la ha : u l nhng nguyn nhn, ri ro v gii php? BO CO PHN TCH 1. u l nguyn nhn gy nn tnh trng la ha?

Tnh trng la ha ca nn kinh t thng thng din ra trong mt thp k. N c th xy ra mt vi nc vi nhiu nguyn nhn khc nhau nh l s phn ng trong giai an m nn kinh t mt cn bng v lm pht cao, iu ny c th lm mt t tin vo ng ni t. Vit Nam, ngi tiu dng c thi quen lu i l thch nm gi USD do ng tin ny c cm nhn l n nh. D nh nc c nhiu n lc, thi quen ny kh c th thay i, thm ch trong trng hp ng la suy yu ko di so vi cc ng ngoi t chnh khc trn th gii, nh trong vi nm gn y.
Thng 4, 2011

2. u l cch s dng ng USD Vit Nam?

USD c hai vai tr trong nn kinh t Vit Nam: 1) tin t thay th nh l mt phng tin thanh ton v n v tnh ton. C nhiu v d cho vn ny, nhng c th l: gi nim yt ca cc giao dch nh t cng nh cc dch v nh hng, khch sn u bng USD. Vic ny tri vi qui nh ca Ngn hng nh nc, nhng n vn din ra khp ni. Th 2) nh l ti sn thay th h qu t vic nh u t cn nhc cc yu t ri ro v li nhun gia ng ni t v ngoi t. Mt v d l cng ty hay ngi tiu dng c ngun thu nhp bng ng USD s thch nm gi USD hay gi ti khon tit kim bng USD, hn l chuyn sang tin ng.

3. Vn ln n c no?
Theo thng k ca IMF, t l tin gi ngoi t Vit Nam trn tng lng cung tin (M2) ang gim dn t 30% trong nm 2000 xung khong 20% trong thng ging nm 2010. Mc d vy, rt c th t l tin gi ngoi t trn tng lng cung tin Vit Nam c th s tng tr li trong nm 2010 v u nm 2011 do cc ngn hng thng mi trong nc huy ng li sut mc qu cao (trn 6%/ nm, trong khi tin USD gi ti cc ngn hng nc ngoi sinh li thp hn 1%/nm) huy ng thm cc khan tin gi USD ngn hn nhm ti tr cho hat ng cho vay bng USD. Hnh biu bn di

Vietnam FC Deposit as a Pct of M2

40% 35% 30% 25% 20% 15% 10%
20 00 -J an 20 01 -M ay 20 02 -S ep 20 04 -J an 20 05 -M ay 20 06 -S ep 20 08 -J an 20 09 -M ay

Sources: IMF, EIU, DAS c tnh

4. u l nhng ri ro i vi Vit Nam?

Ri ro thanh khon: Trong kinh t v m, ri ro ln nht i vi nn kinh t l tnh trng thiu thanh khon do kt qu ca s thay i t ngt trong nhn thc ca cc nh u t v ngi gi tin v tnh trng sc khe ca h thng ngn hng. Mt khon tin gi mt i cc ngn hng trong nc s lm vi i mt phn d tr ngoi hi. iu ny c bit nghim trng nu n xy ra vo lc cn ngun d tr thanh ton cho vic nhp khu cc mt hng thit yu nh thc phm v nng lng. Ri ro ny cho thy s quan trng ca vic phi duy tr mt mc mnh ngun d tr v nhn mnh rng ti sao s st gim gn y trong d tr ngoi hi l ng lo ngi.
FC DEPOSITS, FC RESERVES
35,00 30,00 25,00 USD BN 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 2005 2006 2007 2008 2009 2010-E FC DEPO % FC RES 250,00% 200,00% Percent 150,00% 100,00% 50,00% 0,00%

FC DEPO (USD BN)

FC RES (USD BN)

Sources: IMF, EIU, ADB, Dong A estimates

Tng cung tin thc Vit Nam bao gm 2 loi tin t (tin ng v USD). SBV c th d dng kim sot cung tin ng bng vic hn ch tng trng tn dng, bng nghip v th trng m (OMO), iu chnh t l d tr bt buc, t s thanh ton, v/v Nhng SBV c t s kim sot i vi cung tin USD, bi v USD c th chy vo cc ngn hng trong nc t thng qua cc khon tin gi t nc ngoi tm kim li nhun t chnh lch li sut. y l mt dng ca dng tin nng ngn hn, l ngun tin rt khng n nh. Tin chy vo mt cch nhanh chng th cng c th chy ra mt cch nhanh khng km, khi li sut khng cn cao nh i vi ri ro ca nc s ti. Nu dng tin nng chy ra mt cch t ngt, n c th to ra ri ro thanh khon, nh tng xy ra i vi mt s nc khc trong khu vc trong cuc Khng hong ti chnh Chu trong nm 1997 1998 (Vietnam khng b nh hng trc tip trong cuc khng hong nm 1997 1998 do c t ngun tin nng chy vo, v th trng chng khon vn cha tn ti vo thi im . Nhng tnh th hin nay khc). Ri ro lm pht: Nu cung tin USD trong nc qu ln hoc tng trng qu nhanh cng c th tc ng thm vo t l lm pht ca nn kinh t. Bi v USD v tin ng thng c th hon i s dng trong nn kinh t hin nay, cung tin thc s l tng ca tt c USD v tin ng trong lu thng. C nhiu tin trong tay ngi tiu dng s dn n lm pht, do ngun tin nhiu nhng hng ha li t, dn n tnh trng bong bng ti sn. Ri ro i vi cc ngn hng: C ri ro ln i vi cc ngn hng nu cc ngn hng iu hnh tin t khng hp l thng qua mi tng quan gia ti sn v n (v d nh: cho vay

USD i vi cc khch hng trong nc khng bo m). Cc ngn hng hin nay sn sng tr li sut cao thu ht tin gi USD, bi v h c nhu cu cao trong vic cho cc khch hng vay bng USD, l nhng ngi mun gim chi ph li vay bng cch vay USD thay v VND. y l mt dng u c ca nhng ngi vay tin v rt ri ro cho h, trong trng hp tin ng mt gi, tr phi h c ngun thu bng USD tr cc khon n vay bng USD. Trn l thuyt th cc ngn hng ch nn cho vay bng USD cho cc khch hng c ngun thu bng USD. Tuy nhin, dng nh mt s ngn hng vn cho vay USD i vi cc khch hng khng c hoc khng ngun thu bng USD. iu to ra ri ro ln i vi cc ngn hng nu cc khch hng khng th tr cc khon vay v do nh hng ca vic mt gi ng tin, n by ti chnh th hin qua Bng cn i ti sn ca ngi vay s tng cao, to ra ri ro ln hn cho cc ngn hng. Ri ro t gi hi oi: la ha nn kinh t s gia tng nu ngi dn khng c nim tin vo gi tr ca ng tin v h s chuyn i cc ti sn yt gi bng ng ni t sang USD. Nu c mt lng nht nh ngi lm nh vy, n s lm t gi ng ni t gim. Tng t, nu cc doanh nghip vay bng USD khng c ngun thu bng USD tr n, lc h s phi mua USD bng ng ni t v t gi ng ni t cng s chu thm sc p trn th trng.

5. Lm th no gii quyt tnh trng la ha?

Theo IMF, mt vi nc thnh cng trong vic chng li la ha nn kinh t ca h nh: Israel, Ba Lan, Mexico v Pakistan, tin l ny l c s tin rng Vit Nam cng c th gii quyt c vn ny. Tuy nhin, la ha n su vo Vit Nam hng thp k nay v s rt kh c th vt qua. thc hin iu , Chnh ph phi kin quyt kim ch v tuyn truyn mt cch hiu qu v cc chnh sch kinh t m Chnh ph ang thc hin nhm n nh nn kinh t (nh gim lm pht v thm ht thng mi). Mc tiu chnh l gi gi tr tin ng so vi La v cui cng to iu kin cho tin ng tng gi tr so vi USD. Mt khi gi tr tin ng c gi n nh trong mt vi nm, nh u t v ngi gi tit kim s dn gim bt s a thch trong nm gi la v h s sn sng hn trong nm gi cc loi ti sn ti chnh ca h bng tin ng. Sau , la ha s khng cn l vn . Mt vi bc thit thc c th thc hin gm: Cng tc gim st ngn hng cn c nng cao m bo rng cc ngn hng s dng cc cng c ro cn m bo an tan cho cc khan vay ngoi t v m bo rng cc khon cho vay ngoi t ca h cho khch hng hoc c m bo bng ngun thu li USD t doanh nghip (doanh nghip s dng chnh ngun thu t USD m bo cho cc khon vay USD t ngn hng) hoc bi cc cng c ti chnh phng h. Nhng thay i gn y ca Ngn hng nh nc v chnh sch i vi cc khon cho vay ngoi t cn c thc hin mt cch ng lc Cc chnh sch nn c y mnh nhm thc y dng tin ng v xem n l n v bt buc trong thanh ton D tr bt buc i vi tin gi ngoi t nn c tng ln nhm lm tng chi ph cho cc ngn hng v tr nn km hp dn cho ngi gi. Tng t, d tr bt buc i vi tin ng nn gim xung nhm gim chi phi cho cc ngn hng v tng s hp dn cho ngi gi

 Qui nh trn li sut ti a i vi tin gi USD nn c a ra. ng thi, li sut gi

tin ng cng nn c cho php tng dn (mc d iu ny c th lm gim t l tng trng kinh t, v vy n cn c thc hin mt cch thn trng). Nhm khuyn khch ngi gi bn USD cho ngn hng ( i thnh tin ng) thay v gi tit kim (bng USD), khi ngi gi phi cm thy rng li sut h nhn c khi gi tin ng ln b p cho khon thu nhp tim nng m h s nhn c nu h gi bng tin USD H thng bo him tin gi nn c y mnh thm na cho cc khon tin gi bng ng (v ch tin ng ) Mc d tr ngoi t phi c tng ln. Theo l thuyt v ngoi hi cho rng, khi d tr ngoi hi ca mt nc b gim, ng tin nc s b mt gi. D tr ngoi hi ca Vit Nam gim dn trong thi gian 2-3 nm va qua (nhn vo biu bn trn) v hin ti ch tng ng mc 6 tun nhp khu, y c xem l mc nguy him. Trong nm 2005, mc d tr ngoi hi tng ng 12 tun nhp khu, v vy mc d tr ch cn mt na. Nguyn nhn chnh lm cho mc d tr ngoi hi gim mnh l do nhng khon thm ht ln trong nhng nm gn y. Vit Nam phi khn cp gim thm ht thng mi (v sau l d tr ngoi hi), nhm khi phc mc d tr ngoi hi cng nhanh cng tt. Tham kho: IMF Working Paper Dollarization in Cambodia, Causes and Policy Implications by Nombulelo Duma, Thng 3 , 2011.

IU KHON MIN TRCH

Nhng kin trong Bo co ny l ca c nhn tc gi v khng phi l kin ca Cng ty Chng khon Ngn hng ng (DAS) v Cng ty Qun l Qu ng (DAC) hay nhn vin ca cc cng ty ny. Bo co c thc hin v cung cp cho DAS v DAC (sau y gi chung l Dong A) ch hon ton cho mc ch tham kho. Thng tin trong bn bo co ny c thu thp t nhng ngun thong tin chnh thc v c chng ti nh gi l ng tin cy ti thi im vit bo co. Tuy vin, do nhng nguyn nhn ch quan v khch quan, ngoi tr nhng thng tin lin quan n Dong A, nhng kin v d bo khc c cp trong bo co ch n thun l kin c nhn tc gi ti thi im vit bo co. Nh vy, bo co khng i din cho kin ca Dong A v c th thay i m khng bo trc. Bo co nghin cu ny c vit vi mc ch cung cp thng tin khi qut gip Qu khch hng u t hiu qu hn v cp nht tnh hnh th trng chng khon. Bo co ny khng nhm mc ch xut mt khuyn ngh u t c th vi ngi c. V vy, Dong A s khng chu trch nhim no v nhng h qu lin quan n vic s dng thng tin trong bo co u t hoc kinh doanh chng khon hoc bt c mc ch g. Bo co ny thuc bn quyn ca Dong A, khng t chc hoc c nhn no c php sao chp, pht hnh cng nh ti phn phi Bo co ny v bt k mc ch no nu khng c s ng bng vn bn ca Dong A.

Cng ty Chng khon Ngn hng ng Cng ty Qun l Qu ng /c: 56 58 Nguyn Cng Tr - Qun 1, Tp. H Ch Minh Tel: 08. 38 218 666 Fax: 08. 39 144 372 Website: www.dag.vn Chi nhnh H Ni /c: 57 Quang Trung H Ni Tel: 04. 39 445 175 Fax: 04. 39 445 178 Chi nhnh Ch Ln /c: 110C Ng Quyn Qun 5 Tp. HCM Tel: 08. 3853 9623 Fax: 08. 3853 9624

Thc hin bi Nhm Phn tch Lawrence Wolfe, Gim c Pht trin Kinh Doanh