Phng php gii nhanh bi tp trc nghim:

BO TON MOL NGUYN T

C rt nhiu phng php gii ton ha hc khc nhau nhng phng php bo ton
nguyn t v phng php bo ton s mol electron cho php chng ta gp nhiu phng
trnh phn ng li lm mt, qui gn vic tnh ton v nhm nhanh p s. Rt ph hp vi
vic gii cc dng bi ton ha hc trc nghim. Cch thc gp nhng phng trnh lm
mt v cch lp phng trnh theo phng php bo ton nguyn t s c gii thiu trong
mt s v d sau y.
V d 1: kh hon ton 3,04 gam hn hp X gm FeO, Fe 3O4, Fe2O3 cn 0,05 mol H2.
Mt khc ha tan hon ton 3,04 gam hn hp X trong dung dch H2SO4 c thu
c th tch kh SO2 (sn phm kh duy nht) iu kin tiu chun l
A. 448 ml.
B. 224 ml. C. 336 ml.
D. 112 ml.
Hng dn gii
Thc cht phn ng kh cc oxit trn l
H2
+ O H2O
0,05 0,05 mol
t s mol hn hp X gm FeO, Fe3O4, Fe2O3 ln lt l x, y, z. Ta c:
nO = x + 4y + 3z = 0,05 mol
(1)
3,04 0,05 16
n Fe =
= 0,04 mol

56

x + 3y + 2z = 0,04 mol
(2)
Nhn hai v ca (2) vi 3 ri tr (1) ta c:
x + y = 0,02 mol.
Mt khc:
2FeO + 4H2SO4 Fe2(SO4)3 + SO2 + 4H2O
x

x/2
2Fe3O4 + 10H2SO4 3Fe2(SO4)3 + SO2 + 10H2O
y

y/2
x + y 0,2
=
= 0,01 mol
tng: n SO2 =
2
2
VSO2 = 224 ml. (p n B)
Vy:
V d 2: Thi t t V lt hn hp kh (ktc) gm CO v H 2 i qua mt ng ng 16,8 gam
hn hp 3 oxit: CuO, Fe3O4, Al2O3 nung nng, phn ng hon ton. Sau phn ng
thu c m gam cht rn v mt hn hp kh v hi nng hn khi lng ca
hn hp V l 0,32 gam. Tnh V v m.
A. 0,224 lt v 14,48 gam.
B. 0,448 lt v 18,46 gam.
C. 0,112 lt v 12,28 gam.
D. 0,448 lt v 16,48 gam.
Hng dn gii
Thc cht phn ng kh cc oxit trn l
CO + O CO2
H2 + O H2O.
Khi lng hn hp kh to thnh nng hn hn hp kh ban u chnh l khi lng
ca nguyn t Oxi trong cc oxit tham gia phn ng. Do vy:
mO = 0,32 gam.

0,32
= 0,02 mol
16
n CO + n H 2 = 0,02 mol .

nO =

p dng nh lut bo ton khi lng ta c:

moxit = mcht rn + 0,32

16,8 = m + 0,32

m = 16,48 gam.
Vhh (CO + H 2 ) = 0,02 22,4 = 0,448 lt. (p n D)

V d 3: Thi rt chm 2,24 lt (ktc) mt hn hp kh gm CO v H2 qua mt ng s

ng hn hp Al2O3, CuO, Fe3O4, Fe2O3 c khi lng l 24 gam d ang c
un nng. Sau khi kt thc phn ng khi lng cht rn cn li trong ng s l
A. 22,4 gam. B. 11,2 gam. C. 20,8 gam.
D. 16,8 gam.
Hng dn gii
2,24
n hh (CO +H 2 ) =
= 0,1 mol
22,4
Thc cht phn ng kh cc oxit l:
CO + O CO2
H2 + O H2O.
n O = n CO + n H 2 = 0,1 mol .
Vy:

mO = 1,6 gam.
Khi lng cht rn cn li trong ng s l: 24 1,6 = 22,4 gam. (p n A)
V d 4: Cho m gam mt ancol (ru) no, n chc X qua bnh ng CuO (d), nung
nng. Sau khi phn ng hon ton, khi lng cht rn trong bnh gim 0,32
gam. Hn hp hi thu c c t khi i vi hiro l 15,5. Gi tr ca m l
A. 0,92 gam. B. 0,32 gam. C. 0,64 gam.
D. 0,46 gam.
Hng dn gii
to
CnH2n+1CH2OH + CuO
CnH2n+1CHO + Cu + H2O
Khi lng cht rn trong bnh gim chnh l s gam nguyn t O trong CuO phn
ng. Do nhn c:
0,32
= 0,02 mol
mO = 0,32 gam n O =
16
C n H 2n +1CHO : 0,02 mol
Hn hp hi gm:

: 0,02 mol.
H 2O
Vy hn hp hi c tng s mol l 0,04 mol.
C M = 31

mhh hi = 31 0,04 = 1,24 gam.

mancol + 0,32 = mhh hi
mancol = 1,24 0,32 = 0,92 gam. (p n A)
Ch : Vi ru bc (I) hoc ru bc (II) u tha mn u bi.
V d 5: t chy hon ton 4,04 gam mt hn hp bt kim loi gm Al, Fe, Cu trong
khng kh thu c 5,96 gam hn hp 3 oxit. Ha tan ht hn hp 3 oxit bng
dung dch HCl 2M. Tnh th tch dung dch HCl cn dng.

A. 0,5 lt.
B. 0,7 lt.
C. 0,12 lt.
D. 1 lt.
Hng dn gii
mO = moxit mkl = 5,96 4,04 = 1,92 gam.
1,92
nO =
= 0,12 mol .
16
Ha tan ht hn hp ba oxit bng dung dch HCl to thnh H2O nh sau:

2H+ + O2 H2O
0,24 0,12 mol
0,24
VHCl =
= 0,12 lt. (p n C)

2
V d 6: t chy hon ton 0,1 mol mt axit cacbonxylic n chc cn va V lt O 2 (
ktc), thu c 0,3 mol CO2 v 0,2 mol H2O. Gi tr ca V l
A. 8,96 lt.
B. 11,2 lt.
C. 6,72 lt.
D. 4,48 lt.
Hng dn gii
Axit cacbonxylic n chc c 2 nguyn t Oxi nn c th t l RO2. Vy:
n O ( RO2 ) + n O (CO2 ) = nO (CO2 ) + nO ( H2O)

0,1 2 + nO (p.) = 0,3 2 + 0,2 1

nO (p.) = 0,6 mol
nO2 = 0,3 mol

VO2 = 6,72 lt. (p n C)

V d 7: (Cu 46 - M 231 - TSC Khi A 2007)

Cho 4,48 lt CO ( ktc) t t i qua ng s nung nng ng 8 gam mt oxit st
n khi phn ng xy ra hon ton. Kh thu c sau phn ng c t khi so vi
hiro bng 20. Cng thc ca oxit st v phn trm th tch ca kh CO 2 trong
hn hp kh sau phn ng l
A. FeO; 75%.
B. Fe2O3; 75%.
C. Fe2O3; 65%.
D. Fe3O4; 65%.
Hng dn gii
FexOy + yCO xFe + yCO2
Kh thu c c M = 40 gm 2 kh CO2 v CO d
n CO2 44
12
40
nnCO
28
4
3
CO 2
%V
=

CO 2 = 75% .
n CO 1
75
n CO ( p. ) = n CO 2 =
0,2 = 0,15 mol nCO d = 0,05 mol.
Mt khc:
100
Thc cht phn ng kh oxit st l do
CO + O (trong oxit st) CO2

nCO = nO = 0,15 mol mO = 0,15 16 = 2,4 gam

mFe = 8 2,4 = 5,6 gam nFe = 0,1 mol.

Theo phng trnh phn ng ta c:

n Fe
x 0,1 2
= =
=
Fe2O3. (p n B)
n CO2 y 0,15 3
V d 8: Cho hn hp A gm Al, Zn, Mg. em oxi ho hon ton 28,6 gam A bng oxi d
thu c 44,6 gam hn hp oxit B. Ho tan ht B trong dung dch HCl thu c
dung dch D. C cn dung dch D c hn hp mui khan l
A. 99,6 gam.
B. 49,8 gam.
C. 74,7 gam.
D. 100,8 gam.
Hng dn gii
Gi M l kim loi i din cho ba kim loi trn vi ho tr l n.
n
M + O2 M2On
(1)
2
M2On + 2nHCl 2MCln + nH2O
(2)
n
=
4.n
Theo phng trnh (1) (2) HCl
O2 .
p dng nh lut bo ton khi lng m O2 = 44,6 28,6 = 16 gam

n O2 = 0,5 mol nHCl = 4 0,5 = 2 mol

n Cl = 2 mol

mmui = mhhkl + m Cl = 28,6 + 2 35,5 = 99,6 gam. (p n A)

V d 9: Cho mt lung kh CO i qua ng ng 0,01 mol FeO v 0,03 mol Fe2O3 (hn
hp A) t nng. Sau khi kt thc th nghim thu c 4,784 gam cht rn B
gm 4 cht. Ho tan cht rn B bng dung dch HCl d thy thot ra 0,6272 lt H 2
( ktc). Tnh s mol oxit st t trong hn hp B. Bit rng trong B s mol oxit
st t bng 1/3 tng s mol st (II) oxit v st (III) oxit.
A. 0,006.
B. 0,008.
C. 0,01.
D. 0,012.
Hng dn gii
FeO : 0,01 mol
Hn hp A
+ CO 4,784 gam B (Fe, Fe2O3, FeO, Fe3O4) tng
Fe2O3 : 0,03 mol
ng vi s mol l: a, b, c, d (mol).
Ho tan B bng dung dch HCl d thu c n H 2 = 0,028 mol.
Fe + 2HCl FeCl2 + H2

a = 0,028 mol.
(1)
1
1
Theo u bi: n Fe3O4 = n FeO + n Fe2O3
d = ( b + c)
(2)
3
3
Tng mB l: (56.a + 160.b + 72.c + 232.d) = 4,78 gam.
(3)
S mol nguyn t Fe trong hn hp A bng s mol nguyn t Fe trong hn hp B. Ta
c:
nFe (A) = 0,01 + 0,03 2 = 0,07 mol
nFe (B) = a + 2b + c + 3d

a + 2b + c + 3d = 0,07
(4)
T (1, 2, 3, 4)

b = 0,006 mol
c = 0,012 mol
d = 0,006 mol. (p n A)

V d 10: Kh hon ton 24 gam hn hp CuO v FexOy bng H2 d nhit cao thu c
17,6 gam hn hp 2 kim loi. Khi lng H2O to thnh l
A. 1,8 gam.
B. 5,4 gam.
C. 7,2 gam. D. 3,6 gam.
Hng dn gii
mO (trong oxit) = moxit mkloi = 24 17,6 = 6,4 gam.
mO ( H2O) = 6,4 gam ; n H O = 6,4 = 0,4 mol.

2
16
m H2O = 0,4 18 = 7,2 gam. (p n C)

V d 11: Kh ht m gam Fe3O4 bng CO thu c hn hp A gm FeO v Fe. A tan va

trong 0,3 lt dung dch H2SO4 1M cho ra 4,48 lt kh (ktc). Tnh m?
A. 23,2 gam. B. 46,4 gam. C. 11,2 gam.
D. 16,04 gam.
Hng dn gii
Fe3O4 (FeO, Fe) 3Fe2+
n mol
n Fe ( trong FeSO4 ) = n SO2 = 0,3 mol
4
p dng nh lut bo ton nguyn t Fe:
n Fe ( Fe3O4 ) = n Fe ( FeSO4 )

3n = 0,3 n = 0,1
m Fe3O4 = 23,2 gam (p n A)

V d 12: un hai ru n chc vi H2SO4 c, 140oC c hn hp ba ete. Ly 0,72

gam mt trong ba ete em t chy hon ton thu c 1,76 gam CO2 v 0,72
gam H2O. Hai ru l
A. CH3OH v C2H5OH.
B. C2H5OH v C3H7OH.
C. C2H5OH v C4H9OH.
D. CH3OH v C3H5OH.
Hng dn gii
t cng thc tng qut ca mt trong ba ete l CxHyO, ta c:
0,72
0,72
mC =
12 = 0,48 gam ; m H =
2 = 0,08 gam
44
18

mO = 0,72 0,48 0,08 = 0,16 gam.

0,48 0,08 0,16
x : y :1 =
:
:
= 4 : 8 : 1.
12
1
16
Cng thc phn t ca mt trong ba ete l C4H8O.
Cng thc cu to l CH3OCH2CH=CH2.
Vy hai ancol l CH3OH v CH2=CHCH2OH. (p n D)
MT S BI TP VN DNG GII THEO PHNG PHP BO
TON MOL NGUYN T
01. Ha tan hon ton hn hp X gm 0,4 mol FeO v 0,1mol Fe 2O3 vo dung dch HNO3
long, d thu c dung dch A v kh B khng mu, ha nu trong khng kh. Dung
dch A cho tc dng vi dung dch NaOH d thu c kt ta. Ly ton b kt ta
nung trong khng kh n khi lng khng i thu c cht rn c khi lng l
A. 23,0 gam. B. 32,0 gam. C. 16,0 gam.
D. 48,0 gam.

02. Cho kh CO i qua ng s cha 16 gam Fe2O3 un nng, sau phn ng thu c hn
hp rn X gm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3. Ha tan hon ton X bng H2SO4 c, nng thu
c dung dch Y. C cn dung dch Y, lng mui khan thu c l
A. 20 gam.
B. 32 gam.
C. 40 gam.
D. 48 gam.
03. Kh hon ton 17,6 gam hn hp X gm Fe, FeO, Fe2O3 cn 2,24 lt CO ( ktc). Khi
lng st thu c l
A. 5,6 gam.
B. 6,72 gam. C. 16,0 gam.
D. 11,2 gam.
04. t chy hn hp hirocacbon X thu c 2,24 lt CO2 (ktc) v 2,7 gam H2O. Th
tch O2 tham gia phn ng chy (ktc) l
A. 5,6 lt.
B. 2,8 lt.
C. 4,48 lt.
D. 3,92 lt.
05. Ho tan hon ton a gam hn hp X gm Fe v Fe2O3 trong dung dch HCl thu c
2,24 lt kh H2 ktc v dung dch B. Cho dung dch B tc dng dung dch NaOH d,
lc ly kt ta, nung trong khng kh n khi lng khng i thu c 24 gam cht
rn. Gi tr ca a l
A. 13,6 gam. B. 17,6 gam. C. 21,6 gam.
D. 29,6 gam.
06. Hn hp X gm Mg v Al2O3. Cho 3 gam X tc dng vi dung dch HCl d gii phng
V lt kh (ktc). Dung dch thu c cho tc dng vi dung dch NH3 d, lc v nung
kt ta c 4,12 gam bt oxit. V c gi tr l:
A. 1,12 lt.
B. 1,344 lt.
C. 1,568 lt.
D. 2,016 lt.
07. Hn hp A gm Mg, Al, Fe, Zn. Cho 2 gam A tc dng vi dung dch HCl d gii
phng 0,1 gam kh. Cho 2 gam A tc dng vi kh clo d thu c 5,763 gam hn hp
mui. Phn trm khi lng ca Fe trong A l
A. 8,4%.
B. 16,8%.
C. 19,2%.
D. 22,4%.
08. (Cu 2 - M 231 - TSC - Khi A 2007)
t chy hon ton mt th tch kh thin nhin gm metan, etan, propan bng oxi
khng kh (trong khng kh Oxi chim 20% th tch), thu c 7,84 lt kh CO 2 (ktc)
v 9,9 gam H2O. Th tch khng kh (ktc) nh nht cn dng t chy hon ton
lng kh thin nhin trn l
A. 70,0 lt.
B. 78,4 lt.
C. 84,0 lt.
D. 56,0 lt.
09. Ho tan hon ton 5 gam hn hp 2 kim loi X v Y bng dung dch HCl thu c dung
dch A v kh H2. C cn dung dch A thu c 5,71 gam mui khan. Hy tnh th tch kh
H2 thu c ktc.
A. 0,56 lt.
B. 0,112 lt.
C. 0,224 lt
D. 0,448 lt
10. t chy hon ton m gam hn hp Y gm C2H6, C3H4 v C4H8 th thu c 12,98 gam
CO2 v 5,76 gam H2O. Vy m c gi tr l
A. 1,48 gam. B. 8,14 gam. C. 4,18 gam.
D. 16,04 gam.
p n cc bi tp vn dng:
1. D
2. C
3. C
4. D
5. C
6. C

7. B

8. A

9. C

10. C