Professional Documents
Culture Documents
GIO TRNH
IU KHIN S
LI NI U
Cun gio trnh iu khin s c vit da trn cng chi tit
mn hc iu khin s hin ang dng cho sinh vin ngnh iu khin
t ng - Trng i hc K thut cng nghip, ng thi cc tc gi c
tham kho v iu chnh cho ph hp vi chng trnh o to phn kin
thc c s bt buc i vi khi cc trng k thut ngnh in c
Hi ng ngnh thng qua thng 2/2004.
Sch c th c dng lm ti liu chnh cho sinh vin ngnh iu
khin t ng, ngoi ra sch cn c dng lm ti liu tham kho cho
sinh vin cc ngnh khc v cho hc vin cao hc in.
Trong qu trnh bin son, khng trnh khi cn nhiu sai st, cc tc
gi mong nhn c kin ng gp ca ng nghip v bn c.
Cc tc gi
CHNG 1
NHNG KHI NIM C BN V IU KHIN S
1.1. KHI NIM
Tu theo tnh cht ca tn hiu m h thng iu khin t ng c
phn thnh h lin tc v h gin on.
Nu tt c cc phn t trong h thng c tn hiu truyn i l lin tc
gi l h thng lin tc.
Nu trong mt xch iu khin c mt khu tn hiu truyn i l gin
on gi l h thng gin on.
Trong bt k h gin on no cng c mt phn t lm nhim v
chuyn tn hiu lin tc thnh gin on, qu trnh gi l qu trnh
lng t ho.
H iu khin s bao gm h thu nhp x l tn hiu vi x l, vi iu
khin, cc h thng ln c my tnh s... S khi ca mt h iu
khin s c ch ra trn hnh 1.1.
trong :
x(nT) l gi tr ca hm x(t) ti thi im ly mu nT;
(t-nT) l mt xung n v ti thi im nT.
Chuyn sang ton t Laplace
x* (p) = x(nT)e-nTP
Vy bin i Laplace ca b ly mu c thi gian ly mu bng nhau
v chuyn mch ca n c i din bi chui xung n v l mt tp
v hn.
a) Hm s truyn
xy dng hm truyn ca khu ZOH ta da vo cc ng dng.
p ng xung ca ZOH l xp chng ca hai hm nhy (hnh 1.8), mt
hm dng tc ng ti t = 0 v hm m tc ng ti t = T (T l chu k
ly mu).
1
(l e-TS)
s
Thay s =j
Nhn xt:
10
11
12
13
Nhn xt:
14
15
16
b) Tc ng lin tc
17
18
t:
Z= est ( Vi p l ton t Laplace lin tc ).
Do vy:
19
20
21
d) Gi tr cui ca hm gc ri rc.
F (s)
s
F ( z)
Z
F ( z)
Z
22
1
) v hm
z
F ( s)
s
F (s) 1
=
s
s
Tra bng ph lc A ta c:
Bin i Z c xc nh cho mi hm :
23
24
CHNG II
M T TON HC H IU KHIN S
2.1 M T TON HC H IU KHIN S BNG S
KHI
Bin i z u ra ca b ly mu th hai:
C1(z) = R(z).G1(z)
(2.l)
Bin i z u ra ca b ly mu cui:
C2(z) = C1(z).G2(z) = C(z)
(2.2)
G(z)= G1(z).G2(Z)
25
1
1
; G2 (s) =
s+a
s+b
26
27
28
Bin i Z ta c:
29
Ch :
(2.9)
30
31
( k : 0, 1, 2, 3,... )
(2.11)
32
trong :
Y(z) l tn hiu ra;
U(z) l tn hiu vo;
E(z) l tn hiu sai lch c s dng nh l bin ph m t h
thng.
33
34
V d: Mt h iu khin s c m t bi hm s truyn:
35
36
37
(3.1)
(3.3)
38
(3.5)
39
40
0
2
0
2
41
Thay z =
y +1
vo phng trnh c tinh v bin i ta c:
y 1
42
tnh
alz + a0 = 0
+ Theo nghim ca phng trnh c tnh:
Tac z= -
a0
.
a1
Thay z =
y +1
vo phng trnh c tnh, ta c:
y 1
43
Thay Z =
y +1
vo phng trnh c tnh ta c:
y 1
21
44
1 1,3
21
Ta thy tt c cc s hng ct th nht ca bng Rao u dng.
Vy h n nh.
V d 3. H iu khin s c s cu trc nh hnh 3.4. Xt n
nh ca h
Hm truyn ca h h l:
Hm truyn bin i Z ca h kn l:
45
46
chun n nh Jury.
Tiu chun ny cho rng mt h thng d liu c ly mu l n
nh (c tt c cc nghim nm bn trong vng trn n v ca mt
phng Z) nu tt c cc s hng trong cc hng l ct bn tri ca bng
Jury l dng.
Bng Jury c thit lp t phng trnh c tnh:
47
48
(3.l0)
Khi : gc ca A(z) l:
49
Php bin i Z =
1 + T
1 T
KS. Tiu chun n nh Naiquist cho hin lin tc khi chuyn sang
h ri rc.
Ta c: N=Z-s
(3.12)
trong :
N: s vng kn theo chiu kim ng h bao quanh im (-l, j0) ca
ng GH(z) hay G(z)H(z) khi Z ly cc gi tr trn mt phng Z;
50
+ Kho st n nh khi K = 1 :
51
+ xc nh gi tr cc i ca K:
52
+ Xc nh gi tr cc i ca K:
1
= 5,88 ln th qu o
0,17
53
1
s( s + 1)
(3.13)
54
55
56
+ chu k ly mu T = l(s)
57
+ Chu k ly mu T - 4(s)
vi k = 0, 1, 2, 3,... ta xc nh c dy
{y(0), y(4), y(8), y(12)... } = {0, 3.02, -2.01, 5.34, -4.82, 8.6, -8.8... }
Cc ng cong p ng nh hnh 3.12.
58
59
b) u vo l hm dc n v: u(t) = t.1(t)
TZ
Gi thit chn T = l(s)
( Z 1) 2
60
Bit hm truyn ca h kn l:
61
m t ng hm lin tc y(t).
Gi thit hm truyn ca i tng iu khin l:
l:
Hm truyn ca h kn l:
l:
62
63
64
65
66
T h phng trnh trng thi lin tc, ta c phng trnh trng thi
ri rc:
67
68
bin i Z l:
Bin i Z ca tn hiu ra l:
Ki
s
69
Khu vi phn c th xp x:
K d ( Z 1)
TZ
(3.30)
Hm truyn ca PID s l:
l:
70
Ta c th xc nh c hm truyn ca h thng kn ng vi b
iu khin PID. Hnh di l c tnh qu khi khng c PID v khi c
PID vi cc gi tr khc nhau.
71
72
TNG HP H IU KHIN S
4.1 TNH IU KHIN C V QUAN ST C CA
H IU KHIN S
4.1.1 Tnh iu khin c v quan st c ca h thng tuyn
tnh lin tc
H thng c gi l iu khin c nu vi mt tc ng vo ta
c th chuyn trng thi ca h thng t trng thi ban u t0 n trng
thi cui t1 trong mt thi gian hu hn.
H thng c gi l quan st c nu vi cc to o c
bin ra yi ca h, ta c th khi phc li trng thi x1 trong khong thi
gian hu hn.
a) Tnh iu khin c
b) Tnh quan st c
nh l: Mt h thng tuyn tnh h s hng m t bi phng trnh
trng thi cp n:
73
b) Tnh quan st c
74
V d 4.l:
Ta c cc ma trn:
75
76
Hm s truyn ca h thng kn l:
D( z )G ( z )
1 + D( z )G ( z )
77
1
W ( z)
G( z) 1 W ( z )
Gi thit hm u vo c dng:
78
Bin i Z ta c:
79
* p ng ca h khi u vo l hm bc nhy n v l:
80
kp
* Thit k D(z)
Bin i Z ta c:
* p ng khi u vo l hm bc nhy n v n v
81
82
* p ng h thng khi u vo l hm dc n v
83
T ta c hm truyn bin i Z ca b KS l:
84
85
Thay Ws(z) vo ta c:
86
Ta bit, thi Bode dng lin tc, chng khng th trc tip
dng cho h ri rc c v c quan h: Z = eTS. Bng php bin i
trung gian ta c th a h ri rc v tng t nh h lin tc trong
khong
87
88
89
2. Trnh t thit k
+ Cc bc:
90
91
4.4 THIT K B
4.4.1. Khi nim v hiu chnh
Xt h KS c hm truyn h kn l:
92
93
Hm truyn ca b b tr pha l:
94
wp
; dch pha cc i l M
w0
G(z) = Z
G ( s)
s
Z =1+T / 2W
(4.32)
1T / 2W
95
96
+ Ti tn s w1 c D( jw1 )G ( j w1 ) = 1 v h s khuch i b b
tn s cao l a0
ws
1
ta c: a0 ws =
w0
w0 G ( jw1
Gii ra ta c:
Ta thy hng s thi gian nhanh nht bng 0,5(s) nn ta chn chu k
ly mu T = 1/10 (Hng s thi gian nhanh nht) = 1/10.0,5 = 0,05(s).
97
Bng 4.1
GejT
Ge jT dB)
< GejT
0,010
0,050
0,100
0,200
0,300
100,0
19,97
9,94
4,88
3,16
40,0
26,0
19,9
13,8
9,99
-90,9
-94,4
-98,7
-107,3
-115,6
0,010
0,050
0,100
0,200
0,300
98
2,57
2,28
1,74
1,37
1,105
0,9064
0,7533
0,6330
0,4576
0,3550
0,2950
0,1584
0,0590
0,0151
8,21
7,15
4,79
2,73
0,87
-0,85
-2,46
-3,97
-6,79
-8,99
-10,6
-10,0
-24,6
-36,7
-120,5
-123,7
-131,3
-138,5
-145,3
-151,6
-157,5
-163,0
-172,9
-180,3
-185,4
201,4
-222,3
-244,3
0,360
0,400
0,500
0,600
0,700
0,800
0,900
1,000
1,200
1,371
1,501
2,001
3,006
5,026
99
th m theo t s w0/ws
Hm truyn t hiu chnh c dng:
(4.35)
100
101
102
( phn trc ta c: 0 =
a0
1
, s = , a0 l khuch i 1 mt
a1
b1
chiu ca b b)
T (4.39) ta thy D(jw1) Phi tha mn iu kin
Ch
Trng hp hm H(s) 1 th ta thay G(jw1) trong cc biu thc
(4.42), (4.43), (4.44), (4.45) bng HG(jw1).
103
+ Cc bc thit k
- Chn d tr pha tn s w1
- Xc nh a1, b1 ca b b.
- Da vo c tnh xc lp ca h xc nh khuch i 1 chiu
a0
Tn s w1 c xc nh theo cch sau: (3 rng buc)
+ V l b b sm pha nn phi dng t (4.44) > 0
104
1
vi a0 = 1)
a0
Hm truyn ca b iu khin s l:
Nhn xt
- Vi D(z) va thit k d tr pha l 550 d tr bin l
12,3dB. Nu ta chn w1 khc i th d tr pha vn : 550 nhng d
tr bin s khc.
- Nu w1 c chn ln hn th gc ca D(jw1) l S ln hn v
ws
ln hn khuch i tn s cao tng lm tng di thng ca h
w0
thng. Nu chn w1 < 1,2 s lm gim gii thng ca h thng.
105
Thng s
B tr pha
B sm pha
Sai s xc lp
Qu iu chnh
15
13
Thi gian nh
13
2,2
106
11,7
4,7
Di thng
0,66
2,2
107
108
109
G ( z ).D( z ) khi z
110
K: h s khuch i ca i tng;
T: hng s tr;
111
trong : C =
1,2T1
; Tl = 2; TD = 0,5
k
So Snh vi
D(s) = Ks + KI + KDs
s
0,9 T1
K
Chuyn sang h ri rc ta c:
- Bin i z i vi khu vi phn l :
(4.55)
* Cch 2: Tch phn theo hnh ch nht tin pha trc ABFD
112
113
trong :
Suy ra.
114
115
p ng tn s ca b lc l:
T ta rt ra:
116
Do hm truyn ca PID l:
Ch
- Nu w1 <<
2
cc phng trnh (4.67), (4.68) n gin thnh
T
(4.63), (4.64).
- Khng c th tc n gin no tnh Ks KI. KD. Vi b iu
khin SD (4.67) & (4.68) ch cha 2 n s nn c th gii php trc tip.
117
V d 4.9
a) Dng PI
118
119
120
121
Kd(Z-Z0)
(Z-Zs)
(4.76)
K(Z-Z1)
. Qu o
(Z-Z2)(Z-Z3)
122
123
Nhn xt
- B tr pha cho php tng khuch i vng h m nghim ca
ca phng trnh c tnh vn gi nguyn.
- Do ta thm mt nghim Z 1 m c hng s thi gian ln, do
thi gian xc lp tng.
+ Thit k sm pha
124
Kt lun:
- B iu khin tr pha dch qu o nghim s rt t nhng cho h
s khuch i vng h ln hn.
- B iu khin sm pha dch qu o nghim s sang tri lm gim
thi gian qu .
V d 4.10: Hy thit k b iu khin sm pha iu khin i
K
tng c hm s truyn: G(s) =
s(s+1)
125
126
Ch
gim thi gian qu ta c th thc hin n gin bng cch di
chuyn nghim cc ca b iu khin sang tri, tuy nhin khi h s
khuch i tn s cao ca h cng tng ln ti mc c th khng chp
nhn c.
127
PHC LC 1
BI TP DI MN IU KHIN S
Yu cu:
128
S
chnh
lu
Chnh lu cu 3 pha
P0 (KW) 1
10
K=1
10
K=5
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
K=3
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
K=4
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
K=5
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
K=6
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
129
PH LC 2
2.1. Bin i hm truyn t mt phng P sang mt phng Z
1
P(P+1)
> num=[1];
>> den=[l 1 0];
>> T=.l;
>> [numz,denz]=c2dm(num,en,T,'zoh');
>> [numc,denc]=d2cm(num,en,T,'zoh');
2.2. Mi quan h gia biu BODE v ng cong Nyquist
130
131
k(dB) = 201gk
l/k(dB) = -201gk
Gc pha bng 00 hoc bng 1800
tu thuc k hoc 1/k
+ Khu tch phn:
132
133
G(j) = 1/j
Lg|G(j)| = -201g
gc pha bng -900
+ Khu vi phn: (G(j) =j; Lg|G(j)| = 201g; gc pha bng 900
134
135
136
137
LI NI U .......................................................................................... 2
CHNG 1 .............................................................................................. 3
NHNG KHI NIM C BN V IU KHIN S ......................... 3
1.1. KHI NIM .................................................................................. 3
1.1.1. B bin i A/D .......................................................................... 4
1.1.2. B bin i D/A .......................................................................... 4
1.2. TN HIU V LY MU TN HIU.......................................... 5
1.2.1. Ly mu tn hiu ......................................................................... 5
1.2.2. Cc c tnh ly mu................................................................... 6
1.3. KHU NGOI SUY D LIU .................................................... 7
1.3.1. Khu lu gi bc khng (Zero Order Hot - ZOH) .................... 8
1.3.2. Khu lu gi bc mt (First Order Hold - FOH) ...................... 11
1.4. Phn loi h thng iu khin s ................................................. 13
1.5. u nhc im ca h thng iu khin s................................. 13
1.5.1. Hn ch ca iu khin tng t v cc u im ca iu khin
s ......................................................................................................... 13
1.5.2. u im ca iu khin tng t v nhc im ca iu khin
s ......................................................................................................... 14
1.5.3. Cc u im c tnh cht quyt nh ca iu khin s............ 17
1.6. PHP BIN I Z V NG DNG CC PHP BIN I Z
TRONG NGHIN CU H IU KHIN S ................................ 18
1.6.1. Php bin i z.......................................................................... 18
1.6.2. Tnh cht ca bin i z ............................................................ 20
1.6.3. Bin i Z ca khu gi mu .................................................... 21
1.6.4. Php bin i Z ca khu tr..................................................... 22
CHNG II............................................................................................ 24
M T TON HC H IU KHIN S.......................................... 24
2.1 M T TON HC H IU KHIN S BNG S KHI
............................................................................................................. 24
2.1.1. Cc khu ni tip c phn bit bi mt b 1y mu ng b24
2.1.2 Cc khu ni tip khng c phn bit bi b ly mu........... 24
2.1.3. B ly mu trong knh sai lch................................................. 26
2.1.4 B ly mu trong vng hi tip.................................................. 26
2.1.5 B ly mu trong vng thun..................................................... 27
2.1.6 Cc b ly mu ng b v cc khu ni tip trong vng hi tip
............................................................................................................. 28
2.2 PHNG PHP SAI PHN ....................................................... 29
138
139