Chng 3:

M PHNG HIN TNG VA CHM BNG PHN MM CAE

3.1 Gii thiu Ngy nay, vi s pht trin mnh m ca cc phng tin tnh ton bng my tnh m nhng kh khn, nhng khc mc trong thc tin c th c gii quyt mt cc kh chnh xc. S khi l bt ngun t nhng phng php s truyn thng, cc phng php s da trn nn tng ton hc m hnh ha cc vn thc tin c nhu cu, vo thi im ny c kh nhiu phng php s tnh ton; tiu biu l cc phng php Sai Phn Hu Hn (Finite difference MethodFDM), Th Tch Hu Hn (Finite Volume Method-FVM) v Phn T Hu Hn (Finite Element Method-FEM). Trong phn t hu hn l phng php s dng ph bin trong nhng bi ton c hc, vi FEM ta c th gii rt nhiu bi ton k thut thc t, t c hc vt rn, truyn m hay truyn nhit, xu hng ngy nay l Phng php FEM c nhng vo trong nhng phn mm CAD/CAM/CAE hon thin qu trnh thit k, ch to bng cch ti u ha cc vn k thut. Hin nay phn mm ng dng FEM xut hin rt nhiu v c mt khp ton cu, ty vo mc ch, i tng s dng v kh nng pht trin m mi loi phn mm s c tm ng dng ring. C phn mm ch gi gn trong nhng bi ton nh v n gin (phc v hc tp), c phn mm x l nhng bi ton phc tp trong cuc sng (mang tnh thng mi). Mt s phn mm nh : SAP, RDM, ANSYS, ABAQUS, MSC/PATRAN, Trong ANSYS v ABAQUS l hai phn mm kh mnh m, th trng p ng ca hai phn mm ny l rt ln, nh ni, t c hc vt rn, c hc ri rc, c hc lu cht, in, m hay nhit u c th s dng. ABAQUS l phn mm thng mi cn kh xa l vi ngi dng vit nam, v phn mm ny h tr m hnh t nhng chng trnh CAD/CAD nh, Pro/Engineer, Catia, v Patran, Nastran. ti ny s s dng cng c ABAQUS gi lp bi ton va chm vn tc thp cho tm composite. 3.2 Phng php phn t hu hn[3] FEM l mt phng php s rt thng dng trong c hc vt rn v kt cu. tng chnh ca phng php FEM l ri rc ho min tnh thnh tp hp nhng min con nh. Tt c tnh cht u c tnh theo tng min con nh trng chuyn v, ng sut, bin dng; sau mi tp hp li v cho kt qu cui cng. Cc min con lin kt vi nhau bi cc nt v c gi l phn t, ty vo trng hp c th m phn t c th l dng tm (plate), v (shell), dng khi (solid), thanh dm (beam) vic chn la phn t quyt nh n kt qu tnh ton, v th vin phn t lun l iu ng quan tm.

Khi c ngoi lc tc ng, vt th s b bin dng v xut hin trng thi chng li ngoi lc ca vt th, ni lc lp tc xut hin chng li ngoi lc. khi ni lc cn bng ngoi lc th vt th cn chu ng c ti do bn ngoi tc ng. Cc n s ca bi ton hnh thnh t y, cc bi ton trong c hc thng c dng vi phn v tha ba iu kin rng buc sau: Quan h ng x ca vt liu (nh lut Hooke, n do, n nht) Tnh tng thch Cn bng lc: (*) (**)
i

F =0

(***)

Thc t kh c phng php no ng thi tha c 3 iu kin rng buc trn. Vi FEM, c hai phng php tip cn vn , l phng php ly chuyn v lm gc v ly ng sut lm gc: Vi FEM ly chuyn v lm gc, cc rng buc (*) v (**) s c c p ng chnh xc, trong khi rng buc (***) ch mang tnh tng i. n s ca phng php ny l chuyn v (phng php ny thng dng hn). Vi FEM ly ng sut lm gc, cc rng buc c p ng chnh xc l (*) v (***), rng buc (**) ch tha tng i. n s ca phng php ny l lc, moment. 3.3 Cc bc tng qut gii bi ton bng FEM [3] Mt bi ton gii bng FEM bao gm cc bc c bn sau: 1. Ri rc ha min kho st Trong bc ny, min kho st V c chia thnh cc min con Ve hay thnh cc phn t c hnh dng thch hp. Vi bi ton c th th s phn t, hnh dng hnh hc ca phn t cng nh kch thc cc phn t cn c xc nh r. 2. Chn hm xp x thch hp V i lng cn tm l hm cha bit nn ta gi thit dng xp x ca n sao cho n gin nhng phi tha mn cc tiu chun hi t, v vy dng hm thng c chn l hm a thc. Sau l vic biu din hm xp x theo tp hp gi tr v c th c cc o hm ca n ti cc nt ca phn t {q}e . 3. Xy dng phng trnh phn t hay thit lp ma trn cng phn t [K]e v vect ti phn t [P]e. C nhiu cch thit lp: trc tip, s dng nguyn l bin phn hoc cc phng php bin phn Kt qu nhn c c th biu din mt cch hnh thc nh mt phng trnh phn t: [K ]e {q}e = {P}e 4. Ghp ni cc phn t trn c s m hnh tng thch, kt qu ca cng vic thc hin ghp ni cho ra h thng phng trnh tuyn tnh:

[K ].{q} = {P}
Trong :

K : Matrn cng tng th. v nt tng th.

[ ] {q}: Vect cc gi tr i lng cn tm ti cc nt, cn gi l vct chuyn

{P}: Vect cc s hng t do tng th hay vect ti tng th

Sau s dng iu kin bin ca bi ton, kt qu nhn c l h phng trnh [K * ].{q * } = {P * }. y chnh l h phng trnh h thng cn tm, gii h phng trnh h thng ta s thu c vect nghim. 5. Gii h phng trnh i s tuyn tnh [K * ].{q * } = {P * } Vi bi ton tuyn tnh th vic gii h phng trnh i s nhn chung l kh n gin, kt qu l tm c cc chuyn v (vi phng php ly chuyn v lm gc) hay ng sut (vi phng php ly ng sut lm gc) ca cc nt. Tuy nhin, vi bi ton phi tuyn, nghim ch t c sau mt chui cc bc lp m sau mi bc lp ma trn cng K thay i (trong bi ton phi tuyn vt l) hay vect lc nt P thay i (trong bi ton phi tuyn hnh hc).

{}

[ ]

6. Hon thin Kt qu thu c t vic gii h phng trnh h thng ch cho ra chuyn v hay ng sut ti cc nt. T kt qu trn, hon thin vn bng cch tip tc tm cc n s cn li (c th l ng sut hay chuyn v v bin dng) ca tt c cc phn t. 3.4 Chng trnh ABAQUS 3.4.1 Gii thiu Abaqus l mt h thng phn mm tnh ton phn t hu hn (Finite Element Analysis) mnh m nht hin nay, c th ni nh vy. Phn ln cc t chc k thut thnh cng trn th gii u da vo phn mm Abaqus v cc dch v ca h thng ny ci tin sn phm v qu trnh ch to. Abaqus c vit v pht trin bi Hibbitt, Karlsson v Sorensen, tr s t ti thnh ph Pawtucket bang Rhode Island, M. Cng ty c thnh lp nm 1978, v hin ang c khong 600 nhn lc vi gn 50 vn phng i din khp th gii. Cc c im chnh ca Abaqus: C kh nng tnh nhng bi ton tnh v tnh ton ng

 C kh nng m hnh nhng dng thay i phc tp vi vt rn, c m hnh hai hoc ba chiu C th vin phn t rng ln, C th m phng c va chm ng rt phc tp gia cc vt rn C th vin vt liu tin b, bao gm mt s nh vt rn n hi, n do, vt xp nh bt bin, ri b tng, t, vt liu dn in v nhiu loi khc C kh nng gi lp nhiu hin tng quan trng nh: dao ng, kh nng tip xc ca lu cht vi li kt cu rn, m hc, vn bt n nh l mt s tnh nng ni bt ca Abaqus, tt c u da trn mt nn tng l thuyt rt mnh m v c h tr trong phin bn ti liu l thuyt. V l do ny m Abaqus c dng nhiu trong cc ngnh cng nghip, c th nh cng nghip my bay, t, cc cng ty du kh, sn xut linh kin vi in t, v ngay c trong cc d n quan trng ca quc gia v qun s V d: cc dng my bay Boeing 7xx s dng cc cng c tnh ton phn t hu hn ca Abaqus trong thi gian hn 15 nm, ch yu tnh ton kt cu, ti u ho kt kt chng bt n nh, nghin cu s pht trin vt nt trn v thn di ti p sut. Hng in thoi Motorola dng Abaqus kim tra c tnh khi ri xung t, v mt s thng hiu ni ting nh Honda v Corus cng hp tc vi Abaqus. 3.4.2 Cc bc gi lp mt bi ton trong chng trnh Abaqus/cae Tng qut th Abaqus c hai bc chnh: th nht l to m hnh, sau l phn tch. Trong khu m hnh ho bi ton l quan trng nht. 3.4.2.1 Bc m hnh ha bi ton Trong bc m hnh c rt nhiu bc nh, phn ny s ni tng qut cc bc chnh, phn c th s trnh by trong mc 3.5 khi gi lp vi bi ton va chm. To cc chi tit (part): cng vic ny s cung cp cc b phn cn thit cu thnh nn mt bi ton hon chnh. Gn tnh cht vt liu: phn ny cho php ngi dng la chn cc loi vt liu khc nhau, cn phi ni rng Abaqus c mt th vin vt liu tin b, khng cung cp sn cc vt liu hin c, m cung cp cng c cho ngi dng chnh sa, vn ny s kh vi ngi dng t hiu v tnh cht vt liu, nhng li l cng c mnh m gip ta c th kim tra rt nhiu dng vt liu khc nhau d c hoc cha c tht. Gn profile hoc section: vic gn profile yu cu cho nhng m hnh n gin, hoc chiu, khi th vin kt cu s h tr, cn khi m hnh

bi ton ba chiu cn phi gn tnh cht vt liu theo vng, khi cng c section s gip ngi dng qun l m hnh phc tp d dng. To cm m hnh (assemby): cng vic ny l bt buc i vi bi ton c hai chi tit tr ln, to b lp hon chnh tha mn nhu cu bi ton. Phn ny ch l to b lp hnh hc. To cc bc tnh (steps): Abaqus cho php tnh ton theo tng bc thi gian, trnh t bi ton din ra theo tng bc ring hoc bc chung, vn ny s rt li ch cho nhng bi ton phc tp, nhiu chi tit v dng chuyn ng. Trong phn to bc s cho ta chn hng tnh bi ton. Abaqus c kh nhiu module (hng tnh ton) khc nhau, tng qut th c bi ton ng, tnh, truyn nhit, truyn m, nht, c hc t, hoc bi ton kt hp, ngoi ra cn tnh cho nhng bi ton b xo ng nh bt n nh iu kin bin, ti lc: y l hai cng vic khng th thiu trong qu trnh m hnh ho bi ton, ti lc c th p t bng nhiu cch, iu kin bin l iu kin bt buc c khi cn to ra mi trng ng x thc t, v ngay c khi ra to nhng nhng m hnh gim thiu cho bi ton. Mt s iu kin thm: vi mi bi ton c th Abaqus cung cp thm nhng cng c ta m hnh chnh xc, v d trong va chm th phi gn tnh cht va chm nh th no, iu kin tip xc v qun l chng. Cn trong khp ni th phi gn nhng iu kin ni cc b phn cho ng. Bc to li v gn phn t: trong bc ny chia lm ba phn, u tin l to ht ging nt, t nhng ht ging nt ny mi p t quy tc to li, v sau cng l chn kiu phn t trong th vin phn t ca Abaqus. 3.4.2.2 Bc phn tch Bc ny cung cp tc v tnh ton, tc v tnh ton c th da trn nhng m hnh va to, hoc nhp kt qu t bn ngoi di dng tp ring ca Abaqus. Trong phn hiu chnh tc v, Abaqus cho php chn kiu tnh, thi gian bt u, xut bn in, la chn b nh vi x l, mc chnh xc, v c th thut tnh ton song song. Sau khi to tc v v cho chy kt qu, Abaqus s cung cp cng c qun l tc v mt cch tt nht c th. Tt c kt qu to ra c lu li trong c s d liu, v ta c th quan st kt qu bng chng trnh xem ca Abaqus. 3.5 M hnh bi ton va chm vn tc thp Cc bc m hnh tng qut trnh by trn, trong phn ny ta xt mt bi ton c th, v l bi ton va chm vn tc thp ca vt nng ri ln mt tm composite.

Trc ht ta cn nhc li mc ch ca bi ton, trong phn 2.2.1 ni n m hnh th nghim thc t, vt nng l hnh tr trn nng 0.1 kg c u va chm l bn cu, ng knh 10mm, vt ri theo phng vung gc vi tm composite, tm composite ng knh 100mm, c ngm cht bng vng trn kim loi. Sau y l thng tin v cch sp lp v tnh cht composite. Vt liu composite c s dng l vt liu thng dng trong kt cu hng khng, tm composite carbon/epoxy, k hiu vt liu: 700/150/LTM45/74, c sn xut bi nhm composite cao cp. B dy lp c bn: 0.125 mm Cch sp lp : [04,904]s ; t cch sp lp ta c tng cng 16 lp c bn to thnh 3 lp, 8 lp c bn c sp theo phng 90 v mi 4 lp c bn sp phng 0 nm trn v di lp 90 . Theo ta c tng cng l ba lp chnh, suy ra c hai mt tip xc c th xy ra rn nt v c s i phng pha si. Tng cng b dy tm composite ny l 2mm. C tnh c cho trong bng 3.1 E11 145 GPa E22 9.2 GPa
23

Gi thit = 13

[ 11 ] 2500 MPa [ 33 ] Gi thit = [ 22 ] [ ]

E33 Gi thit = E22 [ 22 ] 56 MPa G12 4.6 GPa G13 5.2 GPa G23 3.0 GPa
12 13

41 MPa 1600 Kg/m3 0.0152

0.3 Gi thit = 12

Bng 3.1: C tnh tm composite 700/150/LTM45/74 dy 2 mm vi cch sp lp [04,904]s Xem li bng 2.1, vi chiu cao ri l 2 m, vt nng 0.1 kg s cho nng lng ti thi im bt u va chm l 1.96 j, y l mc nng lng quan st c tnh ca tm composite mng nh ta va ni. Vn tc ngay ti thi im va chm l 6.26 m/s. Nh vy, ta c mt s nhn xt sau: nu m phng mt bi ton va chm ri t do vi cao 2 m, ri xung mt vt mu c ng knh kh nh l 0.1 m, nh th th khng gian m hnh s rt tri nghch nhau, v kch thc khng tng quan. iu quan trng na l m phng qu trnh ri t do ng thc t phi cn mt khong thi gian kh ln, m trong tnh ton s thi gian tnh tng cng ca my tnh s ph thuc rt nhiu vo khong thi gian hin tng xy ra. V hai l do m m phng ri t do ng nh thc t l iu rt kh khn. Nhng,

l phng php m phng th c nhiu cch rng buc, ta c th dng iu kin bin iu chnh bi ton s mt sao cho ging thc l s tha mn. Mt vn na, l vt va chm hnh tr, nu vt hnh tr th ta phi tn mt phn khng nh lng khng gian khi chia li cho hnh tr. Vt hnh tr c u va chm hnh bn cu, khi va chm vi tm composite th tng ng mt qu cu c khi lng ging nhau. Vy ta rt ra hai vn cho bi ton nh sau: Thay vt va chm hnh tr bng qu cu trn c ng knh bng ng knh phn bn cu va chm vi tm composite, khi thay nh vy s pht sinh vn l khng m bo khi lng nh nhau, vy cn phi t gi tr khi lng ring gi nh cho qu cu, tnh ton ta c khi lng ring gi nh ca qu cu l 190986kg/m3. Rng buc v tr qu cu ngay ti tm ca tm composite, v hin tng va chm ch xut hin khi qu cu bt u tip xc vi tm composite, do ta t v tr ban u khi cha tnh ton cho qu cu l tip xc vi b mt composite ti tm va chm. Khi bt u tnh l ta gn gi tr vn tc cho ton b qu cu. Phn trn cho chng ta hiu r cc vn ca bi ton, sau y l kt qu ca tng bc m hnh v tm gn cch thc xc nh cc yu t quan trng ca bi ton. 3.5.1 To m hnh tm composite v qu cu Trc khi i vo vn , ta tm hiu cch thc lm th no c th gim thiu khi lng tnh ton cho m hnh, khi lng tnh ton tng theo bc t do c th c trong m hnh. M bc t do quyt nh bi s lng phn t, loi phn t v iu kin bin. Do m hnh bao gm qu cu v tm composite ngm i xng nn ta tnh ton cho mt phn t qu cu v tm composite. To mt phn t tm composite trong khng gian 3D, dng vt liu c th bin dng c (deformable), dng chc nng phn vng (partition) chia tm composite thnh 3 lp, cc thng s hnh hc nh ni. Chn mt phng tm nm trong mt phng ton cc 1-2 ca chng trnh, phng 3 l theo b dy tm. Tng t cho qu cu, nhng v mc ch m phng l nghin cu vt liu composite, cng ca vt liu composite so vi cc dng c kim loi l khng ng k, do gi thit qu cu tuyt i cng (rigid solid).

Hnh 1-3: M hnh tm composite v qu cu

3.5.2 nh ngha vt liu Vic nh ngha vt liu l bc v cng quan trng trong bt k chng trnh trnh tnh ton no, vi phn mm abaqus cng khng ngoi l, abaqus cung cp mt cng c nh ngha vt liu hon ton mi, ngi dng c th hiu chnh vt liu theo mnh mt cch nhanh chng v hiu qu. Vi vt liu composite c nhiu cch m hnh ho, v l vt liu khng ng hng cho nn c nhiu vn phc tp hn cc vt liu ng hng khc. Qu cu c gi s l tuyt i cng nn khng quan tm n tnh cht vt liu, ch cn nh ngha khi lng cho qu cu l c. Abaqus cho php nh ngha vt liu composite di dng v (shell) v dng vt rn (solid). nh ngha dng v s cho kt qu theo mt phng v, khng cho kt qu theo b dy, do ta chn cch nh ngha theo dng khi rn. C ba bc chnh nh ngha vt liu composite theo dng khi rn : 1. To mt nh ngha vt liu vi mt tn c th, gn khi lng ring (ch vi bi ton ng), tnh cht n hi ca composite, cc hng s k thut (Engineering constants). 2. nh ngha hng vt liu : nh ni, tm composite c 3 lp chnh, ta phi xc nh hng vt liu cho 3 lp ny, mt phng tm trong mt phng ton cc 1-2, phng 3 theo phng b dy, 2 lp ngoi cng c hng ging nhau v lch 90 so vi lp gia, xem hnh (30-3), h ta 123 (gc tri di) l h ta ton cc, lp gia theo cch sp lp l 8 lp c bn c phng si (phng 1) to gc 90 so vi phng 1

Hnh 2-3: Ch nh hng vt liu theo cch sp lp chn

ca h ta ton cc. Cc ng thng c ch s th hin h ta vt liu cc b, nh vy lp gia c gn chnh xc gc 90 so vi h to ton cc. Tng t cho nh th ta ch nh hng cho hai lp ngoi cng. 3. To v gn tit din (section) : ta phi to mt tit din mang vt liu va nh ngha, khi c tit din th gn tit din vo ton b chi tit rn composite trong phn trn, lc ny th abaqus s hiu l tm composite mang tnh cht nh thc t. 3.5.3 To cm lp gi nh Nh phn trn ni, ta chuyn vic m phng trng thi ri t do ca qu cu sang vic m phng t thi im va chm, tc l vic m phng s bt u khi qu cu chm vo tm composite, ta cn phi rng buc v tr qu cu vo ng v tr va chm mong mun, sau mi xc nh gi tr vn tc cho n. Cm lp l bc rng buc v tr hnh hc v chuyn ng cho cc m hnh nhiu chi tit trong cng ngh CAD, cc chi tit tham gia cm lp c ly trc tip t hay nhn bn t nhng chi tit m ta to ban u, ly trc tip ta c mt chi tit ph thuc (dependent), nhng g thay i trong cm lp s lm thay i c chi tit v ngc li, cn to mt nhn bn cho ta mt chi tit sao chp c lp vi chi tit ban u. To hai nhn bn khng ph thuc cho qu cu v tm composite, s dng cc iu kin rng buc ta s c hnh (31-3), qu cu c gi thit ri ngay ti tm tm composite.

Hnh 3-3: Rng buc v tr hnh hc cho vic m phng

Cng trong phn ny ta phi gn c tnh khi lng cho qu cu (engineering features), chn ton b qu cu v xc nh khi lng ring cho qu cu l 190986 kg/m3. 3.5.4 To bc tnh Vic m phng trong abaqus s tun theo cc bc tnh ta thit lp, bao gi bi ton cng bt u bng bc tnh s khi (initial), thng thng th trong bc ny ta gn cc iu kin bin, gi tr ban u. Sau mi bt u to cc bc tnh, mi bc tnh c thi gian xc nh, v th cc bc xy ra tun t nhau, v iu ny ph thuc vo cu trc vo ton cn m phng. Vi bi ton va chm, khng c s phc tp v thi gian, do vy bi ton s c hai bc tnh l bc ban u v bc tnh va chm. Nh trnh by, trong bc u tin, ngay thi im m qu cu chm tm composite ta s gn gi tr vn tc cho khi cu, ng thi t iu kin bin cn thit cho bi ton. 3.5.4.1 Bc bt u Thi gian trong bc bt u khng c nh ngha, v ch l mt thi im ngn ngi, khng c tnh thi gian. Ta gn iu kin bin v vn tc qu cu nh sau : Cnh vng cung ca tm composite c gn iu kin ngm cht (khng di chuyn, khng quay) theo ton b b dy. Hai mt ct ca qu cu rng buc khng cho di chuyn theo phng 1 hoc 2. Rng buc im tham kho (xem hnh 32-3) ch cho d chuyn theo phng b dy tm composite, im tham kho ny l c s cho chuyn ng ca qu cu, nm ti di y qu cu.

Hnh 4-3: iu kin ban u cho bi ton va chm

3.5.4.2 Bc tnh va chm To mt bc tnh vi ton b thi gian l 1ms, la chn bc tnh s la chn phng php tnh cho abaqus, trong bc tnh ny phi chn thng s kt qu cn tnh cho abaqus, ng thi yu cu yu cu nhng kt qu cn tnh theo thi gian (output requests v history output requests). C rt nhiu kh nng tnh ton trong abaqus cho nhiu lnh vc khc nhau, ta chn phong php tnh cho bi ton ng v dng s tng minh (dynamic/explicit). Trong bc ny cn phi xc nh iu kin rng buc cho m hnh tm composite, v khi ta s dng m hnh p ng s khng ging nh ton b tm trn, p t iu kin rng buc khng cho php cc mt ct ca tm composite ( xem hnh 33-3) di chuyn theo phng phng gc vi mt ct . Thc hin iu ny m bo m hnh s dng l ng vi thc t.

Hnh 5-3: Rng buc chuyn ng ca hai mt ct

3.5.5 p t iu kin cho bi ton va chm [4] Va chm l mt bi ton ng, i vi cc chng trnh m phng s vic m phng hin tng va chm l v cng kh khn, nhng thc t th trong k thut nhng bi ton ng nh va chm xy ra rt nhiu. V th y l mt trong nhng mu cht gip abaqus gn nh vt tri cc phn mm tng t khc. Ni rng th va chm bao gm nhiu dng, vt rn ng nhau ng nhin l va chm, nhng nhng hin tng nh cc b mt trt nhau, lu cht chy trong ng cng c th gi l va chm. V th trong m phng va chm lun c hai thnh phn, mt thnh phn vung gc (normal) v mt thnh phn tip tuyn

(sliding). Abaqus cung cp cc cng c v gii thut ta m phng cc hin tng ny. Gii thiu tng qut kh nng m phng bi ton va chm trong phn mm abaqus nh sau : c hai thut ton m phng l va chm t ng (general contact) v cp va chm (contact pair), cng vi hai phng php m phng va chm da theo b mt v da theo phn t. M phng va chm da trn phn t : phng php ny c bit dng trogn mt s trng hp, dng nhiu nht m phng va chm gia cc ng ng du, ng chm ng, ng ng, ch lin kt ; m phng va chm gia cc nt dc theo phng c nh, m t hin tng bin dng khng i xng, truyn nhit M phng va chm da trn b mt : ngoi mt s trng hp c bit nu trn th hu nh cc trng hp khc u s dng phng php ny. Mt s vn c th p dng nh : va chm gia hai vt c th bin dng, va chm gia vt cng v vt c th bin dng, ch ni cc vng cao su, s trt ca cc nt trn mt b mt cng (ko cp di bin), v mt s vn v nhit v l cht cng c s dng. General contact : y l thut ton gip ngi dng d dng nh ngha bi ton, mc d khng hon ton t ng. Thut ton ny gii hn v vic s dng cc mt so vi thut ton contact pair, nhng vi nhng bi ton khng qu phc tp th la chn general contact s gim nhiu cng sc. Nhn chung thut ton ny c mt s iu lu sau : cho php nh ngha mt s dng va chm thng thng, s dng mt s gii php phc tp m bo tnh hiu qu ca vic m phng, c th c m phng ng thi vi thut ton contact pair ; v ch dng cho m hnh ba chiu, khng s dng cc b mt gii tch l thuyt, ch m phng tip xc trt hu hn, khng h tr rng buc ng hc. Contact pair : l phng php h tr thm khc phc mt s im khuyt m general contact khng c, v d : c th m phng cc b mt gii tch hai chiu, cc b mt gi khi rn, c kh nng rng buc ng hc, tnh ton trt vi nhng hnh hc phi tuyn tnh, nh ngha h s ma st di dng nhit trung bnh b mt, s dng cc chng trnh con, m phng cc bi ton ph v lin kt (v d mi hn), tip xc nhit Nh vy, kh nng thc hin bi ton va chm ca abaqus rt phong ph, xt li bi ton va chm vi tm composite, vt ri theo phng vung gc, tc va chm ch chu nh hng ca cc thnh phn vung gc, do vy ta ch cn n thnh phn normal, cn thnh phn tip tuyn (sliding) khng nh hng nn khng xt. Vi va chm gia hai vt rn (tuyt i cng v v vt rn bin dng c) th thut ton general thch hp v ti u nht.

V bi ton va chm l vn tc thp, khng xy ra hin tng xm nhp hay ph v phn t, v th chn bi ton theo phng php va chm da trn b mt. S dng cc cng c nh ngha tnh cht tip xc v va chm, gn thut ton va chm general, nh ngha tnh cht va chm vung gc, xc nh gi tr h s gim chn cho tm composite l 0.0152. 3.5.6 To li Qu trnh to li l cng vic sau cng v cng l quan trng nht, mt li, phn vng li, loi phn t, tt c u nh hng ti kt qu v thi gian tnh ca bi ton. V phn t th c nhng loi phn t tuyn tnh v phi tuyn nh tronh hnh (34-3), v m hnh ta dng l ba chiu nn s s dng cc phn t ng din v lc din, hnh hc bi ton khng phc tp nn s dng phn t tuyn tnh.

Hnh 6-3: Cc dng phn t

Trong abaqus c ba bc chnh to li phn t, c th l to ht ging (seed), phng thc to li v la chn phn t. sau y ta xt c th tng phn. 3.5.6.1 To ht ging

To ht ging l bc chun b cho qu trnh to li, ht ging s c to trn cnh cnh ca chi tit, t ht ging ny s tnh ton v l nt ca cc phn t sau ny. Vic to ht ging phi tnh ton chnh xc th li s chia tt. Ht ging l nhng nt b tr trn mt cnh bt k, c ba phng n to ht ging trn mt cnh (tt c cc ng ng k c phi tuyn trong khng gian 3D) nh sau : Edge by number : dng to ht ging bng cch chia mt cnh bt k thnh cc phn bng nhau Edge by size : to ht ging bng cch p t kch thc phn t dc theo mt ng Edge by biased : to ht ging trn mt ng bng cch chia ng thnh mt s on khng bng nhau, quy lut chia l tng hoc gim tuyn tnh kch thc hai u, gi tr quyt nh l t l kch thc on cui nh nht v on cui ln nht, s on. V qu cu ta khng xt n c tnh nn vic chia qu cu ch m bo tnh tng thch vi li ca tm composite, tm composite b va chm ti tm, dng tm l hnh trn, do vy vng chu nh hng va chm nhiu nht l ti tm tm, vng ny ta cn chia nh kt qu chnh xc, cng xa dn v bin th nh hng gim dn do ch cn chia li va . Cn nhc li s lng li chia nh hng kh nhiu ti kt qu v thi gian tnh ton. Bi ton ny c th nghim di mt s dng li c mt khc nhau, da trn hai phng php to ht ging l Edge by number v Edge by biased. Hnh (35-3) th hin trc quan bin php to ht ging, trn cnh trn ngoi bin tm composite s c chn theo s lng phn t, cc cnh trn mt ct c chn ht ging gim dn t ngoi vo trong, ht ging theo phng b dy ty tng kiu li m c th chn kiu theo s phn t hoc t l tuyn tnh. Cn mt vn ht sc ng ch l ngay ti tm tm composite, ta phi to mt vng ring cho phn ny, v kiu phn t trong vng ny khc vi cc phn t bn ngoi, chng gp nhau ti tm tm composite, dng cch phn vng trong abaqus v chn kch thc vng nh tng thch vi ton b m hnh (xem hnh 36-3). Qua phn chia li v chn phn t ta s hiu r vn ny. 3.5.6.2 Phng thc to li Abaqus cung cp ba cng c to li l : free, structure v sweep. Trong structure l chia li vi nhng m hnh n gin, thng l hnh a cnh, a din ; sweep l cng c chia li vi nhng dng phn t hnh hc c ng cong conic, cn free l chia li t do theo vng ht ging, vi mi m hnh m ta chn phng n chia li sao cho t hiu qu cao nht.

Hnh 7-3: Phn vng khu vc nh ngay ti tm tm com

Hnh 8-3: Phng php to ht ging cho tm composite v qu cu

nh ngha li cho qu cu dng t do, cc phn t bao gm cc b mt bn cnh hp thnh. Li ca tm composite nh ngha dng sweep vi cu hnh phn t nh sau : khu vc nh gn tm s chn dng phn t ng din (wedge), cn cc phn t cn li l phn t lc din (hexahedron). Sau khi nh ngha tt c cc dng li, cng vic cui cng l chn loi phn t ng vi mu phn t . 3.5.6.3 chn loi phn t Phn trn nh ngha ba dng li, mt cho qu cu, hai cho tm composite, ng vi mi dng li ta chn mt phn t tng ng. V loi phn t cn ph thuc vo th vin phn t h tr cho phng php tnh. C th ta chn cc dng phn t cho tng dng li nh sau : Vi qu cu : v qu cu gi thit l tuyt i cng, ta dng th vin phn t m rng, h phn t Discrete rigid, bc hnh hc l tuyn tnh,

phn t s dng l R3D4 (4-node 3-D bilinear rigid quadrilateral) vi dng hnh hc ba chiu, cu thnh bi cc mt hnh hc bn cnh song tuyn. Vng nh ti tm tm : vng ny c bit l ngay ti tm tm, cc phn t c xu hng tp trung ti mt im bo m tnh i xng, do vy, ta phi chn loi phn t nh sau : k hiu phn t C3D6 (6-node linear triangular prism) l mt dng lng tr ba mt tuyn tnh vi su nt) ging nh ci nm, dng loi phn t ny s gip ta iu chnh cc phn t tp trung ti tm tm composite. Vng cn li tm composite : v ta dng phng php sweep to li, cu hnh tm composite hon ton l mt phng, do ta vn dng cc phn t tuyn tnh, k hiu phn t C3D8R (8-node linear brick, reduced integration, hourglass control), l dng phn t lc din tuyn tnh, ging hnh vin gch, reduced intergration lm gim bc ca ma trn cng phn t, vn gi nguyn ma trn khi lng v ti lc, vic ny s cho kt qu tnh ton chnh xc v to ra nhng phn t khng bin dng hoc khng chu ti trong mt phng un, quan trng hn l gim c thi gian tnh ton, nht l bi ton 3D. Khi dng phn t tuyn tnh c reduced integration th phi dng cng thc hourglass control, hourglass control l mt thut ton thm vo ma trn cng nhn to trnh hin tng lan truyn mc nng lng zero, x l vn ny cho kt qu chnh xc v ch dng tt cho cc phn t ng din, lc din tuyn tnh.[4] 3.5.6.4 Kt thc qu trnh to li Sau khi thc hin ba bc c bn, ta s to th li, nu phng n xy dng li tng thch th kt qu s nh mong mun, nu khng th mt l li s bin dng theo nhng g ta xc lp, hai l abaqus cnh bo trng thi khng tng thch gia cc vng nh dng. Bi ton c thc hin vi nm mt li khc nhau (382, 656, 2036, 3876, 9503 phn t). S Lng phn t cng ln kt qu cng chnh xc, nhg b li ta phi tr gi v thi gian.

Hnh 9-3: M hnh li vi 3876 phn t

Hnh 10-3: M hnh li vi 9503 phn t

Hnh (38-3) th hin vic chia li mn ti hai b mt tip xc ca cc lp composite, ti vng ny s chu ti rt yu do c s thay i phng si. Phng to khu vc ngay ti tm tm, cc phn t ng din gp nhau ti tm, khng th l nh vy vi phn t lc din. 3.5.7 To tc v tnh ton Chuyn sang phn phn tch, abaqus cung cp mt tc v tnh ton c bn, ta ch cn thay i gi tr b nh ram v khi lng bi tnh kh nhiu phn t, s lng Cpu mc nh l mt. tc v tnh ton c th chy t mt ngun bn ngoi, trng hp ny ta chy vi m hnh va thit lp. Chp nhn m hnh v cho php chng trnh chy kt qu, tt c nhng li nghim trng s c cnh bo, nhng li c bn c th b qua nhng c lu li bng cng c quan st ca abaqus.

Tc v tnh ton kt thc qu trnh m phng, kt qu s lu li di c s d liu v ta xem li kt qu d dng.