MC LC

Thng tin chung v mn hc

Chng I Chng II Chng III

Bi m u: Nhp mn ng li cch mng ca ng 5 Cng sn Vit Nam S ra i ca ng Cng sn Vit Nam v Cng lnh 7 chnh tr u tin (1920-1930) ng li u tranh ginh chnh quyn (1930-1945) ng li khng chin chng thc dn Php v quc M xm lc (1945-1975) 22 36

Chng IV Chng V Chng VI Chng VII Chng VIII

ng li cng nghip ha thi k i mi (1986- nay) 53 Ch trng x hi kinh t th trng nh hng x hi 67 ch ngha thi k i mi (1986- nay) Ch trng xy dng h thng chnh tr thi k i mi 80 (1986- nay) ng li vn ha v chnh sch x hi thi k i mi 93 (1986- nay) ng li i ngoi thi k i mi (1986- nay) 109

TP BI GING MN HC NG LI CCH MNG CA NG CNG SN VIT NAM (Dnh cho sinh vin khi khng chuyn ngnh Mc Lnin v t tng H Ch Minh) THNG TIN CHUNG V MN HC
I. MC TIU CA MN HC

1. Kin thc (1). Nm vng c iu kin lch s, qu trnh ra i tt yu ca ng ch th hoch nh ng li cch mng Vit Nam. (2.) Hiu ni dung c bn ca mi ng li v mt s chnh sch ca ng trong qu trnh cch mng Vit Nam. (3). nh gi ng li v hiu qu thc hin ng li. 2. K nng (1). Rn luyn nng lc t duy c lp trong nghin cu ng li cch mng ca ng. (2). Hnh thnh duy ph phn, k nng phn tch, tng hp v nh gi nhng vn lin quan n mn hc. T , vn dng kin thc hc ch ng, tch cc nhn thc nhng vn chnh tr, kinh t, vn ho, x hi theo ng li, chnh sch, php lut ca ng v Nh nc. (3). Rn luyn k nng vit, c k nng lm vic c nhn, lm vic nhm v trnh by kt qu nghin cu. 3. Thi (1) Tin tng vo s lnh o ca ng i vi cch mng Vit Nam. (2) Quyt tm phn u thc hin ng li cch mng ca ng. (3) C thi nghim tc trong hc tp, nghin cu khoa hc, trong nhn thc v cuc sng, x hi, t rn luyn bn thn tr thnh ngi c phm cht , bn lnh chnh tr vng vng, c o c, trnh chuyn mn tt; hnh thnh tnh cm, nim tin vo con ng cch mng m dn tc ta la chn.
II. THI LNG V CC MN HC TIN QUYT

1. Thi lng Gm 45 tit (03 tn ch), thc hin theo nguyn tc chia tng s tit nh sau: - Ging l thuyt: 30 tit. - Tho lun trn lp: 12 tit. 2

- T hc: 03 tit. 2. Mn hc tin quyt T tng H Ch Minh.

III. TM TT NI DUNG MN HC

Mn hc bao gm 8 chng, l mt h thng tri thc v qu trnh hoch nh ng li ca ng, gn lin vi nhng hot ng a dng, phong ph, nhm thc hin ng li ca ng, thc hin cc mc tiu, nhim v ca cch mng Vit Nam t khi ng ra i (1930) cho n nay. Mn hc trnh by mt cch khch quan, c h thng qu trnh ra i ca ng ch th hoch nh ng li cch mng Vit Nam v ng li, ch trng, chnh sch ca ng v phng hng, mc tiu, nhim v ca cch mng Vit Nam, cc bin php, gii php trong t chc thc hin. Trn c s , so snh vi yu cu thc tin, thng qua s kim nghim ca thc tin nh gi ng li ca ng; khng nh nhng thnh cng, ch ra nhng hn ch trong qu trnh hoch nh, thc hin ng li, t lm r nhng nguyn tc, nhng quy lut khch quan chi phi qu trnh ng hoch nh, thc hin ng li. IV. HC LIU (xp theo th t u tin) 1. Hc liu bt buc 1. B Gio dc v o to (2009), Gio trnh ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam (Dnh cho sinh vin i hc, cao ng khi khng chuyn ngnh Mc-Lnin, t tng H Ch Minh), Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni. 2. B Gio dc v o to (2006), Gio trnh Lch s ng Cng sn Vit Nam (dnh cho cc trng i hc v cao ng), ti bn ln th nht, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni. 3. Hc vin Chnh tr - Hnh chnh Quc gia H Ch Minh (2009), Qu trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni. 2. Hc liu tham kho 4. ng Cng sn Vit Nam, Vn kin ng Ton tp (54 tp), Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni. 5. ng Cng sn Vit Nam (2005), Vn kin ng thi k i mi (i hi VI, VII, VIII, IX), Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni. 3

6. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni. 7. L Mu Hn (2006), ng Cng sn Vit Nam, cc i hi v Hi ngh Trung ng, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni. 8. Ban ch o tng kt chin tranh trc thuc B Chnh tr (1996), Tng kt cuc khng chin chng thc dn Php, thng li v bi hc, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni. 9. Ban ch o tng kt chin tranh trc thuc B Chnh tr (1995), Tng kt cuc khng chin chng M, cu nc, thng li v bi hc, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni. 10. Nguyn Trng Phc (ch bin, 2003), Tm hiu lch s ng Cng sn Vit Nam qua cc i hi v Hi ngh Trung ng 1930-2002, Nxb. Lao ng.
V. KIM TRA, NH GI

1. Kim tra nh gi thng xuyn 2. Kim tra nh gi nh k 3. Thi cui k

VI. THNG TIN V GING VIN

H v tn: V Th Thu H a ch lm vic: - B mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam - Khoa L lun Chnh tr v X hi S in thoi: 0936428075 a ch E-mail: hanghia1612@gmail.com NI DUNG Chng m u NHP MN NG LI CCH MNG CA NG CNG SN VIT NAM
I. I TNG, NHIM V NGHIN CU

1. i tng nghin cu Khi nim ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam Khi nim ng li

- L chun tc c bn v phng hng, nhim v, phng chm, lc lng, phng thc t chc thc tin v chnh tr, qun s, kinh t, vn ho - x hi, t tng, t chc... do mt nh nc, mt chnh ng, mt t chc chnh tr x hi vch ra, nhm thc hin mt mc tiu nht nh trong mt thi k nht nh. - Cn c vo phm vi v ni dung, c th phn loi thnh ng li ng li chung v ng li trn cc lnh vc c th (chnh tr, qun s, vn ha). - ng li l c s hoch nh chnh sch, ra bin php thc hin trn mi lnh vc hoc mt lnh vc nht nh. ng li ng l mt trong nhng nhn t quyt nh s pht trin thng li trn tt c cc lnh vc, hoc tng lnh vc hot ng ca mt nh nc, mt chnh ng, quyt nh v tr ca nh nc, ca chnh ng i vi quc gia dn tc. Hoch nh ng li l cng vic quan trng hng u ca mt nh nc, mt chnh ng. -ng li ng n l kt qu ca mt qu trnh nghin cu tm ti vn dng l lun vo thc tin, t thc tin tng kt thnh l lun, xy dng thnh ng li, thng qua thc tin kim nghim, b sung v hon thin ng li. Khi nim ng li cch mng ca ng CSVN - L h thng quan im, ch trng ca ng v mc tiu, phng hng, nhim v ca cch mng Vit Nam v cc bin php, gii php trong t chc thc hin. - ng li cch mng ca ng c th hin qua cng lnh, ngh quyt, ch th ... ca ng. i tng nghin cu - S ra i ca ng v h thng quan im, ch trng, chnh sch ca ng v phng hng, mc tiu, nhim v ca cch mng Vit Nam (t CMDTDCND n CMXHCN). 2. Nhim v nghin cu - Lm r s ra i tt yu ca CSVN - ch th hoch nh ng li cch mng Vit Nam. - Lm r qu trnh hnh thnh, pht trin v kt qu thc hin ng li cch mng ca ng, trong ch trng n mt s ng li, ch trng quan trng, ni bt thi k i mi
II. PHNG PHP NGHIN CU V NGHA CA VIC HC TP MN HC

1. Phng php nghin cu 5

 C s phng php lun - L ch ngha Mc-Lnin, cc quan im c ngha phng php lun ca H Ch Minh v cc quan im ca ng Cc phng php nghin cu - Phng php nghin cu ch yu l phng php lch s v phng php lgic, ngoi ra c s kt hp cc phng php khc nh phn tch, tng hp, so snh, quy np v din dch, c th ho v tru tng ha... 2. ngha ca vic hc tp mn hc - Trang b cho sinh vin nhng hiu bit c bn v s ra i ca ng, v ng li ca ng trong CMDTDCND v CMXHCN, ch trng mt s ng li, ch trng quan trng ca ng trong thi k i mi. - Bi dng cho sinh vin nim tin vo s lnh o ca ng, nh hng phn u theo mc tiu, l tng v ng li ca ng; nng cao thc trch nhim cng dn trc nhng nhim v trng i ca t nc. - Sinh vin c c s vn dng kin thc chuyn ngnh ch ng, tch cc gii quyt nhng vn kinh t, chnh tr, x hi theo ng li, chnh sch ca ng.

Chng I NG CNG SN VIT NAM RA I V CNG LNH CHNH TR U TIN (1920-1930)

I. HON CNH RA I CA NG CNG SN VIT NAM

1. Hon cnh quc t cui th k XIX, u th k XX S chuyn bin ca CNTB v hu qu ca n - Chuyn t giai on t do cnh tranh sang giai on c quyn (QCN). - Bn cht ca CNQ l chin tranh, l xm lc thuc a. - S xm chim, khai thc, n dch v thng tri thuc a tan bao cua CNQ lam cho mu thun gia cc nc xut hin v ngy cng pht trin mnh m (2 mu thun ch yu: quc vi quc; thuc a vi quc), s phn ng ca cc nc thuc a ngy cng gay gt. + Chng CNQ, ginh c lp cho cc dn tc thuc a tr thnh mt ni dung ln ca phong tro cch mng th gii, nht l cc nc chu , trong c Vit Nam. nh hng ca ch ngha Mc-Lnin - Ch ngha Mc-Lnin l h t tng ca CS, c sc nh hng to ln, lay chuyn, li cun qun chung nhn dn, nhng thnh phn u tu, tch cc nhng nc t thuc a vao phong tro cng sn. - Ch ngha Mc-Lnin l mt tin l lun dn ti s ra i ca CS, chi ro: Mun gianh c thng li trong cuc u tranh, giai cp cng nhn phai lp ra CS ap ng yu cu khach quan trong cuc u tranh cua giai cp cng nhn chng ap bc bc lt. - T tng v CS cua ch ngha Mc-Lnin a anh hng to ln, trc tip n phong tro cng sn, cng nhn quc t va s hinh thanh cac t chc cng sn quc t. - Vit Nam, ch ngha Mc-Lnin kt hp vi phong tro cng nhn va phong tro yu nc a to ra nhng tin cn thit cho s ra i cua CSVN. Tc ng ca Cch mng Thng Mi Nga v Quc t Cng sn Cch mng Thng Mi Nga ( 7-11-1917):

- lm bin i cn bn tnh hnh th gii. N khng ch tc ng su sc n phong tro cch mng v sn cc nc t bn, m cn lan to su rng ti cc nc thuc a, c v cc dn tc b p bc ng ln t gii phng mnh. - Lm cho phong tro cch mng v sn cc nc TBCN Phng Ty v phong tro gii phng dn tc cc nc thuc a Phng ng c quan h mt thit vi nhau trong cuc u tranh chng k th chung- CNQ. - L bng chng chng minh rng ch ngha Mc- Lnin tr thnh hin thc v c truyn b rng ri. S ra i ca Quc t Cng sn III (3-1919): - Thuc y mnh m s pht trin ca phong tro cng sn va cng nhn quc t. - Dn n s ra i ca hng lot cc CS: CS M (1919), CS Anh, Php (1920), CS Trung Quc, CS Mng C (1921) - Ti i hi II ca Quc t Cng sn (1920), S tho ln th nht nhng lun cng v vn dn tc v vn thuc a ca Lnin c cng b. Lun cng ch ra phng hng u tranh gii phng cho cc dn tc b p bc. 2. Hon cnh trong nc cui th k XIX, u th k XX Chnh sch cai tr ca thc dn Php Vit Nam V chnh tr - Thc dn Php thi hnh chnh sch chuyn ch in hnh. V kinh t - Thi hnh chnh sch kinh t phn ng, bc lt nng n. V vn ho - Km hm, n dch v vn ho. S dng chnh sch Ngu dn d tr. S phn ha x hi v cc mu thun ca x hi thuc a Vit Nam S phn ha x hi X hi Vit Nam din ra qua trinh phn hoa su sc, kt cu giai cp thay i, xut hin nhiu giai tng mi; ng thi mt s giai tng li tip tc c s phn ha:

- Giai cp nng dn. - Giai cp a ch, phong kin (chia lm hai b phn:Tng lp trn v a ch va v nh). - Giai cp t sn (phn ha thnh t sn dn tc v t sn mi bn). - Tiu t sn. - Giai cp cng nhn. Tnh cht v mu thun ca x hi thuc a Vit Nam - Tnh cht x hi thay i: + Chnh sch cai tr ca thc dn Php lm thay i tnh cht x hi Vit Nam. + X hi Vit Nam t mt x hi phong kin c lp tr thnh x hi thuc a na phong kin. - Mu thun x hi thay i: + Mu thun c bn vn c trong lng x hi Vit Nam phong kin l mu thun gia nng dn v a ch phong kin khng mt i m vn tip tc tn ti. + Hnh thnh mu thun mi: Mu thun gia ton th dn tc Vit Nam vi thc dn Php xm lc. + Hai mu thun gn cht vi nhau, trong mu thun bao trm, gay gt, c bn, ch yu l mu thun gia ton th dn tc ta vi thc dn Php v tay sai. Thi , v tr cc giai cp Vit Nam u b mu thun ny chi phi.
II. NGUYN I QUC V QU TRNH VN NG THNH LP NG

1. Cuc khng hong con ng cu nc Cc phong tro yu nc theo khuynh hng chnh tr phong kin Phong tro Cn Vng (1885-1896): - 5-7-1885, Thng th b binh Tn Tht Thuyt nh to khm s Trung K. B tht bi, ng a vua Hm Nghi ln vng ni Tn S, Qung Tr. - Ti y, ngy 13-7-1885, nh Vua xung chiu Cn Vng. Phong tro Ph vua, cu nc nhanh chng lan ra nhiu vng Trung K v Bc K. - Ngy 1-11-1885, Vua b bt, nhng phong tro yu nc cn ko di n u th k XIX. Khi ngha nng dn Yn Th (1884-1913):

- Phong tro din ra di s lnh o ca ngi anh hng o vi Hong Hoa Thm, vng rng ni Yn Th- a bn trng yu v mt qun s. Phong tro ko di gn 30 nm, song cng khng ginh c thng li - Kt lun: Mc d chin u rt anh dng, nhng cui cng cc phong tro u b dp tt. S tht bi ny chng t h t tng phong kin khng th gip nhn dn ta thot khi kip n l v hon ton bt lc trc nhim v ca lch s ra. Cc phong tro yu nc theo khuynh hng chnh tr t sn Trc Chin tranh th gii th nht (1914-1918) - Xu hng bo ng: + Phong tro ng Du (1906-1908): Do Phan Bi Chu (1867-1940) khi xng v lnh o. Hn ch ln ca ng l ch trng da vo Nht nh Php, chng khc g ui h ca trc, rc beo ca sau. + Vit Nam Quang phc Hi (1912): Cch mng Tn Hi n ra, ch ngha Tam dn ca Tn Trung Sn nh hng n Phan Bi Chu. ng chuyn sang lp trng dn ch t sn, lp ra Vit Nam Quang phc hi (5-1912) chng Php. - Xu hng ci lng: + Phong tro Duy Tn (1906-1908): Do Phan Chu Chinh, Hunh Thc Khng, Trn Qu Cp ng u, ging cao ngn c, dn ch v ci cch vn ho - x hi, phn i v trang bo ng chng Php. Hn ch ca ng l da vo Php chng chnh quyn tay sai, ku gi Php cho php thc hin nhng ci cch dn ch, chng khc no xin gic r lng thng. + Phong tro ng Kinh Ngha Thc (1907): Do Lng Vn Can, Nguyn Quyn lnh o. Phong tro din ra kh si ni, di cc hnh thc tuyn truyn ci cch vn ho - x hi, bi tr m tn d oan, tuyn truyn cho vic hc ch quc ng. Sau Chin tranh th gii th nht (1918 - 1930) 10

- Phong tro quc gia ci lng ca tng lp tiu t sn thnh th v a ch lp trn: + Nm 1919, phong tro ty chay Hoa kiu, bi tr hng ho ngoi, chn hng hng ni ho, vi khu hiu: Ngi Vit Nam khng mang vng i sng Ng, Ngi Vit Nam mua hng Vit Nam. + Nm 1923, phong tro chng c quyn xut khu go cng Si Gn ca Php. + Cuc u tranh chng c quyn nc mm (1920-1926). + Cuc u tranh i m rng cc quyn t do, dn ch, tham gia cc hot ng chnh tr. Tiu biu l ng Lp hin ca Bi Quang Chiu (1923). - Phong tro yu nc dn ch cng khai: + Nhng phn t tiu t sn yu nc khc tp trung trong nhng t chc nh Tm Tm x (1923), Vit Nam ngha ho on (1925), Hi phc Vit 1925), ng Thanh nin ( 1926). + H xut bn mt s t bo tin b nh Chung r. L Annam, Nc Annam tr, vi mt lot cc nh xut bn nh: Nam ng th x, Cng hc th x - Phong tro cch mng quc gia t sn: + Gn lin vi hot ng ca Vit Nam Quc dn ng. + Ra i ngy 25-12-1927. Tin thn l Nam ng th x. + Lnh t : Nguyn Thi Hc, Phm Tun Ti. + Thnh phn: Cng chc, ho l, a ch, binh lnh trong qun i... + T tng chnh: nh thc dn Php, ph b ngi vua, thnh lp chnh quyn ca ngi Vit Nam. + a bn hot ng: ng bng, trung du Bc B. + Tin hnh cc hot ng m st v b thc dn Php n p. + T chc khi ngha Yn Bi vo ngy 9-2-1930 v nhanh chng b thc dn Php n p. Phong tro tht bi, chm dt vai tr ca giai cp t sn. 2. Nguyn i Quc tm ng cu nc Hnh trnh tm ng cu nc ca Nguyn i Quc

11

- 1911-1916: Nguyn Tt Thnh i qua nhiu nc, qua nhiu thuc a, vi cc chu lc khc nhau, kho nghim cch mng trn hai phng din l lun v thc tin. - 1917- 1920: Hot ng trn nhiu a bn khc nhau, chu nh hng su sc bi t tng ca cuc Cch mng thng Mi Nga, c S tho ln th nht nhng lun cng v vn dn tc v thuc a ca Lnin v la chn con ng cu nc v gii phng dn tc l con ng cch mng v sn. Nhng bc pht trin nhn thc trong qu trnh tm ng cu nc ca Nguyn i Quc - 1911- 1916: Ra i vi xut pht im l ch ngha yu nc, qua nghin cu l lun v kho st thc tin, Nguyn i Quc rt ra nhng kt lun mang tnh nn tng cho nhn thc v hnh ng: + Nhn thc r bn th. + Nhn ra hn ch ca cc nh yu nc ng thi Vit Nam. + Tm ra hn ch ca cch mng dn ch t sn l nhng cuc cch mng khng gii phng c cng nng v qun chng lao ng. - 1917-1920: Di tc ng ca hng lot s kin (Cch mng thng Mi Nga thng li, Bn yu sch 8 im b t chi, c c Lun cng v vn dn tc v vn thuc a ca Lnin), Nguyn i Quc tip tc rt ra hng lot nhng kt lun quan trng, mang tnh t ph v cht: + Cch mng v sn l l cuc cch mng trit nht (1917). + Cc dn tc mun c c lp t do thc s phi trng cy trc ht vo lc lng ca bn thn mnh, phi t mnh gii phng mnh (1919). + Mun cu nc v gii phng dn tc khng c con ng no khc, ngoi con ng cch mng v sn (7-1920). - 12-1920, khi b phiu tn thnh thnh lp CS Php v gia nhp Quc t III, Nguyn i Quc tr thnh ngi cng sn u tin ca dn tc Vit Nam. 3. Nguyn i Quc truyn b ch ngha Mc Lnin v ng li gii phng dn tc vo Vit Nam H thng quan im v cch mng gii phng dn tc ca Nguyn i Quc nhng nm 20 (XX)

12

H thng quan im v l lun v ng cch mnh th hin kh hon chnh qua cc tc phm, bi vit ca Ngi trong chng ng hot ng t nm 1921 n 1927. Ni dung h thng quan im l: - Vch r bn cht phn ng ca ch ngha thc dn. T xc nh, ch ngha thc dn l k th chung ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng ton th gii, l k th trc tip ca nhn dn cc nc thuc a. - Cch mng gii phng dn tc l mt b phn cch mng ca thi i cch mng v sn. Gii phng dn tc phi gn lin vi gii phng nhn dn lao ng v giai cp cng nhn. - Cch mng gii phng dn tc cc nc thuc a v cch mng chnh quc c quan h khng kht vi nhau. Phi thc hin lin minh chin u gia cc lc lng cch mng thuc a v chnh quc. Cch mng thuc a khng ph thuc vo cch mng v sn chnh quc, m c tnh ch ng, c lp v n c th thnh cng trc cch mng chnh quc. - Cch mng thuc a trc ht l gii phng dn tc, sau m ng tin ln gii phng hon ton lao ng, gii phng con ngi, tc l lm cch mng gii phng dn tc tin ln cch mng XHCN. - V lc lng cch mng: cng nng l ngi ch cch mnh, l gc cch mnh; cng nhn l giai cp lnh o, tiu t sn tr thc l bn ng minh ca cch mng. - Cch mng l s nghip ca qun chng. Qun chng cn c gic ng v t chc li thnh i ng vng bn; hiu bit tnh th, c mu chc. - Phi thc hin lin minh, on kt vi cc lc lng cch mng quc t; phi nu cao tnh ch ng cch mng, thc t lc, t cng. - Cch mng mun thng li phi c ng lnh o. ng mun vng phi c hc thuyt cch mng, l hc thuyt Mc - Lnin, phi bit vn dng ng n hc thuyt vo cch mng Vit Nam. Thnh lp Hi Vit Nam cch mng thanh nin (6-1925) v phong tro v sn ha (1928) - Thng 6-1925, Nguyn i Quc lp ra Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, xut bn bo Thanh nin lm c quan ngn lun. - Hi tin hnh o to i ng cn b cch mng v xy dng h thng t chc trong nc, chun b tch cc cho vic thnh lp CS Vit Nam. 13

- Nm 1928, Hi thc hin ch trng "v sn ho" a hi vin ca mnh vo cc nh my, hm m, n in trong nc cng sng v lm vic vi cng nhn, truyn b l lun, t chc v lnh o qun chng u tranh gii phng dn tc. - Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin nhanh chng pht trin (nm 1928 c 300 hi vin, nm 1929 tng ti 1.700 hi vin) v pht trin nhiu trung tm kinh t - chnh tr quan trng. - Hot ng truyn b ch ngha ch ngha Mc Lnin v t tng cch mng H Ch Minh ca Hi c tc dng tch cc, lm dy ln mt phong tro u tranh ngy cng mnh m Vit Nam, c bit l phong tro cng nhn. 4. S pht trin ca phong tro yu nc theo khuynh hng v sn v cc t chc cng sn Vit Nam ra i Phong tro cng nhn chuyn sang t gic - T nm 1920-1925, n ra 25 cuc bi cng ca cng nhn, tiu biu l nhng phong tro sau: + Nm 1919, bi cng ca thu th tu Scn ang u cng Hi Phng i tng lng v phn i vic a lnh Vit Nam sang n p nhn dn Xyri. + Nm 1920, hn 200 thu th ca 5 chic tu Php ang bung neo cng Si Gn bi cng i ph cp t . + Nm 1921, Lin on cng nhn tu bin Vin ng c thnh lp. Cng nhn Vit Nam lm vic trn cc hng tu ca Php gia nhp t chc ny. H gp phn a n cn b, ti liu cch mng t nc ngoi v nc. + T nm 1922, phong tro cng nhn c nt mi. u tranh ca 600 cng nhn nhum Si Gn - Ch Ln. Cuc u tranh ny tp hp ng o th nhum ca nhiu c s nhum. Nguyn i Quc nh gi cuc bi cng nh l du hiu ca thi i mi. + Tiu biu nht l cuc bi cng ca 1000 cng nhn xng Ba Son (Si Gn- 8-1925). - Trong hai nm 1926-1927, c 17 cuc u tranh ca cng nhn trong c nc. Tiu biu l bi cng ca cng nhn nh my si Nam nh (7-1926), n in Cam Tin (12-1926), n in Ph Ring (thng 8, 9-1927). - Nm 1928-1929, cc cuc u tranh th hin r rt tinh thn on kt giai cp, thc t chc ca cng nhn. 14

- Phong tro nng dn n nm 1927 pht trin kh mnh nhiu vng trong c nc. - Phong tro cng nhn v phong tro nng dn c tc dng h tr ln nhau. S ra i ca cc t chc cng sn Phong tro cng nhn cui nhng nm 20 pht trin khng ng u, mnh nht l phong tro cng nhn Bc K. Nm bt c i hi ca phong tro, nhng ngi lnh o trong k b Bc K nhn ra s cp thit phi thnh lp mt CS thay cho Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, tip tc a phong tro gii phng dn tc tin ln. Xu th thnh lp mt CS chn mui. - Thng 3-1929, by ng ch trong k b Bc K, Hi Vit Nam Cch mng thanh nin hp ti s nh 5D Hm Long (H Ni) quyt nh thnh lp chi b cng sn u tin. - u thng 5-1929, ti i hi I ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, on i biu K b Bc K a ra ngh gii tn t chc Thanh nin v thnh lp CS. Nhng ngh khng c chp nhn, nn on b i hi ra v. - m 17-6-1929, 20 i biu ca K b Bc K hp ti 312 ph Khm Thin tuyn b thnh lp ng Dng Cng sn ng. Hi ngh thng qua Tuyn ngn, iu l v quyt nh xut bn bo Ba lim lm c quan ngn lun ca ng. - Trc nh hng su rng ca ng Dng Cng sn ng, Tng b Thanh nin v K b Nam k quyt nh thnh lp An Nam Cng sn ng vo thng 8-1929, xut bn bo lm c quan ngn lun ca mnh. - Thng 1-1930, ng Dng Cng sn lin on ra i t trong phi cp tin ca ng Tn Vit.
III. HI NGH THNH LP NG V CNG LNH CHNH TR U TIN CA NG

1. Hi ngh thnh lp ng v ngha lch s ca vic thnh lp ng Hi ngh thnh lp ng - Ngy 27-10-1929, trong ti liu ca Quc t cng sn gi nhng ngi cng sn ng Dng nu r: Nhim v quan trng nht v cp bch nht

15

ca tt c nhng ngi cng sn ng Dng l thnh lp mt ng cch mng. - Cui nm 1929, khi nhn c tin v phn lit ca Hi Vit Nam cch mng thanh nin v nhng ngi cng sn chia thnh nhiu phe phi, Nguyn i Quc t Thi Lan tr li Hng Cng (Trung Quc) ch ng triu tp i biu ca hai nhm ng Dng Cng sn ng v An Nam Cng sn ng v ch tr Hi ngh hp nht thnh lp ng ti Cu Long, Hng Cng (Trung Quc). Hi ngh bt u hp t ngy 6-1-19301. - Hi ngh thao lun va nht tri vi nm im ln theo nghi cua Nguyn i Quc va quyt nh hp nht cac t chc cng sn ly tn la CSVN. - Hi ngh thao lun va thng qua cac vn kin: Chnh cng vn tt, sch lc vn tt, iu l tm tt v chng trnh tm tt ca ng do Nguyn i Quc son tho. Nhng vn kin ny hp thnh cng lnh cch mng u tin ca ng - Cng lnh H Ch Minh. - Ngy 24-2-1930, ng Dng cng sn lin on chnh thc gia nhp CSVN. CSVN a hoan tt vic hp nht ba t chc cng sn Vit Nam. ngha lch s ca vic thnh lp ng - S ra i ca ng chng t giai cp cng nhn nc ta trng thnh v kh nng m nhim vai tr lnh o ca cch mng Vit Nam.. - CSVN ra i l bc ngot v i trong lch s cch mng nc ta, chm dt cuc khng hong v ng li cu nc. - Vi s ra i ca ng, cch mng Vit Nam tr thnh mt b phn ca cch mng th gii. 2. Cng lnh chnh tr u tin ca ng Khi qut ni dung Cng lnh - Cng lnh cch mng u tin ca ng ch ra nhng nh hng ln ca cch mng Vit Nam, nhim v cch mng v con ng thc hin: + Nhn mnh ch trng chin lc: Lm t sn dn quyn cch mng v th a cch mng i ti x hi cng sn.

i hi i biu ton quc ln th III ca ng (9-1960), cn c vo nhng ti liu hin c, ra Ngh quyt ly ngy 3-2-1930 lm ngy k nim thnh lp ng.
1

16

Vi phng hng chin lc ny, cch mng Vit Nam phi tri hai cuc vn ng: (1). Hon thnh cch mng gii phng dn tc v gii quyt vn rung t cho nng dn; (2). i ti x hi cng sn. Hai cuc vn ng ny lin quan mt thit vi nhau, nh hng v thc y ln nhau; cuc vn ng trc thnh cng to iu kin cho cuc vn ng sau ginh thng li. l ng li chnh tr hon ton ng n ph hp vi hon cnh c th ca Vit Nam, hng vo gii quyt nhng mu thun c bn v ch yu ca mt x hi thuc a, na phong kin v nh hng pht trtn theo ni dung v xu th ca thi i. + V nhim v, mc tiu cch mng, Cng lnh xc nh trn nhng lnh vc chnh tr, kinh t, vn ha. Cc nhim v bao hm c ni dung dn tc, dn ch v XHCN. Song, ni bt l nhim v ''nh quc ch ngha Php v bn phong kin. Lm cho nc Nam c hon ton c lp''. + thc hin phng hng, nhim v, mc tiu cch mng, Cng lnh ca ng ch trng on kt tt c cc giai cp cch mng, cc lc lng tin b v c nhn yu nc, tp trung lc lng nh k th ch yu ca dn tc l CNQ Php v tay sai, m ng cho cch mng pht trin n thng li hon ton. + Cng lnh cng xc nh, cch mng Vit Nam l mt b phn ca cch mng v sn th gii, ng trong mt trn cch mng ca cc dn tc b p bc v giai cp cng nhn th gii, m i qun tin phong ca mt trn ny l Lin X; khng nh vai tr lnh o ca CSVN l nhn t quyt nh mi thng li ca cch mng Vit Nam. Kt lun Nm 1930, CSVN ra i, cng l lc Vit Nam Quc dn ng tan r. Cng vi s tht bi ca cuc khi ngha Yn Bi, s mnh lch s ca giai cp t sn kt thc. Ngn c phn , phn phong c chuyn qua tay giai cp cng nhn. - CS ra i l sn phm ca lch s u tranh dn tc v gii quyt yu cu ca cch mng Vit Nam trong thi i mi, l sn phm ca s kt hp gia ch ngha Mc - Lnin v phong tro cng nhn, phong tro yu nc Vit Nam. 17

- CS ra i l s kin c ngha quyt nh i vi ton b qu trnh pht trin ca lch s Vit Nam. T y, cch mng Vit Nam di s lnh o duy nht ca CSVN - mt ng mc-xt kin cng, c ng li cch mng khoa hc v sng to, sc ng u vi mi k th v s dn dt dn tc ginh nhng thng li v vang trong lch s dn tc. BI TP, VN TIU LUN, THO LUN I. Bi tp 1. Bi tp c nhn Vit t lun 1. Phn tch nhng c im ni bt ca tnh hnh th gii, trong nc nhng nm cui th k XIX, u th k XX tc ng trc tip n s ra i ca CSVN? 2. Phn tch cc chuyn bin ln v kinh t, x hi Vit Nam u th k XX? 3. S bin i ca cc giai cp trong x hi Vit Nam sau hai cuc khai thc thuc a ca thc dn Php? 4. Nguyn nhn tht bi v ngha lch s ca cc phong tro yu nc theo khuynh hng chnh tr t sn Vit Nam t cui th k XIX n u nm 1930? 5. Con ng ca Nguyn i Quc n vi ch ngha Mc- Lnin? 6. S thnh lp, vai tr ca Hi Vit Nam cch mng thanh nin? 7. Phn tch nhng t tng ct li trong Cng lnh chnh tr u tin ca ng? Tr li cu hi trc nghim Cu 1. Di ch phong kin, thc dn, nhn dn Vit Nam c yu cu bc thit nht v: A. c lp dn tc. B. Rung t. C. Quyn lm vic ngy 8 ting. D. T do hi hp. Cu 2. Mu thun c bn v ch yu Vit Nam u th k XX l gia: A. Giai cp nng dn vi giai cp a ch phong kin. B. Giai cp cng nhn vi giai cp t sn. C. Giai cng nhn v nng dn vi quc v phong kin. D. Dn tc Vit Nam vi quc xm lc v tay sai ca chng. 18

Cu 3. Nhng giai cp b tr Vit Nam di ch thuc a ca quc Php l: A. Cng nhn v nng dn. B. Cng nhn, nng dn, tiu t sn. C. Cng nhn, nng dn, tiu t sn, t sn dn tc. D. Cng nhn, nng dn, tiu t sn, t sn dn tc, a ch va v nh. Cu 4. Phong tro cng nhn Vit Nam hon ton tr thnh mt phong tro t gic vo: A. Nm 1920 (t chc Cng hi Si Gn c thnh lp). B. Nm 1925 (cuc bi cng Ba Son). C. Nm 1929 (s ra i ca cc t chc cng sn) D. Nm 1930 (CSVN ra i). Cu 5. Nguyn i Quc la chn con ng gii phng dn tc l con ng cch mng v sn vo nm: A. 1917. B. 1918. C. 1919. D. 1920. Cu 6. Hi ngh thnh lp ng u nm 1930 c t chc v: A. c s u nhim ca Quc t Cng sn. B. Nguyn i Quc nhn c ch th ca Quc t Cng sn. C.Yu cu cu thng nht lc lng ca cch mng Vit Nam v s ch ng ca Nguyn i Quc. D. Cc t chc cng sn trong nc ngh. Cu 7. i biu cc t chc cng sn no tham d hi ngh thnh lp ng u nm 1930? A. ng Dng cng sn ng, An Nam cng sn ng, ng Dng cng sn lin on. B. ng Dng cng sn ng, An Nam cng sn ng. C. An Nam cng sn ng, ng Dng cng sn lin on. D. ng Dng cng sn ng, ng Dng cng sn lin on. Cu 8. Ban Thng v Trung ng ng ra Quyt nh chp nhn ng Dng cng sn lin on l b phn ca CSVN vo ngy: 19

A. 22-2-1930. B. 20-2-1930 C. 24-2-1930. D. 22-3-1930. Cu 9. Cng lnh u tin ca ng xc nh mc tiu chin lc ca cch mng Vit Nam l: A. Lm t sn dn quyn cch mng v th a cch mng i ti x hi cng sn. B. Lm t sn dn quyn cch mng c tnh cht th a v phn i ti x hi cng sn. C. Cch mng t sn dn quyn phn v in a - lp chnh quyn ca cng nng bng hnh thc X vit, d b iu kin i ti CMXHCN. D. C ba phng n trn. Cu 10. ng Cng sn Vit Nam ra i l s kt hp ca: A. Ch ngha Mc - Lnin vi phong tro yu nc. B. Ch ngha Mc - Lnin vi phong tro yu nc v phong tro cng nhn. C. Ch ngha Mc - Lnin vi phong tro cng nhn. D. Ch ngha Mc - Lnin vi phong tro u tranh theo khuynh hng phong kin. 2. Bi tp nhm - Ti sao trong qu trnh tm ng cu nc, Nguyn i Quc li n vi ch ngha Mc- Lnin? - Hy chng minh rng, CSVN ra i l mt tt yu lch s? - Ti sao Vit Nam, SC li ra i li c thm yu t s truyn b ch ngha Mc - Lnin vo phong tro yu nc? II. Tiu lun - Nhng bc pht trin nhn thc quan trng ca Nguyn i Quc trong qu trnh tm ng cu nc (1911-1920). - Nguyn i Quc v s la chn con ng cu nc, gii phng dn tc. - H thng quan im v cch mng gii phng dn tc ca Nguyn i Quc (1920-1930). 20

III. Tho lun 1. Ti sao cc phong tro yu nc Vit Nam cui th k XIX u th k XX u tht bi v khng tm c li thot cho cch mng Vit Nam? 2. Hy chng minh rng: Tin cho vic gii quyt nhng mu thun ca x hi Vit Nam cui th k XIX u th k XX nm ngay chnh trong lng x hi Vit Nam? 3. Quy lut ra i ca CSVN? 4. Phn tch v lm r nt c sc, tnh sng to ca Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt c thng qua ti Hi ngh thnh lp ng (u nm 1930).

21

CU HI N TP 1. Phn tch nhng mu thun c bn v s chuyn bin v mt x hi, giai cp ca Vit Nam di tc ng ca cc cuc khai thc thuc a ca thc dn Php? 2. Ti sao trong qu trnh tm ng cu nc, Nguyn i Quc li la chn con ng cch mng v sn? 3. Phn tch qu trnh Nguyn i Quc chun b v mt t tng, chnh tr v t chc cho vic thnh lp ng nm 1930? 4. Phn tch cc yu t hnh thnh CSVN v ngha lch s ca vic thnh lp ng? 5. Phn tch ni dung c bn v ng li cch mng Vit Nam ca ng nu ra trong Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt c thng qua ti Hi ngh thnh lp ng thng 2-1930? HC LIU 1. Nguyn nh Bi (2003), Gi tr t tng H Ch Minh v quy lut hnh thnh CSVN, Tp ch Ngh thut qun s Vit Nam, s 1, thng 1-2, tr. 5-6. 2. L Mu Hn (2006), CSVN, cc i hi v Hi ngh Trung ng, Nxb. Chnh tr Quc gia, H Ni, tr. 9-28. 3. L Mu Hn (1990), H Ch Minh vi ngn c c lp dn tc trong Cng lnh u tin ca ng, Tp ch Lch s ng, s 5, tr. 18. 4. inh Xun Lm (2001), V con ng cu nc H Ch Minh, Tp ch Lch s ng, thng 7, tr. 10-13. 5. Trnh Nhu (2000), Nguyn i Quc vi s kin thnh lp CSVN, Tp ch Lch s ng, s 3, thng 3, tr. 30-34. 6. H Ch Minh ton tp (2000), Bn n ch thc dn Php, Tp 2, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 21-128. 7. H Ch Minh ton tp (2000), ng cch mnh, Tp 2, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 257-318. 8. L Ngc (1997), ng cch mnh- tc phm t nn mng ng li cu nc mi, Tp ch Nghin cu l lun, s 6, tr. 10-13. 9. Song Thnh (2000), Nhng cng hin lch s ca Nguyn i Quc vo qu trnh thnh lp CSVN, Tp ch Cng sn, s 3, thng 2, tr. 22-25. 10. Phm Xanh (1990), Nguyn i Quc vi vic truyn b ch ngha McLnin Vit Nam (1921-1930), Nxb. Thng tin l lun, H Ni.

22

Chng II NG LI U TRANH GINH CHNH QUYN (1930-1945)

I. QU TRNH HNH THNH NG LI U TRANH GINH `CHNH QUYN (1930 1939)

1. Bi cnh lch s Tnh hnh th gii - Cuc khng hong kinh t 1929-1933 tn ph kinh t cc nc TBCN, y li sn xut v mc cui th k XIX, chm dt thi k n nh tm thi ca CNTB. - cu vn tnh hnh, giai cp t sn trt gnh nng ny ln vai nhn dn cc nc thuc a. - Hu qu ca cuc khng hong kinh t 1929-1933 v nguy c mt cuc khng hong kinh t mi lm cho mu thun x hi cc nc TBCN thm su sc. Tnh hnh trong nc - Cuc khng hong kinh t 1929-1933 tc ng trc tip n tnh hnh kinh t ng Dng v Vit Nam. Thc dn Php tng cng bc lt thuc a, lm cho mu thun gia nhn dn Vit Nam v thc dn Php ngy cng tng. - Trong khi , tm gng xy dng CNXH ca Lin X, phong tro cch mng trn th gii pht trin mnh, nht l Trung Quc, n c tc ng tch cc n phong tro cch mng Vit Nam. - CSVN ra i u nm 1930 sn sng lnh o cch mng. y l s kin nh hng trc tip i vi phong tro cch mng Vit Nam. - ng trc nguy c ca ch ngha pht-xt, CS ng Dng pht ng phong tro chng pht-xt, chng chin tranh, bo v ha bnh. 2. Nhn thc v quan im ca ng v nhng ni dung c bn ca cuc u tranh ginh chnh quyn (1930-1939) V mi quan h gia hai nhim v dn tc v dn ch - Cng lnh chnh tr u tin ca ng: Din ra mu thun ngy cng kch lit gia mt bn l dn tc ta trong c cng nhn, nng dn v ton th dn tc vi mt bn l quc Php v tay

23

sai ca chng. Mun gii quyt mu thun , nhn dn Vit Nam phi lm "t sn dn quyn cch mng v th a cch mng i ti x hi cng sn"2. - Lun cng thng 10-1930. Lun cng ch r rng, mu thun giai cp din ra gay gt ng Dng, t xc nh nhim v ca cch mng t sn dn quyn l nh phong kin, thc hnh cch mng rung t trit v nh quc ch ngha Php, lm cho ng Dng hon ton c lp. Trong hai nhim v ny, Lun cng xc nh: Vn th a l ci ct ca cch mng t sn dn quyn v l c s ng ginh quyn lnh o dn cy. - Ch th v vn thnh lp Hi phn ng minh Ngy 18-11-1930, Ban thng v Trung ng ng ra ch th v vn thnh lp Hi phn ng minh, nu ln t tng chin lc cch mng ng n ca Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt. - Chung quanh vn chin sch mi (10-1936) Trong vn kin Chung quanh vn chin sch mi cng b thng 101936, ng nu mt quan im mi: "Cuc dn tc gii phng khng nht thit phi kt cht vi cuc cch mng in a. Ngha l khng th ni rng: mun nh quc cn phi pht trin cch mng in a, mun gii quyt vn in a th cn phi nh quc. L thuyt y c ch khng xc ng". - Trong hai nm 1937-1938, cc hi ngh ca BCH Trung ng ng tip tc gii quyt mi quan h gia mc tiu chin lc v mc tiu c th, trc mt ca cch mng, b sung, hon chnh tng bc cc ch trng v bin php u tranh. C th l Hi ngh ln th 3 (3-1937); ln th 4 (9-1937); Hi ngh ton th (3-1938) - Thng 3-1939, ng ra Bn tuyn ngn ca ng Cng sn ng Dng i vi thi cuc. Tuyn ngn nu r: ha pht-xt ang n gn, Chnh ph Php ang bp nght t do, dn ch, tng cng bc lt nhn dn v ro rit chun b chin tranh v ku gi cc tng lp nhn dn phi thng nht hn na trong cuc u tranh i cc quyn t do, dn ch, chng chin tranh.

ng Cng sn Vit Nam (2002), Vn kin ng ton tp, Sd, tr. 2.

24

- Trong nhng nm 1936 1939, thng qua cc hi ngh Trung ng, ng tip tc gii quyt mi quan h gia mc tiu chin lc vi mc tiu c th trc mt ca cch mng, t ra nhim v chnh tr c th ca cch mng trong mt hon cnh c th, t tp hp rng ri nhng lc lng chnh tr. V vn lc lng trong u tranh ginh chnh quyn - Cng lnh chnh tr u tin ca ng Cng linh xc nh i vi tng giai cp: + Cng nhn: ng phi vn ng v thu phc c ng o cng nhn lm cho giai cp cng nhn lnh o c dn chng. + Nng dn: ng phi thu phc c ng o nng dn, da vng vo nng dn ngho lnh o h lm cch mng rung t. + ng phi li ko c tiu t sn, tr thc, trung nng i v pha giai cp v sn, li dng hoc trung lp ph nng, trung, tiu a ch v t sn Vit Nam. B phn no ra mt phn cch mng th phi nh , trong khi lin lc vi cc giai cp phi thn trng, khng i vo con ng tho hip. - Lun cng thng 10-1930: + Giai cp v sn va l ng lc chnh ca cch mng t sn dn quyn, va l giai cp lnh o cch mng. Dn cy (nng dn) l lc lng ng o nht v l ng lc mnh ca cch mng. + T sn thng nghip th ng v phe quc v a ch chng li cch mng, cn t sn cng nghip th ng v pha quc gia ci lng v khi cch mng pht trin cao th h theo quc. + Trong giai cp tiu t sn, b phn th cng nghip th c thi do d; tiu t sn thng gia th khng tn thnh cch mng; tiu t sn tr thc th c xu hng quc gia ch ngha v ch c th hng hi tham gia chng quc trong thi k u. + Ch c cc phn t lao kh th mi i theo cch mng m thi. - Ch th thnh lp Hi Phn ng minh ng Dng (18-11-1930): Thng v Trung ng ng phn tch, ch r tnh "bit phi" ca phong tro, thiu mt t chc tht qung i qun chng li cun cc tng lp tr thc dn tc, t sn dn tc, a ch c u c on ght quc Php, mong mun quc gia c lp. 25

- Hi ngh Trung ng thng 7-1936: Mc tiu chin lc vn l chng quc v phong kin, ginh c lp cho dn tc v rung t cho dn cy; song mc tiu trc mt l u tranh chng ch phn ng thuc a, chng phtxt v chin tranh, i t do, dn ch, cm o v ho bnh. T a ra ch trng tp hp lc lng ng o. Hnh thc tp hp lc lng: Quyt nh thnh lp Mt trn thng nht nhn dn phn . n nm 1938, Mt trn ny i tn Mt trn dn ch ng Dng. + on kt quc t: Cn on kt cht ch khng ch vi giai cp cng nhn v CS Php, Mt trn nhn dn Php, m cn phi ng h Chnh ph Mt trn nhn dn Php. - Chung quanh vn chin sch mi (10-1936) Ch trng tp hp trong hng ng cch mng khng ch c cng nng, m c cc ng phi, cc tng lp nhn dn khc + Hnh thc tp hp lc lng l Mt trn nhn dn phn . V phng php cch mng trong u tranh ginh chnh quyn - Lun cng thng 10-1930: Phi dng bo lc ca qun chng chng li bo lc phn cch mng, kin quyt thc hin khi ngha v trang ginh chnh quyn khi c thi c. Phi ra sc chun b cho qun chng v con ng v trang bo ng. - Chng trnh hnh ng ca CS ng Dng (6-1932): Cng nng ng Dng di s lnh o ca CS s ni ln v trang bo ng thc hin nhng nhim v chng quc, chng phong kin v tin ln thc hin CNXH. - Hi ngh Trung ng thng 7-1936: Ch trng chuyn hnh thc t chc b mt, khng hp php sang hnh thc t chc cng khai, hp php v na hp php, nhm tp hp qun chng rng ri, gio dc v lnh o qun chng u tranh. II. NG LI U TRANH GINH CHNH QUYN (1939-1941) 1. Bi cnh ra i ng li Chin tranh th gii th hai bng n 26

- Ngy 1-9-1939, pht-xt c tn cng Ba Lan. Chin tranh th gii th hai bng n. - Vit Nam, b my n p c tng cng. Chng th tiu nhng g m nhn dn ta ginh c trong thi gian trc. - Php tin hnh ci t b my cai tr, tng cng lc lng cnh st, mt thm, pht-xt ho b my cai tr, n p phong tro cch mng. - Ngy 22-9-1940, Nht Bn cho qun vt bin gii Vit-Trung nh vo Lng Sn chnh thc xm lc ng Dng. Thc dn Php nhanh chng u hng v dng ng Dng cho Nht. T , nhn dn Vit Nam sng rn xit di ch p bc Nht-Php. Chnh sch cai tr thi chin ca Nht Php ng Dng - Dng nn Chnh ph b nhn Trn Trng Kim. - Qun Nht cp rung t ca nng dn, nh la trng ay v thu du phc v nhu cu chin tranh. - Pht-xt Nht v thc dn Php thc thi ng Dng mt nn kinh t c quyn phc v chin tranh. - Pht xt Nht ra sc tuyn truyn cho thuyt i ng , m trng dy ting Nht, lp vin vn ho, t cc c quan thng tin, du lch, t chc trao i cc on vn ha, gio dc, y t, tn gio gia Nht v Vit Nam, nm mt s t bo tay sai, lm cng c tuyn truyn, cao chng. 2. Xc nh, hon thin ng li Cc Hi ngh Trung ng 6, 7, 8 a ra mt h thng cc quan im, ch trng ca ng trn nhng vn ch yu sau y: (1)- Nu cao nhim v GPDT, ginh c lp hon ton cho t nc: Chng quc l nhim v hng u v quc Php, Nht l k th ch yu. Nhim v chng phong kin t ra thc hin tng bc v phi t di nhim v GPDT. (2)- V vn lc lng: on kt v huy ng c sc mnh ca ton dn thc hin mc tiu GPDT, Hi ngh Trung ng 6 ch trng xy dng Mt trn dn tc thng nht rng ri v vng chc. l Mt trn thng nht dn tc phn ng Dng (11- 1939) thay cho Mt trn dn ch trc . Hi ngh Trung ng 7 thnh lp 27

Mt trn dn tc chng pht xt; thng 5-1941, Hi ngh Trung ng quyt nh thnh lp Vit Nam c lp ng minh (Vit Minh). (3)- V phng php cch mng: Khng nh vn khi ngha v trang: Cuc cch mng ng Dng phi tin hnh bng mt cuc khi ngha v trang. (4)- ng ht sc ch trng phn tch tnh th cch mng c trong nc v quc t ch ng chun b v mi mt thc y thi c cch mng: + Hi ngh Trung ng thng 11-1939 v thng 11- 1940 cp ti tnh th v thi c cch mng tin ln ginh thng li. + c bit Hi ngh Trung ng thng 5-1941 d bo Lin X thng trn, qun Trung Quc phn cng, qun Nht ang mc s phn cng ca Anh M v t ra yu cu chun b cc iu kin cn thit. (5)- Vn chnh quyn v hnh thc t chc nh nc Hi ngh Trung ng thng 11-1939 ch trng cha a khu hiu lp Chnh ph X- vit cng nng binh'', m la chn hnh thc Chnh ph cng ho dn ch - Nh nc cch mng ca dn, do dn, v dn v do CS lnh o.
III. B SUNG, HON CHNH NG LI, TIN HNH THNG LI CCH MNG THNG TM (1945)

1. B sung, hon chnh ng li Xy dng lc lng mi mt, chun b cho Tng khi ngha - Cui thng 10-1941, Vit Nam c lp ng minh cng b Tuyn ngn, Chng trnh v iu l. T cui nm 1941 n nm 1942, cc hi cu quc ra i nhiu ni.

28

- Thng qua Mt trn Vit Minh, ng m rng cc t chc qun chng v lnh o nhiu cuc u tranh ca cng nhn, nng dn, hc sinh, tiu thng ngay cc trung tm kinh t, chnh tr. - Thng 2-1943, Ban thng v Trung ng ng hp Vng La (ng Anh, H Ni). Hi ngh ch trng m rng Mt trn Vit Minh, lin minh vi tt c cc ng phi, cc nhm yu nc trong v ngoi nc cha ra nhp Vit Minh. - Trong hai nm 1943-1944, nhiu i du kch thot ly ra i. - Trn mt trn vn ha v t tng, ng cng thu c nhiu thnh tu. Nhiu sch bo c xut bn, cng vn ho Vit Nam (1943) chng vn ha pht xt v phong kin, xy dng nn vn ho dn tc, khoa hc, i chng. Hi Vn ho cu quc ra i (6-1941). - u thng 5-1944, Tng b Vit Minh ra Ch th Sa son khi ngha. - Thng 10-1944, H Ch Minh quyt nh hon pht ng chin tranh du kch trong lin tnh Cao - Bc - Lng, ch trng thnh lp i Vit Nam tuyn truyn gii phng qun. - Ngy 22-12-1944, i Vit Nam tuyn truyn gii phng qun do ng ch V Nguyn Gip lnh o, c thnh lp. - ng coi trng cng tc cng c ng, ch gi vng s thng nht trong hng ng ca mnh, tng cng ht nhn lnh o v i ng cn b, kt np thm nhng ngi u t. Nhng chuyn bin mi ca tnh hnh - u nm 1945, chin tranh th gii th hai bc vo giai on kt thc. - Thi Bnh Dng, qun Nht b y li khi Miama v Philipin. Pht -xt Nht vo tnh th khn qun, chuyn sang phng ng v b tht bi lin tip. - ng Dng, lc lng Php theo phi gn ang ch qun ng minh vo ni dy nh Nht. Mu thun gia Nht- Php tr nn gay gt. phng hu ha, 8 gi ti 9-3-1945, Nht lm cuc o chnh lt Php. - Sau o chnh, chnh sch cai tr ng Dng ca Nht vn khng c g thay i. Nht gi nguyn b my cai tr ca Php ng Dng phc v chng. Ch th Nht Php bn nhau v hnh ng ca chng ta (123-1945) 29

- Ngay m 9-3, Hi ngh m rng ca Ban Thng v Trung ng ng hp nh Bng (T Sn, Bc Ninh) do ng ch Trng Chinh ch tr. Ngh quyt ca Hi ngh th hin trong bn Ch th Nht Php bn nhau v hnh ng ca chng ta ra ngy 12-3-1945. Ch th c ni dung nh sau: + Ch th vch r bn cht hnh ng ca pht -xt Nht l o chnh ch khng phi l cuc cch mng v ch ra nguyn nhn ca cuc chnh bin v nhn nh: o chnh Nht - Php dn n khng hong chnh tr su sc ng Dng, nhng iu kin khi ngha cha thc chn mui, nhng s i n chn mui nhanh chng. + Xc nh k th chnh, c th, trc mt v duy nht ca cch mng ng Dng lc ny l pht-xt Nht, thay i khu hiu u tranh cho ph hp. + Pht ng cao tro khng Nht, cu nc, lm tin cho Tng khi ngha. + Phng chm u tranh: Tin hnh khi ngha tng phn, tin ti Tng khi ngha. + D on thi c khi ngha: Qun ng minh ko vo ng Dng nh Nht, Nht chng , pha sau s h; cch mng Nht bng n, chnh quyn cch mng ca nhn dn Nht ra i; Nht b mt nc nh Php nm 1940, qun i vin chinh Nht hoang mang, mt tinh thn. + Ch th xc nh khng c trng ch v li vo bn ngoi, phi da vo sc mnh l chnh. Hi ngh Tn tro (13-9-1945) v i hi quc dn Tn tro (16-91945) Hi ngh Tn Tro ch trng: - Lnh o ton dn tng khi ngha ginh chnh quyn t tay qun Nht, xc nh: + Thi c cch mng xut hin, nhng ch trong mt khong thi gian ngn, sau khi Nht u hng ng minh n trc khi qun ng minh vo ng Dng. l lc so snh lc lng c li nht cho cch mng Vit Nam. + Nguyn tc ch o Tng khi ngha: Thng nht, tp trung, kp thi; phi nh chim ngay nhng ni chc thng, khng k thnh ph hay nng thn; qun s v chnh tr phi phi hp; phi lm tan r tinh thn qun ch trc khi nh; 30

+ C y ban khi ngha ton quc do ng ch Trng Chinh lm Trng ban. i hi quc dn: - Nhit lit ng h ch trng tng khi ngha ca ng v 10 chnh sch ca Vit Minh - Quyt nh lp U ban gii phng dn tc Vit Nam tc Chnh ph lm thi do ng ch H Ch Minh lm Ch tch, sn sng tip qun, lnh o t nc khi cch mng thng li, trnh khng xut hin mt khong trng quyn lc. 2. Tin hnh thng li Cch mng thng Tm (1945) Khi ngha tng phn, ginh chnh quyn b phn - T gia thng 3-1945 tr i, Cao tro khng Nht cu nc din ra rt si ni, mnh m v phong ph c v ni dung v hnh thc. - Phong tro u tranh v trang, khi ngha tng phn din ra trong nhiu ni vng thng du v trung du Bc K. - Bc Giang, qun chng ni dy thnh lp U ban dn tc gii phng nhiu lng. i du kch Bc Giang c thnh lp. Qung Ngi, cuc khi ngha n ra Ba T. i du kch Ba T c thnh lp. - Trong thng 5, 6-1945, cc cuc khi ngha tng phn lin tc n ra v nhiu chin khu c thnh lp c ba min. khu gii phng v mt s a phng, chnh quyn nhn dn hnh thnh, tn ti song song vi chnh quyn tay sai ca pht xt Nht. - Ngy 4-6-1945, khu gii phng chnh thc c thnh lp gm hu ht cc tnh pha Bc. - ng kp thi ra khu hiu Ph kho thc, gii quyt nn i, p ng ng nguyn vng cp bch ca nhn dn ta, ng vin c hng triu qun chng tin ln trn tuyn cch mng. Pht ng Tng khi ngha v Cch mng thng Tm thng li - Chin tranh th gii ln th hai bc vo giai on kt thc. Ngy 2-51945, Hng qun Lin X chim Bclin, tiu dit pht xt c tn hang ca chng. Ngy 9-5-1945, pht xt c u hng khng iu kin. Chu , pht xt Nht ang i gn n ch tht bi hon ton. 31

- Trc s pht trin ht sc nhanh chng ca tnh hnh, Trung ng ng quyt nh pht ng ton dn Tng khi ngha, ginh chnh quyn t tay pht xt Nht v tay sai, trc khi qun ng minh vo ng Dng. - V c bn, Cch mng thng Tm m u ngy 19 ti H Ni v kt thc ngy 28 ti H Tin, to ra c mt s ng u v khng gian v thi gian ca cuc khi ngha trong iu kin mt nc nng nghip, lc hu, giao thng lin lc kh khn. - Cch mng Thng Tm 1945 l mt k tch trong lch s phong tro GPDT trn th gii. Mt cuc khi ngha ca ton dn, din ra trn ton quc, v c bn trong cng mt thi gian, to ra "10 ngy rung chuyn th gii" theo cch ca mnh, thc y CNQ thc dn i n suy tn v sp . ngha ca ng li - ng li u tranh ginh chnh quyn ca ng th hin s phn tch thu o tnh hnh thc tin, kp thi ra nhng ch trng kin quyt, nh dy ln cc cao tro cch mng, tp hp lc lng ng o cho cch mng, thc y tnh th cch mng mau chng chn mui, lm tin cho Tng khi ngha thng Tm 1945 thng li. - ng a ra ng li GPDT ng n, c hoch nh trn c s t duy chnh tr, l lun cch mng khoa hc v thc tin sinh ng ca x hi, t nc, ng thi, ng li c t chc thc hin, c th ho v pht trin mt cch sng to. Hai phng din kt hp li l mt bo m chc chn cho thng li ca cch mng.

32

- ng li cho thy s sng sut, t duy bin chng ca ng trong vic nhn nh tnh hnh, s nhy bn trong iu chnh ch trng, trong d bo, xc nh v nm bt thi c, to iu kin cho Cch mng thng Tm thng li mt cch nhanh chng, t mu. Qu trnh li nhng kinh nghim qu bu cho chng ng lch s tip theo. - ng li huy ng c sc mnh ca lc lng ton dn tc, nu cao tinh thn yu nc, kht vng c lp t do ch t lc, t cng, quyt tm em sc ta m t gii phng cho ta, l kim ch nam cho ton ng, ton dn lm nn thng li ca Cch mng thng Tm, to nn bc nhy vt v i, nh du mt cuc bin i cc k to ln trong lch s tin ho ca dn tc ta - nhn dn Vit Nam t thn phn n l tr thnh ngi dn ca nc c lp t do, ng ln lm ch vn mnh ca mnh. - ng li ginh chnh quyn ca ng kt hp thnh cng sc mnh ca dn tc vi sc mnh ca thi i, vi ci gc l sc mnh dn tc, l ni lc, l ch v quyt tm t cu ly mnh, em sc ta m gii phng cho ta. - Gp phn lm phong ph thm kho tng l lun ca ch ngha Mc- Lnin v cch mng gii phng dn tc, khng nh tm quan trng ca mt ng li ng, mt ng Mc - Lnin vng mnh, v li ch ca nhn dn v sc mnh ca khi i on kt ton dn. BI TP, VN THO LUN I. Bi tp 1. Bi tp c nhn Vit t lun 1. Lm r bc pht trin v hn ch trong nhn thc ca ng vn lc lng cch mng trong u tranh ginh chnh quyn (1930 -1939)? 2. Lm r quan im ca ng v vn phng php cch mng trong u tranh ginh chnh quyn (1930 -1939)? 3. Chng minh rng, vic ng gii quyt vn dn tc trong phm vi tng nc ti Hi ngh Trung ng 8 l mt trong nhng ng lc thc y thng li ca cng cuc gii phng dn tc trn bn o ng Dng? 33

4. Chng minh rng, Hi ngh Tn Tro (13-8-1945), i hi Quc dn Tn Tro (16-8-1945) c nhng b sung, iu chnh sng sut, kp thi cho ng li u tranh ginh chnh quyn, m bo cho thng li ca Cch mng thng Tm 1945? Tr li cu hi trc nghim Cu 1. Vn kin ca ng t nhim v chng quc ln hng u l: A. Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt. B. Lun cng chnh tr thng 10-1930. C. Chng trnh hnh ng ca CS ng Dng (15-6-1932). D. Ngh quyt i hi ln th nht ca ng (3-1935). Cu 2. Trong cc im sau, im khc nhau gia Cng lnh chnh tr u tin ca ng v Lun cng chnh tr thng 10-1930 l: A. Phng hng chin lc ca cch mng. B. Ch trng tp hp lc lng cch mng v mi quan h gia hai nhim v chng quc v chng phong kin. C. Vai tr lnh o cch mng ca ng. D. Phng php cch mng. Cu 3. Vn kin no ng nhn mnh cuc dn tc gii phng khng nht thit phi kt cht vi cuc cch mng in a? A. Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt. B. Ch th thnh lp Hi phn ng minh (18-11-1930). C. Lun cng chnh tr thng 10-1930. D. Chung quanh vn chin sch mi ca ng (10-1936). Cu 4. Tn ca lc lng v trang c thnh lp Ngh Tnh trong cao tro cch mng nm 1930 l: A. Du kch. B. T v. C. T v . D. T v chin u. Cu 5. Nguyn nhn ch yu v c ngha quyt nh s bng n v pht trin ca cao tro cch mng Vit Nam nm 1930 l: A. Tc ng tiu cc ca cuc khng hong kinh t 1929-1933. 34

B. Chnh sch khng b trng ca quc Php. C. Chnh sch tng cng v vt, bc lt ca quc Php. D. S lnh o ca CSVN. Cu 6. Mc tiu c th, trc mt ca cao tro cch mng 1936-1939 l: A. c lp dn tc. B. Ha bnh, dn sinh, dn ch. C. Rung t cho dn cy. D. Tt c cc mc tiu trn. Cu 7. i tng ca cch mng trong giai on 1936-1939 l: A. Bn quc xm lc. B. a ch phong kin. C. quc v phong kin. D. Mt b phn phn ng thuc a v tay sai. Cu 8. Trong cao tro dn ch 1936-1939, ng ch trng tp hp nhng lc lng: A. Cng nhn v nng dn. B. C dn tc Vit Nam. C. Cng nhn, nng dn, tiu t sn, t sn, a ch. D. Mi lc lng dn tc c nhu cu dn ch, dn sinh v mt b phn ngi Php ng Dng chng pht-xt, chng chin tranh. Cu 9. BCH Trung ng ng ch trng thnh lp nc Vit Nam DCCH v gii quyt vn dn tc trong khun kh tng nc ti Hi ngh: A. Hi ngh thng 10-1930. A. Hi ngh thng 11-1939. B. Hi ngh thng 11-1940. C. Hi ngh thng 5-1941. Cu 10. Tng khi ngha ginh chnh quyn trc khi qun ng minh vo ng Dng v sau khi Nht u hng ng minh v: A. l lc so snh lc lng c li nht i vi cch mng. B. l lc k th c ng gc, k th mi cha kp n. C. l lc qun ng minh cha th dng ra mt chnh quyn tri vi ch v nguyn vng ca nhn dn ta. D. C A, B, C. 2. Bi tp nhm 35

- Phn tch nhng ni dung b sung cho ng li cch mng gii phng dn tc trong bn Ch th Nht- Php bn nhau v hnh ng ca chng ta (123-1945) ca Ban thng v Trung ng ng? - Hy chng minh rng, ng li u tranh ginh chnh quyn ca ng (1930-1945) sng to, ph hp, p ng yu cu khch quan ca x hi Vit Nam? II. Tiu lun - Tin trnh nhn thc v pht trin ng li u tranh ginh chnh quyn ca ng thi k 1930-1945. - Phn tch qu trnh ng gii quyt quan h gia hai nhim v dn tc v dn ch thi k hnh thnh v b sung, hon chnh ng li u tranh ginh chnh quyn (1930-1945). III. Tho lun 1. Cn c vo u ni phong tro cch mng 1930-1935; 1936-1939 l nhng cuc tng din tp v thng qua , ng tp hp, tp dt, pht trin c lc lng qun chng ng o cho cuc Tng khi ngha thng Tm 1945? 2. Qu trnh xc nh, b sung, hon chnh ng li cch mng gii phng dn tc ca ng trong thi k 1939-1945? 3. Vn xc nh thi c, tch cc chun b cho thi c, d on, nm bt ng thi c trong ng li u tranh ginh chnh quyn ca ng? 4. Hnh thi Tng khi ngha ginh chnh quyn sng to ca ng trong ng li u tranh ginh chnh quyn v trong Cch mng thng Tm 1945? CU HI N TP 1. Phn tch bi cnh lch s ra i, ni dung c bn ng li u tranh ginh chnh quyn ca ng (1939-1941)? 2. Lm r s sng sut ca CS ng Dng thng qua qu trnh hon thin ng li gii phng dn tc thi k 1939-1941? 3. Chng minh rng, qu trnh chun b lc lng mi mt v tip tc b sung, iu chnh ng li u tranh ginh chnh quyn ca ng trong nhng nm 1941-1945 l mt trong nhng m bo vng chc cho thng li ca Cch mng thng Tm 1945? 4. Phn tch ngha ng li u tranh ginh chnh quyn ca ng? HC LIU

36

1. T Bu Gim (2005), Bn v nguyn nhn trc tip a n thng li ca cuc Cch mng thng Tm, Tp ch Lch s ng, s 1, tr. 50-51. 2. L Mu Hn (2002), Tr tu v sc mnh ca ng, ca dn tc- ci ngun thng li ca Cch mng thng Tm, Tp ch Cng sn, s 23, thng 8, tr. 18-24. 3. V Quang Hin (2002), Bn thm v tnh cht ca Cch mng thng Tm, Tp ch Lch s qun s, s 4, thng 7- 8, tr. 60-62. 4. Phan Vn Hong (1998), Tnh hnh chnh tr Vit Nam t Nht o chnh Php n Tng khi ngha thng Tm nm 1945, Tp ch Nghin cu lch s, s 4 (299), tr. 10-17. 5. Trnh Mu, V i hi ln th I ca ng, Tp ch Lch s ng, 2001, s 4 (125), tr. 50. 6. Nguyn Trng Phc (ch bin, 2003), Tm hiu lch s ng Cng sn Vit Nam qua cc i hi v Hi ngh Trung ng 1930-2002, Nxb Lao ng, tr 83-87; 103-109; 121-126; 161-166; 167-170; 203-210; 7. Vn To (2005), Cch mng thng Tm - Thng li ca ng li chin lc, sch lc ch ng v sng to ca ng, Tp ch Cng sn, s 16, tr. 13-17. 8. Song Thnh (2001), Hi ngh Trung ng ln th 8 (5-1941) v bc ngot lch s ca cch mng Vit Nam, Tp ch Lch s ng, s 5, thng 5, tr. 9-42. 10. Hong Minh Tho (2000), Ngh thut th v thi trong Tng khi ngha Cch mng thng Tm nm 1954 ca H Ch Minh, Tp ch Ngh thut qun s, s 4, tr. 1-3.

37

Chng III NG LI KHNG CHIN CHNG THC DN PHP V QUC M XM LC (1945-1975)

I. NG LI KHNG CHIN CHNG THC DN PHP XM LC V CAN THIP M (1945-1954)

1. Bi cnh ra i v qu trnh hnh thnh ng li (1945-1947) Bi cnh ra i ng li khng chin Tnh hnh chung sau khi Cch mng thng Tm thng li - Sau Cch mng Thng Tm, chnh quyn nhn dn va mi c thnh lp phi ng u vi nhng kh khn, th thch rt nghim trng. t nc b cc th lc quc, phn ng bao vy v chng ph quyt lit: - Trong lc , ta cn phi i mt vi nhng thch thc nghim trng v kinh t, x hi: Nn i, tnh hnh ti chnh rt kh khn, 95% s dn khng bit ch, vn mnh dn tc nh "ngn cn treo si tc" Ch trng khng chin, kin quc v qu trnh tch cc chun b khng chin ton quc (1945-1946) - Ch trng khng chin, kin quc: + Ngy 25-11-1945, BCH Trung ng ng ra Ch th Khng chin kin quc, vch r nhng nhim v chin lc v cn kp, xc nh cch mng ng Dng lc ny vn l cuc cch mng dn tc gii phng vi k th chnh l thc dn Php xm lc. Cch mng Vit Nam c nhim v c bn, trc mt l: Cng c chnh quyn cch mng, chng thc dn Php xm lc, bi tr ni phn, ci thin i sng nhn dn. Nhim v bao trm l bo v, cng c chnh quyn cch mng. Ch th vch ra nhng bin php c th thc hin cc nhim v trn. - Tch cc xy dng thc lc, chun b khng chin ton quc: + Xy dng nn mng ca ch mi. + Cng c khi i on kt ton dn. + ng ch trng xy dng v pht trin cc cng c bo lc ca cch mng. + V kinh t - ti chnh, ng v Chnh ph pht ng thi ua sn xut; ng vin nhn dn tit kim gip nhau chng gic i; ng vin nhn dn t nguyn ng gp cho cng qu hng chc triu ng v hng trm kilgam vng. 38

+ V vn ha x hi, ng vn ng ton dn xy dng nn vn ha mi, chng nn m ch, dit "gic dt". + Thc hin sch lc ha hon, bo v chnh quyn cch mng, t 9-1945 n 3-1946, ng v Chnh ph ta thc hin sch lc ho hon, nhn nhng vi qun i Tng v tay sai ca chng min Bc tp trung chng Php min Nam; t 3-1946 n 12-1946, ng v Chnh ph ta chn gii php thng lng vi Php, nhm mc ch buc qun Tng rt ngay v nc. Thc lc t nc sau hn 1 nm xy dng, cng c - t nc c gn 1 nm tng i ho bnh n nh kinh t, chnh tr xy dng lc lng, m rng tuyn truyn quc t: - H thng chnh quyn c cng c t Trung ng n a phng. Chnh ph VNDCCH hon ton hp hin, hp php. - Sau 19 thng, bt u t 2/9/45-19/12/46, tng bc khc phc gic i, gic dt, i sng ca nhn dn c ci thin ng k, ng thi xy dng c nn ti chnh c lp. V mi mt, nhn dn ta c hng nhng quyn dn sinh, dn ch. iu th hin r s u vit ca ch mi. - Tng bc loi bt cc k th dn tc, tp trung vo k th chnh l thc dn Php. Qu trnh hnh thnh ng li khng chin - Hi ngh qun s ton quc ln th nht (10-1946) v Ch th Cng vic khn cp by gi (11-1946): + Hi ngh qun s ton quc ln th nht ra nhng ch trng, bin php c th v t tng, t chc qun v dn c th sn sng bc vo cuc chin u mi vi mt k th nguy him, khng t b d tm xm lc t nc ta. + Ch th Cng vic khn cp by gi nu ln nhng vn c tm chin lc v ton cc cn phi tin hnh khi bc vo cuc khng chin, ng thi khng nh nim tin st vo thng li cui cng. - Ch th Ton dn khng chin (12-12-1946) ca Ban thng v Trung ng ng v Li ku gi ton quc khng chin (19-12-1946) ca Ch tch H Ch Minh: + Bn Ch th Ton dn khng chin lm r tnh cht, mc ch ca cuc khng chin, cc chnh sch ca cuc khng chin nh on kt ton dn, xy 39

dng thc lc v mi mt, on kt quc t (c vi nhn dn Php) chng bn thc dn Php phn ng, ng thi cn d on v cc giai on pht trin ca cuc khng chin, v chng trnh khng chin, v c quan lnh o khng chin, v tuyn truyn trong khng chin ... + Li ku gi ton quc khng chin l li hch ca non sng, t nc, khi dy tnh yu qu hng, t nc, lng t ho dn tc, ch quyt t cho T quc quyt sinh. chnh l Cng lnh khng chin khi qut trnh cao, cha ng t tng v ng li chin tranh nhn dn ca ng v Ch tch H Ch Minh. - Tc phm Khng chin nht nh thng li (1947) ca ng ch Trng Chinh tip tc lm sng t thm nhng vn thuc v ng li khng chin nh: Tnh cht, mc ch khng chin, khng chin ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l chnh b sung kp thi nhng vn ny sinh t thc tin khng chin qua gn mt nm. 2. Ni dung ng li khng chin - Cuc khng chin nhm vo k th chnh l bn thc dn phn ng Php ang dng v lc cp li nc ta, ginh c lp t do v thng nht thc s, hon thnh nhim v gii phng dn tc, pht trin ch dn ch nhn dn. - Cuc khng chin chng Php l tip tc s nghip ca cuc Cch mng Thng Tm, nn n c tnh cht dn tc gii phng. Lc ny, nhim v gii phng dn tc l yu cu nng bng v cp bch nht. - Cuc khng chin chng Php cn mang tnh cht dn ch mi. Trong qu trnh khng chin, phi tng bc thc hin ci cch dn ch v thc cht ca vn dn ch lc ny l tng bc thc hin ngi cy c rung. - Cuc khng chin chng thc dn Php l cuc khng chin ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l chnh: + Ton dn: L chin lc quan trng, c bn, ct li nht, xuyn sut ton b cuc khng chin, nhm to ra sc mnh to ln i trng vi bn xm lc Php. Dng sc mnh ton dn tin hnh khng chin khp mi ni, mi lc. Ch trng c ra da trn l lun ca ch ngha Mc-Lnin cch mng l s nghip ca ton dn v so snh lc lng gia ta-ch. 40

+ Ton din l pht huy cao nht sc mnh tng hp ca ton dn nh gic trn mi phng din: V chnh tr, on kt ton dn, thc hin qun, dn nht tr, ng vin nhn lc, vt lc, ti lc ca c nc; on kt vi hai dn tc Lo, Campuchia anh em, vi nhn dn Php, vi cc nc chu v cc dn tc b p bc, cc dn tc yu chung ho bnh, dn ch trn th gii, c lp k th, tranh th thm nhiu bu bn, cng c ch cng ho dn ch, lp ra U ban khng chin cc cp. V qun s, cuc khng chin s tri qua ba giai on: phng ng, cm c, phn cng; trit dng du kch vn ng chin, tin cng ch khp ni, va nh ch va xy dng lc lng; tn c nhn dn ra xa vng chin s. V kinh t, ton dn tng gia sn xut, t tc, t cp, xy dng kinh t theo hng va khng chin, va kin quc; ra sc ph kinh t ch, khng cho chng ly chin tranh nui chin tranh. V vn ho, nh vn ho n dch, ngu dn xm lc ca thc dn Php, xy dng nn vn ho mi, xo nn m ch; thc hin cn, kim, lim, chnh; ng vin cc nh vn ho tham gia khng chin. + nh lu di: Ta thc hin ch trng ny lm cho nhng ch yu c bn ca ch ngy cng bc l, ch mnh ca ch ngy mt hn ch; ch yu ca ta tng bc c khc phc, ch mnh ca ta ngy mt pht huy. Ch trng ny c ra da trn m mu ca ch: nh nhanh, thng nhanh v so snh lc lng gia ta - ch. + T lc cnh sinh: Da vo sc lc ca ton dn, vo ng li ca ng, vo cc iu kin nhn ho, a li, thin thi ca t nc ta, ng thi ra sc tranh th s ng h, gip quc t chin thng k th. - Trin vng ca cuc khng chin: Cuc khng chin s lu di, gian kh, song nht nh thng li. 3. Qu trnh b sung, hon chnh ng li khng chin (1948-1954) B sung ng li khng chin trong nhng nm 1948-1950 Trong sut nm 1947 n u nm 1951, cc HNT ca ng lin tc c nhm hp, nh gi tnh hnh sau ngy khng chin bng n, bn nhng nhim v: 41

- y mnh mt trn qun s, cng tc chnh tr, kinh t, vn ho, nhm thc y khng chin tin ln giai on mi. - Pht trin, cng c cc on th; t chc cc Hi, on, cc c quan chuyn mn ca Hi, on. - Xy dng lc lng, xy dng kinh t, xy dng v chun b cho i hi ln th II ca ng. - Chun b chuyn sang tng phn cng. i hi II ca ng (2-1951) v cc Hi ngh Trung ng (kha II) tip tc b sung, hon chnh ng li khng chin Chnh cng ng Lao ng Vit Nam - i tng ca cch mng Vit Nam: C hai i tng, i tng chnh hin nay l ch ngha quc xm lc, c th lc ny l quc Php v bn can thip M. i tng ph hin nay l phong kin, c th lc ny l phong kin phn ng. - Nhim v c bn hin nay ca cch mng Vit Nam l nh ui bn quc xm lc, ginh c lp v thng nht tht s cho dn tc, xa b nhng di tch phong kin v na phong kin, lm cho ngi cy c rung, pht trin ch dn ch nhn dn, gy c s cho CNXH. - Lc lng ca cch mng Vit Nam gm c: Giai cp cng nhn, giai cp nng dn, giai cp tiu t sn v t sn dn tc. Ngoi ra, cn c nhng thn s (a ch) yu nc v tin b. - Tnh cht ca cch mng Vit Nam l CMDTDCND. Cch mng Vit Nam do ng ca giai cp cng nhn lnh o, nht nh s tin ln CNXH. y l mt qu trnh lu di, v i th tri qua ba giai on. - Chnh cng cng nu r 15 chnh sch ln ca ng y mnh khng chin n thng li v t c s kin thit quc gia. Cc Hi ngh Trung ng (1952-1954) - Cc Hi ngh c th ha ng li khng chin v ch trng y mnh khng chin, tp trung gii quyt cc nhim v: + Xy dng kinh t - ti chnh khng chin, bi dng sc dn v bo m cung cp cho qun i. T thng 1-1953, ch trng thc hin trit gim t, 42

chun b tin ti ci cch rung t v t thng 11- 1953, tin hnh ci cch rung t trong khng chin. + Thc hin phng chm tc chin l tiu dit ch, pht trin lc lng ba th qun; tng cng cng tc ch vn. + Tin hnh chnh ng, chnh qun coi l nhim v trung tm ca cng tc xy dng ng, xy dng qun i. 4. Tin hnh thng li khng chin chng Php v ngha ng li khng chin Tin hnh thng li khng chin chng Php Tin hnh khng chin ton dn, ton din, pht trin chin tranh du kch (1946-1950) - m 19-12-1946, cuc chin u ca nhn dn ta chng Php bng n. - Tiu biu l cuc chin u ca qun dn H Ni trong vng 2 thng bo v an ton cc c quan lnh o ca ng v nhn dn di tn ra vng t do. - 10-1947, qun v dn ta chin u anh dng kp thi chuyn sang phn cng thng li. - ng pht trin phong tro du kch chin rng khp hu c,h t ng bng Bc B n min Trung, Ty Nguyn v Nam B tiu hao, tiu dit sinh lc ch, bo ton v tng cng bi dng lc lng ca ta. - Thng 6-1950, Ban thng v Trung ng ng quyt nh m chin dch Bin gii. Thng li ca Chin dch bin gii m ra bc ngot chuyn cuc khng chin ca ta t hnh thi chin tranh du kch ln chin tranh chnh quy, kt hp chin tranh chnh quy vi chin tranh du kch trnh cao hn. y mnh khng chin n thng li (1951-1954) - Xy dng thc lc khng chin v mi mt: + Xy dng h thng chnh tr. + Xy dng tng bc nn kinh t khng chin. + Xy dng vn ho - x hi. + Xy dng lc lng v trang. + Xy dng ng vng mnh - Cuc khng chin pht trin thng li: 43

+ Giai on 1950-1953: Ta lin tip m cc chin dch (Trn Hng o, Hong Hoa Thm, Quang Trung), nh vo vng ng bng v trung du Bc B. + T cui nm 1951, ta quyt nh tiu dit ch Ho Bnh, ng thi y mnh chin tranh du kch ng bng Bc B ln quy m cao hn. + Cuc tn cng chin lc ng - Xun 1953-1954 v chin dch in Bin Ph kt thc thng li cuc khng chin. Chng buc phi ngi vo bn Hi ngh Ginev ngha ca ng li khng chin - ng li khng chin ca ng l s k tha, nng ln tm cao mi t tng qun s truyn thng ca cha ng ta, l s vn dng l lun chin tranh cch mng ca ch ngha Mc-Lnin v kinh nghim qun s mt s nc anh em vo iu kin Vit Nam. - ng li khng chin ca ng th hin t tng kt hp c lp dn tc v CNXH trong iu kin chin tranh cch mng bo v T quc. l ng li chin tranh nhn dn, khng chin ton dn, ton din, lu di, t lc cnh sinh l chnh. - ng li khng chin ca ng l ng li u tranh nhn dn, ton dn nh gic, tp trung vo nhim v chng quc, gii phng dn tc. Nhim v cch mng rung t, chng phong kin c tin hnh tng bc, kt hp v phc v cho nhim v chng quc. ng li l ng n, sng to. - ng li khng chin lu di, ton din ton dn l nim tin, ng lc, sc mnh cho ton dn Vit Nam chin u v chin thng trong cuc khng chin chng thc dn Php v can thip M. - Thng li ca cuc khng chin chng thc dn Php chng minh s ti tnh ca vic hoch nh ng li, cng nh t chc ch o khng chin ca ng. Vi chin thng in Bin Ph - khng chin chng thc dn Php kt thc thng li cho thy ng t tm cao t tng v tr tu Vit Nam, cng nh thi i. - Tuy nhin, do cha c thc tin ch o khng chin nn cng c nhng im hn ch, cn nhiu biu hin ca s rp khun theo l lun qun s nc ngoi nh l lun khng chin ba giai on (phng ng, cm c, tng phn cng). Nhng hn ch y c dn nhn thc qua thc tin ca cuc khng chin 44

v tng bc b sung ng li khng chin, pht trin mt cch khoa hc ngh thut chin tranh nhn dn.
II. NG LI KHNG CHIN CHNG M, CU NC, THNG NHT T QUC (1954- 1975)

1. Bi cnh hnh thnh ng li (1954-1960) Tnh hnh th gii - S ln mnh ca Lin X, Trung Quc v cc nc khc trong h thng XHCN l ch da vng chc ca cch mng Vit Nam. - Mt khc, trong phong tro cng sn, cng nhn quc t v h thng XHCN xut hin nhng bt ng ngy cng nghim trng v nhng sai lm v t tng chnh tr. - Phong tro gii phng dn tc cun cun dng cao chu , chu Phi v chu M- Latinh, h thng thuc a ca CNQ b thu hp v i vo qu trnh tan r. - Tuy CNQ suy yu, nhng chng no cn CNQ th vn cn ming t xy ra chin tranh. Lc lng xm lc gy chin ch yu trn th gii l quc M. Tnh hnh trong nc - Theo quy nh ca Hip nh Ginev, nc ta tm thi b chia ct lm hai min, ly v tuyn 17 lm gii tuyn qun s tm thi. - Min Bc: c hon ton gii phng, bc vo thi k qu ln CNXH, ng thi thc hin nhim v dn ch, ch yu l mang li rung t cho nng dn. - Min Nam: B bin thnh thuc a kiu mi ca quc M. Chng ra sc xy dng chnh quyn tay sai v tin hnh n p d man phong tro cch mng, ph hoi Tng tuyn c. - Yu cu t ra cho cch mng Vit Nam - Nhanh chng n nh tnh hnh, tip tc hon thnh nhim v ca cuc CMDTDCND trn min Bc. - Tranh th cc yu t thun li trn th gii, vt qua kh khn thc hin nhng nhim v ca cuc CMDTDCND trn c nc. - Xc nh ng li chin lc ng n cho cch mng Vit Nam. 45

- a cch mng Vit Nam tin ln ph hp vi tnh hnh t nc trong giai on mi v xu th pht trin chung ca thi i. 2. Qu trnh hnh thnh ng li (1954-1960) Ch trng cng c min Bc - Trong nhng nm 1954 -1957, cc Hi ngh BCH Trung ng ng (kho II) quyt nh n nh tnh hnh min Bc, khi phc kinh t, hn gn vt thng chin tranh, trc ht l phc hi v pht trin sn xut nng nghip, n nh x hi, n nh i sng nhn dn, tng cng v m rng hot ng quan h quc t... sm a min Bc tr li bnh thng sau chn nm chin tranh. - Cc Hi ngh cng xc nh: Mun chng quc M v tay sai, cng c ha bnh, thc hin thng nht, hon thnh c lp v dn ch, iu ct li l phi ra sc cng c min Bc, ng thi gi vng v y mnh cuc u tranh ca nhn dn min Nam. - Trong nhng nm 1958 1960, cc Hi ngh BCH Trung ng ng (kho II) quyt nh thc hin ci to XHCN, a min Bc ln CNXH. Ch trng gi vng v y mnh cuc u tranh min Nam - Trong nhng nm 1954-1957, cc Hi ngh BCH Trung ng ng (kho II) v B Chnh tr a ra cc nhim v c th cho cch mng min Nam, khng nh quan h gia CMXHCN min Bc v CMDTDCND min Nam. - cng cch mng min Nam (8-1956) ca X y Nam B khng nh con ng duy nht t cu mnh l con ng cch mng. - Ngh quyt Trung ng 15 (1-1959): + Xc nh nhim v c bn ca cch mng min Nam l gii phng min Nam khi ch thng tr ca quc v phong kin, hon thnh cch mng dn tc dn ch min Nam; con ng pht trin c bn ca cch mng Vit Nam min Nam l khi ngha ginh chnh quyn v tay nhn dn. - ng li khng chin chng M, cu nc c b sung, hon thin ti i hi III ca ng (9-1960) v cc Ngh quyt Trung ng, Ngh quyt ca BCT kho III. 3. Ni dung v ngha ng li khng chin chng M, cu nc

46

 i hi III (9-1960) ca ng v ni dung ng li khng chin chng M - ng xc nh cch mng Vit Nam trong giai on ny c hai chin lc cch mng khc nhau, tin hnh ng thi c hai min: + Mt l, tin hnh cch mng XHCN min Bc, xy dng min Bc thnh cn c vng mnh ca cch mng c nc, hu thun v chi vin c lc cho cch mng min Nam. + Hai l, tin hnh cch mng dn tc dn ch min Nam, nhm gii phng min Nam khi ch thng tr ca quc M v tay sai, thc hin thng nht nc nh, hon thnh c lp v dn ch trong c nc. + V tr ca mi chin lc: Cuc cch mng XHCN min Bc gi vai tr quyt nh nht i vi s pht trin ca ton b cch mng Vit Nam v i vi s nghip thng nht nc nh. Cuc CMDTDCND min Nam gi mt v tr rt quan trng. N c tc dng quyt nh trc tip i vi s nghip gii phng min Nam khi ch thng tr ca quc M v b l tay sai, thc hin ho bnh, thng nht nc nh, hon thnh nhim v CMDTDCND trong c nc. + Mi quan h gia hai chin lc: Hai chin lc cch mng khc nhau tin hnh ng thi hai min c mi lin h mt thit, gn b, tc ng ln nhau cng pht trin v u hng vo mc tiu chung trc mt ca c nc l thc hin ho bnh, thng nht T quc. ngha ca ng li - Lch s chng minh rng, ng li chng M, cu nc phn nh ng quy lut vn ng ca cch mng tng min v chung ca c nc giai on cch mng 1954-1975. - ng li th hin tinh thn c lp, t ch ca ng trong vic tm ra li gii cho mt tnh hung kh khn, i u vi quc u s c tim nng kinh t, qun s v cng to ln, tm ra p s ng cho mt thc t cha c tin l trong lch s. - ng li th hin quyt tm nh M v thng M, tinh thn cch mng tin cng, s kin tr mc tiu gii phng min Nam, thng nht T quc, phn nh ch, nguyn vng chung ca ton ng, ton qun v ton dn. 47

- ng li l kt qu ca s vn dng hc thuyt Mc- Lnin, t tng H Ch Minh v quan h gia u tranh cch mng v bo v ho bnh, th hin nht qun t tng c lp dn tc gn lin vi CNXH, ph hp vi li ch ca dn tc, nhn loi v xu th ca thi i, t huy ng v kt hp c sc mnh ca hu phng v tin tuyn, sc mnh dn tc vi sc mnh thi i, tranh th c s ng tnh gip ca c Lin X v Trung Quc, to ra c sc mnh tng hp dn tc ta sc nh thng quc M xm lc, gii phng min Nam, thng nht t nc. - ng li chin lc chung cho c nc v ng li cch mng mi min l c s ng ch o qun dn ta phn u ginh c nhng thnh tu to ln trong xy dng CNXH min Bc v u tranh thng li chng cc chin lc chin tranh ca quc M v tay sai min Nam. - y l ng li chin tranh nhn dn, ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l chnh c pht trin trong hon cnh mi, to nn sc mnh mi dn tc ta sc thng nh thng gic M xm lc. - Thng li v i ca cuc khng chin chng M, cu nc l mt minh chng hng hn cho s ng n, sng to ca ng li khng chin chng M m ng ra. N ng thi cho thy, ng li y t tm cao tr tu nhn loi v thi i, l mt ng gp ng k vo kho tng l lun qun s th gii. 4. Qu trnh b sung, hon chnh v thc hin thng li ng li khng chin chng M, cu nc (1961-1975) B sung, hon chnh ng li (1961-1975) Ngh quyt Hi ngh B Chnh tr thng 1-1960 v thng 2-1962: - Cch mng min Nam s pht trin t khi ngha tng phn ln chin tranh cch mng. - Tip tc gi vng t tng chin lc tin cng, a u tranh v trang pht trin ln song song vi u tranh chnh tr. - Tin cng ch trn c ba vng chin lc: th, ng bng v rng ni, thc hin phng chm nh ch bng ba mi gip cng: qun s, chnh tr v binh vn. Hi ngh Trung ng ln th 11 (3-1965) v ln th 12 (12-1965): 48

- Phng chm ch o chin lc: Tip tc v y mnh cuc chin tranh nhn dn chng chin tranh cc b ca M min Nam, ng thi pht ng chin tranh nhn dn chng chin tranh ph hoi ca M min Bc; thc hin khng chin lu di, da vo sc mnh l chnh. - T tng ch o v phng chm u tranh min Nam: Gi vng v pht trin th tin cng, kin quyt tin cng v lin tc tin cng. Tip tc kin tr phng chm u tranh qun s kt hp vi u tranh chnh tr, trit vn dng ba mi gip cng, nh ch trn c ba vng chin lc. - T tng ch o i vi min Bc: Chuyn hng xy dng kinh t, bo m tip tc xy dng min Bc vng mnh v kinh t v quc phng trong iu kin c chin tranh, chi vin cho cuc chin tranh gii phng min Nam. - Nhim v v mi quan h gia cuc chin u hai min: Trong cuc chin tranh chng M ca nhn dn c nc, min Nam l tin tuyn ln, min Bc l hu phng ln. Hi ngh Trung ng ln th 13 (1-1967) - Quyt nh y mnh u tranh qun s trn c hai min, ng thi a mt trn ngoi giao thnh mt mt trn quan trng m ra cc din va nh, va m. Hi ngh Trung ng ln th 21 (7-1973) - D tnh hnh pht trin nh th no, con ng cch mng min Nam vn l con ng cch mng bo lc. - Ta phi nm vng thi c, gi vng chin lc tin cng v ch o linh hot a cch mng tin ln. Thc hin thng li cuc khng chin chng M, cu nc theo ng li ca ng Thc hin k hoch nh nc min Bc (1961-1975) - min Bc, thc hin ng li ch trng ca ng, cng cuc xy dng CNXH t c nhng thnh t ng t ho, mt ch x hi mi, ch XHCN bc u c hnh thnh. - Qun dn min Bc nh thng cuc chin tranh ph hoi ca quc M, in hnh l chin thng lch s ca trn in Bin Ph trn khng trn bu tri H Ni cui nm 1972. 49

- Min Bc khng ch chia la vi cc chin trng m cn hon thnh xut sc vai tr cn c a ca cch mng c nc v nhim v hu phng ln i vi chin trng min Nam. Nhn dn min Nam khng chin chng M, cu nc (1961-1975) - min Nam, vi s lnh o, ch o ng n ca ng, qun dn ta vt ln mi gian kh hy sinh, bn b v anh dng chin u, ln lt nh bi cc chin lc chin tranh xm lc ca quc M. - Trong giai on 1954-1960 nh bi Chin tranh n phng ca M - ngu, a cch mng t th gi gn lc lng sang th tin cng; - Giai on 1961-1965 gi vng v pht trin th tin cng, nh bi chin lc Chin tranh c bit ca M. - Giai on 1965-1968 nh bi chin lc Chin tranh cc b ca M v ch hu, buc M phi xung thang chin tranh, chp nhn ngi vo bn m phn vi ta ti Paris. - Giai on 1969-1975 nh bi chin lc Vit Nam ho chin tranh ca M v tay sai m nh cao l i thng Ma Xun 1975 vi Chin dch H Ch Minh lch s, p tan ton b chnh quyn ch, buc chng phi u hng v iu kin, gii phng hon ton min Nam. BI TP, VN TIU LUN, THO LUN I. Bi tp 1. Bi tp c nhn Vit t lun 1. Phn tch ni dung khng chin ton din trong ng li khng chin chng thc dn Php ca ng? 2. Phn tch ngha ng li khng chin chng thc dn Php ca ng? 3. Phn tch bi cnh ra i ca ng li khng chin chng M, cu nc (sau thng 7-1954)? 4. Phn tch quan h gia hai nhim v chin lc trong ng li khng chin chng M? 5. Phn tch nhng yu t ch yu, nn tng, lm nn thng li ca cuc khng chin chng M, cu nc? Tr li cu hi trc nghim 50

Cu 1. Trn c s phn tch tnh hnh nc ta sau Cch mng thng Tm, ngy 25-11-1945, Trung ng ng ra: A. Ch th Nht- Php bn nhau v hnh ng ca chng ta. B. Quyt nh ci t UBDTGP thnh Chnh ph lm thi. C. Ch th thnh lp Chnh ph Lin hip khng chin. D. Ch th Khng chin, kin quc. Cu 2. Nhng vn kin no di y c coi nh Cng lnh khng chin ca ng? A. Li ku gi ton quc khng chin ca Ch tch H Ch Minh. B. Ch th Ton dn khng chin ca Trung ng ng. C. Tc phm Khng chin nht nh thng li ca ng ch Trng Chinh. D. C A, B, C. Cu 3. Nhim v hng u, cp thit nht c xc nh trong ng li khng chin chng thc dn Php l: A. Chng quc, ginh c lp t do v thng nht thc s. B. Xo b nhng tn d phong kin, em li rung t cho nng dn. C. Xy dng ch dn ch mi. D. C A, B, C. Cu 4. Chnh cng ng Lao ng Vit Nam nu ra cc nhim v c bn cho cch mng Vit Nam l: A. nh ui quc xm lc, ginh c lp v thng nht tht s cho dn tc B. Xo b nhng di tch phong kin v na phong kin, lm cho ngi cy c rung C. Pht trin ch dn ch nhn dn, gy c s cho CNXH D. C A, B, C. Cu 5. Hai i tng ca cch mng Vit Nam c nu ra ti Chnh cng ng Lao ng Vit Nam l: A. i tng chnh l ch ngha quc xm lc, c th l thc dn Php. B. i tng ph l phong kin, c th l phong kin phn ng. C. Phng n A, B. D. quc v phong kin Vit Nam. 51

Cu 6. Lc lng to nn ng lc cho cch mng Vit Nam c nu ra trong Chnh cng ng Lao ng Vit Nam l: A. Cng nhn, nng dn, tiu t sn, t sn dn tc, a ch yu nc. B. Cng nhn, nng dn, tr thc. C. Cng nhn, tr thc, t sn dn tc. D. Nhn dn, a ch, t sn dn tc. Cu 7. Hi ngh Trung ng ln th 15 (1-1959) xc nh: A. Tip tc th gi gn lc lng. B. u tranh i thi hnh Hip nh Ginev. C. Ly u tranh chnh tr l ch yu. D. Nhn dn min Nam phi dng con ng bo lc cch mng t gii phng mnh. Cu 8. ng li khng chin chng M cu nc c thng qua ti i hi no ca ng? A. i hi ln th II (1951) B. i hi ln th III (1960) C. i hi ln th IV (1976) D. i hi ln th V (1982) Cu 9. ng ch trng nh bi Vit Nam ho chin tranh ca M bng con ng: A. Chuyn hng tin cng, ly nng thn lm hng chnh. B. y li chng trnh bnh nh ca ch. C. Tng cng cc lc lng v trang ti ch. D. C A, B, C. Cu 10. Hi ngh no ca ng quyt nh m cuc Tng tn cng v ni dy gii phng Si Gn trc thng 5-1975? A. Hi ngh Trung ng 21 (kho III -7/1973) B. Hi ngh B Chnh tr (10-1974) C. Hi ngh Trung ng 23 (kho III - 12/1974) D. Hi ngh B Chnh tr (3-1975) 2. Bi tp nhm - Phn tch bi cnh ra i ng li khng chin chng thc dn Php v qu trnh hnh thnh ng li? 52

- Lm r s sng sut ca ng th hin qua vic xc nh tin hnh ng thi hai nhim v chin lc hai min, hng vo mc tiu chung thng nht nc nh trong ng li khng chin chng M, cu nc? - Phn tch nhng ni dung b sung, hon chnh ng li khng chin chng M, cu nc (1961-1975)? II. Tiu lun - Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li khng chin chng thc dn Php. - S k tha v pht trin trong ng li khng chin chng M, cu nc trong so snh vi ng li khng chin chng thc dn Php xm lc. - S thnh cng trong vic gii quyt mi quan h gia hai nhim v cch mng hai min theo ng li khng chin chng M, cu nc ca ng. III. Tho lun 1. Hy chng minh rng, ng li khng chin chng thc dn Php xm lc ca ng l s kt hp nhun nhuyn quan im ca ch ngha Mc-Lnin v chin tranh cch mng, kinh nghim nh gic ca cha ng v tinh hoa qun s tin tin trn th gii? 2. Chng minh rng, nhng b sung cho ng li khng chin chng Php trong Chnh cng ca ng Lao ng Vit Nam, c thng qua ti i hi i biu ton quc ln th II (2-1951), th hin ng c bc trng thnh, c t duy nhy bn v linh hot trong lnh o cch mng? 3. Chng minh rng, ng li khng chin chng M, cu nc do ng ra l ng n, ph hp thc tin? CU HI N TP 1. Phn tch c s hoch nh ng li khng chin chng thc dn Php ca ng? 2. Lm r s sng to ca ng ta thng qua ni dung ca ng li khng chin chng thc dn php xm lc? 3. Hy chng mnh rng, nhng ni dung c bn v ng li cch mng min Nam ca ng do Hi ngh ln th 15 (1-1959) xc nh l mt trong nhng yu t quan trng hnh thnh ng li khng chin chng M, cu nc? 4. Phn tch nhim v, v tr v mi quan h ca chin lc cch mng XHCN min Bc v chin lc cch mng dn tc dn ch min Nam trong 53

ng li khng chin chng M, cu nc do i hi ln th III (9-1960) ca ng xc nh? 5. Cc bc pht trin trong ng li chng M, cu nc? 6. Phn tch ngha ca ng li khng chin chng M, cu nc? HC LIU 1. Ban ch o tng kt chin tranh trc thuc B Chnh tr (1996), Tng kt cuc khng chin chng thc dn Php: thng li v bi hc, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni 3. Ban Ch o tng kt chin tranh trc thuc B Chnh tr (1996), Tng kt cuc khng chin chng M, cu nc: Thng li v bi hc, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni. 4. Trng Chinh (1947), Khng chin nht nh thng li, Nxb. S tht, H Ni. 3. Don Hng (2005), Tm vc lch s v i v bi hc kinh nghim ca cuc khng chin chng M, cu nc, Tp ch Gio dc l lun, s 4, tr. 3-6. 4. H Khang (2001), Ch th khng chin kin quc ngy 25-11-1945, tm nhn chin lc ca ng, Tp ch Lch s ng, s 12, thng 12, tr. 9-11. 5. Phan Huy L (2004), Chin thng in Bin Ph trong lch s v bn sc vn ho ca dn tc Vit Nam, Tp ch Lch s qun s, s 2 (146), thng 2, tr. 7-11. 6. Nguyn nh L (2005), Tm hiu v ng li chng M, cu nc ca ng trong cch mng min Nam, Tp ch Lch s ng, s 6, tr. 33-35. 7. Nguyn Trng Phc (ch bin, 2003), Tm hiu lch s ng Cng sn Vit Nam qua cc i hi v Hi ngh Trung ng 1930-2002, Nxb. Lao ng, tr. 289-306. 420-425; 437-445; 546-552; 569-576; 624-632; 649-652. 8. Trn Ngc Tu (2005), Tnh u vit v sc mnh ca CNXH min Bc trong cuc khng chin chng M, cu nc, Tp ch L lun chnh tr, s 4, tr. 21-23+35. 9. Trn Trung Thnh (2000), Nhng nc c chin lc Xun 1975, Tp ch Lch s ng, s 4, thng 4, tr. 17-21. 10. Nguyn Huy Thc (2000), C s hnh thnh quyt tm chin lc gii phng min Nam ma Xun 1975 ca ng, Tp ch Lch s ng, s 4, thng 4, tr. 12-16. 54

Chng IV NG LI CNG NGHIP HO THI K I MI (1986- NAY)

I. QUA TRNH HNH THNH, B SUNG NG LI CNH XHCN GN VI TH CH KINH T K HOCH HA TP TRUNG BAO CP (1960-1986)

1. Tnh tt yu v mc tiu ca CNH Tnh tt yu ca CNH i vi cc quc gia ang pht trin - Tt c cc nc c nn kinh t lc hu, nht l nhng nc tin ln CNXH khng qua ch TBCN nh nc ta tt yu phi tin hnh CNH, HH, v Ch c CNH, HH mi c th xy dng c s vt cht k thut cho CNXH. - C s vt cht - k thut ca mt x hi l ton b h thng cc yu t vt cht ca LLSX x hi, ph hp vi trnh k thut (cng ngh) tng ng m lc lng lao ng x hi s dng sn xut ra ca ci vt cht p ng nhu cu x hi. Mc tiu ca CNH - Mc tiu c bn: Ci bin nc ta thnh mt nc cng nghip c c s vt cht k thut hin i, c c cu kinh t hp l, quan h sn xut tin b, ph hp vi trnh pht trin ca LLSX, mc sng vt cht v tinh thn cao, quc phng - an ninh vng chc, dn giu, nc mnh, x hi cng bng vn minh. - Nhng mc tiu c th: y mnh CNH, HH gn vi pht trin kinh t tri thc sm a nc ta ra khi tnh trng km pht trin, c bn n nm 2020 a nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i. 2. ng li CNH XHCN c hnh thnh, tng bc b sung (1960 -1986) ng li CNH c tng bc hnh thnh trong nhng nm 1960-1975

55

- i hi ln th III ca ng: + Nhim v trung tm ca c thi k qu nc ta l CNH XHCN, m mu cht l u tin pht trin cng nghip nng. + Thc hin CNH XHCN min Bc nc ta l xy dng mt nn kinh t XHCN cn i v hin i, kt hp cng nghip vi nng nghip v ly cng nghip nng lm nn tng; u tin pht trin cng nghip nng mt cch hp l, ng thi ra sc pht trin nng nghip v cng nghip nh. + thc y qu trnh CNH, cn tin hnh ng thi ba cuc cch mng trong cuc CMKHKT l then cht nhm a min Bc tin ln cng nghip hin i. - HNT 19 (3 - 1971): + Tip tc b sung cho ng li CNH: CNH c tin hnh bng cch u tin pht trin cng nghip nng mt cch hp l, trn c s pht trin nng nghip v cng nghip nh. Nhng iu chnh quan trng trong ng li CNH nhng nm 1976-1986 - i hi IV (1976): + Nht qun vi quan im ca HNT 19 (3 - 1971): u tin pht trin cng nghip nng mt cch hp l trn c s pht trin nng nghip v cng nghip nh. - i hi ln th V (1982): + a ra khi nim chng ng u tin ca thi k qu . Chng ng u tin c vai tr to tin cho CNH XHCN theo t duy mi. + Phi ly nng nghip lm c s v xy dng c cu cng - nng nghip hp l. i hi V xem nng nghip l mt trn hng u. Hn ch ca CNH trc nm 1986 - Cha xc nh r c im c bn ca nc ta qu ln CNXH, do v nhn thc cha hiu su, nm chc xut pht im ca qu trnh CNH nc ta.

56

- Chng ta tin hnh CNH trn c s ca m hnh kinh t hin vt, vi c ch qun l tp trung, quan liu, bao cp. - Qu ch trng v cao s cn i ca kinh t trong nc Phn cng li lao ng trong qu trnh CNH ch gii hn trong phm vi nn kinh t ni a. - Thiu s hp tc vi nhng lc lng kinh t hng mnh trn th gii. - Cha t vn CNH gn lin vi qu trnh HH, th trng ho.
II. I MI, IU CHNH NG LI CNH (1986 - NAY)

1. i mi ng li CNH v b sung, iu chnh ng li Bc 1: i mi ng li CNH trong nhng nm 1986-1994 - i hi VI cha bn su v chnh sch CNH, nhng a ra mt s quan im mang tnh cht i mi: + (1). Mc tiu CNH: Thc y tng trng kinh t v pht trin kinh t (pht trin cn i v nhp tng trng n nh). + (2). Bc i ca CNH: Sp xp nn kinh t theo mt c cu hp l, trc tin l iu chnh c cu kinh t. C cu kinh t trong chng ng u tin l nng cng nghip dch v. + (3). Tc ca CNH: Trong chng ng u tin ca thi k qu , cha th y mnh CNH, m ch to tin cn thit y mnh CNH chng ng tip theo. + (4). Phng thc tin hnh CNH: Phi xut pht t nhu cu thc tin, coi trng tnh kh thi v tnh hiu qu ca cc chng trnh CNH. Qu trnh CNH phi c tin hnh tng bc, ph hp vi trnh LLSX trong thi k qu ln CNXH, thc hin bc qu nh trong bc qu ln. CNH c tin hnh trong nn kinh t nhiu thnh phn v nhiu hnh thc s hu, gn vi nn kinh t m. - i hi VII (1991): 57

+ Pht trin LLSX, CNH t nc theo hng hin i gn lin vi vic pht trin mt nn nng nghip ton din l nhim v trung tm. + Tin hnh CNH theo nh hng m ca, hi nhp vi nn kinh t th gii v khu vc. Bc 2: B sung ng li CNH trong nhng nm 1994- 2001 - HNT 7, kha VII (7 1994) ra Ngh quyt v pht trin cng nghip, cng ngh: + B sung thm: CNH, HH l qu trnh chuyn i cn bn, ton din cc hot ng sn xut, kinh doanh, dch v v qun l kinh t, x hi, t s dng lao ng th cng l chnh sang s dng mt cch ph bin lao ng k thut cng vi cng ngh, phng tin v phng php tin tin, hin i da trn c s pht trin ca cng nghip v tin b khoa hc, cng ngh, to ra nng sut lao ng cao. + Hi ngh cng a ra khi nim: CNH, HH, coi y l khi nim kp, trong CNH v HH c mi quan h mt thit vi nhau, nh v CNH trn c s HH, hay CNH hin i. + Xc nh: CNH l s nghip ca ton dn vi s tham gia ca tt c cc thnh phn kinh t, vi ni dung trng yu l CNH nng nghip, tin hnh trn c s nn kinh t th trng, ca nn kinh t m v trn nn tng khoa hc cng ngh hin i, kt hp cng ngh truyn thng vi cng ngh hin i; i nhanh vo cng ngh hin i nhng khu quyt nh. - i hi VIII (1996): + i hi VIII ca ng c coi l i hi ca CNH, HH t nc + V cn bn, nht tr vi quan im v CNH ca HNT 7, xc nh mc tiu, quan im ch o qu trnh CNH, HH nc ta. + CNH l qu trnh HH, c th v cn phi bng con ng rt ngn. Bc 3: iu chnh ng li CNH t nm 2001- nay

- i hi IX (2001) b sung thm v con ng CNH rt ngn, v xy dng nn kinh t c lp, t ch v yu cu pht trin bn vng: 58

+ T duy mi ca i hi ln th IX l cch t vn v con ng CNH, HH rt ngn. + Hng CNH, HH nc ta: Pht trin nhanh v c hiu qu cc sn phm, cc ngnh, cc lnh vc c li th, p ng nhu cu trong nc v xut khu. + CNH, HH phi m bo xy dng nn kinh t c lp v t ch, ch ng hi nhp kinh t quc t. + y nhanh CNH, HH nng nghip, nng thn v vic nng cao nng sut, cht lng, sn phm nng nghip. - i hi X (2006) c mt bc tin mi: + Xc nh CNH, HH t nc gn vi pht trin kinh t tri thc, coi kinh t tri thc l yu t quan trng ca nn kinh t v CNH, HH. 2. Tng qut v ni dung c bn ca ng li CNH, HH thi k i mi Mc tiu CNH - Ct li ca CNH l pht trin LLSX t ti trnh hin i. - Mc tiu n nm 2020 ca qu trnh CNH, HH l nc ta v c bn tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i, cn mc tiu su xa l tr thnh mt nc dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh. Quan im cng nghip ha, hin i ha - Mt l: Cng nghip ha gn vi hin i ha v CNH, HH gn vi pht trin kinh t tri thc - Hai l: CNH, HH gn vi pht trin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha v hi nhp kinh t quc t. - Ba l: ly pht huy ngun lc con ngi l yu t c bn cho s pht trin nhanh v bn vng. - Bn l: Khoa hc v cng ngh l nn tng v ng lc ca CNH, HH. - Nm l: Pht trin nhanh, hiu qu v bn vng, tng trng kinh t i i vi thc hin tin b v cng bng x hi, bo v mi trng t nhin, bo tn a dng sinh hc. nh hng CNH - t v duy tr tc tng trng kinh t nhanh, n nh v bn vng; 59

- y mnh chuyn dch c cu kinh t theo hng tng t trng ca cc ngnh cng nghip v dch v; - y nhanh CNH, HH nng nghip, nng thn, nng cao cht lng, nng xut cc sn phm nng nghip. - Nm bt tri thc v cng ngh mi nht HH nng nghip v cc ngnh kinh t hin c; - Pht trin nhanh cc ngnh cng nghip v dch v da trn tri thc, khoa hc v cng ngh; - Khng ngng hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN. 3. Ch trng, bin php y mnh CNH, HH nng nghip, nng thn Ch trng y mnh CNH, HH nng nghip, nng thn - Coi CNH, HH nng nghip, nng thn l mt trong nhng ni dung quan trng nht ca ton b qu trnh CNH, HH t nc. - Phi u tin cho mc tiu pht trin LLSX nng thn ng thi xy dng QHSX ph hp; trong , c bit ch trng pht huy ngun lc con ngi v ng dng cc thnh tu khoa hc, cng ngh hin i. - Da ch yu vo cc ngun ni lc, khi dy v huy ng cc ngun sc mnh tim tng ca tt c cc lc lng, thnh phn kinh t; kt hp v tranh th ti a cc ngun lc t bn ngoi. - Pht trin kinh t phi i lin v kt hp cht ch vi vic gii quyt cc vn x hi nng thn, nhanh chng ci thin i sng ca ngi dn nng thn trn tt c cc mt. - Kt hp cht ch pht trin kinh t nng thn vi cng c an ninh trt t v bo v t quc. Mt s bin php y mnh CNH, HH nng nghip, nng thn - Hon thin th ch kinh t th trng nng thn v i mi cc chnh sch pht trin nng nghip, nng thn. - Pht trin mnh m nn kinh t nhiu hnh thc s hu, nhiu thnh phn, a dng ho cc loi hnh t chc sn xut- kinh doanh trong nng nghip v nng thn trn c s bnh ng trc php lut. - Lm tt cng tc quy hoch pht trin nng nghip, nng thn. 60

- y mnh vic nghin cu ng dng v chuyn giao cng ngh vo pht trin nng nghip v kinh t nng thn. - Nng cao trnh v m bo tnh ng b ca ngun lao ng nng thn thng qua i mi chnh sch o to v dy ngh. 4. Quan h gia CNH, HH rt ngn vi tng bc pht trin kinh t tri thc

Ch trng, bin php tng bc pht trin kinh t tri thc Vit Nam

- Th nht: V phng din, hoch nh ch trng, chnh sch, cn sot xt li ton b cc ch trng, chnh sch i mi v pht trin t nc t nay n nm 2010, t iu chnh v b sung nhng iu cn thit, c bit l v nhng mt quan trng: Pht trin kinh t th trng nh hng XHCN, khoa hc v cng ngh, hi nhp kinh t quc t, gio dc v o to, pht trin vn ha, pht trin con ngi. - Th hai: Cn xc nh r rng t nay n nm 2010 v mt s nm sau l bc to lp nhng yu t c bn ban u v to tng tc ban u cho vic tng bc pht trin kinh t tri thc thng qua nh hng chuyn dch c cu kinh t, nng cao nng lc cnh tranh ca nn kinh t v pht trin cc ngnh kinh t da trn nn tng khoa hc, cng ngh cao. Mt s gii php ln tng bc pht trin kinh t tri thc Vit Nam - Tip tc i mi chnh sch, to lp khung kh php l mi, nhanh chng hnh thnh v hon thin h thng th ch kinh t th trng nh hng XHCN; - Chm lo pht trin ngun nhn lc, nng cao dn tr, o to nhn ti; tng cng nng lc khoa hc, cng ngh, khoa hc, cng ngh v gio dc l quc sch hng u. - Pht trin kinh t tri thc khng ch l nhng hot ng thun tu kinh t. c kinh t tri thc, phi pht trin khoa hc, cng ngh, pht trin gio dc, pht trin vn ho, pht trin con ngi, pht trin x hi. 61

III. KT QU THC HIN V NGHA CA NG LI CNH

1. Kt qu - C s vt cht, k thut ca t nc c tng cng ng k, kh nng c lp, t ch ca nn kinh t c nng cao. n nay c nc c hn 100 khu cng nghip, khu ch xut tp trung, nhiu khu hot ng c hiu qu. Cc ngnh cng nghip u c nhiu pht trin nh cng nghip ch tc, c kh ch to, ni a ha sn phm ngy cng tng. Ngnh xy dng tng trng nhanh, thi k 2001-2005 t 16,7% / nm. Xy dng th v nh pht trin nhanh. Cng nghip nng thn v min ni c bc tng trng cao hn tc trung bnh c nc. - C cu kinh t chuyn dch theo hng CNH, HH t c nhng kt qu quan trng: t trng cng nghip v xy dng tng, t trng nng, lm nghip v thy sn gim. Trong tng ngnh kinh t u c s chuyn dch tch cc v c cu sn xut, c cu cng ngh theo hng tin b, hiu qu, gn vi sn xut, vi th trng. C cu lao ng c s chuyn i tch cc gn lin vi qu trnh chuyn dch c cu kinh t. - Nhng thnh tu ca CNH, HH gp phn quan trng a nn kinh t t tc tng trng kh cao, cc nm 2006-2007 t 8%/ nm. Thu nhp u ngi bnh qun hng nm tng ln ng k. Nm 2007 t trn 800 USD/ ngi. i sng vt cht, tinh thn ca nhn dn tip tc c ci thin 2. Hn ch v nguyn nhn Hn ch - Tc tng trng kinh t vn thp hn nhiu so vi nhiu nc trong khu vc thi k u CNH. Tng trng kinh t ch yu theo chiu rng, tp trung vo cc ngnh cng ngh thp, tiu hao vt cht cao, s dng nhiu ti nguyn, vn v lao ng, nng sut lao ng cn thp. - Ngun lc ca t nc cha c s dng c hiu qu cao, ti nguyn ca t nc cn b lng ph. - C cu kinh t chuyn dch cn chm - Cc vng kinh t trng im cha pht huy c th mnh i nhanh vo c cu kinh t hin i. Kinh t vng cha c s lin kt cht ch, hiu qu thp, cha c quan tm ng mc. 62

- C cu thnh phn kinh t pht trin cha tng xng vi tim nng, cha to c y mi trng hp tc, cnh tranh v bnh ng. - C cu u t cha hp l. Cng tc quy hoch cht lng thp, qun l km. - Kt cu h tng kinh t - x hi vn cn lc hu, thiu ng b cha p ng c yu cu pht trin. Nguyn nhn - Nhiu chnh sch v gii php cha mnh huy ng v s dng tt nht cc ngun lc, c ni lc v ngoi lc vo cng cuc pht trin kinh t - x hi. - Ci cch hnh chnh cn chm v km hiu qu. Cng tc t chc cn b chm i mi. - Ch o v t chc thc hin yu km. - Ngoi ra cn c cc nguyn nhn c th nh cng tc quy hoch cht lng km, nhiu bt hp l, c cu u t bt hp l lm cho u t km hiu qu, cng tc qun l yu km. 3. ngha ng li CNH - ng li CNH Vit Nam thi k i mi do ng xc nh l kt qu i mi t duy l lun ca ng, m bc ngot l chuyn t t duy gio iu, rp khun my mc, duy ch sang ly thc tin lm xut pht im, tn trng quy lut v hnh ng theo quy lut khch quan. - ng li CNH ca ng l s kt hp nhun nhuyn, s vn dng sng to quan im kinh t ca ch ngha Mc Lnin, nhng l thuyt kinh t tin tin trn th gii vo thc tin Vit Nam trong mt th gii m, hi nhp v ton cu ha, tm ra con ng i thch hp. - i mi t duy l lun v CNH, ng xc lp c h quan im v CNH mang tnh cht l lun, c tc dng nh hng cho ton b qu trnh CNH, HH Vit Nam hin nay. - ng li CNH ca ng l mt trong nhng yu t quan trng, c bn to iu kin cho qu trnh CNH Vit Nam t nhng thnh tu cn thit cho cng cuc xy dng CNXH, xy dng x hi dn giu nc mnh, cng bng dn ch vn minh. - Tuy nhin, tin trnh CNH l mt dng chy lin tc, kinh t khu vc v th gii vn ng khng ngng. Vit Nam ang l mt nc vo trnh thp 63

ca s pht trin. Do vy, tip cn vi tin trnh pht trin hin i ca th gii, trnh cch mng khoa hc cng ngh khng ngng c nng cao ca th gii, ng li CNH, mun trch lc hu, cn lin tc c b sung, iu chnh cho ph hp vi nhng iu kin pht trin mi. BI TP, VN TIU LUN, THO LUN I. Bi tp 1. Bi tp c nhn Vit t lun 1. Chng minh rng, i vi cc quc gia ang pht trin, CNH l con ng tt yu? 2. Phn tch mc tiu ca qu trnh CNH Vit Nam? 3. So snh s khc nhau gia ch trng cng nghip ho ca i hi IV v i hi V ca ng? 4. Ch ra nhng hn ch v nguyn nhn nhng hn ch trong ng li CNH trc i mi? Tr li cu hi trc nghim Cu 1. i hi ln th III (1960) ca ng xc nh: A. Nhim v trung tm sut thi k qu nc ta l CNH XHCN, m mu cht l u tin pht trin cng nghip nng v cng nghip nh. B. Nhim v trung tm sut thi k qu nc ta l CNH XHCN, m mu cht l u tin pht trin cng nghip nng. C. Nhim v trung tm sut thi k qu nc ta l CNH XHCN, m mu cht l u tin pht trin cng nghip nng v nng nghip. D. Nhim v trung tm sut thi k qu nc ta l CNH XHCN, m mu cht l u tin pht trin cng nghip nng, cng nghip nh v nng nghip. Cu 2. Hn ch trong ng li cng nghip ha thi k 1961-1965: A. Cha hng vo mc tiu trung tm phc v sn xut nng nghip v hng tiu dng. B. Quan nim v cng nghip ho cn gin n, gio iu. 64

C. u t qu nhiu vo xy dng c bn trong iu kin c chin tranh ph hoi. D. C A, B, C. Cu 3. Vn kin no ca ng xc nh: Tin hnh ng thi 3 cuc cch mng v quan h sn xut, khoa hc - k thut, t tng vn ho, trong cch mng khoa hc - k tht l then cht? A. Bo co chnh tr ti i hi ln th III ca ng (1960). B. Bo co chnh tr ti i hi ln th IV ca ng (1976) C. Ngh quyt Hi ngh Trung ng 6 (kho VI, 3- 1989). D. Cng lnh xy dng t nc thi k qu ln CNXH (1991). Cu 4. i hi ln th V (1982) ca ng xc nh: A. Cng nghip l mt trn hng u. B. u tin pht trin cng nghip v hng tiu dng. C. Nng nghip l mt trn hng u. D. Nng nghip, cng nghip nh l mt trn hng u. Cu 5. Khi nim chng ng u tin ca thi k qu c a ra ti: A. i hi ln th IV (1976) ca ng. B. i hi ln th V (1982) ca ng. C. Hi ngh Trung ng 6 (kho VI, 3- 1989). D. i hi ln th VII (1991) ca ng. Cu 6. Mt trong nhng mc tiu c bn ca CNH nc ta l: A. Ci bin nc ta thnh mt nc cng nng nghip c c s vt cht k thut hin i, c c cu kinh t hp l. B. Ci bin nc ta thnh mt nc cng nghip c c s vt cht k thut hin i, c c cu kinh t hp l. C. Ci bin nc ta thnh mt nc nng nghip hin i, c c s vt cht k thut hin i, c c cu kinh t hp l. D. Ci bin nc ta thnh mt nc cng nghip nh pht trin, c c s vt cht k thut hin i, c c cu kinh t hp l. Cu 7. Phng thc tin hnh CNH c i hi ln th VI (1986) ca xc nh l: A. Phi xut pht t nhu cu thc tin, coi trng tnh kh thi v tnh hiu qu ca cc chng trnh CNH. 65

B. Qu trnh CNH phi c tin hnh tng bc, ph hp vi trnh LLSX trong thi k qu ln CNXH. C. CNH c tin hnh trong nn kinh t nhiu thnh phn v nhiu hnh thc s hu, gn vi nn kinh t m. D. C A, B, C. Cu 8. Khi nim cng nghip ha, hin i ha- khi nim kp, ln u tin c a ra ti: A. i hi ln th VI (1986) ca ng. B. Hi ngh Trung ng 7,( kha VII, (7 1994) C. i hi ln th VIII (1996) ca ng. D. i hi ln th IX (2001) ca ng. Cu 9. Nn tng v ng lc ca CNH, HH nc ta thi k i mi l: A. Ngun nhn lc. B. Khoa hc v cng ngh. C. Kinh t th trng nh hng XHCN. D. Hi nhp kinh t quc t. Cu 10. Mc tiu su xa ca CNH, HH nc ta l: A. n nm 2020, nc ta v c bn tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i. B. Tr thnh mt nc dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh. C. Tr thnh mt nc c nn kinh t tri thc pht trin. D. Tr thnh mt nc hi nhp su, rng vo s pht trin chung ca khu vc v th gii. 2. Bi tp nhm - Phn tch nhng c im ca CNH trc i mi? - Phn tch v lm r nhng bc pht trin trong ng li CNH ca ng t nm 1986- nay? - Phn tch mc tiu, quan im cng nghip ho, hin i ho c ra ti i hi ln th VIII ca ng? II. Tiu lun 66

- Qu trnh pht trin nhn thc ca ng v vn CNH. - So snh ng li CNH trc v sau i mi. - Mi quan h gia CNH, HH rt ngn vi pht trin kinh t tri thc trong ng li CNH, HH nn kinh t Vit Nam. III. Tho lun - Phn tch ni dung ng li CNH trc i mi? - Phn tch mc tiu, quan im, nh hng ca ng li CNH t nm 1986 nay? - S cn thit ca CNH rt ngn vi tng bc pht trin kinh t tri thc? - Vi mt nc nng nghip lc hu, ang pht trin nh Vit Nam, ti sao li cn thit y mnh CNH nng nghip, nng thn? Ch trng, bin php y mnh CNH nng nghip, nng thn? CU HI N TP 1. Phn tch mc tiu v phng hng ca ng li CNH thi k i mi? 2. Phn tch quan im ch o qu trnh CNH Vit Nam? 3. Phn tch qu trnh i mi t duy v CNH ca ng t i hi VI (1986) n nay? 4. Phn tch ch trng, bin php y mnh CNH, HH nng nghip nng thn? 5. Phn tch nhng ni dung v nh hng CNH rt ngn gn vi pht trin kinh t tri thc? 6. Trnh by kt qu, hn ch v nguyn nhn hn ch ca qu trnh thc hin ng li CNH t nm 1986 nay? 7. Phn tch ngha ng li CNH t sau i mi? HC LIU 1. B Gio dc v o to (2006), Gio trnh lch s ng Cng sn Vit Nam, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 317-327. 2. i hc quc gia H Ni (2008), Mt s chuyn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 165-209. 3. ng Cng sn Vit Nam (1996), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 80-91. 67

4. ng Cng sn Vit Nam (2001), Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 212 220. 5. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 87 - 94. 6. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2008), ng Cng sn Vit Nam trong tin trnh lnh o s nghip i mi t nc, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 212-225. 7. Hi ng l lun Trung ng (2004), Vng bc trn con ng chn, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 427-429. 8. Don Hng, Nguyn Ngc H, on Minh Hun (Ch bin, 2006), ng Cng sn Vit Nam nhng tm ti v i mi trn con ng i ln CNXH (1986- 2006), Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 100-130. 9. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2009), Qu trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 308- 325. 10. Nguyn Duy Qu (2008), i mi t duy v cng cuc i mi Vit Nam, Nxb. Khoa hc x hi, H Ni, tr. 97-113.

68

Chng V CH TRNG XY DNG NN KINH T TH TRNG NH HNG X HI CH NGHA THI K I MI (1986 NAY)
I. C CH QUN L KINH T TRC I MI V KHUYT TT

1. Khi nim c ch qun l kinh t - C ch (theo ngha c hc) l b my cng vi nhng quy tc, nhng hnh thc nhm vn hnh b my . - C ch kinh t: l bn thn nn kinh t cng vi hnh thc hot ng ca nn kinh t di tc ng ca cc quy lut kinh t v quy lut khc. - C ch qun l kinh t: l nhng hnh thc, cch thc v phng tin m nh nc s dng pht trin nn kinh t quc dn. Hnh thc, cch thc gm: Hnh thc php lut; hnh thc k hoch ho, chnh sch kinh t; hnh thc hch ton kinh t ... 2. c im ca c ch tp trung quan liu, bao cp v khuyt tt ca n c im ca c ch tp trung quan liu bao cp - Nh nc qun l nn kinh t ch yu bng mnh lnh hnh chnh da trn h thng ch tiu php lnh chi tit p t t trn xung di. - Cc c qun hnh chnh can thip qu su vo hot ng sn xut, kinh doanh ca cc doanh nghip. - Quan h hng ha - tin t b coi nh, ch l hnh thc, quan h hin vt l ch yu. - B my qun l cng knh, nhiu cp trung gian va km nng ng va sinh ra i ng qun l km nng lc. - Xy dng nn kinh t khp kn v LLSX; khng tha nhn s tn ti nn kinh t nhiu thnh phn trong thi k qu , coi k hoch l c trng quan trng nht ca nn kinh t XHCN. - Nh nc bao cp bng nhng hnh thc qua nhng hnh thc nh gi c, tem phiu, ch cp pht vn. Khuyt tt ca c ch tp trung quan liu bao cp - Km hm tin b khoa hc cng ngh. 69

- Trit tiu ng lc kinh t i vi ngi lao ng. - Khng kch thch tnh nng ng, sng to ca cc n v sn xut kinh doanh. 2. Nhng t ph u tin trong i mi t duy v c ch qun l kinh t ca ng (1979-1986) Bc 1: Hi ngh Trung ng ln th 6 (8-1979) Hi ngh t ph vo khu quan trng nht ca c ch k hoch ha tp trung quan liu bao cp: Ch cng hu v k hoch ha trc tip. Bc 2: Ch th 100, Quyt nh 25 CP, 26CP ca Chnh ph (1981) - Ni dung cc ch th, quyt nh trn l nhm gii phng sc sn xut. Bc 3: i hi V ca ng (1982) a ra nhng t duy mi v c ch qun l kinh t, v CNH, v thnh phn kinh t... Bc 4: Hi ngh Trung ng ln th 8 (6-1985) - cp ba ni dung quan trng ca ci cch: Gi c, tin lng, tin t (gi lng tin).
II. CH TRNG XY DNG KINH T TH TRNG NH HNG XHCN THI K I MI (1986- NAY)

1. Khi nim v th trng v kinh t th trng - Th trng: L tng hp cc mi quan h kinh t hnh thnh trong lnh vc mua bn. - C ch th trng: l mt c ch trong cc ch th kinh t tng tc ln nhau thng qua th trng xc nh nhng vn c bn ca hot ng kinh t. - Kinh t th trng: L nn kinh t hng ho pht trin giai on cao, trong yu t u vo v u ra u thng qua th trng. Cc ch th kinh t u chu s tc ng quy lut th trng v thi ng x ca h u tm kim li ch cho mnh thng qua s iu tit ca gi c. 2. Qu trnh i mi nhn thc v kinh t th trng ca ng v m hnh kinh t tng qut thi k qu i ln CNXH Vit Nam Qu trnh i mi nhn thc v kinh t th trng ca ng

70

Bc1: Tha nhn c ch th trng nhng khng coi nn kinh t ca nc ta l kinh t th trng (1986- 1994) - i hi VI (12-1986) v Hi ngh Trung ng 6 (kha VI, 3-1989), i hi VII (1991): + Ph phn nghim khc c ch qun l tp trung, quan liu, bao cp v ra ch trng i mi qun l kinh t. + Pht trin nn kinh t hng ha c k hoch gm nhiu thnh phn kinh t i ln CNXH. Khng nh thc hin chnh sch kinh t nhiu thnh phn. + Cc hnh thc s hu v t liu sn xut c nhiu loi hnh hn hp, an kt vi nhau. + Th trng va l cn c, va l i tng ca k hoch ha; chuyn mnh cc n v kinh t sang hoch ton kinh doanh. + Quan im v mt th trng thng nht trong c nc, gn vi th gii (ln u tin cp); dt khot xa b c ch hai gi, thc hin mt gi thng nht tun theo th trng (ln u tin cp). - Xc nh nn kinh t ca ta l nn kinh t hng ha nhiu thnh phn theo nh hng XHCN, vn hnh theo c ch th trng, c s qun l ca nh nc, khng nh y l ch trng chin lc, l con ng i ln CNXH ca Vit Nam. Bc 2: Coi kinh t th trng khng phi l ci ring c ca CNTB, khng i lp vi CNXH (1994-2001) - Hi ngh i biu ton quc gia nhim k kha VII (1-1994), i hi VIII (1996): + C ngha l nn kinh t ca ta l nn kinh t hng ha nhiu thnh phn, theo nh hng XHCN, cn c ch vn hnh ca nn kinh t l c ch th trng c s qun l ca Nh nc. + Xc nh pht trin nn kinh t nhiu thnh phn, vn hnh theo c ch th trng, c s qun l ca Nh nc theo nh hng XHCN. QHSX, ch s hu, c ch qun l, ch phn phi gn kt vi nhau. + Tuy nhin, thi k ny cha s dng khi nim kinh t th trng. Bc 3: Coi kinh t th trng nh hng XHCN l m hnh kinh t tng qut ca nc ta trong thi k qu (2001- 2006) 71

- i hi IX ca ng (2001) chnh thc a ra khi nim "kinh t th trng nh hng XHCN", xc nh nn kinh t th trng nh hng XHCN l m hnh kinh t tng qut ca nc ta trong thi k qu i ln CNXH. Bc 4: Gn kinh t th trng ca nc ta vi nn kinh t th trng ton cu ha, hi nhp kinh t quc t ngy cng su rng v y hn (2006- 2008) - i hi X ca ng ch trng: + Tip tc hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN. + Bn ni dung quan trng nht l: Nm vng nh hng XHCN trong nn kinh t nc ta, nng cao vai tr v hon thin qun l ca Nh nc, pht trin ng b v qun l c hiu qu s vn hnh cc loi th trng c bn theo c ch cnh tranh lnh mnh, pht trin mnh cc thnh phn kinh t v cc loi hnh sn xut, kinh doanh. + Quyt nh y mnh hot ng kinh t i ngoi, hi nhp su hn v y hn vi cc th ch kinh t ton cu, khu vc v song phng. + Lm r hn v nh hng XHCN trong nn kinh t th trng nc ta, da trn 4 tiu ch: Mc ch, phng hng pht trin, nh hng x hi v phn phi, nh hng qun l. 3. M hnh kinh t tng qut thi k qu ln CNXH Vit Nam Nhng ni dung c bn ca m kinh t th trng nh hng XHCN - V nh hng XHCN: Kinh t Nh nc pht huy vai tr ch o trong nn kinh t, l lc lng vt cht quan trng v l cng c Nh nc nh hng v iu tit v m nn kinh t, kinh t Nh nc cng vi kinh t tp th ngy cng tr thnh nn tng vng chc ca nn kinh t quc dn. - V nhng bin php xy dng v hon thin nn kinh t th trng nh hng XHCN: Nng cao vai tr v hiu lc qun l ca Nh nc; pht trin ng b v qun l c hiu qu s vn hnh cc loi th trng c bn theo c ch cnh tranh lnh mnh; pht trin mnh cc thnh phn kinh t, cc loi hnh t chc sn xut kinh doanh. - V ch phn phi: Thc hin ch phn phi ch yu theo kt qu lao ng v hiu qu kinh t, khuyn khch v i ng xng ng ti nng, ng thi phn phi theo mc ng gp vn v cc ngun lc khc vo sn xut kinh 72

doanh v thng qua phc li x hi. y l mt nguyn tc phn phi cng bng trong hon cnh thu nhp kinh t cn thp. - V th trng: Hnh thnh v pht trin h thng th trng Vit Nam nh th trng hng ha - dch v; th trng ti chnh; th trng t ai; th trng lao ng; th trng khoa hc v cng ngh... - Vn ch th v ch o trong kinh t th trng nh hng XHCN: Thc hin ch cng hu v TLSX (bao gm s hu ton dn v s hu tp th) trn c s a dng ha cc quan h s hu. Trong nn kinh t nhiu thnh phn, kinh t nh nc ng vai tr ch o. - V phn b cc ngun vn: Chuyn dch c ch phn b cc ngun vn vay Nh nc mang tnh hnh chnh sang cho vay theo c ch th trng, trit xo bao cp trong kinh doanh; hn ch v kim sot c quyn kinh doanh -Pht trin kinh t phi gn lin vi pht trin vn ha, x hi: Hng vo pht trin v lnh mnh ha x hi; thc hin cng bng x hi, coi l ni dung rt quan trng ca nh hng XHCN. - V hi nhp kinh t quc t: Coi vn xy dng nn kinh t c lp t ch v ch ng hi nhp kinh t quc t l ng li chin lc pht trin kinh t, a dng ha th trng v a phng ha quan h kinh t i ngoi - V vai tr ca ng v Nh nc trong kinh t th trng: m bo s lnh o ca ng v vai tr qun l ca Nh nc. y l vn mang tnh bn cht ca nn kinh t th trng nh hng XHCN. 4. Tip tc tc hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN (2008 nay) Mc tiu v quan im c bn Khi nim th ch kinh t v th ch kinh t th trng - Th ch kinh t l mt b phn cu thnh ca h thng th ch x hi, tn ti bn cnh cc b phn khc nh th ch chnh tr, th ch gio dc - Th ch kinh t ni chung l mt h thng cc quy phm php lut nhm iu chnh cc ch th kinh t, cc hnh vi sn xut kinh doanh v cc quan h kinh t. - Bao gm cc yu t ch yu l cc o lut, quy ch, quy tc, chun mc v kinh t gn vi cc ch ti v x l vi phm, cc t chc kinh t, cc c quan 73

qun l nh nc v kinh t, truyn thng vn ha v vn minh kinh doanh, c ch vn hnh nn kinh t. - Th ch kinh t th trng l mt tng th bao gm cc b quy tc, lut l v h thng cc thc th, t chc kinh t c to lp nhm iu chnh hot ng giao dch, trao i trn th trng. Mc tiu hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN: - Lm cho cc th ch ph hp vi nhng nguyn tc c bn ca kinh t th trng, thc y kinh t th trng nh hng XHCN pht trin nhanh, hiu qu, bn vng, hi nhp kinh t quc t thnh cng, gi vng nh hng XHCN. Mc tiu ny yu cu phi hon thnh c bn vo nm 2020. - Nhng nm trc mt cn t cc mc tiu: Mt l, tng bc xy dng ng b h thng php lut, bo m cho nn kinh t th trng nh hng XHCN pht trin thun li. Pht huy vai tr ch o ca kinh t nh nc i i vi pht trin mnh m cc thnh phn kinh t v cc loi hnh doanh nghip. Hai l, i mi c bn m hnh t chc v phng thc hot ng ca cc n v s nghip cng. Ba l, pht trin ng b, a dng cc loi th trng c bn thng nht trong c nc, tng bc lin thng vi th trng khu vc v th gii. Bn l, gii quyt tt hn mi quan h gia pht trin kinh t vi pht trin vn ha, x hi m bo tin b, cng bng x hi, bo v mi trng. Nm l, nng cao hiu lc, hiu qu qun l ca Nh nc v pht huy vai tr ca nhn dn trong qun l, pht trin kinh t - x hi. Quan im v hon thin th ch chnh tr th trng nh hng XHCN: - Nhn thc y , tn trng v vn dng ng n cc quy lut khch quan ca kinh t th trng, thng l quc t, ph hp vi iu kin ca Vit Nam, bo m nh hng XHCN ca nn kinh t. - Bo m tnh ng b gia cc b phn cu thnh ca th ch kinh t, gia cc yu t th trng v cc loi th trng; gia th ch kinh t vi th ch

74

chnh tr, x hi; gia Nh nc, th trng v x hi. Gn kt hi ha gia tng trng kinh t vi tin b v cng bng x hi, pht trin vn ha v bo v mi trng. - K tha c chn lc thnh tu pht trin kinh t th trng ca nhn loi v kinh nghim tng kt t thc tin i mi nc ta, ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t, ng thi gi vng c lp, ch quyn quc gia, gi vng an ninh chnh tr, trt t an ton x hi. - Ch ng, tch cc gii quyt cc vn l lun v thc tin quan trng, bc xc, ng thi phi c bc i vng chc, va lm tng kt rt kinh nghim. - Nng cao nng lc lnh o ca ng, hiu lc v hiu qu qun l ca Nh nc, pht huy sc mnh ca c h thng chnh tr trong qu trnh hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN. Mt s ch trng tip tc hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN Thng nht nhn thc v nn kinh t th trng nh hng XHCN - Hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN l lm cho n ph hp vi cc yu cu v nguyn tc ca kinh t th trng nh hng XHCN, lm cho n vn hnh thng sut v c hiu qu. - Mt s im cn thng nht l: + Cn thit s dng kinh t th trng lm phng tin xy dng XHCN. + Kinh t th trng l c s kinh t ca s pht trin theo nh hng XHCN. + Kinh t th trng nh hng XHCN l nn kinh t va tun theo quy lut ca kinh t th trng, va chu s chi phi bi cc quy lut kinh t ca XHCN v cc yu t m bo tnh nh hng XHCN. - Hon thin th ch v s hu v cc thnh phn kinh t, loi hnh doanh nghip v cc t chc sn xut kinh doanh + Hon thin th ch v s hu v th ch phn phi. - Hon thin th ch m bo ng b cc yu t th trng v pht trin ng b cc loi th trng: + Hon thin th ch v gi, h thng lut php, c ch, chnh sch cho hot ng ca th trng, v cnh tranh v kim sot c quyn trong kinh doanh... 75

- Hon thin th ch gn tng trng kinh t vi tin b, cng bng x hi trong tng bc, tng chnh sch pht trin v bo v mi trng. - Hon thin th ch vai tr lnh o ca ng, qun l ca Nh nc v s tham gia ca cc t chc qun chng vo qu trnh pht trin kinh t - x hi.
III. TC NG CA CH TRNG XY DNG NN KINH T TH TRNG NH HNG XHCN I VI S PHT TRIN KINH T X HI

1. Thnh tu - Sau hn 20 nm i mi, nc ta chuyn i thnh cng t th ch kinh t k hoch tp trung quan liu, bao cp sang th ch kinh t th trng nh hng XHCN. - Ch s hu vi nhiu hnh thc v c cu kinh t nhiu thnh phn c hnh thnh. - Cc loi th trng c bn ra i v tng bc pht trin thng nht trong c nc, gn vi th trng khu vc v th gii. - Vic gn kt pht trin kinh t vi gii quyt cc vn x hi, xa i, gim ngho t nhiu kt qu tch cc. 2. Hn ch, yu km v nguyn nhn Hn ch, yu km - Trong hn 20 nm xy dng kinh t th trng nh hng XHCN, nn kinh t pht trin vn cn cha vng chc, cha hiu qu v sc cnh tranh thp. - Trong ch o iu hnh, cng tc quy hoch v thc hin quy hoch cn thiu tp trung, dt im. Hiu qu s dng vn u t x hi cn thp, lng ph; c cu u t cha tht hp l, phn tn, dn tri, s d n d dang, ko di cn nhiu. - Vic u t i mi thit b cng ngh cng nh chuyn dch c cu kinh t cn chm, mt s lnh vc cn mang tnh t pht. - Cng tc qun l u t, qun l x hi cn bc l nhiu thiu st, s h gy lng ph, tht thot v tiu cc. Mi trng u t tuy c ci thin song vn cha tng xng vi yu cu, cn nhiu ch tc lm nh hng ln n thu ht vn u t c trong nc v ngoi nc.

76

- Pht trin kinh t th trng nh hng XHCN nc ta trong nhng nm qua cha thc s to dng nhng c s tng thch ch ng hi nhp kinh t quc t, y nhanh CNH, HH v pht trin kinh t vng chc. - Ci cch kinh t th trng cha p ng tt yu cu ch ng, tch cc hi nhp kinh t quc t. Th ch kinh t th trng cha thc s to lp mi trng cnh tranh bnh ng v thun li i vi cc ch th kinh doanh. - Mc hi nhp kinh t quc t ca Vit Nam cn yu. Nguyn nhn - Vic xy dng th ch kinh t th trng nh hng XHCN l vn hon ton mi cha c tin l trong lch s. Nhn thc v kinh t th trng nh hng XHCN cn nhiu hn ch do cng tc l lun cha theo kp i hi ca thc tin. - Nng lc th ch ha v qun l, t chc thc hin ca Nh nc cn chm, nht l trong gii quyt cc vn x hi bc xc. - Vai tr tham gia hoch nh chnh sch, thc hin v gim st ca cc c quan dn c, Mt trn T quc, cc on th chnh tr - x hi, cc t chc x hi, ngh nghip cn yu. 3. ngha ca vic la chn m hnh pht trin kinh t th trng nh hng XHCN v mt s vn ny sinh t thc tin ngha ca vic la chn m hnh pht trin kinh t th trng nh hng XHCN - S la chn m hnh pht trin "Kinh t th trng nh hng XHCN" l s khng nh quyt tm khc phc trit h thng k hoch ho tp trung (ng ngha vi nn kinh t phi th trng v lc hu), xy dng h thng kinh t th trng pht trin (kinh t th trng nh hng XHCN). - y l s tip thu c chn lc thnh tu v vn minh nhn loi, nhm pht huy nhng th mnh ca kinh t th trng, ch ng hng kinh t th trng phc v cho vic nng cao i sng nhn dn, s phn vinh v hnh phc ton x hi. - Pht trin kinh t th trng nh hng XHCN l thm nhun s kt hp gia tnh tt yu thi i vi nhu cu pht trin ca dn tc vi cc gi tr truyn thng dn ch, nhn vn. l s vn dng sng to quy lut chung vo nhng hon cnh c th ca t nc. 77

- Khng nh quyt tm v vai tr sng to rt cao ca kin trc thng tng chnh tr - php lut l CS, Nh nc php quyn XHCN, nhm to lp th ch kinh t th trng vn minh, theo nh hng XHCN. BI TP, VN TIU LUN, THO LUN I. Bi tp 1. Bi tp c nhn Vit t lun 1. Phn tch nhng c im ca c ch qun l kinh t thi k trc i mi? 2. Phn tch t duy ca ng v kinh t th trng t i hi VI n i hi VIII? 3. Phn tch t duy ca ng v kinh t th trng t i hi IX n i hi X? 4. Phn tch hn ch v nguyn nhn hn ch ca kinh t th trng nh hng XHCN? Tr li cu hi trc nghim Cu 1. Trong c ch tp trung quan liu bao cp, Nh nc bao cp bng nhng hnh thc: A. Bao cp qua gi. B. Bao cp qua ch tem phiu. C. Bao cp theo ch cp pht vn D. C A, B,C. Cu 2. Khuyt tt ca c ch tp trung quan liu bao cp l: A. Th tiu cnh tranh v km hm tin b khoa hc cng ngh. B. Trit tiu ng lc kinh t i vi ngi lao ng. C. Khng kch thch tnh nng ng, sng to ca cc n v sn xut kinh doanh. D. C A, B, C. Cu 3. c im ch yu ca c ch tp trung quan liu bao cp l: A. Nh nc qun l nn kinh t da trn c ch th trng. B. Nh nc qun l nn kinh t ch yu bng mnh lnh hnh chnh; quan h hng ha - tin t b coi nh; nn kinh t khp kn v LLSX. C. B my qun l gn nh, n gin, nng ng. D. Tha nhn s tn ti ca nhiu thnh phn kinh t trong thi k qu .

78

Cu 4. Ba ni dung quan trng ca ci cch: Gi c, tin lng, tin t (gi lng tin) c cp ti: A. i hi ln th V(1982) ca ng. B. Hi ngh Trung ng ln th 8 (6-1985) C. i hi ln th VI (1986) ca ng. D. i hi ln th VII (1991) ca ng. Cu 5. Kinh t th trng l sn phm ring c ca: A. Nh nc t sn. B. Ch ngha t bn. C. Thnh tu pht trin chung ca nhn loi. D. Vn minh phng Ty. Cu 6. Giai on no ng tha nhn c ch th trng, nhng khng coi nn kinh t ca nc ta l kinh t th trng? A. 1975-1985. B. 1986- 1994. C. 1994- 2001. D. 2001-2006. Cu 7. i hi VII ca ng (6 - 1991) a ra kt lun quan trng: A. Sn xut hng ha i lp vi CNXH, tuy nhin n tn ti khch quan. B. Sn xut hng ha khng i lp vi CNXH, n tn ti khch quan v cn thit cho xy dng CNXH. C. Sn xut hng ha khng i lp vi CNXH, tuy nhin n khng cn thit cho xy dng CNXH. D. Sn xut hng ha tn ti khch quan, nhng khng cn thit cho xy dng CNXH. Cu 8. i hi VIII (6 - 1996) ca ng xc nh: A. C ch vn hnh ca nn kinh t hng ha nhiu thnh phn theo nh hng XHCN nc ta l c ch th trng c s qun l ca Nh nc. B. Pht trin nn kinh t nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th trng c s qun l ca Nh nc theo nh hng XHCN. C. C ch vn hnh ca nn kinh t hng ha nhiu thnh phn theo nh hng XHCN nc ta l c ch th trng. 79

D. Pht trin nn kinh t nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th trng c s qun l ca Nh nc. Cu 9. Khi nim "kinh t th trng nh hng XHCN" c chnh thc a ra ti: A. i hi ln th VI (1986) ca ng. B. Hi ngh Trung ng 7, ( kha VII, (7 1994) C. i hi ln th VIII (1996) ca ng. D. i hi ln th IX (2001) ca ng. Cu 10. Mc ch cn bn ca nn kinh t th trng nh hng XHCN nc ta l: A. M rng th trng v pht trin ng b cc loi th trng. B. Pht trin LLSX, pht trin kinh t xy dng c s vt cht k thut ca CNXH, nng cao i sng nhn dn. C. Hi nhp kinh t quc t. D. Tin hnh CNH, HH t nc. 2. Bi tp nhm - Nhng bc t ph trong i mi t duy ca ng v c ch qun l kinh t trc i mi. - Tc ng ca ch trng xy dng kinh t th trng nh hng XHCN i vi s pht trin kinh t - x hi nc ta thi k i mi? II. Tiu lun - Nhng chuyn bin c bn trong t duy l lun kinh t ca ng v bn cht, vai tr ca kinh t th trng; v CNXH v kinh t th trng. - M hnh kinh t tng qut c xc nh ti i hi IX (2001). III. Tho lun - Phn tch thnh tu, hn ch ca qu trnh xy dng nn kinh t th trng thi k i mi v ch ra nhng vn cn tn ti cn tip tc gii quyt? - Nhng c trng c bn ca nn kinh t th trng nh hng XHCN Vit Nam? Ti sao phi tip tc hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN? - So snh m hnh kinh t nc ta trc v sau i mi? CU HI N TP 1. Trnh by khi nim c ch qun l kinh t, nhng c im, khuyt tt ca c ch k hoch ha tp trung? 80

2. Phn tch tnh tt yu ca i mi c ch qun l kinh t Vit Nam? 3. Phn tch qu trnh i mi t duy ca ng v kinh t th trng nh hng XHCN? 4. Phn tch mc tiu hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN? 5. Phn tch ch trng tip tc hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN? 6. Phn tch ngha ca s la chn xy dng nn kinh t th trng nh hng XHCN Vit Nam ca ng? HC LIU 1. i hc Quc gia H Ni (2008), Mt s chuyn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 210-270. 2. ng Cng sn Vit Nam (1987), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VI, Nxb. S tht, H Ni, tr. 47-86. 3. ng Cng sn Vit Nam (1991), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 62-72. 4. ng Cng sn Vit Nam (1996), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 91-104. 5. ng Cng sn Vit Nam (2001), Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 83 - 88. 6. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 77 - 87. 7. Don Hng, Nguyn Ngc H, on Minh Hun (Ch bin, 2006), ng Cng sn Vit Nam nhng tm ti v i mi trn con ng i ln CNXH (1986- 2006), Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 48-99. 8. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2009), Qu trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 243-346. 9. Nguyn Trng Phc (2001), Mt s kinh nghim ca ng Cng sn Vit Nam trong qu trnh lnh o s nghip i mi, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 128- 152. 10. Nguyn Duy Qu (2008), i mi t duy v cng cuc i mi Vit Nam, Nxb. Khoa hc x hi, H Ni, tr. 52-83. 81

Chng VI CH TRNG XY DNG H THNG CHNH TR THI K I MI (1986- NAY)

I. XY DNG H THNG CHNH TR TRC I MI (1975-1985)

1. H thng chnh tr v cu trc ca h thng chnh tr Vit Nam H thng chnh tr - Trong mi x hi c giai cp, quyn lc ca ch th cm quyn c thc hin bng mt h thng thit ch v t chc chnh tr nht nh. l h thng chnh tr. - H thng chnh tr xut hin cng vi s thng tr ca giai cp, Nh nc v thc hin ng li chnh tr ca giai cp cm quyn, do h thng chnh tr mang bn cht giai cp ca giai cp cm quyn. - H thng chnh tr l mt chnh th cc t chc chnh tr trong x hi bao gm cc ng chnh tr, Nh nc v cc t chc chnh tr - x hi hp php c lin kt vi nhau trong mt h thng t chc nhm tc ng vo cc qu trnh ca i sng x hi, cng c, duy tr v pht trin ch ng thi ph hp vi li ch ca ch th giai cp cm quyn. - H thng chnh tr l khi nim c Hi ngh Trung ng 6 kho VI ca ng (3-1989) a ra, c ghi nhn v mt php l trong Hin php 1992, thay cho khi nim h thng chuyn chnh v sn, nh nc chuyn chnh v sn c dng ph bin trc i mi. Cu trc ca h thng chnh tr Vit Nam Trong cu trc ca h thng chnh tr - x hi Vit Nam hin nay c th phn bit ba loi thit ch l: - T chc chnh tr: CSVN, Nh nc Cng ha XHCN Vit Nam; - T chc chnh tr - x hi: Mt trn T quc, cc on th qun chng nh on thanh nin, Hi lin hip ph n, Cng on, Hi nng dn, Hi cu chin binh; v mt s t chc chnh tr - x hi - ngh nghip nh Lin hip cc hi khoa hc, k thut Vit Nam, Lin hip cc hi hu ngh Vit Nam, Hi nh bo Vit Nam... - T chc x hi: Cc hip hi kinh t, cc t chc x hi ngh nghip v cc t chc x hi khc... 82

2. Qu trnh xy dng h thng chnh tr trc i mi (1975-1985) Hon cnh lch s - t nc ho bnh, c lp, thng nht. - c h thng chuyn chnh v sn c th thch (1960-1975) gm: ng, khi lin minh cng nng, Mt trn dn tc thng nht, chnh quyn cch mng. - Sau thng 4-1975, h thng chnh tr nc ta l h thng chuyn chnh v sn, hot ng trong phm vi c nc. - Xut pht im nc ta l nng nghip lc hu, sn xut nh. - H thng XHCN ang c nhng bc tin nht nh. - Cch mng khoa hc-k thut th gii pht trin mnh m. - Nhim v chin lc ca cch mng nc ta trong giai on mi l b qua qua giai on pht trin TBCN, tin nhanh, tin mnh, tin vng chc ln CNXH. C s hnh thnh h thng chuyn chnh v sn nc ta C s l lun: - L lun ca ch ngha Mc- Lnin v thi k qu v v chuyn chnh v sn. - ng li cch mng Vit Nam trong thi k u qu ln CNXH (1975-1986), khng nh Nh nc ta l nh nc chuyn chnh v sn. C s chnh tr: - c hnh thnh t nm 1930, bt r vng chc trong lng x hi v dn tc. - im ct li ca c s chnh tr l s lnh o ton din v tuyt i ca ng. C s kinh t: - Nn kinh t k hoch ho tp trung quan liu bao cp. - Nh nc tr thnh mt t chc kinh t bao trm. Cch t chc v hot ng ca h thng chuyn chnh v sn b tc ng bi m hnh kinh t . C s x hi: - Kt cu x hi bao gm ch yu l hai giai cp v mt tng lp (giai cp cng nhn, giai cp nng dn v tng lp tr thc). - Kt cu x hi l kt qu ca cuc t tranh ai thng ai trong lnh vc chnh tr - x hi, kt qu thc hin ci to XHCN. 83

 c im ca h thng chnh tr trc i mi - Quyn lm ch ca nhn dn lao ng c th ch ho bng php lut. - Nh nc trong thi k qu l Nh nc chuyn chnh v sn thc hin ch dn ch XHCN. - ng l ngi lnh o ton b hot ng x hi trong iu kin chuyn chnh v sn. - Mt trn, cc on th tham gia v kim tra cng vic ca nh nc, c nhim v tp hp qun chng hon thnh nhim v cch mng. - C ch chung trong qun l ton b x hi l ng lnh o, nhn dn lm ch, Nh nc qun l. Thnh tu, hn ch, nguyn nhn hn ch ca qu trnh xy dng h thng chnh tr trc i mi Thnh tu - hnh thnh c c ch chung trong h thng chnh tr cc cp ng lnh o, nhn dn lm ch, nh nc qun l. - khc phc c cch hiu v cch lm cha thc s ng v h thng chuyn chnh v sn ca nhng nm trc. Hn ch - Mi quan h ng, Nh nc, nhn dn tng cp, tng n v cha xc nh r, mi t chc cha lm tt chc nng ca mnh. - B my nh nc cng knh, km hiu qu, quen dng bin php mnh lnh hnh chnh. - S lnh o ca ng cha ngang tm vi nhim v ca giai on mi. Nguyn nhn - Duy tr qu lu c ch qun l kinh t, tp trung, quan liu bao cp. - H thng chnh tr v sn c biu hin bo th, tr tr, chm i mi. - Bnh ch quan, duy ch, t tng tiu t sn va t khuynh, va hu khuynh trong vai tr lnh o ca ng.
II. CH TRNG XY DNG H THNG CHNH TR THI K I MI (1986- NAY)

1. Qu trnh i mi nhn thc v xy dng h thng chnh tr Nhu cu cp thit i mi h thng chnh tr 84

- Nhu cu chuyn i i mi t th ch kinh t k hoch ho tp trung, quan liu, bao cp sang th ch kinh t th trng nh hng XHCN. - Nhu cu phi m bo gi vng n nh chnh tr, x hi. - Nhu cu pht huy dn ch XHCN - Nhu cu m rng quan h i ngoi v hi nhp kinh t quc t. Nhn thc mi v xy dng h thng chnh tr Nhn thc v mi quan h gia i mi kinh t v i mi h thng chnh tr. - i mi l mt qu trnh, bt u t i mi kinh t (t duy kinh t), tng bc i mi h thng chnh tr. - i mi thnh cng kinh t, to iu kin i mi h thng chnh tr x hi. - i mi h thng chnh tr kp thi, ph hp s thc y i mi v pht trin kinh t. - i mi h thng chnh tr l p ng yu cu chuyn i t th ch kinh t k hoch ho tp trung quan liu bao cp, sang c ch th trng nh hng x hi ch ngha. Nhn thc v mc tiu i mi h thng chnh tr. Ton b t chc hot ng ca h thng chnh tr nc ta, mt giai on mi l nhm xy dng hon thin nn dn ch XHCN, m bo quyn lc thuc v nhn dn. Nhn thc mi v u tranh giai cp v ng lc ch yu pht trin t nc trong giai on mi - Ni dung ch yu ca u tranh giai cp trong giai on hin nay: + Thc hin thng li cng nghip ho, hin i ho theo nh hng x hi ch ngha. + Khc phc tnh trng trnh nc ngho km pht trin. + Thc hin cng bng x hi, chng p bc bt cng. + u tranh ngn chn, khc phc nhng hnh ng tiu cc sai tri + u tranh lm tht bi mi m mu, hnh ng chng ph ca cc th lc th ch. + Bo v c lp, xy dng nc ta thnh mt nc XHCN phn vinh, nhn dn hnh phc. - ng lc ch yu pht trin t nc. 85

+ i on kt ton dn trn c s lin minh cng nhn, nng dn, tr thc do ng lnh o. + Kt hp hi ho cc li ch c nhn tp th, x hi. + Pht huy mi tim nng, ngun lc ca cc thnh phn kinh t, ca ton x hi. Nhn thc mi v c cu v c ch vn hnh ca h thng chnh tr. - H thng chnh tr vn hnh theo c ch: "ng lnh o, Nh nc qun l, nhn dn lm ch". - ng va l b phn ca h thng chnh tr, ht nhn lnh o, hot ng trong khun kh hin php v php lut, khng chp nhn a nguyn, a ng i lp. - Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn v dn do ng cng sn lnh o, c chc nng th ch ho, t chc thc hin ng li, quan im ca ng - MTTQVN l lin minh chnh tr ca cc on th nhn dn v cc c nhn tiu biu ca cc giai cp, tng lp x hi, dn tc v tn gio, l c s chnh tr ca chnh quyn nhn dn. - Nhn dn l ngi lm ch x hi, thng qua Nh nc v cc c quan i din, lm ch trc tip c s, thng qua c ch dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra. Lm ch thng qua hnh thc t qun. Nhn thc mi v xy dng nh nc php quyn trong h thng chnh tr. - Ln u tin thut ng "Xy dng nh nc php quyn" cp u tin ti Hi ngh trung ng 2 kho VII (1991), sau cc k i hi ng tip tc khng nh nhim v xy dng Nh nc php quyn XHCN Vit Nam v lm r thm ni dung ca n. + Mt l: Nh nc qun l x hi bng hin php v php lut + Hai l: php lut gi v tr cao nht trong iu chnh cc quan h x hi + Ba l: ngi dn c hng mi quyn dn ch, c quyn t do sng, lao ng theo s thch trong phm vi php lut cho php. Nhn thc mi v vai tr ca ng trong h thng chnh tr. - ng cng sn cm quyn l ng lnh o Nh nc khng lm thay Nh nc. 86

- ng quan tm xy dng cng c nh nc, MTTQ v cc on th chnh tr x hi v pht huy vai tr cc thnh t. - i mi phng thc lnh o ca ng, ng b vi i mi t chc, hot ng mt h thng chnh tr, i mi kinh t. 2. Xy dng cc thit ch trong h thng chnh tr Xy dng ng trong h thng chnh tr Quan im i mi phng thc lnh o ca ng - i mi phng thc lnh o ca ng phi c tin hnh ng b vi nhim v xy dng v chnh n ng, vi cc thnh t ca h thng chnh tr, vi i mi kinh t. - i mi phng thc lnh o ca ng kin nh nguyn tc t chc v hot ng ca ng. - i mi phng thc lnh o ca ng cn ch ng, tch cc, quyt tm, thn trng, c bc i vng chc, va lm va tng kt, va rt kinh nghim. Ni dung i mi phng thc lnh o ca ng - ng lnh o Nh nc thng qua vic ra ng li, ch trng, cc chnh sch ln, nh hng cho s pht trin v kim tra vic t chc thc hin ng li, ch trng ca ng v Hin php, php lut ca Nh nc. - ng lnh o bng cng tc tuyn truyn, thuyt phc, vn ng, t chc kim tra bng hnh ng gng mu ca ng vin. - ng gii thiu nhng ng vin u t c nng lc v phm cht vo hot ng trong cc c quan lnh o chnh quyn v cc on th. - ng khng lm thay cng vic ca cc t chc khc trong h thng chnh tr. Xy dng Nh nc php quyn XHCN c trng Nh nc php quyn XHCN Vit Nam (1) - Nh nc php quyn l nh nc phi c h thng php lut ng b, hon chnh, cht lng cao, th hin c ch, li ch v nguyn vng ca nhn dn, ph hp vi hin thc khch quan, thc y tin b x hi, trong Hin php v cc o lut phi gi a v ti cao.

87

(2) - Nh nc php quyn l nh nc bo m quyn lc nh nc thuc v nhn dn. Nhn dn thc hin quyn lc ca mnh thng qua hnh thc dn ch i din (do c quan nh nc do mnh bu ra) v hnh thc dn ch trc tip. (3) - Nh nc php quyn l nh nc thc hin vic qun l x hi bng php lut, tng cng php ch trong x hi, x l nghim minh mi vi phm php lut, bo m thc hin v bo v c cc quyn t do v li ch chnh ng, hp php ca cng dn, chu trch nhim trc cng dn v mi hot ng ca mnh. Nh nc tn trng v thc hin y cc iu c quc t m CHXHCN Vit Nam cam kt. (4) - Nh nc php quyn l nh nc t chc theo nguyn tc quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng v phi hp gia cc c quan nh nc trong vic thc hin ba quyn: lp php, hnh php v t php, nhm hn ch s lng quyn, lm quyn, xm hi ti li ch hp php ca cng dn t pha nh nc. (5) - Nh nc php quyn XHCN Vit Nam do CSVN lnh o, ng thi m bo s gim st ca nhn dn, s phn bin x hi ca Mt trn t quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn. Nhng bc i xy dng Nh nc php quyn XHCN Vit Nam - Hon thin h thng php lut: + Tng tnh kh thi, c th trong cc quy nh vn bn php lut. + Xy dng v hon thin c ch kim tra, gim st tnh hp hin, hp php trong cc hot ng v quyt nh ca cc c quan cng quyn - i mi t chc v hot ng ca Quc hi. - y mnh ci cch hnh chnh (th ch, b my, cn b, ti chnh cng). - Thc hin ci cch t php, nhm xy dng cc c quan t php trong sch, vng mnh, dn ch, nghim minh, bo v cng l, quyn con ngi. - Nng cao cht lng hot ng ca hi ng nhn dn v u ban nhn dn, bo m quyn t ch v t chu trch nhim ca chnh quyn a phng trong phm v c phn cp. Phng hng, nhim v, gii php hon thin nh nc php quyn XHCN Vit Nam 88

- Phng hng: Xy dng c ch vn hnh ca nh nc php quyn x hi ch ngha, bo m nguyn tc tt c quyn lc nh nc u thuc v nhn dn; quyn lc ca nh nc l thng nht, c s phn cng, phi hp gia cc c quan trong vic thc hin quyn lp php, hnh php v t php. - Nhim v v gii php hon thin nh nc php quyn XHCN Vit Nam: + Hon thin h thng php lut. + Tip tc i mi t chc v hot ng ca Quc hi. + i mi t chc v hot ng ca Chnh ph. y mnh ci cch hnh chnh, i mi t chc v hot ng ca Chnh ph. + Xy dng h thng cc c quan t php: + Nng cao cht lng t chc v hot ng ca Hi ng nhn dn v U ban nhn dn. + Thc hin cc gii php nhm chn chnh t chc b my hnh chnh v hot ng ca c quan hnh chnh, cn b, cng chc: Xy dng Mt trn T quc v cc t chc chnh tr x hi - Mt trn v cc on th chnh tr c vai tr tp hp, vn ng, on kt nhn dn, i din quyn v li ch hp php cho nhn dn - Nh nc ban hnh c ch Mt trn v cc on th thc hin vai tr gim st v phn bin x hi 4. Kt qu qu trnh xy dng h thng chnh tr thi k i mi u im H thng chnh tr c nhiu i mi. C th l: - V Nh nc: + Nhim v v quyn hn ca cc c quan nh nc c phn nh r hn, phn bit qun l nh nc v qun l sn xut kinh doanh. + B my nh nc tng bc c kin ton (lp php, hnh php, t php). + Qun l nh nc bng php lut c tng cng - V ng: + Thng xuyn coi trng xy dng v chnh n ng

89

+ Phng thc lnh o ca ng i vi h thng chnh tr c nhiu i mi, dn ch trong ng c pht huy, mi quan h gia ng vi dn c cng c - V Mt trn v cc on th chnh tr: + B my t chc c i mi mt bc + a dng ho cc hnh thc tp hp nhn dn, pht huy dn ch + Tham gia vo cng tc xy dng ng, chnh quyn Nhc im - Nng lc v hiu qu hot ng ca cc t chc trong h thng chnh tr cha ngang tm vi i hi ca tnh hnh mi. - Ci cch nn hnh chnh quc gia cn chm, tnh trng quan liu, hch dch, nhng nhiu ca mt b phn cng chc nh nc, nn tham nhng trong h thng chnh tr cn trm trng, quyn lm ch nhn dn cn b vi phm. - Vai tr gim st, phn bin ca Mt trn T quc v t chc chnh tr cn yu cha c c ch tht hp l, i ng cn b ca h thng chnh tr ni chung cht lng con hn ch. - Phng thc lnh o ca ng i vi hot ng ca h thng chnh tr cn chm i mi. Nguyn nhn - Nhn thc v i mi h thng chnh tr cha tht s thng nht. - Trong hoch nh, thc hin mt s ch trng gii php cn thiu dt khot, khng trit . - i mi h thng chnh tr cha quan tm ng mc, chm so vi i mi kinh t. - L lun v h thng chnh tr v i mi h thng chnh tr nc ta cn nhiu iu cha tt. BI TP, VN TIU LUN, THO LUN I. Bi tp 1. Bi tp c nhn Vit t lun 1. Phn tch cu trc h thng chnh tr Vit Nam? 2. Phn tch c s hnh thnh h thng chnh tr chuyn chnh v sn Vit Nam? 90

3. Trnh by thnh tu, hn ch v phn tch nguyn nhn hn ch qu trnh i mi h thng chnh tr nc ta t 1986 n nay? 4. Phn tch ni dung xy dng Nh nc php quyn XHCN Vit Nam thi k i mi? Tr li cu hi trc nghim Cu 1. Thut ng "H thng chnh tr" ln u tin c cp ti: A. i hi i biu ton quc ln th IV ca ng (1976). B. Hi ngh Trung ng VI (kho 6 -3/ 1989). C. i hi i biu ton quc ln th VI (1986). D. i hi i biu ton quc ln th VII (1991). Cu 2. H thng chnh tr dn ch nhn dn ra i vo thi gian no? A. Sau nm 1930. B. Sau nm 1945. C. Sau nm 1954. D. Sau nm 1975. Cu 3. im ct li ca c s chnh tr trong h thng chuyn chnh v sn l: A. S qun l iu hnh ca nh nc. B. S lnh o ton din v tuyt i ca ng. C. Vai tr nng ct ca Mt trn t quc Vit Nam. D. Tnh phn bin x hi ca cc t chc x hi. Cu 4. C s x hi ca h thng chuyn chnh v sn l: A. Lin minh cng nhn v nng dn. B. Giai cp cng nhn. C. Lin minh cng nhn, nng dn v tng lp tr thc. D. Nhn dn lao ng. Cu 5. Mc tiu tng qut i mi kin ton h thng chnh tr nc ta trong cng cuc i mi hin nay l: A. Pht huy tnh u vit v vai tr tch cc ca chnh tr i vi s pht trin kinh t x hi. B. Th hin ng n v y hn bn cht XHCN ca ch chnh tr c kin lp sau Cch mng thng Tm. C. Xy dng nn dn ch x hi ch ngha. 91

D. Lm cho ch chnh tr c kin lp sau Cch mng Thng Tm ngy cng bn vng hn. Cu 6. Trng tm ca i mi h thng chnh tr l: A. i mi t chc v phng thc hot ng ca ng, Nh nc v Mt trn T quc. B. Xy dng, hon thin h thng php lut. C. i mi t chc v phng thc hot ng ca Quc hi. D. Tng bc hin i ho trong mt Nh nc php quyn ca dn, do dn, v dn. Cu 7. Vn mu cht nht trong i mi phng thc hot ng ca h thng chnh tr l : A. i mi phng thc hot ng ca ng. B. i mi phng thc hot ng ca Nh nc. C. i mi phng thc hot ng ca Mt trn T quc Vit Nam. D. i mi phng thc hot ng ca cc t chc x hi. Cu 8. C ch vn hnh ca h thng chnh tr thi k i mi l: A. Nh nc qun l, nhn dn lm ch. B. ng lnh o, Nh nc qun l, nhn dn lm ch. C. ng lnh o, Nh nc qun l. D. ng lnh o, nhn dn lm ch. Cu 9. Thut ng Nh nc php quyn ln u tin c s dng ti : A. i hi i biu ton quc ln th VI (1986). B. i hi i biu ton quc ln th VII (1991). C. Hi ngh i biu ton quc gia nhim k kho VII (1994). D. i hi i biu ton quc ln th VIII (1996). Cu 10. Nh nc php quyn l : A. Sn phm ring ca x hi TBCN. B. Tinh hoa, sn phm tr tu ca loi ngi v ca nn vn minh nhn loi. C. Sn phm ring ca ch phong kin phng Ty. D. Sn phm ring ca vn minh phng ng. 2. Bi tp nhm 92

- Phn tch v so snh c im ca h thng chnh tr Vit Nam trc v sau i mi ? - Phn tch mi quan h gia ng v Nh nc trong h thng chnh tr thi k i mi ? - Phn tch c ch vn hnh ca h thng chnh tr thi k i mi ? C ch ny c trin khai thc hin n u trn thc t ? II. Tiu lun - Qu trnh nhn thc ca ng v i mi h thng chnh tr t nm 1986 n nay. - Vn to lp nhng iu kin, c s cho vic xy dng Nh nc php quyn XHCN Vit Nam thi k i mi. - M hnh Nh nc php quyn XHCN Vit Nam v vn gii quyt mi quan h gia ng v Nh nc trong h thng chnh tr. III. Tho lun - Vn trng tm v mu cht trong i mi h thng chnh tr? Ti sao? - Nhu cu cp thit phi i mi h thng chnh tr v mc tiu tng qut i mi h thng chnh tr? - Phn bit Nh nc php quyn TBCN v Nh nc php quyn XHCN? - Xy dng cc thit ch trong h thng chnh tr thi k i mi? Mi quan h gia chng? CU HI N TP 1. Phn tch hon cnh lch s v c s hnh thnh h thng chnh tr chuyn chnh v sn Vit Nam? 2. Phn tch c im, thnh cng, hn ch ca h thng chnh tr trc i mi? 3. Trnh by tin trnh nhn thc ca ng v i mi h thng chnh tr v phn tch nhng nhn thc mi v xy dng h thng chnh tr thi k i mi? 4. Phn tch mi quan h gia cc thit ch trong h thng chnh tr Vit Nam thi k i mi v s cn thit phi i mi ng b cc yu t cu thnh h thng chnh tr? 5. Phn tch qu trnh xy dng cc thit ch chnh tr Vit Nam thi k i mi? 93

6. Trnh by kt qu v phn tch nguyn nhn hn ch ca qu trnh i mi h thng chnh tr Vit Nam? HC LIU 1. i hc quc gia H Ni (2008), Mt s chuyn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 271-321. 2. ng Cng sn Vit Nam (1987), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VI, Nxb. S tht, H Ni, tr. 109-123. 3. ng Cng sn Vit Nam (1991), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 80-91. 4. ng Cng sn Vit Nam (1996), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 129-135. 5. ng Cng sn Vit Nam (2001), Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 131-137. 6. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 124 - 129. 7. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2008), ng Cng sn Vit Nam trong tin trnh lnh o s nghip i mi t nc, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 146-164. 8. Don Hng, Nguyn Ngc H, on Minh Hun (Ch bin, 2006), ng Cng sn Vit Nam nhng tm ti v i mi trn con ng i ln CNXH (1986- 2006), Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 305-332. 9. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2009), Qu trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 347- 476. 10. Nguyn Duy Qu (2008), i mi t duy v cng cuc i mi Vit Nam, Nxb. Khoa hc x hi, H Ni, tr. 114-222.

94

Chng VII NG LI VN HO V CHNH SCH X HI THI K I MI (1986 NAY)

I. NG LI XY DNG V PHT TRIN VN HA

1. Xy dng nn vn ha trc i mi Khi nim Vn ho - Quan nim hp: Nhng gi tr, sng to tinh thn, x hi. - Quan nim rng: Bao gm c qu trnh sng to v trnh pht trin vt cht, tinh thn ca x hi loi ngi trong sut qu trnh lch s. - Vn ha l tt c nhng sng to hu thc ca mt cng ng ngi v mc ch tn ti v pht trin . Vn ha l mt hin tng khch quan, l tng ho ca tt c cc kha cnh ca i sng. Quan im xy dng nn vn ha mi cng vn ha 1943 xut nhng t tng ln cho mt nn vn ha mi ca Vit Nam: - Cng vi kinh t v chnh tr, vn ha l mt mt trn, ngi cng sn phi hot ng, CS phi lnh o. - S pht trin ca nn vn ha dn tc gn lin vi c lp dn tc v quyn dn ch ca nhn dn. - Dn tc, khoa hc, i chng nu trong cng thc cht bao gm ba tnh cht "dn tc, hin i, nhn vn" theo cch th hin ngy nay. ng li vn ho khng chin (1945-1954) - Th hin qua cc vn kin: + Ch th Khng chin, kin quc (25-11-1945). + Bo co Ch ngha Mc v vn ho Vit Nam (Trng Chinh, 7-1948). - Ni dung: + Xc nh mi quan h gia vn ho v cch mng gii phng dn tc, c ng vn ho cu quc; + Xy dng nn vn ho dn ch mi Vit Nam c tnh cht dn tc, khoa hc, i chng m khu hiu thit thc lc l Dn tc, Dn ch (ngha l yu nc v tin b); 95

+ Tch cc bi tr nn m ch, m i hc v trung hc, ci cch vic hc theo tinh thn mi, bi tr cch dy hc nhi s; + Gio dc li nhn dn, c ng thc hnh i sng mi; + Pht trin ci hay trong vn ho dn tc; ng thi bi tr ci xu xa, h hoi, ngn nga sc thm nhp ca vn ho thc dn, phn ng; ng thi hc ci hay, ci tt ca vn ho th gii; + Hnh thnh i ng tr thc mi ng gp tch cc cho cng cuc khng chin kin quc 9 nm v cho cch mng Vit Nam. Tin hnh cuc cch mng t tng v vn ho (1954-1986) - Mc tiu: Lm cho nhn dn thot nn m ch v thi h tt xu do x hi c li, c trnh vn ho ngy cng cao, c hiu bit cn thit v khoa hc, k thut tin tin xy dng CNXH, nng cao i sng vt cht v vn ho. - Xy dng nn vn ho mi c ni dung XHCN v tnh cht dn tc, c tnh ng v tnh nhn dn. - Nhim v: Tin hnh ci cch gio dc trong c nc, pht trin mnh khoa hc, vn ho ngh thut, gio dc tinh thn lm ch tp th, chng t tng t sn v tn d t tng phong kin, ph phn t tng t sn, xo b nh hng ca t tng, vn ho thc dn mi min Nam. Kt qu xy dng nn vn ha trc i mi Thnh tu - xo b dn nhng mt lc hu, li thi trong di sn vn ho phong kin, trong nn vn ho n dch ca thc dn Php, bc u xy dng nn vn ho dn ch mi c tnh cht dn tc, khoa hc, i chng. - Tng bc xo m ch, pht trin h thng gio dc, nng cao dn trnh vn ho. - Vn ho cu quc ng vin nhn dn tham gia tch cc vo cng cuc khng chin chng thc dn Php xm lc, c v qun chng trong chin u v sn xut. Trong thng li ca cuc khng chin chng M c thng li ca chnh sch vn ho, ca nhng gi tr tinh thn cao qu ca con ngi Vit Nam. Hn ch v nguyn nhn - Cng tc t tng v vn ho thiu tnh sc bn, thiu tnh chin u. Vic xy dng th ch vn ho cn chm. S suy thoi v o c, li sng c 96

chiu hng pht trin. i sng vn hc ngh thut cn nhng bt cp. Mt s cng trnh vn ho vt th v phi vt th truyn thng khng c quan tm bo tn, lu gi, thm ch b ph hu, mai mt. - ng li xy dng, pht trin vn ho giai on 1954-1986 b chi phi bi t duy chnh tr nm vng chuyn chnh v sn. - Mc tiu, ni dung cuc cch mng t tng vn ho giai on ny cng b quy nh bi cuc cch mng QHSX m t tng ch o l trit xo b t hu, bc lt cng nhanh cng tt. - Chin tranh cng vi c ch qun l k hoch ho tp trung, quan liu, bao cp v tm l bnh qun ch ngha lm gim ng lc pht trin vn ho, gio dc; km hm nng lc t do sng to. 2. Pht trin ng li vn ha thi k i mi Qu trnh pht trin nhn thc ca ng v xy dng nn vn ho thi k i mi Giai on 1986-1998 - V vn ha: + Xy dng nn vn ho Vit Nam tin tin, m bn sc dn tc, to ra mt i sng tinh thn cao p, phong ph v a dng, c ni dung nhn o, dn ch, tin b (i hi VII). + Vn ho l nn tng tinh thn ca x hi, va l mc tiu, va l ng lc thc y s pht trin ca kinh t - x hi (i hi VIII). + Tnh cht ca nn vn ha: L nn vn ha XHCN m bn sc dn tc, c xy dng trn c s th gii quan khoa hc ca ch ngha Mc - Lnin. - V khoa hc k thut: + y l mt ng lc to ln y mnh qu trnh pht trin kinh t - x hi; c v tr to ln trong s nghip xy dng CNXH. + Khoa hc v gio dc ng vai tr then cht trong ton b s nghip xy dng CNXH v bo v T quc. Giai on 1998- nay - Ngh quyt Trung ng 5 (kho VIII, 7-1998) nu ra 5 quan im c bn ch o qu trnh pht trin vn ho trong thi k cng nghip ho, hin i ho 97

t nc, xc nh chc nng, vai tr, c trng, bn cht ca nn vn ha m chng ta xy dng. - i hi IX, cc Hi ngh Trung ng kha IX v i hi X: + Vn ha phi nhm xy dng con ngi Vit Nam pht trin ton din, tr thnh nhn t thc y con ngi hon thin nhn cch. + Vn ha vn ha phi tham gia vo vic iu tit nn kinh t th trng, hng nn nc ta tr thnh nn kinh t th trng vn minh, tin b, m bo ng nh hng XHCN (i hi IX - 2001). + Pht trin vn ho ng b vi pht trin kinh t (Hi ngh Trung ng ln th 9, 1-2004). + m bo s gn kt gia nhim v pht trin kinh t l trung tm; xy dng, chnh n ng l then cht vi nhim v khng ngng nng cao vn ho - nn tng tinh thn ca x hi. + y chnh l bc pht trin quan trng trong nhn thc ca ng v v tr ca vn ho v cng tc vn ho trong quan h vi cc mt cng tc khc (Hi ngh Trung ng 9, 7-2004). + Pht trin su rng, nng cp cht lng nn vn ha Vit Nam tin tin m bn sc dn tc, gn kt cht ch v ng b hn vi pht trin kinh t x hi, lm cho vn ha thm su hn vo mi lnh vc ca i sng x hi. Ni dung ng li xy dng v pht trin nn vn ha thi k i mi Chc nng, vai tr ca vn ha - Vn ha l nn tng tinh thn ca x hi, va l mc tiu, va l ng lc thc y s pht trin kinh t - x hi. + Vn ho l nn tng tinh thn ca x hi. + Vn ho l ng lc thc y s pht trin + Vn ho l mt mc tiu ca pht trin Chin lc pht trin kinh t - x hi xc nh: Mc tiu v ng lc chnh ca s pht trin l v con ngi, do con ngi. l chin lc pht trin bn vng - Vn ha l mt mt trn. 98

Vn ho l mt mt trn ca cch mng Vit Nam, quan trng v gian kh khng km mt trn kinh t, mt trn chnh tr. c trng nn vn ha Vit Nam - Nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc. - Nn vn ha thng nht m a dng trong cng ng cc dn tc Vit Nam. Ch th xy dng, pht trin vn ha - Xy dng v pht trin vn ha l s nghip ca ton dn do ng lnh o, trong i ng tr thc gi vai tr quan trng. - Xy dng v pht trin vn ha l mt s nghip cch mng lu di i hi phi c ch cch mng v s kin tr, thn trng. nh hng pht trin nn vn ha Vit Nam - Pht trin vn ho gn kt cht ch v ng b vi pht trin kinh t - x hi: - Lm cho vn ho thm su vo mi lnh vc ca i sng x hi. - Bo v bn sc vn ho dn tc, m rng giao lu, tip thu tinh hoa vn ho nhn loi. - i mi ton din gio dc v o to, pht trin ngun nhn lc cht lng cao. - Nng cao nng lc v hiu qu hot ng khoa hc v cng ngh. - Xy dng v hon thin cc gi tr mi v nhn cch con ngi Vit Nam trong thi k cng nghip ho, hin i ho v hi nhp kinh t quc t. 3. Kt qu xy dng nn vn ha thi k i mi Thnh tu - T tng, o c, li sng v i sng vn ha l nhng lnh vc then cht c nhng chuyn bin quan trng. Nhiu gi tr vn ha truyn thng ca dn tc c cao v pht huy. - Nhn thc v gi tr di sn vn ha v truyn thng vn ha ngy cng c nng cao, to c s ng thun v ngun lc x hi trong vic bo v v pht huy di sn vn ha, gi gn bn sc vn ha dn tc. - Lnh vc vn hc, ngh thut c bc pht trin mi, c nhng bin i su sc, t c nhiu thnh tu, ng gp tch cc vo qu trnh dn ch ha x hi, lm phong ph, a dng i sng vn ha. 99

- Giao lu vn ha vi nc ngoi tng bc c m rng cng vi qu trnh a phng ha, a dng ha cc mi quan h quc t ca Nh nc ta - Vic xy dng th ch v thit ch vn ha ch n nhng yu cu ca thi k mi, tuy cha hon chnh nhng v cn bn bo m c s lnh o ca ng, s qun l ca Nh nc, pht huy tim nng sng to ca tr thc, vn ngh s v ca nhn dn tham gia xy dng, pht trin s nghip vn ha. Hn ch v nguyn nhn Nhng yu km - Nhng thnh tu v tin b t c trong lnh vc vn ha cn cha tng xng v cha vng chc, cha mnh tc ng c hiu qu i vi cc lnh vc ca i sng x hi, c bit l lnh vc t tng, o c, li sng. Cht lng xy dng i sng vn ha cn nhiu mt hn ch. - Di sn vn ha ang ng trc nhiu thch thc, cha gii quyt tt mi quan h gia bo tn v pht trin. - Hot ng vn hc, ngh thut cn nhng mt bt cp. - Giao lu vn ha cn thiu ch ng; cha to c nhiu ngun lc m rng hp tc, giao lu. - Quan tm cha ng mc, chm i mi cng tc xy dng th ch vn ha. Nhng nguyn nhn ch yu - V khch quan: + Nhng thnh tu to ln v s bin i nhanh chng, phc tp trn tt c cc lnh vc ca i sng kinh t - x hi va l ngun cm hng sng to, va l nhng vn rt mi m, lun bin ng v s tc ng nhiu chiu, dn ti s b ng, lng tng trong lc lng hot ng vn ha, vn ngh. + Cc th lc th ch ro rit chng ph ta trn mt trn t tng, vn ha, thc hin m mu din bin ha bnh v vn ha; ng thi, mt tri ca c ch th trng v ton cu ha nh hng tiu cc i vi i sng vn ha, vn ngh. + S bng n v thng tin, truyn thng i km vi ln sng giao thoa, du nhp vn ha vi nhiu yu t vn ha mi, c mt tch cc nhng cng khng t nhng tiu cc, trong khi trnh cn b v phng tin k thut qun l 100

nhng vn mi m ny cn hn ch, dn n s lng tng, b ng trong t chc thc hin. - V ch quan: + Trong khi tp trung sc vo nhim v kinh t, nhn thc v v tr, vai tr ca vn ha ca nhiu cp, nhiu ngnh, trong mt b phn cn b lnh o cha ng tm; cha nhn thy r mi quan h gn b gia kinh t, vn ha v chnh tr; cha quan tm gn pht trin kinh t, pht trin cc ngnh, cc lnh vc i i vi xy dng v pht trin vn ha; cha coi pht trin vn ha l trch nhim ca ton x hi. + Trc nhng bin i nhanh chng, a dng, phc tp ca i sng vn ha, vn ngh trong nn kinh t th trng, s ch o ca cc cp t Trung ng n a phng cn bc l s bt cp, hn ch, phng thc lnh o cn chm c i mi; cha lng ht tnh phc tp v nhng tc ng ca mt tri kinh t th trng i vi i sng vn ha, vn ngh. + u t cho lnh vc x hi ni chung v vn ha ni ring, cha tng xng vi yu cu mi. Cha c nhiu c ch v chnh sch c th pht huy ni lc ca nhn dn.
II. CHNH SCH X HI

1. Chnh sch x hi trc i mi c im ca chnh sch x hi trc i mi Thi k 1945 1954 - Cc vn x hi c gii quyt trong m hnh dn ch nhn dn. Chnh ph c ch trng cc tng lp nhn dn ch ng t mnh gii quyt cc vn x hi Thi k 1954 1975 - Cc vn x hi c gii quyt trong m hnh CNXH kiu c thi chin. Ch phn phi v thc cht l theo ch ngha bnh qun. Thi k 1975 1985 Cc vn x hi c gii quyt theo c ch k hoch ho tp trung quan liu bao cp, t nc lm vo khng hong kinh t - x hi nghim trng. Kt qu thc hin chnh sch x hi trc i mi 101

- Bo m x hi n nh trong chin tranh c lit, ko di, to nim tin vo ch ; ng thi t c thnh tu pht trin ng t ho trn mt s lnh vc nh vn ho, gio dc, y t, li sng, o c, k cng v an ninh x hi, hon thnh ngha v ca hu phng i vi tin tuyn ln. - Vn quan h gia tng trng kinh t v tin b, cng bng x hi cha c cp mt cch tha ng trong nhn thc ca ng. - Nguyn nhn c bn l do chng ta cha t ng tm chnh sch x hi trong mi quan h vi chnh sch thuc cc lnh vc khc, ng thi li p dng v duy tr qu lu c ch qun l kinh t k hoch ho tp trung quan liu, bao cp. 2. Qu trnh i mi t duy l lun ca ng v chnh sch x hi (1986 - nay) Nhu cu i mi chnh sch x hi - Cng cuc i mi tt yu to ra nhng chuyn bin ton din, su sc v x hi, xut hin nhng yu cu mi v vn x hi. - Nhng chuyn bin mi v x hi, v giai cp, v c cu dn c gn lin vi vic pht trin nn kinh t th trng nh hng XHCN t ra nhng yu cu mi v qun l x hi v pht trin x hi. - Xu th ton cu ha ngy cng su rng, tt yu tc ng n i sng x hi ca hng lot quc gia dn tc. Qu trnh pht trin nhn thc ca ng v i mi chnh sch x hi Nhn thc ca ng v i mi chnh sch x hi trong nhng nm 1986 -1996 - i hi VI (1986): Ln u tin a ra thut ng "chnh sch x hi", t ng v tr, vai tr ca chnh sch x hi. - i hi VII (1991): t ra vn kt hp gia tng trng kinh t vi tin b x hi. "Chnh sch x hi ng n v hnh phc con ngi l ng lc to ln pht huy mi tim nng sng to ca nhn dn trong s nghip xy dng CNXH. Nhn thc ca ng v i mi chnh sch x hi thi k y mnh CNH, HH t nc (1996- nay) - i hi VIII (1996): Tip tc pht trin nhn thc l lun v kt hp tng trng kinh t vi tin b v cng bng x hi, thng qua nm quan im hoch nh h thng chnh sch x hi. 102

- i hi IX (2001): Lm r thm quan im kt hp tng trng kinh t vi tin b v cng bng x hi, nhn mnh nhng ni dung mi: + Chnh sch x hi phi hng vo pht trin v lm lnh mnh ho x hi. + Thc hin bnh ng trong cc quan h x hi. + Nh vy, i hi IX gn b cc yu t kinh t - x hi, t ni dung "gii quyt tt cc vn x hi" trong tng th "ng li v chin lc pht trin kinh t - x hi" th hin mt bc pht trin mi trong nhn thc, l lun ca ng v s kt hp tng trng kinh t vi tin b, cng bng x hi. - i hi X (2006) v cc Hi ngh Trung ng kha X: + Kt hp cc mc tiu kinh t vi cc mc tiu x hi trong phm vi c nc, tng lnh vc, tng a phng. + Gii quyt tt cc vn x hi ny sinh trong qu trnh thc thi cc cam kt vi WTO. - Chnh ph u nm 2008: Trong chin lc chng lm pht ch trng m rng cc chnh sch an sinh x hi 3. Quan im, bin php gii quyt mt s vn x hi Quan im - Mt l, kt hp cc mc tiu kinh t vi cc mc tiu x hi. - Hai l, xy dng v hon thin th ch gn kt tng trng kinh t vi tin b, cng bng x hi trong tng bc v tng chnh sch pht trin. - Ba l, chnh sch x hi c thc hin trn c s pht trin kinh t, gn b hu c gia quyn li v ngha v, gia cng hin v hng th. - Bn l, coi trng ch tiu GDP bnh qun u ngi gn vi ch tiu pht trin con ngi (HDI), v ch tiu pht trin cc lnh vc x hi. Bin php (1)- Khuyn khch mi ngi dn lm giu theo php lut, thc hin c hiu qu mc tiu xo i, gim ngho. (2)- m bo cung ng dch v cng thit yu, bnh ng cho mi ngi dn, to vic lm v thu nhp.

103

(3)- Pht trin h thng y t cng bng v hiu qu; chm sc sc kho cng ng, xy dng chin lc quc gia v nng cao sc kho; ci thin ni ging, thc hin tt cc chnh sch dn s v k hoch ho gia nh. (4)- Ch trng cc chnh sch u i. (5)- i mi c ch qun l v phng thc cung ng cc dch v cng cng. 4. Kt qu thc hin chnh sch x hi thi k i mi Thnh tu Sau 20 nm i mi chnh sch x hi, nhn thc v vn pht trin x hi ca ng v nhn dn ta c nhiu thay i c ngha bc ngot rt quan trng sau y: - T tm l th ng, li vo nh nc v tp th, trng ch vin tr chuyn sang tnh nng ng, ch ng v tch cc ca tt c cc tng lp dn c. - T ch cao qu mc li ch ca tp th mt cch chung chung, tru tng: thi hnh ch phn phi theo lao ng trn danh ngha nhng thc t l bnh qun co bng tng bc chuyn sang thc hin phn phi ch yu theo kt qu lao ng v hiu qu kinh t, ng thi phn phi theo mc ng gp cc ngun lc khc vo sn xut - kinh doanh v thng qua phc li x hi. Nh vy, cng bng x hi c th hin ngy mt r hn. - T ch khng t ng tm quan trng ca chnh sch x hi trong mi quan h tng tc vi chnh sch kinh t i n thng nht chnh sch kinh t vi chnh sch x hi, xem trnh pht trin kinh t l iu kin vt cht thc hin chnh sch x hi, ng thi thc hin tt chnh sch x hi l ng lc quan trng thc y pht trin kinh t. Tng trng kinh t i i vi bo m tin b v cng bng x hi ngay trong tng bc pht trin - T ch nh nc bao cp ton b trong vic gii quyt vic lm dn dn chuyn trng tm sang thit lp c ch, chnh sch cc thnh phn kinh t v ngi lao ng u tham gia to vic lm - T ch khng chp nhn c s phn ho giu ngho i n khuyn khch mi ngi lm giu hp php i i vi tch cc xo i gim ngho, coi vic c mt b phn dn c giu trc l cn thit cho s pht trin. - T ch mun nhanh chng xy dng mt c cu x hi thun nht ch cn c giai cp cng nhn, giai cp nng dn tp th v tng lp tr thc i 104

n quan nim cn thit xy dng mt cng ng x hi a dng, trong cc giai cp, cc tng lp dn c u c ngha v, quyn li chnh ng, on kt cht ch, gp phn xy dng nc Vit Nam giu mnh. - Qua 20 nm i mi, lnh vc pht trin x hi t nhiu thnh t. Tnh nng ng x hi khc hn thi bao cp. Mt x hi m ang dn dn hnh thnh vi nhng con ngi khng ch bao cp, dm ngh dm chu trch nhim, ri ro, khng chp nhn i ngho, lc hu, bit lm giu, bit cnh tranh v hnh ng v cng ng, v T quc. Cch thc qun l x hi dn ch, ci m hn, cao php lut hn. - Bn cnh giai cp cng nhn, giai cp nng dn v i ng tri thc xut hin ngy cng ng o cc doanh nhn, tiu ch, ch trang tri v cc nhm x hi khc phn u v s nghip dn giu, nc mnh. Thnh tu xo i, gim ngho c nhn dn ng tnh, c quc t tha nhn v nu gng. Hn ch - S phn ho giu ngho v bt cng x hi tip tc gia tng ng lo ngi. - T nn x hi gia tng v din bin rt phc tp, gy thit hi ln v kinh t v an sinh x hi. - Cng tc xa i, gim ngho, gii quyt vic lm, nng cao i sng ca nhn dn, phng chng cc t nn x hi vn cn nhiu kh khn, thch thc. - Mi trng sinh thi b nhim tip tc tng thm; ti nguyn b khai thc ba bi v tn ph. - H thng gio dc, y t lc hu, xung cp, c nhiu bt cp, s pht trin ca gio dc v o to, khoa hc v cng ngh vn cn nhiu hn ch, cha tng xng vi v tr quc sch hng u ca lnh vc ny trong giai on mi; an sinh x hi cha c m bo. Nguyn nhn - Tng trng kinh t vn tch ri mc tiu v chnh sch x hi, chy theo s lng, nh hng tiu cc n s pht trin bn vng x hi. - Qun l x hi cn nhiu bt cp, khng theo kp s pht trin kinh t x hi. BI TP, VN TIU LUN, THO LUN I. Bi tp 1. Bi tp c nhn Vit t lun 105

1. Phn tch nhng ni dung c bn v xy dng nn vn ha trc i mi? 2. Trnh by thnh tu, hn ch v phn tch nguyn nhn hn ch ca qu trnh xy dng nn vn ha trc i mi? 3. Phn tch quan im: Vn ha l nn tng tinh thn ca x hi, va l mc tiu, va l ng lc thc y s pht trin kinh t x hi? 4. Phn tch quan im: Gio dc v o to, cng vi khoa hc v cng ngh c coi l quc sch hng u? 5. Phn tch nhng quan im ct li chnh sch x hi thi k i mi? Tr li cu hi trc nghim Cu 1. Vn kin no ca ng ln u tin xc nh vn ha l mt trong ba mt trn (kinh t, chnh tr, vn ha) ca cch mng Vit Nam? A. cng vn ha 1943. B. Ch th Khng chin, kin quc (25-11-1945). C. Bo co Ch ngha Mc v vn ho Vit Nam (7-1948). D. Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln CNXH (1991) Cu 2. Ba nguyn tc ca nn vn ho mi: Dn tc ho, i chng ho, khoa hc ho xut hin u tin trong vn kin: A. cng vn ha 1943. B. Li ku gi ton quc khng chin (19-12-1946). C. Bo co Ch ngha Mc v vn ho Vit Nam (7-1948). D. Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln CNXH (1991) Cu 3. ng li xy dng, pht trin vn ho giai on no b chi phi bi t duy chnh tr nm vng chuyn chnh v sn? A. 1930-1945. B. 1945-1954. C. 1954-1986. D. 1986- nay. Cu 4. Ch trng tin hnh cuc cch mng t tng - vn ho ng thi vi cuc cch mng v QHSX v cch mng v khoa hc, k thut c xc nh ti: A. i hi ln th II (1951) ca ng. B. i hi ln th III (1960) ca ng. C. i hi ln th IV (1976) ca ng. 106

D. i hi ln th V (1982) ca ng. Cu 5. Quan im: Xy dng nn vn ho Vit Nam tin tin, m bn sc dn tc ln u tin c a ra ti: A. i hi ln th VI (1986) ca ng. B. i hi ln th VII (1991) ca ng. C. i hi ln th VIII (1996) ca ng. D. i hi ln th IX (2001) ca ng. Cu 6. Quan im: Vn ho l nn tng tinh thn ca x hi, va l mc tiu, va l ng lc thc y s pht trin ca kinh t - x hi ln u tin c a ra ti: A. i hi ln th VI (1986) ca ng. B. i hi ln th VII (1991) ca ng. C. i hi ln th VIII (1996) ca ng. D. i hi ln th IX (2001) ca ng. Cu 7. Nm quan im c bn ch o qu trnh pht trin vn ho trong thi k cng nghip ho, hin i ho t nc c a ra ti: A. i hi ln th VII (1991) ca ng. B. i hi ln th VIII (1996) ca ng. C. Hi ngh Trung ng 5 (kho VIII, 7-1998). D. i hi ln th IX (2001) ca ng. Cu 8. Thut ng "chnh sch x hi" ln u tin c a ra ti i hi: A. i hi ln th VI (1986) ca ng. B. i hi ln th VII (1991) ca ng. C. i hi ln th VIII (1996) ca ng. D. i hi ln th IX (2001) ca ng. Cu 9. Quan im c bn trong chnh sch x hi thi k i mi l: A. u tin mc tiu cng bng x hi. B. u tin mc tiu x hi trn mc tiu kinh t. C. Kt hp cc mc tiu kinh t vi cc mc tiu x hi. D. Ch trng cc mc tiu kinh t, tng bc thc hin mc tiu x hi. Cu 10. Quan im ca ng v mi quan h gia pht trin kinh t vi thc hin chnh sch x hi l: 107

A. Pht trin kinh t l c s v tin thc hin cc chnh sch x hi. B. Thc hin tt cc chnh sch x hi l ng lc thc y pht trin kinh t. C. Pht trin kinh t l c s v tin thc hin cc chnh sch x hi, ng thi thc hin tt cc chnh sch x hi l ng lc thc dy pht trin kinh t. D. Pht trin kinh t v thc hin chnh sch x hi khng lin quan trc tip v tc ng qua li 2. Bi tp nhm - So snh nhng ni dung c bn v xy dng nn vn ha trc v sau i mi? - Trong ng li vn ha thi k i mi, nhng quan im c bn no ng k tha t ng li xy dng vn ha trc i mi? - Chnh sch x hi thi k i mi c nhng bc pht trin v tin b g so vi trc i mi? - Ti sao cn phi to c s thng nht, ng b gia chnh sch kinh t v chnh sch x hi? II. Tiu lun - Cch mng vn ha t tng trc i mi v quan h ca n vi cch mng v QHSX v cch mng v khoa hc- k thut. - Vai tr ng lc thc y s pht trin kinh t - x hi ca vn ha thi k i mi. - Quan h gia tng trng kinh t v cng bng x hi trong chnh sch x hi thi k i mi. - Phn tch v so snh chnh sch trc v sau i mi. III. Tho lun - Ti sao ni vn ha l ngun lc ni sinh cho s pht trin ca mi dn tc? Vn c th hin trong nn vn ha Vit Nam thi k i mi nh th no? - Ti sao ni: Vn ho c vai tr c bit quan trng trong vic bi dng, pht huy nhn t con ngi v xy dng x hi mi? S th hin nn vn ha Vit Nam thi k i mi? 108

- nh hng xy dng nn vn ha Vit Nam thi k i mi c g ging v khc bit so vi nh hng xy dng nn vn ha Vit Nam trc i mi? - Vn xa i gim ngho trong chnh sch x hi thi k i mi? Nguyn nhn cn bn dn n tnh trng ti ngho hin nay? - Phn tch nhng nguyn nhn gy nn nhng bt cp, hn ch trong kt qu thc hin ng li vn ha v chnh sch x hi thi k i mi? Nguyn nhn no l chnh yu? CU HI N TP 1. Vn ha l g? Phn bit vn ha vi vn minh? 2. Phn tch quan im xy dng nn vn ha mi ca ng? Thnh tu, hn ch ca qu trnh xy dng nn vn ha mi? 3. Phn tch nhn thc ca ng ng li vn ha v chnh sch x hi thi k i mi? 4. Phn tch nhng ni dung c bn trong ng li vn ha ca ng thi k i mi? 5. Phn tch nhng ni dung c bn ca chnh sch x hi trc i mi? 6. Phn tch quan im ch o v bin php thc hin chnh sch x hi thi k i mi? Kt qu qu trnh thc hin chnh sch x hi t nm 1986 n nay? HC LIU 1. i hc quc gia H Ni (2008), Mt s chuyn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 321-364. 2. ng Cng sn Vit Nam (1987), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VI, Nxb. S tht, H Ni, tr. 185-193. 3. ng Cng sn Vit Nam (1991), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 73-85. 4. ng Cng sn Vit Nam (1996), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 104-118. 5. ng Cng sn Vit Nam (2001), Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 107-215. 6. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 212 220. 109

7. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2008), ng Cng sn Vit Nam trong tin trnh lnh o s nghip i mi t nc, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 212-225. 8. Don Hng, Nguyn Ngc H, on Minh Hun (Ch bin, 2006), ng Cng sn Vit Nam nhng tm ti v i mi trn con ng i ln CNXH (1986- 2006), Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 173-238. 9. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2009), Qu trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 318-441. 10. Nguyn Duy Qu (2008), i mi t duy v cng cuc i mi Vit Nam, Nxb. Khoa hc x hi, H Ni, tr. 223-280.

110

Chng VIII NG LI I NGOI THI K I MI (1986- NAY)

I. NG LI I NGOI PHC V KHI PHC, PHT TRIN KINH T V BO V T QUC (1975-1985)

1. Hon cnh lch s ra i ng li Tnh hnh th gii - S tin b nhanh chng ca cuc cch mng khoa hc cng ngh thc y LLSX th gii pht trin mnh m. -Vi thng li ca cch mng Vit Nam v cc nc ng Dng, h thng XHCN m rng phm vi, phong tro cch mng th gii pht trin mnh. - Tuy nhin, n gia thp k 70 (XX), tnh hnh kinh t - x hi cc nc XHCN xut hin s tr tr v mt n nh. Trong cc nc XHCN cng xut hin nhng mu thun bt ng. - Tnh hnh ng Nam cng c nhng chuyn bin mi. Sau nm 1975, M rt qun khi ng Nam lc a, khi qun s SEATO tan r; ngy 24 2 1976, cc nc ASEAN k Hip c thn thin v hp tc ng Nam (gi tt l Hip c Bali), m ra cc din ha bnh hp tc trong khu vc. Tnh hnh trong nc - Nm 1975 nc ta hon ton gii phng, t nc ha bnh, thng nht tin ln CNXH vi kh th ca mt dn tc va ginh c thng li v i. - Cng cuc xy dng CNXH t c mt s thnh tu quan trng. y cng chnh l thun li c bn ca nc ta. - Bn cnh , nc ta cng gp v vn kh khn: Hu qu nng n ca hn 30 nm chin tranh; hai cuc chin tranh hai u bin gii lm suy gim tim lc ca t nc - Cc th lc th ch s dng nhng m mu thm c ph hoi nc ta. Nc ta ang trong tnh trng va c ha bnh, va c chin tranh. l cuc chin tranh ph hoi nhiu mt ca cc th lc th ch. 111

- T tng ch quan, nng vi, mun tin nhanh ln CNXH trong mt thi gian ngn dn n nhng kh khn v kinh t x hi. 2. Ni dung ng li i ngoi Mc tiu, nhim v i ngoi c xc nh ti i hi ln th IV (1976), i hi ln th V (1982): - Ra sc tranh th nhng iu kin quc t thun li xy dng c s vt cht k thut ca CNXH nc ta. - i ngoi phi tr thnh mt mt trn ch ng, tch cc trong u tranh nhm lm tht bi chnh sch ca cc th lc hiu chin mu toan chng ph cch mng nc ta - Tip tc k vai, st cnh vi cc nc XHCN anh em v tt c cc dn tc trn th gii, u tranh v ha bnh, c lp dn tc, dn ch v CNXH. Chnh sch i ngoi Phng hng chung - Thc hin ng li i ngoi c lp, t ch, ha bnh, hp tc, v ha bnh, c lp dn tc v CNXH. - ng h cc cuc u tranh chng quc, thc dn c v mi. - Thit lp v m rng quan h bnh thng v mt nh nc, v kinh t, vn ha, khoa hc k thut vi tt c cc nc, khng phn bit ch chnh tr, trn c s tn trng c lp, ch quyn, bnh ng v cng c li. Phng hng c th - Vi cc nc XHCN: + Ra sc cng c, tng cng tnh on kt chin u v quan h hp tc vi tt c cc nc XHCN. + Lm ht sc mnh gp phn khi phc v cng c on kt gia cc nc XHCH v phong tro cng sn quc t. + on kt, hp tc ton din vi Lin X, coi quan h vi Lin X l hn tng trong chnh sch i ngoi ca Vit Nam. 112

- i vi cc nc trong khu vc: + Bo v v pht trin mi quan h c bit Vit Nam Lo Campuchia. T nm 1978, ra sc bo v mi quan h c bit Vit Lo trong bi cnh vn Campuchia ang din bin phc tp. Xc nh quan h c bit Vit Nam Lo Campuchia c ngha sng cn i vi vn mnh ca ba dn tc. + ng h s nghip chnh ngha ca nhn dn cc nc ng Nam v c lp dn tc, dn ch, ha bnh v trung lp thc s; gp phn xy dng khu vc ng Nam ha bnh t do, trung lp n nh. + Sn sng thit lp, pht trin quan h hu ngh v hp tc vi cc nc trong khu vc trn c s cc nguyn tc cng tn ti ha bnh. + i vi cc nc ASEAN: Ch trng thit lp quan h lng ging tt, phi hp v mc tiu ha bnh, n nh ca khu vc. Ku gi cc nc ASEAN cng cc nc ng Dng i thoi v thng lng gii quyt cc tr ngi gia hai bn. 3. Kt qu thc hin ng li Thnh tu - Vi cc nc XHCN: + Quan h i ngoi ca Vit Nam vi cc nc XHCN c tng cng, trong c bit l vi Lin X. + Ngy 29-6-1978, Vit Nam gia nhp hi ng tng tr kinh t (khi SEV). Vin tr hng nm v kim ngch bun bn gia Vit Nam vi Lin X v cc nc XHCN khc trong khi SEV u tng (ring ngoi thng chim 70 n 80% kim ngch bun bn ca Vit Nam). + Ngy 31-11-1978, Vit Nam k hip c hu ngh v hp tc ton din vi Lin X. - M rng quan h vi cc nc, cc t chc quc t: + T nm 1975 - 1977, nc ta thit lp quan h ngoi giao vi 23 nc. + Vit Nam tip nhn gh thnh vin chnh thc qu tin t quc t (IMF,15-9-1976); gh thnh vin chnh thc ngn hng th gii (WB, 21-9113

1976); gia nhp ngn hng chu (ADB, 23-9-1976); tip nhn gh thnh vin Lin hp quc (20-9-1977); tham gia tch cc cc hot ng Phong tro khng lin kt + T nm 1977, mt s nc t bn m quan h hp tc kinh t vi Vit Nam. + Vi cc nc khc thuc khu vc ng Nam , cui nm 1976, Philppin v Thi Lan l nc cui cng trong t chc ASEAN thit lp quan h ngoi giao vi Vit Nam (tuy nhn, t nm 1979, ly c s kin Campuchia, cc nc ASEAn tham gia lin minh thc hin bao vy c lp Vit Nam). - Nhng kt qu trn c ngha rt quan trng i vi cch mng Vit Nam: + Tranh th c ngun vin tr ng k, gp phn khi phc t nc sau chin tranh. + Tranh th c s ng h, hp tc ca cc nc, cc t chc quc t, ng thi pht huy c vai tr ca nc ta trn trng quc t. + To thun li trin khai cc hot ng i ngoi trong giai on sau, nhm xy dng ng Nam tr thnh khu vc ha bnh, hu ngh v hp tc. Hn ch v nguyn nhn Hn ch - Quan h quc t ca Vit Nam cng go nhng tr ngi ln. - T nhng nm cui ca thp k 70, ly c s kin Campuchia, nc ta b bao vy, cm vn v kinh t, c lp v chnh tr, va phi ng u vi mt kiu chin tranh ph hoi nhiu mt ca cc th lc th ch. Nguyn nhn - Cha nm bt c xu th chuyn t i u sang ha hon v chy ua kinh t trn th gii, khng tranh th c cc nhn t thun li trong quan h quc t khi phc v pht trin kinh t sau chin tranh. - Do bnh ch quan, duy ch, li suy ngh v hnh ng gin n, nng vi chy theo nguyn vng ch quan, khng i mi quan h i ngoi cho ph hp vi tnh hnh.
II. NG LI I NGOI I MI PHC V CNG CUC XY DNG CH NGHA X HI (1986- NAY)

114

1. Nhu cu cp thit i mi ng li i ngoi Nhng thay i to ln trn th gii, thi c v thch thc nh hng ca cch mng khoa hc cng ngh - T gia thp k 80, cuc cch mng khoa hc cng ngh (c bit l cng ngh thng tin) tip tc pht trin mnh m, tc ng su sc n mi mt i sng ca cc quc gia dn tc. - Khoa hc k thut, cng ngh tr thnh ng lc pht trin ca nn kinh t; tham gia trc tip vo nn sn xut v tr thnh mt trong nhng yu t quan trng ca LLSX. Din bin mi trong quan h quc t - Cc nc XHCN lm vo khng hong su sc. n u thp k 90, ch XHCN Lin X sp , dn n nhng bin i to ln v quan h quc t. - Trt t th gii c hnh thnh t sau Chin tranh th gii th hai trn c s hai khi i lp do Lin X v Hoa k ng u (trt t th gii hai cc) tan r, m ra mt trt t th gii mi. Trong thi k ny, nhng cuc chin tranh cc b xung t, tranh chp vn cn, nhng xu th ca th gii l ha bnh hp tc v pht trin. - Trc din bin mi ca tnh hnh th gii, cc quc gia, cc t chc v lc lng chnh tr quc t thc hin iu chnh chin lc i ni, i ngoi v phng thc hnh ng cho ph hp vi nhu cu nhim v bn trong v xu hng pht trin ca th gii. - Cc nc u tranh mnh m nhm xc lp vai tr, v th ca mnh i vi khu vc v th gii. Xu hng a cc ho chnh tr ang tr thnh ph bin ca th gii ng i. Xu th ton cu ha v tc ng ca n - Di gc kinh t, ton cu ha l qu trnh LLSX v quan h kinh t quc t pht trin vt qua cc ro cn bi bin gii quc gia v khu vc, lan ta ra phm vi ton cu, trong hng ha, vn, tin t, thng tin, lao ng vn ng thng thong; s phn cng lao ng mang tnh quc t. - Nhng tc ng tch cc ca ton cu ha: Trn c s th trng c m rng, trao i hng ha tng mnh thc y pht trin sn xut nh nc; ngun vn, khoa hc cng ngh, kinh nghim qun l cng cc hnh thc u t, hp tc khc mang li li ch cho cc bn hp tc. Mt khc ton cu ha lm 115

tng tnh ty thuc ln nhau, nng cao s hiu bit gia cc quc gia, thun li cho vic xy dng mi trng ha bnh, hu ngh v hp tc gia cc nuc. Nhng tc ng tiu cc ca ton cu ha: Xut pht t vic cc nc cng nghip pht trin thao tng, chi phi qu trnh ton cu ha to nn s bnh ng trong quan h quc t v lm tng s phn cc gia nc giu v nc ngho. Khu vc chu - Thi Bnh Dng - Ni ln ca tam gic chin lc mi M - Trung - Nht - nhn t ch yu chi phi an ninh chnh tr ca khu vc chu - Thi Bnh Dng. - Trong khu vc tuy vn tn ti nhiu nguy c bng n xung t, nhng chu - Thi Bnh Dng sau chin tranh lnh vn c nh gi l khu vc yn tnh v n nh nht ca th gii. - Chu - Thi Bnh Dng tr thnh khu vc c tim lc ln v nng ng nht v pht trin kinh t. Tuy nhin, qu trnh hp tc pht trin kinh t ca khu vc cng ang gp phi nhng kh khn tr ngi. Tnh hnh t nc v yu cu, nhim v ca cch mng Vit Nam Tnh hnh t nc - t nc ang trong tnh trng khng hong kinh t - x hi trm trng. - Hu qu ca hai cuc chin tranh bin gii v sc p t bin gii pha Bc. - t nc ng trc nhng thch thc v tc ng su sc t nhng o ln din ra trn th gii. - S i u, th ch ca M v mt s nc khc trong khu vc i vi Vit Nam gy kh khn nghim trng cho s pht trin ca cch mng Vit Nam. - T nm 1979, xut hin vn Campuchia, quan h gia Vit Nam ni ring v cc nc ng Dng ni chung vi nhiu nc trn th gii v vi ASEAN gim xung mc thp nht. Yu cu, nhim v cch mng Vit Nam - Gii ta tnh trng i u, th ch, ph th b bao vy, cm vn, tin ti bnh thng ha v m rng quan h hp tc vi cc nc, to mi trng quc t thun li tp trung xy dng kinh t l nhu cu cp thit v cp bch i vi nc ta. - Nhu cu chng tt hu v kinh t. - Tng cng hp tc a phng vi khu vc s to nn s an xen quyn li, s ph thuc v li ch kinh t gia cc nc vi nhau v gia cc nc vi Vit Nam. 116

3. Cc giai on pht trin nhn thc ca ng v i ngoi 1986-1995: Ph th bao vy, cm vn, a dng phng ha, a dng ha cc quan h quc t 1986- 1988: Giai on khi u i mi t duy - i hi VI (1966) v Ngh quyt 13 BCT: + i mi phng thc tp hp lc lng. + Ra sc tranh th cc nc anh em, b bn v d lun rng ri trn th gii, phn ha hng ng i phng, chuyn cuc u tranh t trng thi i u sang u tranh v hp tc trong cng tn ti ha bnh; + Ra sc li dng s pht trin mnh m ca khoa hc - k thut v xu th quc t ha cao ca kinh t th gii. 1989- 1995: Hnh thnh ng li m rng, a phng ha, a dng ha cc mi quan h i ngoi - Cc Hi ngh Trung ng kha VI, i hi VII (1991) v cc Hi ngh Trung ng kha VII v i ngoi: + Chuyn mnh hot ng ngoi giao t quan h chnh tr l ch yu sang quan h chnh tr - kinh t, m rng quan h kinh t, phc v cho s nghip xy dng v bo v t nc. + Vit Nam mun l bn vi tt c cc nc trong cng ng th gii, phn u v ho bnh, c lp v pht trin. + M rng quan h i ngoi theo phng chm "thm bn, bt th"; nu cao tinh thn c lp, t ch, on kt quc t. + M rng, a phng ha, a dng ha cc mi quan h i ngoi ca Vit Nam, c v chnh tr, kinh t, vn ha.... + Nguyn tc trin khai mnh m v ng b ng li i ngoi c lp, t ch, rng m, a dng ho v a phng ho quan h i ngoi l gi vng nguyn tc c lp, thng nht v CNXH, ng thi phi rt sng to, nng ng, linh hot ph hp vi v tr, iu kin v hon cnh c th ca nc ta cng nh din bin ca tnh hnh th gii v khu vc, ph hp vi c im tng i tng ta c quan h. 1996 - nay: Nht qun ng li i ngoi c lp t ch, ha bnh, hp tc v pht trin, ch ng, tch cc hi nhp kinh t quc t 117

+ Tip tc m rng quan h quc t, hp tc nhiu mt vi cc nc, cc trung tm kinh t, chnh tr khu vc v quc t. ng thi ch trng xy dng nn kinh t m v y nhanh qu trnh hi nhp kinh t khu vc v th gii. + Ra sc tng cng quan h vi cc nc lng ging v cc nc trong t chc ASEAN; khng ngng cng c quan h vi cc nc bn b truyn thng. + Coi trng quan h vi cc nc pht trin v cc trung tm kinh t chnh tr th gii. + on kt vi cc nc ang pht trin, vi phong tro khng lin kt; tham gia tch cc v ng gp cho hot ng ca cc t chc quc t, cc din n quc t. + Pht huy tt ni lc kt hp vi m rng hp tc quc t l vn c bn quyt nh thnh cng s nghip CNH, HH v duy tr s pht trin bn vng cho t nc. + Thc hin nht qun ng li i ngoi c lp t ch, ha bnh, hp tc v pht trin; chnh sch i ngoi rng m, a phng ha, a dng ha cc quan h quc t. Ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t, ng thi m rng hp tc quc t trn cc lnh vc khc. Vit Nam l bn, i tc tin cy ca cc nc trong cng ng quc t, tham gia tch cc vo tin trnh hp tc quc t v khu vc". 3. Ni dung ng li i ngoi i mi Mc tiu, nhim v v t tng ch o Mc tiu, nhim v i ngoi - Gi vng mi trng ha bnh, n nh. - To cc iu kin quc t thun li cho cng cuc i mi, pht trin kinh t - x hi, to thm ngun lc p ng yu cu pht trin ca t nc. - Kt hp ni lc vi cc ngun lc t bn ngoi to thnh ngun lc tng hp y mnh cng nghip ha, hin i ha, thc hin dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh. - Pht huy vai tr v nng cao v th ca Vit Nam trong quan h quc t, gp phn vo cuc u tranh chung ca nhn dn th gii v ha bnh, c lp dn tc, dn ch v tin b x hi. T tng ch o 118

- Bo m li ch dn tc chn chnh l xy dng thnh cng v bo v vng chc T quc x hi ch ngha, ng thi thc hin ngha v quc t theo kh nng ca Vit Nam. - Gi vng c lp t ch, t cng i i vi y mnh a phng ha, a dng ha quan h i ngoi. - Nm vng hai mt hp tc v u tranh trong quan h quc t; c gng thc y mt hp tc, nhng vn phi u tranh di hnh thc v mc thch hp vi tng i tc; u tranh hp tc; trnh trc din i u, trnh b y vo th c lp. - M rng quan h vi mi quc gia v vng lnh th trn th gii, khng phn bit ch chnh tr x hi. Coi trng quan h ha bnh, hp tc vi khu vc; ch ng tham gia cc t chc a phng, khu vc v ton cu. - Kt hp i ngoi ca ng, ngoi giao Nh nc v i ngoi nhn dn. Xc nh hi nhp kinh t quc t l cng vic ca ton dn. - Gi vng n nh chnh tr, kinh t - x hi; gi gn bn sc vn ha dn tc; bo v mi trng sinh thi trong qu trnh hi nhp kinh t quc t. - Pht huy ti a ni lc i i vi thu ht v s dng c hiu qu cc ngun lc bn ngoi; xy dng nn kinh t c lp t ch; to ra v s dng c hiu qu cc li th so snh ca t nc trong qu trnh hi nhp kinh t quc t. - Trn c s thc hin cc cam kt gia nhp WTO, y nhanh nhp ci cch th ch, c ch, chnh sch kinh t ph hp vi ch trng, nh hng ca ng v Nh nc. - Gi vng v tng cng s lnh o ca ng, ng thi pht huy vai tr ca Nh nc, Mt trn T quc v cc on th nhn dn, tn trng pht huy quyn lm ch ca nhn dn, tng cng sc mnh khi i on kt ton dn trong tin trnh hi nhp kinh t quc t. Mt s ch trng, chnh sch ln v m rng quan h i ngoi, hi nhp kinh t quc t - a cc quan h quc t c thit lp i vo chiu su, n nh, bn vng. - Ch ng v tch cc h nhp kinh t quc t theo l trnh ph hp. - B sung v hon thin h thng php lut v th ch kinh t ph hp vi cc nguyn tc, quy nh ca WTO. - y mnh ci cch hnh chnh, nng cao hiu qu, hiu lc ca b my nh nc. 119

- Nng cao nng lc cnh tranh quc gia, doanh nghip v sn phm trong hi nhp kinh t quc t. - Gii quyt tt cc vn vn ha, x hi v mi trng trong qu trnh hi nhp. - Xy dng v vn hnh c hiu qu mng li an sinh x hi. - Gi vng v tng cng quc phng, an ninh trong qu trnh hi nhp. - Phi hp cht ch hot ng i ngoi ca ng, ngoi giao Nh nc v i ngoi nhn dn; chnh tr i ngoi v kinh t i ngoi. - i mi v tng cng s lnh o ca ng, s qun l ca Nh nc i vi cc hot ng i ngoi. 4. Kt qu thc hin ng li Thnh tu - Cc hot ng i ngoi gp phn gi vng mi trng ha bnh, to cc iu kin quc t thun li cho cng cuc i mi, xy dng v bo v T quc, pht trin kinh t - x hi. - T ch b bao vy, cm vn v kinh t, c lp v chnh tr, n nay nc ta pht trin quan h a phng, a dng vi cc ch th quan h quc t. - Trong hai thp k qua, thng qua m phn ha bnh, ta gii quyt c mt s vn do lch s li v bin gii, lnh th, vng chng ln trn bin vi cc nc lin quan, phn u xy dng ng bin gii trn t lin v trn bin thnh ng bin gii ha bnh, hu ngh, n nh, hp tc cng pht trin. - Vit Nam tng cng quan h on kt, hu ngh v hp tc vi cc CS v cng nhn, cc ng cnh t, cc phong tro cch mng v tin b trn th gii. Nn kinh t Vit Nam ngy cng hi nhp su rng vo nn kinh t th gii ang ton cu ha. Hn ch v nguyn nhn - Trong quan h vi cc nc, nht l cc nc ln, chng ta cn b lng tng, b ng. Cha xy dng c quan h li ch an xen, ty thuc ln nhau gia cc nc. - Mt s ch trng, c ch, chnh sch chm c i mi so vi yu cu m rng quan h i ngoi, hi nhp kinh t quc t; h thng lut php cha hon chnh, khng ng b, gy kh khn trong vic thc hin cc cam kt ca cc t chc kinh t quc t. 120

- Cha hnh thnh c mt k hoch tng th v di hn v hi nhp kinh t quc t v mt l trnh hp l cho vic thc hin cc cam kt. - Doanh nghip nc ta hu ht quy m nh, yu km c v qun l v cng ngh; trong lnh vc sn xut cng nghip, trnh trang thit b lc hu; kt cu h tng v cc ngnh dch v c bn phc v sn xut kinh doanh u km pht trin v c chi ph cao hn cc nc khc trong khu vc. - i ng cn b lnh vc i ngoi nhn chung cha p ng c nhu cu c v s lng v cht lng; cn b doanh nghip t hiu bit v lut php quc t, v k thut kinh doanh. BI TP, VN TIU LUN, THO LUN I. Bi tp 1. Bi tp c nhn Vit t lun 1. Phn tch hon cnh lch s ra i ng li i ngoi thi k 1975-1985? 2. Phn tch kt qu thc hin ng li i ngoi nhng nm 1975-1985 v so snh vi mc tiu, nhim v i ngoi ra? 3. Phn tch nhng quan im v i ngoi ca i hi IV (1976) v kt qu thc hin? 4. Ti sao ni: ng li i ngoi ca ng nhng nm 1975-1985 cn mang nng du n thc h v phe phi? 5. Phn tch kt qu thc hin ng li i ngoi i mi ca ng v chng minh rng ng li i ngoi ca ng p ng c nhu cu thc tin cch mng Vit Nam? Tr li cu hi trc nghim Cu 1. Quan im on kt, hp tc ton din vi Lin X, coi quan h vi Lin X l hn tng trong chnh sch i ngoi ca Vit Nam c xc nh vo giai on: A. 1945-1954. B. 1954-1975. C. 1975-1985. D. 1986-1996. Cu 2. T 1975 - 1977, nc ta thit lp thm quan h ngoi giao vi bao nhiu nc? A. 19 nc. 121

B. 21 nc. C. 23 nc. D. 25 nc. Cu 3. i hi ln th V (1982) ca ng xc nh: A. Bo v v pht trin mi quan h c bit Vit Nam Lo Campuchia. B. Sn sng thit lp, pht trin quan h hu ngh v hp tc vi Lo v Campuchia. C. Quan h Vit Nam Lo Campuchia c ngha sng cn i vi vn mnh ca ba dn tc. D. Ch trng cng c, tng cng hp tc v mi mt vi Lo v Campuchia. Cu 4. Nhng nc cui cng trong ASEAN thit lp quan h ngoi giao vi Vit Nam l: A. Philippin, Thi Lan v Inonxia. B. Philippin v Thi Lan. C. Brunay v Thi Lan. D. Thi Lan v Myama. Cu 5. Yu cu, nhim v ca cch mng Vit Nam trong nhng nm 19751985 l: A. Tham gia vo phn cng lao ng quc t. B. Tng tnh ty thuc ln nhau, nng cao s hiu bit gia Vit Nam vi cc quc gia khc. C. Ph th b bao vy, cm vn, chng tt hu v kinh t, thu hp khong cch pht trin gia nc ta vi cc quc gia khc. D. M rng th trng, trao i hng ha. Cu 6. Khu vc chu Thi Bnh Dng l khu vc: A. C tim lc ln v nng ng v kinh t. B. Cn tn ti nhng bt n nh vn ht nhn, tranh chp lnh th, lnh hi, tng cng v trang. C. Xu th ha bnh hp tc trong khu vc pht trin mnh. D. C A, B, C.

122

Cu 7. Vn kin no ca ng nh du bc t ph quan trng trong i mi t duy i ngoi ca ng nhng nm 1986 n nay? A. Ngh quyt i hi ln th VI (12-1986) ca ng. B. Ngh quyt 13 B Chnh tr (5- 1988). C. Ngh quyt i hi ln th VII (6-1991) ca ng. D. Ngh quyt Hi ngh i biu ton quc gia nhim k (kha VII, 1-1994). Cu 8. i hi i biu ton quc ln th VII ca ng (6-1991) xc nh: A. Vit Nam mun l bn vi tt c cc nc, hc tp kinh nghim qun l ca nc ngoi, tip cn th trng th gii. B. Vit Nam mun i mi phng thc hp tc, ch trng hiu qu hp tc trn tinh thn bnh ng. C. Vit Nam mun l bn vi tt c cc nc trong cng ng th gii, phn u v ha bnh, c lp v pht trin. D. Vit Nam mun l bn vi tt c cc nc, m rng ca tip thu vn, cng ngh. Cu 9. i hi i biu ton quc ln th IX ca ng (4-2001) tuyn b: A. Vit Nam sn sng l bn, l i tc tin cy ca cc nc, nhm tch cc hi nhp kinh t quc t. B. Vit Nam sn sng l bn, l i tc tin cy ca cc nc trong cng ng quc t, phn u v ha bnh, c lp v pht trin. C. Vit Nam sn sng l bn, l i tc tin cy ca cc nc, tranh th c hi, xy dng nn kinh t c lp t ch D. Vit Nam sn sng l bn, l i tc tin cy ca cc nc, nhm kt hp ni lc vi ngoi lc thnh ngun lc tng hp pht trin t nc. Cu 10. Ch trng ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t c ra ti: A. i hi ln th VII (6-1991) ca ng. B. Hi ngh Trung ng ln th 9 (kha IX, 1-2004). C. i hi ln th IX (4-2004) ca ng. D. Hi ngh Trung ng ln th 4 (kha VIII, 12-1997). 2. Bi tp nhm - Phn tch nhng yu t, iu kin lch s tc ng n qu trnh hoch nh ng li i ngoi trc i mi? 123

- Hy chng minh rng, nhn thc ca ng v i mi ng li i ngoi c nhng bc pht trin vt bc so vi trc i mi? - So snh ng li i ngoi trc v sau i mi, t ch ra nhng bc pht trin ca ng li i ngoi thi k i mi? - Phn tch kt qu thc hin ng li i ngoi i mi v chng minh rng, ng li i ngoi thi k ny p ng c nhu cu thc tin ca cch mng Vit Nam? II. Tiu lun - Nhn thc ca ng v vn hp tc v u tranh trong quan h i ngoi thi k i mi (1986- nay). - a phng ha, a dng ha cc quan h i ngoi v vn ph th bao vy, cm vn, c lp thi k i mi (1986- nay). - Vn kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i nhng nm i mi (1986- nay). - Quan h vi cc nc lng ging v khu vc ca Vit Nam thi k i mi (1986- nay). - Ch trng hi nhp kinh t quc t v xy dng nn kinh t c lp t ch thi k i mi (1986- nay). III. Tho lun - Ti sao ni: ng li i ngoi i mi c vai tr c bit quan trng trong qu trnh xy dng CNXH nhng nm 1986 n nay? - Nhng nhn thc v mc tiu, nhim v, chnh sch i ngoi ca ng trc i mi c g ging v khc bit so vi thi k i mi? - Vn hi nhp kinh t quc t? Tc dng, nh hng ca qu trnh hi nhp kinh t quc t i vi s pht trin ca nn kinh t Vit Nam? - Phn tch nhng nguyn nhn gy nn nhng tn ti, hn ch trong kt qu thc hin ng li i ngoi thi k i mi? Nguyn nhn no l chnh yu? CU HI N TP 1. Phn tch hon cnh ra i v mc tiu, nhim v i ngoi nhng nm 1975-1985? 2. Phn tch chnh sch i ngoi ca ng nhng nm 1975-1985? u im? Hn ch? 3. Phn tch nhng thay i to ln trn th gii, thi c v thch thc i vi cch mng Vit Nam trong nhng nm i mi? 124

4. Hy chng minh rng, trong nhn thc ca ng v i mi ng li i ngoi nhng nm 1986- nay c nhng bc t ph v pht trin quan trng? 5. Hy chng minh rng, ng li i ngoi i mi p ng c nhu cu xy dng v bo v T quc? 6. Phn tch nhng ni dung c bn ca ng li i ngoi i mi v chng minh rng, ng li l ng n, ph hp? HC LIU 1. i hc quc gia H Ni (2008), Mt s chuyn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 400-475. 2. ng Cng sn Vit Nam (2005), Vn kin ng thi k i mi (i hi VI, VII, VIII, IX), Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 77-89;95-100;104-109; 113-120;123-129. 3. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 112-116. 4. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2008), ng Cng sn Vit Nam trong tin trnh lnh o s nghip i mi t nc, Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 302-348. 5. Don Hng, Nguyn Ngc H, on Minh Hun (Ch bin, 2006), ng Cng sn Vit Nam nhng tm ti v i mi trn con ng i ln ch ngha x hi (1986- 2006), Nxb. L lun chnh tr, H Ni, tr. 449-470. 6. Hc vin chnh tr - hnh chnh quc gia H Ch Minh (2009), Qu trnh i mi t duy l lun ca ng t nm 1986 n nay, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 442-468. 7. Nguyn Dy Nin (2002), T tng ngoi giao H Ch Minh, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 288-340. 8. Ngoi giao Vit Nam 1945-2000 (2002), Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 292-296;319-329. 9. Nguyn Trng Phc (2001), Mt s kinh nghim ca ng Cng sn Vit Nam trong qu trnh lnh o s nghip i mi, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, tr. 211-236. 10. Nguyn Duy Qu (2008), i mi t duy v cng cuc i mi Vit Nam, Nxb. Khoa hc x hi, H Ni, tr. 83-96.

125

126