Phap Luat Dai Cuong 373

MN HC
PHP LUT
I CNG
Ths. Bi Huy Tng HNH TPHCM
= Ti liu mn hc
Bi ging php lut i cng
Gio trnh php lut i cng
Hin php Vit Nam 1992
B lut dn s 2005
B lut t tng dn s 2004
B lut hnh s 1999
B lut t tng hnh s 2003
B lut lao ng 1994 v cc vn bn sa
i, b sung.
+ NI DUNG MN HC:
CHNG I: NHNG VN C BN V NH
NC
CHNG II: NHNG VN C BN V
PHP LUT
CHNG III: C CH IU CHNH PHP
LUT I VI QUAN H X HI
CHNG IV: HNH THC V H THNG
PHP LUT VIT NAM
CHNG I: NHNG VN C BN
V NH NC
A: NHNG VN CHUNG V NH NC
B: NH NC CHXHCN VIT NAM
+ NI DUNG NGHIN CU:
A. NHNG VN CHUNG V NN
I. NGUN GC NH NC
II. BN CHT NH NC
III. CC KIU LCH S CA NH NC
IV. HNH THC NN, CH CHNH TR
V. CHC NNG NH NC
VI. B MY NH NC
+ CC VN NGHIN CU:
I. NGUN GC NH NC
+ Hc thuyt Mc Lnin v cc hc
thuyt khc v ngun gc nh nc
+ Qu trnh hnh thnh nh nc theo
hc thuyt Mc-Lnin
+ Hc thuyt Mc Lnin v cc hc
thuyt khc v ngun gc nh nc
Cc hc thuyt phi mc xt v ngun gc
nh nc
Hc thuyt Mc Lnin v ngun gc nh
nc
Cc hc thuyt phi mc xt v
ngun gc nh nc
O Thuyt quyn gia trng
O Thuyt thn quyn
O Thuyt kh c XH
O Thuyt bo lc
O Thuyt tm l
O Thuyt k tr
O Quan nim v NN siu tri t
O Thuyt quyn gia trng
NN xut hin l kt qu pht trin ca gia
nh v quyn gia trng, NN l 1 gia tc
m rng, quyn lc NN l quyn gia
trng m rng.
T chc v c ch thc hin quyn lc NN
ging nh t chc ca gia nh v quyn
lc ca ngi gia trng.
O Thuyt thn quyn:
Phi gio quyn
Phi qun ch
Phi dn quyn
.
HC THUYT THN QUYN V NGUN GC NN
THUYT THN QUYN
THNG , CHA TRI
L NGI TO RA NN
PHI
GIO QUYN
CHA TRI
TO RA NN
V TRAO
QUYN CAI
TR V QL
XH CHO
GIO HI
PHI
QUN CH
CHA TRI
TO RA NN
V TRAO
QUYN CAI
TR, QL
XH CHO
NH VUA
PHI
DN QUYN
CHA TRI
TO RA NN
V TRAO
QUYN CAI
TR, QL
XH CHO
DN CHNG
O Thuyt kh c XH:
Cho rng con ngi sng trong t nhin v
XH u c quyn t do v bnh ng nhng
h khng t bo v c q/li ca mnh.
H cng k kt 1 kh c t chc ra NN
bo v li ch v q/li ca cc thnh vin.
Vn l nu NN khng bo v c quyn
li ca nhn dn, khng thc hin c vai
tr ca mnh, th trch nhim ca NN l nh
th no?.
ngha ca thuyt kh c XH:
- L c s l lun vng chc ca cch
mng t sn
- Hc thuyt hng ti t do, dn ch
cho con ngi
O Thuyt bo lc:
Thuyt ny da vo quan im: Chn l
thuc v k mnh, th tc mnh hn s
s dng v lc i vi cc th tc yu
hn v p t s cai tr i vi h.
O Thuyt tm l:
Tm l ca ngi nguyn thu mun ph
thuc vo cc th lnh, cc gio s, cc t
trng
O Thuyt k tr:
Cho rng NN l do nhng ngi thuc tng
lp trn ca XH, h c hc vn, c trnh
khoa hc k thut cao thnh lp nn v
thc hin qun l i vi XH.
O Quan nim v NN siu tri t:
Cho rng, s xut hin ca NN l s du
nhp v th nghim ca nhng ngi
ngoi tri t.
Tm li:
Cc quan im, cc hc thuyt trn gii
thch ngun gc NN nh l mt hin tng
XH, tch ri NN vi qu trnh vn ng v
pht trin ca i sng vt cht, khng
nhn thy nguyn nhn vt cht ca s ra
i ca NN; cho rng NN l bt bin, vnh
cu, v NN l ca mi thnh vin trong XH.
Hc thuyt McLnin v ngun
gc NN
NN khng phi l mt hin tng XH bt
bin, vnh cu, m NN ch xut hin khi XH
pht trin n mt trnh nht nh,
v khi XH khng cn nhng iu kin
khch quan cho NN tn ti na th NN s
b tiu vong.
XH CXNT cha c NN, nhng s tn ti v
pht trin ca XH ny to ra nhng tin
v KT v tin v XH cho s tan r ca
ch th tc, b lc v cho s xut hin
ca NN.
Lc s thi gian
.
Hng triu nm
T CN
N
2
Thi gian
Hng vn nm Hng nghn nm
NNCN
NN u tin XH u tin
- XH CXNT
Lc s thi gian(tt)
.
Cha
xut
hin
NN&PL
NNPK NNTS NNXHCN
PLCN PLPK PLTS PLXHCN
HTKTXH
CHNL
HTKTXH
CXNT
HTKTXH
PK
HTKTXH
TBCN
HTKTXH
XHCN
NNCN
Hc thuyt McLnin v ngun gc NN(tt)
.
CXNT
Cng hu
Thun nht
CM v LLSX
, , S
3 ln PCL
CCL c
ci tin, NSL
CC d tha
Chim ot CC C/ TH x/hin Phn ha GC
GC bc lt
GC b bc lt
>< GC gay gt
N/c cn phi c 1TC ng ra
dp tt xung t GC, duy tr
trt t XH n nh v PT
TC l NN
NN l ca GC no
chim u th v KT
NN ca
GC thng tr
CN tch khi TT
TCN tch khi NN
BB PT, thng
nghip ra i
Ngi giu,
ngi c a v
1 2 3
4 5 6
7 8
9 10 11
C/y >< v l/ch
+ Qu trnh hnh thnh nh nc
Cng x nguyn thy v t chc th tc
- b lc
Phn ho giai cp v s xut hin NN
Nhng phng thc hnh thnh NN u
tin trong lch s
Cng x nguyn thy v t chc
th tc - b lc
O C s KT ca XH CXNT: L ch s
hu chung v TLSX v SP lao ng
O T chc x hi ca CXNT
O C s KT ca XH CXNT: L ch s
hu chung v TLSX v SP lao ng
Trnh LLSX thp km, cng c lao ng
th s, nng sut lao ng thp, s bt lc
ca con ngi trc thin nhin v th d.
Khng c SP d tha nn khng to ra kh
nng chim ot SP lao ng lm ca
ring, khng c t hu ti sn.
O T chc x hi ca CXNT
Th tc l t bo, l c s cu thnh XH.
-Cc thnh vin cng s hu chung v ti
sn, cng lao ng v cng hng th.
- c s phn cng lao ng nhng phn
cng lao ng mang tnh t nhin, cha
mang tnh XH nn khng to ra v tr khc
nhau gia cc thnh vin.
O T chc x hi ca CXNT (tt)
C cu t chc ca XHCXNT
- Hi ng th tc:
- T trng:
Quyn lc trong CXNT l mt m bo cho
th tc tn ti v pht trin, v c sc cng
ch mnh m, c hiu lc cao nhng ch l
quyn lc XH, cha mang tnh giai cp.
Quyn lc y ha nhp vo XH v thuc v
tt c cc thnh vin, n khng da trn b
my cng ch tch bit khi XH.
O T chc x hi ca CXNT (tt)
Qu trnh pht trin ca XH CXNT xut
hin nhng hnh thc t chc cao hn th
tc.
l: b tc, b lc, lin minh b lc.
Chng c hnh thnh da trn c s KT
v XH ging nh th tc.
Do , tnh cht quyn lc v cch thc t
chc quyn lc khng c s khc bit so
vi th tc.
Phn ho giai cp v s xut
hin NN
O XH CXNT l XH cha c NN, nhng qu
trnh pht trin ca n lm xut hin
nhng tin v vt cht cho s tan r t
chc th tc - b lc v s ra i NN.
Vo thi k cui ca XH CXNT ln
lt din ra 3 ln phn cng lao ng XH.
Chn nui tch khi trng trt
Th cng nghip tch khi nng nghip
Bun bn pht trin thng nghip ra i
tch khi qu trnh SX vt cht trc tip.
Phn ho giai cp v s xut
hin NN(tt)
O Tin KT v tin XH cho s
xut hin NN.
Tin KT: l ch t hu ti sn.
- LLSX pht trin, cng c lao ng c ci
tin, nng sut lao ng tng, SP lm ra
nhiu hn so vi mc cn thit, xut
hin iu kin chim ot ca ci d tha
ca nhng ngi c a v v uy tn Ch
t hu c hnh thnh.
Tin KT (tt)
- Trc y, t binh b git, nay gi li b
sung lao ng, v ngi c a v chim
hu v khai thc lao ng cho c nhn h.
- Ch hn nhn 1 v 1 chng xut hin, gia
nh c c cu nh tch khi gia nh ph h
c c cu ln, v t ch trong SX, c lp v
ti sn v t nh ot SP lao ng lm ra.
- Ngi c cng c tt, c sc kho, kinh
nghim thu c hiu qu cao trong SX, ngy
cng giu c.
Tin XH: l s phn ho XH thnh cc giai
cp, tng lp c li ch i lp, v mu thun gia
chng gay gt n mc khng th iu ho c.
- Nhng bin i v mt KT lm cho cng ng dn c thun
nht ca cng x phn ho thnh nhng b phn i lp nhau
v mt li ch.
- Nhng ngi giu c, chim c TLSX, bc lt t binh, bc lt
n l, bc lt ngi ngho dnh c v tr u th trong XH
v tr thnh giai cp bc lt.
- Ngi khng c TLSX, t binh, n l b bc lt ngy cng ngho
kh, bn cng v tr thnh giai cp b bc lt.
- Hai b phn ny mu thun vi nhau ngy cng gay gt v
quyt lit, quyn lc XH v h thng qun l do cc thnh vin
th tc - b lc t chc ra trc y nay khng cn ph hp
na.
- duy tr trt t v QLXH c nhng thay i rt cn bn i
hi phi c 1 t chc v 1 quyn lc mi khc v cht. chnh
l NN.
Khi nim NN
T chc do giai cp chim c u th v
KT t chc ra thc hin s thng tr giai
cp, dp tt s xung t cng khai gia
cc giai cp, gi cc xung t y trong
vng mt trt t, bo v li ch v a v
ca giai cp thng tr. l NN.
Nhng phng thc hnh
thnh NN u tin trong lch s
O S ra i ca NN Aten
O S ra i ca NN Gic manh
O S ra i ca NN Rma
O S ra i cc NN phng ng c i
O S ra i ca NN Aten
L kt qu ca s vn ng ni ti ca
nhng nguyn nhn bn trong XH.
S chim hu ti sn lm xut hin ch
t hu, phn ho giai cp v mu thun
giai cp gay gt n mc khng th iu
ho c. V NN ra i thay th cho t
chc th tc - b lc.
O S ra i ca NN Gic manh
o Do nhu cu phi thit lp s cai tr i vi
vng t La m sau chin thng ca ngi
Gic manh i vi ch La m m NN
xut hin ch khng phi do yu cu u
tranh giai cp trong XH Gic manh.
o Tuy nhin, sau khi NN Gic manh ra i,
s phn ho giai cp r rt, th s tn
ti ca NN p ng c nhu cu duy
tr s xung t giai cp trong vng trt t.
O S ra i ca NN Rma
NN Rma ra i l do s thc y ca cuc
u tranh ca nhng ngi bnh dn sng
ngoi cc th tc Rma chng li gii qu
tc ca cc th tc Rma.
O S ra i ca cc NN phng
ng c i
Do nhu cu t v v yu cu sn xut nh khai khn
t ai, tr thu, chng thin tai i hi con ngi
phi tp hp li thnh cng ng, t chc c s lin
h cao hn gia nh, th tc vi b my c quyn lc
tp trung, thng nht hn iu hnh v qun l
cc cng vic chung, l NN.
NN ra i khng phi do i hi bc thit ca u
tranh giai cp.
Khi XH c s phn ho giai cp r rt, mu thun
giai cp gay gt th s tn ti ca NN p ng
c i hi ca XH.
II. BN CHT NH NC
O Tnh cht giai cp ca NN
O Vai tr XH ca NN
O Cc c trng (du hiu) ca NN
+ Cc vn nghin cu:
O Tnh cht giai cp ca NN
- Cc nh t tng c i v sau ny l cc nh
t tng t sn u khng tha nhn bn
cht g/c ca NN.
- Mt s nh t tng t sn hin i tuy tha
nhn bn cht g/c ca NN, nhng cho rng
NN t sn hin nay iu ho c li ch
gia cc g/c.
- Cc nh kinh in ca ch ngha McLnin
cho rng, NN mang bn cht g/c su sc.
O Tnh cht giai cp ca NN(tt)
* V kinh t: Bng NN, giai cp thng tr bc lt c
hiu qu hn.
* V chnh tr: Khi nm c quyn lc NN, giai cp
thng tr v KT tr thnh giai cp thng tr v chnh
tr.
ch giai cp thng tr c th hin tp trung,
bin thnh ch NN bt cc thnh vin phi tun
theo
* V t tng: Cng bng NN, h t tng giai cp
thng tr bin thnh h t tng thng tr trong XH.
= S thng tr giai cp, xt v mt ni dung,
th hin ba mt: KT, chnh tr v t tng.
O Vai tr XH ca NN
NN tn ti trong XH vi c cu nhiu giai cp,
gm giai cp thng tr v cc g/c, tng lp
khc, v bn thn g/c thng tr cng ch tn
ti trong MQH vi cc giai tng khc.
Ngoi tnh g/c, NN cn phi th hin vai tr
XH.
Vai tr XH ca NN th hin khc nhau cc
kiu NN khc nhau.
Trong 1 kiu NN cc giai on khc nhau,
vai tr XH cng c nhng ni dung khng
ging nhau.
O Cc c trng (du hiu) NN
=NN l 1 t chc quyn lc chnh tr cng cng
c bit, c b my chuyn thc hin cng
ch v q/l nhng cng vic chung.
=NN qun l dn c theo lnh th (phn chia
lnh th thnh cc n v hnh chnh lnh
th) khng ph thuc vo chnh kin, huyt
thng, ngh nghip.
=NN c ch quyn quc gia.
=NN ban hnh PL v q/l bt buc i vi CD.
=NN t ra thu v thu di hnh thc bt
buc.
.
CC C TRNG (THUC TNH, DU HIU) CA NN
CC C TRNG CA NN
(THUC TNH, DU HIU)
T CHC
QUYN LC
CHNH TR
CNG CNG
C BIT
PHN CHIA
DN C
THEO
LNH TH
C CH
QUYN
QUC GIA
BAN HNH
PHP LUT
(QUY TC
QUN L
MANG TNH
BT BUC
CHUNG)
T RA
CC LOI
THU
(THU DI
HNH THC
BT BUC)
= NN l 1 t chc quyn lc chnh tr cng
cng c bit, c b my chuyn thc hin
cng ch v q/l nhng cng vic chung.
Quyn lc ny khng ho nhp vo XH
m tch khi XH.
thc hin quyn lc v QLXH, giai cp
thng tr t chc ra 1 h thng cc c quan
hnh thnh BMNN.
= NN qun l dn c theo lnh th (phn chia
lnh th thnh cc n v hnh chnh lnh
th) khng ph thuc vo chnh kin, huyt
thng, ngh nghip.
Cp trung ng
Cp tnh: tnh, thnh ph trc thuc trung
ng.
Cp huyn: huyn, qun, th x, thnh ph
trc thuc tnh.
Cp x: x, phng, th trn.
Cc cp chnh quyn ca VN:
Cc cp chnh quyn VN
.
CP
TRUNG NG
CP TNH (2)
(Tnh v TP trc thuc TW)
(63 n v)
CP HUYN (4)
(Huyn, qun, TX, TP thuc tnh)
(Khong 600 n v)
CP X (3)
(X, phng, th trn)
(Khong 12.000 n v)
.
C CU V PHN CP CHNH QUYN
THEO LNH TH VIT NAM
CHNH QUYN TRUNG NG
CHNH QUYN CP TNH
(TNH V THNH PH
TRC THUC TRUNG NG)
CHNH QUYN CP HUYN
(HUYN, QUN, TH X,
TP TRC THUC TNH)
CHNH QUYN CP X
(X, PHNG, TH TRN)
.
CC TNH V THNH PH TRC THUC TW
CA VIT NAM
Tp H Ni
Thnh ph HCM
Tnh An Giang
Tnh B Ra - VT
Tnh Bc Liu
Tnh Bc Giang
Tnh Bc Kn
Tnh Bc Ninh
Tnh Bn Tre
Tnh Bnh Dng
Tnh Bnh nh
Tnh Bnh Phc
Tnh Bnh Thun
Tnh Cao Bng
Tnh C Mau
Tp Cn Th
Tp Hi Phng
Tp Nng
Tnh Gia Lai
Tnh Ho Bnh
Tnh H Giang
Tnh H Nam
Tnh H Tnh
Tnh Hng Yn
Tnh Hi Dng
Tnh Hu Giang
Tnh in Bin
Tnh k Lk
Tnh k Nng
Tnh ng Nai
Tnh ng Thp
Tnh Khnh Ho
Tnh Kin Giang
Tnh Kon Tum
Tnh Lai Chu
Tnh Long An
Tnh Lo Cai
Tnh Lm ng
Tnh Lng Sn
Tnh Nam nh
Tnh Ngh An
Tnh Ninh Bnh
Tnh Ninh Thun
Tnh Ph Th
Tnh Ph Yn
Tnh Qung Bnh
Tnh Qung Nam
Tnh Qung Ngi
Tnh Qung Ninh
Tnh Qung Tr
Tnh Sc Trng
Tnh Sn La
Tnh Thanh Ho
Tnh Thi Bnh
Tnh ThiNguyn
Tnh TT - Hu
Tnh Tin Giang
Tnh Tr Vinh
TnhTuynQuang
Tnh Ty Ninh
Tnh Vnh Long
Tnh Vnh Phc
Tnh Yn Bi
= NN c ch quyn quc gia
Th hin quyn t quyt ca NN v tt
c cc vn thuc chnh sch i ni v
i ngoi, l thuc tnh khng tch ri NN.
Quyn lc NN c hiu lc trn ton phm
vi lnh th.
Lm xut hin quan h v quc tch, tc l
quan h gia NN v cng dn v quyn v
ngha v.
= NN ban hnh PL v qun l bt
buc i vi CD.
qun l v duy tr trt t XH, NN trn
c s ch ca giai cp thng tr ban hnh
cc quy tc qun l (PL) v m bo thc
hin trong i sng.
= NN t thu v thu di hnh
thc bt buc.
NN t chc ra b my bao gm mt lp
ngi tch khi qu trnh SX ra ca ci vt
cht trc tip cho XH, chuyn lm chc
nng qun l, v vy cn phi c kinh ph
cho b my hot ng.
thc hin vai tr XH, thc hin cc
chc nng ca mnh, NN cng phi cn n
nhng ngun lc.
nh ngha
NN l 1 t chc c bit ca quyn lc
chnh tr, c b my chuyn lm nhim v
cng ch v thc hin chc nng qun l
nhm duy tr trt t XH, bo v a v v li
ch ca giai cp thng tr trong XH c giai
cp.
T s phn tch v ngun gc, tnh cht
giai cp, vai tr XH, nhng c trng NN:
III. CC KIU LCH S CA NN
+ Khi nim kiu lch s ca NN
+ Cc kiu NN ch n, phong kin, t
sn v XH ch ngha
Cc vn nghin cu:
+ Khi nim kiu lch s ca NN
O NN ch n
O NN phong kin
O NN t sn
O NN XHCN.
Hc thuyt M-L v hnh thi KT-XH l c s l lun
ca s phn chia cc NN trong lch s thnh 4 kiu:
+ Khi nim kiu lch s ca NN (tt)
Kiu NN l tng th nhng c im c
bn ca NN th hin bn cht giai cp, vai
tr XH, nhng iu kin pht sinh, tn ti
v pht trin ca NN trong mt hnh thi
KT-XH c giai cp nht nh.
.
CC HTKTXH V CC KIU NN V CC KIU PL
HTKTXH
PTSX
LLSX QHSX
CSHT
KTTT:
Quan im chnh tr, PL,
trit hc, o c, tn gio,
ngh thut,..v cc thit ch
tng ng: NN, ng
phi, gio hi,
+ Cc kiu NN ch n, phong kin,
t sn v XHCN
O NN ch n
O NN phong kin
O NN t sn
O NN XHCN
O NN ch n
L kiu NN u tin trong lch s.
Xt v bn cht l cng c bo lc thc hin
chuyn chnh ch n.
C s KT: l ch s hu ca ch n i vi TLSX
v n l.
C cu XH: gm hai giai cp chnh l ch n v n
l, ngoi ra cn c tng lp th th cng v nhng
ngi lao ng t do khc.
Ch chim hu n l gm hai loi: l ch n
l c in v ch n l phng ng c i.
Chc nng, nhim v ca NN ch n.
T chc b my ca NN ch n cn n gin mang
nhiu du n ca t chc th tc.
O NN phong kin
S ra i NN phong kin.
V bn cht, n l cng c ca g/c a ch phong
kin.
C c KT l ch s hu ca a ch phong kin
i vi TLSX m ch yu l rung t.
C cu XH: XH phong kin c kt cu giai cp phc
tp, a ch v nng dn l hai giai cp chnh, ngoi
ra cn c th th cng, thng nhn vi nhiu
ng cp vi nhiu th bc v nhng c quyn
khc nhau.
V chc nng, nhim v ca NN phong kin.
O NN t sn
S ra i NN t sn.
Con ng c bn v ph bin nht
ginh quyn lc chnh tr l cch mng XH.
Tuy nhin, s ra i ca NN tng nc
khc nhau l khc nhau.
O NN t sn (tt)
Thng qua cc cuc cch mng t sn.
Bng ci cch, tha hip t sn.
S hnh thnh NN t sn nhng vng
vn l thuc a ca Anh v cc nc chu
u.
Lch s ghi nhn nhng phng thc
in hnh cho s ra i ca NN t sn sau:
O NN t sn (tt)
S ra i NN t sn nh du s tin b
to ln trong lch s pht trin ca nhn
loi.
C s KT ca NN t sn l QHSX t bn
ch ngha da trn ch t hu v TLSX
v bc lt gi tr thng d.
C cu giai cp gm hai giai cp chnh l
t sn v v sn, ngoi ra cn c giai cp
nng dn, tng lp tiu t sn, tr thc
O NN t sn (tt)
Thi k thng li cch mng t sn n 1871: qu
trnh hnh thnh, cng c NN v cc thit ch t
sn.
T 1871 1917: ch ngha t bn pht trin thnh
ch ngha t bn c quyn v ch ngha quc.
T 1917 - 1945: giai on khng hong nghim
trng ca ch ngha t bn.
T 1945 n nay: giai on phc hi v cng c s
pht trin ca NN t sn.
Qu trnh pht trin NN t sn c th chia
lm bn giai on chnh:
O NN XHCN
Tin KT
Tin XH
V t tng v chnh tr
Ngoi ra, s ra i ca NNXHCN cn chu s tc
ng mnh m ca cc iu kin lch s, thi i v
yu t dn tc tng quc gia, tng vng trn th
gii.
L kiu NN cui cng, s ra i NN XHCN mang
tnh tt yu khch quan, ph hp vi quy lut vn
ng v pht trin ca XH. Nguyn nhn dn n s
ra i NNXHCN l nhng tin v KT, XH v chnh
tr sau.
O NN XHCN(tt)
Cng x Pari nm 1971
Cch mng thng Mi Nga nm 1917
NN dn ch nhn dn
Lch s u tranh ginh chnh quyn ca
giai cp v sn trn th gii chng kin ba
hnh thc ra i NN XHCN.
O NN XHCN(tt)
C s KT l QHSX XH ch ngha da trn
ch cng hu v TLSX.
C s XH, giai cp cng nhn l giai cp
lnh o NN v XH, quyn lc NN thuc v
giai cp cng nhn v nhn dn lao ng.
NN l cng c duy tr s thng tr ca a
s i vi thiu s l cc giai cp bc lt,
thc hin dn ch vi a s l nhn dn
lao ng, chuyn chnh vi thiu s bc
lt, chng i.
C s KT, XH ca NN XHCN.
IV. HNH THC NH NC
+ Hnh thc chnh th
+ Hnh thc cu trc
+ Ch chnh tr
Cc vn nghin cu:
Khi nim
Hnh thc NN phn nh cch thc t chc
quyn lc NN ca mi kiu NN trong mt
hnh thi KT XH nht nh.
.
S HNH THC NH NC
HNH THC NN
HT
CHNH TH
HT
CU TRC
CH
C/TR
.
.
HNH THC NN
HT CHNH TH HT CU TRC CH C/TR
NN
N
NHT
NN
LIN
BANG
C/
C/TR
DN
CH
C/
C/TR
PHN
DC
CT
QUN
CH
CT
CNG
HA
QUN
CH
CHUYN
CH
QUN
CH
LP
HIN
CNG
HA
QU
TC
CNG
HA
DN
CH
CNG
HA
DN
CH
CNG
HA
TNG
THNG
CNG
HA
I
NGH
CNG
HA
LNG
TNH
CNG
HA
X HI
CH
NGHA
S HNH THC NH NC (tt)
+ Hnh thc chnh th
C hai loi chnh th:
OChnh t qun ch
OChnh th cng ha
KN: L cch thc t chc, trnh t thnh lp
v quan h gia cc c quan quyn lc NN ti
cao cng nh mc tham gia ca nhn dn
vo vic thit lp cc c quan ny.
.
.
HT CHNH TH
CT
QUN CH
CT
CNG HA
QUN CH
CHUYN
CH
(TUYT I)
QUN CH
LP HIN
(QC HN CH
QC I NGH)
CNG
HA
QU
TC
CNG
HA
DN
CH
S HNH THC CHNH TH
O Chnh th qun ch
+Chnh th qun ch li c chia thnh:
Qun ch tuyt i: Ngi ng u NN c
quyn lc v hn.
Qun ch hn ch: Quyn lc ti cao ca
NN c phn chia cho ngi ng u
NN v mt CQNN
+ KN: Quyn lc NN ti cao tp trung ton b
hay mt phn ch yu vo tay ngi ng u
NN theo nguyn tc tha k (vua, quc vng,
hong ).
.
CHNH TH QUN CH (tt)
CHNH TH
QUN CH
QUN CH
CHUYN CH
(TUYT I)
QC LP HIN
(QC HN CH
QC I NGH)
.
1. VQANH
2. VQ CAMPUCHIA
3. VQ H LAN
4. VQ AN MCH
5. VQ B
6. VQ LUXEMBOURG
7. VQ TY BAN NHA
8. VQ MONACO
9. VQ MAROC
10. VQ THY IN
11. VQ THI LAN
12. VQ TONGA
13. VQ MALAYSIA
14. VQ KUWAIT
15. VQARAB SAUDI
16. CC TIU VQARAB
THNG NHT (U.A.E)
17. VQ JOOCDANI
18. VQ OMAN
19. VQ XAMOA
20. VQ NAUY
21. VQ BAHRAIN
22. VQ NHT BN
23. VQ BRUNAY
24. VQ BUTAN
25. VQ LETHOSO
26. VQ LIECHTENXTEIN
27. VQ XOAZILEN
28. VQ QATAR
CC NH NC C CHNH TH QUN CH
O Chnh th cng ha
KN: Quyn lc NN ti cao thuc v mt c
quan tp th c bu ra trong thi hn
nht nh.
O Chnh th cng ha (tt)
Cng ha qu tc: quyn bu c ch dnh
ring cho gii qu tc, do PL quy nh v
bo m thc hin.
Cng ha dn ch: PL quy nh quyn bu
c cho cng dn thnh lp c quan
quyn lc NN ti cao.
C hai loi chnh th cng ha
Chnh th CHDC c chia thnh:
Cng ha tng thng
Cng ha i ngh
Cng ha lng tnh
Cng ha XH ch ngha
.
CHNH TH CNG HA DN CH(tt)
CNG HA
DN CH
CNG
HA
TNG
THNG
CNG
HA
I
NGH
CNG
HA
LNG
TNH
CNG
HA
XH CH
NGHA
.
S PHN BIT CC HNH THC NN T SN
TRONG CHNH TH CNG HA DN CH
CHNH
TH
THITCH
CNG HA
TNG THNG
CNG HA
I NGH
CNG HA
LNG TNH
QUC HI DO DN BU DO DN BU DO DN BU
CHNH PH DO DN BU DO QH BU DO QH BU V
DN BU
TA N C LP C LP C LP
NGI
NG U
CHNH PH
TNG THNG
DO DN BU
TH TNG
DO QH BU
TH TNG
DO QH BU V
TNG THNG
DO DN BU
NGUYN
TH QUC
GIA
TNG THNG
DO DN BU
TNG
THNG
DO QH BU
TNG THNG
DO DN BU
Cng ha tng thng
Cng ha i ngh
Cng ha lng tnh
Cng ha x hi ch ngha
Kt lun
Chnh th qun ch v chnh th cng ha c
nhng c im khc nhau nhng giai on
lch s khc nhau, ty thuc vo bn cht giai
cp, nhim v, mc tiu ca NN, tp qun
chnh tr, mc u tranh giai cp, tng
quan lc lng chnh tr
Bi vy, cn phn bit nhng hnh thc ny
di ch chim hu n l, phong kin, t
sn, v c nhng bin dng ca chng trong
cng mt ch KT - XH nht nh.
+ Hnh thc cu trc
C hai hnh thc cu trc NN:
O NN n nht
O NN lin bang
O KN: Hnh thc cu trc l s cu to (t
chc) NN thnh cc n v hnh chnh lnh
th v tnh cht quan h gia cc b phn cu
thnh NN vi nhau, gia cc CQNN trung
ng vi cc CQNN a phng.
.
S HNH THC CU TRC NH NC
HNH THC CU TRC
NH NC
N NHT
NH NC
LIN BANG
O NN n nht
C ch quyn chung, c lnh th ton vn,
thng nht, cc b phn hp thnh NN l
cc n v hnh chnh - lnh th khng c
ch quyn.
C mt h thng cc CQNN thng nht t
trung ng n a phng.
C mt h thng php lut thng nht
trn ton lnh th quc gia, cng dn c
mt quc tch.
O NN lin bang
C ch quyn chung, ng thi mi NN thnh vin
cng c ch quyn ring.
C 2 h thng cc CQNN - mt ca NN lin bang,
mt ca NN thnh vin.
C 2 h thng PL - ca NN ton lin bang v ca
NN thnh vin, cng dn c 2 quc tch.
L NN gm hai hay nhiu thnh vin hp
thnh, c cc c im sau:
.
CC NN C HNH THC CU TRC LIN BANG
1. HCQ HOA K
2. CHLB NGA
3. CHLB N
4. CHLB VENEZUELA
5. LB CANADA
6. LB MALAYSIA
7. LB MIANMA
8. CHLB THY S
9. CHLB BOLIVIA
10. CHLB BRAZIN
11. CHLB ACHENTINA
12. CHLB C
13. LB AUSTRALIA
14. CHLB MEXICO
15. CHLB MICRONESIA
16. CHLB NEPAL
+ Ch chnh tr
O KN1: L ton b cc phng php, th
on, cch thc m giai cp thng tr s
dng thc hin quyn lc NN.
O KN2: Ch chnh tr l phng php cai
tr v QLXH ca giai cp cm quyn nhm
thc hin nhng mc tiu chnh tr nht
nh.
O Phn loi ch chnh tr
T khi NN xut hin cho ti nay, cc giai
cp cm quyn s dng nhiu phng
php cai tr khc nhau, nhng nhn chung
c hai phng php chnh l phng php
dn ch v phng php phn dn ch.
Tng ng vi hai phng php y l hai
ch NN: ch dn ch v ch phn
dn ch.
.
Phn loi ch chnh tr (tt)
CH C/TR
(BIN PHP, CCH
THC CAI TR V
QUN L X HI)
C/ C/TR
DN CH
(BIN PHP CAI
TR DN CH)
C/ C/TR
PHN DN CH
(BIN PHP CAI
TR PHN DN CH)
.
.
CH CHNH TR
(PHNG PHP CAI
TR V QLXH)
PP CAI TR
DN CH
PP CAI TR
PHN DN CH
CH C/TR
DN CH
CH C/TR
PHN DN CH
CH
DC
CH
N
CH
DC
QU
TC PK
CH
DC
TS
CH
DC
XHCN
CH
C TI
CHUYN
CH
CH N
CH
C TI
CHUYN
CH
PHONG
KIN
CH
C
TI
PHT
XT
TS
Phn loi ch chnh tr (tt)
V. CHC NNG NH NC
+ Khi nim chc nng NN
+ Phn loi chc nng NN
+ S pht trin ca cc chc nng NN
Cc vn nghin cu:
O Khi nim
Chc nng NN l nhng phng hng,
phng din hoc mt hot ng ch yu
ca NN nhm thc hin cc nhim v c
bn ca NN.
O Khi nim(tt)
Chc nng NN do bn cht, c s KT - XH
v nhim v c bn ca NN quy nh.
= Phn bit chc nng NN vi nhim v
c bn ca NN.
4 Nhim v c bn ca NN l nhng vn
ch yu c t ra trc NN phi gii
quyt, l ci ch phi i ti.
4 Trong MQH ny th nhim v c bn l c
s xc nh s lng, ni dung, hnh
thc thc hin cc chc nng ca NN, cn
chc nng NN l phng tin thc hin
nhim v c bn ca NN.
+ Phn loi chc nng NN
O Chc nng i ni l nhng mt hot
ng ch yu ca NN trong ni b t
nc,
O Chc nng i ngoi l nhng phng
hng hot ng c bn ca NN trong
quan h quc t.
Cn c vo phm vi hot ng ca NN:
= Quan h gia chc nng i ni
v chc nng i ngoi:
Chng c lin quan cht ch, tc ng, h
tr ln nhau, trong chc nng i ni
gi vai tr ch o, c tnh quyt nh i
vi chc nng i ngoi.
Chc nng i ngoi phi xut pht t
chc nng i ni v nhm phc v chc
nng i ni.
+ Phn loi chc nng NN(tt)
Chc nng c bn
Chc nng khng c bn
Chc nng lu di
Chc nng tm thi
.
= Mi quan h gia chc nng NN
v chc nng CQNN
Chc nng NN cng lin quan cht ch
vi chc nng CQNN.
Chc nng NN l chc nng tng th,
bao trm, cn chc nng CQNN l chc
nng ca NN giao cho cc CQNN.
Mun thc hin chc nng NN th phi
thc hin chc nng ca cc CQNN.
= Chc nng NN c thc hin
thng qua ba hnh thc:
Lp php: Ban hnh php lut
Hnh php: Thi hnh php lut
T php: Bo v php lut
= Chc nng NN c thc hin thng
qua hai phng php:
Phng php thuyt phc
Phng php cng ch
+ S pht trin ca cc chc nng NN
Cc chc nng ca NN lun pht trin
cng vi s pht trin ca NN v XH.
S bin i v s lng v ni dung ca
cc chc nng ty thuc trc ht vo bn
cht, nhim v, mc tiu c bn ca NN
cng nh kh nng, iu kin ca XH,
hon cnh trong nc v quc t.
= Tm li
Tnh giai cp ca NN khng thay i nhng
cc chc nng ca cc NN bin i khng
ngng c v s lng, quy m, ni dung
ln hnh thc v phng php th hin.
Tin trnh din ra theo chiu hng
no, nhanh hay chm hon ton ph
thuc vo nhng iu kin, hon cnh
thc tin khch quan trong nc v ngoi
nc m trong nhng iu kin, hon cnh
NN tn ti v pht trin.
VI. B MY NH NC
+ Khi nim
+ S pht trin ca b my nh nc
Cc vn nghin cu:
..
QUYN LC
NH NC
QUYN
LP PHP
(Xy dng,
ban hnh PL)
- QUC HI
- NGH VIN
- H LP PHP
QUYN
HNH PHP
(Thi hnh PL)
- CHNH PH
- NI CC
- H B TRNG
- H CHNH PH
- H HNH PHP
QUYN
T PHP
(Bo v PL)
- TA N
- CNG T
(VIN KIM ST)
C CU QUYN LC CA NH NC
+ Khi nim
BMNN l h thng cc CQNN t trung
ng n a phng, c t chc v
hot ng theo nhng nguyn tc chung,
thng nht nhm thc hin nhng nhim
v v chc nng ca NN, v li ch ca giai
cp thng tr.
= Phn bit BMNN vi h thng chuyn
chnh g/c (h thng chnh tr)
BMNN gm cc CQNN t TW P.
H thng chnh tr l mt khi nim rng
hn khi nim BMNN.
H thng chnh tr bao gm BMNN v cc
t chc chnh tr, t chc chnh tr x
hi.v.v - l nhng t chc thc hin
chuyn chnh giai cp.
Cc t chc chnh tr, t chc chnh tr x
hi, nh: MTTQVN, CS, HLHPN, LLVN,
TNCSHCM, HCCB, HND,
= c im chung ca cc BMNN
L cng c chuyn chnh ca giai cp
thng tr.
Nm gi ng thi ba loi quyn lc trong
XH: KT; chnh tr; tinh thn.
S dng php lut QLXH.
Vn dng hai phng php chung, c bn
l thuyt phc v cng ch QLXH.
= Mi quan h gia BMNN v CQNN
-BMNN khng phi l tp hp n gin cc
CQNN m l mt h thng thng nht c
s lin h cht ch, tc ng qua li nhau,
h tr nhau cng thc hin mc tiu
chung.
-BMNN c nhim v, chc nng, mc tiu
chung v mi CQNN cng c nhim v,
chc nng ring nhm tham gia thc hin
nhim v, chc nng, mc tiu chung ca
BMNN.
= Mi quan h gia BMNN v CQNN(tt)
-CQNN l b phn cu thnh BMNN, l mt
t chc chnh tr c tnh c lp tng i
v c cu t chc bao gm mt nhm cng
chc c NN giao cho nhng quyn hn
v ngha v nht nh.
-c im c bn nht ca CQNN l tnh
quyn lc NN th hin thm quyn c
NN trao m tiu biu nht l quyn ban
hnh nhng VBPL c tnh bt buc thi
hnh i vi c nhn, t chc, CQNN c
lin quan.
= Phn bit CQNN vi cc t chc khc
CQNN do NN thnh lp v t chc hot
ng
CQNN c quyn lc ca NN do NN trao
Hot ng ca CQNN mang tnh cng v
= Phn bit cng chc vi cc c nhn khc
Cng chc do NN tuyn dng v tr lng
Cng chc c quyn do NN trao
Hot ng ca cng chc mang tnh cng
v
+ S pht trin ca b my nh nc
O BMNN ch n
O BMNN phong kin
O BMNN t sn
O BMNN XH ch ngha
O BMNN ch n
Ban u BMNN c cu to n gin
theo m hnh qun s - hnh chnh.
ng u l vua, di vua l cc c quan
cng ch v 1 vi c quan khc.
S phn chia nhim v, chc nng gia
cc c quan cha c c th, r rng.
O BMNN ch n (tt)
V sau, do s pht trin ca ch chim
hu n l v tnh cht c lit ca cuc u
tranh giai cp nn BMNN ngy cng hon
thin v tr nn kh phc tp.
Trong BMNN, nhiu c quan mi c
thnh lp v c s phn nh chc
nng, nhim v ca mi c quan v s
phi kt hp gia cc c quan cng c
tng cng.
O BMNN phong kin
So vi BMNN ch n th BMNN phong kin
p/t hn c v s lng v cht lng.
NN phong kin pht trin qua hai giai on
ch yu l NN qun ch phn quyn ct c v
NN qun ch trung ng tp quyn.
Nhn chung BMNN ca c hai giai on ny
c t chc theo m hnh ging nhau.
C th, ng u l vua, di vua l cc quan
i thn v cc CQNN t trung ng n a
phng.
O BMNN phong kin (tt)
Tuy vy, BMNN mi giai on cng c nhng biu
hin khc nhau.
thi k phn quyn ct c, BMNN trung ng yu
v lnh th NN b phn chia thnh cc lnh a di
s qun l ca cc lnh cha.
Sang thi k NN trung ng tp quyn, quyn lc
NN trung ng c tng cng, vi mt b my
quan li khng l t trung ng n a phng
mang nng tnh quan liu, c ti, chuyn ch, c
phn hng theo ch ng cp c quyn, c li.
O B my nh nc t sn
BMNN t sn pht trin hn nhiu so vi NN
phong kin, NN ch n, v t ti mc
hon thin kh cao, trong cc c quan
c phn nh r rng, c th v chc
nng, nhim v v u c PL quy nh.
BMNN c t chc v hot ng kh khoa
hc, hp l trn c s PL v nhm thc thi
PL, bo m nguyn tc php ch t sn.
O B my nh nc t sn (tt)
BMNN t sn c cu to kh ging
nhau v u da trn nguyn tc phn
quyn.
C ngha l, quyn lc NN c phn chia
thnh ba quyn c lp: quyn lp php,
quyn hnh php, quyn t php.
Ba c quan thc hin ba quyn ny cng
c lp v ch c ln nhau nhm khng
quyn lc tp trung qu nhiu vo mt
c quan no, v rt d ny sinh c on,
chuyn quyn.
.
HC THUYT TAM QUYN PHN LP
QUYN
T PHP
QUYN
HNH PHP
QUYN
LP PHP
KIM CH
I TRNG
CH C
BA QUYN LP, HP, TP:
- C LP VI NHAU
- CN BNG, KIM CH,
I TRONG, CH C
V KiM SOT LN NHAU
CN BNG
C LP
= VD v s cn bng, c lp, kim ch, i
trng, ch c trong HT tam quyn phn lp
C Quc hi (lp php) v Chnh ph (hnh
php) u do dn bu t hai cuc bu c.
Quc hi c quyn thng qua d n lut <>
Tng thng (CP) c quyn ph quyt d n
lut.
Tng thng c quyn b nhim thm phn
ta n lin bang <> Thm phn ta n lin
bang c quyn xt x tng thng.
Quc hi c quyn ph chun cc b trng
do Tng thng ch nh.

O B my nh nc x hi ch ngha
Quyn lc NN l thng nht, c s phn cng,
phi hp gia cc CQNN trong vic thc hin
cc quyn lp php, hnh php, t php.
Bo m s lnh o ca ng;
Tp trung dn ch;
Thu ht rng ri nhn dn lao ng tham gia
qun l NN;
Php ch XHCN.
Nguyn tc t chc BMNN XHCN:
Quyn lc NN l thng nht, c s phn
cng, phi hp gia cc CQNN trong vic thc
hin cc quyn lp php, hnh php, t php.
- Quyn lc NN tp trung thng nht trong tay nhn
dn, do nhn dn, v nhn dn;
- Cc CQNN khc u do c quan quyn lc thnh lp
v chu trch nhim trc cc c quan ;
- C s phn cng, phn nhim rnh mch gia cc
c quan lp php, hnh php, t php v cc c
quan khc nhm trnh s chng cho, mu thun,
ln ln gia ba quyn trn cng nh gia cc chc
nng, nhim v ca tng c quan, bo m phi kt
hp gia cc c quan vi nhau.
Cc c quan trong BMNN
Cc c quan quyn lc
Cc c quan hnh chnh
Cc c quan xt x
Cc c quan kim st
Nguyn th quc gia
V cc c quan khc nh qun i,
cnh st, nh t
B. NN CHXHCN VIT NAM
+ Bn cht NN CHXHCN Vit Nam
+ B my NN CHXHCN Vit Nam
+ Vn xy dng NN php quyn
Vit Nam
Ni dung nghin cu:
+ Bn cht NN CHXHCN Vit Nam
O Bn cht ca NN CHXHCN Vit Nam th hin tnh
nhn dn ca NN, l NN ca dn, do dn v v
dn. Tt c quyn lc NN thuc v nhn dn (.
2 HP 1992).
O Nhn dn l ch th ti cao ca quyn lc NN.
Nhn dn thc hin quyn lc ca mnh thng qua
Quc hi v HND v thng qua vic kim tra, gim
st hot ng ca cc CQNN, trc tip trnh by cc
yu cu, kin ngh ca mnh vi CQNN.
+ Bn cht NN CHXHCN VN(tt)
O NN CHXHCN Vit Nam l NN ca tt c cc dn tc
sng trn lnh th Vit Nam.
O NN c t chc v hot ng trn c s nguyn
tc bnh ng trong MQH gia cng dn v NN.
O NN CHXHCN Vit Nam l NN dn ch rng ri v
thc s. Dn ch XHCN va l mc tiu, va l ng
lc, l thuc tnh ca NN XHCN.
O V KT, NN ch trng pht trin KT hng
ha nhiu thnh phn
O V chnh tr, NN to ra c s php l vng
chc bo m cc quyn t do dn ch ca
cng dn c tn trng.
O V vn ha XH, NN thc hin ch trng
t do t tng, gii phng mi kh nng
sng to ca con ngi, quy nh cc
quyn t do.
O NN quan tm gii quyt cc vn XH,
quan tm pht trin vn ha, gio dc,
khoa hc, cng ngh, bo v sc khe
nhn dn.
O NN kin quyt trng tr cc hnh vi ph
hoi, lt , xm phm an ninh quc gia
O NN thc hin chnh sch i ngoi rng
m ng thi tch cc ng h cuc u
tranh ca nhn dn th gii v ha bnh,
c lp, dn ch v tin b XH.
+ B my NNCHXHCN Vit Nam
4Khi nim
4Nguyn tc hot ng ca BMNN
4C cu ca BMNN
= Ni dung nghin cu
4Khi nim
BMNN l h thng cc CQNN t trung
ng n a phng, c t chc v
hot ng theo nhng nguyn tc chung
thng nht nhm thc hin nhng chc
nng ca NN.
4Nguyn tc hot ng ca BMNN
m bo s lnh o ca ng
Tp trung dn ch
Quyn lc NN l thng nht, c s phn
cng, phi hp gia cc c quan
Php ch XH ch ngha
m bo s tham gia ca nhn dn vo
qun l BMNN
4C cu ca BMNN
= Quc hi
= Ch tch nc
= Chnh ph
= TAND v VKSND
=Quc hi S T CHC QUC HI
.
= Quc hi (tt)
Quc hi l c quan i biu cao nht
ca nhn dn
Quc hi l c quan quyn lc nh nc
cao nht
V tr php l ca Quc hi:
.
.
V TR PHP L CA QH
(A V PHP L CA QH)
C QUAN QUYN LC
NH NC CAO NHT
C QUAN I BIU CAO
NHT CA NHN DN
= Quc hi (tt)
Chc nng lp php (lp hin v lp
php)
Chc nng quyt nh nhng vn c
bn, quan trng ca t nc
Chc nng gim st ti cao (cao nht)
Chc nng ca Quc hi
.
.
BA CHC NNG
CA QUC HI
GIM ST
TI CAO
(GS CAO NHT)
LP PHP
(LP HIN
V LP PHP)
QUYT NH
NHNG VN
CB, Q/TRNG
Chc nng ca Quc hi
.
HI NG DN TC V CC Y CA QH
Hi ng Dn tc
Cc U ban ca QH:
U ban php lut
U ban t php
U ban kinh t
U ban ti chnh, ngn sch
U ban quc phng v an ninh
U ban vn ho, gio dc, thanh nin, thiu
nin v nhi ng
U ban v cc vn x hi
U ban khoa hc, cng ngh v mi trng
U ban i ngoi
y l cc c quan
Chuyn mn gip
vic cho QH
.
.
HAI HNH THC
DN CH
DN CH
TRC TIP
DN CH
I DIN
.
.
HAI HNH THC
THNG QUA
QUYT NH
A S
TNG I
(/S QU BN,>50%)
A S
TUYT I
(LN HN 2/3)
Mt s thng tin khc v Quc hiVN
Quc hi VN hot ng khng chuyn
trch (kim nhim)
Quc hi gm 500 i biu i din cho
mi g/c, tng lp, thnh phn, vng min.
Nhim k ca Quc hi l 5 nm, hin nay
l Quc hi kha XII.
= Ch tch nc
Ch tch nc l ngi ng u NN
(nguyn th quc gia), thay mt nc
CHXHCNVN v i ni v i ngoi
(102 HP92).
.
C cu ca Chnh ph Vit Nam
TH TNG
(NGI NG U CP)
CC PH TH TNG
(GIP ViC TH TNG)
CC B
(18 B)
Do QH lp ra
CC C QUAN
NGANG B (4)
Do QH lp ra
CC C QUAN
THUC CP (8)
Do CP lp ra
= Chnh ph
= Chnh ph (tt)
CP l c quan chp hnh ca QH, c quan
hnh chnh nh nc cao nht
CP thng nht qun l vic thc hin cc
nhim v chnh tr, KT, vn ha, XH, quc
phng, an ninh v i ngoi
CP chu trch nhim trc QH v bo co
cng tc vi QH, UBTVQH v CTN
a v php l ca Chnh ph
.
CC B CA CHNH PH VIT NAM
1. B Cng an
2. B Ngoi giao
3. B T php
4. B Ti chnh
5. B Cng thng
6. B Lao ng, Thng binh v X hi
7. B Giao thng vn ti
8. B Xy dng
9. B Thng tin v Truyn thng
10. B Gio dc v o to
11. B Nng nghip v Pht trin nng thn
12. B K hoch v u t
13. B Ni v
14. B Y t
15. B Khoa hc v Cng ngh
16. B Vn ha, Th thao v Du lch
17. B Ti nguyn v Mi trng
18. B Quc phng
B do QH
quyt nh
thnh lp
hoc bi b
theo ngh
ca TTg.
.
CC C QUAN NGANG B
1. Thanh tra Chnh ph
2. Ngn hng Nh nc Vit Nam
3. U ban Dn tc
4. Vn phng Chnh ph
C quan ngang
b do QH quyt
nh thnh lp
hoc bi b theo
ngh ca TTg.
.
CC C QUAN THUC CHNH PH
1. Ban Qun l Lng Ch tch HCM
2. Bo him X hi Vit Nam
3. Thng tn x Vit Nam
4. i Ting ni Vit Nam
5. i Truyn hnh Vit Nam
6. Hc vin Chnh tr-Hnh chnh Quc gia HCM
7. Vin Khoa hc v Cng ngh Vit Nam
8. Vin Khoa hc X hi Vit Nam
C quan thuc
CP do CP quyt
nh thnh lp
hoc bi b theo
ngh ca TTg.
Quy trnh bu c nhn s cao cp
QH kha mi (500
B) nhm hp vi
s tham gia ca
BL QH kha
trc
Ngi lm ng
c vin CTQH
Gii thiu
>50% B
c mt
Gii thiu
>50% B
c mt
ng c vin Ch
tch nc
Cc ng c vin
Ph Ch tch QH
Gii thiu
Th tng
Cc Ph CTN
CATANDTC
VTVKSNDTC
Gii thiu
>50% B
c mt
Cc ph th tng
Cc b trng
Cc th trng c
quan ngang b
Cc th trng v
cc chc v tng
ng th
tng quyt nh
Gii thiu
>50% B
c mt
= Ta n nhn dn v Vin kim st
nhn dn
Bo v php ch XHCN;
Bo v ch XHCN v quyn lm ch ca
nhn dn;
Bo v ti sn ca NN, ca tp th;
Bo v tnh mng, ti sn, t do, danh d
v nhn phm ca cng dn.
TAND v VKSND c nhim v:
Ta n nhn dn
TANDTC, cc TAND a phng, cc Ta n
qun s v cc Ta n khc do lut nh l
nhng c quan xt x ca nc
CHXHCNVN (127 HP92).
Ta n nhn dn (tt)
S t chc ta n nhn dn Vit Nam
.
H THNG TA N VIT NAM
TA N
NHN DN TI CAO
TA N
ND CP TNH
(TNH, THNH PH TRC
THUC TRUNG NG)
TA N
QUN S
QUN KHU
TA N
ND CP HUYN
(HUYN, QUN, TH X,
TP TRC THUC TNH)
TA N
QUN S
KHU VC
.
CC TA CHUYN TRCH CA
H THNG TA N VN
CC TA
CHUYN TRCH
TA
HNH
S
TA
DN
S
TA
KINH
T
TA
HNH
CHNH
TA
LAO
NG
Cc thng tin khc v TAND
Ngi ng u TAND gi l CATAND
Ngi ng ra xt x c gi l thm
phn
Thm phn c hnh thnh khng phi do
bu c m do b nhim trn c s hi
cc iu kin theo php lut.
Thm phn v hi thm nhn dn xt x
c lp v ch tun theo php lut
Vin kim st nhn dn
VKSNDTC thc hnh quyn cng t v
kim st cc hot ng t php, gp phn
bo m cho php lut c chp hnh
nghim chnh v thng nht
Cc VKSND a phng, cc VKS qun s
thc hnh quyn cng t v kim st cc
hot ng t php trong phm vi trch
nhim do lut nh (137 HP92).
.
H THNG VIN KIM ST NHN DN VIT NAM
VIN KIM ST
NHN DN TI CAO
VIN KIM ST
ND CP TNH
(TNH, THNH PH TRC
THUC TRUNG NG)
VIN KIM ST
QUN S
QUN KHU
VIN KIM ST
ND CP HUYN
(HUYN, QUN, TH X,
TP TRC THUC TNH)
VIN KIM ST
QUN S
KHU VC
.
CHC NNG CH YU CA VIN KIM ST
HAI CHC NNG
CH YU CA
VIN KIM ST
CHC NNG
THC HNH
QUYN CNG T
(TRUY T, CNG T,
BUC TI BNG
BN CO TRNG)
CHC NNG
KIM ST CC H/
NG T PHP
(KIM ST CC
HOT NG
BO V PL)
Cc thng tin khc v VKSND
Ngi ng u VKSND gi l VTVKSND
Cc thnh vin ca VKSND c hnh
thnh khng phi do bu c m do b
nhim trn c s hi cc iu kin theo
php lut.
H thng VKSND hot ng theo ngnh
dc
+ Vn xy dng NN php quyn VN
C mt HTPL hon chnh, phn nh ng
yu cu khch quan ca QLNN v QLXH.
Cc o lut phi c vai tr ti thng
trong HTPL.
NN v cc thit ch ca n phi c xc
nh r rng v mt PL, tt c cc CQNN,
cc TCXH, vin chc NN v CD phi tun
th nghim chnh v trit PL.
+Vn xy dng NN php quyn VN(tt)
Mi CD u bnh ng trc php lut. Quan h
gia CD v NN l quan h bnh ng v quyn v
ngha v
Mi hnh vi xm phm cc quyn v li ch hp
php ca CD do bt k CQNN, ngi c chc quyn
hay CD no thc hin u phi b pht hin v
nghim tr.
Quyn lc NN v hnh php, lp php, t php phi
c phn nh r rng, hp l cho ba h thng
CQNN tng ng trong mt c ch kim tra gim
st v ch c ln nhau to thnh c ch ng b
bo m s thng nht ca quyn lc NN.
+ Vn xy dng NN php quyn VN (tt)
NN php quyn phi l NN ca dn, do dn
v v dn, tt c quyn lc NN thc s
thuc v nhn dn, PL c tnh php l v
cng bng, th hin y cc gi tr cao
c ca XH v ca con ngi, PL phi gi
vai tr ch o trong mi hot ng, trong
x s ca cc ch th v ton XH.
Tm li
CHNG II: NHNG VN C BN V
PHP LUT
I. NGUN GC CA PHP LUT
II. BN CHT V VAI TR X HI CA PHP
LUT
III. CHC NNG CA PHP LUT
IV. KIU LCH S CA PHP LUT
V. HNH THC CA PHP LUT
Cc ni dung nghin cu:
QUAN H CA CON NGI NI CHUNG
4 Quan h hn nhn v gia nh
4 Quan h lao ng
4 Quan h ti sn
4 Quan h o c
4 Quan h con ngi v my mc
4 Quan h con ngi v thin nhin
4 v.v...
.
.
CON NGI
C HAI LOI QUAN H
QUAN H X HI
QH gia ngi vi
ngi, gia ngi vi
TC, gia TC vi TC
QUAN H K THUT
QH gia ngi v
thin nhin, gia
ngi v my mc
QUY PHM X HI
IU CHNH CC
QUAN H X HI
QUY PHM K THUT
IU CHNH CC
QUAN H K THUT
KHI NIM QUY PHM (QUY TC HNH VI, QUY
TC NG X, QUY TC X S, KHUN MU, MNH LNH)
Quy phm: theo ting La tinh l quy tc,
khun mu, mnh lnh xc nh. Hay ni
cch khc, quy phm l quy tc hnh vi
cn thit trong nhng iu kin xc nh.
KHI NIM QUY PHM X HI
QPXH da trn nhn thc ca cc quy lut
vn ng ca x hi; iu chnh hnh vi
trong mi quan h qua li gia con ngi
vi nhau; s vi phm QPXH s b phn ng
t pha x hi.
KHI NIM QUY PHM K THUT
QPKT l mnh lnh da trn nhng nhn
thc v cc quy lut t nhin; iu chnh
hnh vi trong mi quan h con ngi
my mc; s khng tun th QPKT s b
phn ng t pha t nhin.
CC QUY PHM X HI (HAY QUY TC X
S, HAY QUY TC HNH VI)
QUY TC (QP) PHP LUT
QUY TC (QP) O C
QUY TC (QP) TP QUN
QUY TC (QP) TIN L (N L)
QUY TC (QP) TN GIO
QUY TC (QP) CA CC TCXH
..
QPPL mang
tnh bt buc
chung cn
cc QPXH
khc ch
mang tnh bt
buc trong
phm vi m
n iu chnh
QPPL c m bo thc hin
bi NN cn cc QPXH khc c
m bo thc hin bi lng tm,
d lun x hi, cc t chc qun
l cc i tng .
Ly v d v quy phm x hi
(Hay quy tc x s, quy tc hnh vi)
Quy phm o c: Ngi thy thuc phi c ngha v
chm sc bnh nhn mt cch tn tnh, nu khng thc
hin s b x hi ln n, ng nghip xa lnh.
Quy phm tp qun: Ngi Vit Nam c phong tc tp
qun th cng t tin. Nu khng thc hin s b x hi
ln n, lng xm ch trch.
Quy phm tn gio: Ngi no vo nh th th phi i
ng nh nhng, n ni nh nh. Nu khng chp hnh
th b mi ra ngoi.
Quy phm php lut: Cng dn khng c bun bn,
vn chuyn cht ma ty, nu vi phm th b x l theo
php lut.
Quy phm ca t chc x hi: Sinh vin HNH phi mc
ng phc th 2 v th 6. Nu vi phm s b k lut.
Quy phm tin l (n l): Nu ngi no thc hin trm
cp nhiu ln th c th b nm n cht.
I. NGUN GC CA PHP LUT
Theo HT ML, NN v PL l hai hin tng l/s
c bn nht ca i sng chnh tr XH.
Hai hin tng LS ng hnh: cng xut hin,
pht trin, cng tn ti, cng tiu vong.
Nhng nguyn nhn dn n s ra i ca NN
cng chnh l nhng nguyn nhn lm xut
hin PL.
Ngoi ra, cn c cc HT, quan im khc, nh:
thuyt thn hc, thuyt PL t nhin,
HT M-L v nh nc v PL
I. NGUN GC CA PHP LUT (tt)
XH nguyn thu cha c NN v PL nhng
XH cng cn n trt t v n nh,
chnh l nhng quy tc x s chung;
cc quy tc ch yu l tp qun v tn
iu tn gio
QPXH thi k cng x nguyn thy
Th hin ch chung, ph hp vi li ch
chung;
Mang ni dung, tinh thn hp tc, gip ,
tnh cng ng, bnh ng; nhng nhiu QP c
ni dung v cng lc hu, th hin li sng
hoang d;
Mang tnh manh mn, tn mn v ch c hiu
lc trong phm vi th tc - b lc;
Ch yu c thc hin mt cch t nguyn
trn c s thi quen, nim tin t nhin, nhiu
khi cng cn s cng ch.
c im ca QPXH thi k nguyn thy
Tp qun php (TQP) con ng th
nht hnh thnh nn PL.
Tin l php (TLP) con ng th hai
hnh thnh nn PL.
Vn bn php lut (VBPL): Xy dng v
ban hnh nhng quy tc x s mi - con
ng th ba hnh thnh nn PL.
Ba con ng hnh thnh nn php lut
.
NGUN GC CA PL
(CC CON NG HNH THNH NN PL)
TP QUN
PHP
(Con ng
th nht)
TIN L
PHP
(Con ng
th hai)
VN BN
PHP LUT
(Con ng
th ba)
Th hin ch ca giai cp thng tr;
Ni dung th hin quan h bt bnh ng
trong XH;
Tnh bt buc chung, tnh h thng v
thng nht cao;
c bo m thc hin bng NN, ch yu
bi s cng ch.
PL c cc c im khc vi QPXH thi nguyn thy
PL l h thng nhng quy tc x s
(h thng nhng QP) do NN t ra
hoc tha nhn v bo m thc
hin, th hin ch ca giai cp
thng tr nhm iu chnh cc QHXH
ph hp vi li ch ca giai cp mnh.
nh ngha
II. BN CHT V VAI TR X HI CA
PHP LUT
+ Cc thuc tnh (c trng) ca PL
+ Tnh giai cp v gi tr XH ca PL
+ Vai tr ca PL XHCN
= Cc vn nghin cu:
+ Cc thuc tnh (c trng) ca PL
Tnh bt buc chung (hay tnh quy phm
ph bin)
Tnh xc nh cht ch v mt hnh thc
Tnh c m bo thc hin bng NN
.
BA THUC TNH
(C TRNG, DU HIU) CA PL
TNH BT
BUC CHUNG
TNH XC NH
CHT CH V
MT HNH THC
TNH C BM
BO THC HIN
BI NH NC
Tnh bt buc chung (hay tnh
quy phm ph bin)
-PL l h thng quy tc x s, tc l h
thng QP.
-Mi quy tc x s u l khun mu hnh
vi m mt phm vi cc c nhn, t chc
(i tng) nht nh phi tun theo.
-Nhng QPPL th mang tnh bt buc phi
tun theo i vi mi i tng thuc
phm vi qun l ca NN.
Tnh xc nh cht ch v mt hnh thc
- Nhng QPXH khc c hnh thc khng xc nh v
khng cht ch.
- V hnh thc php l: PL c th hin thnh vn
bn, c tn gi xc nh, do CQNN c thm quyn
ban hnh v c quy nh trong VBQPPL.
- V hnh thc cu trc: PL c vit bng li vn r
rng, ngn gn, d hiu, khng a ngha; cu trc
cht ch v c mu ha bi chnh c quan c
thm quyn.
Tnh c m bo thc hin bng NN
- NN bng tr tu v uy tn ca mnh l ngi bo m
tnh khoa hc, hp l ca PL, khin cho PL c kh
nng thc hin thun li trong cuc sng.
- NN to iu kin, gip cc ch th t mnh
thc hin.
- PL l hnh thc th hin tp trung nht ch ca NN,
do n lun mang tnh cng ch NN.
+ Tnh giai cp v gi tr XH ca PL
Tnh giai cp ca PL
Gi tri XH ca PL
Ni dung nghin cu
Tnh giai cp ca PL
- Cng vi NN, PL mang tnh giai cp su
sc.
- Mc th hin ca tnh giai cp ph
thuc vo tng quan, i snh lc lng,
tnh khc lit hay khng khc lit ca mu
thun giai cp.
- Ngoi ra, tnh giai cp cn ph thuc vo
s pht trin KT, truyn thng, tn gio,
o c, dn tc, bi cnh quc t, lch s,
thm ch cn ph thuc vo c iu kin t
nhin
Tnh giai cp ca PL (tt)
-PL ca cc ng l ch ca giai cp cc
ng c ln thnh lut, ci ch m
ni dung l do cc iu kin sinh hot vt
cht ca giai cp cc ng quyt nh
(Tuyn ngn CS).
Gi tr XH ca PL
- PL l cng c iu chnh hnh vi con ngi c hiu
lc nht (gi tr cng c iu chnh hnh vi). tr
thnh cng c nh vy, ngoi nhng thuc tnh, PL
cn l phng tin ghi nhn nhng quy lut khch
quan ca nhng cch x s hp l.
- PL mang trong mnh nhng gi tr nhn o to ln,
nh: cng l, l cng bng, nhn o v truyn ti
nhng gi tr chung ca XH n vi tng c
nhn, l cng c nhn thc v gio dc, ci bin bn
thn con ngi.
- Gi tr XH ca cc kiu PL khc nhau rt khc nhau.
Trong mi kiu PL, vo mi giai on khc nhau th
gi tr ca PL cng khc nhau.
- Cng vi qu trnh lch s, gi tr XH ca PL ngy
cng tng ln.
+ Vai tr ca PL XHCN (Mi quan h
gia PL vi cc hin tng XH khc)
PL v KT
PL v chnh tr
PL vi cc QPXH khc
PL v thc XH
PL v cc TCXH
PL v NN
PL v KT
- PL thuc kin trc thng tng nn n b quy nh
bi c s h tng; nhng PL khng ph thuc my
mc vo c s KT m n c tnh c lp tng i.
- Thi k l c ch k hoch ha tp trung.
- Thi k c ch KTTT, PL l nhn t tch cc, c vai
tr to ln ng gp vo s pht trin.
PL v chnh tr
- Chnh tr l s biu hin tp trung ca kinh t thng
qua php lut
- PL l cng c, phng tin a chnh tr vo cuc
sng;
- ng li chnh tr ca cc ng chnh tr, ng cm
quyn c th hin trong PL;
- Khi , ng li chnh tr tr thnh ch ca NN,
mang tnh bt buc chung.
- Trong NN hin i khi vai tr ca PL c cao th
chnh tr li c gii hn trong khun kh PL.
PL vi cc QPXH khc
- Cc QPXH u c vai tr iu chnh hnh vi con
ngi, nhng vai tr ca QPPL l quan trng nht.
PL l ht nhn ca h thng cc QPXH.
- PL tc ng mnh m ti cc QPXH. PL c ni dung
tin b s nh hng tch cc ti o c XH, tp
qun, truyn thng, v ngc li.
- Nhng quy tc o c, tp qun quan trng, tt
p, c gi tr chung a phn c th c ban hnh
thnh nhng QPPL. PL tin b phi thm nhun
nhng gi tr o c, truyn thng tt p ca XH.
- PL l ch NN nn cc QP ca cc TCXH khng c
tri vi lut.
PL v thc XH
C th coi thc XH l cu ni gia PL v cc QPXH nh
o c, tp qun, truyn thng
- Bi v, thc PL l mt loi hnh thc XH.
- Khi c xy dng v thc hin trn c s thc PL,
PL vi t cch l phng tin truyn ti nhng thng tin
v cc gi tr XH tin tin, li tc ng ngc tr li ti
thc PL XH bng cch nng thc PL c nhn ln ngang
tm thc PL XH, v do , n tc ng tch cc ti
thc XH ni chung.
Ngc li, thc XH c hnh thnh t lu i di nh
hng ca cc quy tc tp qun, truyn thng, o c,
PL c cng nh hng ti PL thng qua s nh hng ti
thc PL hin tn.
PL v cc TCXH
- Cc TCXH l cc t chc phi NN, khng mang tnh
NN, do , c tnh c lp i vi NN. Nhng t
chc no cng t trong mt hoc mt s NN, nn
tnh c lp ch mang ngha tng i.
- Cc TCXH hot ng trong khun kh PL. PL to ra
hnh lang php l cho vic thnh lp, t chc v
hot ng ca cc TCXH. Bng PL, NN to iu kin
cho cc TCXH pht trin, k c cc iu kin vt
cht.
- Ngc li, cc TCXH c trch nhim phi hp, h tr
NN trong vic thc hin nhng chc nng, nhim v
ca mnh, trong c hot ng xy dng, hon
thin v thc hin tt PL.
PL v NN
- NN khng th tn ti thiu PL. PL l cng c cc k
quan trng NN iu chnh cc QHXH, hng
chng pht trin ph hp vi ch NN. Cc chc
nng, nhim v ca NN c th c thc hin bng
nhiu hnh thc khc nhau, nhng quan trng nht
l hnh thc php l.
- Ngc li, mc du PL do NN t ra nhng NN phi
hot ng trong khun kh PL. Mt khc, PL ch c
th c thc hin trong i sng khi c s m
bo ca NN.
III. CHC NNG CA PHP LUT
Khi nim
Cc chc nng ca PL
Cc vn nghin cu:
Khi nim
Chc nng PL l nhng phng din,
mt hot ng ch yu ca PL.
Cc chc nng ca PL
Chc nng iu chnh
Chc nng bo v
Chc nng gio dc
Chc nng iu chnh QHXH
- L s tc ng trc tip ca PL ti cc
QHXH bng cch ghi nhn, cng c nhng
quan h c bn,quan trng v to lp hnh
lang php l.
-i hi s iu chnh phi c thc hin
ph hp vi quy lut pht trin ca c s
KT v cc quy lut khc.
Chc nng bo v
-PL quy nh nhng phng tin nhm mc
ch bo v nhng QHXH l c s, nn tng
trc cc vi phm v loi tr nhng QHXH
lc hu khng ph hp vi bn cht ch
.
-Nhng phng tin ch yu l nhng
quy nh x pht.
Chc nng gio dc
- Th hin s tc ng gin tip ca PL ti
cc QHXH thng qua thc con ngi,
hng con ngi ti nhng cch x s hp
l, ph hp vi QPPL, li ch ca XH v ca
bn thn.
- Cc QPPL tin b, vi hot ng thc hin
v ADPL ng n c tc dng gio dc rt
to ln.
IV. KIU LCH S CA PHP LUT
+ Khi nim kiu lch s ca PL
+ Cc kiu lch s ca PL
+ PL Vit Nam XHCN
Cc vn nghin cu:
+ Khi nim kiu lch s ca PL
Kiu PL l tng th nhng du hiu, c
im c bn ca PL, th hin bn cht
giai cp, vai tr XH v nhng iu kin
tn ti v pht trin ca PL tng ng
trong mt HTKTXH nht nh.
+ Khi nim kiu lch s ca PL (tt)
Kiu HTKTXH, kiu PTSX quyt nh kiu
NN v PL; tng ng vi bn kiu NN l
bn kiu PL.
Ba kiu PL ch n, phong kin, t sn bo
v ch t hu; cn kiu PLXHCN da
trn ch cng hu v TLSX.
+ Khi nim kiu lch s ca PL (tt)
S thay th cc kiu PL trong lch s th hin qu
trnh tin ha XH, c thc hin thng qua cc
cuc cch mng XH.
C s khch quan ca qu trnh l s vn ng
ca cc QHKT, ca PTSX, trong quy lut c bn l
QHSXphi ph hp vi tnh cht vtrnh ca
LLSX.
cc nc khc nhau s thay th cc kiu PL cng
din ra rt khc nhau. Khng phi nc no cng
tri qua bn kiu PL.
Kiu PL sau mang tnh k tha kiu PL trc v bao
gi cng tin b hn.
+ Cc kiu lch s ca PL
PL ch n
PL phong kin
PL t sn
PL XHCN
PL ch n
-Cng khai bo v v cng c quyn t hu
ca ch n i vi TLSX v n l, hp php
ha ch bc lt tn nhn v trng trn
i vi n l v tnh trng v quyn ca n
l; n l c coi l cng c bit ni.
-Bo v ch thng tr v chnh tr v t
tng ca giai cp ch n, t chc v bo
v quyn lc NN ca giai cp ch n, hp
php ha s n p cng khai ca ch n
i vi n l.
-Quy nh, cng c tnh trng bt bnh ng
trong XH.
PL ch n (tt)
- Quy nh v cng c s thng tr tuyt i ca
ngi gia trng trong quan h gia nh.
- V hnh thc mang nng du n ca QPXH ca ch
th tc - b lc: tn mn, ch yu s dng TQP v
TLP; VBPL xut hin mun v ch yu l b lut
tng hp m mi ch ti u mang tnh cht hnh
s, ni dung ca PL lc hu, mang m mu sc tn
gio.
Tuy vy, PL ch n ng vai tr quan trng trong t
chc, qun l XH, v di gc ny cng ng vai
tr tch cc nht nh so vi QPXH nguyn thy.
PL phong kin
-Bo v ch t hu ca giai cp phong
kin i vi t ai v ch bc lt a
t, bo v ch thng tr v chnh tr v t
tng ca giai cp phong kin.
-Bo v ch ng cp v c quyn ca
giai cp phong kin.
-Hp php ha bo lc v s chuyn quyn
ty tin ca phong kin; l PL qu m -
tha nhn bo lc l phng tin bo v
li ch v gii quyt tranh chp.
PL phong kin (tt)
- Quy nh nhng hnh pht tn bo i vi nhng
hnh vi xm phm n trt t phong kin.
- Chu nh hng ca tn gio v o c phong
kin.
- L PL tn mn, khng c tnh thng nht cao, TQP
v TLP vn ng vai tr ch yu; VBPL xut hin
mun v cng l nhng b lut c ni dung tng
hp m ch ti u mang tnh cht hnh s.
- Tuy nhin, PL phong kin cng ng vai tr quan
trng trong vic xc lp, ghi nhn v pht trin mt
h thng QHXH mi tin b hn so vi PL ch n,
thc y s pht trin ca XH.
PL t sn
- PL t sn, c v ni dung ln hnh thc,
nh du mt bc tin b vt bc ca
lch s nhn loi.
- PL t sn bo v ch t hu v ch
bc lt gi tr thng d, ghi nhn v bo v
s thng tr v chnh tr v t tng ca
giai cp t sn.
- Ln u tin xut hin khi nim cng
dn v tuyn b cc quyn t do, dn ch
rng ri.
PL t sn (tt)
- Tuyn b nguyn tc t do hp ng. Ch nh
ny cng vi ch nh cng dn to nn b khung
php l cho XH dn s, gii phng con ngi.
- Nguyn tc php ch ln u tin c th hin
trong PL.
- V hnh thc, PL t sn rt pht trin c v ni dung
ln k thut lp php, phm vi iu chnh rng. HP -
o lut c bn cho t chc v hot ng ca NN,
ln u tin c ban hnh. PL t sn c chia
thnh hai h thng l ngl - Xcxng v chu u
lc a.
PL x hi ch ngha
- y l kiu PL cui cng trong lch s v
hnh thnh dn cng vi s ra i v pht
trin ca NN XHCN, l PL kiu mi, ni dung
ca n hon ton ph nhn ch bc lt,
hn ch v dn i n xa b ch t hu,
xc lp v ngy cng pht trin quan h
bnh ng, t do, dn ch, bc i tht s,
nhng quan h hon ton mi gia con
ngi vi con ngi.
- Tuy nhin, cha c PL XHCN ch thc m
kiu PL ny ang dn dn c hnh thnh
cng vi s pht trin ca NN XHCN.
+ PL Vit Nam XHCN
PLVN l h thng cc quy tc x s do NN
ban hnh hoc tha nhn v bo m thc
hin, th hin ch ca i a s nhn dn
lao ng di s lnh o ca CSVN,
c quy nh bi c s KT ca CNXH
trong giai on mi, l cng c ch yu
iu chnh cc QHXH nhm xy dng mt
XH cng bng, dn ch, phn vinh v vn
minh.
PL Vit Nam XHCN(tt)
- Mang tnh nhn dn su sc, bi v PL do NN i din cho tuyt
i a s nhn dn ban hnh. Nhn dn c iu kin tham gia
rng ri vo qu trnh xy dng PL. PL quy nh cc quyn t
do, dn ch v t ra cc m bo cn thit cho vic thc hin,
ghi nhn ch quyn nhn dn.
- Khng nh ng li v to lp hnh lang php l cho s pht
trin ca nn KTHH nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th
trng nh hng XHCN, trong s hu ton dn v s hu
tp th c vai tr nn tng, khuyn khch cc t chc, c nhn
nc ngoi u t vo nc ta.
- Tnh cng ch mang ni dung hon ton khc vi cc kiu PL
trc, c p dng v li ch, nhu cu ca i a s, kt hp
cht ch vi thuyt phc, gio dc, trn c s thuyt phc.
Bn cht ca PLVN XHCN
Bn cht ca PLVN XHCN(tt)
- C phm vi iu chnh rng, iu chnh c
lnh vc trc tip t chc, qun l ca cc
i tng iu chnh.
- Quan h mt thit vi cc QPXH khc. PL
th ch ha cc quy tc o c, tp qun
tin b, hn ch, loi tr nhng tp tc lc
hu, v l cng c thc hin cc ng li,
ch trng ca ng.
- V hnh thc, PL chia thnh cc ngnh, v
v nguyn tc, ch c mt loi ngun l
VBQPPL.
CHNG III: C CH IU CHNH
PHP LUT I VI CC QHXH
A. QUY PHM PHP LUT
B. QUAN H PHP LUT
C. THC HIN PHP LUT, VI PHM PHP
LUT V TRCH NHIM PHP L
D. THC PHP LUT V PHP CH
= Cc vn nghin cu:
A. QUY PHM PHP LUT
+ Khi nim quy phm php lut
+ C cu quy phm php lut
+ Hnh thc th hin ca quy phm
php lut
+ Phn loi quy phm php lut
Ni dung nghin cu:
QP l quy tc x s mang tnh bt buc
quy nh hnh vi c lm, hnh vi b
cm, thc hin hnh vi nh th no.
4 Khi nim quy phm
4 V d v quy phm x hi
(quy tc x s, quy tc hnh vi)
QP o c: Ngi thy thuc phi c ngha v chm sc
bnh nhn mt cch tn tnh, nu khng thc hin s b
x hi ln n, ng nghip xa lnh.
QP tp qun: Ngi VN c phong tc tp qun th cng
t tin. Nu khng thc hin s b x hi ln n, lng
xm ch trch.
QP tn gio: Ngi no vo nh th th phi i ng nh
nhng, n ni nh nh. Nu khng chp hnh th b mi
ra ngoi.
QP php lut: Cng dn khng c bun bn, vn
chuyn cht ma ty, nu vi phm th b x l theo php
lut.
QP ca t chc x hi: Sinh vin HNH phi mc ng
phc th 2 v th 6. Nu vi phm s b k lut.
QP tin l (n l): Nu ngi no thc hin trm cp
nhiu ln th c th b nm n cht.
(tt)
Tnh hung, iu kin, ch th, hon cnh
c ch ra trong QP (gi nh).
Hnh vi bt buc thc hin khi gp iu
kin, hon cnh, tnh hung trn (quy
nh).
Hu qu phi gnh chu nu khng thc
hin hnh vi (ch ti).
4 Cc b phn ca quy phm
+ Khi nim quy phm php lut (tt)
QPPL l quy tc x s (quy tc hnh vi)
mang tnh bt buc chung do NN t ra
hoc tha nhn, th hin ch ca NN v
c NN bo m thc hin nhm iu
chnh cc QHXH, thc hin cc nhim v
t ra trc NN.
QPPL l
mt loi QPXH
(tt)
- Quy tc x s (quy tc hnh vi).
- NN ban hnh hoc tha nhn, th hin ch NN (c
th do cc TCXH ban hnh khi c NN trao quyn).
- Mang tnh bt buc chung v c NN bo m
thc hin.
- Nhm iu chnh cc QHXH, thc hin cc nhim v
t ra trc NN.
4 Nhng c trng, du hiu ca QPPL:
+ C cu quy phm php lut
4 Gi nh (G)
4 Quy nh (Q)
4 Ch ti (CT)
C cu ca QPPL
cng l c cu ca
quy phm ni chung,
u gm ba b phn
V d v quy phm php lut
QPPL1: Ngi no tham gia giao thng ng
b ngi trn xe m t gn my th phi i
nn bo him. Nu vi phm s b pht t
150.000 200.000.
QPPL2: Cng dn khng c bun bn, tng
tr, vn chuyn tri php cht ma ty. Nu vi
phm t 100gram tr ln s b t hnh.
QPPL3: Trong trng hp vay mn tin th
ngi cho vay c ngha v giao tin cn ngi
i vay c ngha v hon tr c gc v li khi
o hn. Nu ai vi phm s b pht 10% trn
tng s tin vi phm.
.
C CU CA QUY PHM PHP LUT
QUY PHM
PHP LUT
GI NH
Tnh hung,
iu kin,
ch th,
hon cnh
c ch
ra trong
quy phm.
QUY NH
Hnh vi
bt buc
thc hin
khi gp iu
kin, hon
cnh, tnh
hung trn.
CH TI
Hu qu
phi
gnh
chu nu
khng
thc hin
hnh vi.
4 Gi nh (G)
G quy nh a im, thi gian, ch th,
cc hon cnh, tnh hung c th xy ra
trong thc t m nu tn ti chng th
phi hnh ng theo quy tc m QP t ra
(G l mi trng tc ng ca QPPL).
Khi nim gi nh php lut
4 Gi nh (tt)
G n gin (ch bao gm mt iu
kin tc ng ca QP) hoc G phc
tp (bao gm nhiu iu kin tc ng
ca QP)
G xc nh v G xc nh tng i
G c th v G tru tng
Phn loi gi nh php lut:
4 Quy nh (Q)
L b phn trung tm ca QPPL, v
chnh y l quy tc x s th hin
ch NN m mi ngi phi thi hnh
khi xut hin nhng iu kin m
phn G t ra.
Khi nim quy nh php lut
4 Quy nh (tt)
Ph thuc vo vai tr ca chng trong iu chnh cc
QHXH, c Q: iu chnh; bo v; nh ngha.
Ph thuc vo mc xc nh ca quy tc hnh vi, c
Q: xc nh; ty nghi (xc nh tng i); nguyn tc.
Ph thuc vo phng php, cch thc tc ng ln cc
QHXH, c Q: cm; bt buc; cho php; la chn; trao
quyn kin ngh.
Ph thuc vo tnh phc tp ca n, c Q: n gin;
phc tp.
Ph thuc vo phng thc th hin ni dung, c hai h
thng phn loi: quy nh trc tip, dn chiu v mu
hoc quy nh lit k v khi qut
Phn loi quy nh php lut:
4 Ch ti
L b phn ca QPPL ch ra nhng bin
php tc ng m NN s p dng i vi
cc ch th khng thc hin hoc thc
hin khng ng mnh lnh ca NN nu
trong phn quy nh ca QPPL.
Khi nim ch ti php lut
4 Ch ti (tt)
Ty theo mc xc nh, c CT: xc
nh; xc nh tng i; la chn.
Theo tnh cht cc bin php c p
dng, c CT: hnh pht; khi phc PL;
Hoc ch ti n gin (ch gm mt bin
php tc ng), ch ti phc tp (gm
nhiu bin php tc ng).
Phn loi ch ti php lut
+ Cc phng thc th hin ca
QPPL trong iu lut
4 Phng thc th hin trc tip
4 Phng thc th hin vin dn
4 Phng thc th hin mu
4 Phng thc th hin trc tip
Tt c cc yu t cu thnh QPPL
u c th hin mt cch trc tip
trong iu lut.
4 Phng thc th hin vin dn
Khng trnh by ton b cc yu t cu
thnh QP trong mt iu lut, m c
vin dn mt iu lut khc trong
cng mt vn bn QPPL.
4 Phng thc th hin mu
Th hin ging nh phng thc vin dn,
nhng khc ch c mt s iu lut th
hin mt s b phn ca QP chung cho
nhiu iu lut trong cc VBQP khc
nhau m khng c trong cng mt VB.
+ Phn loi QP php lut
Phn loi da vo vai tr khc nhau trong
vic iu chnh cc QHXH
Phn loi da vo phm vi v khi lng
ca s tc ng iu chnh
Phn loi da vo phm tr ni dung v
hnh thc
Cc tiu ch phn loi:
Da vo vai tr khc nhau trong
vic iu chnh cc QHXH
QP iu chnh: L QP thit lp cc quyn v ngha
v php l ca nhng ngi tham gia cc QHXH. Cc
QP ny hng n hnh thnh cc hnh vi hp php.
QP bo v: L QP xc nh trc cc bin php tc
ng mang tnh cng ch NN i vi hnh vi VPPL.
y l QP i vi hnh vi khng hp php v lun
lun b tc ng bi ch ti.
QP chuyn mn: L nhng QP cha ng nhng
quy nh nhm m bo hiu lc ca cc QP iu
chnh v QP bo v.
Da vo phm vi v khi lng
ca s tc ng iu chnh
QP chung: l QP iu chnh mt loi,
mt phm vi cc QHXH.
QP chuyn bit: l cc QP iu chnh
mt dng thuc mt loi QHXH.
QP c bit: l QP tch ra t QP chung
v QP chuyn bit.
Phn loi da vo phm tr ni
dung v hnh thc
QP ni dung l QP iu chnh mt ni dung
ca QHXH hin thc, quy nh quyn v
ngha v php l ca cc bn tham gia.
QP hnh thc l QP iu chnh th tc php
l ca hot ng ca cc c quan c thm
quyn trong vic thc hin v bo v cc
QP ni dung; quyn v li ch hp php ca
nhng ngi tham gia cc QHXH v mt
th tc.
B. QUAN H PHP LUT
I. KHI NIM, C IM V PHN LOI
QUAN H PHP LUT
II. THNH PHN CA QUAN H PHP LUT
III. S KIN PHP L
= Cc ni dung nghin cu:
I. KHI NIM, C IM V PHN LOI
QUAN H PHP LUT
+ Khi nim
+ c im quan h php lut
+ Phn loi quan h php lut
+ Khi nim
4 QHPL l hnh thc php l ca cc
QHXH, xut hin trn c s iu chnh
ca QPPL i vi QHXH tng ng.
+ Khi nim(tt)
Mt QPPL thc hin vai tr iu chnh mt QHXH
bng cch t c s cho s xut hin nhng QHPL
tng ng vi QHXH c QPPL iu chnh.
Khi xut hin nhng tnh hung, hon cnh cng
vi nhng ch th nht nh nh trong phn G ca
QPPL th s xut hin QHPL tng ng vi QHXH
c QPPL iu chnh.
Cc QPPL ch t c s cho s xut hin QHPL, ch
khng mc nhin sinh ra ngay QHPL tng ng.
QHPL xut hin phi c y ba iu kin: QPPL;
SKPL; ch th c nng lc hnh vi.
.
iu kin xut hin QHPL
QHPL
QPPL
CTQHPL
SKPL
(G, Q, CT)
(Cc CN, TC c th)
(G ca QPPL
xy ra trong thc t)
(Quy/ Q v NV
p/l ca cc bn
tham
gia QHPL c d
kin trc trg
QPPL)
+ c im quan h php lut
- Mang tnh ch, bi n xut hin trn c s QPPL -
th hin tp trung ch ca NN;
- L mt loi quan h t tng thuc kin trc
thng tng x hi;
- Xut hin trn c s QPPL;
- Cc bn tham gia (ch th) QHPL mang nhng
quyn v ngha v php l m QPPL d kin trc;
- c bo m thc hin bng NN;
- Mang tnh xc nh c th: n ch xut hin trong
nhng trng hp xc nh, gia nhng ch th c
th nht nh khi c ng thi ba iu kin: mt
QPPL; nhng ch th xc nh c th; xut hin
SKPL.
+ c im quan h php lut (tt)
QHPL v QHXH l hai khi nim khc nhau, khng
th ng nht chng vi nhau, hoc coi QHPL l
QHXH c QPPL iu chnh.
Mt QHXH khng mt i hoc bin thnh QHPL khi
c QPPL iu chnh, m n c khoc ln mnh
mt chic o (hnh thc) php l, n vn tn ti
song song vi QHPL tng ng.
+ Phn loi quan h php lut
Theo tnh cht quan h: quan h ngang v dc;
Theo thi gian tn ti: quan h thng xuyn v tm
thi;
Theo mc xc nh: quan h xc nh v quan h
xc nh tng i;
Theo mc phc tp: quan h n gin v quan h
phc tp;
Theo ngnh lut: QHPL hnh s, dn s, hnh chnh;
Theo tnh cht ngha v ta c quan h tch cc v th
ng;
Theo c trng ca s tc ng ti cc QHXH ta c
quan h iu chnh v bo v;
Theo ch v.v
II. THNH PHN CA QHPL
4 Ch th quan h php lut
4 Ni dung ca quan h php lut (Quyn v
ngha v ca cc ch th)
4 Khch th quan h php lut
= QHPL bao gm ba thnh phn sau:
4Ch th quan h php lut
- Mun tr thnh CTQHPL th trc ht phi l CTPL.
- CTPL l nhng c nhn, t chc c kh nng tr
thnh cc bn tham gia QHPL, c c nhng quyn
v ngha v php l trn c s s ghi nhn ca
nhng QPPL.
- CTQHPL c lin quan mt thit vi CTPL, nhng
chng khng ng nht vi nhau. CTQHPL c th l
CD, cng chc, vin chc, CQ, hoc TCNN, hoc CQ,
TCXH, ngha l mi CTPL. Nhng CTQHPL phi c
th.
Quan h gia CTQHPL v CTPL
.
.
CH TH
PHP LUT
NH
NC
l CTPL
c bit
C
NHN
T
CHC
NGI
NC
NGOI
NGI
KHNG
QUC
TCH
c coi l
CTQHPL khi
CTPL tham
gia vo cc
QHPL c th
4Ch th quan h php lut (tt)
CTPL c thuc tnh c bit do NN trao
cho, l NLCT, tc l kh nng tr thnh
CTPL, CTQHPL, m kh nng c NN
tha nhn.
CTQHPL phi c NLCT, ngha l phi c
nng lc php lut (NLPL) v nng lc
hnh vi (NLHV) hai b phn ca NLCT.
Nng lc ch th
Nng lc ch th bao gm:
NLPL l kh nng ca ch th c c cc
quyn ch th v mang cc ngha v php
l m NN tha nhn. CTPL l cc c nhn,
t chc c NLPL.
NLHV l kh nng ca ch th, kh nng
ny c NN tha nhn, bng cc hnh vi
ca mnh thc hin cc quyn ch th v
ngha v php l, tham gia vo cc QHPL.
.
NNG LC CH TH
NNG LC
CH TH
NNG LC
PHP LUT
KH NNG
C/TH C
C CC
QUYN V
MANG CC
N/V P/L
NNG LC
HNH VI
K/NNG
CA C/TH
C NN
THA NHN
T/HIN CC
Q, N/V P/L
Phn loi nng lc hnh vi
4 Nng lc hnh vi y
4 Khng c nng lc hnh vi
4 Nng lc hnh vi cha y
4 B hn ch nng lc hnh vi
4 Mt nng lc hnh vi.
Nng lc hnh vi c nhn c chia thnh:
Phn loi nng lc hnh vi
Nng lc hnh vi dn s
Nng lc hnh vi hnh s
Nng lc hnh vi hnh chnh
Nng lc hnh vi lao ng
...
Theo cc ngnh lut khc nhau:
4Ni dung ca quan h php lut
(Quyn v ngha v ca cc ch th)
KN: Quyn ch th v ngha v php l l
ni dung ca QHPL, xut hin cc c
nhn, t chc trn c s nhng QPPL, khi
c nhn, t chc tr thnh CTQHPL.
4Ni dung ca quan h php lut (tt)
KN: Quyn ch th trong QHPL l kh nng
x s ca nhng ngi tham gia QHPL
c QPPL quy nh trc v c bo v
bi s cng ch ca NN.
Quyn ch th
- Kh nng c hnh ng trong khun
kh do QPPL xc nh trc;
- Kh nng yu cu bn kia thc hin ngha
v ca h;
- Kh nng yu cu cc CQNN c thm
quyn p dng bin php cng ch cn
thit i vi bn kia.
c im ca quyn ch th
KN: Ngha v php l trong QHPL l cch
x s bt buc c QPPL xc nh trc
m mt bn phi tin hnh nhm p ng
vic thc hin quyn ch th ca bn kia.
Ngha v php l
- L s bt buc phi c nhng x s nht
nh do QPPL xc nh trc;
- Cch x s ny nhm thc hin quyn ch
th ca bn kia;
- Trong trng hp cn thit, ngha v php
l s c m bo thc hin bng s
cng ch NN.
c im ca ngha v php l
4Khch th quan h php lut
- Khch th QHPL l ci m QHPL tc
ng ti. l cc hnh vi ca cc CD, t
chc khi tham gia vo QHPL, thc hin
quyn ch th v ngha v php l.
- Cc i tng c th nh ti sn, danh d,
t do, nhn phm ca CD hay nhu cu
tham gia sinh hot chnh tr, - li l
khch th ca hnh vi, ni cch khc, l
i tng ca QHPL.
III. S KIN PHP L
+ Khi nim s kin php l
+ Phn loi s kin php l
= Ni dung nghin cu:
+ Khi nim s kin php l
SKPL l nhng iu kin, hon cnh, tnh
hung ca i sng thc t khch quan
c d kin trc trong phn G ca
QPPL, m nh lm lut gn s pht sinh,
thay i hoc chm dt nhng QHPL c
th vi s tn ti ca n.
+ Phn loi s kin php l
4SKPL gin n
4SKPL phc tp
Ph thuc vo s lng nhng iu kin,
hon cnh lm ny sinh hu qu php l
+ Phn loi s kin php l (tt)
4 SKPL lm pht sinh QHPL
4 SKPL lm bin i QHPL
4 SKPL lm chm dt QHPL
Nu cn c vo hu qu ca s kin php l
+ Phn loi s kin php l (tt)
4S bin: l nhng hin tng ca i sng
khch quan xy ra khng ph thuc vo
ch con ngi.
4Hnh vi: bao gm hnh ng (cch x s
ch ng) v khng hnh ng (cch x
s th ng) l nhng s kin xy ra ph
thuc trc tip vo ch con ngi. Hnh
vi c chia thnh hnh vi hp php v
hnh vi bt hp php.
Nu cn c theo du hiu ch:
C. THC HIN PHP LUT, VI PHM
PHP LUT V TRCH NHIM PHP L
+ THC HIN PHP LUT
+ VI PHM PHP LUT
+ TRCH NHIM PHP L
Ni dung nghin cu:
+ THC HIN PHP LUT
4 THPL l qu trnh hot ng c mc ch
m cc CTPL bng hnh vi ca mnh thc
hin cc quy nh php lut trong thc t
i sng.
4 Hnh vi THPL l nhng x s (hnh ng
hoc khng hnh ng) ca cc CTPL ph
hp vi nhng yu cu ca cc QPPL, c
ch cho x hi, NN v c nhn.
Khi nim
+ THC HIN PHP LUT (tt)
4 Tun th php lut
4 Thi hnh php lut
4 S dng php lut
4 p dng php lut
Cc trng hp thc hin php lut:
4Tun th php lut
L hnh thc thc hin nhng QPPL
mang tnh cht ngn cm bng hnh vi
th ng, trong cc ch th php
lut kim ch khng lm nhng vic m
php lut cm.
4Thi hnh php lut
L hnh thc thc hin nhng quy nh
trao ngha v bt buc ca php lut
mt cch tch cc trong cc ch th
thc hin ngha v ca mnh bng
nhng hnh ng tch cc.
4S dng php lut
L hnh thc thc hin nhng quy nh
v quyn ch th ca PL, trong cc
CTPL ch ng, t mnh quyt nh vic
thc hin hay khng thc hin iu m
PL cho php.
4p dng php lut
Khi nim p dng php lut
Nhng trng hp p dng php lut
Cc giai on p dng php lut
p dng php lut tng t
c im v vai tr ca hnh thc hot
ng p dng php lut
= Ni dung nghin cu:
Khi nim p dng php lut
4 ADPL l hnh thc THPL trong NN
(thng qua c quan hoc ngi c thm
quyn) t chc cho cc ch th khc THPL.
Khi nim p dng php lut (tt)
4 Nu ba hnh thc THPL trn mi ch th
u c th thc hin, th hnh thc ADPL
ch do c quan hoc ngi c thm quyn
thc hin.
4 C quan ca cc TCXH ch c th thc hin
hnh thc ny khi c NN trao quyn.
4 y l hnh thc THPL quan trng v n
m bo cho vic thc hin cc hnh thc
khc.
Khi nim p dng php lut (tt)
4 Cc CTPL khng phi lun lm ng cc yu cu
ca PL, khng th bit phi lm nh th no hoc s
lm khng ng nu nh khng c s can thip,
hot ng ca t chc NN.
4 i vi CQNN v ngi c thm quyn th hot
ng ADPL ca h chnh l thc hin ngha v v
quyn hn c NN trao.
4 V vy, ADPL l hnh thc thi hnh php lut ca
CQNN v ngi c thm quyn, ng thi cng l
mt giai on ca qu trnh THPL m ni dung ca
giai on ny l NN (thng qua c quan hoc ngi
cthm quyn) t chc cho cc ch th khcthc
hin.
Nhng trng hp p dng php lut
4 Mt l, khi c VPPL xy ra;
4 Hai l, khi c tranh chp v quyn v ngha v php
l m cc ch th khng t gii quyt c;
4 Ba l, khi cc quy nh ca PL khng th mc nhin
c thc hin bi cc ch th nu khng c s can
thip mang tnh t chc ca NN.
4 Bn l, trong trng hp NN thy cn thit phi
tham gia vo mt s QHPL c th vi mc ch kim
tra, gim st nhm bo m tnh ng n ca cc
hnh vi ca cc ch th.
Cc giai on p dng php lut
4(1) Xc nh c trng php l
4(2) La chn QPPL thch hp
4(3) Son tho v ban hnh quyt nh p
dng php lut
4(4) Thc hin quyt nh p dng php
lut
4 (1) Xc nh c trng php l
Xc nh c trng php l, tm quan
trng v nhng tnh tit c th ca s
vic cn gii quyt.
4 (2) La chn QP php lut thch hp
La chn QPPL thch hp p dng v
lm sng t ni dung t tng ca QP
.
4(3) Son tho v ban hnh quyt nh
p dng php lut
- L hnh thc php l, hnh thc th hin chnh thc ca
hot ng ADPL;
- L mt yu t cui cng v mu cht nht ca SKPL phc
tp lm pht sinh QHPL;
- Lun mang tnh cht c th v c bit, v c ban hnh
ch gii quyt nhng trng hp c bit - c th;
- Ch c thc hin mt ln v s chm dt hiu lc khi
c thc hin.
- Hnh thc th hin khng ch l VB m c th bng ming
(c p dng trong trng hp khn cp); c nhng
tn gi (hnh thc php l) nht nh theo quy nh c
th ca PL.
Quyt nh ADPL c nhng c im:
Quyt nh ADPL c nhng c im(tt):
- Thng thng c ban hnh bng mt th tc cht
ch v c th, nhng i khi cng c ban hnh
chp nhong, khng c y cc bc gii
quyt nhng cng vic khn cp.
- Ni dung phi ng thm quyn c quan v ngi
k (ban hnh) phi l ngi c thm quyn k;
- Phi ph hp vi VB ca cp trn; phi ph hp vi
li ch ca NN v li ch hp php ca CD;
- Phi c ban hnh kp thi; phi ng hnh thc
php l v ng mu quy nh;
- Ni dung phi c th, li vn phi r rng, chnh
xc, ngn gn
4 (4)Thc hin quyt nh p dng php lut
- Cc i tng c lin quan c trch nhim thi hnh
quyt nh, c quan ban hnh cng nh nhng c
quan c lin quan c trch nhim bo m vic thi
hnh.
- Trc ht l bng cc bin php vt cht, t chc,
k thut, kim tra vic thc hin, v nu cn c th
p dng cc bin php cng ch thi hnh.
p dng php lut tng t
PL l s phn nh nhng QHXH thng qua ch ch quan
ca nh lm lut. Do , khng phi khi no PL cng bao
qut ht nhng QHXH, ngha l n lun c khong trng.
Bi v hai l do: mt l, khng phi khi no nh lm lut
cng nhn thc mt cch y v chnh xc nhu cu
ca nhng QHXH, phong ph, a dng v phc tp; hai
l, cc QHXH l mt h thng ng, lun pht trin v
bin i m nh lm lut khng th d liu ht c.
iu ny dn n c nhng v vic quan trng, c
ngha v mt php l nhng khng c QPPL, thm ch
khng c QP trong lnh vc tng t. Trong trng hp
ny nh chc trch ADPL tng t.
L do ca vic p dng php lut tng t
p dng php lut tng t(tt)
p dng
tng t QP
L khi c v vic
cn gii quyt
nhng khng c
QPPL, m c QP
iu chnh cho
trng hp
tng t, th c
th p dng QP
tng t.
Cc trng hp p dng php lut tng t
p dng tng t
php lut (hay
tng t lut)
L khi c v vic cn
gii quyt nhng
khng tm thy c QP
tng t th ngi p
dng phi da vo
thc php lut ca
mnh, vo tinh thn
ca PL gii quyt.
c im v vai tr ca hnh thc
hot ng p dng php lut
L hot ng iu chnh c bit - c th, l s iu chnh
b sung tip ni s iu chnh bng cc QPPL (iu chnh
QP). Thng qua hot ng ADPL, nhng QPPL c c
bit ha, c th ha vo nhng trng hp nht nh ca
i sng thc tin.
Mang tnh t chc quyn lc NN. Ngha l, hot ng ny
ch do nhng CQNN, ngi c thm quyn (v c cc
TCXH khi c NN trao quyn) tin hnh theo ch n
phng ca mnh v ch c hiu lc bt buc thi
hnh, trong trng hp khng t nguyn thi hnh th c
quan c thm quyn c th p dng cc bin php cng
ch.
c im v vai tr ca hnh thc
hot ng p dng php lut (tt)
ADPL c tin hnh theo hnh thc th tc rt cht ch, theo
trnh t c nghin cu phn trn.
ADPL mang tnh sng to cao. QPPL ch t ra khun mu, m
hnh ca cch x s hp php cng nh khng hp php v
phng n x l nhng vi phm mu, nhng thc tin th v
cng sinh ng, phong ph v phc tp. Do , i hi ch th
p dng phi c c sng to c th nh gi ng bn cht
ca v vic v p dng ng PL, k c trng hp ADPL tng
t.
Vai tr to ln ca hot ng ADPL th hin ch n l mt giai
on ca c ch iu chnh php lut, nu tin hnh mt cch
khng ng n, th PL hoc s khng th i vo cuc sng,
hoc l i vo mt cch sai lch, lm gim hiu qu hoc thm
ch bin PL thnh v hiu.
+ VI PHM PHP LUT
Khi nim
Cc du hiu c bn ca vi phm php
lut
Cu thnh vi phm php lut
Cc loi vi phm php lut
Nguyn nhn vi phm php lut v nhim
v u tranh phng chng vi phm php
lut
Cc vn nghin cu:
Khi nim
VPPL l hnh vi tri PL xm hi cc QHXH
c PL bo v do cc ch th c NLHV
thc hin mt cch c hoc v gy hu
qu thit hi cho XH.
.
Cc du hiu c bn ca VPPL
BN DU HIU
CA VPPL
HNH VI
HNH NG
HOC KHNG
HNH NG
TRI PL
TRI VI
QUY NH
PHP LUT
C LI
CT
NHN THC
C HV
V HU QU
QUAN H
NHN QU
GIA HV
V HU QU
BN DU HIU
CA VPPL
HNH VI
HNH NG
HOC KHNG
HNH NG
TRI PL
TRI VI
QUY NH
PHP LUT
C LI
CT
NHN THC
C HV
V HU QU
QUAN H
NHN QU
GIA HV
V HU QU
BN DU HIU
CA VPPL
HNH VI
HNH NG
HOC KHNG
HNH NG
TRI PL
TRI VI
QUY NH
PHP LUT
C LI
CH TH
NHN THC
C HV
V HU QU
QUAN H
NHN QU
GIA HV
V HU QU
Cc du hiu c bn ca VPPL
Hnh vi l ngh, t tng ca con ngi
c th th ra bn ngoi bng hnh ng
(hnh vi hnh ng) hoc khng hnh ng
(hnh vi khng hnh ng).
(1) Hnh vi
Cc du hiu c bn ca VPPL (tt)
Tri vi yu cu c th ca cc QPPL hay
tri vi tinh thn ca php lut.
(2) C tnh cht tri php lut
Li th hin quan h, thi tm l tiu cc
ca ch th i vi hnh vi tri PL ca mnh
v i vi hu qu hnh vi .
VPPL l hnh vi tri PL c thc hin bi
nhng ch th c kh nng nhn thc c
hnh vi tri PL v hu qu thit hi m hnh
vi c th gy ra cho XH, nhng vn thc
hin.
(3) C li
C mi quan h nhn qu gia hnh vi
tri PL v hu qu do hnh vi gy ra.
(4) C quan h nhn qu
xc nh r loi vi phm v tn ca 1 hnh vi
VPPL c th, ngoi bn du hiu c bn nu trn,
ngi ta cn phi xc nh r ch th vi phm l ai,
QHXH b xm phm (khch th ca VPPL), mc
thit hi cho XH (hu qu), quan h nhn qu, ng
c, mc ch, phng tin, thi gian, a im vi
phm
Ch :
Cu thnh vi phm php lut
Ch th
Mt ch quan
Khch th
Mt khch quan
Cu thnh VPPL gm bn yu t sau:
Ch th
Ch th ca VPPL phi c NLHV. c th
l c quan, t chc hoc c nhn. Nu l c
quan, t chc th lun c NLHV, cn nu l
c nhn th ty theo tng quy nh c th
ca PL.
Mt ch quan
Mt ch quan gm cc du hiu th hin
trng thi tm l ca ch th, kha cnh bn
trong ca vi phm, l cc du hiu: li
ca vi phm th hin di hnh thc c (c
trc tip hoc c gin tip); hoc v
(v do qu t tin hoc v do cu th),
ng c, mc ch vi phm.
Hnh thc li, ng c, mc ch vi phm c
ngha v cng quan trng nh ti danh
trong lut hnh s, nhng i vi nhiu vi
phm hnh chnh khc th n khng quan
trng lm.
Khch th
Khch th ca vi phm l QHXH b xm
hi. Tnh cht ca khch th l mt tiu ch
quan trng xc nh mc tnh nguy
him ca hnh vi.
Mt khch quan
Yu t ny bao gm cc du hiu: hnh vi
tri php lut, hu qu, quan h nhn qu,
thi gian, a im, phng tin vi phm.
Cc loi vi phm php lut
Vi phm hnh s (ti phm)
Vi phm hnh chnh
Vi phm k lut
Vi phm dn s
Vi phm hnh s (ti phm)
VPHS TP l hnh vi nguy him cao, gy
thit hi ln cho XH, ch c quy nh
trong BLHS.
Vi phm hnh chnh
VPHC vi phm quy nh QLNN nhng
cha n mc ti phm (VPHS), l hnh vi
t nguy him hn v gy thit hi nh hn
cho XH so vi ti phm. C nhiu VBPL quy
nh v VPHC.
Vi phm k lut
L hnh vi VPKL ca NN, ca cc t chc
do cn b, cng chc, vin chc, t chc,
ngi lao ng thc hin.
Vi phm dn s
VPDS l nhng hnh vi vi phm quan h
dn s, tc l quan h m a v php l
gia cc ch th u bnh ng.
Nguyn nhn vi phm php lut v nhim
v u tranh phng chng vi phm php lut
- Mu thun gia QHSX v LLSX;
- Tn d, tp tc li thi ca x hi c cn ri rt
li;
- Trnh dn tr v thc php lut thp ca nhiu
tng lp dn c;
- Hot ng th ch ca cc lc lng phn ng;
- Nhng thiu st trong hot ng qun l ca NN;
- Tn ti s t ngi bm sinh c xu hng t do v
t chc;
+ TRCH NHIM PHP L
Khi nim trch nhim php l
c im ca trch nhim php l
Cc loi trch nhim php l
= Cc vn nghin cu:
Khi nim trch nhim php l
TNPL th hin s nh gi xu v s ln
n ca NN i vi hnh vi VPPL v ch th
thc hin hnh vi .
TNPL l s phn ng tiu cc ca NN i
vi cc ch th thc hin VPPL.
Th hin vic p dng cc bin php
mang tnh cht trng pht hoc khi phc
li nhng quyn v li ch hp php b xm
hi, gy cho ch th nhng thit hi nht
nh v vt cht hoc tinh thn.
c im ca trch nhim php l
C s thc t ca TNPL l VPPL.
C s php l ca vic truy cu TNPL l quyt nh
do CQNN hoc ngi c thm quyn ban hnh trn
c s xem xt, gii quyt v vic vi phm c hiu
lc php lut.
Cc bin php TNPL l mt loi bin php cng ch
NN c th: mang tnh cht trng pht hoc khi
phc li nhng quyn v li ch b xm hi v ng
thi c p dng ch trn c s nhng quyt nh
ca c quan hoc ngi c thm quyn.
Cc loi trch nhim php l
Trch nhim hnh s
Trch nhim hnh chnh
Trch nhim dn s
Trch nhim k lut
Trch nhim vt cht
Trch nhim hnh s
- Do tnh cht nghim trng ca VPHS nn y l
trch nhim nghim khc nht.
- Th tc p dng TNHS c PL quy nh rt cht
ch v ch c ta n mi c quyn xt x ti phm
v ra cc bn n hnh s.
- Th hin s bt bnh ng v a v php l gia nh
nc v ti phm.
- Ch c c nhn mi phi chu TNHS; t chc khng
phi chu TNHS.
- TNHS do chnh c nhn VPHS phi gnh chu m
khng th chuyn cho cc ch th khc.
Trch nhim hnh chnh (TNHC)
- L dng trch nhim p dng i vi cc hnh vi t
nguy him hn ti phm nn hnh pht chnh ch
cnh co hoc pht tin, th tc x l cng n
gin.
- C nhiu c quan (ch yu l c quan hnh chnh
NN) c quyn ra quyt nh x pht.
- C s bt bnh ng v a v php l gia c quan
p dng TNHC vi ngi VPHV.
Trch nhim dn s
- L bin php ch yu mang tnh cht bi hon v
nhng thit hi gy ra do vi phm ngha v trong
quan h dn s m ta n hoc CQNN nu ng ra
x l th ch vi t cch trng ti, tuy nhin phn
xt ca n mang tnh bt buc thi hnh.
Trch nhim k lut
- c p dng i vi nhng VPKL trong ni b c
quan, t chc NN hoc t chc kinh t phi NN.
- Nn bin php k lut mang tnh cht ring: khin
trch, cnh co, nh ch cng tc buc thi vic
hoc chm dt hp ng lao ng trc thi hn
(sa thi).
- Do c quan ch qun p dng i vi cc ng s
thuc quyn qun l ca c quan .
Trch nhim vt cht
- L loi bin php TNPL c bit th hin vic cng
chc, vin chc NN v ngi lao ng khc phi bi
hon cho NN, cho ngi s dng lao ng khc thit
hi do hnh vi tri PL ca mnh gy ra.
- TNVC ni chung c p dng theo nguyn tc ca
TNDS, nhng c s pht sinh TNVC c th l VPHS,
VPHC, VPKL hoc VPDS.
D. THC PHP LUT V PHP CH
+ THC PHP LUT
+ PHP CH
+ TNG CNG PHP CH XHCN TRONG
GIAI ON CCH MNG HIN NAY
= Cc vn nghin cu:
+ THC PHP LUT
Khi nim thc php lut
Quan h gia thc php lut v php
lut
Ni dung nghin cu
Khi nim thc php lut
YTPL l tng th nhng hc thuyt, t tng, tnh
cm ca con ngi th hin thi , s nh gi v
tnh cng bng hay khng cng bng, ng n hay
khng ng n ca PL hin hnh, PL trong qu kh
v PL cn phi c, v tnh hp php hay khng hp
php trong cch x s ca con ngi, trong hot
ng ca c quan, t chc.
Khi nim thc php lut (tt)
4 T tng php lut: l tng th nhng t tng,
quan im, phm tr, khi nim, hc thuyt v PL,
tc l mi vn l lun v PL, v thng tng kin
trc php l ca XH.
4 Tm l php lut: c th hin qua thi , tnh
cm, tm trng, xc cm i vi PL v cc hin
tng php lut khc, c hnh thnh mt cch t
pht thng qua giao tip v di tc ng ca cc
hin tng php l, l phn ng trc tip v cp
u tin, phn ng mt cch t nhin ca con
ngi i vi cc hin tng .
Cc b phn ca thc php lut:
Quan h gia thc php lut v PL
Mt l, YTPL l tin , c s trc tip cho
hot ng xy dng php lut.
Hai l, YTPL l c s cho s THPL, bo v
php lut, c bit l cho hot ng ADPL.
Ba l, php lut cng tc ng ngc tr
li ti YTPL.
+ PHP CH
Khi nim php ch
Nhng nguyn tc ca php ch
Nhng bo m i vi php ch
Khi nim php ch
Php ch l s yu cu, i hi mi CTPL (cc c
quan, cng chc, vin chc NN, cc TCKT, TCXH v
mi CD) phi thc hin mt cch bnh ng, nghim
minh v thng nht php lut.
Php ch cn c hiu l phng php, ch
QLXH, l nguyn tc t chc v hot ng ca b
my NN v c h thng chnh tr, cng l nguyn tc
x s ca mi CD.
Nhng nguyn tc ca php ch
- Bo m tnh thng nht ca php ch: PL phi
c nhn thc v thc hin thng nht trn ton
b lnh th v tt c cc ngnh, cc lnh vc.
- Bo m tnh ti cao ca Hin php v cc o lut.
- Mi ch th u c ngha v phi chp hnh php
lut, bnh ng trc PL: hnh pht i vi mi ch
th VPPL, cng nh quyn v ngha v ca h l
nh nhau, khng phn bit tng lp, ngun gc
xut thn, a v XH, ni ging, tn ngng
- Thit lp c ch cng dn thc hin cc quyn,
t do c php lut ghi nhn v bo v cc
quyn, t do trc cc vi phm.
Nhng nguyn tc ca php ch (tt)
- Pht hin, ngn chn kp thi v x l nhanh chng,
cng minh mi VPPL. Nhim v ny l ca mi CQNN,
TCXH v mi CD, nhng trc ht l ca cc c quan
bo v php lut. Tc l php ch phi nghim minh.
- Tnh thng nht ca php ch ph hp hi ha vi tnh
hp l. Bi v, mi ngnh, mi lnh vc, mi a phng
u c nhng c im ring, nn PL mun c thi
hnh thng nht trong c nc th n phi c tnh hp
l. Ngha l n phi ph hp vi c im ca a
phng, ngnh, lnh vc, phi t trn c s pht huy
quyn ch ng, sng to ca c s trong khun kh
PL. Khi c c s thy PL cha hp l th vn phi chp
hnh, ng thi kp thi kin ngh ln cp trn.
- Tun th nghim minh k lut NN v XH.
Nhng m bo i vi php ch l nhng
iu kin khch quan ca s pht trin x
hi v nhng phng tin do NN v cc
TCXH to ra nhm m bo cho cc CTPL
thc hin nghim chnh php lut.
4 Khi nim
- Nhng m bo kinh t - s pht trin ca nn kinh t l
bo m c bn i vi php ch. Nhng m bo kinh t
l c s ca tt c nhng m bo khc i vi php ch.
- Nhng m bo chnh tr - l tt c cc yu t ca h
thng chnh tr, nn dn ch.
- Nhng m bo t tng l h t tng XHCN, nhng
gi tr t tng v o c ca dn tc, s thng nht
ca chnh tr, t tng v o c, tnh hu ngh quc t
v sn, s pht trin trnh vn ha c bit l vn ha
php l ca nhn dn.
- Nhng m bo php l l nhng hot ng ca c
quan bo v PL nhm u tranh vi cc vi phm php
ch, bo v li ch ca XH, quyn v t do ca CD, ngn
nga nhng VPPL.
- Nhng bo m x hi l tng th nhng bin php do
cc TCXH thc hin nhm u tranh chng nhng VPPL.
+ TNG CNG PHP CH XHCN TRONG
GIAI ON CCH MNG HIN NAY
y mnh cng tc xy dng php lut
T chc tt cng tc THPL
Tin hnh thng xuyn, kin tr cng
tc kim tra, gim st, x
= Cc ni dung nghin cu:
y mnh cng tc xy dng php lut
- HTPL ca ta cha hon thin. C nhng nhm
QHXH quan trng nhng cha c iu
chnh. C nhng VBPL hin hnh cn chng
cho, mu thun hoc li thi. Cng tc tp
hp ha v php in ha tin hnh chm.
- PL phi phn nh ng nhng quy lut v nhu
cu khch quan ca s pht trin XH.
- Cn trnh khuynh hng ch quan, nng vi
hoc bo th, tr tr.
T chc tt cng tc THPL
- Tng cng cng tc gii thch PL, lm sng
t ni dung, ngha ca cc QPPL. Cng tc
ny ng thi l c s cho vic tuyn truyn
v gio dc PL.
- y mnh cng tc thng tin, tuyn truyn,
gio dc php lut, nng cao thc php lut
v vn ha php l ca nhn dn.
- Ch trng o to, bi dng cn b php l
v cn b hnh chnh NN.
T chc tt cng tc THPL (tt)
- Kin ton t chc cc c quan lm cng tc
php lut, php ch. Xc nh r v i mi c
cu t chc, nhim v, quyn hn, nguyn tc
hot ng ca cc c quan ny v phng
thc lnh o ca cc cp y ng cng nh
ca cp trn i vi chng. To ra nhng iu
kin vt cht cn thit cc c quan hot
ng.
- Phi c s tng kt rt kinh nghim thng
xuyn pht hin v khc phc nhng sai
st trong qu trnh t chc THPL.
tc kim tra, gim st, x l VPPL
- Mi hnh vi VPPL phi c x l nghim
minh bo m nguyn tc mi ngi u bnh
ng trc php lut. Tin hnh thng
xuyn cng tc kim tra, gim st, pht hin
nhng sai st trong hot ng bo v php
lut.
- Cc c quan lm cng tc bo v php lut
cn phn ng nhanh chng v hiu qu i
vi cc VPPL, pht hin kp thi, lm sng t
v x l cc v vi phm mt cch ng n,
kp thi.
tc kim tra, gim st, x l VPPL (tt)
- lm tt cng tc kim tra, gim st, x l cc vi phm
cn kt hp sc mnh ca cc c quan bo v php lut
vi sc mnh ca d lun qun chng. Phi c nhng
hnh thc phong ph thu ht ng o nhn dn vo
hot ng kim tra cng nh pht hin v x l VPPL.
- Ngoi cc bin php trn, cn phi thy rng, s lnh
o ca ng l mt bo m cao nht i vi php ch.
Cng tc tng cng php ch cn thit phi t di s
lnh o ca ng. Hin nay ng ta ang i mi hnh
thc, phng php v ni dung lnh o ca mnh i
vi hot ng bo v php lut. iu nhm mc ch
tin hnh c hiu qu hn cng tc tng cng php ch,
bo v trt t php lut.
CHNG IV: HNH THC V H
THNG PHP LUT VIT NAM
A. HNH THC PHP LUT (HTBT&HTBN)
B. H THNG VN BN QUY PHM PHP
LUT VIT NAM (HTBN)
C. H THNG PHP LUT VIT NAM (HTBT)
D. KHI QUT V CC NGNH LUT TRONG
H THNG PHP LUT VIT NAM
= Cc vn nghin cu:
A. HNH THC PHP LUT
+ Khi nim hnh thc php lut
+ Hnh thc bn trong ca php lut
+ Hnh thc bn ngoi ca php lut
+ Khi nim hnh thc php lut
Hnh thc ca PL l s biu hin ra bn
ngoi ca PL, l phng thc, dng tn
ti thc t ca PL.
Hnh thc PL c hai dng:
+Hnh thc bn trong
+Hnh thc bn ngoi
+ Hnh thc bn trong ca PL (HTPL)
PL c xy dng v ban hnh da trn cc nguyn tc PL - l
nhng t tng c bn ch o hot ng xy dng v thc
hin PL.
Cu trc ca PL bi cc b phn:
HTPL l mt chnh th thng nht cc b phn hp thnh
(ngnh lut, ch nh PL, QPPL) mang nhng c im, ni
dung t trn c s nhng nguyn tc thng nht ca PL mt
QG.
Ngnh lut l h thng cc QPPL iu chnh mt lnh vc QHXH
nht nh vi nhng phng php iu chnh nht nh, c
th.
Ch nh PL l h thng cc QPPL iu chnh mt nhm cc
QHXH cng loi trong cng mt ngnh lut.
QPPL l t bo xy dng nn ton b HTPL, l b phn cu
thnh nh nht ca n.
.
HNH THC BN TRONG CA PL (HTPL)
NGNH NGNH NGNH NGNH
LUT LUT LUT LUT
NGNH NGNH NGNH NGNH
LUT LUT LUT LUT
CH CH CH NGNH NGNH NGNH
NH NH NH
CH CH CH LUT LUT LUT
NH NH NH
CH CH CH
NH NH NH
+ Hnh thc bn ngoi ca PL (ngun
ca PL)
L nhng ci cha ng cc QPPL, l s
th hin ra bn ngoi, dng tn ti thc t
ca cc QPPL, cn gi l ngun ca PL.
C ba loi ngun ph bin:
4 TQP
4 TLP
4 VBPL
+ Hnh thc bn ngoi ca PL (ngun
ca PL) (tt)
4 TQP l nhng tp qun lu truyn trong XH,
ph hp vi li ch ca giai cp thng tr
c NN tha nhn, lm cho chng tr thnh
quy tc x s mang tnh bt buc chung v
c NN m bo thc hin.
4 TLP l cc quyt nh, cch gii quyt v vic
ca cc c quan hnh chnh hoc xt x c
NN tha nhn l khun mu gii quyt
nhng v vic tng t.
4 VBPL l php lut do NN ban hnh (t ra).
B. H THNG VN BN QUY PHM PHP
LUT VIT NAM
+ VN BN QUY PHM PHP LUT
+ HIU LC CA VN BN QUY PHM PHP
LUT
+ VN BN QUY PHM PHP LUT
Khi nim vn bn quy phm php lut
Cc loi vn bn quy phm php lut ca
Vit Nam
Ni dung nghin cu:
Khi nim vn bn quy phm php lut
-VBQPPL l mt loi VBPL.
-VBPL c hiu l quyt nh do CQNN
hoc ngi c thm quyn ban hnh.
Phn bit VBPL vi VBQPPL
Khi nim vn bn quy phm php lut (tt)
VB ch o: l VB quy nh cc ng li, ch
trng, chnh sch.
VBQPPL: l loi VB cha ng cc QPPL.
VB c bit: l VBADPL, l mt loi VB mang
tnh c th, c bit.
VBPL c ba loi:
.
PHN BIT VBQPPL VI VBPL
VBPL
CQNN HOC NGI C
THM QUYN BAN HNH
VB
CH O
QUY NH
NG LI,
CH TRNG,
CHNH SCH
VB
QPPL
LOI VB
C CHA
QUY PHM
PHP LUT
VB
C BIT
QUYT NH
ADPL, MANG
TNH C BIT,
C TH
Kn: VBQPPL l hnh thc th hin ca cc
quyt nh PL do CQNN hoc ngi c
thm quyn ban hnh theo trnh t v vi
tn gi nht nh trc tip lm thay i h
thng QPPL nhm iu chnh mt loi
QHXH nht nh.
C tnh bt buc chung, tc l c hiu lc i vi
mt phm vi i tng khng xc nh hoc tng
i khng xc nh.
c p dng nhiu ln v lu di - y l tnh cht
r rng ca quy tc x s.
Nu ch p dng 1 ln th hiu lc ca VB vn tn ti
mc d thc hin - y l loi VBQPPL c bit.
Mt trong ba du hiu nhn bit VBQPPL:
S thay i h thng VBQPPL c th c
thc hin bng cc cch khc nhau nh:
ban hnh mi, nh ch, sa i, bi b
hoc thay i phm vi hiu lc ca n.
S thay i h thng VBQPPL:
Cc loi VBQPPL ca Vit Nam (2
Lut ban hnh VBQPPL)
4 (1) Hin php, lut, ngh quyt ca QH.
4 (2) Php lnh, ngh quyt ca UBTVQH.
4 (3) Lnh, quyt nh ca CTN.
4 (4) Ngh nh ca CP.
4 (5) Quyt nh ca TTg.
4 (6) Ngh quyt ca Hi ng Thm phn TANDTC, Thng t ca
CATANDTC.
4 (7) Thng t ca VTVKSNDTC.
4 (8) Thng t ca B trng, Th trng c quan ngang b.
4 (9) Quyt nh ca Tng Kim ton Nh nc.
4 (10) Ngh quyt lin tch gia UBTVQH hoc gia CP vi c
quan trung ng ca t chc chnh tr - x hi.
4 (11) Thng t lin tch gia CATANDTC vi VTVKSNDTC; gia
B trng, Th trng c quan ngang b vi CATANDTC,
VTVKSNDTC; gia cc B trng, Th trng c quan ngang
b.
4 (12) VBQPPL ca HND, UBND.
4 Hin php ca Quc hi
L lut c bn, lut gc cho vic t chc v
hot ng ca NN v QLXH.
NN ta c bn bn HP: 1946, 1959, 1980 v
1992 (c sa i, b sung nm 2001).
Mi ln ban hnh HP mi hoc sa i c bn
HP u ghi nhn nhng bc ngot lch s
quan trng.
.
CC BN HIN PHP VIT NAM
1946 1959 1980 1992
1945 1954 1975 1986
(1) (5) (5) (6)
4 Hin php ca Quc hi (tt)
- Quy nh mi vn bao qut nht ca
NN v XH, iu chnh nhng QHXH quan
trng v n nh nht;
- Do c quan quyn lc NN cao nht ban
hnh;
- C hiu lc php l cao nht.
+ c im ca Hin php:
4 Lut ca Quc hi
Lut l VB c th ha HP, iu chnh mt loi
vn , loi QHXH c bn, quan trng.
Lut do QH ban hnh v c hiu lc php l
cao, ch sau HP.
QH cn ban hnh cc b lut l VB thuc loi
lut nhng c tnh tng hp hn lut, phm vi
iu chnh rng hn, bao qut hn, trn vn
mt lnh vc QHXH quan trng.
4 Ngh quyt ca Quc hi
QH cn ban hnh ngh quyt ch o cc
vic c th.
Cc ngh quyt ca QH thng thng khng
phi l VBQPPL, tuy hiu lc php l ca n
rt cao.
4 Php lnh ca UBTV Quc hi
Php lnh ca UBTVQH l VB c th ha
HP, c ni dung v vai tr gn nh lut.
Do QH khng hp thng xuyn, nn
nhiu vn ng l thuc quyn hn ca
QH quy nh bng lut, nhng phi giao
cho UBTVQH ban hnh bng php lnh.
4 Ngh quyt ca UBTVQH
Ngh quyt ca UBTVQH l cc VB c th
mang tnh c bit hoc QP
N quy nh, gii quyt nhng vn t
chc ni b.
4 Lnh, quyt nh ca CTN
Lnh: CTN ban hnh lnh v quyt nh, nhng
thng thng ch lnh l VB c ngha chung,
thng c s dng cng b chnh thc tt c
cc lut v php lnh.
Quyt nh: thng c s dng gii quyt
nhng vn c th thuc thm quyn ca CTN.
4 Ngh nh ca CP v quyt nh
ca TTg
Ngh nh ca CP: c th ha lut, php lnh,
hoc quy nh, t chc cc c quan trc thuc b
my hnh php, quy nh cc vn mi pht sinh
trong hot ng qun l v do ngh nh lun l
VBQP.
Quyt nh ca TTg: TTg thc hin quyn hn
ca mnh, trong c nhiu VB mang tnh QP.
4 Thng t ca b trng, th
trng c quan ngang b
Thng t gii quyt cc vn thuc tng
ngnh, lnh vc c th thuc phm vi quyn
hn ca b v c quan ngang b.
Thng t lun mang tnh QP nhng l QP
mang tnh cht hng dn, gii thch.
4 Quyt nh ca Tng Kim ton Nh nc
4 Ngh quyt lin tch gia UBTVQH hoc gia CP vi c
quan trung ng ca t chc chnh tr - x hi.
4 Thng t lin tch gia CATANDTC vi VTVKSNDTC; gia B
trng, Th trng c quan ngang b vi CATANDTC,
VTVKSNDTC; gia cc B trng, Th trng c quan ngang b
4 Ngh quyt ca HND cc cp
L VB iu chnh cc QHXH trn cc lnh
vc thuc phm vi thm quyn ca chnh
quyn P, c ban hnh trn k hp ca
HND bng hnh thc biu quyt theo a
s.
4 Quyt nh, ch th ca UBND cc cp
Quyt nh, ch th ca UBND cc cp v ca
ch tch y ban c ban hnh trong phm vi
thm quyn ca y ban thc hin nhng
VBPL ca cp trn v ca HND cng cp.
4 Ngoi ra, cc c quan chuyn mn ca UBND cp tnh
v cp huyn (cc s, phng, ban,), cc CQQLNN c
s (ban lnh o x nghip, n v s nghip NN) cng
c quyn ban hnh cc quyt nh thc hin nhim
v, chc nng ca mnh.
Hnh thc VB ca cc c quan ny thng l
quyt nh v ch th.
+ HIU LC CA VBQPPL
Khi nim
Hiu lc theo khng gian (lnh th)
Hiu lc theo thi gian
Hiu lc theo i tng p dng
Khi nim
Khi ni n hiu lc ca VBQPPL hay ca
bn thn QP cha trong VB , l ni n
cp hiu lc php l cao hay thp,
phm vi tc ng theo lnh th (khng
gian), theo thi gian v theo i tng thi
hnh.
Hiu lc theo khng gian (lnh th)
VBQPPL ca CQTW c hiu lc trong phm vi
c nc; VB ca CQNN P ch c hiu lc
phm vi P tng ng.
VB ca b c hiu lc phm vi c nc nhng
ch gii hn phm vi ngnh v lnh vc m
b qun l.
Ngoi ra, i khi VB ca CQTW ch c hiu lc
trong mt vng nht nh hoc cng c th
ch trong phm vi mt ngnh, lnh vc nht
nh.
Hiu lc theo thi gian
L khong thi gian c hiu lc ca VBQPPL, c xc
nh:
Ngy bt u c hiu lc thng c ghi trc tip
cui VB. Nu khng th p dng quy tc: hiu lc bt u
t ngy cng b, truyn t n ngi thi hnh hoc
ngy thng qua.
Ngy chm dt hiu lc l ngy thi hn hiu lc ghi
trong VB ht, hay l ngy b mt VB ca c quan
hoc ngi c thm quyn sa i, nh ch hoc bi b.
Hiu lc ca VB cng c th b tm thi nh ch bi c
quan ban hnh VB hoc c quan cp trn c thm
quyn.
Hiu lc theo thi gian ca VB cng c th ch xut hin
khi c nhng tnh hung, hon cnh nht nh c ch
r trong .
Hiu lc theo thi gian (tt)
NN ta khng quy nh hiu lc tr v trc
ca VBPL - hiu lc hi t - ngha l khng p
dng nhng quy tc trong VBPL cho nhng
trng hp xy ra trc thi im VB c
hiu lc.
Trng hp ngoi l: vn p dng HLHT nu
iu ph hp vi li ch chung, khng tri
o l, l cng bng, ch ngha nhn o.
Hiu lc hi t
.
HIU LC HI T (tt)
BLHS 1985 VPHS
(Loi TP A)
1990
BLHS 1999
2004
BT C
BLHS 1985
1991
BLHS 1999
2005
BT C
K
O
QUY NH T HNH
QUY NH T HNH K
O
QUY NH T HNH
VPHS
(Loi TP B)
QUY NH T HNH
Hiu lc theo i tng p dng
Nhn chung, cc VBQPPL c hiu lc i
vi mi CD, c quan, t chc trong phm vi
lnh th tng ng thuc quyn qun l
ca c quan ban hnh
Nhng nhiu VB ch c hiu lc i vi
nhng loi i tng nht nh.
C. H THNG PHP LUT VIT NAM
+ KHI NIM H THNG PHP LUT VIT
NAM
+ NHNG CN C PHN NH H THNG
PHP LUT THNH NHNG NGNH LUT
+ PHN BIT H THNG PHP LUT V H
THNG VN BN PHP LUT
+ KHI NIM H THNG PHP LUT VN
4 Khi nim
4 c im HTPLVN
4 Cc nguyn tc ca HTPLVN
4 QPPL, ch nh PL hoc phn ngnh lut,
ngnh lut
Cc vn nghin cu:
4Khi nim
HTPLVN l mt chnh th thng nht cu
thnh bi cc ngnh lut, cc ch nh PL
khc nhau, iu chnh nhng lnh vc,
nhm QHXH cng loi (c cng ni dung,
c im v tnh cht) tn ti khch quan
ph hp vi s pht trin khch quan ca
ch KT, chnh tr - XH.
4Khi nim(tt)
PL l h thng cc quy tc x s (QP) do NN
ban hnh hoc tha nhn, l nhng quy tc
nm trong mt chnh th thng nht, c quan
h cht ch vi nhau, to thnh HTPL ca QG.
Biu hin tnh thng nht ca PL cc nc
XHCN l s phn chia h thng y thnh
nhng ngnh, phn ngnh, cc ch nh PL
iu chnh nhng lnh vc, nhm QHXH nht
nh.
Nhng nhm QHXH y ging nhau v ni
dung v tnh cht, tn ti khch quan.
4c im HTPLVN
Tnh khch quan
Tnh thng nht, hi ha bn trong
S phn chia HTPL thnh nhng b
phn cu thnh
Tnh khch quan
Tnh khch quan: th hin tnh ph thuc ca c
HTPL, ca tng ngnh lut, ch nh PL v c tng
QPPL vo tn ti XH.
Ngha l cc quan h KT, chnh tr XH ca thc
tin khch quan quyt nh s tn ti cng nh c
im, ni dung, tnh cht ca c HTPL v tng b
phn cu thnh ca n.
Tnh thng nht, hi ha bn trong
Trc ht, v mt khch quan, n c quyt nh
bi tnh thng nht ca ch KT, chnh tr - XH.
Trong cc QG quyn lc b chia s, phn quyn ct
c th kh c th ni c HTPL thng nht.
Hai l, h thng y c xy dng v c thc
hin da trn nhng nguyn tc chung - nhng t
tng ch o thng nht.
Ba l, s lin kt cht ch, hi ha, khng mu
thun nhau gia cc QPPL trong tng VB, tng ch
nh, tng ngnh lut v gia tt c cc b phn y
vi nhau trong HTPL.
S phn chia HTPL thnh nhng b
phn cu thnh
Mt h thng c c cu bn trong ca n.
HTPL bao gm cc tiu h thng hp thnh l
cc ngnh lut.
Cc ngnh lut li bao gm cc tiu h thng
nh hn hp thnh l cc ch nh PL hoc
phn ngnh lut.
Cc ch nh c hp thnh t nhng QPPL.
4Cc nguyn tc ca HTPLVN
Nguyn tc tt c quyn lc thuc v
nhn dn
Nguyn tc dn ch XH ch ngha
Nguyn tc nhn o
Nguyn tc thng nht gia quyn v
ngha v
Nguyn tc cng bng
Nguyn tc tt c quyn lc thuc v
nhn dn
Ni dung ca PL cng nh hot ng t chc
thc hin, p dng PL phi th hin tnh ton
quyn ca nhn dn, qun trit t tng nhn
dn l ch th cao nht ca quyn lc.
c ghi nhn ti 2, HP92.
Nguyn tc dn ch x hi ch ngha
PLXHCN phi th hin cc phng din
ca nn dn ch nh:
M rng cc quyn t do, dn ch;
nh ra nhng hnh thc v bin php hu
hiu nhn dn tham gia qun l cc
cng vic ca NN;
Trng tr nghim khc nhng hnh vi vi
phm cc quyn t do, dn ch ca CD.
Nguyn tc nhn o
Ton b HTPL phi thm nhun s quan tm
i vi con ngi.
Con ngi l trung tm ca mi ng li,
chnh sch v PL.
PL khng ch l phng tin bo v quyn v
li ch hp php ca CD, tnh mng v sc
khe ca con ngi, m cn to ra mi iu
kin mi ngi t xy dng mt cuc sng
hnh phc.
Nguyn tc nhn o (tt)
Khi quy nh trch nhim php l, PL khng c mc
ch gy au kh v mt th xc hoc h thp danh
d ca c nhn m mong mun gio dc con ngi
tr v vi cuc sng lng thin.
Phng php tc ng ca PL ln i sng XH l
gio dc, thuyt phc l ch yu, cn cng ch
c p dng khi gio dc, thuyt phc khng em
li hiu qu.
Nguyn tc thng nht gia quyn v
ngha v
Khng tha nhn c quyn ca bt k ai,
khng ai c c n c hng nhiu quyn
m li khng phi thc hin ngha v.
Mt khc, cng khng mt ai ch c ngha v
m khng c hng quyn.
51 HP 92 quy nh: quyn CD khng tch
ri khi ngha v CD.
Trong xy dng PL cn qun trit t tng:
quyn phi i i vi ngha v, c quyn phi
c ngha v v ngc li, quyn v ngha v
phi tng ng, ph hp vi nhau.
Nguyn tc cng bng
L nguyn tc bao trm ca PL bi PL theo ngha
chn chnh l cng l, l nhng i lng biu th s
cng bng.
PL thc nh phi l s cng bng c cng c v
mt QP. Cng bng XH l s cng bng trong quan
h ca cc thnh vin XH m tiu chun c bn ca
n l li ch ca con ngi.
Trong phn phi sn phm, cng bng c ngha l
tng quan hp l gia mt bn l hnh vi ca CD,
s ng gp cng sc lao ng ca h cho XH v
mt bn l thi , s i x ca XH.
Nguyn tc cng bng (tt)
Trong QLNN, cng bng i hi s xc lp phm vi
ti thiu nht ca cng quyn v xc nh y
nhng m bo cho ngi b qun l phng
chng cc hin tng lm dng quyn lc, vi phm
cc quyn t do, dn ch ca CD.
Trong cng ch NN, cng bng c ngha l ch phi
chu trch nhim php l khi vi phm PL, mc
trch nhim phi tng xng vi mc vi phm.
Ngy nay, cn thng ni n hai nguyn tc: c
lm tt c nhng g m PL khng cm v ch c
lm nhng g m PL cho php
4 QPPL, ch nh PL hoc phn ngnh
lut, ngnh lut
QPPL
Ch nh PL
Ngnh lut
QPPL
QPPL l phn t cu thnh nh nht ca
HTPL.
Ch nh php lut
L h thng nh trong ngnh lut hoc
phn ngnh lut, l mt nhm nhng QPPL
c quan h cht ch vi nhau iu chnh
mt nhm cc QHXH cng loi - nhng
QHXH cng ni dung, tnh cht c lin h
mt thit vi nhau.
Ngnh lut
Ngnh lut l mt tiu h thng ln nht
ca HTPL ca mt QG.
Mi ngnh lut iu chnh mt lnh vc
QHXH nht nh c tnh c th.
Trong thnh phn mt vi ngnh lut, bn
cnh cc ch nh PL cn c nhng b
phn ln hn gi l phn ngnh lut.
Phn ngnh lut l mt nhm QPPL
iu chnh mt nhm QHXH cng loi cu
thnh i tng c bn ca ngnh lut.
+ NHNG CN C PHN NH H THNG
PHP LUT THNH NHNG NGNH LUT
4c im, c cu bn trong ca cc
HTPL trn th gii
4i tng iu chnh v phng php
iu chnh
Cc vn nghin cu:
4 c im, c cu bn trong ca cc
HTPL trn th gii
HTPL Anh - M v thuc Anh - M (hay cn gi l thng lut
hay Common Law): l HTPL ch yu s dng n l lm ngun
ca PL.
HTPL cc nc hi gio: l HTPL cc nc c quc gio l o
hi, c t nn tng l Kinh thnh Coran.
HTPL cc nc XHCN phn chia HTPL ca mnh thnh cc
ngnh lut (phn ngnh lut), ch nh PL. HTPL ny s dng
VBPL l ngun lut ch yu.
HTPL chu u lc a phn chia HTPL thnh cng php v t
php.
Cng php: l lnh vc PL iu chnh nhng loi QHXH lin
quan ti li ch cng cng, li ch NN, bao gm cc ngnh lut
nh: lut NN (lut HP), LHC, lut ti chnh, LHS,
T php: l lnh vc PL iu chnh nhng QHXH lin quan ti li
ch ring l ca CD, t chc, nh: lut dn s, lut lao ng,
lut thng mi
4 i tng iu chnh v phng php
iu chnh
Khoa hc php l XHCN quan nim rng s khc
bit v i tng iu chnh ca PL (nhng QHXH
c PL tc ng ti, hng ti) l cn c phn
nh cc ngnh lut.
Mi ngnh lut iu chnh mt lnh vc QHXH c
th i tng iu chnh.
i tng iu chnh
4 i tng iu chnh v phng php
iu chnh (tt)
TC ch l cn c u tin, ch yu phn nh
ranh gii gia cc ngnh lut.
Trong nhiu trng hp, c nhng QHXH rt gn
nhau, nhng PPC rt khc nhau, do cc QPPL
iu chnh cc QHXH cng thuc nhng ngnh
lut khc nhau.
PPC l cn c th hai rt quan trng c tnh cht
b tr cho cn c th nht xc nh, phn nh
chnh xc ranh gii gia cc ngnh lut.
Phng php iu chnh
Phng php iu chnh(tt)
PPC l cch thc m NN s dng trong PL
tc ng ti cch x s ca nhng ch th -
nhng c quan, t chc, c nhn tham gia cc
QHXH.
Cn c vo TC v PPC, HTPL VN c
phn nh thnh nhng ngnh lut c bn:
1) Ngnh Lut NN (Ngnh Lut HP); 2) Ngnh
LHC; 3) Ngnh Lut ti chnh; 4) Ngnh Lut t
ai; 5) Ngnh Lut dn s; 6) Ngnh Lut lao
ng; 7) Ngnh Lut hn nhn v gia nh; 8)
Ngnh Lut t tng dn s; 9) Ngnh LHS; 10)
Ngnh Lut t tng hnh s; 11) Ngnh Lut KT;
12) Ngnh Lut quc t.
.
12 NGNH LUT CA HTPL VIT NAM
NGNH
LUT
NH
NC
NGNH
LUT
HNH
CHNH
NGNH
LUT
HNH
S
NGNH
LUT
TT HNH
S
NGNH
LUT
DN
S
NGNH
LUT
TT DN
S
NGNH
LUT
HN &
G
NGNH
LUT
KINH
T
NGNH
LUT
TI
CHNH
NGNH
LUT
LAO
NG
NGNH
LUT
T
AI
NGNH
LUT
QUC
T
+ PHN BIT HTPL V HTVBPL
HTPL l c cu bn trong ca PL, gm cc ngnh
lut, cc phn ngnh lut v cc ch nh PL l
nhng nhm QPPL c tp hp theo nhng tiu
chun khc nhau v phm vi, i tng iu chnh
v phng php iu chnh.
Cn HTVBPL l khi nim lin quan ti hnh thc
biu hin bn ngoi ca PL, phn nh tnh trng
ngun ca PL (cc b lut, o lut, php lnh, ngh
nh, thng t, quy ch, iu l, v.v), quan h qua
li gia chng trong mt chnh th thng nht.
+ PHN BIT HTPL V HTVBPL (tt)
Cc QPPL pht sinh trn c s nhu cu iu chnh
ca nhng QHXH tn ti mt cch khch quan.
Nhng h thng cc VBQPPL chu nh hng bi
yu t ch quan ch ca nh lm lut, nh trnh
k thut lp php, s nh gi tm quan trng
ca tng loi QP.
+ PHN BIT HTPL V HTVBPL (tt)
Gia HTPL v HTVBPL c mi tng quan cht ch.
HTPL l c s cho cng tc h thng ha cc VBPL.
Bi v, HTPL l yu t quyt nh vic h thng ha
cc ngun ca PL theo du hiu ngnh, tp trung
cc QP hay cc ch nh PL trong cc VB php in
ha hay cc tuyn tp lut l.
Mt nc c HTVBPL hon chnh khi c c im:
C cu hon chnh, thng nht v n nh.
- l h thng c sp xp theo th bc cao thp v
hiu lc php l mt cch hp l.
- ng thi, mi lnh vc QHXH quan trng v c bn u
c iu chnh, khng c khong trng, khng mu
thun, hi ha khng ch trong ni dung tng VB m
trong c ngnh lut v gia cc ngnh lut vi nhau.
- Cc QPPL thng c hiu lc lu di, t b sa i, bi b,
mc du n khng cng nhc, bt bin.
Vai tr ca cc o lut ngy cng c cao.
Ni dung, hnh thc (bao gm hnh thc php l v hnh
thc c cu - k thut) cng nh trnh t ban hnh cc
VBPL phi tha mn y cc yu cu hp php v hp
l.
D. KHI QUT CC NGNH LUT TRONG
HTPLVN
I. NGNH LUT NN
II. NGNH LHC
III. NGNH LHS
IV. NGNH LUT T TNG HNH S
V. NGNH LUT DN S
VI. NGNH LUT T TNG DN S
D. KHI QUT CC NGNH LUT TRONG
HTPLVN(tt)
VII. NGNH LUT LAO NG
VIII. NGNH LUT HN NHN V GIA NH
IX. NGNH LUT KINH T
X. NGNH LUT TI CHNH
XI. NGNH LUT T AI
XII. PHP LUT QUC T
I. NGNH LUT NN
+ Khi nim ngnh Lut NN v HP
+ T chc BMNNCHXHCNVN theo HP92
+ T chc chnh quyn NN P
+ Cc quyn v ngha v c bn ca CD
+ Ch kinh t
+ Cc vn nghin cu:
+ Khi nim ngnh Lut NN v HP
Khi nim ngnh Lut NN (LNN)
HP l o lut c bn trong HTVBPL VN
Cc vn nghin cu:
Khi nim ngnh Lut NN
4 Khi nim
4 i tng iu chnh
4 Phng php iu chnh
4 Ch th
4 Khi nim
Nhng QPPL v t chc quyn lc NN
c tp trung li thnh mt ngnh lut
c lp gi l ngnh LNN (ngnh LHP).
4 i tng iu chnh
L nhng QHXH quan trng lin quan n
vic t chc quyn lc NN. Qua vic t
chc quyn lc NN m PL xc lp nn ch
chnh tr - l nhng quan h:
4 i tng iu chnh (tt)
- Lin quan n ngun gc quyn lc NN, bn cht
NN;
- Lin quan n nguyn tc t chc v hot ng ca
cc c quan, cc t chc, cc c nhn thc hin
quyn lc NN, hay ni cch khc l NN c t chc
theo kiu no, hnh dng ra sao, cu to b my bao
gm bao nhiu b phn, chng c thnh lp nh
th no, cch thc quan h gia cc b phn;
- Lin quan n vic xc nh mi quan h gia NN v
CD, tc l quan h v quyn v ngha v gia chng
vi nhau, v mc tham gia ca nhn dn vo vic
t chc NN.
Cc QHXH thuc TC ca ngnh LNN
- Ngnh LNN c mt v tr rt quan trng, n
lm c s cho cc ngnh lut khc.
- Ngnh LNN quy nh ch chnh tr - vn
c tnh cht quyt nh n cc ch khc
do cc ngnh lut khc iu chnh.
- Cc ngnh lut khc u phi tun th v
khng c tri vi cc quy nh ngnh LNN.
- Cc quy nh ca ngnh LNN hu nh tr
thnh nhng nguyn tc ca cc ngnh lut
khc.
Vai tr ca ngnh LNN
- Ngnh LNN l mt ngnh lut ch o trong h
thng cc ngnh lut, bao gm tng th cc QPPL
c cha ng ri rc trong cc VBPL khc nhau
c NN ban hnh, t VBPL c hiu lc php l cao
nht l HP n nhng VBPL c hiu lc php l thp
hn cng iu chnh cc mi QHXH c lin quan n
vic t chc quynlc NN.
- mc khi qut ha cao nht, nhng quy nh
cho php xc nh ch chnh tr ca NN NN
ca dn, do dn, v dn v c mc tiu xy dng
mt XH tt p hn.
Vai tr ca ngnh LNN
4 Phng php iu chnh
PPC ph thuc vo cc mi QHXH m
ngnh lut cn phi iu chnh v ch th
tham gia vo cc mi QHXH .
Ngnh lut ny thng s dng phng
php nh ngha, bt buc, quyn uy
iu chnh cc QHXH.
4 Ch th
- Khc vi cc ch th ca cc ngnh lut khc, ch
th ca ngnh LNN ht sc a dng, phong ph,
khng cn bng nhau v quyn li v trch nhim.
- l nhn dn, NN, dn tc, tp th u t, mt
nhm ngi kh xc nh, mt n v hnh chnh
lnh th, hay mt c nhn khng c quc tch- l
nhng khi nim chung nht.
HP l o lut c bn trong HTVBPL VN
Ngnh LNN gm nhiu VB khc nhau c gi l ngun
ca ngnh LNN.
HP l VB quan trng v ch yu nht, v vy cn gi l
ngnh LHP.
HP l o lut c hiu lc php l cao nht (ti cao) quy
nh cch thc t chc v hot ng ca NN.
Di HP, ngun ca ngnh LNN cn bao gm nhiu o
lut khc.
Ngoi ra, cn c cc php lnh, ngh quyt ca CQNN v
t chc NN.
HP l o lut c bn trong HTVBPLVN (tt)
HP l ngun c bn nht ca ngnh Lut NN
do QH ban hnh quy nh ngun gc, bn
cht, cch thc t chc NN v mi quan h
gia NN v CD cng nh mc tham gia
ca nhn dn vo cng vic NN.
NN ban hnh bn HP: HP 1946; 1959;
1980; 1992.
Mi bn HP c ban hnh phn nh mt
bc ngot ca mt giai on lch s cch
mng VN.
+ C cu ca BMNN
= Quc hi
= Ch tch nc
= Chnh ph
= TAND v VKSND
=Quc hi S T CHC QUC HI
.
= Quc hi (tt)
Quc hi l c quan i biu cao nht
ca nhn dn
Quc hi l c quan quyn lc nh
nc cao nht
V tr php l ca Quc hi:
.
.
V TR PHP L CA QH
(A V PHP L CA QH)
C QUAN QUYN LC
NH NC CAO NHT
C QUAN I BIU CAO
NHT CA NHN DN
= Quc hi (tt)
Chc nng lp php (lp hin v lp
php)
Chc nng quyt nh nhng vn c
bn, quan trng ca t nc
Chc nng gim st ti cao (cao nht)
Chc nng ca Quc hi
.
.
BA CHC NNG
CA QUC HI
GIM ST
TI CAO
(GS CAO NHT)
LP PHP
(LP HIN
V LP PHP)
QUYT NH
NHNG VN
CB, Q/TRNG
Chc nng ca Quc hi
.
HI NG DN TC V CC Y CA QH
Hi ng Dn tc
Cc U ban ca QH:
U ban php lut
U ban t php
U ban kinh t
U ban ti chnh, ngn sch
U ban quc phng v an ninh
U ban vn ho, gio dc, thanh nin, thiu
nin v nhi ng
U ban v cc vn x hi
U ban khoa hc, cng ngh v mi trng
U ban i ngoi
y l cc c quan
Chuyn mn gip
vic cho QH
.
.
HAI HNH THC
DN CH
DN CH
TRC TIP
DN CH
I DIN
.
.
HAI HNH THC
THNG QUA
QUYT NH
A S
TNG I
(/S QU BN,>50%)
A S
TUYT I
(LN HN 2/3)
Mt s thng tin khc v Quc hi VN
Quc hi VN hot ng khng chuyn
trch (kim nhim)
Quc hi gm 500 i biu i din cho
mi g/c, tng lp, thnh phn, vng min.
Nhim k ca Quc hi l 5 nm, hin nay
l Quc hi kha XII.
= Ch tch nc
Ch tch nc l ngi ng u NN
(nguyn th quc gia), thay mt nc
CHXHCNVN v i ni v i ngoi (102
HP92).
.
C cu ca Chnh ph Vit Nam
TH TNG
(NGI NG U CP)
CC PH TH TNG
(GIP ViC TH TNG)
CC B
(18 B)
Do QH lp ra
CC C QUAN
NGANG B (4)
Do QH lp ra
CC C QUAN
THUC CP (8)
Do CP lp ra
= Chnh ph
= Chnh ph (tt)
CP l c quan chp hnh ca QH, c quan
hnh chnh nh nc cao nht
CP thng nht qun l vic thc hin cc
nhim v chnh tr, KT, vn ha, XH, quc
phng, an ninh v i ngoi
CP chu trch nhim trc QH v bo co
cng tc vi QH, UBTVQH v CTN
a v php l ca Chnh ph
.
CC B CA CHNH PH VIT NAM
1. B Cng an
2. B Ngoi giao
3. B T php
4. B Ti chnh
5. B Cng thng
6. B Lao ng, Thng binh v X hi
7. B Giao thng vn ti
8. B Xy dng
9. B Thng tin v Truyn thng
10. B Gio dc v o to
11. B Nng nghip v Pht trin nng thn
12. B K hoch v u t
13. B Ni v
14. B Y t
15. B Khoa hc v Cng ngh
16. B Vn ha, Th thao v Du lch
17. B Ti nguyn v Mi trng
18. B Quc phng
B do QH
quyt nh
thnh lp
hoc bi b
theo ngh
ca TTg.
.
CC C QUAN NGANG B
1. Thanh tra Chnh ph
2. Ngn hng Nh nc Vit Nam
3. U ban Dn tc
4. Vn phng Chnh ph
C quan ngang
b do QH quyt
nh thnh lp
hoc bi b
theo ngh
ca TTg.
.
CC C QUAN THUC CHNH PH
1. Ban Qun l Lng Ch tch HCM
2. Bo him X hi Vit Nam
3. Thng tn x Vit Nam
4. i Ting ni Vit Nam
5. i Truyn hnh Vit Nam
6. Hc vin Chnh tr-Hnh chnh Quc gia HCM
7. Vin Khoa hc v Cng ngh Vit Nam
8. Vin Khoa hc X hi Vit Nam
C quan thuc
CP do CP quyt
nh thnh lp
hoc bi b
theo ngh
ca TTg.
Quy trnh bu c nhn s cao cp
QH kha mi (500
B) nhm hp vi
s tham gia ca
BL QH kha
trc
Ngi lm ng c
vin i biu QH
Gii thiu
>50% B
c mt
Gii thiu
>50% B
c mt
ng c vin Ch
tch nc
Cc ng c vin
Ph Ch tch QH
Gii thiu
Th tng
Cc Ph CTN
CATANDTC
VTVKSNDTC
Gii thiu
>50% B
c mt
Cc ph th tng
Cc b trng
Cc th trng c
quan ngang b
Cc th trng v
cc chc v tng
ng th
tng quyt nh
Gii thiu
>50% B
c mt
= Ta n nhn dn v Vin kim st
nhn dn
Bo v php ch XHCN;
Bo v ch XHCN v quyn lm ch ca
nhn dn;
Bo v ti sn ca NN, ca tp th;
Bo v tnh mng, ti sn, t do, danh d
v nhn phm ca cng dn.
TAND v VKSND c nhim v:
Ta n nhn dn
TANDTC, cc TAND a phng, cc Ta
n qun s v cc Ta n khc do lut
nh l nhng c quan xt x ca nc
CHXHCNVN (127 HP92).
Ta n nhn dn (tt)
S t chc ta n nhn dn Vit Nam
.
H THNG TA N VIT NAM
TA N
NHN DN TI CAO
TA N
ND CP TNH
(TNH, THNH PH TRC
THUC TRUNG NG)
TA N
QUN S
QUN KHU
TA N
ND CP HUYN
(HUYN, QUN, TH X,
TP TRC THUC TNH)
TA N
QUN S
KHU VC
.
CC TA CHUYN TRCH CA
H THNG TA N VN
CC TA
CHUYN TRCH
TA
HNH
S
TA
DN
S
TA
KINH
T
TA
HNH
CHNH
TA
LAO
NG
Cc thng tin khc v TAND
Ngi ng u TAND gi l CATAND
Ngi ng ra xt x c gi l thm
phn
Thm phn c hnh thnh khng phi do
bu c m do b nhim trn c s hi
cc iu kin theo php lut.
Thm phn v hi thm nhn dn xt x
c lp v ch tun theo php lut
Vin kim st nhn dn
VKSNDTC thc hnh quyn cng t v
kim st cc hot ng t php, gp phn
bo m cho php lut c chp hnh
nghim chnh v thng nht
Cc VKSND a phng, cc VKS qun s
thc hnh quyn cng t v kim st cc
hot ng t php trong phm vi trch
nhim do lut nh (137 HP92).
.
H THNG VIN KIM ST NHN DN VIT NAM
VIN KIM ST
NHN DN TI CAO
VIN KIM ST
ND CP TNH
(TNH, THNH PH TRC
THUC TRUNG NG)
VIN KIM ST
QUN S
QUN KHU
VIN KIM ST
ND CP HUYN
(HUYN, QUN, TH X,
TP TRC THUC TNH)
VIN KIM ST
QUN S
KHU VC
.
CHC NNG CH YU CA VIN KIM ST
HAI CHC NNG
CH YU CA
VIN KIM ST
CHC NNG
THC HNH
QUYN CNG T
(TRUY T, CNG T,
BUC TI BNG
BN CO TRNG)
CHC NNG
KIM ST CC H/
NG T PHP
(KIM ST CC
HOT NG
BO V PL)
Cc thng tin khc v VKSND
Ngi ng u VKSND gi l VTVKSND
Cc thnh vin ca VKSND c hnh
thnh khng phi do bu c m do b
nhim trn c s hi cc iu kin theo
php lut.
H thng VKSND hot ng theo ngnh
dc
+ T chc chnh quyn NN P
Nc chia thnh tnh, thnh ph trc
thuc trung ng; tnh chia thnh huyn,
thnh ph trc thuc tnh v th x; thnh
ph trc thuc trung ng chia thnh
qun, huyn v th x.
Huyn chia thnh x, th trn; thnh
ph thuc tnh, th x chia thnh phng,
x; qun chia thnh phng (118
HP92).
.
CU TRC LNH TH CA NN VN
CHNH QUYN TW
TNH
THNH PH
TRC THUC TW
HUYN
TH
X
THNH
PH
THUC
TNH
HUYN QUN
TH
X
X
TH
TRN
PHNG X PHNG X X
TH
TRN
PHNG PHNG X
+ T chc chnh quyn NN P (tt)
Kn: HND l c quan quyn lc NN P,
i din cho ch, nguyn vng v quyn
lm ch ca nhn dn, do nhn dn P
bu ra, chu trch nhim trc nhn dn
P v CQNN cp trn.
Hi ng nhn dn:
Hi ng nhn dn c quyn ban hnh
ngh quyt v:
-V cc bin php bo m thi hnh nghim
chnh HP v PL P, v k hoch pht
trin KT-XH v ngn sch;
-V quc phng, an ninh P;
-V bin php n nh v nng cao i sng
ca nhn dn, hon thnh mi nhim v
cp trn giao cho, lm trn ngha v i
vi c nc.
+ T chc chnh quyn NN P (tt)
Kn: UBND do HND bu l c quan chp
hnh ca HND, c quan hnh chnh NN
P, chu trch nhim chp hnh HP, lut,
cc VB ca cc CQNN cp trn v ngh
quyt ca HND.
y ban nhn dn
+ Cc quyn v ngha v c bn ca CD
Mi quan h gia NN v c nhn ch yu
c th hin qua quy nh v quyn v
ngha v c bn ca CD.
CD l nhng c nhn mang quc tch ca
mt NN.
Khi l CD ca mt NN, th CD c
hng cc quyn v phi thc hin nhng
ngha v m PL quy nh.
+ Cc quyn v ngha v c bn ca CD(tt)
Quyn v ngha v c bn ca CD l nhng quyn,
ngha v c NN quy nh trong HP.
HP quy nh cho tt c mi CD, hoc cho c mt tng
lp, mt giai cp, ch khng quy nh cho tng con
ngi trong tng iu kin, hon cnh c th.
Nhng quyn ny thng xut pht t quyn con
ngi m khng ai c th xm phm v tc ot.
Quyn v ngha v c bn ca CD l c s ch yu
xc nh a v php l ca CD, l c s cho mi quyn
v ngha v c th ca mi mt CD, th hin trnh ,
mc sng, nn vn minh ca mt NN.
+ Ch kinh t
NN xy dng nn KT c lp, t ch trn c
s pht huy ni lc, ch ng hi nhp KTQT;
thc hin CNH, HH t nc.
NN thc hin nht qun chnh sch pht trin
nn KTTT nh hng XHCN.
C cu KT nhiu thnh phn vi cc hnh thc
t chc SX, KD a dng da trn ch s
hu ton dn, s hu tp th, s hu t nhn,
trong s hu ton dn v s hu tp th l
nn tng (15 HP92).
+ Ch kinh t (tt)
Mc ch chnh sch KT ca NN l lm cho
dn giu nc mnh, p ng ngy cng tt
hn nhu cu vt cht v tinh thn ca nhn
dn trn c s pht huy mi nng lc sn
xut, mi tim nng ca cc thnh phn KT
gm KTNN, KT tp th, KT c th, tiu ch, KT
t bn t nhn, KT t bn NN v KT c vn
u t nc ngoi di nhiu hnh thc, thc
y xy dng c s vt cht k thut, m
rng hp tc KT, khoa hc, k thut v giao
lu vi th trng th gii.
+ Ch kinh t (tt)
Cc thnh phn KT u l b phn cu thnh
quan trng ca nn KTTT nh hng XHCN.
T chc, c nhn thuc cc thnh phn KT
c SX, KD trong nhng ngnh, ngh m PL
khng cm; cng pht trin lu di, hp tc,
bnh ng v cnh tranh theo PL.
NN thc y s hnh thnh, pht trin v tng
bc hon thin cc loi th trng theo nh
hng XHCN (16 HP92)
II. NGNH LUT HNH CHNH
+ Khi nim ngnh LHC
+ Ngun ca ngnh LHC VN
+ Quan h php ngnh LHC
+ Cc hnh thc v phng php QLNN
+ Trch nhim hnh chnh
+ Ta n hnh chnh
+ Cc vn nghin cu:
+ Khi nim ngnh LHC
Khi nim
i tng iu chnh ca ngnh LHC
Phng php iu chnh ca ngnh
LHC
Khi nim
Ngnh LHC l ngnh lut iu chnh nhng
QHXH pht sinh trong qu trnh t chc v
thc hin hot ng chp hnh v iu
hnh ca cc CQNN.
Khi nim(tt)
Khi nim hot ng chp hnh v iu
hnh c th c hiu vi ni dung v
phm vi gn nh cc khi nim hot ng
hnh php, hot ng hnh chnh NN
hoc hot ng QLNN. Ngnh LHC l
ngnh lut v QLNN.
Khi nim(tt)
Nhng QHXH mang tnh cht chp hnh v
iu hnh l nhng quan h quyn uy -
phc tng, c tnh mnh lnh, tc l tnh
bt bnh ng gia cc bn tham gia
nhng quan h .
Nhng QHXH mang tnh cht chp hnh v
iu hnh c phm vi rt rng v c tnh
cht rt phc tp.
QHXH mang tnh cht chp hnh v iu hnh
i tng iu chnh ca ngnh LHC
TC ca ngnh LHC l nhng QHXH
mang tnh cht chp hnh v iu hnh
pht sinh gia cc ch th tham gia hot
ng ca NN trong nhng trng hp:
i tng iu chnh ca ngnh LHC (tt)
-T chc v thc hin cc nguyn tc
QLNN.
-Thnh lp, sp xp, gii th cc CQQL
-Thnh lp, sp xp, gii th, kim tra,
gim st hot ng ca cc i tng b
qun l nh cc DN, n v hnh chnh - s
nghip
-Thc hin k hoch ha, qun l vt gi,
ch lng v tr cp lng, phn phi
cc ngun d tr vt cht, qun l nghin
cu khoa hc, pht trin cng ngh v cc
lnh vc qun l lin ngnh khc.
i tng iu chnh ca ngnh LHC (tt)
- T chc v bo m thc hin trong thc tin ca
hot ng hnh chnh NN nhng quyn v ngha
v c bn ca CD v lnh vc hnh chnh chnh tr,
KT, vn ha XH.
- Tham gia vo vic thnh lp, sp xp, gim st hot
ng ca cc TCXH v cc c quan XH.
- T chc v thc hin hot ng cng v NN.
- Bo m trt t an ton trn cc phng tin giao
thng, ni cng cng, bo v mi trng, sinh thi
- X l cc hnh vi VPHC, tc l cc hnh vi vi phm
cc quy tc QLNN.
Cc QHXH thuc TC ca ngnh LHC
c th c khi qut thnh ba nhm:
Mt l, nhng QHXH mang tnh cht chp hnh v
iu hnh pht sinh trong hot ng ca cc
CQQLNN - l nhm ln nht, c bn nht;
Hai l, nhng QHXH mang tnh cht chp hnh v
iu hnh pht sinh trong hot ng xy dng, t
chc cng tc ni b ca cc CQNN khc;
Ba l, nhng QHXH mang tnh cht chp hnh v
iu hnh pht sinh trong hot ng ca cc CQNN
khc hoc cc TCXH khi c NN trao quyn thc
hin chc nng QLNN.
Phng php iu chnh ca ngnh LHC
4 Ngnh LHC s dng phng php mnh lnh -
phc tng iu chnh cc QHXH mang tnh
cht chp hnh v iu hnh.
4 Hot ng qun l, hot ng chp hnh -
iu hnh mang bn cht l tnh quyn uy.
4 Phng php quyn uy, phng php mnh
lnh - phc tng th hin cc bn tham gia c
a v khng bnh ng v ch: mt bn a
ra lnh, bn kia phi phc tng.
Phng php iu chnh ca ngnh LHC (tt)
4 Tuy nhin, trong nhng trng hp c bit,
ngnh LHC cng s dng phng php tha
thun, nh trong trng hp ban hnh cc
quyt nh lin tch, k kt v thc hin cc
hp ng hnh chnh.
4 Cc bn tham gia trong nhng quan h ny
bnh ng, trong qu trnh tha thun khng
c ai ra lnh, p buc ai.
nh ngha ngnh LHC:
Ngnh LHC l h thng cc QPPL do NN
ban hnh iu chnh nhng QHXH mang
tnh cht chp hnh v iu hnh pht
sinh trong hot ng ca cc CQNN hoc
TCXH khi c NN trao quyn thc hin
chc nng QLNN.
+ Ngun ca ngnh LHC VN
Ngun ca ngnh LHC VN cha tn ti di
dng tp qun php hay tin l php m ch
nm trong cc VB lut, v ch trong cc VB do
c quan quyn lc NN v c quan hnh chnh
NN ban hnh.
nc ta, cc c quan TA v VKS khng c
quyn t ra cc quy tc cho hot ng QLNN.
Khi nim
+ Ngun ca ngnh LHC VN(tt)
HP, lut, ngh quyt ca QH;
Php lnh, ngh quyt ca UBTVQH;
Lnh, quyt nh ca CTN;
Ngh nh CP; ch th ca TTg;
Thng t ca b trng v th trng c quan ngang b;
Ngh quyt ca HND;
Quyt nh, ch th ca UBND;
Quyt nh, ch th ca cc c quan chuyn mn thuc UBND;
Quyt nh, ch th ca cc CQNN c s (ban lnh o cc DN,
c quan, n v hnh chnh s nghip);
Ngh quyt lin tch, thng t lin ngnh, lin b.
Nhng cn lu rng khng phi mi VB c tn gi nu trn
u l ngun ca ngnh LHC, m ch nhng VB c cha cc QP
hnh chnh mi l ngun ca ngnh LHC.
H thng ngun ca ngnh LHC gm:
+ Quan h php lut hnh chnh
Khi nim
Ch th ca quan h php lut hnh
chnh
Khi nim
QHPLHC l hnh thc php l ca QHXH
mang tnh cht chp hnh v iu hnh
xut hin trn c s s iu chnh ca
QPPLHC tng ng vi quan h , trong
quan h ny cc bn tham gia (cc ch
th) u mang nhng quyn v ngha v
php l m QP d kin trc.
Khi nim(tt)
QHPLHC xut hin khi ng thi tn ti 3 iu
kin:
Tn ti QPPLHC iu chnh quan h qun l
tng ng
Xut hin s kin php l
Tn ti cc ch th c th.
iu kin ca QHPLHC:
Ch th ca QHPLHC
Mi CQNN, nhng ngi c chc v cng
nh mi cn b, cng chc, vin chc,
TCXH, c quan XH, CD, k c ngi nc
ngoi v ngi khng quc tch u l ch
th ca ngnh LHC, c ngha l u c th
tr thnh ch th ca QHPLHC.
Khi nim
Ch th ca QHPLHC (tt)
Mt bn l CQNN (ch yu l c quan hnh
chnh NN) vi bn kia l CQNN khc, TCXH,
vin chc, CD;
Mt bn l c quan t chc XH khi c NN
trao quyn thc hin hot ng chp hnh v
iu hnh vi bn kia l mi ch th cn li;
Mt bn l cn b NN c thm quyn vi bn
kia l mi ch th cn li.
QHPLHC c th pht sinh gia:
+ Cc hnh thc v phng php QLNN
Khi qut
Cc hnh thc QLNN
Cc phng php QLNN
Ni dung nghin cu:
Khi qut cc hnh thc v phng php QLNN
Trong thc tin hot ng qun l, cc ch th qun l
s dng nhiu hnh thc v phng php qun l khc
nhau c gi l cc hnh thc v phng php QLNN.
Cc hnh thc v phng php ny rt a dng, ph
thuc vo tnh cht tng nhim v c th cng nh vo
v tr thm quyn ca mi c quan.
Nhng iu khng c ngha l bt k mt c quan no
cng c th s dng bt c mt hot ng g.
Vic mi CQNN c s dng nhng hnh thc v
phng php hot ng g khng nhng c ngha quan
trng nhm nng cao hiu qu hot ng, m cn c vai
tr to ln bo m php ch, trt t v n nh XH, bo
v li ch ca NN, quyn v li ch hp php ca CD.
Cc hnh thc QLNN
Hnh thc QLNN l s biu hin ra bn
ngoi ca nhng hot ng qun l cng
loi vi cng ni dung, tnh cht v
phng thc tc ng ca ch th ln
khch th qun l.
Nhng hnh thc qun l c phn loi
thnh hai nhm cn c vo quan h ca
chng vi PL: nhng hnh thc php l v
nhng hnh thc khng hay t mang tnh
cht php l.
Khi qut cc hnh thc QLNN
Cc hnh thc QLNN(tt)
L nhng hnh thc c PL quy nh c th
v gn lin vi vic ban hnh nhng QPPL
v p dng PL, bao gm:
Hot ng ban hnh nhng quyt nh qun
l ch o;
Hot ng ban hnh nhng quyt nh QP;
Hot ng ban hnh nhng quyt nh c
bit - c th.
Cc hnh thc php l
Cc hnh thc QLNN(tt)
L nhng hnh thc, do c th ca chng,
t hoc khng c quy nh c th trong
PL.
Cc hnh thc t hoc khng mang tnh php l
Cc hnh thc QLNN(tt)
Hot ng ny c th hin di nhng hnh thc:
Nhng bin php t chc XH trc tip: l cc hot
ng tuyn truyn, gii thch, hng dn thc hin PL, t
chc thc hin PL.
Nhng hot ng tc nghip vt cht - k thut.
Nhng hnh ng mang tnh quyn lc php l: l
nhng hot ng thi hnh cc bin php cng ch.
Hp ng hnh chnh: l s tha thun (hp ng) gia
cc ch th QLNN thc hin nhim v, chc nng
qun l m vic thc hin hp ng khng xut pht
trc tip t thm quyn ca cc ch th ny. Mt bn
thc hin hp ng c tr th lao.
Cc hnh thc t hoc khng mang tnh php l (tt)
Cc phng php QLNN
Khi nim
Phng php thuyt phc v phng
php cng ch
Phng php hnh chnh v phng
php kinh t
Cc phng php QLNN khc
Ni dung nghin cu:
Khi nim
Phng php QLNN l nhng phng
thc, cch thc, bin php m ch th
qun l p dng tc ng ln khch th
qun l (hnh vi ca i tng b qun l)
nhm t c nhng mc ch ra.
Phng php thuyt phc v
phng php cng ch
Phng php thuyt phc bao gm nhng
bin php nh: gio dc chnh tr, t tng,
o c, p dng nhng bin php khuyn
khch v vt cht v tinh thn, tuyn truyn,
vn ng, gii thch, hng dn, v.v
4 Phng php thuyt phc
Phng php thuyt phc v
phng php cng ch (tt)
Phng php cng ch gm nhng bin php:
Ban hnh nhng quy nh mang tnh cht bt buc,
cm;
Nhng quyt nh c bit-c th mang tnh bt
buc;
p dng nhng bin php x pht hoc nhng bin
php cng ch mang tnh cht phng nga, ngn
chn VPPL.
4 Phng php cng ch
Phng php hnh chnh v
phng php kinh t
L nhng bin php tc ng mt cch
trc tip ti i tng b qun l bng
cch trc tip quy nh ngha v ca h
di hnh thc nhng mnh lnh mang
tnh quyn lc NN.
4 Phng php hnh chnh
Phng php hnh chnh v
phng php kinh t (tt)
L phng thc tc ng mt cch gin tip ti i
tng b qun l thng qua vic s dng nhng n
by KT nhm tc ng ti li ch ca con ngi v
do , tng cng lng nhit tnh hng say lao
ng. Phng php KT ngy cng c ngha to ln.
Phng php KT mun c p dng cn phi thng
qua nhng VB theo nhng quy nh ca ngnh LHC,
ngha l phng php hnh chnh l phng tin
a phng php KT vo cuc sng.
4 Phng php kinh t
Cc phng php QLNN khc
Ngi ta cn chia phng php qun l
thnh nhng loi nh: phng php lnh
o chung, phng php iu chnh,
phng php qun l tc nghip, phng
php qun l theo chng trnh mc
tiu, v.v
+ Trch nhim hnh chnh (TNHC)
Khi nim trch nhim hnh chnh
Cc bin php (hnh thc) trch nhim
hnh chnh theo PL VN
Ni dung nghin cu:
Khi nim trch nhim hnh chnh
L s p dng nhng bin php cng ch
hnh chnh mang tnh cht x pht hoc
khi phc li nhng quyn v li ch b
xm hi c quy nh trong nhng ch ti
ca QPPL hnh chnh bi CQNN, ngi c
thm quyn i vi nhng ch th thc
hin hnh vi VPHC.
Khi nim
Khi nim trch nhim hnh chnh (tt)
4 C s ca TNHC l VPHC: VPHC l nhng hnh vi tri
PL do cc ch th ca ngnh LHC thc hin mt cch
c hoc v , xm hi ti cc QHXH do ngnh LHC
bo v v theo quy nh ca PL phi b x pht VPHC.
4 Cc bin php TNHC l mt loi bin php cng ch
hnh chnh, nhng khc vi cc bin php cng ch
c tnh cht phng nga v ngn chn hnh chnh.
4 TNHC c p dng, cng ging nh cc bin php
phng nga v ngn chn hnh chnh, ch yu bi c
quan hnh chnh NN, ngi c thm quyn ngoi
trnh t xt x t php.
c im ca trch nhim hnh chnh
Cc bin php (hnh thc) trch
nhim hnh chnh theo PL VN
Cc hnh thc (bin php) x pht
hnh chnh
Cc bin php khi phc php lut
.
Cc bin php (hnh thc) TNHC (tt)
CC BIN PHP
TRCH NHIM HNH CHNH
KHI
PHC
LI,
THO
D
KHC
PHC
NHIM,
DCH
BNH
BI
THNG
THIT
HI N
1 TR
TIU
HY
VT
PHM
GY HI
X PHT
CHNH
X PHT
B SUNG
CNH
CO
PHT
TIN
TC
QUYN
S DNG
GiY PHP
TCH THU
TANG VT,
P/TIN
VI PHM
CC BIN PHP X
PHT HNH CHNH
CC BIN PHP KHI
PHC PHP LUT
Cc hnh thc (bin php) x
pht hnh chnh
Hnh thc x pht chnh: l nhng hnh pht c
p dng c lp, ngha l i vi mi VPHC cn v
ch c th p dng mt trong hai hnh thc ny.
Cnh co c p dng i vi c nhn, t chc c
VPHC nh, vi phm ln u, c tnh tit gim nh.
Pht tin l hnh thc x pht ph bin vi khung
pht t 5.000 ng n 100.000.000 ng.
4 Cch thc p dng hnh thc x pht chnh
Cc hnh thc (bin php) x pht
hnh chnh (tt)
Hnh thc pht b sung: l hnh pht khng c p
dng c lp, ch c th km theo hnh pht chnh, v c
th ng thi p dng c hai hnh pht b sung.
Tc quyn s dng giy php c thi hn hoc khng c
thi hn c p dng i vi c nhn, t chc vi phm
nghim trng quy tc s dng giy php.
Tch thu tang vt, phng tin c s dng thc
hin VPHC l vic sung vo cng qu tang vt, phng
tin c lin quan trc tip n VPHC.
Khng tch thu tang vt, phng tin b c nhn, t chc
VPHC chim ot, m tr li cho ch s hu hoc ngi
qun l hp php.
4Cch thc p dng hnh thc x pht b sung
Cc bin php khi phc php lut
4 Buc khi phc li tnh trng ban u b
thay i hoc buc tho d cng trnh xy
dng tri php;
4 Buc thc hin cc bin php khc phc tnh
trng nhim mi trng, ly lan dch bnh;
4 Buc bi thng thit hi n 1.000.000
ng;
4 Buc tiu hy vt phm gy hi cho sc khe
con ngi, vn ha phm c hi.
+ Ta n hnh chnh
4 Khi TAHC cha c thnh lp, mi khiu kin ca
CD, t chc, c quan i vi cc hnh vi hnh chnh,
cc quyt nh ca cc CQHC v nhng ngi c
chc v ch c gii quyt theo con ng hnh
chnh bi chnh cc CQHC.
4 y l hn ch ln trong vic bo v quyn CD, t
chc, c quan trc nhng hnh vi lm quyn ca
b my hnh chnh.
4 Vi s ra i ca TAHC th CD, c quan, t chc,
trong nhng trng hp h cho rng, quyn, li ch
hp php ca h b vi phm, c quyn khi kin ra
TAHC.
+ Ta n hnh chnh(tt)
4 ng s c quyn khi kin ra ta n i vi mt quyt
nh hnh chnh hoc hnh vi hnh chnh, nhng trc
ht, ng s phi khiu ni vi CQNN, ngi ra
quyt nh hnh chnh hoc hnh vi hnh chnh ;
4 Trong trng hp ht thi hn quy nh m khiu ni
khng c gii quyt hoc ngi khiu ni khng ng
vi quyt nh gii quyt khiu ni, th h c th kin
ra ta n (hoc khiu ni ln ngi c thm quyn gii
quyt khiu ni tip theo).
4 iu cng c ngha l th tc khi kin v n hnh
chnh xut pht t chnh th tc khiu ni hnh chnh
thng thng theo Lut khiu ni, t co.
.
TNH C LP, KHCH QUAN V CNG BNG TRONG VIC
GII QUYT CC V TRANH CHP HC TI CQHC
GII QUYT CC V
TRANH CHP HNH CHNH
TI C QUAN HNH CHNH
KHNG M BO TNH
C LP, KHCH QUAN, CNG BNG
CQ GII QUYT
TRANH CHP
NG THI
L CQ C CC
Q/NH HAY
HNH VI DN
N TR/CHP
C QUAN
GII QUYT
TRANH CHP
NG THI
L C QUAN
THC HIN
QLNN
C QUAN
GII QUYT
TRANH CHP
NG THI
L C QUAN
BAN HNH
VBQLNN
CQ GII QUYT
TRANH CHP,
CQ BAN HNH
VBQLNN, CQ
THC HIN QLNN
THNG CNG
MT H THNG
III. NGNH LHS
+ Khi nim ngnh LHS
+ Khi nim ti phm, cu thnh ti
phm v trch nhim hnh s i vi
ngi phm ti
+ Hnh pht v cc bin php t php
theo PL hnh s VN
Ni dung nghin cu:
+ Khi nim ngnh LHS
nh ngha
i tng iu chnh v phng php
iu chnh ca ngnh LHS
B LHS - ngun ch yu ca ngnh LHS
VN
Cc nguyn tc ca ngnh LHS VN
nh ngha
Ngnh LHS gm h thng nhng QPPL do
NN ban hnh quy nh nhng hnh vi nguy
him cho XH no l ti phm v hnh pht
vi cc ti phm.
Ch c ngnh LHS mi quy nh ti phm
v hnh pht.
nh ngha (tt)
Phn chung: quy nh nhng nguyn tc,
nhim v ca ngnh LHS, nhng vn
chung v ti phm v hnh pht,
Phn cc ti phm: quy nh cc ti phm
c th, loi v mc hnh pht i vi cc
loi ti phm, to thnh.
Cc QPPL hnh s c chia lm hai loi:
i tng iu chnh v phng php
iu chnh ca ngnh LHS
TC: l nhng QHXH pht sinh gia NN v ngi
phm ti.
PPC: l phng php quyn uy phc tng, l
phng php s dng quyn lc NN trong vic iu
chnh cc QHPL hnh s.
NN c quyn ti cao trong vic nh ot s phn
ca ngi phm ti, buc h phi chu TNHS.
TNHS thuc v c nhn ngi phm ti, phi do
chnh h gnh chu mt cch trc tip.
B LHS - ngun ch yu ca ngnh LHS
B LHS l mt o lut do QH ban hnh, quy nh v ti
phm, hnh pht cng nh cc vn khc lin quan n
vic xc nh ti phm, ng thi quy nh nhim v v
nhng nguyn tc chung ca LHS.
B LHS l ngun ch yu ca ngnh LHS.
Cc thng t lin ngnh, cc ngh quyt, ch th, tng kt,
hng dn ca TANDTC l nhng VB hng dn nghip
v ch khng phi l ngun ca ngnh LHS.
Ngoi li ni u, B LHS c cu to gm hai phn:
phn chung v phn cc ti phm.
Mi phn c chia thnh nhiu chng.
Mi chng c th chia thnh mc vi nhiu iu lut.
Cc nguyn tc ca ngnh LHS
4 Nguyn tc php ch XHCN:
- Ch c PL hnh s mi quy nh hnh vi no l ti
phm, loi v mc hnh pht.
- Cc CQNN c thm quyn phi trit tun th PL
khi thi hnh chc nng, nhim v, quyn hn.
4 Nguyn tc dn ch XHCN: LHS tn trng v bo v
quyn t do dn ch ca CD. Mi CD c quyn
ngang nhau, khng phn bit i x, t mnh hay
thng qua TCXH tham gia vo vic xy dng v p
dng PL hnh s, u tranh phng v chng ti
phm.
Cc nguyn tc ca ngnh LHS (tt)
4 Nguyn tc nhn o XHCN: Vic p dng hnh pht i
vi ngi phm ti ch yu nhm mc ch gio dc v
ci to h thnh CD c ch cho XH. Khoan hng i vi
ngi t th, tht th khai bo, n nn hi ci, v c
nhng quy nh to iu kin cho ngi phm ti t ci
to sa cha sai lm nh min TNHS, min hnh pht, n
treo
4 Nguyn tc kt hp hi ha ch ngha yu nc v tinh
thn quc t: Ngnh LHS khng ch trng tr nghim
khc hnh vi phm ti xm phm n li ch ca VN m
cn trng tr cc hnh vi ph hoi ha bnh, gy chin
tranh xm lc, chng loi ngi, ghi nhn v bo m
thc hin cc cam kt quc t trong cuc u tranh
chung ca loi ngi v mt th gii ha bnh, hp tc,
tin b.
+ Khi nim ti phm, cu thnh ti phm v
trch nhim hnh s i vi ngi phm ti
Khi nim ti phm
Cu thnh ti phm
Trch nhim hnh s
Khi nim ti phm
nh ngha
Nhng du hiu c bn ca ti phm
Phn loi ti phm
nh ngha
4 N1: Ti phm l hnh vi nguy him cho XH, c li,
tri PL hnh s v phi chu hnh pht.
4 N2: Ti phm l hnh vi nguy him cho XH c
quy nh trong BLHS, do ngi c NLTNHS thc hin
mt cch c hoc v , xm phm c lp, ch
quyn, thng nht, ton vn lnh th ca t quc,
xm phm ch XHCN, ch KT v s hu XHCN,
xm phm tnh mng, sc khe, danh d, nhn
phm, t do, ti sn, cc quyn v li ch hp php
khc ca CD, xm phm nhng lnh vc khc ca
trt t PL XHCN (8 BLHS1999).
Nhng du hiu c bn ca ti phm
L hnh vi
Tnh tri PL hnh s
Tnh c li ca ti phm
Tnh phi chu hnh pht
Tnh nguy him cho XH
Nhng du hiu c bn ca ti phm(tt)
- Nm du hiu nu trn c quan h cht ch vi
nhau. Tnh nguy him cho XH, tnh c li l nhng
du hiu biu hin mt ni dung, cn tnh tri PL
hnh s, tnh phi chu hnh pht l nhng du hiu
biu hin mt hnh thc ca ti phm.
- Li l thi tm l ca mt ngi i vi hnh vi
nguy him cho XH ca mnh v i vi hu qu do
hnh vi gy ra.
.
.
PHN LOI TI PHM
TI PHM T
NGHIM TRNG
KHUNG HNH
PHT DI
3 NM T
TI PHM RT
NGHIM TRNG
KHUNG HNH
PHT
DI 15 NM
TI PHM
NGHIM TRNG
KHUNG HNH
PHT
DI 7 NM
TI PHM
C BIT
NGHIM TRNG
KHUNG HNH
PHT T 15
NM N
T HNH
Cu thnh ti phm
Khi nim
Cc yu t cu thnh ti phm
Phn loi cu thnh ti phm
Khi nim
4 Cu thnh ti phm l tng hp nhng du
hiu chung c tnh c trng cho mt loi ti
phm c th c quy nh trong LHS.
4 Cu thnh ti phm l khi nim php l ca
mt loi ti, l s m t khi qut mt loi ti
phm trong LHS.
4 Cu thnh ti phm l c s php l ca trch
nhim hnh s v l c s php l nh ti
danh.
Cc yu t cu thnh ti phm
4 Khch th ca ti phm l QHXH c LHS bo v, v
b ti phm gy thit hi hoc e da gy thit hi.
4 Mt khch quan ca ti phm l nhng biu hin ca
ti phm din ra hoc tn ti bn ngoi th gii khch
quan, nh hnh vi, hu qu, mi quan h nhn qu,
phng tin, cng c, phng php, thi gian
4 Ch th ca ti phm l con ngi c th thc hin
hnh vi nguy him c LHS quy nh l ti phm, c
NLTNHS v t tui theo quy nh.
4 Mt ch quan ca ti phm l nhng din bin tm l
bn trong ca ti phm, bao gm: li, mc ch v
ng c phm ti.
Phn loi cu thnh ti phm
Cu thnh ti phm c bn l cu thnh ti phm
bao gm cc du hiu nh ti.
Cu thnh ti phm tng nng bao gm nhng du
hiu nh ti v thm du hiu th hin mc
nguy him cho XH ca ti phm tng ng k so vi
cu thnh c bn.
Cu thnh ti phm gim nh bao gm nhng du
hiu nh ti v thm du hiu th hin mc
nguy him cho XH ca ti phm gim ng k so vi
cu thnh c bn.
4 Theo mc nguy him ca hnh vi phm ti
c cu thnh ti phm phn nh:
Phn loi cu thnh ti phm(tt)
Cu thnh ti phm vt cht l cu thnh ti phm
c cc du hiu ca mt khch quan l hnh vi nguy
him cho XH, hu qu nguy him cho XH v mi
quan h nhn qu gia hnh vi v hu qu.
Cu thnh ti phm hnh thc l cu thnh ti phm
m mt khch quan ch c du hiu hnh vi nguy
him cho XH.
4 Da vo c im cu trc ca cc du hiu
thuc mt khch quan:
Trch nhim hnh s
TNHS l mt dng ca trch nhim php
l, l hu qu thc hin ti phm m
LHS quy nh th hin s p dng nhng
ch ti hnh s i vi ngi phm ti theo
mt trnh t do lut quy nh.
Khi nim
Trch nhim hnh s(tt)
C s ca TNHS l cu thnh ti phm.
Khng c ti phm th khng c TNHS.
TNHS, theo LHS VN, l trch nhim c
nhn.
TNHS l dng trch nhim php l nghim
khc nht, bi phng tin thc hin
TNHS l hnh pht.
c im ca TNHS:
+ Hnh pht v cc bin php t
php theo PLHS VN
Khi nim hnh pht
H thng hnh pht
Cc bin php t php trong LHS VN
Khi nim hnh pht
Hnh pht l bin php cng ch nghim
khc nht c quy nh trong LHS do ta
n nhn danh NN p dng i vi ngi
thc hin ti phm theo mt trnh t ring
bit, nhm trng tr, ci to, gio dc
ngi phm ti v ngn nga ti phm.
Khi nim hnh pht (tt)
L bin php cng ch NN nghim khc nht.
Hnh pht ch c quy nh trong LHS v ch c
p dng cho chnh c nhn ngi thc hin ti
phm.
Hnh pht do ta n nhn danh NN p dng i vi
ngi phm ti, v c cng b cng khai bng
mt bn n, quyt nh, l kt qu ca mt phin
ta hnh s vi cc th tc c quy nh trong
LTTHS.
Hnh pht l bin php c bit m bo cho LHS c
th thc hin c nhim v bo v, gio dc.
c im ca hnh pht
H thng hnh pht
H thng hnh pht l tng th cc hnh pht
do NN quy nh trong LHS v c sp xp
theo mt trnh t nht nh ty thuc vo
mc nghim khc ca mi hnh pht.
H thng hnh pht c chia thnh hai
nhm: Nhm hnh pht chnh v nhm hnh
pht b sung.
Khi nim
H thng hnh pht (tt)
.
HNH PHT CHNH
CNH
CO
PHT
TIN
CI
TO
KHNG
GIAM
GI
TRC
XUT
T
C
THI
HN
T
CHUNG
THN
T
HNH
H thng hnh pht (tt)
Hnh pht chnh l hnh pht c bn c
p dng cho mt ti phm v c tuyn
c lp.
Vi mi ti phm, ta n ch c th tuyn
c lp mt hnh pht chnh.
Cch thc p dng hnh pht chnh
H thng hnh pht (tt)
.
HNH PHT B SUNG
CM
THC
HIN
1 S
C/VIC
CM
C
TR
QUN
CH
TC
1 S
QUYN
CNG
DN
TRC
XUT
TCH
THU
TI
SN
PHT
TIN
H thng hnh pht (tt)
Hnh pht b sung l hnh pht khng
c tuyn c lp m ch c th tuyn
km theo hnh pht chnh, v ta n c th
tuyn mt hay nhiu hnh pht b sung.
Cch thc p dng hnh pht b sung
Cc bin php t php
L nhng bin php cng ch hnh s c
p dng i vi ngi thc hin hnh vi phm
ti hoc c du hiu ca ti phm.
Chng c tc dng h tr hnh pht, gip cho
vic x l ti phm c trit .
Trong nhiu trng hp c p dng vi
ngi khng c NLTNHS thc hin hnh vi
nguy him cho XH.
Khi nim
Cc bin php t php hnh s gm(tt):
Tch thu vt v tin bc trc tip lin quan;
Tr li ti sn, sa cha hoc bi thng
thit hi, buc cng khai xin li;
Bt buc cha bnh;
Buc phi chu th thch;
a vo trng gio dng.
Hai bin php sau cng c tnh cht gio
dc, phng nga, ch p dng i vi ngi
cha thnh nin phm ti.
IV. NGNH LUT T TNG HNH S (LTTHS)
+ Khi nim t tng hnh s v ngnh
lut t tng hnh s
+ Cc nguyn tc c bn ca ngnh lut
t tng hnh s
+ Ch th ca quan h PL t tng hnh s
+ Cc giai on ca hot ng t tng
hnh s
+ Cc vn nghin cu:
+ Khi nim t tng hnh s v
ngnh lut t tng hnh s
T tng hnh s
Ngnh Lut t tng hnh s
B lut t tng hnh s
T tng hnh s
L ton b hot ng ca cc c quan tin
hnh t tng (c quan iu tra, vin kim st,
ta n), ngi tin hnh t tng v ngi
tham gia t tng, cc c nhn, CQNN v TCXH
gp phn vo vic gii quyt v n hnh s
theo quy nh ca LTTHS.
.
.
5 GIAI ON CA
T TNG HNH S
KHI
T
V
N
IU
TRA
V
N
TRUY
T
V
N
XT
X
V
N
THI
HNH
N
Cc giai on ca t tng hnh s
Cc giai on ca t tng hnh s (tt)
4 Khi t v n hnh s: l giai on u ca hot ng
TTHS. Cc c quan c thm quyn xc nh s vic xy ra
c hay khng c du hiu ti phm ra quyt nh khi
t hay khng khi t.
4 iu tra: l vic c quan iu tra s dng mi bin php
m LTTHS quy nh thu thp cc chng c nhm xc
nh s vic phm ti v con ngi phm ti lm c s
cho vic truy t v x l ti phm.
4 Truy t: l vic VKS cn c vo kt lun iu tra v cn
c vo LHS truy t b can ra trc ta n bng mt
bn co trng.
4 Xt x: ta n x l s vic phm ti v con ngi phm
ti v quyt nh p dng hnh pht nu h c ti bng
cc bn n v quyt nh.
4 Thi hnh n: nhm thi hnh cc bn n v quyt nh c
hiu lc.
Ngnh Lut t tng hnh s (LTTHS)
Ngnh LTTHS l tng th cc QPPL iu
chnh cc QHXH pht sinh trong qu trnh
khi t, iu tra, truy t, xt x v chp
hnh n hnh s
Khi nim
Ngnh Lut t tng hnh s(tt)
4 TC: l nhng QHXH pht sinh trong qu
trnh gii quyt v n hnh s gia cc ch th
ca QHPL TTHS.
4 PPC: l phng php quyn uy v phi hp,
ch c ln nhau gia cc c quan tin hnh
t tng iu chnh cc QHPL TTHS.
i tng iu chnh v phng php iu chnh
B lut t tng hnh s
4 B LTTHS- ngun c bn ca ngnh
LTTHS.
4Cc QPPL TTHS c quy nh nhiu cc
VBPL khc nhau, trong ch yu c
quy nh tp trung trong B LTTHS.
+ Cc nguyn tc c bn ca ngnh LTTHS
L nhng t tng ch o lm c s cho
hot ng xy dng v p dng php lut
t tng hnh s.
Khi nim
+ Cc nguyn tc c bn ca ngnh LTTHS
4 Bo m php ch XHCN trong TTHS.
4 Tn trng v bo v cc quyn c bn ca CD.
4 Bo m quyn bnh ng ca mi CD trc PL.
4 Bo m quyn bt kh xm phm thn th ca CD.
4 Bo h tnh mng, sc khe, danh d, nhn phm,
ti sn ca CD.
4 Bo m quyn bt kh xm phm v ch , an ton
v b mt v th tn, in thoi, in tn ca CD.
Cc nguyn tc chung:
+ Cc nguyn tc c bn ca ngnh LTTHS (tt)
4 Xc nh s tht ca v n.
4 m bo vic tham gia t tng ca cc TCXH v mi CD.
4 Bo m quyn bo cha ca ngi b tm gi, b can, b
co.
4 Khng ai b coi l c ti khi cha c bn n kt ti ca
Ta n c hiu lc PL.
4 Trch nhim ca c quan tin hnh t tng, ngi tin
hnh t tng.
4 Trch nhim khi t v x l v n hnh s.
4 Bo m s v t ca nhng ngi tin hnh hoc ngi
tham gia t tng.
4 Thm phn v Hi thm xt x c lp v ch tun theo
PL.
Cc nguyn tc ring:
4 Thc hin ch xt x c Hi thm tham gia.
4 Ta n xt x tp th.
4 Xt x cng khai.
4 Bo m quyn bnh ng trc ta n.
4 Thc hin ch hai cp xt x
4 Gim c vic xt x.
4 Bo m hiu lc ca bn n v quyt nh ca
Ta n.
4 Thc hnh quyn cng t v kim st vic tun
theo PL trong t tng hnh s.
4 Ting ni v ch vit dng trong TTHS.
Cc nguyn tc ring:
4 Trch nhim ca cc t chc v CD trong u tranh phng
nga v chng ti phm.
4 S phi hp gia cc CQNN vi cc c quan tin hnh t
tng.
4 Pht hin v khc phc nguyn nhn v iu kin phm ti.
4 Gii quyt vn dn s trong v n hnh s.
4 Bo m quyn c bi thng thit hi v phc hi danh
d, quyn li ca ngi b oan.
4 Bo m quyn c bi thng ca ngi b thit hi do c
quan hoc ngi c thm quyn tin hnh TTHS gy ra.
4 Bo m quyn khiu ni, t co trong TTHS.
4 Gim st ca c quan, t chc, i biu dn c i vi hot
ng ca c quan tin hnh t tng, ngi tin hnh t
tng.
Cc nguyn tc ring:
+ Ch th ca QHPL TTHS
Cc c quan tin hnh t tng
Ngi tin hnh t tng
Ngi tham gia t tng
Cc c quan tin hnh t tng
Cc c quan iu tra
Vin kim st
Ta n
Cc c quan iu tra
C quan iu tra thuc lc lng cnh st nhn dn;
C quan iu tra thuc lc lng an ninh nhn dn;
C quan iu tra thuc VKSND;
C quan iu tra thuc qun i nhn dn.
Ngoi ra cn c mt s c quan khc c thc hin
mt s hot ng iu tra, nh:
C quan hi quan;
C quan kim lm;
B i bin phng.
4 Cc c quan iu tra bao gm:
Cc c quan iu tra (tt)
Tin hnh iu tra tt c cc ti phm;
p dng mi bin php do PL quy nh
xc nh ti phm v ngi phm ti;
Lp h s ngh truy t;
Tm ra nguyn nhn v iu kin phm ti;
Yu cu cc t chc hu quan p dng cc
bin php phng nga ti phm.
4 Nhim v ca cc c quan iu tra:
Cc c quan iu tra (tt)
Khi t v n, khi t b can;
Tin hnh cc hot ng iu tra;
p dng cc bin php cng ch v cc
bin php ngn chn ca TTHS;
Lm bin bn kt lun iu tra v ngh
truy t nu c chng c xc nh c
ti phm v ngi phm ti.
4 Quyn hn ca cc c quan iu tra:
Vin kim st
Kim st vic tun theo PL trong hot
ng khi t, iu tra, truy t, xt x,
chp hnh n hnh s;
Thc hin quyn cng t NN.
4 Chc nng ca VKS
Vin kim st (tt)
Ph chun hoc hy b cc quyt nh khi t;
ra cc yu cu trong giai on iu tra;
Trc tip hi cung b can khi thy cn thit;
C quyn ph chun hay khng ph chun cc quyt
nh ca c quan iu tra,
Hy b quyt nh tri PL ca c quan iu tra;
4 Nhim v v quyn hn ca VKS giai on iu tra:
Vin kim st (tt)
C quyn ra cc quyt nh cn thit i
vi v n:
p dng, thay th, hy b cc bin php
ngn chn ca TTHS,
C quyn yu cu th trng c quan iu
tra thay i iu tra vin khi VPPL.
4 Nhim v v quyn hn ca VKS giai on iu
tra (tt):
Vin kim st (tt)
Khi kt thc iu tra c quyn:
Truy t b can trc ta n bng co trng;
Tr li h s c quan iu tra tin hnh
iu tra b sung, nh ch hoc tm nh
ch v n.
4 Nhim v v quyn hn ca VKS giai on iu
tra (tt):
Vin kim st (tt)
Tham gia phin ta kim st vic tun theo PL
trong qu trnh xt x;
ng thi lm nhim v cng t trc NN, trnh by
co trng v cc kt lun ca mnh trc ta;
Ra khng ngh i vi cc bn n ca ta n khi
cha c hiu lc PL x li theo trnh t phc
thm;
Khng ngh cc bn n, quyt nh ca ta n c
hiu lc theo trnh t gim c thm v ti thm.
4 Nhim v v quyn hn ca VKS giai on xt x:
Vin kim st (tt)
Tham gia hi ng thi hnh n t hnh;
ngh ta n hon chp hnh hnh pht
t trong nhng trng hp lut nh;
Tham gia hi ng xt gim thi hn hoc
min chp hnh hnh pht th hin bng
VB v n xin xa n vi ta n.
4 Nhim v v quyn hn ca VKS giai on thi
hnh n:
Ta n
Ta n L c quan xt x duy nht, c
nhim v xt x ng ngi, ng ti,
ng PL, bo m li ch hp php ca
nhng ngi tham gia t tng.
Khi xt x, ta n xt x c lp v ch
tun theo PL
4 Khi nim
Ta n (tt)
a v n ra xt x nu thy c chng c.
Tr h s yu cu iu tra b sung.
Tm nh ch hoc nh ch v n.
p dng, thay i hoc hy b cc bin php ngn
chn, c quyn ra cc quyt nh cn thit khc
nh: quyt nh tr t do cho b co sau khi tuyn
n.
X li cc bn n theo trnh t phc thm hoc gim
c thm, ti thm.
a cc bn n c hiu lc ra thi hnh v theo
di vic thi hnh n.
4 Ta n c quyn ra mt trong cc quyt nh:
Ngi tin hnh t tng
iu tra vin
Th trng c quan iu tra
Kim st vin
Vin trng vin kim st cc cp
Thm phn
Chnh n ta n nhn dn cc cp
Hi thm nhn dn
Th k phin ta
iu tra vin
iu tra vin l ngi tin hnh trc tip cc
hot ng iu tra trong TTHS.
iu tra vin phi c cc tiu chun: l ngi
VN, c phm cht o c tt, trung thc,
khch quan, c kin thc php l cn thit, c
kh nng v kinh nghim iu tra.
iu tra vin (tt)
p dng mi bin php m LTTHS quy nh hon
thnh nhim v;
C quyn kin ngh vi th trng c quan iu tra v
cc bin php thuc thm quyn ca h nh:
- Quyt nh khi t v n, khi t b can;
- Quyt nh p dng, thay i hoc hy b cc bin php
ngn chn.
C quyn u tin i li trn cc phng tin giao thng
khi lm nhim v;
Trong trng hp cn thit c quyn trng dng phng
tin v ngi iu khin phng tin.
4 iu tra vin c quyn:
Th trng c quan iu tra
L ngi ng u c quan iu tra
Kim st vin
KSV l ngi tin hnh t tng kim st
vic tun theo php lut v thc hin
quyn cng t.
KSV c cc tiu chun: l ngi Vit Nam,
trung thnh vi t quc, c nng lc php
l.
Kim st vin
ra yu cu iu tra;
Tr li h s v yu cu c quan iu tra tin
hnh iu tra b sung;
Kim st vic khm xt, khm nghim hin
trng;
Tham gia phin ta s thm, phc thm;
Tham gia thi hnh n t hnh;
Pht biu v vic gim hn t hoc min chp
hnh hnh pht,
4 Kim st vin c quyn:
Vin trng vin kim st cc cp
L ngi ng u c quan kim st.
Thm phn
Thm phn l ngi c CTN b nhim
lm nhim v xt x.
Thm phn c tiu chun l CDVN trung
thnh vi t quc, c kin thc php l cn
thit, c tinh thn kin quyt bo v php
ch.
Khi xt x, thm phn c lp v ch tun
theo PL.
Chnh n ta n nhn dn cc cp
Chnh n l ngi ng u ta n
Hi thm nhn dn
HTND l ngi thay mt nhn dn tham gia
vo vic xt x.
HTND l CDVN, trung thnh vi t quc, c
HND cng cp bu theo s gii thiu ca
MTTQ.
HTND tham gia xt x ti phin ta s thm,
khi cn thit c th tham gia xt x phc
thm.
Khi xt x, hi thm ngang quyn vi thm
phn.
Th k phin ta
Th k tham gia phin ta ghi chp bin
bn.
Kim tra v bo co danh sch nhng
ngi c triu tp n phin ta;
Kim tra xem b co c tng t
quyt nh xt x v co trng ng PL
cha,
Ngi tin hnh t tng phi t chi vic tin
hnh t tng hoc s b thay i trong nhng
trng hp
H ng thi l ngi b hi, nguyn n dn s, b n
dn s, ngi c quyn v li ch lin quan, l ngi i
din hp php, ngi thn thch ca nhng ngi
hoc ca b can, b co.
H tham gia vi t cch l bo cha, lm chng, phin
dch, gim nh trong v n.
C nhng cn c cho rng h khng v t trong khi lm
nhim v.
H ng thi gi vai tr ca ngi tin hnh t tng
khc trong cng mt v n.
Ngi c quyn ngh thay i ngi
tin hnh t tng
Kim st vin, b can, b co, ngi b hi,
nguyn n dn s, b n dn s v ngi
i din hp php ca h, ngi bo cha.
Ngi tham gia t tng
B can, b co
Ngi b tm gi
Ngi bo cha
Ngi b hi
Nguyn n dn s
B n dn s
Ngi c quyn li v ngha v lin quan
Ngi bo v quyn li ca ng s
Ngi lm chng
Ngi gim nh
Ngi phin dch
B can, b co
B can l ngi thc hin hnh vi c du
hiu ti phm v c quyt nh ca ngi
c thm quyn khi t vi t cch b can.
B co l ngi c quyt nh a ra xt x
ti ta.
B can, b co(tt)
c bit khi t v ti g;
Nhn bn quyt nh khi t v c gii thch cc
quyn v ngha v;
Nhn bn sao quyt nh p dng bin php ngn
chn;
a ra cc chng c v yu cu;
Khiu ni cc quyt nh ca c quan iu tra, vin
kim st;
Xin thay i ngi tin hnh t tng;
4 Quyn ca b can, b co
B can, b co(tt)
T bo cha hoc nh ngi khc bo cha;
Nhn bn kt lun iu tra, co trng;
c thng bo v ni dung quyt nh gim nh;
Nhn quyt nh a ra xt x chm nht l mi
ngy trc khi xt x;
Tham gia phin ta;
Ni li sau cng ti phin ta v khng co i vi
bn n s thm ca ta n.
4 Quyn ca b can, b co
B can, b co(tt)
Phi c mt theo giy triu tp ca c quan tin
hnh t tng;
Khng s dng cc bin php bo cha tri PL;
Chp hnh cc bin php ngn chn m c quan
tin hnh t tng p dng;
Tun th k lut ti phin ta.
4 Ngha v ca b can, b co
Ngi b tm gi
L ngi b bt trong trng hp khn cp
hoc phm ti qu tang v c quyt
nh tm gi nhng cha b khi t vi t
cch b can.
Ngi b tm gi c quyn:
c bit l do b bt gi;
c gii thch cc quyn v ngha v;
c trnh by li khai v a ra cc yu
cu;
c khiu ni v vic tm gi v cc
quyt nh khc c lin quan n tm gi;
Phi thc hin nghim chnh cc quy nh
v ch tm gi.
Ngi bo cha
Ngi bo cha l ngi tham gia t tng t
khi khi t b can, vi t cch bo v li ch
hp php ca b can, b co v nhng ngi
tham gia t tng khc.
Ngi bo cha c th l lut s, lut gia, bo
cha vin nhn dn hoc nhng ngi khc
c ta n chp nhn.
4 Khi nim
Ngi bo cha (tt)
C mt khi hi cung b can;
Nu c iu tra vin ng th c hi cung b
can v c mt trong cc trng hp iu tra khc;
c ngh thay i ngi tin hnh t tng,
ngi gim nh, ngi phin dch theo quy nh
ca PL;
c a ra cc chng c v yu cu;
4 Quyn ca ngi bo cha:
Ngi bo cha (tt)
c c h s v n v c ghi chp nhng iu cn
thit khi kt thc iu tra;
c gp b can, b co ang b tm gi, tm giam;
c tham gia xt hi, tranh lun ti phin ta;
Khiu ni cc quyt nh ca cc c quan tin hnh t
tng;
c khng co trong trng hp b co l ngi cha
thnh nin, ngi c nhc im v mt th cht, tinh
thn hoc c y quyn.
4 Quyn ca ngi bo cha:
Ngi bo cha (tt)
Bo v li ch hp php ca b can, b co hoc
ngi tham gia t tng khc;
Tn trng php ch v khng c tit l b
mt m mnh bit khi lm nhim v.
4 Ngha v ca ngi bo cha:
Ngi b hi
L ngi b thit hi v vt cht hoc tinh thn do
hnh vi phm ti gy ra.
Ngi b hi ch c th l c nhn ch khng phi
php nhn.
Nu ngi b hi l ngi cha thnh nin hoc
ngi c nhc im th cht, tinh thn th ngi
i din hp php ca h c tham gia t tng
thc hin quyn v ngha v ca ngi .
Nguyn n dn s
L c nhn, c quan, t chc b thit hi v
vt cht, tinh thn do ti phm gy ra v c
n yu cu bi thng thit hi.
B n dn s
L c nhn, c quan, t chc m PL quy nh
phi c trch nhim vt cht i vi thit hi
do hnh vi phm ti gy ra.
Ngi c quyn li v ngha v lin quan
Ngi c quyn li v ngha v lin quan n
v n l ngi c quyn li, ngha v b nh
hng bi cc quyt nh ca ta n.
Ngi bo v quyn li ca ng s
L ngi tham gia t tng bo v quyn li
ca ngi b hi, nguyn n dn s, ngi c
quyn li v ngha v lin quan n v n.
Ngi lm chng
L ngi bit cc s vic, hin tng, tnh tit
lin quan n v n v c c quan tin
hnh t tng triu tp khai bo nhng s
vic cn xc minh.
Ngi gim nh
L ngi c kin thc chuyn mn cn thit
v lnh vc cn gim nh do c quan tin
hnh t tng yu cu.
Ngi phin dch
L ngi bit cc ngn ng khc, c kh nng
dch chng ra ting Vit v ngc li, c c
quan tin hnh t tng yu cu tham gia t
tng trong trng hp c ngi tham gia t
tng khng s dng c ting Vit.
+ Cc giai on ca hot ng TTHS
Khi t v n hnh s
iu tra v n hnh s
Truy t v n hnh s
Xt x s thm n hnh s
Xt li bn n v quyt nh cha c hiu lc
PL theo th tc phc thm.
Thi hnh bn n v quyt nh ca ta n
Xt li cc bn n, quyt nh c hiu lc PL
ca ta n theo trnh t gim c thm, ti
thm
Khi t v n hnh s
Cc c quan c thm quyn xc nh c hay
khng c du hiu phm ti ra quyt nh
khi t hay khng khi t v n hnh s.
c bt u t khi cc c quan c thm
quyn nhn c tin bo hoc t gic v ti
phm v kt thc khi ra quyt nh khi t
v n hnh s.
Cc c quan c thm quyn khi t l c
quan iu tra, vin kim st, ta n, n v
b i bin phng, c quan hi quan, kim
lm.
Khi t v n hnh s(tt)
Cn c khi t l khi thu thp c chng c xc
nh c du hiu ti phm v c th hin:
t gic ca CD v ti phm;
Tin bo v ti phm ca cc CQNN hoc TCXH;
Tin bo ti phm trn phng tin thng tin i
chng
C quan iu tra, ta n, n v b i bin phng,
hi quan, kim lm trc tip pht hin du hiu ti
phm;
Ngi phm ti t th.
iu tra v n hnh s
L vic c quan iu tra p dng mi bin
php do LTTHS quy nh xc nh ti phm
v ngi thc hin hnh vi phm ti lm c s
cho vic xt x ca ta.
iu tra v n hnh s(tt)
- Xc nh ti phm v ngi thc hin ti
phm;
- Xc nh thit hi do ti phm gy ra;
- Xc nh nguyn nhn v iu kin phm ti;
- Yu cu c quan, t chc hu quan p dng
cc bin php khc phc v ngn nga.
4 Nhim v ca CQT trong giai on ny:
- Khi t b can;
- Hi cung b can;
- Ly li khai ca ngi lm chng, ngi b hi;
- i cht;
- Nhn dng;
- Khm xt ngi, nh , vt, th tn;
- Thu gi ti sn;
- Tm gi ti sn;
- K bin ti sn;
- Khm nghim hin trng;
- Khm nghim t thi;
- Thc nghim iu tra;
- Gim nh.
4 CQT c tin hnh cc hot ng:
Thm quyn iu tra thuc cc c quan iu tra. Cc
c quan hi quan, kim lm, n v b i bin
phng c thc hin mt s cc hot ng iu
tra.
Khi kt thc iu tra, c quan iu tra lm bn kt
lun iu tra v ngh truy t nu c chng c
hoc nh ch iu tra nu khng c chng c
hay ht thi hn iu tra m vn khng chng
minh c b can l ngi thc hin ti phm.
Truy t v n hnh s
L vic VKS cn c vo kt lun iu tra v
cn c vo LHS truy t b can ra trc
ta n bng mt bn co trng.
Xt x s thm v n hnh s
Xt x s thm thuc thm quyn ca TAND cp
huyn, TAQS khu vc i vi nhng v n m BLHS
quy nh t 15 nm t tr xung tr cc ti phm
thuc thm quyn ca ta n cp trn.
TAND cp tnh, TAQS qun khu xt x s thm
nhng v n khng thuc thm quyn ca TAND
cp huyn v ta n qun s khu vc hoc nhng
v n thuc thm quyn ca cp di m ly ln
xt x.
Xt x s thm v n hnh s(tt)
Qun nhn ti ng;
Cng nhn vin chc quc phng;
Qun nhn d b trong thi gian tp trung hun
luyn hoc kim tra tnh trng chin u;
Dn qun t v v nhng ngi khc c tp trung
lm nhim v qun s do cc n v qun i trc
tip qun l;
Thng dn phm ti c lin quan n b mt qun
i hoc gy thit hi nghim trng cho qun i.
4 TAQS xt x nhng v n m b co l:
Xt x s thm v n hnh s(tt)
Khai mc;
Xt hi;
Tranh lun trc ta;
Ngh n;
Tuyn n.
TA ch xt x nhng b co, nhng hnh vi
theo ti danh m VKS truy t v TA c
quyt nh a ra xt x. Khi kt thc xt x,
hi ng xt x ra bn n, quyt nh.
4 Trnh t xt x gm cc khu:
Xt li bn n v quyt nh cha c
hiu lc PL theo th tc phc thm.
Phc thm l vic ta n cp trn trc tip xt x li
nhng bn n, quyt nh s thm cha c hiu lc
PL b khng co hoc khng ngh.
Quyn khng co thuc v b co, ngi bo cha,
ngi b hi, nguyn n dn s, b n dn s v
ngi i din hp php ca h, ngi c quyn li
v ngha v lin quan n v n.
Thi hn khng co l 15 ngy k t ngy tuyn n.
Vic khng co qu thi hn c th c chp nhn
nu c l do chnh ng.
hiu lc PL theo th tc phc thm(tt)
Quyn khng ngh thuc v VKS cng cp vi ta s
thm v VKS cp trn.
Thi hn khng ngh ca VKS cng cp l 15 ngy,
ca VKS cp trn l 30 ngy k t ngy tuyn n.
Ta phc thm trong thi hn t 60 ngy n 90
ngy khi nhn c h s v n phi quyt nh m
phin ta.
Hi ng xt x ch x li nhng phn b khng co,
khng ngh trong bn n ca ta s thm, nhng
trn c s xem xt ton b v n.
hiu lc PL theo th tc phc thm(tt)
Bc khng co, khng ngh v gi nguyn bn
n, quyt nh s thm;
Sa bn n, quyt nh s thm;
Hy bn n, quyt nh s thm iu tra
hoc xt x li;
Hy n s thm v nh ch v n.
4 Ta phc thm c th ra mt trong cc quyt nh:
Thi hnh bn n v quyt nh ta n
L giai on hot ng t tng ca cc c
quan cng an, kim st, ta n, cc CQNN v
cc TCXH c NN trao quyn nhm bo m
cho bn n v quyt nh c hiu lc ca ta
n c thi hnh mt cch nghim chnh,
chnh xc, kp thi.
Xt li cc bn n, quyt nh c hiu lc PL
ca ta theo trnh t gim c thm, ti thm
m bo tnh khch quan ca v n, cc
bn n, quyt nh c hiu lc s c:
- X li theo trnh t gim c thm: nu pht
hin ra sai lm v PL;
- Xt x li theo trnh t ti thm: nu pht
hin ra tnh tit mi lm thay i tnh cht ca
v n.
Quyn khng ngh i vi cc bn n, quyt
nh c hiu lc thuc thm quyn ca
nhng ngi c thm quyn ca TA v VKS.
V. NGNH LUT DN S
+ Khi nim ngnh lut dn s
+ Ngun ca ngnh lut dn s
+ Quan h php lut dn s
+ Mt s ch nh quan trng ca ngnh
lut dn s
+ Cc ni dung nghin cu:
+ Khi nim ngnh lut dn s
Khi nim
i tng iu chnh
Phng php iu chnh
+ Khi nim ngnh lut dn s(tt)
Ngnh Lut dn s iu chnh cc quan h ti
sn (QHTS) v quan h nhn thn (QHNT) ca
cc c nhn, php nhn v cc ch th khc,
c thc hin trn c s nguyn tc bnh
ng, t nguyn v t chu trch nhim ca
cc bn.
Khi qut
TC l nhng QHTS v QHNT
QHTS l quan h gia ngi vi ngi thng
qua mt ti sn. Ti sn hiu theo ngha rng
gm: ti sn, quyn ti sn v ngha v v ti
sn.
QHNT l quan h gia ngi vi ngi khng
mang tnh KT, khng tnh c thnh tin, n
pht sinh do mt gi tr tinh thn gn lin vi
mt ngi hoc mt t chc v khng chuyn
dch c.
i tng iu chnh
QHNT khng lin quan n ti sn: l nhng
quan h gn lin vi tn gi, danh d, nhn
phm, uy tn ca CD hoc t chc nht nh.
Cc gi tr tinh thn ny khng lm pht
sinh ch th ca nhng gi tr y mt li ch
vt cht no.
QHNT c lin quan n ti sn: l nhng
QHNT l c s lm pht sinh QHTS tip sau.
QHNT c chia thnh hai loi:
L nhng bin php, cch thc m NN tc
ng ln cc QHTS, cc QHNT lm cho cc
quan h ny pht sinh, thay i, chm dt
theo ch ca NN.
(Cch thc NN s dng trong QPPL, thng
qua hnh vi ca ch th, tc ng n cc
QHXH theo ch ca NN).
Phng php iu chnh
Bo m s bnh ng v mt php l gia
cc ch th (cc bn) tham gia QHPL dn s.
Bo m quyn t nh ot ca cc ch th
(cc bn).
Truy cu trch nhim ti sn ca ngi c
hnh vi gy thit hi cho ngi khc nu c
iu kin quy nh v vic bi thng thit
hi.
PPC ca ngnh LDS c c im:
Ngnh LDS l tng th cc QPPL iu chnh
cc QHTS v cc QHNT da trn nguyn
tc bnh ng v mt php l, quyn t
nh ot, quyn khi kin dn s v trch
nhim ti sn ca nhng ngi tham gia
quan h .
nh ngha
+ Ngun ca ngnh lut dn s
- Nhng quy nh c bn mang tnh nguyn tc ca HP;
- B lut dn s - ngun c bn ca ngnh LDS;
- Cc o lut khc nh: Lut t ai; Lut hn nhn v
gia nh; Lut doanh nghip; c cha ng cc QPPL
dn s;
- Cc VB di lut, nh: php lnh, sc lnh, ngh nh,
quyt nh, thng t, c cha ng cc QPPL dn s;
- iu c hoc hip nh quc t m nc ta tham gia;
- Tp qun giao lu dn s;
- Tin l;
- Tinh thn hp l, hp tnh, l cng bng XH.
+ Quan h php lut dn s
Khi nim QHPLDS
c im QHPLDS
C cu ca QHPLDS
Khi nim QHPLDS
QHPLDS l hnh thc php l ca nhng QHTS
v QHNT xut hin trn c s cc QPPLDS.
Cc QPPL dn s quy nh cho cc bn tham
gia QHXH c th hoc cn phi thc hin
nhng hnh vi nht nh ph hp vi li ch
ca NN;
Quy nh cho h nhng quyn v ngha v
php l cng nh nhng trch nhim dn s
nu khng thc hin cc quyn v ngha v
hoc c hnh vi vi phm quyn v li ch hp
php ca bn kia.
c im QHPLDS
Ngoi cc c im ca QHPL ni chung,
QHPL dn s cn c nhng c im:
- Tnh ch: ch ca NN v ch ca cc bn
tham gia quan h .
- L quan h bnh ng gia nhng ngi tham
gia.
- c bo m v duy tr bng s cng ch
NN.
C cu ca quan h php lut dn s
QHPL gm ba b phn:
Ch th
Khch th
Ni dung
Ch th
- Ch th: l nhng ngi tham gia vo QHPLDS
mang quyn v ngha v trong quan h .
- Ngi ni y bao gm c nhn, php nhn, h
gia nh v t hp tc.
- H gia nh v t hp tc l nhng ch th c bit.
- Mi ch th ch c th tham gia vo nhng QHPLDS
nht nh.
- Trong QHPLDS, ch th mang quyn bao gi cng
c xc nh c th, cn ch th mang ngha v th
khng phi trong mi trng hp u xc nh
c.
Ch th (tt)
C nhn gm CDVN, ngi nc ngoi, ngi khng
quc tch.
Nhng tr thnh CTQHPLDS th c nhn phi c
NLPL v NLHV.
NLPLDS ca c nhn l kh nng c nhn c cc
quyn dn s v ngha v php l do PL quy nh.
NLPLDS ca c nhn, khc vi cc ngnh lut khc,
xut hin khi con ngi sinh ra v chm dt khi con
ngi cht i.
NLHVDS ca c nhn l kh nng c nhn bng
hnh vi ca mnh xc lp v thc hin quyn v ngha
v dn s.
4 C nhn
Ch th (tt)
Cn c vo tui v kh nng nhn thc,
PLDS chia NLHVDS c nhn thnh 5 nhm:
- NLHVDS y ;
- NLHVDS cha y ;
- Khng c NLHVDS;
- B mt NLHVDS;
- B hn ch NLHVDS.
4 C nhn
Ch th (tt)
Php nhn l khi nim ch nhng t chc tham gia
vo QHPLDS vi t cch l nhng ch th c lp,
ring bit. Mt t chc c cng nhn l php
nhn phi c cc iu kin sau:
- c CQNN c thm quyn thnh lp, cho php
thnh lp, ng k hoc cng nhn;
- C c cu t chc cht ch;
- C ti sn c lp vi c nhn, t chc khc v chu
trch nhim bng ti sn ;
- Nhn danh mnh tham gia cc QHPL mt cch c
lp.
4 Php nhn
Khch th ca QHPLDS
Khch th ca QHPLDS l hnh vi ca ch
th thc hin cc quyn v ngha v dn
s.
Ni dung ca QHPLDS
Ni dung ca QHPLDS l tng hp cc quyn v ngha v
ca cc bn tham gia vo quan h .
4 Quyn dn s l cch x s c php ca ngi c
quyn nng, gm:
- C quyn chim hu, s dng, nh ot nhng vt
thuc s hu ca mnh trong khun kh PL quy nh.
- C quyn yu cu ngi khc thc hin hoc khng thc
hin nhng hnh vi nht nh.
- Khi cc quyn dn s b xm phm, ch th c quyn s
dng cc bin php bo v m PL cho php bo v
quyn v li ch hp php ca mnh.
4 Ngha v dn s l cch x s bt buc ca ngi c
ngha v.
+ Mt s ch nh quan trng ca
ngnh LDS VN
Ch nh ti sn v quyn s hu
Ch nh ngha v dn s v hp ng dn
s
Ch nh quyn s hu tr tu v chuyn
giao cng ngh
Ch nh quyn tha k
Ch nh ti sn v quyn s hu
4Ti sn bao gm vt, tin, giy t c gi v
cc quyn ti sn.
4Quyn ti sn l quyn tr gi c bng
tin v c th chuyn giao trong giao dch
dn s, k c quyn s hu tr tu.
Khi nim ti sn
Ch nh ti sn v quyn s hu (tt)
4 Bt ng sn l cc ti sn khng di, di c
trong khng gian bao gm:
- t ai
- Nh, cng trnh xy dng gn lin vi t ai, k c
cc ti sn gn lin vi nh, cng trnh xy dng ;
- Cc ti sn khc gn lin vi t ai;
- Cc loi ti sn khc do php lut quy nh
4 ng sn l nhng ti sn khng phi l bt
ng sn
Phn loi ti sn
Ch nh ti sn v quyn s hu (tt)
4S hu l mt phm tr KT khch quan,
phn nh quan h gia cc c nhn, cc
tp on, cc giai cp v vic chim gi
nhng ca ci vt cht.
4S hu l QHXH c biu hin vic nm
gi ca ci vt cht thng qua quan h ca
s hu ch mt vt i vi ngi khc.
Khi nim s hu
Ch nh quyn s hu (tt)
Khi nim chung: Quyn s hu l mt phm tr
php l gm tng hp cc QPPL iu chnh nhng
quan h v s hu i vi cc li ch vt cht.
4 Theo ngha khch quan, quyn s hu l h thng
cc QPPL iu chnh cc QHXH trong lnh vc chim
hu, s dng v nh ot cc TLSX v TLTD.
4 Theo ngha ch quan th quyn s hu l cch x s
ca ch s hu trong vic chim hu, s dng v
nh ot ti sn. Nhng quyn ch quan ny xut
hin trn c s cc QPPL khch quan v do cc QPPL
quyt nh.
Khi nim quyn s hu
4Quyn chim hu: l quyn nm gi, qun
l ti sn.
4Quyn s dng: l quyn khai thc cng
dng, hng hoa li, li tc t ti sn.
4Quyn nh ot: l quyn chuyn giao
quyn s hu ti sn hoc t b quyn s
hu .
Ni dung ca quyn s hu
4S hu nh nc
4S hu tp th
4S hu t nhn
4S hu chung
4S hu ca t chc chnh tr, t chc chnh
tr- x hi, t chc chnh tr x hi- ngh
nghip, t chc x hi, t chc x hi-
ngh nghip.
Cc hnh thc s hu VN:
Ch nh ngha v dn s
4Ngha v dn s l vic m mt hoc nhiu
ch th (bn c ngha v) phi chuyn
giao vt, chuyn giao quyn, tr tin hoc
giy t c gi, thc hin cng vic khc
hoc khng c thc hin cng vic nht
nh v li ch ca mt hoc nhiu ch th
khc (bn c quyn)" (280 BLDS).
Khi nim ngha v dn s
Ch nh ngha v dn s(tt)
4Hp ng dn s;
4Hnh vi php l n phng;
4Thc hin cng vic khng c u quyn;
4Chim hu, s dng ti sn, c li v ti
sn khng c cn c php lut;
4Gy thit hi do hnh vi tri php lut;
4Nhng cn c khc do php lut quy nh
Cc cn c pht sinh ngha v dn s
Ch nh ngha v dn s(tt)
4Cm c ti sn
4Th chp ti sn
4t cc
4K cc
4K qu
4Bo lnh
4Tn chp
Cc bin php bo m thc hin NVDS
Ch nh hp ng dn s(tt)
4Hp ng dn s l s tho thun gia
cc bn v vic xc lp, thay i hoc
chm dt quyn, ngha v dn s. 388
BLDS2005
Khi nim hp ng dn s
Theo tnh cht ca ngha v v hiu lc
ca hp ng:
4Hp ng song v
4Hp ng n v
4Hp ng chnh
4Hp ng ph
4Hp ng v li ch ca ngi th ba
4Hp ng c iu kin
Phn loi hp ng dn s
Theo c im v ni dung ca quan h
hp ng:
4Hp ng dn s thng dng
4Nhng hp ng chuyn quyn s dng
t
4Nhng hp ng trong lnh vc quyn s
hu tr tu v chuyn giao cng ngh
Phn loi hp ng dn s (tt)
4 Hp ng mua bn ti sn
4 Hp ng trao i ti sn
4 Hp ng tng cho ti sn
4 Hp ng vay ti sn
4 Hp ng thu ti sn
4 Hp ng mn ti sn
4 Hp ng dch v
4 Hp ng vn chuyn
4 Hp ng bo him
4 Ha thng v thi c gii
Hp ng dn s thng dng
4Hp ng chuyn i quyn s dng t
4Hp ng chuyn nhng quyn s dng
t
4Hp ng thu quyn s dng t
4Hp ng th chp quyn s dng t
4Hp ng tng cho quyn s dng t
4Hp ng gp vn bng gi tr quyn s
dng t
Hp ng chuyn quyn s dng t
4 Hp ng chuyn giao cc quyn ti sn thuc
quyn tc gi, thuc quyn lin quan
4 Hp ng chuyn giao quyn s hu cng nghip
i vi cc i tng l sng ch, kiu dng cng
nghip, thit k b tr mch tch hp bn dn, b
mt kinh doanh, nhn hiu,
4 Hp ng chuyn giao cng ngh i vi cc i
tng l b quyt k thut, kin thc k thut v
cng ngh
4 Nhng hp ng trong lnh vc ny u phi lp
thnh vn bn.
4 Hp ng chuyn giao cng ngh phi c ng k
ti c quan nh nc c thm quyn trong trng
hp php lut c quy nh.
Nhng hp ng trong lnh vc quyn s
hu tr tu v chuyn giao cng ngh
4Nguyn tc giao kt
4Ch th ca hp ng dn s
4Hnh thc ca hp ng dn s
4Ni dung ca hp ng dn s
Giao kt hp ng dn s
4 T do giao kt hp ng nhng khng c
tri php lut, o c x hi;
4 T nguyn, bnh ng, thin ch, hp tc,
trung thc v ngay thng
Nguyn tc giao kt
4C nhn
4Php nhn
4H gia nh
4T hp tc
Ch th giao kt HDS
4Li ni
4Vn bn
4Hnh vi c th
4Thng ip d liu c xc nh l cc
hnh thc c gi tr tng ng vn bn
Hnh thc ca HDS
Ty theo tng loi hp ng m cc bn c
th tha thun v nhng ni dung sau:
- i tng ca hp ng l ti sn phi giao,
cng vic phi lm hoc khng c lm;
- S lng, cht lng;
- Gi, phng thc thanh ton;
- Thi hn, a im, phng thc thc hin
hp ng;
- Quyn ngha v ca cc bn;
- Trch nhim do vi phm hp ng;
- Cc ni dung khc.
Ni dung ca HDS
TRCH NHIM DN S
4Trch nhim dn s do vi phm hp
ng
4Trch nhim bi thng thit hi ngoi
hp ng
Trch nhim dn s(tt)
L s cng ch ca NN buc bn vi phm
phi tip tc thc hin hoc phi bi thng
do hnh vi khng thc hin, thc hin khng
ng, khng y hp ng m gy thit
hi cho bn kia.
4 TNDS do vi phm hp ng
Trch nhim dn s(tt)
Ch nh ngha v cn quy nh ngi c hnh vi
VPPL gy thit hi v ti sn, v danh d, nhn
phm hoc xm phm n tnh mng, sc khe ca
ngi khc, phi bi thng thit hi. y l ngha
v pht sinh do gy thit hi.
TNDS pht sinh do gy thit hi l mt QHPL, trong
bn b thit hi (ngi c quyn) c quyn yu
cu bn gy thit hi (ngi c ngha v) phi bi
thng nhng thit hi, cn bn c ngha v phi
bi thng.
4 Trch nhim bi thng thit hi ngoi hp ng
4 Trch nhim bi thng thit hi
ngoi hp ng
Nng lc chu trch nhim bi thng
thit hi ca c nhn
Bi thng thit hi ca php nhn
Nng lc chu trch nhim bi
thng thit hi ca c nhn
- Ngi t 18 tui tr ln gy thit hi th
phi t bi thng
- Ngi t 15 tui n cha 18 tui gy
thit hi th phi bi thng bng ti sn ca
mnh, nu khng ti sn bi thng th
cha m phi bi thng phn cn thiu bng
ti sn ca mnh.
- Ngi di 15 tui gy thit hi m cn cha
m, th cha m phi bi thng ton b thit
hi, nu ti sn ca cha m khng bi
thng m con c ti sn ring th ly ti sn
bi thng phn cn thiu.
Bi thng thit hi ca php nhn
- Php nhn phi bi thng thit hi do ngi
ca mnh gy ra trong khi thc hin nhim v
c php nhn giao.
- Nu php nhn bi thng thit hi th c
quyn yu cu ngi c li trong vic gy
thit hi phi hon tr khon tin m mnh
bi thng cho ngi b thit hi.
Ch nh quyn s hu tr tu v
chuyn giao cng ngh (gm ba lnh vc)
4 Quyn tc gi l tng hp cc quyn nhn
thn v quyn ti sn ca tc gi bng lao
ng sng to ca mnh to ra tc phm vn
hc, ngh thut, khoa hc.
4 Cc QPPL v quyn tc gi quy nh v vic
sng to ra mt tc phm ca tc gi, trnh t
cng nhn quyn tc gi, cc quyn nhn
thn, quyn ti sn ca tc gi, bo h quyn
tc gi.
Quyn tc gi
chuyn giao cng ngh (tt)
Chuyn giao cng ngh bao gm cc QPPL
quy nh v i tng ca chuyn giao cng
ngh, cc quan h v hp ng ca chuyn
giao cng ngh v cht lng cng ngh c
chuyn giao,
Chuyn giao cng ngh
chuyn giao cng ngh (tt)
Quyn s hu cng nghip c hiu theo hai cch:
Theo ngha khch quan: quyn s hu cng nghip l tng hp cc
QPPL iu chnh v bo v cc QHXH pht sinh trong qu trnh sng
to v p dng cc sng ch, gii php hu ch, kiu dng cng
nghip, nhn hiu hng ha v bo v cc quyn li c nhn, t chc
s dng tn gi xut x hng ha.
Theo ngha ch quan: quyn s hu cng nghip l cc quyn dn s
ca c nhn hay php nhn l ch th ca quyn s hu cng nghip
i vi sng ch, gii php hu ch, kiu dng cng nghip, nhn hiu
hng ha, quyn ngn chn nhng hnh vi xm phm hoc cnh tranh
khng lnh mnh i vi cc quyn ca nhng ngi to ra hoc s
dng hp php cc i tng .
Quyn s hu cng nghip th hin nhng QP xc nhn quyn ca
tc gi, ch vn bng bo h ca nhng i tng s hu cng nghip.
Quyn s hu cng nghip
Ch nh quyn tha k
Khi nim tha k
Tha k theo di chc
Tha k theo php lut
Ch nh quyn tha k (tt)
4 Tha k l loi QHXH tn ti khch quan th hin
vic chuyn giao ti sn ca ngi cht cho ngi
sng.
4 Tha k l mt QHPLDS xut hin khi c s iu
chnh ca QPPL tng ng. Trong , cc ch th
tham gia vo quan h l nhng ngi c hng di
sn, xc nh ni dung quyn nhn hoc khc t
hng di sn.
4 Trong ch nh v quyn tha k gm cc quy nh
v trnh t dch chuyn ti sn ca ngi cht
cho ngi cn sng, theo di chc hoc theo PL.
Khi nim
4Di chc l s th hin ch ca c nhn
nhm chuyn ti sn ca mnh cho ngi
khc sau khi cht.
4Tha k theo di chc l vic chuyn di sn
ca ngi cht cho ngi sng bng chnh
s nh ot ca ngi c di sn theo di
chc c lp ra khi h cn sng.
Tha k theo di chc
4 Tha k theo php lut l tha k theo hng tha
k, iu kin v trnh t tha k do php lut quy
nh.
4 Din tha k l phm vi nhng ngi c quyn
hng tha k xc nh theo quan h hn nhn,
quan h huyt thng v quan h nui dng gia
ngi tha k vi ngi li tha k.
4 Hng tha k th hin th t c hng di sn ca
nhng ngi tha k c php lut quy nh thnh
3 hng.
Tha k theo php lut
Tha k theo php lut
4 Hng tha k th nht: v, chng, cha , m ,
cha nui, m nui, con , con nui ca ngi cht.
4 Hng tha k th hai: ng ni, b ni, ng ngoi, b
ngoi, anh rut, ch rut, em rut ca ngi cht;
chu rut ca ngi cht m ngi cht l ng ni,
b ni, ng ngoi, b ngoi.
4 Hng tha k th ba: c ni, c ngoi ca ngi
cht; bc rut, ch rut, cu rut, c rut, d rut
ca ngi cht; chu rut ca ngi cht m ngi
cht l bc rut, ch rut, cu rut, c rut, d rut;
cht rut ca ngi cht m ngi ch l c ni, c
ngoi.
Cc hng tha k theo php lut
VI. NGNH LUT T TNG DN S
+ Khi nim ngnh lut t tng dn s
+ Cc nguyn tc ca ngnh lut t tng
dn s
+ Cc ch th ca ngnh lut t tng dn
s
+ Th tc gii quyt v n dn s
+ Cc ni dung nghin cu:
+ Khi nim ngnh lut t tng dn s
L tng th cc QPPL iu chnh cc
quan h gia TA, VKS vi nhng ngi
tham gia t tng pht sinh trong qu
trnh TA gii quyt v n dn s.
+ Cc nguyn tc ca ngnh LTTDS
Bo m php ch XHCN.
Quyn yu cu TA bo v quyn v li ch hp php.
Quyn quyt nh v t nh ot ca ng s.
Ngha v cung cp chng c v chng minh
Trch nhim cung cp chng c ca c nhn, c quan, t
chc c thm quyn.
Bnh ng v quyn v ngha v.
Bnh ng quyn bo v ca ng s.
Nguyn tc ha gii.
HTND tham gia xt x.
Thm phn v HTND xt x c lp v ch tun theo PL.
+ Cc nguyn tc ca ngnh LTTDS (tt)
Trch nhim ca c quan, ngi tin hnh t tng.
Ta n xt x tp th.
Xt x cng khai.
Bo m s v t ca nhng ngi tin hnh hoc tham
gia t tng.
Thc hin ch hai cp xt x.
Gim c vic xt x.
Bo m hiu lc ca bn n, quyt nh ca TA.
Ting ni v ch vit trong TTDS.
Kim st vic tun theo PL trong TTDS.
Trch nhim chuyn giao giy t, ti liu ca TA.
Vic tham gia t tng ca c nhn, c quan, t chc.
Bo m quyn khiu ni, t co trong TTDS.
+ Cc ch th ca ngnh LTTDS
C hai loi ch th:
Ta n nhn dn
Ngi tham gia t tng
Ta n nhn dn
- Nhng vic dn s;
- Nhng vic v quan h hn nhn v gia nh;
- Mt s vic v QHPL ngnh LHC;
- Mt s vic khc do PL quy nh.
Khi xt x v n dn s, TA c quyn hy quyt
nh r rng l tri PL ca c quan, t chc xm
phm quyn li hp php ca ng s trong v n
m TA c nhim v gii quyt.
TAND c thm quyn gii quyt cc vic:
Ta n nhn dn (tt)
Gii quyt theo th tc s thm cc v n
thuc thm quyn, tr nhng v n thuc
thm quyn ca TA cp tnh.
Thm quyn ca ta n cp huyn:
Ta n nhn dn (tt)
- Gii quyt theo th tc s thm cc v n c ng
s l ngi nc ngoi, ngi VN nc ngoi,
tranh chp v quyn s hu cng nghip, quyn tc
gi;
- Gii quyt theo th tc phc thm cc bn n, quyt
nh cha c hiu lc PL b khng co khng ngh
ca ta n cp di;
- Gii quyt theo th tc gim c thm, ti thm cc
bn n, quyt nh c hiu lc PL ca ta n cp
di b khng ngh.
Thm quyn ca ta n cp tnh:
Ta n nhn dn (tt)
- Gii quyt theo th tc phc thm cc bn n,
quyt nh cha c hiu lc PL ca TA cp
di b khng co, khng ngh theo thm
quyn;
- Gii quyt theo th tc gim c thm, ti
thm cc bn n, quyt nh c hiu lc PL
b khng ngh.
Thm quyn ca ta n ti cao:
Ta n nhn dn (tt)
- L TA ni c tr hoc ni lm vic ca b n; nu b
n l php nhn th l TA ni php nhn c tr
s.
Cc ng s c th tha thun yu cu TA ni
c tr ca nguyn n gii quyt.
- Tranh chp bt ng sn do TA ni c bt ng sn
gii quyt.
- Trong mt s trng hp, nguyn n c la
chn TA gii quyt.
Thm quyn ca ta n theo lnh th:
Ngi tham gia t tng
ng s;
Ngi i din;
Ngi bo v quyn li ca ng s;
VKS khi t;
TCXH khi kin v li ch chung;
Ngi lm chng;
Ngi gim nh;
Ngi phin dch.
ng s
Khi nim: ng s l c nhn, php nhn hoc ch
th khc c quyn, ngha v lin quan n v n tham
gia t tng bo v quyn li ca mnh, bao gm:
Nguyn n l ngi khi kin yu cu TA bo v
quyn li ca mnh. Trong trng hp TA khi t,
TCXH khi kin v li ch chung th ngi c quyn li
c bo v c th tham gia t tng vi t cch
nguyn n.
B n l ngi b yu cu tham gia t tng tr li
v vic kin.
Ngi c quyn li, ngha v lin quan l ngi tham
gia vo v n xut hin gia nguyn n v b n
bo v quyn li ca mnh.
Ngi i din, ngi bo v quyn li ca
ng s, TCXH khi kin v li ch chung.
Ngi i din ng s l ngi thay mt ng
s bo v quyn li ca h, gm: i din ng
nhin, i din do TA c v i din do ng s y
quyn.
Ngi bo v quyn li ca ng s l ngi tham
gia t tng gip ng s v mt php l
nhm bo v quyn li ca h.
TCXH khi kin v li ch chung, gm: UBMTTQ, cc
t chc thnh vin ca MTTQ. VKS v TCXH khi
kin c quyn v ngha v nh nguyn n, tr ha
gii.
VKS tham gia t tng, ngi lm chng,
ngi gim nh, ngi phin dch
VKS tham gia t tng thc hin chc nng gim st
vic tun th PL trong qu trnh TA gii quyt v n.
VKS ch tham gia vo v n nu thy cn thit. VKS
tham gia t tng bng cc hnh thc ch yu: khi t
v n, iu tra, tham gia phin ta, khng ngh cc
bn n, quyt nh ca TA.
Ngi lm chng l ngi bit c bt c tnh tit
no lin quan c TA, VKS triu tp n lm chng.
Ngi gim nh l ngi c kin thc cn thit v
lnh vc cn gim nh m TA hay VKS trng cu.
Ngi phin dch do TA, VKS yu cu khi c ngi
tham gia t tng khng s dng c ting Vit.
+ Th tc gii quyt v n dn s
Khi kin v khi t v n dn s
Lp h s v n
Ha gii v n
Phin ta s thm
Th tc phc thm
Th tc gim c thm
Th tc ti thm
Thi hnh n dn s
Khi kin v khi t v n dn s
4 Quyn khi kin thuc v c nhn, php
nhn hoc cc ch th khc c quyn li b
xm phm. TCXH c khi kin mt s v
n dn s bo v li ch chung.
4 Quyn khi t v n dn s thuc v VKS.
VKS cng c quyn khi t mt v n dn s
trn bo v li ch chung nu khng c ai
khi kin.
Khi kin v khi t v n dn s (tt)
-H tn, a ch ca mnh v ca b n,
ngi c quyn li, ngha v lin quan;
-Ni dung s vic;
-Yu cu ca mnh v nhng ti liu, l l
chng minh cho yu cu .
VKS khi t hoc TCXH khi kin v li
ch chung phi lm VB gi cho TA.
Ngi khi kin phi lm n ghi r:
Lp h s v n
Lp h s v n thuc trch nhim ca thm phn
c phn cng gii quyt v n, v thm phn c
th tin hnh cc bin php iu tra sau:
- Ly li khai ca cc ng s, ngi lm chng;
- Yu cu CQNN, TCXH hu quan hoc CD cung cp
bng chng;
- Xem xt ti ch;
- Trng cu gim nh;
- Yu cu c quan chuyn mn nh gi hoc lp hi
ng nh gi ti sn c tranh chp.
Lp h s v n (tt)
Nu cn iu tra ngoi a ht ca mnh
th TA c th y thc cho TA ni cn phi
iu tra thc hin.
VKS cng c quyn yu cu TA hoc t
mnh iu tra xc minh nhng vn cn
lm sng t trong v n.
Ha gii v n
Ha gii l mt th TTDS gip cc ng s tha
thun vi nhau v gii quyt v n.
Khi ha gii, cc ng s u phi c mt.
Nu cc ng s tha thun c vi nhau th TA lp
bin bn ha gii thnh.
Bn sao bin bn phi c gi ngay cho VKS, TCXH khi
kin.
Trong thi hn 15 ngy k t ngy lp bin bn m c
ng s thay i kin hoc VKS, TCXH khi kin phn
i th TA a v n ra xt x;
Nu trong thi hn khng c s thay i kin hoc
phn i th TA ra quyt nh cng nhn, v quyt nh
ny c hiu lc PL.
Nu cc ng s khng tha thun c vi nhau th
TA lp bin bn ha gii khng thnh v a v n ra xt
x.
Ha gii v n (tt)
- Hy kt hn tri PL;
- i bi thng thit hi ti sn ca NN;
- Nhng vic pht sinh t giao dch tri PL;
- Nhng vic xc nh CD mt tch hoc
cht;
- Nhng vic khiu ni c quan h tch;
- Nhng vic khiu ni danh sch c tri.
Cc trng hp khng c ha gii:
Phin ta s thm
Sau khi ha gii khng thnh hoc i vi cc
vic khng cn ha gii th TA ra quyt nh
a v n ra xt x.
Phin ta c tin hnh vi s c mt ca
cc ng s, ngi i din, ngi bo v
quyn li ca ng s, ngi lm chng,
ngi gim nh, ngi phin dch.
Nu VKS khi t, TCXH khi kin th i din
ca c quan, t chc phi c mt ti phin
ta.
Phin ta s thm(tt)
Ch ta c quyt nh a v n ra xt x, kim
tra cn cc ca nhng ngi c triu tp v gii
thch quyn v ngha v ca h; gii thiu cc thnh
vin HXX, kim st vin, th k, ngi gim nh,
ngi phin dch.
Ngi gim nh, ngi phin dch cam oan lm
trn nhim v. Ngi lm chng cam oan khng
khai gian di.
HXX gii quyt cc yu cu thay i cc thnh vin
ca HXX, kim st vin, th k phin ta, ngi
gim nh, ngi phin dch; yu cu triu tp thm
ngi lm chng hoc cung cp thm chng c mi.
4 Th tc bt u phin ta:
Phin ta s thm(tt)
HXX phi xc nh y cc tnh tit ca
v n bng cch nghe li trnh by ca nhng
ngi tham gia t tng, xem xt vt chng.
Khi xt hi, HXX hi trc, ri n kim st
vin, ngi bo v quyn li ca ng s.
Nhng ngi tham gia t tng c quyn
xut HXX nhng vn cn c hi thm.
4 Th tc xt hi ti phin ta:
Phin ta s thm(tt)
Kt thc vic xt hi, cc ng s, ngi i
din ca ng s, ngi bo v quyn li
ca ng s, ngi i din ca cc TCXH
khi kin trnh by kin ca mnh v nh
gi chng c v xut hng gii quyt v
n.
Sau kim st vin trnh by kin v
hng gii quyt v n.
4 Tranh lun ti phin ta:
Phin ta s thm(tt)
Cc thnh vin ca HXX tho lun v
quyt nh gii quyt v n theo a s.
Sau khi tuyn n, ch ta phin ta cn
gii thch cho cc ng s quyn khng
co.
4 Ngh n v tuyn n
Th tc phc thm
Th tc phc thm dn s l th tc ca
TTDS, trong TA cp trn xt li v n,
quyt nh cha c hiu lc PL ca TA cp
di b khng co, khng ngh.
V phm vi xt x, TA cp phc thm xem xt
ni dung khng co, khng ngh v nhng
phn khc ca bn n, quyt nh c ni dung
lin quan n khng co, khng ngh.
Th tc phc thm(tt)
Ngi c quyn khng co: cc ng s,
ngi i din ca ng s, TCXH khi
kin.
VKS cng cp hoc trn mt cp vi TA
xt x s thm c quyn khng ngh.
Trc v trong phin ta phc thm, ngi
khng co, khng ngh c quyn sa i ni
dung khng co, khng ngh hoc rt khng
co, khng ngh.
Th tc phc thm(tt)
TA phi triu tp ngi khng co, TCXH khi kin,
ngi c quyn li v ngha v lin quan tham gia
phin ta.
VKS cng cp phi tham gia phin ta trong trng
hp VKS khng ngh.
Phin ta phc thm c tin hnh tng t nh
phin ta s thm.
Ring trng hp phc thm quyt nh ca ta n
cp s thm, ta n cp phc thm khng phi m
phin ta.
Th tc phc thm(tt)
Gi nguyn bn n, quyt nh;
Sa bn n, quyt nh;
Hy bn n, quyt nh xt x li;
Tm nh ch hoc nh ch vic gii quyt
v n.
Bn n, quyt nh phc thm l chung
thm, c hiu lc thi hnh ngay.
4 Quyn ca ta n ti phin ta phc thm
Th tc gim c thm
L th tc c bit ca TTDS, trong TA c
thm quyn xt li v n m bn n hoc
quyt nh c hiu lc PL b khng ngh v
pht hin c VPPL, tc l khi c mt trong
nhng cn c:
Vic iu tra khng y ;
Kt lun trong bn n, quyt nh khng ph
hp vi tnh tit khch quan ca v n;
C vi phm nghim trng th tc t tng;
C sai lm nghim trng trong vic p dng
PL.
Th tc gim c thm(tt)
Chnh n TANDTC, Vin trng VKSNDTC c
quyn khng ngh i vi bn n, quyt nh
ca ta n cc cp.
Ph Chnh n TANDTC, Ph Vin trng
VKSNDTC, chnh n TA cp tnh, vin trng
VKSND cp tnh c quyn khng ngh i vi
bn n, quyt nh ca cc ta n cp di.
4 Ngi c quyn khng ngh:
Th tc gim c thm(tt)
Phin ta gim c thm khng m cng
khai.
Ti phin ta mt thnh vin ca HXX
trnh by ni dung v n, ni dung khng
ngh, kim st vin trnh by kin khng
ngh.
Th tc gim c thm(tt)
Gi nguyn bn n, quyt nh c hiu lc
PL;
Gi nguyn bn n, quyt nh ng PL ca
TA cp di b hy hoc b sa;
Sa bn n, quyt nh c hiu lc PL;
Hy bn n, quyt nh c hiu lc PL
xt x s thm hoc phc thm li;
Hy bn n, quyt nh c hiu lc PL v
nh ch vic gii quyt v n.
4 HXX tho lun v ra quyt nh, vi cc quyn:
Th tc ti thm
L th tc c bit ca TTDS, trong TA c
thm quyn xt li v n m bn n hoc
quyt nh c hiu lc PL b khng ngh v
mi pht hin nhng tnh tit quan trng lm
thay i ni dung v n.
4 Khi nim
Th tc ti thm(tt)
Mi pht hin c tnh tit quan trng ca v n
m ng s khng th bit c;
xc nh c li khai ca ngi lm chng, kt
lun gim nh hoc li dch r rng khng ng s
tht hoc c s gi mo bng chng;
Thm phn, hi thm, kim st vin c tnh lm sai
lch h s v n hoc c tnh kt lun tri PL;
Bn n hnh s, dn s hoc quyt nh ca c
quan, t chc m TA da vo gii quyt b
hy.
4 Cc cn c khng ngh theo th tc ti thm:
Th tc ti thm(tt)
Chnh n TANDTC, Vin trng VKSNDTC
c quyn khng ngh i vi bn n, quyt
nh ca ta n cc cp.
Chnh n TA cp tnh, vin trng VKS cp
tnh c quyn khng ngh bn n, quyt
nh ca ta n cp huyn.
4 Nhng ngi c quyn khng ngh:
Th tc ti thm(tt)
Gi nguyn bn n, quyt nh c hiu
lc PL;
xt x s thm li;
v nh ch vic gii quyt v n.
4 Phin ta ti thm c tin hnh nh phin
ta gim c thm, HXX c thm quyn:
Thi hnh n dn s
L giai on kt thc qu trnh t tng, trong
cc bn n, quyt nh dn s ca TA c
thi hnh.
TA tuyn bn n hoc quyt nh c
hiu lc PL phi cp cho ngi c thi hnh
n v ngi phi thi hnh n bn sao bn n
hoc quyt nh c ghi thi hnh.
Cn c vo , ngi c thi hnh n c
quyn yu cu ngi phi thi hnh n thi
hnh bn n, quyt nh dn s .
Thi hnh n dn s(tt)
Nu ngi phi thi hnh n khng t nguyn thi
hnh th:
- Trong thi hn ba nm k t ngy bn n, quyt
nh c hiu lc PL ngi c thi hnh n l c
nhn;
- Trong thi hn mt nm k t ngy bn n, quyt
nh c hiu lc PL ngi c thi hnh n l t
chc
Trong thi hn trn, ngi c thi hnh n c
quyn gi n n c quan thi hnh n, ni ta n
xt x s thm v n yu cu thi hnh.
Thi hnh n dn s(tt)
Trong thi hn 15 ngy, k t khi nhn c yu
cu thi hnh n, th trng c quan thi hnh n ra
quyt nh thi hnh v giao cho chp hnh vin thi
hnh.
i vi quyt nh v tr li ti sn hoc bi thng
ti sn ca NN, pht tin, tch thu ti sn v n ph,
cc quyt nh khn cp tm thi th th trng c
quan thi hnh n phi ch ng ra quyt nh thi
hnh n trong thi hn by ngy k t ngy nhn
c bn sao bn n, quyt nh.
Thi hnh n dn s (tt)
Chp hnh vin nh cho ngi phi thi hnh
n khng qu 30 ngy t nguyn thi hnh.
Nu ht thi hn t nguyn m vn khng thi
hnh th chp hnh vin p dng cng ch.
Ngi phi thi hnh n phi chu mi chi ph
v cng ch.
VII. NGNH LUT LAO NG
+ Khi nim ngnh lut lao ng VN
+ Cc ch nh c bn ca ngnh lut
lao ng
+ Ni dung nghin cu:
+ Khi nim ngnh lut lao ng VN
Khi nim ngnh lut lao ng
Cc nguyn tc c bn ca ngnh lut
lao ng
B lut lao ng - ngun ch yu ca
ngnh lut lao ng
Vai tr ca ngnh lut lao ng
Khi nim ngnh lut lao ng
Ngnh lut lao ng l tng hp nhng
QPPL do NN ban hnh (thng c s tham
gia ca cng on) iu chnh QHL gia
NL lm cng n lng vi NSDL v cc
QHXH lin quan trc tip vi QHL.
4 Khi nim
Khi nim ngnh lut lao ng(tt)
L QHL (quan h v s dng lao ng) v
nhng quan h lin quan trc tip n
QHL (quan h pht sinh trn c s QHL
hoc l phi sinh ca QHL).
4 i tng iu chnh
4 i tng iu chnh(tt)
ONhm QHL gia NL lm cng n lng
vi NSDL thuc mi thnh phn kinh t.
O Cc QHXH lin quan trc tip vi QHL,
bao gm:
quan h v vic lm v hc ngh;
quan h gia cng on vi NSDL;
quan h v BHXH;
quan h v bi thng thit hi vt cht;
quan h v gii quyt tranh chp lao ng;
quan h v qun l v thanh tra lao ng.
Khi nim ngnh lut lao ng(tt)
Xut pht t i tng iu chnh, ngnh
lut lao ng s dng tng hp ba loi
phng php: tha thun, mnh lnh v
s tham gia ca cng on.
4 Phng php iu chnh
Cc nguyn tc c bn ca ngnh
lut lao ng
- T do la chn vic lm, ni lm vic v t do thu
mn lao ng.
- Tr lng (tr cng) theo nng sut lao ng, cht
lng v hiu qu cng vic.
- Thc hin bo h lao ng ton din.
- c ngh ngi theo ch c hng lng.
- c hng BHXH, phc li x hi v cc quyn li
khc.
- Tn trng quyn t do lin kt v lp hi ca NL v
ca NSDL.
- Tun th cc quy nh ca php lut lao ng.
B lut lao ng - ngun ch yu
ca ngnh lut lao ng
- Ngun ca ngnh lut lao ng l nhng VBPL cha
ng nhng QPPLL. Trong , BLL l ngun ch
yu ca ngnh lut lao ng.
- BLL c th ha HP92 trong lnh vc lao ng, s
dng v qun l lao ng. BLL bo v quyn lm
vic, li ch v cc quyn khc ca NL, ng thi
bo v quyn v li ch hp php ca NSDL, bo
m s kt hp hi ha gia chnh sch kinh t v
chnh sch x hi. BLL cng m bo thc hin cc
iu c v thng l quc t m VN c tham gia.
Vai tr ca lut lao ng
- Ngnh lut lao ng c vai tr quan trng trong vic
thc hin v bo v cc quyn c bn ca CD trong lnh
vc lao ng, pht huy nhn t con ngi, pht trin
kinh t t nc. Bng vic xc nh i tng iu
chnh ch yu l cc QHL lm cng n lng, ngnh
lut lao ng thc y s pht trin ca loi QHL
tiu biu v ph bin ca nn kinh t th trng.
- Vi quan im trc ht bo v ngi lao ng nhng
khng coi nh quyn v li ch hp php ca ngi s
dng lao ng, ngnh lut lao ng to iu kin cho
mi QHL pht trin hi ha, n nh, gp phn pht huy
sng to, ti nng ca c ngi lao ng v ngi s
dng lao ng nhm t nng sut, cht lng cao trong
lao ng, sn xut.
- Vi quan im kt hp hi ha gia chnh sch kinh t v
chnh sch x hi, ngnh lut lao ng cn gp phn vo
vic pht trin t nc trong s n nh v bn vng.
- Trong chng mc no , ngnh lut lao ng cn ng
vai tr nh l mt loi quy phm mu trong vic xy
dng v hon thin cc quy phm ca mt s ngnh lut
khc c lin quan n vic s dng lao ng.
+ Cc ch nh c bn ca ngnh
lut lao ng
Vic lm v hc ngh
Hp ng lao ng
Tha c lao ng tp th
Tin lng
Thi gi lm vic, thi gi ngh ngi
K lut lao ng v trch nhim vt cht
Bo h lao ng
Bo him x hi
a v php l ca cng on
Gii quyt tranh chp lao ng
Vic lm v hc ngh
- Vic lm v hc ngh: mi hot ng lao ng to
ra ngun thu nhp, khng b php lut cm u
c tha nhn l vic lm.
- Gii quyt vic lm, bo m cho mi ngi u c
c hi c vic lm l trch nhim ca NN ca DN v
ca ton x hi.
- NN, mt mt c cc chng trnh, k hoch, bin
php gii quyt vic lm v hc ngh, mt khc
cng c nhng quy nh ngn nga nhng ngi li
dng danh ngha gii thiu vic lm, hc ngh
trc li.
Hp ng lao ng
Cc vn nghin cu:
4 Khi nim, c im, ni dung ca
QHL trong DN
4 Khi nim, c im ca HL
4 Giao kt HL
4 Thc hin, thay i, tm hon, chm
dt HL
4Khi nim, c im, ni dung ca
QHL trong DN
Khi nim QHL
c im ca QHL trong DN
Ni dung ca QHL trong DN
Khi nim QHL
Quan h lao ng l quan h gia ngi
vi ngi trong qu trnh lao ng.
Phn loi quan h lao ng
Cn c vo c im, tnh cht ca QHL, c th
phn bit ba loi QHL:
- Th nht, QHL gia NL l cn b, cng chc vi
NSDL l CQNN, n v s nghip, t chc chnh tr,
t chc chnh tr - x hi;
- Th hai, QHL gia NL l x vin hoc l thnh
vin ca mt TCKT tp th vi NSDL l HTX hoc
TCKT tp th ;
- Th ba, QHL gia NL lm cng n lng vi
NSDL l DN, c quan, t chc, c nhn c nhu cu
thu mn, s dng lao ng.
QHL trong DN thuc loi th ba, l QHL gia
NL lm cng n lng vi NSDL l DN thuc mi
thnh phn kinh t.
c im ca QHL trong DN
- Mt l, NL l ngi lm cng, t nguyn a lao
ng phc v DN c tr cng; cn DN l ch s
hu TLSX v ti sn, l ngi t chc mi hot ng
ca DN.
- Hai l, DN c quyn tuyn dng, iu hnh cc hot
ng lao ng, v NL c ngha v chp hnh s
iu hnh (8 BLL1994).
QHL trong DN khc cn bn vi QHL trong
CQNN, m lao ng ca cn b, cng chc l lao
ng QLNN; QHL trong DN cng khc vi QHL
trong HTX, l loi QHL gn lin vi quan h s hu
v quan h qun l HTX.
Ni dung ca QHL trong DN
Quan h v vic tuyn dng lao ng;
Vn phn cng v hp tc i vi NL;
Phng thc duy tr k lut, trt t trong DN;
Vic bo m iu kin lm vic cho NL;
Ti sn xut sc lao ng.
Cc QHXH lin quan trc tip vi QHL
Quan h v to vic lm v to ngh cho NL;
Quan h v bo m vt cht cho NL trong trng
hp b m au, tai nn lao ng hoc bnh ngh
nghip, thai sn, ngh hu, cht;
Quan h gia tp th lao ng m ngi i din l
t chc cng on vi NSDL;
QHXH v gii quyt cc tranh chp lao ng;
Quan h QLNN, thanh tra NN v lao ng.
4Khi nim, c im ca HL
Khi nim HL
c im ca HL
Khi nim HL
HL l s tha thun gia NL v NSDL
v vic lm c tr cng, iu kin lao ng,
quyn v ngha v ca mi bn trong QHL
(26 BLL1994).
Cc du hiu ca HL
-S tha thun t nguyn gia NL v
NSDL;
-Ni dung tha thun l vic lm c tr
cng, iu kin lao ng v nhng ni
dung khc th hin trong cc quyn v
ngha v php l ca mi bn.
c im ca HL
Ngoi cc c im chung ca hp ng trong
cc QHPL dn s-kinh t, th HL cn c cc
c im ring:
Th nht, NL m nhim mt cng vic theo
mt ngh chuyn mn hoc mt chc trch
nht nh.
Th hai, HL to ra s ph thuc php l
gia NL v NSDL.
Th ba, HL phi do chnh ngi k kt hp
ng thc hin.
4 Giao kt HL
Nguyn tc giao kt HL
Ch th giao kt HL
Cc loi HL
Hnh thc HL
Ni dung ca HL
Phng thc giao kt HL
Vn lm th (th vic)
Hiu lc ca HL
Khi nim
Giao kt HL l vic cc bn by t ch ca
mnh da trn nhng nguyn tc v phng
thc nht nh theo quy nh ca php lut
nhm xc lp cc quyn v ngha v i vi
nhau.
Nguyn tc giao kt HL(9)
- Mt l, t nguyn, bnh ng, hp tc, tn
trng quyn v li ch hp php ca nhau;
- Hai l, NN khuyn khch nhng tha thun
bo m cho NL c nhng iu kin thun
li hn so vi nhng quy nh ca php lut;
- Ba l, tn trng php lut v nhng iu
tha thun trong tha c lao ng tp th.
Ch th giao kt HL(6)
Ch th giao kt HL l NL v NSDL.
NL l ngi t nht 15 tui, c kh
nng lao ng v c giao kt HL.
NSDL l doanh nghip, c quan, t chc
hoc c nhn, nu l c nhn th t nht
phi 18 tui, c thu mn, s dng v
tr cng lao ng.
Cc loi HL(27)
HL khng xc nh thi hn: hai bn khng
xc nh thi hn, thi im chm dt hiu
lc;
HL xc nh thi hn: hai bn xc nh thi
hn, thi im chm dt hiu lc trong
khong thi gian t 12 n 36 thng;
HL theo ma v hoc mt cng vic nht
nh c thi hn di 12 thng.
Hnh thc HL(28)
Vic giao kt HL c th thc hin
bng hnh thc vn bn hoc bng ming.
Vn bn hp ng phi tun theo mu quy
nh ca B L, TB & XH.
Hnh thc ming ch p dng i vi mt
s cng vic c tnh cht tm thi m thi
hn di 3 thng hoc i vi lao ng
gip vic gia nh.
Ni dung ca HL
C th chia ni dung ca HL thnh 3
loi iu khon:
4 Nhng iu khon ch yu (K1 29 BLL1994):
- Cng vic phi lm;
- Thi gian lm vic, thi gian ngh ngi;
- Tin lng;
- a im lm vic;
- Thi hn hp ng;
- iu kin v an ton lao ng, v sinh lao ng;
- Bo him x hi.
y l nhng iu khon bt buc phi c.
Ni dung ca HL(tt)
C th chia ni dung ca HL
thnh 3 loi iu khon:
4iu khon ty nghi:
Cn c vo kh nng v nhu cu ca mi bn
cc bn c th tha thun nhng ni dung
khc nhng khng c tri vi php lut v
o c x hi.
Ni dung ca HL(tt)
C th chia ni dung ca HL
thnh 3 loi iu khon:
4iu khon thng l:
L nhng ni dung c quy nh trong php
lut, cc bn c th a vo hoc khng a vo
hp ng. Nu a vo th phi ph hp vi php
lut, nu khng a vo th hai bn mc nhin tha
nhn trong hp ng c nhng ni dung .
Phng thc giao kt HL(30)
HL c giao kt trc tip gia NL v
NSDL. HL cng c th c k kt gia
NSDL vi ngi c y quyn hp php
thay mt cho nhm NL.
NL c th giao kt mt hoc nhiu HL vi
mt hoc nhiu NSDL khc nhau, vi iu
kin phi bo m thc hin y cc hp
ng giao kt.
Vn lm th (th vic) (32)
Khi giao kt HL, hai bn c th tha thun
vic lm th.
Thi gian th vic do hai bn tha thun ty thuc
tnh cht cng vic, nhng khng c qu 60 ngy
i vi lao ng chuyn mn k thut cao v khng
qu 30 ngy i vi cc lao ng khc.
Tin lng th vic t nht phi bng 70% mc
lng cp bc ca cng vic .
Trong thi gian th vic, mi bn c quyn hy b
tha thun lm th; khi vic lm th t yu cu th
NSDL phi nhn NL vo lm vic.
Hiu lc ca HL
HL c hiu lc k t ngy giao kt, hoc t
ngy do hai bn tha thun, hoc t ngy NL
bt u lm vic (K1 33 BLL1994).
HL c th b coi l v hiu trong trng
hp hp ng c mt phn hoc ton b ni
dung khng bo m cc iu kin quy nh.
Php lut quy nh hu qu php l ca HL
v hiu.
4 Thc hin, thay i, tm hon,
chm dt HL
Thc hin HL
Thay i HL
Tm hon thc hin HL
Chm dt HL
Thc hin HL
L ngha v php l, mi bn phi to iu kin cho
bn kia thc hin quyn v ngha v. NSDL khng
c i hi NL lm nhng cng vic khng c
tha thun hoc lm vic trong mi trng khng
an ton.
Trng hp sp nhp, hp nht, chia, tch DN,
chuyn quyn s hu, quyn qun l hoc quyn s
dng ti sn ca DN th NSDL k tip phi tip tc
thc hin HL vi NL (31 BLL1994).
Thay i HL
Thay i HL l thay i cc quyn v ngha v
ca cc bn.
Trong qu trnh thc hin hp ng, nu mt bn c
yu cu thay i th phi bo cho bn kia bit trc
t nht ba ngy; vic thay i c tin hnh bng
cch sa i, b sung HL giao kt hoc giao
kt HL mi. Nu hai bn khng tha thun c
vic thay i th tip tc thc hin HL giao kt
hoc tha thun chm dt vic thc hin HL
(K233 BLL1994).
Trng hp gp kh khn t xut hoc do nhu cu
SXKD, DN c quyn tm thi chuyn NL lm cng
vic khc tri ngh (34 BLL1994).
Tm hon thc hin HL(35)
L vic tm ngng thc hin cc quyn v
ngha v trong mt thi gian nht nh.
HL c tm hon thc hin trong trng
hp NL i lm ngha v qun s hoc cc
ngha v cng dn khc; NL b tm gi, b
tm giam; cc trng hp khc do hai bn
tha thun.
Chm dt HL
L chm dt vic thc hin cc quyn v ngha v trong
HL v cng l chm dt QHL.
Vic chm dt HL c th do tha thun ca hai bn,
do mt ngi th ba hoc mt s bin, do ch ca mt
bn (n phng):
Chm dt do ch ca hai bn: hp ng ht hn, hoc
NL hon thnh cng vic, hoc hai bn tha thun
chm dt hp ng (K1, 2, 3 36 BLL1994).
Chm dt do ngi th ba: NL b kt n t giam hoc b
cm lm cng vic c theo quyt nh ca ta (K4 36
BLL1994).
Chm dt do s bin: NL cht hoc mt tch theo tuyn
b ca ta n (K5 36 BLL1994).
Chm dt do ch ca mt bn (n phng chm dt):
c th t pha NL hoc NSDL (37, 38, 39, 40
BLL1994).
Chm dt HL (Hu qu php l
chm dt HL) (tt)
Ch tr cp mt vic lm v tr cp thi
vic do DN tr cho NL.
Trch nhim ca DN cng nh ca NL trong
cc trng hp n phng chm dt HL
tri php lut (40 BLL).
NL b chm dt hp ng do DN b ph sn
th quyn li c gii quyt theo LPS2004.
Tha c lao ng tp th
TULTT l vn bn tha thun gia tp th lao ng (m
i din l ban chp hnh cng on c s) v NSDL
(m i din l gim c DN hoc ngi c y quyn)
v cc iu kin lao ng v s dng lao ng, quyn li
v ngha v ca hai bn trong QHL. Vic k kt c
thc hin trn nguyn tc t nguyn, bnh ng, cng
khai.
TULTT c ngha b sung, nng cao HL, to iu
kin cho NL c hng nhng iu kin lao ng tt
hn nhng iu kin m php lut quy nh. ng thi
n cn c ngha tng cng trch nhim ca hai pha,
iu ha mu thun, ngn nga tranh chp trong QHL.
TULTT gm cc vn nh: cc bn ca tha c, ni
dung ca tha c, th tc thng lng, k kt v ng
k tha c, hiu lc ca tha c,
Tin lng
L s tin m NSDL tr cho NL khi h hon thnh
mt cng vic theo HL ph hp vi PL.
Tin lng do hai bn tha thun nhng khng c
thp hn mc lng ti thiu. Cc thang, bng lng
do NN cng b ch dng lm c s tnh cc ch
BHXH, tin lng lm thm gi, lm m, ngng vic,
ngh hng nm,
C ba hnh thc tr lng: theo thi gian, theo sn
phm, theo khon. Vic chn hnh thc no l thuc
quyn ca NSDL. PL cn quy nh v khu tr tin
lng, cp lng, Ngoi ra, PL cn quy nh ch
tin thng, ch ph cp b sung cho tin
lng.
Thi gi lm vic, thi gi ngh ngi
Thi gi lm vic l khong thi gian m NL phi
c mt ti ni lm vic lao ng theo ni quy ca
n v trn c s quy nh PL.
Thi gi ngh ngi l khong thi gian m NL c
quyn t do s dng.
Ngy lm vic khng qu 8 gi/ngy, hoc 48
gi/tun. C th tha thun lm thm nhng khng
qu 4 gi/ngy, 200 gi/nm, tr mt s trng
hp c bit c lm thm khng qu 300
gi/nm. Mt tun c ngh t nht 1 ngy, ngoi
ra cn c ngh vo nhng ngy l (9 ngy), ngh
hng nm (cc mc 12, 14, 16 ngy), ngh v vic
ring, ngh khng hng lng,
K lut lao ng v trch nhim vt cht
K lut lao ng l nhng quy nh v vic tun
theo thi gian, cng ngh v iu hnh SX-KD c
th hin trong ni quy lao ng.
Trch nhim vt cht l trch nhim bi thng
thit hi do hnh vi v lm mt mt, h hng
dng c, thit b, ti sn ca DN.
Cc hnh thc k lut: khin trch; ko di thi hn
nng lng khng qu 6 thng hoc chuyn lm
cng vic khc c mc lng thp hn trong thi
hn ti a 6 thng hoc cch chc; sa thi.
Bo h lao ng
L nhng quy nh v ATL, VSL, nhm
phng tai nn v bnh ngh nghip, cng nh
nhng ch , chnh sch, bin php nhm
duy tr v pht trin sc khe NL.
Nhng ni dung ca ch BHL gm: quy
nh v ATL, VSL; cc ch v BHL; quy
nh v BHL i vi mt s loi lao ng c
bit. PL cng quy nh quyn v ngha v ca
cc bn trong vic BHL, cng nh vic qun
l v thanh tra nh nc v BHL.
Bo him x hi
L nhng quy nh v bo m vt cht cho NL v
nhng thnh vin ca gia nh h trong nhng trng
hp h gp phi nhng bin c him ngho dn n
vic gim st hoc mt ngun thu nhp ch yu.
C hai hnh thc BHXH: hnh thc bt buc c s
dng i vi DN, c quan, t chc c SDL lm vic
theo HL c thi hn t ba thng tr ln v HL
khng xc nh thi hn; hnh thc khng bt buc p
dng i vi HL di ba thng. Khi tham gia BHXH,
NSDL hng thng phi ng 15% tng qu lng,
NL phi ng 5% tin lng, ngoi ra cn c s
ng gp v h tr ca NN.
Nm ch tr cp BHXH: tr cp m au; tr cp khi
b tai nn lao ng v bnh ngh nghip; tr cp thai
sn; hu tr; t tut.
a v php l ca cng on
Cng on l mt t chc chnh tr - x hi i din cho
cng nhn v NL bo v li ch chnh ng v hp
php ca h. Ty theo tng cp cng on m c quyn
tham gia, c hi kin hoc i din trong nhng
trng hp thuc tng lnh vc c th sau:
Tham gia QLNN v lao ng, QLSXKD, nh t chc ch
o hi ngh cng nhn vin chc, thay mt NL k kt
TULTT, kim tra, gim st vic chp hnh php lut v
lao ng,
Chm lo gii quyt vic lm, ci thin i sng cho NL,
nh tham gia gii quyt vic lm, tin lng, KLL,
TCL, t chc nng cao i sng vt cht v vn ha tinh
thn cho NL,..
ng thi vi cc quyn ca cng on, php lut cng
quy nh cc trch nhim v ngha v tng ng t pha
NSDL.
Gii quyt tranh chp lao ng
TCL c hiu l nhng tranh chp v quyn v li
ch lin quan n vic lm, tin lng, thu nhp v
cc iu kin lao ng khc, v thc hin HL, v
TULTT v trong qu trnh hc ngh.
Tng ng vi hai loi QHL (c nhn v tp th) l
hai loi hnh TCL: TCL c nhn v TCL tp th,
v cng c hai c ch gii quyt trang chp ph
hp. Cc c quan, t chc gii quyt TCL gm: hi
ng ha gii lao ng c s, hi ng trng ti lao
ng cp tnh v TAND.
nh cng l nh cao ca TCL tp th, th hin
s ngng vic ca tp th NL nhm gy sc p
buc NSDL phi p ng nhng yu sch ca h.
Ha gii, thng lng, bo v quyn li hp php,
chnh ng ca c hai bn nhm n nh QHL l
nguyn tc xuyn sut cc quy nh v gii quyt
TCL.

Phap Luat Dai Cuong 373

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Phap Luat Dai Cuong 373

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MN HC

You might also like