cng ty c phn, lc lng thm nh cn mng nn cht lng thm nh cc d n u t cn cha p ng yu cu. Th ba, vi quan im ch u t nn cng tc thm nh vn b nh hng nhiu t pha ch u t, khng xut pht t nhu cu ca th trng. V i ng cn b thc hin Mc d c nhiu c gng trong hc hi, nng cao trnh song s lng i ng cn b thm nh doanh nghip (c TCT v cc cng ty thnh vin) cn thiu, trnh v nng lc cha mnh p ng nhng yu cu ngy cng cao trong cng vic. Mt s TCTXD v cc cng ty thnh vin, cn b thc hin khng c o to chnh quy v cng tc thm nh d n nn tnh chuyn nghip trong cng tc thm nh cha cao. Qu trnh thm nh d n ch yu l do cn b t nghin cu v trin khai thc hin bng kinh nghim thc tin ca bn thn, chuyn mn, nghip v thm nh cha bi bn, thnh thc v cha tr thnh mt ngh thc s. Hn na, vic thm nh d n da trn kinh nghim i khi khng trnh khi thiu khch quan, thiu logic, thiu tnh khoa hc c bit i vi cc d n ln, phc tp, c lin quan n nhiu ngnh, nhiu lnh vc v khi nh hng n cht lng thm nh d n. Mc khc, do c im thm nh d n cc TCTXD nn cht lng thm nh d n b nh hng nu TCT hoc cng ty thnh vin thc hin thm nh cng mt lc nhiu d n. V cn c v phng tin thm nh d n

92
Cn c thm nh cn cha y v chun xc. i vi h s d n a ln trnh thm nh cn nhiu ni dung khng p ng ng yu cu. Cc vn bn php quy lin quan n cng tc qun l hot ng u t xy dng, cng tc thm nh d n ra quyt nh u t cn cha ng b, nht qun v hay thay i. Mc d thi gian qua, c ch chnh sch c s thay i theo chiu hng tch cc, phn cp qun l u t mnh cho doanh nghip, tch bch r gia chc nng qun l nh nc v u t v qun tr kinh doanh trong doanh nghip song vn thiu nhng quy nh, hng dn c th. Cc quy nh hin hnh cha nu r yu cu v ni dung thm nh trong tng giai on la chn, nh gi d n, la chn cui cng cha c yu cu, ni dung i vi tng loi d n, yu cu v ni dung thm nh i vi c quan t chc thm nh theo chc nng. Hin ti, chng ta cha xy dng y nhng h thng nh mc, tiu chun lm c s cho vic so snh, nh gi d n. Nhng thng tin c lin quan n d n v cc thng tin khc phc v cho cng tc thm nh cha c cp nhp kp thi. Theo m hnh t chc thm nh d n u t cc TCTXD cch thc ph bin ra quyt nh l mang tnh cht ca mt Hi ng. Thiu st c bn trong quy trnh thm nh ny l cha phn bit gia vic phn tch, nh gi d n vi vic la chn ra quyt nh u t. Mt khc m bo tnh khch quan trong qu trnh thm nh rt cn c s tham gia ca t vn v cn thit phi nng cao vai tr ca cc t chc t vn thm nh. Tuy nhin, trn thc t t vn thm nh tin hnh thc hin cng vic theo yu cu ca ch u t m tnh cht c lp cha pht huy y . i vi thng tin v trang thit b phc v thm nh: Trao i thng tin trong ni b TCT, gia TCT vi cc n v thnh vin, vi cc TCTXD v vi B ch qun cha c quan tm y . Mc d, vi tin b ca khoa hc cng ngh, my tnh ni mng gip c lc cho cng vic tuy nhin vic khai thc thng tin phc v cho cng tc thm nh d n cn hn ch. Trung tm thng tin cc TCTXD (cc cng ty thnh vin) cha phc v c lc cho cng tc thm nh d n. Cn b ca trung tm ch yu tp trung v lnh vc tin hc, sa

93
cha mng, vic lu tr v x l cc thng tin phc v cho cng tc thm nh cn hn ch. Cn b thm nh TCT v cng ty thnh vin khi thc hin phi t tm kim thng tin ph hp nn thng rt vt v v kh khn c thng tin hu ch phc v cho cng vic. Cc ngun thng tin bn ngoi nh thng tin v quy hoch pht trin ca cc ngnh, cc a phng, thng tin v cc doanh nghip xy dng, thng tin d bo, phng nga ri ro cn thiu, cha c cp nht y , thng xuyn v to thnh h thng. S phi hp vi cc c quan chuyn mn thu thp thm thng tin, ti liu phc v cho cng tc thm nh cn gp nhiu kh khn. Do thiu thng tin nn vic nh gi d n mt cch khch quan, ton din, y gp nhiu kh khn. cc TCTXD cng nh cc cng ty thnh vin trang b my tnh ni mng tng i hin i, y vi nhiu chc nng nhng vic khai thc hiu qu cn hn ch. H thng my tnh mi s dng ch yu chc nng son tho, lu tr thng tin, vic h tr nhng phn mm tin ch, nhng phng php hin i phc v cho cng tc d bo, phn tch t c p dng. Do thiu thng tin nn thiu nhng d liu u vo cho cc chng trnh my tnh. Hin ti, cha c chng trnh thm nh ring nn cha th h thng ho v x l thng tin phc v thm nh c hiu qu. V kim sot cht lng thm nh Thm nh d n u t l vic kim tra, nh gi li d n c lp, lm c s cho vic ra quyt nh u t. Trn thc t, cc ch th thm nh d n thng ginh nhiu thi gian cho vic xem xt, nh gi d n giai on ban u h s d n m cha ch trng n cc d n c thm nh trin khai thc hin v vn hnh nh th no. Rt nhiu cc d n trong ngnh XD, ca cc TCTXD v cc cng ty thnh vin (d n xi mng, sn xut knh xy dng, sn xut vt liu, khu th, nh chung c...) c quyt nh u t, c trin khai thc hin v khng hiu qu. y l nhng minh chng r rng nht cho thy s yu km trong cc khu c bit l vn kim tra, kim sot, nh gi hu d n cn thiu v c nhiu hn ch. Vic kim sot cht lng thm nh d n cn thiu v yu do:

94
Th nht, thiu thng tin trong vic nh gi tin cy ca cc s liu u vo (cng sut, chi ph, doanh thu, gi thnh...). i vi cc d n so snh c c th s dng nhng s liu trong qu kh lm c s tham kho. i vi cc d n sn xut sn phm mi (ln u tin xut hin trn th trng) vic tm kim thng tin lm c s so snh, i chiu l rt kh khn. Hin ti, ngun thng tin ch yu thm nh vn da trn h s d n trnh. Nu cht lng ca h s d n khng tt, khng khch quan v khng phn nh trung thc khi rt kh khn cho cn b thm nh v vic kim sot cht lng thm nh l khng th thc hin c. Th hai, chc nng kim sot c bit l kim sot cht lng thm nh d n cc TCTXD v cc cng ty thnh vin cn yu. Mc d, hin ti cc TCTXD c Ban Kim sot song Ban hot ng trn tt c cc lnh vc ca doanh nghip, cha c cn b chuyn trch v kim sot cht lng cng tc thm nh, vic trin khai thc hin rt kh v khng c hiu qu. Cng tc gim st, nh gi u t tuy c thc hin doanh nghip song hin ti cc ch u t thc hin cha tt v cha y . Ni dung thm nh d n cha y , cn nhiu im bt cp. Hin ti, cng tc thm nh ch yu da trn cc ni dung c bn t vn lp, trn c s h s d n trnh, vic tham kho, i thc t i chng, kim tra cn thiu. Thc trng cha nu r yu cu v ni dung thm nh trong tng giai on la chn, nh gi d n. Do vy, la chn cui cng cha c yu cu, ni dung i vi tng loi d n, yu cu v ni dung thm nh i vi c quan, t chc thm nh theo chc nng. Do tnh c bit ca cc d n c trin khai TCTXD l cc d n u t xy dng gn lin vi t nn cng tc n b, gii phng mt bng thng rt phc tp, lin quan n chnh quyn a phng, n cuc sng sinh hot ca ngi dn. Mc khc, c ch chnh sch lin quan n n b h tr cho ngi dn cha thng nht, mi d n mt khc nn rt kh khn cho ch u t. Hin ti, cc d n u t xy dng Vit nam b vng nhiu v cng tc ny dn n chm tr tin thc hin nhng giai on sau. Thm nh cc yu t c lin quan n t chc thc hin qun l d n cha y , cha st, cha lm r trch nhim ca cc ch th tham gia

95
trong qu trnh thc hin d n. Thm nh v th trng: Trong mt s d n u t, ni dung thm nh th trng cha c cp k v quan tm ng mc cc yu t u vo v u ra ca d n. Vic ly d n khc so snh nhiu khi khng tng xng. Kt qa tnh ton c xem di gc lm p ph duyt hn l hiu qu cn t c ca d n, cha quan tm n iu kin vn hnh trong thc t ca d n. Thm nh v quy m ca d n: Quy m vn u t c xc nh da vo mun ch quan ca ch u t, khng tnh n hiu qa ca d n. Tng vn u t c lp khng cn c vo nhu cu ca th trng m vo mc ch s dng ca ch u t. Vn u t ch l khi ton cha phi l d ton xy dng cng trnh. Chi ph khi ton ny c lp song c s lp khng nu r theo sut u t hay kinh nghim i vi nhng d n tng t trong nc v khu vc. Chi ph d phng c tnh vo tng mc u t nhng khi tnh hiu qa kinh t mt s d n li loi tr khon chi ph ny ra khi chi ph u t ban u nn khng chnh xc. Thm nh v phng thc huy ng v sut cc iu kin vay vn cha c xem xt k. Ngun vn t c ca doanh nghip c cn i nh th no khi thm nh cn phi lm r trn c s tnh ton c th t kh nng ti chnh ca doanh nghip c bit trong bi cnh cc d n cnh tranh nhau cng ngun vn. Song thc t, thm nh m bo ngun vn v mc , tin huy ng TCTXD cha c quan tm tho ng. Phn xut vn vay thng mi cha c th, cha c cc tho thun ca cc t chc tn dng cam kt ti tr cho d n. Thm nh cc yu t ti chnh ca d n: Trong nhiu trng hp, cn b thc hin cha quan tm tho ng n cc yu t ti chnh ca d n, c s v phng php xc nh dng tin. Cc d n c trin khai thc hin i hi vn u t ln, t l vn vay trong tng vn u t cao, thi gian thc hin ko di. Mt khc, do qu trnh trin khai d n chm, c th dn n nhiu pht sinh kh lng trc. Chnh v vy, trong qu trnh thm nh cn thit phi quan tm n nhng bin ng c nh hng n d n. Khi thm nh cc ch tiu hiu qu ti chnh, cn b thc hin mi ch trng nhiu n cc ch tiu ch yu nh NPV, IRR, T, i vi cc ch tiu khc cha xem xt y , cha cp ht nhng li ch v chi ph ca d n.

96
Phng php phn tch nhy c cc cn b p dng nhng mi dng li mc n gin, ch xem xt cc d n ln, c tnh bin ng th trng cao, do vy nhiu khi cha nh gi ton din v tnh kh thi ca d n. S liu v thng tin thng c ly ch yu t h s ca d n, cc thng tin khc cng nh mc chnh xc ca thng tin cha c hoc c th cha y , cha c iu kin kim tra c tnh chnh xc ca cc thng s ny. Thm nh kinh t x hi ca d n: Cc ch tiu kinh t x hi c nh ga mang tnh cht nh tnh nhiu hn. Do qu trnh lp d n ni dung phn tch kinh t x hi mi nh gi cc tc ng mang tnh cht nh tnh nn ni dung thm nh d n kha cnh ny mi dng li mc nht nh. Cn b thc hin khng tin hnh thm nh chi tit cc ni dung m ch nh gi mt cch tng qut, cc phn tch cn n gin, nhiu phn cha chnh xc. Thm nh kinh t x hi ca d n hin ti cha c thc hin y , thng mang tnh hnh thc v cha c nh lng. y l vn phc tp trn c hai phng din l lun v thc t bi v vic nh lng cc yu t chi ph v kt qu u t v kinh t l rt kh khn, mt khc vic xc nh t sut chit khu x hi tnh nh th no cn cha c nhng hng dn c th. Cc phn tch trong ni dung ny trn thc t mi ch dng li nhng ch tiu ch yu, d tnh, n gin nh s lao ng c vic lm, mc ng gp cho ngn sch, cc ngha v ti chnh i vi nh nc hoc mt s tc ng khc nh i vi mi trng, x hi. V phng din l thuyt, chng ta c nhng cch xc nh v phng php tnh ton cc ch tiu kinh t. Tuy nhin, i vi phn tch kinh t x hi d n u t, yu cu t ra l phi tnh chuyn cc khon thu v chi v gi kinh t v h thng gi ny phi phn nh gi tr x hi thc ca cc khon thu v chi ca d n. Song vic tnh chuyn gi kinh t cn cha c xy dng. Do vy, trong qu trnh phn tch, cc d n c lp TCTXD thng b qua phn phn tch ny. Mt kh khn na l vic tnh chuyn cc khon thu v chi ca d n theo t sut chit khu x hi. Trn thc t tt c cc d n u t Vit nam khng c phn ny. Vic xc nh mt t sut chit khu x hi nh th no cho ph hp vi tng ngnh, tng lnh vc l mt vn kh khn. Xy dng cn c no tnh v nhng thng tin no dng tnh kh phc tp, kh thu thp.

97
Phng php thm nh cn n gin, truyn thng Hin ti, cc TCTXD phng php thm nh d n c s dng ch yu l phng php so snh i chiu. Trn c s cc chun mc c quy nh ca php lut, h thng cc tiu chun xy dng, cc n gi, nh mc, gi c hin hnh cn b thm nh tin hnh so snh. Cng tc thm nh d n ch yu da trn kin thc, trnh v kinh nghim ca cn b thc hin. Vic a ra nhng nhn xt, nh gi khch quan, chun xc i hi cn b thm nh phi c nhng cn c cn thit. Nhng tn ti trong phng php thm nh d n cc TCTXD l: Vic p dng cc phng php thm nh d n mi ch dng li mc nh gi s tun th php lut ca d n m cha c nhng nhn xt c th, khch quan v cc ni dung ca d n. Cc phng php c s dng ch yu mang tnh n gin, truyn thng (so snh cc ch tiu, thm nh theo trnh t) cha p dng hoc p dng cn hn ch i vi cc phng php mi hin i, cc m hnh phn tch nh d bo th trng, phn tch nhy cm ca cc ch tiu, phng php trit tiu ri ro do vy khng nh ga ton din tnh kh thi ca d n. Mc chun xc ca nhng kt lun a ra cha m bo do s dng phng php so snh khi thm nh nhng c s cho vic tnh ton v so snh cha c tin cy cao. C th nh quy m vn u t c xc nh da vo mun ch quan ca ch u t, khng tnh n hiu qa ca d n. Tng mc u t c lp khng cn c vo nhu cu th trng m da trn mc ch s dng ca ch u t. Vic p dng phng php phn tch nhy cm ca d n cn nhiu hn ch, ch trin khai i vi mt s d n. Nhng nhn t a vo phn tch cha c chn lc. Mc d vic a ra nhiu nhn t, xem xt nhiu trng hp s c ci nhn y hn v hiu qu ca d n. Tuy nhin khng nn qu tham vng trong vic chn cc thng s nh hng n d n. Tc gi cho rng i vi nhng thng s ch quan c th kim sot c nh t l hao ht, chi ph qung co, chi ph gin tip ...khng phn tch nhy m ch cn chn mt gi tr bnh qun sau khi cn nhc, la chn. i vi nhng thng s khch quan ngoi tm kim sot nh gi bn, gi mua, sn lng tiu th, t gi hi oi...th cn phn tch nhy. Mt khc, t l chit khu s dng thng c xc nh trn c s ch quan, thiu cn c khoa hc. y

98
l mt yu t rt nhy cm, c xc nh bng cch ly t l chit khu bnh qun gia quyn ca cc ngun vn vay cng thm mt t l ri ro nht nh. Phn cng thm ny mang tnh ch quan, khng c c s khoa hc v thng c xc nh mc sao cho hiu qu kinh t ca d n l p nht. Qu trnh phn tch, nh gi cha xem xt tc ng ca t ga hi oi n hiu qa ca d n. Trong tnh ton thng p dng t gi hi oi c nh. Vic tnh theo t gi hi oi c nh lm tng nguy c ri ro tim n ca d n, khi nh hng n dng tin rng v tnh chnh xc ca d n c bit i vi cc d n c s dng lng ngoi t ln, cc d n xut nhp khu. Do phn tch nhy cm cn yu nn kt qu tnh ton cha c xem xt trong mi quan h vi cc d n c cng quy m v kt lun hon ton da trn kinh nghim ca ngi thm nh. B phn thm nh cha xy dng c khong hiu qu cho cc ch tiu. D n c kt lun l kh thi khi IRR> t l chit khu v NPV >0. Tuy nhin, cc ch tiu ny ch va c th nh gi d n l kh thi trong khi cn rt nhiu ri ro m cng tc lp d n cha lng ht c. Vic tin hnh kim tra sut chit khu r tnh dng tin cng nh mc o hiu qu tiu chun i vi tng d n, trong tng lnh vc cha c lm r v cp chi tit. Do vy nh hng n cht lng thm nh ti chnh d n. Trong qu trnh p dng cc phng php cha thit lp nhiu phng n xem xt, la chn m mi ch dng li trong cc b mt phng n. Do vy ch thy c li ch em li nu thc hin phng n m cha c nhng nh gi tng quan chung khi so snh, la chn cc phng n vi nhau. Vic phn tch mi ch trng n mt d n c th m cha xem xt trong mi quan h vi cc d n khc c cng quy m. S dng cc phng php thm nh song hin cha c nh gi i vi nhng li ch ca nhm hng th t d n. y l phng php phn tch li ch v chi ph kinh t. Phn ny cc d n thng b trng trn c hai cng tc lp v thm nh d n. Cc m hnh v phng php phn tch hin i c s dng cn hn ch, mi dng li mc tip cn. Vic p dng trong thc t cha y , ton din

99
mi c trin khai trn mt s d n. Cht lng thm nh d n u t c bit l thm nh ti chnh d n TCTXD v th b nh hng. Nn kinh t th trng to ra cho doanh nghip nhiu c hi u t ng thi cng cha ng nhiu ri ro m khng t nh u t gp phi khi tham gia vo . Mun tin hnh mt hot ng u t th cc nh u t khng cn cch no khc l phi chp nhn s tn ti ca ri ro. Do vy, trong qu trnh lp cng nh thm nh d n u t rt cn thit phi s dng phng php phn tch ri ro, tuy nhin vic vn dng phng php ny trong phn tch, nh gi d n trn c hai cng vic lp v thm nh d n cc TCTXD v cc n v thnh vin cn nhiu hn ch. Cp nht thng tin u vo ca cc cn b thm nh doanh nghip cng nh cc c quan qun l nh nc c thm quyn thm nh cn hn ch, cc thng tin v d n cha c thu thp c y . Do vy, thiu c s phn tch, nh gi v i khi dn n nhng sai lm trong quyt nh u t. Trong bi cnh hin nay, vi s bng n ca khoa hc cng ngh, Internet v cc thng tin c truy cp c vai tr tch cc h tr c lc cho cng vic. Bn cnh nhng ngun thng tin ng tin cy cng c nhiu ngun thng tin khc nhau, c th sai lch. Vn t ra i vi cn b thm nh l thng tin no v t ngun no cn c la chn dng cho cng vic. Ngoi ra, thu thp c y cc s liu v cc thng tin cn thit v d n cn c cc chi ph v c nhng trng hp chi ph cho vic thu thp, kho st thc a l kh ln. Trong khi , chi ph cho cng tc lp, thm nh d n rt t dn n cn b thc hin hn ch vic i thc t tm hiu, thu thp thng tin, ch yu da trn h s d n c lp. Vic vn dng cc phng php phn tch, nh gi ni dung chuyn mn cha c thc hin y v m bo tin cy cn thit lm c s cho vic la chn phng n v quyt nh u t. Ngoi ra, vic xem xt, nh gi d n nhiu khi cn c kin ch quan ca cc nh qun l. Nhng kin ca h thng mang tnh p t hoc c s khc bit v quan im hoc s tham gia ca h l chnh nn cch nhn nhn, nh gi thng thin v gc qun l, thiu khch quan, cha c tm nhn chin lc i vi li ch chung ca doanh nghip, ca ngnh hay ca nn kinh t. Bng 2.9 di y th hin nhng d n u t khng hiu qu ca cc TCTXD

100
xt theo lnh vc v theo cc hnh thc biu hin. Mc d cc d n u t ca cc TCTXD thi gian qua khng hiu qu c nhiu nguyn nhn trong phi xem xt n nguyn nhn ch quan t cng tc thm nh d n u t. Bng 2.9: Cc d n u t khng hiu qu cc Tng cng ty xy dng trc thuc B Xy dng giai on 2001 2005
STT 1 Nguyn nhn t cng tc thm nh d n Cc DA xi Khng trin khai c (khng Thm nh khnng k gii phng c mt bng, v t chc thc hin mng khng vn..) d n, phng thc huy ng vn. Cc DA XD dn Cc d n b tht thot nhiu Thm nh khng k v dng t chc thc hin d n. Cc DA xy Thm nh khng k t Cht lng cng trnh khng dng nh chc thc hin d n, m bo bn v nguyn vt liu, Cc d n SX Thm nh khng k v knh XD, nh Sn phm khng bn c th trng. chung c Lnh vc Nguyn nhn

(Ngun: Bo co tng kt ca B Xy dng hng nm v tc gi t tng hp) thy r hn v tnh hnh trin khai thc hin d n u t k t khi d n c quyt nh u t ca cc TCTXD thi gian qua, bng 2.10 th hin s lng d n phi tin hnh iu chnh trong qu trnh trin khai. Bng 2.10 : S DA phi iu chnh ca cc Tng cng ty xy dng nm 2005 n v tnh: S d n STT Biu hin S lng d n 1 Chm tin 58 d n (9,7%) 2 Phi iu chnh 48 d n (9%) - V ni dung u t - 9 d n - V tin - 22 d n - V vn u t - 17 d n 3 Phi ngng thc hin 9 d n ( chim 1,54% ) (Ngun: Bo co gim st nh gi u t ca B Xy dng nm 2005) [5] Tuy s lng ca d n u t ca cc TCTXD chm tin , phi tin hnh iu chnh v ngng thc hin khng nhiu chim trn 9% song con s ny cho thy

101
cn phi nhn thc y v vai tr ca cng tc lp v thm nh d n u t c bit l thm nh d n ra quyt nh u t doanh nghip. Vic iu chnh, sa i v khc phc hu qu nhng giai on sau l rt ln, gy lng ph v tin bc, ti sn ca doanh nghip v nh nc. 2.3.3 Nguyn nhn ca nhng tn ti 2.3.3.1 V c ch qun l, vn s hu v cc chnh sch c lin quan C ch qun l cc TCTXDNN trong giai on ny c nhiu thay i cng vi tin trnh i mi nn kinh t t nc, s chuyn i m hnh hot ng ca doanh nghip. Vic chuyn ho t n s hu sang a s hu thng qua c phn ho doanh nghip tng quyn lm ch thc s ca nhng ngi gp vn, cn nhc la chn v c nhng quyt nh u t ph hp, gp phn nng cao hiu qu u t, hiu qu hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Tuy nhin, y l giai on u trong qu trnh chuyn i ca cc TCTXDNN, mt s b phn TCT hoc cc doanh nghip thnh vin ca TCT nhn thc cha nht qun, lo ngi b gim doanh thu, vn, ti sn, li nhun, gim quy m v TCT khng cn n v qun l trc tip. V pha ngi lao ng, do cha hiu r thc cht v li ch ca qu trnh chuyn i, lo s cng vic v thu nhp s khng c m bo. Nhng iu ny dn n cha th hin r vai tr lm ch thc s ca ngi lao ng vi t cch l c ng. Thay i v hnh thc s hu dn n nhng thay i cn bn v t chc cc quan h qun l trong ni b doanh nghip ca TCT v ca cc n v thnh vin. Trong c cu t chc mi, phn cng, phn cp v gim st ln nhau c phn nh song cn cha y , c th, r rng, do vy lm hn ch hiu qu ca cng tc c phn ho cng nh hiu qu hot ng ca doanh nghip. Cng vi s thay i v hnh thc s hu v c ch qun l trong doanh nghip l nhng thay i cn bn v quan h qun l gia Nh nc v doanh nghip. So vi thi k trc, nh nc gim dn chc nng lm kinh t. Doanh nghip t ch b chi phi ton din trong qu trnh sn xut kinh doanh bi nh nc vi t cch l ch s hu duy nht chuyn sang c t ch trong hot ng sn xut kinh doanh, tng trch nhim trong cng vic. Tuy nhin, t l c phn nh nc nm gi trong nhiu doanh nghip vn mc chi phi. Qu trnh c

102
phn ho Vit nam ni chung v cc TCTXD ni ring trong giai on ny vn mang tnh cht khp kn v c tnh ni b cao. Vai tr ca ngi i din phn vn ca Nh nc ti doanh nghip cn hn ch, cha thc hin tt nhim v ca mnh. Quyn v ngha v ca ngi i din phn vn nh nc v ngi trc tip qun l phn vn cha r rng, c th. Nng lc, trnh , trch nhim ca ngi i din cha p ng yu cu. Bn cnh , s khng ng b, thng nht v hay thay i trong h thng vn bn php lut hin hnh, cc chnh sch c lin quan. y l mt trong nhng nguyn nhn khch quan c bn gy tr ngi cho cng tc qun l u t - xy dng tm v m v vi m trong c cng tc thm nh d n u t. Hin ti, c ch qun l u t - xy dng Vit Nam cha n nh, thng xuyn phi sa i, b sung do vy gy nhiu kh khn cho cng tc thm nh d n. Mc d, h thng cc Lut lin quan trc tip n qun l u t - xy dng c ban hnh nh Lut Xy dng (2003), Lut u thu (2005), Lut u t (2005), Lut Doanh nghip (2005) cng cc Lut khc song cc ngh nh, thng t hng dn cn thiu cht ch, cha thng nht, cha phn nh r chc nng qun l Nh nc v qun l hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, gia qun l v m v qun l tc nghip trong u t v xy dng. Cc hng dn v lp, thm nh d n u t tuy c quy nh trong cc Ngh nh nhng nhiu ni dung cn chung chung, cha c th. Yu cu v ni dung thm nh i vi d n u t l do cc c quan qun l nh nc vn hnh theo c ch qun l hnh chnh thc hin. V vy, cng tc thm nh cn nghing nhiu v qun l hnh chnh hn l nghip v. Ch u t (c cc c quan qun l nh nc c thm quyn) quan tm nhiu n vic c ph duyt quyt nh u t giai on ban u m t ch gim st, hu kim nhng giai on sau. Do vy trong nhiu trng hp, cc xut k thut thng pht sinh trong qu trnh thc hin d n dn n nhng tnh ton v kinh t ti chnh khng n nh, lm pht sinh nhng chi ph ngoi d ton, nh hng n hiu qu ca d n. Cc quy nh hin hnh tuy hon thin hn so vi trc song cn thiu c th, thiu cc ch ti cn thit trong vic quy nh r hn v trch nhim ca cc ch th trong u t, dn n vic vng mc trong qu trnh trin khai, gy ra nhiu tht thot, lng ph song cha c hnh thc x l thch ng.

103
Cc c quan qun l chuyn ngnh cha xy dng y nhng ch tiu kinh t k thut tng hp ca tng ngnh, lnh th lm cn c so snh hiu qu d n u t, la chn v to c s xy dng d n c tnh kh thi cao. i vi cng tc thm nh d n u t, cc vn bn php l cn cha r, cha cht ch. Ni dung yu cu thm nh v ni dung phi trnh by trong d n cn cha thng nht, thiu yu cu ni dung thm nh trong tng giai on la chn d n cng nh yu cu v ni dung thm nh i vi cc c quan qun l chc nng. Mt khc, cng tc quy hoch v k hoch u t trn phm vi ton b nn kinh t, trong tng ngnh, tng DN cha c ch trng ng mc, cha i mi hot ng cho ph hp vi s pht trin ca nn kinh t th trng, nh hng XHCN vi qu trnh hi nhp kinh t quc t su rng. Quy hoch khng ng b gia ngnh, vng v quy hoch chung, nhiu ngnh, lnh vc nh c kh xy dng, vt liu xy dng quy hoch lc hu cha c iu chnh gy tr ngi cho hot ng u t v xy dng. Trong thc t cn tn ti mt s trng hp quy hoch cha c ph duyt nhng vn b tr d n vo k hoch u t trin khai thc hin. in hnh nh cc d n xy dng nh my s v sinh, gch p lt, mc d tng cung vt qu cu song cc doanh nghip vn t quyt nh u t khng theo quy hoch, khng c kin ca B Xy dng dn n s chng cho trong u t v khng hiu qu [5, 6]. S khng thng nht gia quy hoch ngnh v quy hoch lnh th gy ra nhng kh khn trong qu trnh thm nh d n do khng bit cn c vo quy hoch no. Mc khc, do ch trng u t sai, u t khng tnh n th trng, u t theo phong tro, vic xy dng v thc hin k hoch u t ca khng t doanh nghip xy dng khng gn vi nh hng pht trin chung ca ton ngnh, khng ph hp vi mc tiu v nhim v c giao v cha xut pht t nhu cu ca th trng. Nhiu d n u t khng kh thi, lng ph tin vn, pht sinh tiu cc. S qun l ca Nh nc m c th l ca B xy dng, ca cc TCTXD i vi cc n v thnh vin cha hiu lc ngn chn tnh trng u t khng tnh n th trng, khng cn i vi vng nguyn vt liu. Trong cng tc lp d n, cht lng ca cng tc lp d n cha tt, nhiu d n c lp khng y v ni dung, cha p ng c nhng yu cu c

104
bn t ra cng l nguyn nhn lm nh hng n cht lng ca cng tc thm nh. Hiu qu ca cng tc thm nh ph thuc vo cht lng ca h s d n trnh duyt. D n c lp vi y ni dung, p ng yu cu, cht lng tt s to iu kin thun li cho cng tc thm nh d n. Ngc li, nu cht lng d n c lp khng tt, khng y cc ni dung cn thit s gy kh khn cho cng tc thm nh. 2.3.3.2 V phi hp trong t chc thc hin thm nh d n S phi hp gia cc cp, cc ngnh, cc c quan qun l nh nc c thm quyn, gia TCT vi B ch qun, vi cc TCTXD trong cng B, vi cc n v thnh vin cha nhp nhng, hiu qu. S phn cp trch nhim i vi cc c quan lin quan cng nh i vi cn b thm nh cn cha c th. iu ny dn n tnh trng vic xem xt, nh gi d n cn s si, cc kt lun a ra cn chung chung hoc khng c kin nh gi c th, cn b khng c trch nhim trong cng vic, nh hng n cht lng ca cng tc thm nh d n. Mt khc, do c im thm nh d n u t TCTXD l thm nh ni b v tnh chuyn nghip khng cao nn i vi nhng d n ln, phc tp v k thut, c lin quan n nhiu ngnh, nhiu lnh vc cn b thm nh lng tng trong x l cng vic. Bn cnh , TCTXD hot ng theo m hnh qun l chc nng, phng u t c giao nhiu cng vic t qun l, theo di cc d n ca TCT v cc cng ty trc thuc, thm nh d n, thm nh thit k k thut, tng d ton, gim st qu trnh thi cng... song lc lng mng, khng chuyn nghip do vy gp kh khn nu TCT thc hin nhiu d n cng mt lc. Mt khc, do thi gian thm nh d n b gii hn cn b thm nh khng th thm nh d n cng phu, chi tit vi y cc ni dung. Cn b thm nh (i vi nhng TCT mnh c nhiu d n) phi m ng mt khi lng cng vic qu ln. Trng hp h s d n cha y , cht lng cha p ng yu cu khi i hi phi b sung, sa i nhiu ln. Thi gian quy nh hon thnh cng vic ng hn l mt n lc rt ln. Do thm nh phn thit k c s ca d n theo quy nh thuc thm quyn ca cc c quan qun l nh nc v xy dng (trong mt s trng hp TCT c thm quyn thm nh thit k c s i vi cc d n thuc lnh

105
vc qun l nhng phi c kin ca a phng v quy hoch xy dng v bo v mi trng) thi gian ly kin lu, nh hng n tin tip theo ca cng vic. y l nguyn nhn dn n vic thm nh mt s ni dung cha k lng, y , i khi mi dng li mc kim tra v hnh chnh v php l. V thi gian c hn nn cn b thm nh t i thc t, kho st, khng lin h vi cc c quan bn ngoi thu thp thng tin v d n t nhiu ngun, da ch yu trn h s d n, thng tin phc v thm nh cn thiu v cha a dng. Cc d n u t ca TCTXD v cc n v thnh vin ch yu l cc d n xy dng gn lin vi t. Do vy, vic phi hp nhp nhng, c hiu qu vi chnh quyn a phng, cc c quan c lin quan l rt cn thit gp phn cho vic thc hin d n. Tuy nhin, trn thc t, vng mc nhiu nht cc d n hin nay l vn n b gii phng mt bng. Hin ti, nhiu nh mc, n gi cha c trong quy nh ca nh nc v khng d xc nh ngay t u nh chi ph gii phng mt bng. Trong thm nh cha quan tm y n phng n t chc qun l d n c th l cc b phn v mi quan h ca cc ch th tham gia qun l d n. Kt qu thm nh dng nh ch trng n nhng con s d bo hn l iu kin vn hnh trn thc t. Trong quy trnh t chc thm nh d n TCT s phi hp gia hai nhm tham gia trc tip l nhm chuyn mn v nhm qun l cn cha hiu qu. Cha tch bch r v c nhng bin php hn ch nh hng ca nhm qun l n kt qa thm nh d n. V nguyn tc, vic phn tch, nh gi d n l ca nhm chuyn mn, vic la chn v quyt nh u t l ca nhm qun l. Tuy nhin trong nhiu trng hp, d n c trin khai thc hin do mun ca lnh o doanh nghip nhiu hn. Tin trnh c phn ho TCTXD v cc n v thnh vin ang trong qu trnh trin khai. Mt s TCTXD hon thnh c phn ho tan b, mt s TCT vn ang trong giai on chuyn i. Do vy, s thay i trong c ch hot ng, trong cch thc qun l v nhn s cng c nhng nh hng khng nh n hot ng u t ca doanh nghip trong c cng tc thm nh d n u t. Mc khc, nh hng ca mi trng bn ngoi cng c nhng tc ng n cc doanh nghip hot ng

106
trong lnh vc xy dng nh th trng bt ng sn c s lng chm, cc c ch chnh sch c lin quan hay thay i, s tng gi ca ngoi t mnh, s thay i theo chiu hng gia tng ca cc nguyn vt liu u vo c bit l cc nguyn vt liu phi nhp khu nh xng du, st thp, nhng thch thc i vi doanh nghip xy dng khi Vit nam gia nhp t chc thng mi th gii WTO cng l nhng nguyn nhn khch quan c nh hng n hot ng u t ni chung v cng tc thm nh d n u t. 2.3.3.3 V i ng cn b thm nh Phng u t ca TCTXD (cc cng ty thnh vin) c chc nng thm nh d n u t (ca TCT v ca cc cng ty thnh vin giai on cha chuyn i). Nhn s lm cng tc thm nh d n tuy c o to chnh quy cc trng i hc tuy nhin phn ln c thuyn chuyn t cc phng ban khc i vi cn b c thm nin v c kinh nghim. Vic thuyn chuyn ch yu t hai phng c lin quan l ti chnh v k thut. Trong mt s d n, s phi hp gia hai b phn ny khng tt do khng ng quan im nn nh hng n cht lng v tin thm nh d n. Mt khc, do tnh chuyn nghip khng cao nn i vi nhng d n ln c tnh cht k thut phc tp, cn b thm nh cn lng tng. mt s TCT, do trnh ca cn b thm nh hn ch v nhng kin thc kinh t nn vic xem xt, nh gi d n di gc k thut nhiu hn. B phn ti chnh tuy c phi hp trong cng tc thm nh d n nhng mang tnh cht thu xp vn hn l s dng cc phng php thm nh tnh ton dng vo, dng ra ca d n. Do m hnh qun l theo chc nng, cn b Phng u t khng ch thc hin thm nh d n m cn lm cc cng vic khc theo nhim v c giao nn p lc i vi cng vic l rt ln. Vic tp trung tt c cc d n vo cng mt u mi trong khi i vi cc TCTXD mnh, mt nm phi thm nh v trin khai rt nhiu d n khin cho mt cn b phi ph trch nhiu d n khc nhau nn khng th chuyn su vo tng d n mt. iu ny nh hng n cht lng cng tc thm nh, kt qu nh gi mang tnh cht ph duyt nhiu hn. Mc hiu bit v k nng vn dng cc quy ch, lut php v qun l kinh t, qun l u t - xy dng mt s TCT cn hn ch do vy dn n hu qa l c bit vn c d n sau khi c thm nh mt s ch tiu khng ph hp vi nh

107
hng qun l v m ca ngnh v ca nn kinh t nn phi tin hnh thm nh li, gy lng ph v nh hng n tin cng vic. S d n phi ngng thc hin trong nm 2005 theo Bo co gim st u t l 9 d n (chim 1.54%). [5] i ng cn b lm cng tc thm nh cn hn ch v trnh chuyn mn, cha c kinh nghim trong thm nh d n c bit i vi cc d n ln, phc tp, c lin quan n nhiu ngnh, nhiu lnh vc. Nhiu ni dung cn b thm nh cn lng tng, cha ch ng trong vic mi chuyn gia, cha x l cc vn pht sinh kp thi. Mc chnh xc ca cc kt lun a ra cn cha m bo. Vic s dng cc phng php thm nh trong thc t cn nhiu hn ch, mi ch dng li cc phng php truyn thng mang tnh cht nh gi s tun th php lut hn l nhng nhn xt c th i vi tng ni dung. Trn thc t, phng php ny c nhiu u im l n gin, nhanh chng, t tn km v mt nhiu thi gian. Tuy nhin, do c th ca cc d n u t xy dng, s dng vn ln, c lin quan n nhiu ngnh, nhiu lnh vc, i hi c s tham gia ca nhiu lc lng. Mt khc, thi gian k t khi hnh thnh, thc hin cho n khi khai thc, vn hnh d n thng rt lu di, nn c nhiu yu t tc ng n. Do vy, vic p dng phng php truyn thng, kim tra, so snh l rt cn thit trong i chiu, xem xt h s ca d n vi cc vn bn php quy ca Nh nc, vi cc tiu chun nh mc ra tuy nhin nu ch dng li th cha . Vic qu lm dng phng php ny, ch yu l kim tra tr li cu hi ng hay sai m cha i vo chiu su ca vic phn tch, nh gi, cha a ra c nhng nhn nh c th i vi tng kha cnh ca d n nh hng n cht lng cng tc thm nh d n. i vi cc phng php khc nh d bo, phn tch nhy cm hoc trit tiu ri ro, do trnh hn ch cng vi vic thiu nhng thng tin cn thit nn cn b thm nh TCTXD v cc cng ty thnh vin cha tip cn c hoc nu p dng th mi cho nhng kt qu ban u. Do vy, mc tin cy, chun xc ca cc kt qu phn tch, nh gi cha c chun xc cao. Mc khc, v pha c ch, chnh sch vic p dng tiu chun, quy chun cha y hay kh c th xc nh c cc nh mc cng l nhng vn gy lng tng cho cc cn b thm nh hin nay. Cc quy chun v tiu chun xy dng ca mt s ngnh khng cn ph

108
hp vi trnh pht trin kinh t x hi. mt s lnh vc, cc quy chun v tiu chun cha c ban hnh chnh thc. Do vy, n v lp d n v thm nh d n u da vo thc t l chnh xem xt, nh gi nn nhiu khi thiu chnh xc v thiu thng nht. Trong nhiu trng hp, vic xc nh cc nh mc kh khn dn n cng tc thm nh trn thc t cn mang tnh cm quan, khng chnh xc. Vic p dng phng php d bo cha c ch trng. Phng php d bo c s dng nhiu trong phn tch, xem xt ni dung th trng, d bo cc yu t u vo, u ra v s thay i ca cc yu t ny. Nhiu d n do thm nh khng k v ni dung th trng dn n khng hiu qa khi i vo khai thc, vn hnh. Phng php phn tch nhy cm c thc hin, tuy nhin ch dng li mt s d n ln, c nhiu yu t nh hng. i vi nhng d n ny, vic l chn mt s yu t a vo phn tch nhy cm cn cha ph hp. Ba yu t hay c a ra xem xt l tng mc u t, gi bn sn phm v chi ph vt liu chnh. Tuy nhin, khng phi d n no cng b nh hng ca 3 yu t ny. Mt khc, s giao ng ca cc yu t ny ch xc nh trong khong cn thit. Nu bin giao ng xc nh qu ln th nhng phn tch dng nh khng c ngha. Bn cht ca phn tch nhy cm l xc nh nhng yu t m d n nhy cm khi c nhng thay i. iu c ngha l khi c s thay i nh ca yu t ny d n chuyn t trng thi hiu qa sang khng hiu qu. Tuy nhin vic xc nh nhng yu t l g v mc giao ng nh th no vn l vn t ra khi p dng phng php ny trong thc t. Vic nh gi nhng tc ng ca d n n mi trng, x hi trong qu trnh thm nh d n u t TCTXD cn b xem nh. Do thiu nhng cng c v phng tin nh gi nn vic vn dng cc phng php nh gi ni dung ny cha y mi dng li nhng nh gi nh tnh l ch yu. Vi nhng phn tch trn, tc gi cho rng vic p dng cc phng php mi, hin i c thc hin song cn cha y v cha em li hiu qu nh mong mun. Bn cnh , o c ngh nghip, phm cht cn b cng l nhng yu cu cn c ngi lm cng tc thm nh. mt vi ni, mt vi n v cng c nhng hin tng tiu cc, biu hin ca s sa a, xung cp v o c, gy tht thot,

109
lng ph tin ca, ti sn ca Nh nc v ca doanh nghip. Tnh ch ng, tch cc v tinh thn trch nhim trong cng tc ca mt b phn cn b thm nh cn hn ch. Vic phi hp vi nhau gii quyt vn cha cht ch. iu phi cng vic cn cha linh hot gia cc cn b thm nh trong Phng u t, gia Phng u t vi cc phng chc nng khc trong TCT v vi cc c quan qun l nh nc c lin quan. Do dn n vic nh gi d n thiu khch quan, cng nhc v my mc. Bn cnh , h thng cc vn bn php quy ca Nh nc trong qu trnh thm nh i khi cn thiu, cha y , ng b li hay thay i gy kh khn trong cng tc thm nh d n. Mt khc, do chi ph v thi gian thm nh b khng ch nn cn b thm nh t i tm hiu thc t, xung hin trng kim chng li nhng thng tin trong h s d n, hn ch trong vic thu thp cc thng tin c lin quan phc v cho cng tc thm nh. i vi nhng d n phi thu t vn: Vic thu t vn c k kt theo hp ng kinh t trn c s Hi ng xt chn ca TCT (hoc ca cng ty thnh vin). Qu trnh xt chn t vn thng da ch yu trn mi quan h vi TCT, c thi k mc tiu l to thm vic lm cho cc n v thnh vin trc thuc m cha ch trng nhiu n cht lng sn phm, n nng lc, kinh nghim v uy tn ca t chc t vn. Mt khc, cc t chc t vn thng thm nh theo kin ca ch u t do vy cha m bo trit tnh khch quan trong thm nh d n. 2.3.3.4 V thu thp v x l thng tin Vic thu thp thng tin cha y , nhiu khi cn mang tnh hnh thc. Cn b thm nh cc TCT t i tm hiu thc t m ch yu l da vo thng tin t h s d n do vy nh hng n tnh chnh xc ca thng tin v vic tnh ton cc ch tiu phn tch d n c bit l phn tch ti chnh d n. Do c im ca cng tc thm nh TCTXD l tnh chuyn nghip khng cao nn khi tin hnh thm nh d n no mi trin khai tm hiu lnh vc hoc thnh lp tiu ban thm nh theo chuyn ca d n do vy khng ch ng trong cng vic v khng hiu qu. Vic thu thp thng tin cho cng tc thm nh cn cha y , chnh xc v kp thi. Kh nng cp nht thng tin cn nhiu hn ch. Trung tm thng tin ca cc TCTXD vi chc nng ch yu v tin hc, qun l d liu, nhng thng tin phc

110
v cho cng tc thm nh d n cn hn ch v khng y . Cn b thm nh thc hin cng vic phi t i thu thp v tm kim cc thng tin c lin quan. Vic khai thc thng tin phc v thm nh d n u t Trung tm thng tin cn hn ch v khng hiu qu. Ngoi ra, vic la chn loi thng tin no, t ngun no cn thit phc v cho cng tc thm nh cn b xem nh. Cc cn b thm nh ch yu da trn h s d n trnh m t hoc khng i kho st th trng, thu thp thng tin t cc ngun khc. Do vy, vic xem xt, nh gi d n i khi cn cm quan v phin din. Bn cnh , vic x l cc thng tin thu thp cn hn ch. iu ny ph thuc nhiu vo trnh , kh nng ca cn b thm nh. Cc phn mm chuyn dng cho cng tc thm nh cn thiu, cha thng nht v cha c xy dng mt cch c h thng t B ch qun - TCT n cc n v thnh vin trc thuc. H thng thu thp v x l thng tin cha p ng tt yu cu ca cng tc thm nh d n u t, cha mang y tnh khch quan. Khi thm nh vic ly thng tin ca mt d n trong nc no lm c s so snh l cha . Hn na, hot ng u t i hi c lng thng tin chnh xc, kp thi trn nhiu lnh vc nh php lut, kinh t, x hi, mi trng. Trong khi vic tin hnh thm d nhu cu ca ngi tiu dng v sn phm dng nh khng c hoc nu c th rt yu. Vic nh gi hon ton xut pht t gc ch quan ca ngi lp do cha c h thng tiu chun nh mc c th, h thng c s d liu lin quan n lnh vc ca d n t xc nh i th cnh tranh, th phn v xu hng pht trin ca sn phm trong tng lai.

*****
Bng cc s liu c th, thng qua phng php phn tch v tng hp, kt hp l thuyt vi thc t, chng 2 lun n tp trung phn tch, nh gi thc trng cng tc thm nh d n ca cc TCTXD trc thuc B xy dng Vit nam giai on 2001-2005. Vic phn tch thc trng c tip cn t nhng nh gi tng quan v cc TCTXD trong qu trnh hnh thnh pht trin, m hnh t chc hot ng, phn cp qun l u t n hot ng u t v cng tc thm nh d n u t. lm r hn thc trng, lun n phn tch bi cnh ca cng tc thm nh d n cc TCTXD trong qu trnh hon thin c ch chnh sch c lin quan n

111
u t - xy dng. Nhng ng gp ch yu trong chng 2 ca lun n bao gm: nh gi tng quan cc TCTXD trc thuc B Xy dng Vit nam (y c xem l in hnh cho cc TCTXD Vit nam) t qu trnh hnh thnh pht trin, m hnh t chc hot ng, phn cp qun l u t trc v sau chuyn i. Phn tch v nh gi ton din thc trng cng tc thm nh d n u t cc TCTXD trc thuc B Xy dng giai on 2001-2005 trn cc ni dung: bi cnh ca cng tc thm nh, t chc thm nh, ni dung v phng php thm nh. a ra nhng tn ti trong cng tc thm nh d n cc TCTXD thi gian qua. Nhng tn ti l: (1) cha nhn thc y v ngha v vai tr ca cng tc thm nh d n trong iu kin mi (2) phi hp trong t chc thm nh d n cha hp l, hiu qu. Trnh ca i ng cn b, cng c v phng tin thm nh cha p ng yu cu. Vai tr ca cng tc kim sot cht lng thm nh cn yu km (3) ni dung thm nh cha y , cn nhiu im bt cp (4) phng php thm nh cn n gin, truyn thng. T , lun n phn tch nguyn nhn ca nhng tn ti. Theo tc gi, nhng nguyn nhn bao gm: (i) c ch qun l v cc chnh sch c lin quan, (ii) s phi hp trong t chc thm nh, (iii) i ng cn b thm nh, (iv) thu thp v x l thng tin. Nhng phn tch, nh gi thc trng v cng vi cc l gii trong chng 2 l c s xut gii php nhm hon thin cng tc thm nh d n ca cc TCTXD Vit nam trong iu kin phn cp qun l u t v chuyn i m hnh hot ng.

112 CHNG 3 MT S GII PHP HON THIN CNG TC THM NH D N U T THUC CC TNG CNG TY XY DNG VIT NAM TRONG IU KIN PHN CP QUN L U T
3.1 XU HNG PHT TRIN CA CC TNG CNG TY XY DNG VIT NAM THI GIAN TI

3.1.1 C hi v thch thc ca cc Tng cng ty xy dng Vit nam trong iu kin phn cp qun l u t v chuyn i m hnh hot ng Chuyn i nn kinh t sang c ch th trng c s iu tit ca nh nc theo nh hng XHCN cng vi qu trnh sp xp v i mi cc DNNN, m hnh TCT 90,91 qua mt thi gian hot ng th hin r nhng u vit trong thc t, gp phn thc y qu trnh tch t v tp trung vn, nng cao kh nng cnh tranh, tng bc to lp doanh nghip thnh nhng tp on kinh doanh mnh. Vic thnh lp cc TCTNN gp phn thc hin ch trng xo b dn ch B ch qun, cp hnh chnh ch qun nh trc y, xo b trong nhn thc v quan im v s phn bit gia cc thnh phn doanh nghip, gia doanh nghip Trung ng vi doanh nghip a phng, tng cng vai tr qun l Nh nc i vi cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t, nng cao hiu qu hat ng. y l mt trong nhng ch trng ln ca ng v Nh nc trong cng cuc i mi kinh t Vit Nam. Sau mt thi gian di thc hin theo m hnh TCTNN, thch ng hn na trong bi cnh hi nhp, s phn cp mnh cho doanh nghip trong hat ng trong c qun l u t, m hnh ny cn c s thay i cho ph hp. Lut Xy dng, Lut u t, Lut Doanh nghip c ban hnh, c bit l Lut Doanh nghip i vo cuc sng khi m hnh TCTNN khng cn ph hp m chuyn sang hot ng theo hnh thc tp on kinh t, cng ty m cng ty con, cng ty c phn. Vic chuyn i ny l cn thit v: (1) ph hp vi c ch th trng, vi xu th hi nhp kinh t quc t (2) gim bt s can thip ca nh nc trong hat ng ca cc doanh nghip (3) nng cao hiu qu hot ng ca doanh nghip. Vic chuyn i m hnh hot ng to iu kin cho doanh nghip tham gia tch cc hn na trn th

113
trng, khi dy tnh ch ng sng to, phn bit r chc nng qun l ca nh nc v chc nng qun tr doanh nghip. Qu trnh i mi c ch QLNN i vi cc doanh nghip nh nc gn vi vic trao quyn iu hnh doanh nghip t ch trong hot ng sn xut kinh doanh. y l mt yu cu cn thit v cng l mt trong nhng ci cch v phng thc qun l nng cao hiu qu hot ng, bo m quyn t ch tht s cho cc doanh nghip hot ng c hiu qu trn th trng. Trong giai on 2001-2005, nhiu TCTXD Vit nam thc hin chuyn i m hnh hot ng, cc doanh nghip c nhiu chuyn bin mnh, gi tr sn xut kinh doanh t v vt k hoch vi tc tng trng nhanh, n nh, doanh thu, li nhun v thu nhp bnh qun u ngi tng qua cc nm. Nhiu TCTXD th hin vai tr l nhng doanh nghip hng u trong u t xy dng mt s lnh vc c th nh: Tng cng ty xut nhp khu v xy dng Vit nam (VINACONEX), Tng cng ty xy dng H ni, Tng cng ty u t v pht trin h tng (LICOGI), Tng cng ty u t v pht trin nh (HUD).Cc TCTXD to dng c thng hiu ring c cc nh u t trong v ngoi nc bit n nh: u t xy dng cc Trung tm thng mi ln, cc nh my sn xut vt liu xy dng, sn xut xi mng, cc khu th mi, nh chung c cao tng, cc cng trnh ng giao thng, c s h tng v cc khu cng nghip... Cng vi vai tr ch u t, cc TCTXD cn tham gia u thu, thng thu vi s lng ln cc cng trnh trong c nhiu cng trnh trng im cp quc gia. Tip tc nhng thnh cng c, cc TCTXD trc thuc B Xy dng v cc TCTXD Vit nam ra phng chm a dng ho nghnh ngh, a dng ho sn phm, a dng ho s hu. y khng ch l khu hiu hnh ng m cn l mc tiu vn ti xy dng cc TCT tr thnh nhng tp on kinh t vng mnh ca quc gia. Vi phng chm ny, c cu ngnh ngh, c cu u t trong cc TCTXD c nhng thay i ng k. Ngoi hot ng trong lnh vc xy lp, sn xut vt liu xy dng, cc TCTXD cn thc hin nhiu hot ng khc nh t vn, tham gia lin doanh, lin kt vi nc ngoi. Nhng c hi v thch thc t ra cho cc TCTXD Vit nam trong iu kin

114
phn cp qun l u t v chuyn i m hnh hot ng l: Th nht, hot ng theo c ch th trng c s qun l ca Nh nc theo nh hng XHCN vi xu th hi nhp su rng vo nn kinh t th gii, cc TCTXD c rt nhiu c hi u t, c th ch ng tm kim cc ngun vn t bn ngoi, cc i tc thc hin u t. C ch th trng to ra s cnh tranh gay gt nhng cng l iu kin thun li cc doanh nghip xy dng trng thnh v pht trin vng mnh. Vi s chuyn i nhanh chng, nhiu TCTXD mnh dn huy ng cc ngun vn thc hin u t. Ngun vn tn dng u t pht trin ca Nh nc, vn tn dng do Nh nc bo lnh, vn vay u i t cc Qu h tr v vn huy ng hp php ca doanh nghip ng gp khng nh cho vic thc hin cc d n u t. y l nhng ngun vn u t b sung ng k bn cnh vn t c ca doanh nghip thc hin cc d n. Vic a dng ho cc ngun vn u t, vic thc hin theo c ch t vay t tr khuyn khch cc doanh nghip chu kh, sng to, ch ng tm kim cc c hi u t c trin vng trn th trng. Cc doanh nghip ch trng n hiu qu u t, kh nng tr n v quan tm nhiu n nhng li ch thc s do d n em li. c bit s pht trin nhanh chng ca th trng xy dng, nhng yu cu i hi bc thit ca x hi c c nhng cng trnh phc v sn xut kinh doanh cng nh sinh hot l nhng c hi thun li cho mi doanh nghip c th t sc mnh tn ti v pht trin. Th hai, nhng thay i trong c ch qun l u t - xy dng c bit l s phn cp mnh hn cho doanh nghip trong hot ng u t gip cho cc TCT, cc cng ty thnh vin tho b c nhng ro co, mnh dn, nng ng, t ch tm kim nhng c hi u t ph hp. Nhiu TCTXD i tin phong trong vic u t vo cc lnh vc mi, c nhiu ri ro nhng cng em li hiu qu cao nh u t xy dng cc nh my xi mng, cc cng trnh thu in, u t xy dng c s h tng cc khu cng nghip. Mt s TCTXD to c thng hiu ring cho mnh, i u trong mt s lnh vc xy dng nh: Tng cng ty Sng c th mnh trong u t xy dng thu in v hm giao thng ng b, Tng cng ty VINACONEX, Tng cng ty xy dng s 1 c th mnh v ng dng cng ngh mi trong xy dng cu, ng v khu th mi, Tng cng ty xy dng H ni v cc

115
cng trnh dn dng trng im, quan trng ca quc gia, Tng cng ty HUD u t xy dng v qun l khu th mi.Vi nhng th mnh ring c ca mnh, cc TCT s tip tc thc hin c nhng nhim v c giao cng nh p ng c nhng i hi ca nn kinh t. Th ba, hn hn cc doanh nghip xy dng nh b trong nc vi th mnh v vn, v nhn lc, v my mc thit b v trnh qun l cc TCTXD sn sng ch ng tham gia vo qu trnh hi nhp khu vc v th gii. Nhng bin chuyn ca nn kinh t khu vc v th gii i hi cc doanh nghip cn phi c nhng i mi thch ng nhanh hn, mnh dn hn v sn sng ng u vi nhng kh khn trc mt. y l c hi nhng cng l thch thc t ra cho cc TCTXD trong thi gian ti. Tuy nhin, nu so snh vi cc tp on kinh t trn th gii m c th l cc tp on xy dng th quy m, nng lc ca cc TCTXD Vit nam cn nh b. c th thc hin c nhng hp ng vi cc i tc nc ngoi i hi trong thi gian ti cc TCTXD cn phi chun b cho mnh nhng iu kin cn thit, ci tin phng thc hot ng c th vn ln cng khu vc v th gii. Thi gian ti, cc TCTXD tip tc qu trnh chuyn i m hnh hot ng thnh Tp on xy dng gm nhiu TCT mnh, thc hin m hnh Cng ty m cng ty con nng cao hiu qu hot ng. Vic chuyn i m hnh hot ng gip khai thc th mnh, khc phc nhng yu km trong tng TCTXD. Tuy nhin, mt vn t ra l khi thnh lp cc t chc xy dng c quy m ln cn phi tnh n cc bin php chng c quyn v khng lm mt tnh cnh tranh ca th trng. Do vy thi gian ti, cc c quan qun l nh nc c th l B ch qun cn thit phi r sot li quy hoch, chuyn i cc DNNN mt cch hp l trong ch trng n s lng, chng loi ngnh ngh hay sn phm cng nh a bn hot ng mt mt va m bo tnh cnh tranh mt khc trnh c tnh trng chng cho v chn p nhau nh hin nay. Th t, m hnh hot ng ca cc TCT ni chung v cc TCTXD thi gian qua nhn chung kh hiu qu. Tuy nhin, thch ng vi iu kin mi, i hi cc TCTXD cn thit phi c nhng ci cch mnh hn na. Qu trnh thc hin c phn ho cc TCTXD t c nhng kt qu bc u. Thi gian ti cc TCTXD v cc n v thnh vin tip tc duy tr nhng kt qu t c v thc hin thnh cng

116
vic chuyn i m hnh hot ng. Th nm, yu cu cng cao v cht lng cng trnh t ra cho cc TCTXD nhiu vn cn gii quyt. y l c hi nhng cng l nhng thch thc t ra cho cc TCTXD trong thi gian ti cn thit phi xem xt tng khu, tng cng vic ca qu trnh to ra sn phm. Hot ng trong lnh vc u t xy dng, mt lnh vc c kh nhiu iu kin km theo i hi cc doanh nghip, cc t chc cng nh mi c nhn cn c s c gng n lc hn lc no ht. Th su, thiu vn, qui m nhn chung c kh hn trc nhng so vi cc tp on xy dng trn th gii th cc TCTXD Vit nam cn rt nh b, do vy vic tham gia thc hin cc cng trnh ln, trng im, s tham gia u t th trng nc ngoi hay kh nng cnh tranh vi cc doanh nghip xy dng nc ngoi cn rt hn ch. y cng l nhng mc tiu i hi cc doanh nghip xy dng Vit nam cn thit phi hng n trong nn kinh t vi s hi nhp su rng nh hin nay. Th by, trnh chuyn mn, kh nng qun l ca cc cn b, lnh o cc TCT nhn chung c nhiu tin trin song vn cn km so vi cc nc trong khu vc. Hi nhp su vo khu vc v th gii i hi Vit nam c bit l cc TCT cn trang b cho mnh nhng kin thc v hi nhp, ngoi ng, cng ngh, nm bt nhanh nhng thnh tu ca th gii thc hin chuyn bin. Cui cng, c ch t chu trch nhim i hi cao trch nhim v tinh thn lm vic ca c nhn cng nh t chc. Cc c nhn, t chc phi chu trch nhim i vi cng vic ca mnh. C ch chu trch nhim cng i hi mi c nhn cn phi c gng. Trong m hnh hot ng, chng ta thy vai tr quan trng ca HQT v Ch tch HQT ca TCT v cc doanh nghip thnh vin. 3.1.2 nh hng u t ca cc Tng cng ty xy dng Vit nam thi gian ti Trong Chin lc pht trin kinh t x hi 2001-2010, i hi ng ton quc ln th IX ra nh hng pht trin ngnh Xy dng l: Tng cng QLNN v quy hoch, kin trc v xy dng. Pht trin ngnh xy dng t trnh tin tin trong khu vc, p ng nhu cu xy dng trong nc v c nng lc u thu cng trnh xy dng nc ngoi, ng dng cng ngh hin i, nng cao cht lng v hiu lc quy hoch, nng lc thit k, xy dng. Pht trin cc hot ng t vn v

117
cc doanh nghip xy dng, trong ch trng cc doanh nghip mnh theo tng lnh vc. [27, tr 21-23 ] Thi gian qua, cc TCTXD c nhng s bin i mnh m, c bit trong giai on 2001-2005. im ni bt ca cc TCTXD l t duy nhy bn, ch ng, sng to, tip cn v ho nhp nhanh vi c ch th trng, ch trng chuyn dch c cu ngnh ngh, sn phm, thc hin phng chm a dng ho sn phm v dch v; a phng ho quan h v a dng ho s hu. Cc TCTXD huy ng nhiu ngun lc cho u t pht trin. Doanh thu v li nhun ca cc TCTXD gia tng nhanh chng, m bo tc tng trng n nh bnh qun 15%/nm. Cc TCTXD c nhng thay i cn bn v cht, ch ng vn ln va lm ch u t ca nhiu d n ln, va lm nh thu, m bo tng trng kinh t, tng cng phc li x hi, bo v mi trng v mc tiu pht trin bn vng. c bit, y mnh u t xy dng c s vt cht k thut, nng cao nng lc v hiu qu sn xut kinh doanh, nng cao trnh qun l, tng cng kh nng tch t vn n nm 2010 tr thnh nhng tp on kinh t mnh. Mc tiu n nm 2010, t trng doanh s sn xut cng nghip chim 20-25% trong tng gi tr, sn lng sn phm cng nghip gia tng. Cc TCTXD quan tm n cng tc u t ngay t nhng nm 1990 ca th k XX. Thc hin phng chm a doanh, a dng ho sn phm, tng bc chuyn i c cu cc lnh vc kinh doanh, tng cng u t nng cao gi tr sn xut, p dng cng ngh k thut mi, tng hm lng tr tu trong kt cu sn phm, hot ng u t cc TCTXD c ch trng c v chiu rng ln chiu su. Cc TCTXD lun coi trng u t i mi cng ngh, nng cao nng lc sn xut kinh doanh. Ch tnh ring v trang b my mc, cng ngh k thut, tnh n nay cc TCTXD thc hin u t mi hng trm thit b, my mc ca cc nc pht trin nh: c, M, Nht, Thu in.... vi gi tr hng trm nghn t ng. Cc TCT lun ch trng u t pht trin khoa hc v cng ngh trong khuyn khch vic tng cng p dng cc thnh tu khoa hc cng ngh tin tin vo sn xut kinh doanh. Ch trng u t pht trin ngun nhn lc theo hng ch ng hi nhp quc t. Chin lc pht trin ca cc TCTXD trong giai on 2006-2010 l coi trng

118
vic i mi, sp xp v nng cao hiu qu ca doanh nghip, trong c phn ho vn c xc nh l khu then cht, l nhim v u tin s 1 ca mt s TCTXD, chuyn i mnh c cu sn xut kinh doanh, a dng ho ngnh ngh v s hu, m bo vic lm v nng cao i sng ca ngi lao ng. ng thi tng cng c s vt cht k thut v cc iu kin cn thit nng cao sc cnh tranh, sn sng bc vo hi nhp quc t. Thi gian ti, tip tc kin ton, nng cao hiu qu hot ng ca cc TCT. Ngh quyt i hi ln th IX ca ng ch r " Kin ton t chc, nng cao hiu qu cc TCT theo m hnh Cng ty m cng ty con, kinh doanh a ngnh tng hp trn c s ngnh chuyn mn ho, gi vn thuc nhiu thnh phn kinh t cng tham gia kinh doanh, lm nng ct hnh thnh mt s tp on kinh t mnh mt s ngnh v lnh vc trng yu ca nn kinh t quc dn [20, tr 319]. Trn tinh thn , cc TCTXD cn kin ton li theo hng tp trung ngun lc chi phi nhng ngnh, lnh vc then cht, lm nng ct thc y tng trng kinh t. Trong trng hp khng iu kin pht trin thnh TCT nn thu gn li v thc hin chuyn i s hu, gii th. Nn xy dng nhng TCT mnh trn cc kha cnh: vn ln, mc thu np ngn sch cao, trnh cng ngh tin tin, hiu qu sn xut kinh doanh cao, c kh nng cnh tranh trong nc v quc t. Ch c nh vy cc TCTXD mi thc s pht huy c vai tr trong hot ng u t pht trin, nng cao hiu qu hot ng. Cc TCTXD cn tip tc thc hin a dng ho kinh doanh trn c s chuyn su theo ngnh, chuyn i m hnh hot ng ch yu l " Cng ty m cng ty con, thnh lp cng ty ti chnh trong TCT huy ng vn, iu ho vn gia cc cng ty thnh vin v lin kt vi bn ngoi. Trong c ch th trng c s cnh tranh gay gt, c bit s hi nhp su rng ca Vit nam vo khu vc v quc t, i hi mi doanh nghip cn phi xc nh hng i ng, nh gi ng thc lc v tm cch thch ng nhanh vi c ch th trng. Trong chin lc pht trin ca mnh, nh hng u t ca cc doanh nghip rt quan trng. Vi phng chm tip tc a doanh, a dng ho sn phm, tng bc chuyn i t trng c cu cc lnh vc hot ng sn xut kinh doanh,

119
tng cng u t nng cao gi tr sn xut cng nghip, p dng nhng tin b k thut v cng ngh mi, tng hm lng tr tu trong c cu sn phm, thc hin vic sp xp li doanh nghip, y mnh c phn ho, pht trin ngun vn huy ng, thc hin a s hu vn, phn u tng bc xy dng cc TCT thnh nhng Tp on kinh t vng mnh. Thi gian ti nh hng u t ca cc TCTXD Vit nam l: Mt l, tip tc tng cng huy ng vn, y nhanh qu trnh tch t v tp trung vn, hnh thnh nhng TCTXD c qui m vn ln, c th thc hin tt hai vai tr trong nn kinh t c bit l vai tr lm ch u t. Hai l, tip tc chuyn dch c cu u t theo hng ngy cng linh hot, u t c trng tm, trng im. Tng TCTXD c gng phn u tham gia thc hin u t cc cng trnh trng im trong nhiu lnh vc. Cc TCTXD cn c s lin kt vi nhau, h tr nhau khi cn thit. Ba l, tip tc u t nng cao trnh cho i ng cn b, cng nhn vin trong ton TCT cng nh cc n v thnh vin trc thuc. Tng bc trang b ng b cc c s vt cht k thut phc v tt cho cng tc qun l hot ng u t v hot ng chung ca TCT. Bn l, nng cao cht lng sn phm, cht lng cng trnh tng bc t yu cu chun ca quc t. Tng cng cng tc gim st v kim tra trong ton b qu trnh hnh thnh v thc hin u t, cc d n trong ton TCT v cc n v thnh vin trc thuc. Nm l, phn nh r trch nhim ca cc ch th trong hot ng u t c bit l ch u t. Ch u t phi chu trch nhim trong vic lp, thm nh v quyt nh u t i vi cc d n s dng vn tn dng, vn u t pht trin ca doanh nghip v cc ngun vn hn hp khc. Tng cng kim tra, gim st cht ch trong tng khu cng vic trnh tht thot, lng ph ti sn, vn u t. Cui cng, nng cao trch nhim c nhn trong vic ra quyt nh u t. Cn c nhng ch ti thch hp x l nhng ngi lm sai, gy tht thot lng ph ln ti sn, tin bc ca doanh nghip v ca Nh nc.
3.2 H THNG CC QUAN IM HON THIN CNG TC THM NH D

120
N U T CA CC TNG CNG TY XY DNG VIT NAM TRONG IU KIN PHN CP QUN L U T

nng cao cht lng thm nh d n u t cc TCTXD, cn thit phi xy dng h thng cc quan im. Cc quan im ny l c s quan trng nh hng cho qu trnh thc hin. Vic xy dng cc quan im hon thin cng tc thm nh d n u t cc TCTXD l rt cn thit, l mt trong nhng ni dung quan trng trong qu trnh thc hin i mi v hon thin cng tc thm nh d n u t. Trong iu kin phn cp qun l u t v chuyn i m hnh hot ng cc TCTXD cc quan im hon thin cng tc thm nh d n u t l: 3.2.1 Quan im thm nh d n u t phi tun th nhng quy nh ca php lut, m bo tnh hp php. Quan im ny cho rng d n u t c hnh thnh v thc hin phi tun th nhng quy nh ca php lut. Ch trng, chnh sch, quy hoch pht trin kinh t x hi ca Nh nc, a phng, quy hoch pht trin ngnh, h thng cc vn bn php quy l nhng cn c php l quan trng cho cng tc thm nh d n. Vi quan im ny, h s d n phi m bo tnh hp php. Cn b thm nh tin hnh kim tra, xem xt tnh hp php i vi cc ni dung ca d n. Do c im cc d n c trin khai TCTXD l cc d n u t xy dng, c tnh cht lin ngnh, vi nhiu lc lng tham gia to dng, qu trnh thc hin v khai thc d n trong thi gian di do vy cng tc thm nh cn lm r tnh hp php i vi tng ni dung ca d n. Bn cnh , h thng cc tiu chun, quy phm, nh mc trong tng lnh vc cng l nhng cn c cn thit thm nh. Cn b thm nh tin hnh kim tra, xem xt h s d n m bo nhng ni dung d n thc hin theo ng cc quy nh ca php lut. Ch c trn c s tun th nhng quy nh ca php lut mi m bo qu trnh trin khai thc hin sau ny ca d n c thun li, c hiu qu v khi cng tc thm nh d n mi thc hin tt vai tr l cng c qun l gip thc thi php lut. 3.2.2. Quan im thm nh d n u t phi m bo xem xt, nh gi ton din cc ni dung ca d n.

121
Quan im ny yu cu cng tc thm nh d n u t cn phi tin hnh phn tch, nh gi cc ni dung ca d n mt cch ton din. y l yu cu cn thit v ch c nh vy mi phn tch, nh gi d n k lng, nhn nhn t tng qut n chi tit, nh gi tc ng ca d n i vi cc tc nhn trong nn kinh t. qun trit quan im ny i hi cng tc thm nh mi TCTXD cng nh cc n v thnh vin cn xem xt, nh gi d n trn nhiu phng din. Vic xem xt, nh gi d n khng ch dng li phn tch ti chnh m cn phi thc hin cc phn tch khc nh phn tch kinh t v x hi ca d n. C nh vy kt qu phn tch, nh gi mi l c s tham mu cho cc cp c thm quyn ra quyt nh u t ph hp. cc TCTXD, cng tc thm nh d n c c im l thm nh ni b nn rt cn thit phi qun trit quan im ny. Trnh tnh trng i vi mt s ni dung c phn tch, nh gi y nhng vi nhng ni dung khc khng thc hin hoc nu c th s si. Quan im ny cng yu cu v pha nh nc, cc b ngnh c lin quan cn phi c nhng quy nh c th, nhng yu cu v ni dung thm nh trong tng giai on la chn, nh gi d n c bit v pha cc c quan qun l chc nng nh xy dng, mi trng, ti nguyn....Cc c quan qun l nh nc cn thit phi xy dng h thng cc tiu chun, quy phm, nh mc c th trong tng ngnh, tng lnh vc thun li cho cng tc thm nh d n. 3.2.3 Quan im thm nh d n u t phi m bo tnh khch quan. Tnh khch quan l mt yu cu quan trng cn c m bo trong sut qu trnh thm nh. D n u t c thm nh mt cch khch quan s trnh c cc quyt nh u t sai lm. Quan im khch quan cn c qun trit v nhn thc su sc cho cn b thm nh TCTXD v cc cng ty thnh vin hiu v thc hin nghim tc. Do cng tc lp d n u t thng manh tnh ch quan ca ngi son tho nn i hi cng tc thm nh d n - l giai on sau ca cng tc lp d n phi m bo yu cu khch quan. V bn cht, tnh khch quan c th hin l phi bm st vi thc t, khng c nhng kin ch quan, c li ca ring c nhn hoc ca mt nhm khi tin hnh phn tch, nh gi d n. m bo tnh khch quan trong qun l u t cn chng m hnh khp kn, phn nh r chc nng

122
nhim v ca hai nhm tham gia thm nh c th vic phn tch, nh gi l ca nhm chuyn mn, vic la chn d n l ca nhm qun l, gn kt qu cng vic vi trch nhim trnh tiu cc. Ch c m bo yu cu ny cc d n u t c xem xt trn quan im bo v li ch chung ca doanh nghip, ca quc gia v ca x hi. Vic chuyn i m hnh hat ng ca cc TCTXDNN hin nay l nhn t tch cc trong vic gim bt p lc t pha cc nh qun l, thm nh d n v mc tiu ca doanh nghip thay v ca nhm qun l. Mt khc, trong qu trnh phn tch, nh gi cc ni dung ca d n c bit l cc ch tiu cn phi c t trong mi trng c s bin ng, trong iu kin so snh vi cc d n tng t ang hot ng hoc cc d n cnh tranh cng ngun vn thy c trin vng v li ch cng nh tnh hin thc, vng chc ca d n. c c nhng nhn xt, nh gi khch quan i hi trong qu trnh thc hin cn c s lin h cht ch gia cn b chuyn trch ca n v vi cc chuyn gia, cc nh t vn. S tham gia ca cc chuyn gia, cc nh t vn trong vic phn bin ton b hoc mt phn d n s tng tnh khch quan. 3.2.4 Quan im thm nh d n u t phi nh gi y nhng bin ng ca mi trng bn ngoi n d n, m bo tnh chun xc. Quan im ny yu cu nhng kt lun, nhn xt i vi tng ni dung ca d n cn m bo tin cy v chun xc. Mc ch ca cng tc thm nh d n l phc v cho vic ra quyt nh u t trong doanh nghip. Hu qa ca nhng quyt nh sai lm c th l: (1) d n v thc cht khng kh thi nhng vn quyt nh u t. Khi , vic thc hin d n s gy ra nhng thit hi cho doanh nghip, cho nn kinh t, lng ph ti nguyn, sc lao ng, ngun vn. Nhng ngun lc ny c th c s dng cho cc d n khc c hiu qu thay v thc hin d n ny. (2) D n c thm nh thc cht l kh thi nhng do khng tnh ton y , nh gi sai v tim nng d n, khng thy c hiu qu ch thc nn bc b d n, khi lm mt i c hi u t hiu qu. Do vy, i hi nhng nh gi, phn tch v cc ni dung ca d n phi xem xt y nhng bin ng ca mi trng bn ngoi n d n, m bo tnh chun xc. Quan im ny yu cu vic phn tch, nh gi d n phi c cn c, xut pht t th trng,

123
t nhu cu thc t ch khng phi l t quyt nh ca c nhn hay mt nhm. Quan im ny cng i hi cn b thm nh cn phi c nghip v chuyn mn vng vng, am hiu php lut, nm vng nhng c th ca d n, p dng cc phng php ph hp i vi tng ni dung thm nh. 3.2.5 Quan im thm nh d n u t phi m bo tnh kp thi, nm bt c hi u t c hiu qu. Quan im kp thi ch trng n thi gian ca cng tc thm nh d n ca doanh nghip. Trong iu kin nn kinh t th trng, s ra i chm sn phm ca d n s lm mt i c hi tt, c trin vng v c th pht sinh nhiu chi ph khng cn thit nh tng gi nguyn vt liu u vo, chi ph tr li vay.... Quan im ny yu cu i vi vn thi gian i hi cng tc thm nh (1) Phi tun th theo ng quy nh ca php lut (2) Kp thi pht hin nhng sai st, yu km trong h s d n tip tc hon thin. Nu thi gian thm nh qu ngn th khi khng m bo cht lng thm nh, ngc li, nu thi gian thm nh qu di, vt qu quy nh, khi mt mt khng m bo thc hin theo ng cc vn bn quy nh, mt khc lm chm tin trnh thc hin u t dn n b l cc c hi u t. Do vy, m bo thi gian cho cng tc thm nh theo ng yu cu cn phi c k hoch b tr sp sp cc cng vic hp l, logic, m bo s phi hp nhp nhng gia cc thnh vin trong qu trnh thc hin. Vic phn cp thm nh v ph duyt d n cn m bo thc hin theo ng nhng quy nh ca nh nc. Cc TCTXD cn c nhng quy nh r rng v chc nng, nhim v ca tng phng ban c lin quan. Bng vic thit lp c b my lm vic c hiu qu, thc hin ng nhng quy nh ca Nh nc, cc TCTXD s c c nhng quyt nh u t ng n. qun trit v thc hin c quan im ny tc gi cho rng cc TCTXD cng nh cc n v thnh vin cn phi to iu kin cho vic t chc thc hin, cp kinh ph cn thit. V pha nh nc, cc b ngnh cn xy dng h thng cc tiu chun, quy phm, nh mc c th, h tr v gip doanh nghip thc hin cng vic. Bn cnh , cc TCT cn phi c s kim tra, kim sot gip cho qu trnh t chc thc hin t hiu qu.
3.3 MT S GII PHP HON THIN CNG TC THM NH D N U T

124
THUC CC TNG CNG TY XY DNG VIT NAM TRONG IU KIN PHN CP QUN L U T V CHUYN I M HNH HOT NG

Lun c xut gii php hon thin cng tc thm nh d n u t ca cc TCTXD da vo nhng lun im cp trong phn l thuyt, nhng tn ti trong cng tc thm nh d n u t c phn tch trong chng 2 v h thng nhng quan im nh hng. Cc gii php c trnh by trong phn ny c tip cn theo hng trc tip gii quyt cc vn ch yu v nhn thc, t chc thc hin, ni dung v phng php thm nh d n. Trong qu trnh th hin cc gii php, tc gi lun n c gng lm r ni dung ca gii php, nhng li ch m gii php s em li cng vi nhng iu kin thc hin gii php. 3.3.1 Gii php v nng cao nhn thc i vi cng tc thm nh d n u t cc Tng cng ty xy dng trong iu kin mi. Hin ti, cc TCTXD xc nh vai tr quan trng ca cng tc thm nh trong vic la chn d n ra quyt nh u t. Trong iu kin chuyn i m hnh hot ng, s phn cp mnh hn cho doanh nghip trong qun l iu hnh, s hi nhp su rng vo nn kinh t th gii khi Vit nam gia nhp WTO i hi cc TCTXD cn nhn thc su sc hn v vai tr ca cng tc thm nh d n. Hiu qu ca d n, cht lng ca cng trnh, mc an ton v ri ro thp trong hot ng u t ch c c khi cng tc thm nh d n c nng ln mt tm cao mi. Ton b cng tc thm nh d n u t t nhn thc, t chc thc hin, ni dung n phng php thm nh cn c s phi hp ng b to thnh mt tng th gii php mang tnh chin lc trong nh hng pht trin ca cc TCTXD trong thi gian ti. i mi nhn thc v cng tc thm nh d n u t TCTXD cn phi xc nh sn phm ca cng tc thm nh d n l mt loi sn phm c bit sn phm t vn th hin tr tu v kinh nghim. Do vy, cht lng ca sn phm cn phi coi trng v t ln hng u. Nhng nhn xt, nh gi trong tng ni dung ca d n c ngha quan trng, lm c s la chn d n, quyt nh u t. Nhng nhn xt, nh gi ny phi m bo tnh ton din, khch quan, chun xc v kp thi. Quyt nh u t phi xut pht t nhu cu ca th trng, khc phc trit

125
quan im sai lm khi cho rng d n s dng vn ca doanh nghip nn quyt nh u t da vo mun ch quan ca ch u t hoc tin hnh thc hin u t theo phong tro, chy theo thnh tch, khng quan tm n hiu qa thc s ca d n. Vit nam gia nhp t chc thng mi th gii WTO, rt nhiu c hi u t thun li c m ra cho cc doanh nghip, hot ng u t trn c s lin kt, hp tc vi nc ngoi s gia tng mnh trong thi gian ti. Vic chuyn i m hnh hat ng ca cc TCTXDNN l ph hp vi xu th hin thi, to cho doanh nghip tip cn vi chun mc quc t, c lm ch thc s trong qun l doanh nghip. iu i hi cng tc thm nh d n cn phi t ng v tr trong qun l hot ng u t ca doanh nghip. i mi v nhn thc i vi cng tc thm nh d n u t cn khc phc trit tnh trng thm nh d n theo hnh thc, mang tnh cht th tc hp php ho d n, c vay vn, nhn c ti tr. i mi v nhn thc cn phi coi trng cng tc thm nh d n u t l mt th mnh trong cnh tranh v kinh doanh ca doanh nghip, coi y l mt trong nhng cng vic gp phn nng cao hiu qu u t, nng cao uy tn ca TCTXD trong iu kin mi. Gia nhp WTO l c hi thun li song cng km theo nhiu thch thc cho cc doanh nghip Vit nam c th sc mnh trong nn kinh t m ca v hi nhp. Quyt nh u t ng n ch c c trn c s cng tc thm nh d n c cht lng. i mi nhn thc v cng tc thm nh d n u t trong doanh nghip i hi phi hiu r hiu qu ca cng tc thm nh khng ch dng li cht lng, thi gian, chi ph thm nh m cn s lng cc d n thc hin v trin khai c hiu qu. Chnh v vy, cng tc hu kim trong qun l u t ca doanh nghip cn c coi trng. S lng cc d n thc hin v khai thc c hiu qu l mt trong nhng ch tiu nh gi cht lng v hiu qu ca cng tc thm nh d n. i mi nhn thc v cng tc thm nh d n cn hiu r: cng tc thm nh gn vi qun l ch th hin vic kim tra, kim sot, sng lc d n v thc thi php lut. i mi cng tc thm nh d n trong iu kin phn cp qun l u t i hi doanh nghip cn nng cao trch nhim trong mi hot ng, phi hp nhp

126
nhng gia cc cn b thm nh, tch bch r nhim v ca nhm chuyn mn l phn tch, nh gi d n, nhim v ca nhm qun l l la chn v quyt nh u t. Tng cng trch nhim trong tng khu cng vic, ra quyt nh u t ph hp v t chu trch nhim trc php lut v nhng quyt nh ca mnh. i mi nhn thc v cng tc thm nh d n cn hiu r tnh cht lin ngnh ca sn phm u t xy dng, do vy rt cn s tham gia ng gp kin t nhiu pha: cc c quan qun l nh nc chuyn ngnh, cc c quan qun l a phng, cc t chc t vn bn ngoi doanh nghip, cc chuyn gia v cc nh nghin cu. i vi cc TCTXD mnh c iu kin thc hin thm nh vn cn thit phi c nhng kin ng gp (ngoi kin ca cc c quan qun l nh nc c chc nng theo quy nh, cn thit phi c thm nhng nh gi, nhn nhn t bn ngoi, m bo tnh khch quan thc s). Trong qu trnh thc hin gii php ny cn qun trit v thc hin y cc quan im a ra i vi cng tc thm nh d n v phi coi y l nh hng thc hin. Nhng quan im c hiu v thc hin y s gp phn nng cao cht lng v hiu qu ca cng tc thm nh d n. thc hin tt gii php ny v pha cc TCTXD cng nh cc n v thnh vin cn thit phi: Mt l, tip tc thc hin tt qu trnh i mi v sp xp li b my qun l trong doanh nghip trong tin trnh c phn ho. Phn nh r chc nng, nhim v ca tng phng ban trong n v. c bit cn c s quan tm tho ng n cng tc qun l u t trong c thm nh d n ra quyt nh u t n v. Thit lp c quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n u t ph hp vi doanh nghip. Hai l, tuyn truyn, gio dc cho cn b c bit l nhng ngi trc tip thc hin cng vic hiu c v tr, vai tr ca cng tc thm nh d n u t trong quy trnh ra quyt nh ca doanh nghip, hiu c tm quan trng ca nhng nhn xt, nh gi c a ra trong Bo co thm nh lm c s ra quyt nh u t c hiu qu. Ba l, nh k hng nm, hng qu doanh nghip cn t chc cc kho hc bi dng, nng cao nghip v cho i ng nhng ngi lm cng tc thm nh. Quyt

127
nh khen thng cho nhng c nhn c thnh tch xut sc, c nhiu ng gp trong vic tm kim nhng c hi u t tt cho doanh nghip. Cui cng, tng kt c rt kinh nghim i vi cc d n u t trin khai TCTXD. i vi cc d n tht bi c xem l nhng minh chng quan trng, thc t nht thy c vai tr quan trng ca cng tc thm nh d n doanh nghip. Cng tc thm nh d n u t cn th hin l cng c hu hiu gip doanh nghip nh v c nng lc ca mnh, tm kim nhng xut ph hp tng kh nng cnh tranh trn th trng. Vic thc hin tt gii php ny s gp phn nng cao cht lng cng tc thm nh d n u t TCTXD theo hng: Th nht, nhn thc ng n v tm quan trng ca cng tc thm nh d n s gip cho qu trnh thc hin m bo ng nhng yu cu t ra. Gn trch nhim ca cn b thm nh vi kt qu cng vic. Mc tiu thm nh hng n li ch ca doanh nghip thay v li ch ca nhm hay c nhn. p lc t c nhn hay nhm qun l n cng tc thm nh d n doanh nghip gim thiu cng vi vic tng cng trch nhim i vi cng vic c giao. Th hai, gip doanh nghip nhanh chng nm bt c nhng c hi u t c hiu qu. Gia nhp WTO l c hi thun li ln cho cc doanh nghip Vit nam c th bt ph, tip cn nhanh vi nn kinh t tin tin, hin i ca cc nc. S tham gia lin doanh, lin kt, hp tc cng c li gia cc doanh nghip trong nc vi nhau v vi cc doanh nghip nc ngoi i hi doanh nghip phi lm ch thc s trong mi hat ng. Phng thc qun l, t duy lc hu l nhng cn tr ln trong qu trnh pht trin ca doanh nghip trong iu kin hi nhp su rng vo nn kinh t th gii. Th ba, thc hin tt gii php ny gip doanh nghip c c tm nhn di hn v chin lc i vi hot ng u t v hot ng chung trong qu trnh pht trin. Tng cng s phi hp gia cc doanh nghip trong TCT (t hp cng ty m cng ty con) trong vic tm kim, cung cp u vo, tiu th sn phm, dch v, hn ch tnh trng u t, kinh doanh trng lp hoc cnh tranh ni b dn n phn tn, lng ph ngun lc, gim hiu qu kinh doanh. Vic ban hnh cc b lut cng vi nhng

128
vn bn php lut thi hnh to ra mi trng kinh doanh ngy cng thng thong, cc TCTXD thay v u t hn ch trong phm vi ch qun bng vic a dng ho cc hnh thc u t, t do la chn ngnh, ngh, lnh vc, a bn v quy m u t ph hp. Cc TCTXD cn nng ng, t ch trong vic khai thc d n, huy ng v s dng c hiu qu vn u t. i vi cc TCTXDNN ang trong qu trnh chuyn i, thc hin gii php ny s gp phn tip tc bo ton v pht trin vn ca nh nc, tch chc nng thc hin quyn ch s hu nh nc ra khi chc nng qun l hnh chnh nh nc. Thc hin tt gii php ny l c s tip tc trin khai c hiu qu cc gii php c th v t chc thc hin, ni dung v phng php thm nh. m bo qun l hat ng u t c hiu qu cn thit phi lm tt ngay t nhn thc ban u v y l c s lm tt cc cng vic sau. Vi chc nng l cng c qun l u t hu hiu trong doanh nghip, cng tc thm nh d n nu lm tt s gp phn ngn chn sm nhng biu hin xu, gy tht thot, lng ph tin bc v ti sn ca doanh nghip, xm hi n li ch quc gia. Vic thc hin gii php ny trong thc t c th gp nhng kh khn sau: Th nht, s chuyn i m hnh hot ng, chuyn i hnh thc s hu cng vi nhng thay i v c ch chnh sch i hi cn c thi gian v s chuyn bin v cht trong nhn thc. Giai on u khi trin khai thc hin c bit l s phn cp trong thm nh v quyt nh u t doanh nghip dn n t tng lo s khng th thc hin c v s trch nhim. Th hai, mi quan h gia TCT vi B ch qun, gia cng ty thnh vin vi TCT r rng, mi hot ng c k kt trn c s hp ng. S h tr cc cng ty thnh vin ca cp ch qun l B v TCT khng cn na. B ch qun ch cn chc nng qun l nh nc, xy dng h thng cc tiu chun, nh mc, cc quy nh, cc doanh nghip thc hin phi tun theo nhng quy nh . Cc TCT thay v iu hnh trc tip nh trc chuyn sang iu hnh gin tip hot ng ca cc n v thnh vin. iu ny cng l mt trong nhng kh khn i vi cc doanh nghip yu, khng c tim lc, da ch yu vo cp trn c cng vic, c d n nh thi k trc. Hng khc phc nhng kh khn theo tc gi c th l:

129
Th nht, Nh nc m i din l cc c quan qun l Nh nc c bit l cp B ch qun cn c c ch ph hp gii quyt v h tr nhng vng mc khi cn thit cho doanh nghip trong qu trnh c phn ho. Th hai, tng cng mi lin h gia cc n v thnh vin trong TCT, cc TCTXD trong cng lnh vc to thnh s lin hp cht ch, tng cng sc mnh, h tr nhau khi cn thit. 3.3.2 Gii php hon thin v t chc thm nh d n u t. Chuyn i theo m hnh mi cc TCTXD v cc cng ty thnh vin hat ng trn c s t hp cng ty m cng ty con, cc cng ty thnh vin hot ng theo m hnh cng ty c phn. Phng u t ca TCTXD l u mi qun l hot ng u t TCTXD v cc cng ty thnh vin. Phng u t c chc nng thc hin nhiu cng vic: qun l theo di hot ng u t ca TCT v cc cng ty thnh vin, thm nh d n u t, thm nh thit k k thut, tng d ton, gim st qu trnh thc hin u t, qu trnh thi cng, qun l d n....i vi cng tc thm nh d n, chuyn i hat ng theo m hnh mi, Phng u t ca cc TCT thu hp phm vi hot ng ch tin hnh thm nh d n do TCT lm ch u t. i vi cc d n ca cc cng ty thnh vin, HQT cng ty t t chc thm nh d n, t quyt nh u t v chu trch nhim trc php lut. Gii php hon thin t chc thm nh d n TCTXD theo tc gi cn thc hin trn cc ni dung sau: V phn giao nhim v, trch nhim: Th nht, thnh lp mt b phn chuyn trch thm nh d n u t TCT nm trong Phng u t. Hin ti, mc d thu hp phm vi hot ng do chuyn i m hnh (cc cng ty thnh vin t t chc thm nh, t quyt nh u t v t chu trch nhim trc php lut v quyt nh ca mnh i vi cc d n do cng ty lm ch u t) song cng vic nhn chung rt nhiu c bit i vi cc TCT mnh, trin khai v thc hin nhiu d n cng mt lc. p lc cng vic nng n i vi cc cn b khi lc lng ca phng qu mng. Th hai, cao c ch t chu trch nhim. C nhn, tp th phi chu trch nhim trc php lut v kt qu thc hin cng vic, v quyt nh ca mnh. C

130
ch t chu trch nhim cn phi qun trit n c nhn v t chc thc hin thm nh d n. i vi c nhn, nhng nhn xt, nh gi phi khch quan, trung thc, m bo chun xc, tin cy cao. i vi tp th, vic xem xt, nh gi d n v mc tiu ca doanh nghip, thng nht trn c s kin ca Hi ng, khng phi do mun ch quan ca mt nhm ngi. Hn ch hin tng bao che, thng ng vi nhau trong qun l hot ng u t, c c ch qun l gim st cht ch. Vic thnh lp b phn chuyn nghip ny c nhng u im sau: Mt l, ch ng trong cng vic thm nh d n. Nhm chuyn trch s thc hin cng vic thm nh d n khi c yu cu. Trong b phn ny cng c th chia nh mt s cn b chuyn v thm nh cc d n theo lnh vc c th ca TCT v cc lnh vc khc (i vi cc d n ny cn thit phi thu t vn hay mi chuyn gia bn ngoi. Khi , b phn chuyn trch v thm nh d n TCT s l u mi trong vic lin h vi t chc t vn, cc chuyn gia bn ngoi thm nh d n.) Nhm chuyn trch cng ch ng, l u mi chnh trong vic xin kin ng gp ca cc phng ban khc hoc mi chuyn gia, t vn thm nh, lin h vi cc c quan qun l nh nc c chc nng. Hai l, nng cao tnh chuyn nghip trong thm nh d n u t i hi c lc lng tham gia c trnh v kinh nghim. Vic thit lp mt b phn chuyn trch s to iu kin hnh thnh mt i ng lm cng tc thm nh c trnh nghip v, am hiu nhng quy nh ca php lut, thu thp v x l cc thng tin cn thit phn tch, nh gi d n theo cc ni dung c lin quan, c k nng trong vic s dng cc phng tin tnh ton v x l thng tin. Ba l, thun tin trong vic theo di v rt kinh nghim i vi cng tc thm nh d n, l c s c nhng iu chnh cn thit nhm gp phn nng cao cht lng cng tc thm nh. Tuy nhin, vic thnh lp b phn chuyn nghip ny cng c nhng vng mc l: i vi mt s TCT yu, t d n, cng vic cho nhm chuyn trch ny t, do vy cn phi thc hin cc cng vic khc. Mc khc, vic thnh lp mt b phn chuyn nghip v thm nh i hi phi b tr, sp xp nhn lc, trong khi vic tuyn dng ngi ca n v hn ch. Bn cnh , mi quan h gia cc

131
phng ban trong TCT khi tin hnh thm nh d n l cn thit. Nu thnh lp b phn chuyn nghip vn cn phi tng cng mi lin h vi cc phng ban trong n v v cc c quan qun l nh nc c lin quan. Theo tc gi cch gii quyt vng mc l: thnh lp b phn chuyn nghip v thm nh song b phn ny vn nm trong Phng u t thc cht l mt nhm cc cn b c trnh , nng lc, am hiu php lut v c kinh nghim trong thm nh, nng cao hn na trch nhim cho nhm cn b ny. V quy trnh t chc thm nh d n u t Ci tin quy trnh t chc thm nh d n theo hng gn nh, hiu qu trn c s nhng quy nh ca php lut v iu l hot ng ca TCT. Cc TCT cn thit phi xy dng quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n ca n v mnh, qun trit y n tng c nhn, phng ban, b phn trong TCT thc hin v thng bo n B ch qun cng vi cc n v thnh vin. Ci tin quy trnh t chc thm nh d n cn xc nh r ni dung cc cng vic phi thc hin, nhim v c th i vi cc phng ban c lin quan trong TCT, trch nhim ca c nhn v tp th trong cng vic. Ci tin quy trnh t chc thm nh d n cc TCTXD trn nhng ni dung c th sau: Mt l, cn c s phi hp nhp nhng gia cc phng ban trong TCT, gia TCT vi bn ngoi. i vi cc phng ban trong TCT: b sung thm nhn s cho Phng u t (nu lc lng ca Phng qu mng), phi hp tt gia cc phng c lin quan trc tip n cng vic nh Phng Nghin cu pht trin d n, Phng K thut, Phng Ti chnh, Phng Kinh doanh... Giao cho Phng Nghin cu pht trin d n lm u mi trong vic tng hp h s th tc d n, kim tra xem xt ni dung d n, t chc bo co d n vi Tng Gim c, lp t trnh vn bn xin php u t xy dng trnh HQT gi ln B qun l i vi cc d n u t thuc nhm A. Phng u t (Phng Thm nh) c nhim v thm nh cc d n u t thuc thm quyn ph duyt ca HQT do Tng Gim c TCT trnh, son tho quyt nh ph duyt d n u t theo thm quyn ca HQT, l th k Hi ng thm nh d n ca TCT. Trong mi lin h vi bn ngoi:

132
i vi cc c quan qun l nh nc c thm quyn thm nh thit k c s: giao cho mt phng c trch nhim lm u mi thng xuyn lin h vi cc c quan ny sm nhn c kt qu thm nh thit k c s (Phng Nghin cu pht trin d n) i vi cc t chc t vn c t cch php nhn hoc cc chuyn gia t cc Vin nghin cu, cc trng i hc: Vi cc d n ln, yu cu k thut phc tp hoc cc d n khng thuc lnh vc ch yu ca TCT cn thit phi thu cc t chc t vn thm nh hoc mi chuyn gia bn ngoi phn bin c lp theo tng ni dung chuyn ca d n. La chn n v t vn phi m bo theo ng quy nh xt chn thu, khch quan, cng bng v hiu qu. Tng cng mi lin h vi cc chuyn gia bn ngoi hc tp kinh nghim, nng cao trnh nghip v chuyn mn. Trong qu trnh thc hin, phn cng nhim v c th cho cn b cc phng c lin quan lm u mi trong vic mi cc chuyn gia. K hoch mi chuyn gia cn phi lp sm, ch ng m bo tin v mi chuyn gia theo ng yu cu. Hai l, vn kim sot cht lng thm nh d n hin ti cha c ch trng v quan tm y trong quy trnh t chc thm nh v ph duyt d n cc TCTXD. Ci tin quy trnh t chc thm nh d n cc TCTXD cn thit phi thit lp mt b phn chuyn trch (giao cho mt hoc hai ngi chuyn trch trong Ban Kim sot ca TCT) c chc nng kim sot cht lng thm nh d n. B phn ny trc thuc HQT ca TCT. i vi cc d n do TCT lm ch u t: Phng u t thm nh cc d n thuc thm quyn ph duyt ca Ch tch HQT do Tng Gim c trnh. i vi cc d n nhm A, B, Ch tch HQT ph duyt quyt nh u t sau khi Hi ng thm nh nht tr thng qua. i vi cc d n nhm C v d n ch phi lp BCKT-KTh xy dng cng trnh, Phng u t tin hnh thm nh v bo co HQT xem xt trc khi trnh Ch tch HQT ph duyt. Vic giao cho mt b phn chuyn trch trong Ban kim sot (c th l thnh vin HQT) trong kim sot cht lng thm nh s m bo s kim tra ln na trc khi ph duyt quyt nh u t c bit i vi cc cng cuc u t khng phi lp d n m ch lp BCKT-KTh xy dng cng trnh.

133
i vi cc d n do cng ty thnh vin lm ch u t: Trc y, tt c cc d n u t ca cc cng ty thnh vin u phi c thm nh v ph duyt TCT (tr mt s cc d n nh, HQT ca TCT u quyn cho Gim c cc cng ty thnh vin t t chc thm nh d n v t quyt nh u t). Vi s chuyn i m hnh hot ng, HQT ca cng ty quyt nh mi vn , bo co qu trnh thc hin ln TCT sau khi xin php u t ca TCT. Trong cng tc thm nh d n u t thay v thm nh cc d n ca cng ty thnh vin ra quyt nh u t, TCT ch xem xt, gp i vi Bo co thm nh do cc cng ty gi ln (mt s TCT c quy nh) sau chuyn cho cng ty HQT cng ty ra quyt nh u t. Hin ti c ch ny trao quyn iu hnh thc s cho cng ty thnh vin trong qun l hot ng u t. thc hin tt cng tc kim sot cht lng thm nh d n u t cn quan tm y v nhn lc v chi ph cho b phn kim sot cht lng thm nh d n. Quy trnh t chc thm nh d n u t TCTXD ci tin c th hin trong s 3.1 di y. Trong quy trnh ny theo tc gi cn thit b sung thm b phn kim sot cht lng thm nh d n.

134

Tip nhn h s

Bo co thm nh ca cn b thm nh hoc thu t vn n v u mi ca TCTXD Bo co thm nh (Phng u t) trnh Trng Phng u t, Ban Gim c TCT

Cn b thm nh
Thu t vn phn bin c lp

Cc phng ban c lin quan, b phn qun l trong TCT

Hi ng t vn thm nh

kin B, ngnh, a
phng lin quan

Tng Gim c

Ch tch HQT (Ngi c thm quyn quyt nh u t)

S 3.1: Ci tin quy trnh t chc thm nh d n u t Tng cng ty xy dng (Ngun: Tc gi ) B phn kim sot cht lng thm nh d n TCTXD. Ba l, phn nh r trch nhim c th ca tng nhm tham gia trong quy trnh thm nh v ph duyt d n. Nhm chuyn mn (cn b thm nh Phng u t, t chc t vn, cc chuyn gia c mi) c nhim v phn tch, nh gi d n. Nhm qun l (U vin HQT, Ban Gim c, Ch tch HQT) la chn v ra quyt nh u t. Hn ch ti a nhng quyt nh u t khng xut pht t nhu cu th trng, do mun ch quan ca nhm qun l v p lc t ra i vi nhm chuyn mn khi tin hnh cng vic.

135
V i ng cn b thm nh: Trong cng tc thm nh d n, i ng cn b l nhng ngi chu trch nhim chnh v quyt nh n cht lng thm nh. m bo cht lng cng tc thm nh d n yu cu i vi cn b thm nh phi c trnh i hc tr ln, c kin thc c bn v kinh t, x hi, ti chnh doanh nghip, ti chnh d n, c kh nng tnh ton, phn tch cc ch tiu kinh t ti chnh ca d n, vn dng cc kin thc v phng php ph hp trong thm nh d n. Bn cnh , cn b thm nh phi c kh nng nh gi, tng hp nhy bn, c k nng ng dng cc phn mm h tr hin i phc v cho cng tc thm nh. Cn b thm nh phi c phm cht o c ngh nghip, trung thc, c tinh thn trch nhim v k lut ngh nghip cao. Hin ti, i ng cn b thm nh d n TCTXD v cc cng ty thnh vin (c bit i vi cc cng ty thnh vin mi chuyn i m hnh hot ng) cn thiu v s lng v yu v cht lng. Gii php i vi i ng cn b thm nh d n TCTXD v cc cng ty thnh vin nh sau: Th nht, tng cng i ng cn b thm nh d n cc TCTXD. B sung thm nhn s cho Phng u t do phi thc hin qu nhiu cng vic. Trong cn giao trch nhim c th, thnh lp b phn chuyn nghip v thm nh d n Phng u t. B phn chuyn trch ny c nhim v thm nh cc d n ca TCT, lm u mi thm nh d n v chu trch nhim v kt qu thm nh d n. Gn quyn li vi trch nhim ca cn b thm nh d n. Cn c nhng quy nh r rng, chi tit v c th v quyn li v trch nhim ca c nhn, t chc thm nh, mi thnh vin ly lm hng phn u. i vi cn b thm nh (nhm chuyn mn) gn trch nhim vi kt qu c th ca cng vic. i vi ngi quyt nh u t (Ch tch HQT ca TCT, ca cng ty thnh vin): quy nh r trch nhim c nhn ca ngi quyt nh u t. Ngi quyt nh u t ch quyt nh u t cc d n khi xc nh r ngun vn, ng quy hoch, bo m c hiu qu v khng tri vi cc quy nh hin hnh v qun l u t v xy dng. Ngi quyt nh u t phi b x pht hnh chnh, cch chc hoc min nhim v bi thng thit hi vt cht khi quyt nh nhng d

136
n u t sai, gy lng ph tin bc ca Nh nc v ca doanh nghip. i vi thnh vin H thm nh: Hi ng thm nh c vai tr quan trng, ng gp cc kin c th i vi tng vn ca d n. nng cao cht lng thm nh d n, thnh vin Hi ng cn bao gm rng ri khng ch l nhng ngi lnh o ca TCT, cc n v thnh vin m cn gm cc chuyn gia am hiu v c kinh nghim trong cc lnh vc lin quan n d n nh lut php, ti chnh, xy dng, k thut, mi trng.ng thi nn quy nh r trch nhim ca cc thnh vin khi tham gia Hi ng. Th hai, t chc nng cao, bi dng kin thc, trnh cho i ng cn b thm nh d n TCT v cc cng ty thnh vin. nh k t chc nhng lp hc o to v o to li cho cn b thm nh theo cc chuyn khc nhau: nh bi dng kin thc v php lut, v kinh t, ti chnh doanh nghip, phn tch v nh gi hiu qa u t. Cc lp hc nn c t chc tp trung, c kim tra, nh gi kt qu c th v nn t chc vo thi gian thch hp (cui tun, thi gian Phng t cng vic). Cn c cn b theo hc nhng kho o to chuyn ngnh v thm nh trong v ngoi nc. Th ba, c chnh sch u i tng cng trch nhim, thc v tinh thn vn ln, t hon thin ca mi cn b. Gn lin trch nhim vt cht vi kt qu ca cng vic. Khuyn khch pht huy sng kin, t chc pht ng cc phong tro thi ua trong nm, tng kt khen thng tho ng, kp thi theo tng t. Khuyn khch s nng ng, sng to ca cn b tr trong cng tc thm nh v y l lc lng s ng gp lu di cho TCT. To iu kin thun li s cn b tr ny tip tc hc tp, nng cao nghip v chuyn mn. Phn cng cn b c thm nin, kinh nghim km cp, hng dn, gip i ng cn b tr dn trng thnh, ng thi gp phn nng cao trnh nghip v chung trong ton doanh nghip. Th t, tp hp cc sng kin, xut, n nghin cu c gi tr ph bin cho cn b thm nh. Vic tng hp cc ti liu, cc cng trnh nghin cu c lin quan n cng tc thm nh l rt cn thit, gip cho cn b thc hin c th tra cu, tham kho, c rt kinh nghim lm c s nng cao k nng thc hnh, nng cao cht lng thm nh. Do c th ca cng vic, cn b thm nh d n khng ch

137
c trnh , kin thc m cn thit phi c nhng kinh nghim thc t. Vic kt hp gia l thuyt vi kinh nghim thc tin l yu t quyt nh m bo cht lng thm nh d n. Th nm, cn c k hoch xy dng i ng cn b thm nh hin ti cng nh cn b k cn trong tng lai. Trang b v khuyn khch h hiu r vai tr quan trng ca cng tc thm nh, phi hp nhp nhng v hiu qu trong t chc thm nh. Thc hin cng vic vi quan im xem y l c s quan trng nng cao hiu qu u t ca doanh nghip. Vic ci tin quy trnh t chc thm nh, hon thin ni dung v phng php thm nh cn c qun trit n tng c nhn, t chc v c tin hnh ng b nng cao cht lng thm nh. Th su, tng cng mi lin h vi t chc t vn, cc chuyn gia bn ngoi TCT trong qu trnh thm nh d n u t. i vi cc d n thm nh cn thit phi thu t vn: Vic thc hin c k kt trn c s hp ng kinh t, sau khi c kt qu ca Hi ng xt chn thu. Trong qu trnh xt chn, cn to mi trng cnh tranh bnh ng gia cc t chc t vn, tin hnh tuyn chn t vn mang tnh cht m rng khng ch c s tham gia ca cc cng ty t vn trc thuc TCT v c cc cng ty t vn bn ngoi. Cn c nhng quy nh c th rng buc trch nhim v kt qu thm nh d n ca cc t chc t vn, trnh vic t vn thm nh theo kin ca ch u t. y l vic lm cn thit nhm nng cao trch nhim ca cc n v t vn. Tng bc cng khai ho cc tiu chun, tiu ch trong thm nh d n sao cho ph hp vi c ch th trng. Tiu chun ho cc t chc t vn nhm m bo tnh c lp, khch quan trong qu trnh xem xt, nh gi d n u t. La chn v ch ng ln k hoch trong vic mi chuyn gia tham gia thm nh d n u t. V cn c v phng tin thm nh d n Th nht, cc TCTXD, cc cng ty thnh vin trn c s cc vn bn quy nh ca php lut cn ban hnh quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n ph hp vi c th v iu kin hot ng ca n v. Trong Phng u t ca TCT (cc cng ty thnh vin) l u mi v l n v chu trch nhim chnh v kt qu thm nh d n. Trong quy trnh cn phn cng nhim v r rng, tch bch gia vic

138
phn tch, nh gi d n vi vic la chn v ra quyt nh u t. Cp nht v ph bin cho cn b thc hin nhng thay i v c ch chnh sch c lin quan, v h thng cc tiu chun nh mc, cc quy nh ca nh nc trong tng ni dung ca d n. Th hai, nng cao kh nng nm bt, x l thng tin ca cn b thm nh trong qu trnh phn tch, nh gi d n. khai thc tt cc ngun thng tin phc v cho cng vic cc TCT trong thi gian ti phi: kin ton v cng c trung tm thng tin, xy dng h thng cung cp thng tin t B ch qun, TCT n cc n v thnh vin, h thng thng tin ni b thun tin, hin i, m bo tnh chnh xc ca thng tin, truy cp thng tin mt cch nhanh chng. T chc h thng thu thp, x l, lu tr v qun l thng tin nhm cung cp thng tin kp thi phc v cho cng tc thm nh d n. Cn xy dng mt h thng c s d liu ring trong tp hp nhng thng tin cn thit v cc ngnh kinh t, cc lnh vc, tnh hnh pht trin kinh t x hi ca tng vng, lm c s cho vic xy dng h thng thng tin ng b t trn xung di. Nghin cu v pht trin mng thng tin ni b, phi hp vi cc n v c lin quan thc hin trao i thng tin. Th ba, tng cng u t i mi trang thit b phc v cho vic phn tch, nh gi d n. u t i mi h thng my mc thit b nh trang b, i mi h thng thng tin lin lc (in thoi, fax...), trang thit b tin hc theo hng hin i, p dng nhng k thut phn tch, tnh ton mi truy cp, x l thng tin kp thi, chnh xc v c hiu qu. a cc chng trnh phn mm tin hc ng dng vo phn tch, nh gi d n nng cao cht lng ca cc kt qu thm nh. thc hin tt gii php trn v pha cc TCT v cc cng ty thnh vin cn thit phi: Mt l, xy dng chin lc u t ph hp trong coi trng vic tng cng u t i mi trang thit b my mc, phng tin thm nh d n. Ginh phn kinh ph tho ng cho cng tc nghin cu kho st th trng. Hai l, sp xp b my t chc trong doanh nghip theo hng gn nh, hiu qu. Thit lp v thc hin tt quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n u t trong doanh nghip. Ba l, o to v nng cao trnh cho i ng cn b ni chung v i ng cn

139
b lm cng tc thm nh d n. Thc hin tt gii php ny s em li cho TCTXD nhng li ch trn cc phng din sau: Mt l, gip cho cng tc t chc thm nh d n ca doanh nghip i vo n np, hnh thnh mt quy trnh t chc thm nh d n hiu qu, ph hp vi cc quy nh ca php lut. Hai l, xy dng c lc lng nhn s mnh, i ng thm nh c tnh chuyn nghip cao tin ti hnh thnh t chc t vn thm nh c lp. Ba l, nng cp, hin i ho h thng thng tin ca doanh nghip, khai thc c hiu qu phc v cho cng tc thm nh d n u t v cho hot ng chung. Cui cng, nhng ci tin v cng tc t chc thm nh d n trn cc ni dung c th theo gii php ny s gp phn c cu li t chc, tng tnh hiu qu trong vic ra quyt nh ca doanh nghip c bit l quyt nh v u t. Trong qu trnh thc hin theo tc gi cng c vng mc l vn kinh ph v thi gian cho b phn chuyn trch trong kim sot cht lng thm nh d n. Hot ng ca b phn ny nu quy nh khng r rng c th chng cho vi cng tc gim st, nh gi u t ca Phng u t trong TCTXD. Cch gii quyt theo tc gi cn phn nh r trch nhim ca b phn kim sot cht lng thm nh d n TCT. Nhim v, quyn hn ca b phn ny cn c b sung v quy nh r trong quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n ca TCT. 3.3.3 Gii php hon thin v ni dung thm nh d n u t. Ni dung thm nh d n l c s quan trng a ra nhng nhn xt, nh gi c chnh xc v tin cy. Ni dung thm nh d n ton din, khch quan, chun xc s p ng nhng yu cu t ra cho cng tc thm nh. Ngc li, nu ni dung thm nh khng y , cc nhn xt a ra khng c cn c khoa hc th cht lng v hiu qu thm nh d n khng m bo. Khi , kt qu thm nh s thiu cn c dn n nhng quyt nh u t sai lm. Cn thm nh y v ton din cc ni dung ca d n nh: cc yu t v php l, v cng ngh k thut,

140
v kinh t, ti chnh, v t chc qun l thc hin d n, v hiu qu ca d n. Vi quan im ch u t, thm nh d n ra quyt nh u t, ni dung thm nh d n u t cc TCTXD cn thit phi tp trung vo vic xem xt cc yu t m bo tnh hiu qu ca d n, cc yu t m bo tnh kh thi ca d n. Gii php hon thin ni dung thm nh d n u t TCTXD c th hin tp trung vo nhng vn sau: Th nht, ni dung thm nh d n phi khch quan, ton din khng ch da hon ton trn cc ni dung do t chc t vn lp. Bn cnh nhng ni dung c trong h s d n, cn b thm nh cn lm vic c lp, m bo tnh khch quan, phn nh trung thc nhng ni dung ca d n. m bo nhng phn tch, nh gi xut pht t thc t cn b thm nh cn thit phi i kho st thc a, thu thp thm cc thng tin t nhiu ngun phc v cho cng vic. Th hai, do tnh c bit ca cc d n u t xy dng gn lin vi t, trong qu trnh thc hin cn phi tin hnh thm nh k phng n t chc qun l thc hin d n c bit i vi cc phng n n b, gii phng mt bng, h tr di ri dn. S chm tr trong gii phng mt bng dn n gia tng chi ph tr li vay ngn hng, cc chi ph pht sinh chi tr cho ngi dn, chi ph ca nguyn vt liu u vo cho d n. Khi chi ph pht sinh ln ch nhng TCT mnh c tim lc mi c th trang tri c, i vi cc TCT yu, cc cng ty thnh vin rt kh khn khi gii quyt vn ny do vy dn n d n tht bi ngay t nhng cng vic ban u. Thm nh k ni dung ny cn lm r trch nhim v mi quan h gia cc ch th tham gia qun l d n, tnh kh thi ca nhng phng n thc hin. Trn thc t vn ny l khu yu nht trong thm nh cng nh trong qu trnh trin khai thc hin cc d n u t xy dng Vit nam. Th ba, i vi ni dung thm nh th trng: cn cp k v quan tm tho ng cc yu t u vo v u ra ca d n. Xem xt cc yu t ny c th hin vic xc nh doanh thu, chi ph, li nhun ca d n. Vic tnh ton doanh thu trn c s ly s lng sn phm d kin bn c nhn vi gi bn phi c cn c v xut pht t nhng phn tch, d bo th trng c tnh chun xc. Chi ph hng nm ca d n phi c tnh ton y trn c s d kin cng sut sn xut hng nm.

141
Vic la chn cc d n a ra so snh phi ph hp, tuy nhin nhng thng tin v cc d n tng t ny ch mang tnh cht tham kho. Vic thm nh k ni dung th trng to iu kin thun li cho xem xt nhu cu u t, xc nh quy m u t v d tnh tng vn u t. Trong nhng trng hp cn thit phi tin hnh iu tra, kho st th trng hoc tm kim thu thp cc thng tin t nhiu ngun. Cn b thm nh Phng u t phi phi hp tt vi cc phng ban khc nh Phng Nghin cu th trng, Phng Kinh doanh, Phng Ti chnh, trung tm thng tin c c nhng thng tin cn thit phc v cho phn tch, nh gi. Thm nh quy m d n phi da trn nhng phn tch v th trng, xut pht t nhu cu th trng, khng nn da vo mun ch quan ca ch u t, xa ri thc t, khi khng em li hiu qu thc s cho d n. Cn c c s xut pht khi tnh ton vn u t (cn thm nh k v lm r cn c tnh l da theo sut u t hay kinh nghim i vi cc d n tng t) Th t, cn thm nh k i vi phng thc huy ng v xut cc iu kin vay vn. Cc d n u t c thc hin TCTXD l cc d n xy dng vi mc tiu v li nhun. Ngun vn thc hin l vn t c v huy ng hp php ca doanh nghip. i vi cc TCTXD mnh, c tim lc, ngun vn t c chim t trng ln, cc doanh nghip ny ch ng trong hot ng. i vi cc TCTXD yu hoc cc cng ty thnh vin, tim lc khng ln v vn do vy cn phi thn trng khi xem xt phng thc huy ng c th l s lng v tin huy ng. i vi ngun vn t c ca doanh nghip cn phi xem xt trong mi quan h vi vi kh nng ti chnh ca doanh nghip trn c s k hoch u t hng nm ca TCT c xy dng. i vi ngun vn vay thng mi, cn thm nh v lm r nhng tho thun ca cc t chc ny khi cam kt ti tr cho d n. Th nm, thm nh cc ch tiu ti chnh ca d n cn quan tm, xem xt vi h thng cc ch tiu. Ngoi cc ch tiu ch yu nh NPV, IRR, T cn cp thm cc ch tiu nh B/C, RR, im ho vn, kh nng tr n nh gi y , ton din v hiu qu ti chnh ca d n. Trong qu trnh thm nh ti chnh d n cng cn quan tm n nhng bin ng ca mi trng bn ngoi, n nhng ri ro tim n c th xy ra i vi d n. i vi yu t lm pht, mc d khi tnh ton

142
NPV yu t ny khng b nh hng (ch lm thay i dng tin hng nm v nhu cu v ti tr) song cng cn thit phi xem xt n lm pht cng vi nhng thay i ca th trng nh gi y v ton din hn khi phn tch d n. Hon thin v ni dung thm nh d n u t TCTXD cn ch n vic la chn nhng yu t ph hp a vo phn tch nhy d n. i vi cc d n u t xy dng, cc yu t cn thit nn a vo phn tch nhy l: t gi, li sut cho vay, tng mc u t. Vic phn tch nhy khng ch dng li cc d n ln, c tnh bin ng cao m cn phi tnh c i vi cc d n nh khi mi phn nh khch quan v d n. Th su, i vi ni dung thm nh kinh t x hi. y l mt ni dung kh phc tp c trong qu trnh lp v thm nh d n. Nhn chung, ni dung phn tch kinh t x hi trong cc d n u t Vit nam mi dng li cc ch tiu ch yu, n gin, d tnh nh s lao ng c vic lm, mc ng gp cho ngn sch, nhng tc ng n mi trng x hi (m bo cc tiu chun v mi trng theo quy nh ca Nh nc). Cc ch tiu c nh gi mang tnh cht nh tnh, nhng phn tch nh lng khng nhiu. Mc d thm nh d n u t cc TCTXD l thm nh trn gc ch u t ch yu v mc tiu li nhun. Song cho cng tc thm nh d n u t m bo cc yu cu t ra, vic tnh ton y trn phng din kinh t x hi l rt cn thit. tin hnh thm nh ni dung ny cn thit thc hin cc bc sau: (1) Xc nh cc dng thu v dng chi ca d n trn gc kinh t (2) Xy dng mc gi kinh t tnh ton : Gi kinh t = Gi ti chnh x H s chuyn i (k) (3) Xc nh t sut chit khu x hi tnh cho cc dng tin Vic xc nh h s chuyn i cn thit phi c xy dng mang tnh chun ho l c s thc hin.[ 33] Vic thc hin gii php ny l mt trong nhng ni dung i mi, nng cao cht lng thm nh TCTXD. Thc hin tt gii php ny s gp phn nng cao cht lng thm nh d n TCTXD theo hng: Mt l, d n u t c xem xt, phn tch, nh gi k lng, m bo cc

143
yu cu t ra i vi cng tc thm nh. Nhng ni dung ch yu, c nh hng ln n hiu qu ca d n c kim tra, tnh ton li c cn c. c bit cc ni dung nh th trng, t chc thc hin d n, phng thc huy ng vn, d tnh tng mc u t l rt quan trng. Vic cn nhc, xem xt li cc ni dung ny vi quan im khch quan, ton din, khng ph thuc nhiu vo nhng ni dung c lp vi lng thng tin y s l nhng cn c quan trng ra quyt nh u t. Hai l, vi c th cc d n c trin khai TCTXD l cc d n u t xy dng gn lin vi t. Do vy, tnh cht phc tp ca d n gia tng hn so vi cc loi hnh d n khc. Vic di di, gii phng mt bng chun b xy dng l mt cng vic phc tp, i hi s tham gia, hp tc ca nhiu pha t c quan qun l Nh nc chuyn ngnh, chnh quyn a phng, ngi dn, ch u t, nh thu v ngn hng. Do vy, thm nh k phng n t chc thc hin qun l d n l rt quan trng xc nh trch nhim v mi quan h gia cc ch th tham gia. Mt khc, vic kim tra, tnh ton li quy m u t, d tnh tng vn u t trn c s xem xt v ngun vn ca d n v phng thc huy ng vn t mc n tin s m bo cho d n c tnh kh thi. Ba l, thc hin tt gii php ny gp phn xy dng chun mc trong ni dung thm nh d n doanh nghip, to iu kin cho cn b thm nh nng cao nhn thc, tng cng trch nhim trong cng vic v xem cng tc thm nh d n nh mt ngh thc s (thay th quan im trc y cho rng y l bc hp php ho d n, thc hin cng vic mang tnh cht th tc, kim tra hnh chnh phn nhiu) thc hin tt gii php ny cn thit: V c ch chnh sch: Cc vn bn quy nh ca php lut c lin quan cn c th, r rng hn, trnh ban hnh nhng quy nh chng cho, khng nht qun. Yu cu v ni dung thm nh trong tng giai on la chn, nh gi d n i vi tng loi d n, i vi cc c quan t chc thm nh ca nh nc theo chc nng phi c quy nh c th, r rng. Ni dung thm nh d n u t, ni dung trong h s d n v ni

144
dung trong quyt nh u t cn thng nht nhau. H thng cc tiu chun, nh mc cn c xy dng, lm c s thc hin. Nhng tiu chun, nh mc ny cn c ban hnh ph hp vi tng thi k, vi c th, quy m v tnh cht ca d n. Vic xy dng cc tiu chun ny cn r rng, c th i vi tng ngnh, tng lnh vc, trn c s ph hp vi thc tin, tun th cc quy nh ca nh nc, pht huy mi tim nng trong hot ng u t pht trin kinh t t nc. Tuy nhin trn thc t, vic la chn cc tiu chun p dng i vi cc d n khc nhau th khc nhau. Do c im ca d n u t c lin quan n nhiu vn v khoa hc, cng ngh, k thut chuyn ngnh, cc nghip v kinh t c th nh ti chnh, k ton, thng k, kinh t lng, ngn hng nhng vn v lut php, c ch, chnh sch. Bn cnh khung php l ca Vit nam ang trong qu trnh hon thin, mi trng kinh t x hi c nhiu bin ng nn vic xy dng mt h thng cc tiu chun nh gi d n trn bnh din chung l rt kh (ch c thit lp theo tng ch th thm nh, c bit gc ngn hng. Cc ngn hng xy dng h thng cc tiu chun lm cn c cho vic cp tn dng. [31] Cn c nhng vn bn quy nh m bo tnh nht qun trong vic h tr cho doanh nghip khi thc hin d n. Chnh quyn a phng to iu kin thun li cho doanh nghip trong vic di ri, gii phng mt bng, c u i trong vic h tr v giao t, thu t v xy dng c s h tng cho doanh nghip. V qun l hot ng ca TCTXD Trn c s cc quy nh hin hnh ca nh nc v qun l d n u t xy dng, v thm nh d n u t, cc TCTXD, cc cng ty thnh vin cn xy dng quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n ph hp vi iu l hot ng ca n v. Phi hp nhp nhng v c hiu qu gia cn b phng u t c nhim v thm nh d n v cc phng ban khc trong TCT, trong cng ty thnh vin. 3.3.4 Gii php hon thin v phng php thm nh d n u t. Bn cnh, cc yu t thuc v t chc v ni dung, phng php thm nh ng vai tr quan trng, c nh hng n cht lng thm nh d n. Vic vn

145
dng phng php thm nh no v mc nh th no li ph thuc rt nhiu vo trnh v k nng ca cn b thc hin. Thm nh d n u t c thc hin bng cc phng php khoa hc, hin i cng vi kinh nghim qun l v ngun thng tin ng tin cy s gip cho vic phn tch, nh gi d n c khch quan, ton din, chun xc v kp thi. Gii php hon thin phng php thm nh d n TCTXD theo hng: Th nht, kt hp cc phng php thm nh trn c s pht huy nhng th mnh ca tng phng php. Vic vn dng cc phng php phi m bo khng ch dng li vic nh gi s tun th php lut ca d n thng qua vic so snh, i chiu vi cc vn bn quy nh ca php lut m cn a ra nhng nhn xt, nh gi c th trong tng ni dung. Kt hp cc phng php thm nh trong phn tch, nh gi gip nhn nhn d n c khch quan v ton din hn. Th hai, la chn phng php thm nh ph hp vi tng ni dung ca d n. Bng trnh , kh nng v kinh nghim, cn b thm nh cn thit s dng phng php thch hp vi tng ni dung t hiu qu cng vic. La chn phng php thm nh ph hp theo hng: (1) Phng php c la chn ph hp vi kh nng v iu kin ca cn b thc hin (2) Phng php la chn phi m bo p ng ng nhng yu cu, quy nh ca nh nc (3) Phng php la chn phi ti u trong s cc phng php a ra. i vi thm nh cc yu t thuc v php l, phng php s dng c hiu qu nht l so snh, i chiu, thm nh theo trnh t. i vi cc ni dung khc cn kt hp gia so snh, d bo, phn tch nhy cm hoc trit tiu ri ro. Khi p dng phng php so snh cn thit phi hiu r c s, cn c so snh v tnh ton. Vic so snh phi xut pht t nhu cu th trng, mc tiu ca d n ch khng ch da trn mun ch quan hay mc ch s dng ca ch u t. Vic so snh c thc hin i vi cc d n tng t ang hot ng tuy nhin nhng thng tin thu thp ch c tnh cht tham kho. Cn phi ch n c th ca doanh nghip v nhng kh khn ring ca d n khi tin hnh so snh. c bit trong bi cnh hi nhp kinh t quc t su rng, bn cnh nhng d n

146
so snh trong nc cn thit phi nhn nhn vi cc d n tng t khu vc v trn th gii thy c nhng hn ch v l c s xy dng chin lc u t lu di cho doanh nghip. Th ba, i vi phng php phn tch nhy cm. y l phng php c nhiu u im, gip pht hin nhng yu t nh hng ln n hiu qu ca d n c bin php phng nga thch hp. pht huy c hiu qu khi s dng phng php ny cn la chn nhng thng s ch yu c nh hng ln n d n phn tch, ch n nhng c im ca cc d n u t xy dng. Cn quan tm xem xt tho ng n t sut chit khu chun lm c s tnh ton chnh xc cc ch tiu cng nh hiu qu ti chnh ca d n. y l c s v cn c cho vic huy ng ngun ti tr cho d n. Th t, vic s dng cc phng php cn thit phi thit lp mt s phng n (i vi tng ni dung ca d n nh cc phng n v c cu ngun vn huy ng, cc kch bn v s thay i ca cc yu t u vo v u ra) khng nn ch xem xt mt phng n duy nht, khi kh c nhng nh gi v li ch tng th ca d n trong mi quan h vi cc phng n khc. Tip cn v vn dng phng php phn tch li ch v chi ph kinh t ca d n. Mc d nhng c s xy dng cc dng vo, dng ra theo quan im kinh t c v l lun song cha y . Nn xy dng cc bng biu xc nh dng tin trn phng din kinh t v xem xt nhng nh gi v li ch i vi cc i tng hng th t d n. Th nm, tng cng vic p dng cc m hnh v phng php phn tch hin i nh gi. S dng nhiu phng php phn tch ri ro trong cng tc thm nh d n. Cn thit tham kho cc phng php nh gi ri ro ngn hng, cc t chc ti chnh, tn dng vn dng. Bc u xc nh nhng yu t ri ro c th xy ra i vi d n theo tng giai on (thc hin u t, vn hnh khai thc) sau xut cc bin php phng nga ri ro c tnh kh thi. Thc hin gii php ny s gp phn nng cao cht lng cng tc thm nh d n theo hng: Mt l, m bo cc yu cu t ra i vi cng tc thm nh d n. D n

147
c nhn nhn tng qut v ton din trn c s khoa hc. Nhng phn tch c xut pht t th trng, gim n mc ti a s nh hng t mun ch quan ca ch u t. Hai l, hnh thnh phng php phn tch nh gi d n trong doanh nghip. S dng cc phng php thm nh khng ch dng li vic p dng ri rc m mang tnh tng th, pht trin k nng thc hnh cho cn b cng tc thm nh d n c th tr thnh mt ngh thc s, tin ti t chun mc trong phn tch v nh gi d n. Nhng kt qu t c trong cng vic gn lin vi trch nhim. thc hin c gii php ny cn thit phi: Th nht, thit lp h thng thng tin v m bo cung cp thng tin y , chnh xc, kp thi cho cng tc thm nh. H thng thng tin cn c lu tr v qun l Trung tm thng tin ca cc TCTXD. Trung tm ny ngoi chc nng lu tr v qun l cc thng tin chung ca doanh nghip, cn thit phi xy dng chng trnh phc v chuyn v thm nh d n. H thng thng tin ny nn bao gm: (1) S liu thng k chnh thc v th trng tiu th sn phm, ngun cung cp nguyn vt liu, gi c thc t ca cc yu t u vo; (2) nh mc, n gi, cc ti liu do Nh nc ban hnh; (3) Thng tin t cc nh cung cp thit b, dch v cho d n; (4) S liu thng k v c rt kinh nghim t cng tc thm nh cc d n tng t trc ; (5) Xu hng bin ng ca gi bt ng sn Vit nam v th gii... . H thng my tnh ni mng cc phng ban cn c khai thc c hiu qu v trit nhng thng tin cn thit phc v cho cng vic. Th hai, tng cng mi lin h vi bn ngoi nh cc c quan qun l nh nc c lin quan, cc t chc t vn c lp, cc chuyn gia t cc Vin, trng i hc. Th ba, tng cng o to, bi dng nghip v chuyn mn, nng cao kh nng nm bt, x l thng tin cho i ng cn b trong qu trnh vn dng cc phng php thm nh. Cui cng, tng cng u t i mi h thng trang thit b, thng tin lin lc

148
theo hng hin i, p dng nhng k thut phn tch, tnh ton mi truy cp, x l thng tin kp thi, chnh xc v c hiu qu, a cc chng trnh phn mm tin hc ng dng vo cc phng php thm nh nng cao cht lng ca cc kt qu thm nh. 3.3.5 Cc gii php khc V cng tc lp d n: Nng cao cht lng cng tc lp d n s gp phn nng cao cht lng cng tc thm nh d n u t. D n c lp phi m bo cc ni dung theo yu cu vi thng tin y , chnh xc, kp thi, cc s liu, nh mc c s dng khoa hc, st vi thc tin v c ngun r rng l nhn t tch cc gp phn nng cao cht lng thm nh d n. Trong quy trnh lp, thm nh v ph duyt d n ca TCTXD cn thit phi quy nh r trch nhim ca tng phng ban trong cng tc lp d n. Phng Nghin cu d n ca TCT chu trch nhim lp d n. Cc phng ban khc trong TCT cn c mi lin h mt thit, h tr nhau. Trong nhng trng hp cn thit phi thc hin xt chn thu t vn lp d n c bit l i vi cc d n ln, tnh cht k thut phc tp hoc cc d n khng thuc lnh vc ch o ca TCT. i vi cc d n nhm A phi lp BCTXD cng trnh xin php u t, cn thit phi thu cc t chc t vn c nng lc v t cch php nhn lp. Vic la chn n v t vn phi thng qua Hi ng xt chn thu ca TCT, trnh TG ph duyt nh thu t vn thc hin. i vi cc t chc t vn Tng cng mi lin h vi cc t chc t vn. Cc t chc ny thc hin t vn thm nh theo hp ng kinh t c k kt. T vn thm nh d n trong trng hp cc d n c quy m ln, yu cu k thut phc tp (thng l cc d n nhm A, B nu cn thit). Tng cng mi quan h vi cc t chc t vn song khng ng ngha vi vic yu cu t vn thm nh theo mun ca ch u t. TCTXD cng nh cc cng ty thnh vin cn to lp mi lin h vi cc t chc t vn, cc c quan nghin cu u ngnh c th tham kho kin khi cn thit. Vic la chn t chc t vn thm nh cn thng qua Hi ng xt thu ca TCT,

149
khch quan v cng bng, trnh trng hp c n, hnh thc v khng quan tm n hiu qu cng vic. i vi cc chuyn gia c mi phn bin tng phn hoc theo chuyn ca d n: Tng cng mi lin h vi cc chuyn gia u ngnh trong vic ch ng mi ng gp kin khi cn thit, mt khc hc hi, nh h gip , bi dng trnh , k nng, kinh nghim cho cn b thm nh n v. S tham gia gp ca cc chuyn gia u ngnh l rt cn thit c bit i vi cc d n ln, tnh cht k thut phc tp, c lin quan n nhiu lnh vc. TCTXD cn ch ng, c k hoch trong vic mi chuyn gia tham gia gp kin trong qu trnh thm nh d n u t. Pht trin nhanh i ng cn b thm nh ca n v v nh hng tr thnh t chc thm nh c lp, c th t vn thm nh cho cc doanh nghip khc. Phng u t (Phng Thm nh) ca TCT vi b phn thm nh chuyn nghip trong tng lai c th pht trin tr thnh t chc t vn c lp khng ch thm nh cc d n u t ca doanh nghip mnh m c th t vn, k kt hp ng thm nh vi cc doanh nghip khc c bit l i vi cc d n u t xy dng l lnh vc c th ca cc TCTXD. nng cao hiu qu ca hot ng u t, vi quan im chng m hnh khp kn trong tng lai c th thit k m hnh hot ng cho Cng ty t vn chuyn thm nh d n u t ca cc TCTXD. Cng ty ny chu trch nhim thm nh khch quan tnh kh thi, tnh hiu qu ca d n cho ch u t v chu trch nhim trc php lut v kt qu cng vic thc hin. i vi cc c quan qun l nh nc Cc c quan qun l nh nc cn ban hnh y , ng b v thng nht cc vn bn quy nh ca php lut c lin quan nh ban hnh Cm nang v cng tc lp v thm nh d n u t, c bit l cc d n u t xy dng cng vi nhng vn bn khc m bo tnh thng nht trong nn kinh t. Nhng vn bn hng dn thc hin phi c th, r rng, trnh chng cho chc nng, nhim v. H thng cc quy chun, tiu chun xy dng, cc nh mc kinh t k thut trong tng ngnh, tng lnh vc phi c xy dng cho ph hp vi tng thi k, p ng yu cu hi nhp kinh t quc t. Ci cch th tc hnh chnh cc c quan qun l nh nc theo hng n

150
gin, gn nh v hiu qu. Tip tc ci cch th ch, hon thin c ch, chnh sch to mi trng u t thun li, thu ht cc ngun lc cho u t pht trin. To iu kin thun li cho cc ch u t thc hin d n. Cng tc lp quy hoch, k hoch phi m bo c cht lng. Quy hoch xy dng phi i trc mt bc, c tm nhn v mang tnh chin lc. Cn thng nht gia cc loi quy hoch, to iu kin thun li cho vic thc hin cc d n u t pht trin. Lm tt cng tc thanh tra, kim tra, gim st trong cc giai on ca qu trnh u t v xy dng, trnh tht thot, lng ph vn u t, to lp trt t trong hot ng u t v xy dng. Nh nc cn h tr cho doanh nghip trong o to ngun nhn lc c bit l nhn lc cho cng tc thm nh d n u t. T chc cc kho hc chuyn v qun l u t, thm nh d n, phn tch nh gi d n trn phm vi rng doanh nghip c th tip cn vi nhng kin thc mi, hnh thnh k nng thm nh d n chuyn nghip cho doanh nghip. V pha cc TCTXD, cn tng cng mi lin h vi cc c quan qun l nh nc trong qu trnh tham gia thm nh d n. Lin h thng xuyn vi cc c quan nh nc c thm quyn thm nh thit k c s nhanh chng nhn c nhng kin nhn xt, m bo tin chung ca cng tc thm nh d n. i vi cc c quan qun l nh nc chc nng nh ti nguyn, mi trng, xy dng... cc TCTXD cn tng cng mi lin h vi cc c quan ny nhn c kin v quy hoch xy dng, bo b mi trng. i vi c quan qun l nh nc a phng, do c th ca cc d n u t TCTXD l cc d n u t xy dng cng trnh (bao gm sn xut kinh doanh v bt ng sn) gn lin vi t nn cn c s phi hp vi chnh quyn a phng trong cng tc gii phng mt bng. Do kinh ph gii phng mt bng c tnh vo tng mc vn u t ca d n, mt khc thi gian thc hin phi m bo theo ng tin do vy trong qu trnh thit lp cc phng n gii phng mt bng cn c s tham gia gp t pha cc c quan qun l nh nc a phng m bo tnh kh thi, ph hp vi d n u t.

*****

151
Chng 3 ca lun n vi mc tiu l a ra nhng gii php ch yu hon thin cng tc thm nh d n u t ca cc TCTXD Vit nam trong iu kin phn cp qun l u t hin nay. cc gii php c c s khoa hc cng nh mang tnh thc tin cao, lun n da trn kt qu phn tch thc trng ca cng tc thm nh d n u t cc TCTXD trc thuc B Xy dng (i din in hnh cho cc TCTXD Vit nam) giai on 2001-2005 v h thng nhng quan im nh hng cho vic hon thin cng tc thm nh d n u t. Trn c s , lun n xut cc gii php ch yu hon thin cng tc thm nh d n u t cc TCTXD Vit nam trong thi gian ti. y l nhng gii php c th, trc tip trn cc phng din t i mi nhn thc v cng tc thm nh d n, v t chc thm nh d n, v ni dung thm nh, v phng php thm nh d n v mt s gii php khc c lin quan. Nhng ng gp ca lun n trong chng ny c th hin nhng ni dung sau:
Phn tch nhng c hi, thch thc t ra cho cc TCTXD Vit nam trong

iu kin phn cp qun l u t v chuyn i m hnh hot ng trong c cng tc qun l hot ng u t, thm nh d n u t v ra quyt nh u t doanh nghip.
Xy dng h thng cc quan im v thm nh d n u t. Nhng quan

im ny cng vi nhng hn ch c phn tch trong chng 2 l nh hng c bn xut cc gii php hon thin cng tc thm nh d n u t cc TCTXD.
xut cc gii php hon thin cng tc thm nh d n u t ca cc

TCTXD Vit nam trong iu kin phn cp qun l u t. Cc gii php c cp logic theo trnh t t ni dung ca gii php, nhng li ch s t c cng vi nhng iu kin thc hin gii php.

152

KT LUN
Cng vi nhng i mi ca nn kinh t, cc TCTXD Vit nam ang trong qu trnh chuyn i v t c nhng thnh tu ng k trn nhiu mt trong c hot ng u t. Cng tc thm nh d n u t gp phn quan trng trong vic ra quyt nh la chn nhng d n u t c hiu qu, em li li ch cho doanh nghip v nn kinh t. S phn cp qun l u t mnh, s chuyn i m hnh hot ng, s hi nhp su rng vo nn kinh t th gii khi Vit nam gia nhp cc t chc kinh t khu vc v th gii t ra cho mi TCTXD, cc cng ty thnh vin ng trc nhiu c hi v thch thc. S ch ng trong huy ng v s dng vn, nm bt nhanh nhy nhng c hi u t trn th trng, thc hin tt hai vai tr l ch u t v nh thu s gp phn to dng cc TCT cng vi cc cng ty thnh vin tr thnh nhng tp on xy dng mnh, nhng t hp cng ty m cng ty con hot ng c hiu qu trong nn kinh t th trng nh hng XHCN. Vi nhng kt qu t c thng qua thc hin ti Hon thin cng tc thm nh d n u t thuc cc Tng cng ty xy dng trong iu kin phn cp qun l u t hin nay lun n c nhng ng gp ch yu sau y: 1. Trn c s h thng ho nhng quan nim v thm nh d n u t do cc t chc v cc nh nghin cu a ra, lun n xy dng khi nim khoa hc, lm r bn cht, vai tr ca cng tc thm nh d n u t ra quyt nh u t. Lun n phn tch, lm r s cn thit phi tin hnh phn cp thm nh d n u t, mc tiu, yu cu v ni dung phn cp thm nh d n tng cp : nh nc v doanh nghip. 2. Lun n trnh by c c s khoa hc nhng vn l lun c bn v cng tc thm nh d n u t cc TCTXD trong iu kin phn cp qun l u t v chuyn i m hnh hot ng. Lun n lm r nhng nhn t nh hng cng nh cc iu kin thm nh d n u t c cht lng TCTXD. y l nhng cn c quan trng nh gi thc trng v xut cc gii php hon thin cng tc thm nh cc TCTXD Vit nam trong iu kin mi. 3. Bng nhng s liu minh chng c th ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng Vit nam giai on 2001-2005 lun n phn tch, nh gi thc trng cng tc thm nh d n u t. Giai on c chn phn tch l giai on nh du nhng thay i quan trng v c ch chnh sch c lin quan n cng tc thm nh d n

153
u t v m hnh t chc hot ng cc TCTXD. Thc trng v cng tc thm nh d n c lun n phn tch trn nhng ni dung c bn: bi cnh ca cng tc thm nh d n, t chc thm nh, ni dung v phng php thm nh d n u t. Trong iu kin phn cp qun l u t, lun n cng lm r nhng thay i trong qun l u t, trong thm quyn thm nh v ph duyt d n TCTXD v cc cng ty thnh vin trc thuc trc v sau khi chuyn i m hnh hot ng. 4. Trn c s phn tch, nh gi thc trng lun n a ra nhng tn ti trong cng tc thm nh d n u t ca cc TCTXD thi gian qua. Theo tc gi nhng tn ti l: (i) nhn thc cha y v ngha v vai tr ca cng tc thm nh d n doanh nghip trong iu kin mi (ii) s phi hp trong t chc thm nh cha hp l, hiu qu. Trnh ca i ng cn b, cng c v phng tin thm nh cha p ng yu cu. Vai tr ca cng tc kim sot cht lng cn yu km (iii) ni dung thm nh cha y , cn nhiu im bt cp (iiii) phng php thm nh cn n gin, truyn thng. 5. Lun n tp trung phn tch nguyn nhn ca nhng hn ch trong cng tc thm nh d n u t TCTXD. Theo tc gi nhng nguyn nhn bao gm: (1) c ch qun l, vn s hu v cc chnh sch c lin quan, (2) s phi hp trong t chc thc hin, (3) i ng cn b thc hin, (4) thu thp v x l thng tin. 6. Trn c s l lun khoa hc v cng tc thm nh d n u t TCTXD trong iu kin phn cp qun l u t cng vi nhng phn tch, nh gi thc trng, lun n xut nhng gii php hon thin cng tc thm nh d n u t cc TCTXD Vit nam trong thi gian ti. m bo cho cc gii php c tnh thuyt phc v kh thi, lun n xy dng nhng quan im c bn. H thng nhng quan im ny cng vi nhng tn ti phn tch trong chng 2 l c s nh hng cc gii php. 7. Nhng gii php hon thin cng tc thm nh d n u t thuc TCTXD Vit nam vi ni dung ch yu sau: (1) Gii php nng cao nhn thc v cng tc thm nh d n u t: nhn thc y v vai tr ca cng tc thm nh d n trong iu kin mi, v sn phm ca cng tc thm nh, v c im thm nh d n u t cc TCTXD. (2) Hon thin v t chc thm nh d n u t trn c s tng cng s phi hp gia cc phng ban trong TCT, gia TCT vi bn ngoi trong u

154
mi v chu trch nhim chnh l Phng u t (Phng Thm nh), thnh lp mt b phn chuyn nghip v thm nh d n; ci tin quy trnh t chc thm nh d n; nng cao vai tr ca kim sot cht lng thm nh; nng cao trnh nghip v cho i ng cn b thm nh; kin ton v cng c li h thng thng tin trong doanh nghip. (3) Hon thin v ni dung thm nh d n theo hng thm nh y v k lng trn tt c cc ni dung, c bit i vi nhng ni dung c tnh ri ro ln nh phng thc huy ng vn, phng thc t chc qun l thc hin d n (trch nhim v mi quan h ca cc ch th tham gia), cc yu t u vo v u ra ca d n, ch n s tc ng ca yu t bn ngoi n d n. (4) Hon thin v phng php thm nh d n theo hng la chn cc phng php thm nh ph hp vi tng ni dung. S dng cc phng php cn a ra nhng phn tch, nh gi nh lng. Tng cng vic p dng cc phng php hin i nh d bo, phn tch nhy cm, phn tch ri ro nng cao tnh chun xc ca cc kt qu. (5) Cc gii php khc c lin quan nh nng cao cht lng cng tc lp d n, tng cng mi lin h vi cc t chc bn ngoi nh t chc t vn, cc c quan QLNN theo chc nng, chnh quyn a phng. Nng cao cht lng cng tc thm nh d n u t doanh nghip c bit l cc TCTXD trong iu kin phn cp qun l u t v chuyn i m hnh hot ng l mt yu cu v l i hi thc t khch quan Vit nam. Cng tc thm nh d n u t cn c nhn thc y v phi xem l mt trong nhng ni dung quan trng cn c hon thin trong qa trnh i mi cc TCTXD. Lm tt cng tc thm nh d n u t s gip cho doanh nghip la chn v quyt nh u t cc d n c hiu qu, em li li ch cho doanh nghip v cho x hi. Trong vai tr mi, cc TCTXD cn phi c gng n lc thc hin tt nhng nhim v do ngnh, t nc giao ph. Vi trnh , kinh nghim v thi gian thc hin ti c hn, mt khc do ni dung ti kh phc tp v a dng, tc gi c gng thc hin p ng mc tiu t ra tuy nhin lun n khng trnh khi nhng thiu st. Tc gi xin chn thnh cm n nhng kin ng gp qu bu ca cc thy c gio, cc nh khoa hc, cc nh qun l cng bn b v ng nghip tc gi c th tip tc hon thin lun n.

155

TI LIU THAM KHO

TING VIT
1. B K hoch v u t (2005), Bo co tnh hnh thc hin cng tc gim st, nh gi u t ti Hi ngh trin khai Ngh quyt Quc hi v cng tc u t xy dng c bn s dng vn Nh nc. 2. B K hoch v u t, V Thm nh v gim st u t (2003), Chuyn Lp v thm nh d n u t. 3. B K hoch v u t (1997), Ti liu Hi ngh thm nh d n u t, tp 1&2 4. B K hoch v u t (2003), Thng t s 04/2003TT-BKH ngy 17/6/2003 hng dn v thm tra, thm nh d n u t, sa i b xung mt s im v h s thm nh d n, bo co u t v tng mc u t. 5. B Xy dng (2005), Bo co gim st nh gi u t. 6. B Xy dng (2000-2006), Bo co tng kt tnh hnh thc hin nhim v tng nm (2000 - 2006) v phng hng cho cc nm ti ca cc n v trc thuc. 7. B Xy dng (2005), n phn cp qun l Nh nc ngnh Xy dng. 8. B Xy dng (2001), Quyt nh s 27/2001/Q- BXD Quy nh v u quyn trong Qun l u t v xy dng i vi cc n v trc thuc B Xy dng. 9. B Xy dng (2006), Quyt nh s 11/2006/Q- BXD thay th Quyt nh s 27/2001/Q- BXD. 10. B Xy dng (2005), Ti liu lp tp hun Qun l u t Xy dng v thanh quyt ton cng trnh xy dng. 11. B Xy dng (2005), Thng t s 08/2005/TT-BXD ngy 6/5/2005 hng dn mt s ni dung v lp, thm nh, ph duyt d n u t xy dng cng trnh v x l chuyn tip thc hin Ngh nh s 16/2005/N- CP ngy 7/2/2005 ca Chnh ph. 12. Thi B Cn (2003), Qun l ti chnh trong lnh vc u t xy dng, Nxb Ti chnh, H ni. 13. Chnh ph (1999), Ngh nh s 52/1999/N-CP ngy 8 thng 7 nm 1999 v

156
vic ban hnh Quy ch Qun l u t v xy dng. 14. Chnh ph (2000), Ngh nh s 12/2000/N-CP ngy 5 thng 5 nm 2000 v sa i, b sung mt s iu ca Quy ch Qun l u t v xy dng ban hnh km theo Ngh nh s 52/1999/N-CP. 15. Chnh ph (2003), Ngh nh s 07/2003/N-CP ngy 30 thng 1 nm 2003 v sa i, b sung mt s iu ca Quy ch Qun l u t v xy dng ban hnh km theo Ngh nh s 52/1999/N-CP v Ngh nh s 12/2000/N-CP. 16. Chnh ph (2005), Ngh nh s 16/2005/N-CP ngy 7 thng 2 nm 2005 v Qun l d n u t xy dng cng trnh. 17. Nguyn Vn Chn (1999), Qun l nh nc v kinh t v qun tr kinh doanh trong xy dng, Nxb Xy dng, H ni. 18. V Kim Dng, Cao Thu Xim (2003), Kinh t qun l, Nxb Thng k, H ni. 19. V Cao m (2005), Phng php nghin cu khoa hc, Nxb Khoa hc v k thut, H ni 20. ng cng sn Vit nam (2004), Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb Chnh tr quc gia, H ni. 21. Nguyn Duy Hc (1998), Phn tch kinh t hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip xy dng, Nxb Xy dng, H ni 22. Nguyn Cng Ho, Ng V, Hong Thu Hng, Trn Thanh Phit, Nguyn Minh Hu, Phm Tuyt Nhung (2004), H thng vn bn php lut hng dn thc hin quy ch Qun l u t v xy dng, Quy ch u thu, Nxb Chnh tr quc gia, H ni. 23. inh Th Hin (2002), Lp v thm nh hiu qu ti chnh d n u t, Nxb Thng k, H ni. 24. Lu Th Hng (2004), Thm nh ti chnh d n, Nxb Ti chnh, H ni. 25. Trn Th Mai Hng (2003), Hon thin cng tc thm nh d n u t, Tp ch Xy dng, 420 (2), tr 47-49. 26. Trn Th Mai Hng (2003), p dng phng php phn tch ri ro trong thm nh d n u t, Tp ch Xy dng, 421 (3), tr 43-44. 27. Trn Th Mai Hng (2006), xut gii php trong vic vn dng cc phng

157
php thm nh d n u t, Tp ch Xy dng, 458 (4), tr 30-31. 28. Trn Th Mai Hng (2006), Cc nhn t nh hng n cht lng thm nh d n u t, Tp ch Xy dng, 465 (11), tr 11-12. 29. Nguyn Ngc Mai (1998), Kinh t u t, Nxb Gio dc, H ni. 30. Nguyn Hng Minh (2003), i mi v hon thin cng tc lp v thm nh d n u t trong ngnh cng nghip sn xut ung Vit nam, Lun n Tin s kinh t, Trng i hc Kinh t Quc dn, H ni. 31. Ngn hng Cng thng (2004), S tay tn dng Ngn hng 32. Phan Cng Ngha (2002), Thng k u t v xy dng, Nxb Thng k, H ni. 33. Nguyn Bch Nguyt (2000), Lp v Qun l d n u t, Nxb Thng k, H ni. 34. Nguyn Bch Nguyt, T Quang Phng (2002), Kinh t u t, Nxb Gio dc, H ni. 35. Phm Ph (1991), Phn tch v la chn d n u t, Trng i hc Bch khoa Thnh ph H Ch Minh. 36. T Quang Phng (2003), Hiu qu u t v nhng gii php nng cao hiu qu u t pht trin ca doanh nghip nh nc, Lun n Tin s Kinh t, Trng i hc Kinh t Quc dn, H ni. 37. T Quang Phng (2005), Qun l d n u t, Nxb Lao ng x hi, H ni. 38. T Quang Phng (2005), Tc ng ca vic s dng vn u t n cht lng tng trng kinh t Vit Nam. Thc trng v gii php, ti khoa hc cp B, M s B 2004-38.99. 39. Quc hi (1995), Lut Doanh nghip nh nc, Nxb Chnh tr quc gia, H ni 40. Quc hi (2000), Lut Doanh nghip nh nc sa i, Nxb Chnh tr quc gia, H ni 41. Quc hi (2005), Lut u t , Nxb Chnh tr quc gia, H ni 42. Quc hi (2003), Lut Xy dng , Nxb Chnh tr quc gia, H ni 43. H S S (1996), Thng k kinh t, Nxb Gio dc, H ni. 44. Hong Ton, Mai Vn Bu (2005), Qun l Nh nc v kinh t, Nxb Lao ng x hi, H ni.

158
45. Th tng Chnh ph (1994), Quyt nh s 90/TTg ngy 7/3/1994 v vic tip tc sp xp doanh nghip nh nc (Tng cng ty 90) 46. Th tng Chnh ph (1994), Quyt nh s 91/TTg ngy 7/3/1994 v vic th im thnh lp tp on kinh doanh (Tng cng ty 91). 47. Tng cng ty xy dng v xut nhp khu Vit Nam VINACONEX (2001-2005), Bo co tng kt hot ng sn xut kinh doanh hng nm v 5 nm. 48. Tng cng ty Vinaconex, Phng u t (2003), Thm nh d n "u t xy dng Nh my sn xut b tng d ng lc, Bnh Dng". 49. Tng cng ty u t v pht trin nh, Cng ty u t v Pht trin nh H Ni (2005), Thm nh d n "Xy dng nh cao tng ti khu nh Thanh Xun, qun Thanh Xun. 50. Tng Cc thng k (2004), Nim gim thng k 2003, Nxb Thng k, H ni. 51. Tng Cc thng k (2005), Nim gim thng k 2004, Nxb Thng k, H ni. 52. Nguyn Vn Thng, Nguyn K Tun (2005), Kinh t Vit nam nm 2004. Nhng vn ni bt, Nxb L lun Chnh tr H ni. 53. Trng i hc Kinh t quc dn, Khoa Kinh t pht trin (1999), Chng trnh v d n pht trin kinh t x h, Nxb Thng k, H ni. 54. Trng i hc Kinh t Quc dn (1995), nh gi kinh t v quyt nh u t trong cc doanh nghip va v nh, Nxb Thng k, H ni. 55. Trng i hc Kinh t Quc dn, Khoa sau i hc (2002), u t v thm nh d n, Nxb Thng k, H ni. 56. Trng i hc Kinh t quc dn, Khoa K hoch v pht trin (2003), D bo pht trin kinh t x hi, Nxb Thng k, H ni. 57. V Cng Tun (1998), Thm nh d n u t, Nxb Thnh ph H Ch Minh, Thnh ph H Ch Minh. 58. V Cng Tun (2002), Thm nh d n u t, Nxb Thnh ph H Ch Minh, Thnh ph H Ch Minh. 59. Phan ng Tut (2000), Doanh nghip nh nc trong thi k cng nghip ho hin i ho, Nxb Chnh tr Quc gia, H Ni.

159
60. V Huy T (2002), M hnh tp on kinh t trong CNH HH, Nxb Chnh tr quc gia, H ni. 61. Vin Nghin cu v o to qun l (2000), Ti liu tp hun bi dng ngn hn v u t trong c ch th trng v d n u t. 62. Vin Pht trin Quc t Harrvard (1995), Chng trnh thm nh v qun l d n, Nxb Thnh ph H Ch Minh.

TING ANH
63. Avraham Shtub, Jonathan F.Bard, Shlomo Floberson (1994), Project Management, Prentice Hall, United States of America. 64. Charles J.Corrado & Bradford D. Jordan (2000), Fundamentals of Investments Valuation and Management, Mc Graw Hill. 65. Curry Steve & John Weiss (1993), Project Analysis in Developing Countries, London & New York, St Martin. 66. Hassan Hakimina & Erhun Kula (1996), Investment and Project Appraisal, London. 67. Kendar N.Kohli (1993), Economic Analysis of Investment Project, Oxford University Press. 68. Little Ian M.D & James A.Mirrlees (1968), Introduction of Project Analysis in Developing Countries, OECD. 69. Lumby Stephen (1994), Investment Appraisal and financial decisions, Chapman Hall, London & New York. 70. William F. Sharpe, Gordon J.Alexander, David J. Fowler (1993), Investments, Prentice Hall Canada Inc, Canada.

DANH MC CNG TRNH NGHIN CU CA TC GI 1. Trn Th Mai Hng (1998), Phng php xc nh vn u t hon thnh, Tp ch Kinh t v pht trin, i hc Kinh t quc dn, H ni, 360 (11), tr 18-20. 2. Trn Th Mai Hng (2000), Mt s lun c khoa hc cho vic i mi c cu u t ph hp vi iu kin kinh t th trng Vit nam, Thnh vin ti khoa hc cp B, M s: B 2000 38 72. 3. Trn Th Mai Hng (2002), Thng k thit k d ton trong xy dng, Thng k u t v xy dng, Nxb Thng k, H ni. 4. Trn Th Mai Hng (2003), Hon thin cng tc thm nh d n u t, Tp ch Xy dng, B Xy dng, 420 (2), tr 47-49. 5. Trn Th Mai Hng (2003) p dng phng php phn tch ri ro trong thm nh d n u t, Tp ch Xy dng, B Xy dng, 421 (3), tr 43-44. 6. Trn Th Mai Hng (2005), Tc ng ca vic s dng vn u t n cht lng tng trng kinh t Vit nam: Thc trng v gii php, Thnh vin ti khoa hc cp B, M s: B 2004-38-99. 7. Trn Th Mai Hng (2006), xut gii php trong vic vn dng cc phng php thm nh d n u t, Tp ch Xy dng, B Xy dng, 458 (4), tr 30-31. 8. Trn Th Mai Hng (2006) Cc nhn t nh hng n cht lng cng tc thm nh d n u t, Tp ch Xy dng, B Xy dng, 465 (11), tr 11-12.

PH LC

PH LC 1
Thm nh d n "u t xy dng nh my sn xut cu kin b tng d ng lc ti tnh Bnh Dng".
Tng quan v d n: Tn d n: D n u t xy dng nh my cu kin b tng d ng lc". a im nh my Ch u t Hnh thc u t i d n Tng mc u t Trong : Thit b 19.899.471.826 Xy dng c bn 30.012.131.923 Chi ph khc (c ph lc km theo) 2.471.648.348 Chi ph d phng (5% XL, thit b) 2.619.162.605 Vn lu ng ban u 10.259.056.753 Tm tt d n: (Phn ny tc gi ch trnh by mt s ni dung ch yu c tnh cht khi qut v minh ho cho cng tc thm nh d n ti TCT) * Nhng cn c php l. - Cn c Quyt nh thnh lp doanh nghip Nh nc s 050/BXD - TCL do B Xy dng cp ngy 12/2/1993. Chng nhn ng k kinh doanh s 110729 ngy 25/5/1996 ca S k hoch v u t H ni cp cho TCT Xut nhp khu xy dng Vit Nam - Vinaconex. - Cn c Ngh nh s 52/1999/N - CP ngy 8/7/1999 ca Chnh ph v vic ban hnh Quy ch qun l u t v xy dng v Ngh nh 12/2000/N-CP, Ngh nh 07/2003/N - CP sa i b sung cng cc vn bn php l hin hnh v qun l u t v xy dng. - Cn c ch chnh sch hin hnh v cc quy nh v quyn ch ng sn xut ca doanh nghip Nh nc. - Cn c vo quy hoch tng th cc khu cng nghip v cng ngh cao ca tnh Bnh Dng. : Khu cng nghip tnh Bnh Dng : Tng cng ty Vinaconex : u t mi : 10 nm : 65.261.471.701

- Cn c vo nhu cu s dng cc sn phm b tng d ng lc thuc cc d n m TCT Vinaconex , ang v s thc hin trong thi gian ti. - Cn c vo nhu cu s dng ngy cng tng cc sn phm b tng d ng lc trn th trng. - Cn c vo nng lc thc t ca TCT Vinaconex. * S cn thit phi u t: Sau thi gian nghin cu th trng, TCT nhn thy nhu cu v cc sn phm b tng c sn phc v xy dng, giao thng v thy li hin nay trong khu vc l rt ln, c bit l cc sn phm b tng d ng lc c kh nng xm nhp th trng cao vi u im l rt ngn thi gian thi cng v h gi thnh. TCT c nh my b tng v xy dng Xun Mai l mt n v thnh vin p dng cng ngh sn xut cu kin b tng d ng lc theo cng ngh ca Php v B. Cc cu kin ny dng xy dng nh , nh xng cng nghip, cng trnh cng cng v cc cng trnh cu giao thng Do bt kp v ng dng tin b khoa hc k thut mi nn thu c hiu qu kinh t cao trong thi gian qua. Cc sn phm b tng d ng lc ng dng thnh cng trong xy dng nh xng ti khu cng nghip Si ng - Gia Lm, khu cng nghip Ph Ct - H Ty, siu th Metro, Cu Giy, thit k bc gh ngi cho sn vn ng quc gia Vn phng Th tng Chnh ph ch o TCT Vinaconex xy dng 4 nh my sn xut cu kin b tng d ng lc cho xy dng nh ti cc tnh ng bng sng Cu Long v Ty Nguyn. Thc t cho thy cc cc sn phm theo cng ngh mi ny c cc u im nh sau: - Gi thnh xy dng thp hn so vi phng php thi cng truyn thng. - Cht lng sn phm c kim sot tt hn so vi b tng ti ch. - a dng v loi hnh kin trc ph hp vi khng gian . - Tc thi cng nhanh hn xy dng thng thng. Khu vc kinh t thnh ph H Ch Minh v cc tnh ln cn ang pht trin mnh, nhu cu xy dng cc cng trnh cng nghip, dn c v h tng tng cao. Lnh o cc ban ngnh tnh Bnh Dng ang rt ng h, to iu kin thun li cho cc doanh nghip u t.

Do , TCT Vinaconex quyt nh u t xy dng mt nh my sn xut cu kin d ng lc ti tnh Bnh Dng. * Ngun vn u t. Tng vn u t l 65.261.471.545 ng, TCT vay Ngn hng theo ngun vn tn dng thng mi vi li sut 9%/nm, tr trong 10 nm, mi nm tr mt ln c gc ln li vo cui nm (i vi vn c nh). Vn lu ng c vay ngn hn vi li sut 0,75%/thng. * Gii php qun l d n. * Phng n la chn a im v thi gian thc hin d n. * Phng n sn phm. * Phng n cng ngh. * Phng n cung cp v vn chuyn nguyn vt liu. * Phng n bo v mi trng. * Phng n ti chnh. - Cn c tnh ton: - Khu hao Thit b: d kin 5 nm Xy dng c bn: 10 nm - Li vay Ngn hng. Vn c nh: 9%/nm. Vn lu ng: 0,75%/thng = 9%/nm. - Chi ph sa cha thit b v nh xng hng nm: 1% (gi tr thit b + xy lp) - Chi ph qun l: 0,5% doanh thu cha thu. - Chi ph bn hng: 0,5% doanh thu cha thu. - Chi ph cng ngh: 6% doanh thu cha thu - Gi bn sn phm ban u, c thu VAT: + 1m2 sn (gm dm, sn, ct) l 414.806 /m2. + 1m dm cu hp: 1.367.081 /m. - Doanh thu ca nh my trong 1 nm:

414.806 x 115.000+1.367.081 x 6600 = 56.725.450.533. Hiu qu ti chnh c xc nh trn c s dng tin sau thu: Dng tin ny c xy dng trn c s cc dng chi ph, doanh thu v li rng. - Doanh thu ca d n: c xc nh cn c vo s lng sn phm v gi bn. Gi bn sn phm l gi ngh trong d n c tham kho trn th trng. Sn lng tu theo cng sut ca my mc c huy ng cho d n. - Dng chi ph ca d n c xc nh cn c vo: S lng sn xut, s lng sn phm tiu th, gi thnh hng nm, chi u t, khu hao TSC v chi sn xut. - Li rng c xc nh trn c s chch lch gia dng thu v dng chi ca d n hng nm.

BNG 1: TNH TON CHI PH SN XUT CA CC DY CHUYN 5 NM U n v tnh: ng

TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Cc ch tiu Nguyn vt liu in nng Lng + Bo him Khu hao - Thit b 5 nm - Nh xng 10 nm Chi ph sa cha thit b, nh xng Chi ph qun l Chi ph bn hng Li vay vn c nh Li vay vn lu ng Chi ph cng ngh Thu VAT Tng 1 27.059.963.181 466.781.760 3.248.400.000 3.979.894.365 2.854.370.263 407.742.718 270.121.193 270.121.193 4.569.019.924 923.252.435 3.241.454.316 2.705.996.318 49.997.117.666 Nm sn xut th 2 3 27.059.963.181 27.059.963.181 466.781.760 466.781.760 3.248.400.000 3.248.400.000 3.979.894.365 2.854.370.263 407.742.718 270.121.193 270.121.193 4.112.117.932 923.252.435 3.241.454.316 2.705.996.318 49.540.215.674 3.979.894.365 2.854.370.263 407.742.718 270.121.193 270.121.193 3.655.215.939 923.252.435 3.241.454.316 2.705.996.318 49.083.313.681 4 27.059.963.181 466.781.760 3.248.400.000 3.979.894.365 2.854.370.263 407.742.718 270.121.193 270.121.193 3.198.313.947 923.252.435 3.241.454.316 2.705.996.318 48.626.411.689 5 27.059.963.181 466.781.760 3.248.400.000 3.979.894.365 2.854.370.263 407.742.718 270.121.193 270.121.193 2.741.411.954 923.252.435 3.241.454.316 2.705.996.318 48.169.509.696

BNG 2: CHI PH SN XUT CA CC DY CHUYN 5 NM TIP THEO

n v tnh: ng TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Cc ch tiu Nguyn vt liu in nng Lng + Bo him Khu hao - Thit b 5 nm - Nh xng 10 nm Chi ph sa cha thit b, nh xng Chi ph qun l Chi ph bn hng Li vay vn c nh Li vay vn lu ng Chi ph cng ngh Thu VAT Tng 6 27.059.963.181 466.781.760 3.248.400.000 0 2.854.370.263 407.742.718 270.121.193 270.121.193 2.284.509.962 923.252.435 3.241.454.316 2.705.996.318 43.732.713.339 Nm sn xut th 7 8 27.059.963.181 27.059.963.181 466.781.760 466.781.760 3.248.400.000 3.248.400.000 0 2.854.370.263 407.742.718 270.121.193 270.121.193 1.827.607.970 923.252.435 3.241.454.316 2.705.996.318 43.275.811.347 0 2.854.370.263 407.742.718 270.121.193 270.121.193 1.370.705.977 923.252.435 3.241.454.316 2.705.996.318 42.818.909.354 9 27.059.963.181 466.781.760 3.248.400.000 0 2.854.370.263 407.742.718 270.121.193 270.121.193 913.803.985 923.252.435 3.241.454.316 2.705.996.318 42.362.007.362 10 27.059.963.181 466.781.760 3.248.400.000 0 2.854.370.263 407.742.718 270.121.193 270.121.193 456.901.992 923.252.435 3.241.454.316 2.705.996.318 41.905.105.369

BNG 3: TNH TON HIU QU TI CHNH 5 NM U n v tnh: ng

TT Cc ch tiu Nm sn xut th

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Doanh thu Chi ph sn xut Li nhun trc thu Thu TNDN 25% (3) Li nhun sau thu (3) - (4) Qu d tr bt buc 5% (5) Qu phc li 5% (5) Qu khen thng 5% (5) Li nhun Dng tin(LN + KH)

1 56.725.450.533 49.997.117.666 6.728.332.867 1.682.083.217 5.046.249.650 252.312.483 252.312.483 252.312.483 4.289.312.203 12.092.655.596

2 56.725.450.533 49.540.215.674 7.185.234.859 1.796.308.715 5.388.926.144 269.446.307 269.446.307 269.446.307 4.580.587.233 12.443.295.990

3 56.725.450.533 49.083.313.681 7.642.136.852 1.910.534.213 5.731.602.639 286.580.132 286.580.132 286.580.132 4.871.862.243 12.793.936.384

4 56.725.450.533 48.626.411.689 8.099.038.844 2.024.759.711 6.074.279.133 303.713.957 303.713.957 303.713.957 5.163.137.263 13.144.576.777

5 56.725.450.533 48.169.509.696 8.555.940.837 2.138.985.209 6.416.955.628 320.847.781 320.847.781 320.847.781 5.454.412.284 13.945.217.171

BNG 4: TNH TON HIU QU TI CHNH 5 NM TIP THEO n v tnh: ng

TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Cc chi tiu Doanh thu Chi ph sn xut Li nhun trc thu Thu TNDN 25% (3) Li nhun sau thu (3) - (4) Qu d tr bt buc 5% (5) Qu phc li 5% (5) Qu khen thng 5% (5) Li nhun Dng tin(LN + KH) 6 56.725.450.533 43.732.713.399 12.992.373.194 3.248.184.299 9.744.552.896 487.227.645 487.227.645 487.227.645 8.282.869.961 12.403.145.875 7 56.725.450.533 43.275.811.347 13.449.639.186 3.362.409.797 10.087.299.390 504.361.469 504.361.469 504.361.469 8.574.144.981 12.753.786.251 Nm sn xut 8 56.725.450.533 42.818.909.354 13.906.541.179 3.476.635.295 10.429.905.884 521.495.294 521.495.294 521.495.294 8.865.420.002 13.104.426.645 9 56.725.450.533 42.362.007.362 14.363.443.171 3.590.860.793 10.772.582.378 538.629.119 538629.119 538.629.119 9.156.695.022 13.455.067.039 10 56.725.450.533 41.905.105.369 14.820.345.164 3.705.086.291 11.115.258.873 555.762.944 555.762.944 555.762.944 9.447.970.042 13.805.707.432

BNG 5: TNH GI TR HIN TI THUN NPV n v tnh: ng Nm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Dng tin (LN+KH) -55.002.414.701 12.092.655.596 12.443.295.990 12.793.936.384 13.144.576.777 13.495.217.171 12.403.145.875 12.753.786.251 13.104.426.645 13.455.067.039 13.805.707.432 HSCK (r = 10%) Hin gi dng tin) 1.0000 -55.002.414.701 0.9091 10.993.323.269 0.8264 10.283.715.694 0.7513 9.612.273.767 0.6830 8.977.922.804 0.6209 8.379.468.101 0.5645 7.001.252.497 0.5132 6.544.708.953 0.4665 6.113.311.743 0.4241 5.706.261.886 0.3855 5.322.697.856 NPV = 23.932.521.870 IRR = 19,20% XC NH GI TR IRR CA D N r (%) 18% 19% 20% 21% 22% 23% 24% 25% Dng tin 12.092.655.596 12.443.295.990 12.793.936.384 13.144.576.777 13.495.217.171 12.403.145.875 12.753.786.251 13.104.426.645 NPV 2.036.871.490 323.515.689 -1.266.249.856 -2.742.253.896 -4.113.439.558 -5.387.953.108 -6.573.222.981 -7.676.030.244

NPV -

th IRR

6.000.0 00 4.000.0 00 0 200.000 400.000 600.000

17 %
|

18 %

19 %

20 %

21 %

22 %

23 %

24 %

25 %

26 %

- Gi tr hin ti thun NPV =23.932.521.870 >0 - H s hon vn ni b IRR = 19,2% > rvay = 10% - D n kh thi v mt ti chnh (khi xem xt cc ch tiu ti chnh ch yu). - Thi gian hon vn T. T = Ivo /(LNTB + KHCB). Trong : IVO : l tng vn u t ca d n (vn c nh + vn lu ng). LNTB: L li nhun trung bnh KHCB: l khu hao c bn trong 1 nm. IVO = Vc + Vl = 61.025.248.436 61.025.248.436 = 4,5nm 6.900.818.672 Nh vy sau 4 nm 6 thng hot ng sn xut d n s hon c vn u t: T = T< i d n -> d n c tnh kh thi. Cng tc thm nh d n u t: D n c tin hnh thm nh ti Phng u t ca TCT Vinaconex. Trn c s h s d n c t chc t vn lp, sau khi c TG trnh HQT v giao nhim v cho Phng u t tin hnh thm nh d n. Cng tc thm nh d n u t c xem xt trn cc phng din sau: V t chc thm nh d n: D n c tin hnh thm nh theo ng nhng vn bn php quy ca Nh nc, theo ng quy trnh lp, thm nh v ph duyt ca TCT. Phng u t ca TCT c giao nhim v trong vic thm nh d n. Trong qu trnh thc hin c s tham gia gp ca cc phng ban trong TCT, ca cc chuyn gia u ngnh v xy dng, kt cu b tng. V ni dung thm nh d n: y l d n u t do TCT Vinaconex lm ch u t, Phng u t ca TCT tin hnh thm nh d n. Cn b thm nh tin hnh xem xt, nh gi cc ni dung ca d n. Qua phn tch, nh gi cho thy: d n c quy m, cng sut, sn lng ph hp, tng mc u t v tin b vn c tnh kh thi, cc s liu v doanh thu, chi ph tnh hp l, cc ch tiu ti chnh ch yu NPV>O, IRR >r vay, T<i d n d n c hiu qu v ti chnh. Cn b thm nh kim tra, xem xt li cc ni dung trong h s d n. Tuy nhin trong qu trnh thm nh, cn b thc hin vn da ch yu vo h s d n c trnh.

Vic tham kho i vi cc d n tng t cn hn ch. i vi ni dung ti chnh: thiu xem xt cc ch tiu ti chnh trong trng hp c s bin ng. Vic phn tch, nh gi ri ro ca d n khng c cp. y l l ni dung rt cn thit khi xem xt cc yu t c lin quan n ti chnh, kinh t ca d n. Trong phn tch dng tin: Cha tch VAT khi doanh thu v chi ph tng hp dng tin v y thc cht khng phi l khon chi ph ca doanh nghip. Khi tnh li nhun sau thu cha tnh cc khon np qu th hin s y trong li ch ti chnh do d n em li. i vi t sut chit khu r d n c ly mc 10%/nm. Tuy nhin t sut chit khu ny khng n nh cn thit phi xem xt trong mi quan h vi cc yu t khc khi d n hot ng trong thi gian di. V phng php thm nh d n: da ch yu trn c s h s d n do t vn lp. Vn dng cc phng php thm nh cn gin n, mang tnh cht kim tra, xem xt nhiu hn. Cha p dng nhng phng php hin i nh d bo, phn tch nhy cm, trit tiu ri ro trong qu trnh thc hin. i vi sn phm b tng d ng lc cn thit phi thy c nhng thay i do chi ph u vo, do gi bn sn phm thay i. Tuy nhin do hn ch v trnh , kh nng nn cc phng php hin i cha c p dng. Theo tc gi thm nh d n ny cn thit phi p dng cc phng php mi c bit l phng php phn tch nhy cm. Vic phn tch nhy cm nn chn nhng yu t c s bin ng nh chi ph u vo, gi bn sn phm. Gi thit chi ph u vo tng do gi xng du, gi nguyn vt liu (+5%) khi chi ph hng nm ca d n s tng ln. S dng chng trnh phn mm Excell tnh ton li cc ch tiu trong trng hp c s thay i.

PH LC 2
CH TIU GI TR SXKD CA CC TCTXD TRC THUC B XY DNG GIAI ON 2001-2005 n v tnh: T ng
Stt Tn n v Khi xy lp TCTXD H ni TCTXD Sng TCTXDS 1 TCT Lp my VN TCTXD Vina Conex TCTXD v PT h tng TCTXD Bch ng TCTXD Sng Hng TCTXD Min Trung TCT PT nh v th TCTPT T v khu CN Khi SX.VLXD TCTXM VN TCT C kh XD 2001 13.431,97 2.353,92 1.711,062 1.548,7 1.322,855 1.799,2 2002 19.098,496 3.090,683 2.426,789 1.686,342 1.934,921 2.366,677 2003 25.060,282 3.991,621 3.880,146 2.149,712 2.357,106 3.405,168 2004 35.324,964 4660 6.192,275 3.120,122 4.816,371 5.822,807 2005 42.408,444 5.592 7.375 3.800,309 6.121,608 6.500 2001-2005 135.324.156 19.688,244 21.585,747 12.305, 16.552,861 19.893,852

1 2 3 4 5

1.018,229

1.435,286

1.921,259

2.887,345

3.522,562

10.784,681

640,92

781,395

1.114,579

1.530,973

2.085,186

6.153,053

820,484

1.099,672

1.332,07

1.459,077

1.486,8

6.198,103

1.047,554

1.625,544

2.061,757

1.863,48

2.187,726

8.786,061

10

664,237

867,609

2.095,665

1.956,227

2.384,641

7.968,379

11

504,817

636,312

2.095,665

1.016,237

1.352,612

5.605,643

9.135,325 5.995,411

12.105,315 7.655,049

14.906,184 8.740,104

16.267,409 9.286,017

16.897,145 69.311,378 9.629,6 41.306,181

12

13

729,959

877,823

1.182,471

1.454,732

1.738,405

5.983,39

14

15

TCT T.Tinh v gm XD TCTVLXD S 1 Tng cng

1.575,428

2.393,949

3.114,673

3.590,4

3.151,412

13.825,862

834,527 22.567,295

1178,494 31.203,811

1.868,936 39.966,466

1.936,26 51.592,373

2.377,728 59.305,589

8.195,945 204.635,534

(Ngun s liu: V K hoch - B Xy dng) * Gi tr Sn xut ca cc TCTXD trc thuc B Xy dng gm: Gi tr Sn xut t hot ng xy lp, Sn xut Vt liu xy dng, Xut nhp khu v cc hot ng khc

PH LC 3
VN U T THC HIN CA CC TCTXDNN TRC THUC B XY DNG GIAI ON 2001-2005 n v tnh: T ng
Stt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Tn n v Tng cng HUD TCTXD 1 VIGLACERA TCT XM TCTVL s 1 TCTLILAMA TCTXD Sng TCTXD Bch ng TCTXD H ni IDICO LICOGI TCTXD Min Trung TCT VINACONEX TCT XD Sng Hng COMA 2001 5.096 373 101 633 1176 226 178 845 27 234 211 59 482 419 111 21 2002 9.164 839 254 1481 1462 551 181 1471 59 517 337 208 781 912 18 93 2003 10.683,6 1.244,17 493,25 804,88 1619,42 359,96 382,97 1.690 342,80 536,30 432,23 311,86 1.098,78 1.386,19 48,93 111,86 2004 13.370,06 1.782,45 650,48 512,94 1.853,99 409,82 245,6 1.505 175,44 554,56 608,95 882,58 1.998,88 1.994,75 84,4 110,22 2005 22.362,79 1.976,087 450,765 413,052 1769,248 187,14 757,710 2.099 142,8 720,003 680,178 531, 393 1.031,511 2.335,7 81,063 187,14

(Ngun s liu: V K hoch B Xy dng)

PH LC 4
CC CH TIU CH YU V KT QU HOT NG KINH DOANH CA CC TCTXD n v: T ng.
Stt 1 Tn n v v cc ch tiu ch yu v kt qu hot ng SXKD TCTXD H ni - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCTXD Sng - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCTXD S 1 - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCT Lp my VN - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCTXD Vinaconex - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCTXD Bch ng - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCTXD Sng Hng - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCTXD Min Trung - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCT PT nh v th - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCTPT T v khu CN - Tng doanh thu - Li nhun trc thu 2000 2004 2005

1.105 11,15 35,781 1.366 13 65,703 1.192,271 17,408 40,402 743, 254 11,12 26,923 1.057,083 26 74,596 302,548 0,5 13,691 506,35 20 25 594,472 10,423 38,5 350,366 12 15,301 -

3.166,570 23,.020 32,882 6.153,779 417,039 223,158 1.827,144 4,117 55,163 2.460, 016 26,110 40,.986 3.956.199 132.769 192.857 1.051,000 14,550 18,.287 1.076,596 21, 030 71, 410 2.053,160 3,861 58,.273 1.797.240 100.000 65.300 678,098 21,783

3.920 45 110,6 6.100,1 260,076 388,051 3.207,674 55,861 133,877 4.157,419 26,475 82,426 4.773 222,5 195 1.435,822 19,7 37,93 1021,641 14,892 67,621 1.201,502 5,647 56,784 2.196,52 108 76 917,645 23,5

10

11

12

13

14

15

- Cc khon np NS TCTXM VN - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCT C kh XD - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCTThu tinh v gm XD - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCTVLXD S 1 - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS TCT pht trin h tng - Tng doanh thu - Li nhun trc thu - Cc khon np NS

59,.414 6.933,796 632,64 654,164 368,192 2,788 12,145 921,398 22,5 67,938 12.819,000 475.,000 927,.665 1.161,655 -7,438 27.,34 2.783,100 -48,.234 122,.988

65,435 13..262 497 855 1.320,403 11,48 28,733 3.123,6 20 148,609

751,260 21,365 21,895 -

1.827,144 4,117 55,163 2.218,263 8,405 38,366

2.310,724 50,074 60 2.773,8 13 60

(Ngun s liu: V K hoch B Xy dng)

Hi ng qun tr PH LC 5

NHU CU U T PHT TRIN KINH T VIT NAM N NM 2010 n v tnh: T USD

Tng gim c

Ban kim sot

Cc ch tiu 2007 2008 GDP 50,69 54,34 58,26 62,45 u t 13,6 14,6 15,65 16,78 + u t trong 9,02 10 11,05 12,18 nc Phn + u t nc 4,6 4,6 4,6 4,6 Phn Phn Phn g Ti Trun Phn Trun g T Phn g K g ngoi chnh g tm g Th g tm g u thut Kinh -chc FDI 2,64 QLD 2,8 2,82 K trn 2,0 Thn lao t thi doan - FPI hoc 0,55 A 0,64 0,74 g 0,8 g tin ng cng h h - ODA 1,8 1,8 1,8 1,8 (Ngun s liu: ti cp B Tc ng ca vic s dng vn u t n cht lng tng trng kinh t Vit nam: Thc trng v gii php [31] )

Cc ph Tng gim c 2009 2010

PH LC 6
S V C CU T CHC CA TCTXD TRC CHUYN I
Cc DNNN hch ton c lp Cc DNNN hch ton ph thuc Cc n v o to s nghip

(Ngun: Tham kho s c cu t chc ca cc TCTXD trc thuc B xy dng giai on trc chuyn i)

PH LC 7
S C CU T CHC CA TCTXDNN SAU CHUYN I (M HNH CNG TY M CNG TY CON)

Hi ng qun tr Ban kim sot Tng gim c Cc ph Tng gim c

Phn g T chc lao ng

Phn g Ti chnh K hoc h

Phn g u t

Trun g tm QLD A

Phn g K thut thi cng

Phn g Kinh doan h

Phn g Th trn g

Trun g tm Thn g tin

Cc cng ty c phn

Cc cng ty lin kt

Cc n v ph thuc

Cc n v s nghip

(Ngun: Tham kho s c cu t chc ca cc TCTXD trc thuc B xy dng giai on sau chuyn i)

PH LC 8
C CU CC D N U T THEO LNH VC C TRIN KHAI

 TCTXD TRC THUC B XY DNG n v tnh: %

Stt 1 2 3 4 5 6 Lnh vc u t Cc DA u t pht trin khu th mi Cc DA khu cng nghip tp trung Cc DA xi mng Cc DA thuc lnh vc vt liu xy dng Cc DA thuc lnh vc c kh, kt cu thp Cc DA u t xy dng c s sn xut cng nghip 7 8 9 10 Cc DA v thit b thi cng Cc DA sn xut nguyn vt liu, vt t Cc DA v xy dng nh my in Cc DA khc Tng s 4 10 100 2 5 100 2001 25 7 6 26 8 7 7 2002 39 3 4 35 5 3 4 2003 29 4 4 18 4 4 4 9 3 21 100 2004 36 5 4 10 4 5 4 5 6 21 100

(Ngun s liu:V K hoch Thng k -B Xy dng).