Chng 2.

CU TO T BO CA C TH

T bo Chu trnh t bo v s phn bo Cu trc v chc nng cc bo quan chnh

T bo

1. 2. 3.

S a dng v kch thc v hnh dng c im c bn nht ca t bo Cu trc t bo tin nhn (Procaryota) v t bo nhn tht (Eucaryota) T bo ng vt v t bo thc vt.

4.

back
Trng Ng c Ki m

S a dng v kch thc v hnh dng Cc dng tn ti ca t bo Virus T bo tin nhn T bo nhn chun

Trng Ng c Ki m

S a dng v kch thc v hnh dng

Hnh dng ca t bo Mi loi t bo c hnh dng c nh, c trng cho loi t bo Hnh dng t bo ch yu ph thuc vo c tnh thch nghi chc nng Trong mi trng lng t bo thng c dng hnh cu a s t bo ng vt v thc vt c dng hnh khi a gic, gm 12 mt. Hnh dng t bo thu thuc vo chc nng ca chng trong c th

Trng Ng c Ki m

S a dng v kch thc v hnh dng

Kch thc t bo
ln ca t bo rt thay i. C nhng t bo rt ln, c th nhn bng mt thng. a s t bo vi khun c kch thc rt b t 1 n 3m. T bo c kch thc b nht c tm thy l Mycoplasma 0,05m, cha khong 150 i phn t sinh hc. Th tch ca t bo cng thay i cc dng t bo khc nhau. S sai khc kch thc cc c quan l do s lng t bo khc nhau.

Trng Ng c Ki m

S a dng v kch thc v hnh dng

S lng t bo
C th n bo ch gm 1 t bo C th a bo gm hng trm t bo n hng t t bo C th a bo d c nhiu t bo n my cng c pht trin t mt t bo khi nguyn gi l hp t (Zygote).

back
Trng Ng c Ki m

c im c bn nht ca t bo

Thuyt t bo bao gm 3 nguyn l:

Mi sinh vt u gm 1 hoc nhiu t bo, trong xy ra cc qu trnh chuyn ho vt cht v tn ti tnh di truyn T bo l sinh vt nh nht, n v t chc c bn ca mi c th T bo c th t sinh sn v ch xut hin nh qu trnh phn chia ca t bo tn ti trc.

Trng Ng c Ki m

c im c bn nht ca t bo

Cu trc c bn ca t bo:
Mi t bo c mng sinh cht bao quanh, c tc dng nh ro chn tch t bo vi th gii bn ngoi. Mi t bo u cha nhn hoc nguyn liu nhn cha thng tin tin di truyn t bo. Mi t bo u cha t bo cht.

Trng Ng c Ki m

c im c bn nht ca t bo

Chc nng ca t bo
Mng t bo c chc nng tch phn trong t bo khi mi trng ngoi bo Vt liu di truyn cha chng trnh m ho nh hng qu trnh tng hp phn ln cc thnh phn t bo T bo dng cc phn ng ho hc c enzym xc tc tng hp v phn gii cc cht hu c. T bo c chc nng vn ng.

back
Trng Ng c Ki m

Cu trc t bo tin nhnv t bo nhn tht

T bo tin nhn Procaryota

Mesoxom

Roi

Tim mao Vch t bo Riboxom Th vi

Mng sinh ch t

Trng Ng c Ki m

Cu trc t bo tin nhn v t bo nhn tht

T bo nhn tht Eucaryota

Trng Ng c Ki m

Cu trc t bo tin nhnv t bo nhn tht

T bo Procaryota Vi khu n, t o lam Kch th c b (1-3m)

T bo Eucaryota

N m, ng v t, th c v t, ng v t nguyn sinh
Kch th c l n hn (3 - 20m)

C u t o n gi n V t ch t di truy n l ADN tr n d ng vng n m phn tn trong t bo ch t Cha c nhn, ch c Nucleoid l ph n t bo ch t ch a ADN T bo ch t ch a cc bo quan n gi n nh riboxom, mezoxom

C u t o ph c t p V t ch t di truy n l ADN + histon t o nn nhi m s c th khu tr trong nhn C nhn v i mng nhn. Trong nhn ch a ch t nhi m s c v h ch nhn T bo ch t c phn vng v ch a cc bo quan ph c t p nh: m ng l i n i ch t, riboxom, ty th , l c l p, th Golgi, lyzoxom, peroxyxom, trung th .

Phng th c phn bo n gi n b ng cch phn i C lng, roi c u t o n gi n

Phng th c phn bo ph c t p v i b my phn bo (mitosis v meiosis) C c u trc lng v roi theo ki u 9 + 1

Trng Ng c Ki m

back

T bo ng vt v t bo thc vt

Trng Ng c Ki m

back

Chu trnh t bo v s phn bo

1. 2.

Chu trnh t bo S phn chia t bo

back
Trng Ng c Ki m

Chu trnh t bo

Trng Ng c Ki m

Chu trnh t bo

Trng Ng c Ki m

Chu trnh t bo

back
Trng Ng c Ki m

S phn chia t bo

Phn bo nguyn nhim (nguyn phn)

Trng Ng c Ki m

S phn chia t bo

Phn bo nguyn nhim (nguyn phn)

Trng Ng c Ki m

S phn chia t bo

Phn bo nguyn nhim (nguyn phn)

Trng Ng c Ki m

S phn chia t bo

Phn bo gim nhim (gim phn)

Trng Ng c Ki m

S phn chia t bo

Phn bo gim nhim (gim phn)

Trng Ng c Ki m

back
Trng Ng c Ki m

Cu trc v chc nng cc bo quan

1. 2. 3.

Mng sinh cht T bo cht v cc bo quan Nhn t bo

back
Trng Ng c Ki m

Mng sinh cht

Trng Ng c Ki m

Mng sinh cht

Ch c nng c a mng sinh ch t

i u ch nh dng v t ch t vo v ra kh i t bo i u ch nh dng thng tin t bo - t bo v dnh bm cc b phn t bo C ch c nng nh l v tr c a cc ph n ng enzym c hi u v cc con ng chuy n ho v t ch t.

Trng Ng c Ki m

Mng sinh cht

Trng Ng c Ki m

Mng sinh cht

back
Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Mng li ni cht
Cu trc hnh thi
L mt h thng cc knh, cc ti, cc b cha phn b trong t bo cht v c gii hn bi mng lipoprotein. C 2 dng mng li ni cht l mng li c ht v mng li trn.

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Mng li ni cht
Chc nng
Vai tr giao thng ni bo
m bo s vn chuyn cc cht t mi trng vo t bo cht, v cng l ng giao thng gia cc cu trc ni bo. cc cht khc nhau t t bo cht hoc cc bo quan c tp trung vo xoang ti b cha ca mng li, t s c chuyn i n cc phn khc nhau ca t bo hoc thi ra ngoi. Qu trnh vn chuyn ca mng li ni cht l dng vn chuyn tch cc.

Vai tr tng hp cht

Mng li ni cht c ht c vai tr trong tng hp protein v cc enzym Mng li ni cht trn c vai tr tham gia v qu trnh tng hp v vn chuyn cc cht lipit nh photpholipit, lipoproteit, steroid Mng li ni sinh cht trn cn c vai tr kh c, chng tp trung v chuyn ho cc c t xm nhp vo t bo.
Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Ribosome
Cu to
Kch thc khong 20 35nm. Thnh phn phn t gm rARN v protein. Gm 2 n v: n v ln v n v b Ribosome c mt mt ngoi mng li ni sinh cht, mt ngoi ca mng nhn, nm t do trong t bo cht, c trong ty th v lp th.

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Ribosome
Chc nng
Ribosome l phn xng tng hp protein. Trn ribosome cc axit amin c tp hp v lp rp ng ch to thnh mch polipeptit, theo ng thng tin di truyn trong mch mARN. c tnh ca ribosome l t tnh c trng, khi n nh vo mARN l th protein do mARN quy nh cng c tng hp cc ribosome hot ng theo phng thc hot ng ngh, do chng hot ng c thi gian lu di. cc ribosome khng hot ng mt mnh m chng tp hp thnh lin hp poliribosme hay cn gi l polisome. Chiu di polisome t 5 n 70 ribosome, tu thuc di ca phn t mARN.

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Ti th (Mitochondrion)
Cu trc ca ti th
Ti th thng c dng hnh si hoc hnh ht. Ti th thng tp trung phn t bo cn nhiu nng lng hot ng. S lng ti th trong t bo thay i tu trng thi hot ng ca t bo. Ti th l mt- loi bo quan lun lun c i mi trong t bo.

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Ti th (Mitochondria) Chc nng

Ti th c xem nh l trm chuyn ho nng lng cha trong cc phn t dinh dng (gluxit, lipit, axit amin) thnh nng lng tch trong ATP, l dng nng lng s dng cho tt c cc qu trnh sng ca t bo. Trong ti th din ra qu trnh oxy photphorin ho bao gm chu trnh Krebs (gii phng in t), dy h hp (truyn in t) v photphorin ho (tng hp ATP).

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Lp th
L dng bo quan c trng cho t bo thc vt. bch lp l lp th khng mu
Loi lp th khng mu, c trong cc b phn khng mu ca cy Cc loi bch lp: lp bt, lp du v lp m Ph bin nht l lp bt c vai tr tng hp tinh bt th cp t cc mono v disacarit.

sc lp l lp th c cha sc t.
c hnh thnh t lc lp hoc bch lp. Trong qu trnh hnh thnh sc lp, chlorofin v tinh bt trong lc lp dn bin mt, ng thi sc t vng tng dn. Sc lp c hnh thnh trong qu trnh qu chn, l xanh chuyn mu vng, hnh thnh mu ca hoa.

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Lp th
Lc lp
Cu trc Hnh cu, hnh trng hoc hnh a. S lng mang tnh c trng cho loi. Lc lp thng tp trung gn nhn hoc ngoi bin gn thnh t bo; i khi li phn b ng u.
Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Lp th Lc lp Chc nng Ni thc hin qu trnh quang hp Nh chlorofin cha trong lc lp m cy xanh c th hp th nng lng nh sng mt tri dng cc foton v bin chng thnh nng lng ho hc trong phn t ATP

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Phc h Golgi Cu trc:

Dng mng li phc tp xp quanh nhn Phc h golgi c cu trc rt a dng v c c tnh d thay i hnh dng. Phc h golgi l bo quan c cu to mng lipoproteit in hnh gii hn cc xoang, khe, b cha. Trong t bo thc vt th Golgi cn c gi l th li.

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Phc h Golgi Chc nng:

Tham gia khu tp trung ng gi cc sn phm tit. Cc sn phm tit protein c tng hp trn ribosome dng proprotein c chuyn n th golgi, y proprotein c x l thnh protein. Cu thnh protein c tng hp trn ribosome c chuyn n th golgi, gluxit c tng hp trong mng li ni sinh cht v chuyn n th golgi. Ti th golgi phn t glicoproteit c hnh thnh v ng gi. Trong th golgi cc polisaccarit c tng hp. Cc sn phm ng gi trong phc h golgi khng ch cung cp cc cht tit, m cn cung cp cc cu thnh protein v glicoprotein ti to li mng sinh cht, cung cp h enzym cho lizoxom.
Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Lizoxom v Peroxisom
Cu to
Lizoxom l bo quan dng ti c mng n gii hn cha nng cao cc enzym tiu ho - thu phn. Bt ngun t mng li ni cht. Peroxixom c trong t bo gan v thn ca ng vt c xng sng; c trong l v ht ca thc vt; c trong ng vt nguyn sinh, nm v vi sinh vt nhn chun nh nm men.

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Lizoxom v Peroxisom Chc nng ca lizoxom

Chc nng quan trng nht l tiu ho ni bo. Trong t bo bch cu c nhim v, sau khi t bo bch cu bao vy vi khun trong ti mng, lizoxom dung hp vi ti mng ny th vi khun b tiu ho. Lizoxom cn phn gii nhanh cc nguyn liu t bo sau khi t bo cht, tiu ho cc bo quan b h hi, thoi ho.

Chc nng ca peroxisom

L bo quan mang mt nhm enzim c chc nng bin i lipit thnh hydratcacbon, v nhm enzim c kh nng phn hu cc peroxit c thc vt Peroxixom cn c gi l Glioxixom. N c mt trong l quang hp, trong mt s ht ny mm c tc dng chuyn ho cc cht lipit, du l dng cht d tr trong ht thnh hydratcacbon s dng cho s sinh trng.
Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

B xng t bo Cu to: h thng vi si v vi ng

Vi si bao gm: vi si actin, vi si myozin v vi si trung gian. Chng phn b thnh hnh gi quanh nhn, hoc xp ko di tn mng sinh cht thm ch thm nhp c vo mng sinh cht. Vi ng: Cu trc hnh tr
di c ng knh trung bnh 25nm. Thnh ng c cu to bi 9 n 14 nguyn si tu loi. Vi ng c cu to t protein tubulin. Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

B xng t bo Chc nng Vi si c vai tr c hc, gi cho t bo c vng chc nht nh, v vy chng rt pht trin t bo ng vt, nht l t bo m nhn vai tr c hc. Vi ng
Lm chuyn ng cc nhim sc th v 2 cc, nh cc vi ng ca thoi phn bo kt hp vi sao phn bo. Vn ti ni bo: cc bo quan nh ty th, cc bng ni bo... c vn chuyn t phn ny n phn kia ca t bo cht l nh hot ng ca vi ng. Duy tr hnh dng t bo: nhng t bo bit ho c hnh dng nht nh, hnh dng c duy tr nh s sp xp ca h vi ng. Tham gia qu trnh vn chuyn cc bng nhp bo v xut bo, duy tr tnh n nh ca mng sinh cht, to tnh phn cc cho t bo.

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Trung th Cu to
Trung th cu to bi trung t v cht quanh trung t. Trung t: c 9 nhm, mi nhm c 3 vi ng, cc vi ng cu to bi 13 vi si. Cht quanh trung t: gm cc vi ng t do xp phng x quanh trung t.

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Trung th Chc nng

Vai tr quan trng trong s phn bo, to thnh cc vi ng v nh hng cho cc vi ng. Khi c ATP trung th kch thch s trng hp tubilin to thnh cc vi si ng vai tr hnh thnh v iu chnh b my phn bo. To thnh cc tin trung t v t y phn ho thnh trung t mi. Ngoi ra n cn c vai tr to nn th nn l cu trc nm gc lng v roi. Th nn c vai tr ti to li cu trc lng v roi.

Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Lng v roi Cu to Lng l tim mao (cilia) v roi l tin mao (flagella) Lng c chiu di 10 20m v c s lng rt nhiu Roi c chiu di ln hn, t ti 150m v ch c 1 chic hoc 2 chic/ 1 t bo. Cu trc ca lng v roi l dng 9 + 2 vi ng 2 vi ng trung tm, c cu to t 13 vi si c bn cht protein 9 i vi ng ngoi vi xp xung quanh i trung tm.
Trng Ng c Ki m

T bo cht v cc bo quan

Lng v roi Chc nng: vn ng. Nh lng v roi m ng vt n bo chuyn ng trong nc, tinh trng bi ngc dng ng sinh dc

back
Trng Ng c Ki m

Nhn t bo

Nhn l bao quan ln nht v d thy nht trong t bo nhn chun. Hnh dng nhn thng c dng hnh cu. Nhn l kho cha thng tin di truyn, trung tm iu hnh, nh hng v gim st mi hot ng trao i cht v qu trnh sinh trng v pht trin ca t bo. Nhn c 3 phn ch yu l mng nhn, nhim sc th v nhn con

Trng Ng c Ki m

Nhn t bo

Mng nhn
B mt nhn c gii hn bi mng trong v mng ngoi. Mng ngoi thng ni vi mng li ni cht. Phn tn trn b mt l cc l nhn. L nhn c cu trc phc tp, tham gia vo qu trnh trao i cht chn lc gia nhn v t bo cht. Ngoi ra l nhn cn c chc nng nng , c nh khng cho mng nhn thay i

Trng Ng c Ki m

Nhn t bo

Nhim sc th Cht nhim sc l phc h gm ADN v protein ca nhim sc th t bo nhn chun. Cht nhim sc l nguyn liu dng si, tri qua qu trnh xon bin thnh dng que trc khi t bo phn chia gi l nhim sc th. Trong t bo nhn chun nhim sc th c th ngng t thnh cu phn cht khi t bo phn chia v sau tho xon sao cho thng tin m nhim sc th mang c th s dng nh hng tng hp protein.
Trng Ng c Ki m

Nhn t bo

Nhn con
Trong phn ln chu trnh nhn, thng xut hin mt hay nhiu vng bt mu sm hn gi l nhn con. Nhn con thng d nhn thy qua knh hin vi trong cc t bo khng phn chia. Nhn con l t hp gm ADN v mt s protein riboxom c chuyn vo nhn t mng li ni cht ht v tch lu vng nhim sc th din ra qu trnh sinh tng hp ARN mnh. Trong nhn con cha 10 - 20% ARN t bo. Mi nhn thng c 1 nhn con, mt vi loi nhn c vi nhn con.
Trng Ng c Ki m

So snh cu trc t bo vi khun, ng vt v thc vt

Cc y u t c u trc Vch t bo c m t Vi khu n (protein, polisaccarit) ng v t khng c Th c v t c m t (celluloza)

Mng t bo Khng bo

c m t khng c

c m t khng c ho c nh

c m t khng bo n l n t bo tr ng thnh v ng m t c m t

Roi Vi qu n

c m t (1 s i) v ng m t H mng trong

c m t c m t

L i n i ch t Nhn Lysoxom

v ng m t v ng m t v ng m t

c m t c m t c m t

c m t c m t c u trc tng ng g i l th c u

Th Golgi

v ng m t Cc bo quan sinh nng l ng

c m t

c m t

Ti th L cl p

v ng m t v ng m t Cc bo quan bi u hi n gen

c m t v ng m t

c m t c m t

Nhi m s c th

m t vng n ADN tr n

nhi u n v ADN k t h p v i protein c m t c m t

nhi u n v ADN k t h p v i protein c m t c m t trong m t s th c v t b c th p

Riboxom Trung t

c m t v ng m t

Trng Ng c Ki m