Nguyn Du l i thi ho ca dn tc Vit Nam l danh nhn vn ho th gii. Truyn Kiu l mt kit tc ca thin ti Nguyn Du.

on trch Cnh Ngy Xun l mt trong nhng on trch hay ca truyn kiu, c trch phn mt gp g v nh c. Sau bc chn dung ti sc ca ch em Thu Kiu l bc ho v cnh sc ma xun trong tit thanh minh v cnh du xun ca trai ti gi sc. on th Cnh Ngy Xun c 18 cu t cu 39 n 56 ca Truyn Kiu tiu biu cho bt php ngh thut t cnh v t tnh ca Nguyn Du. M u bi th tc gi miu t bc tranh ma xun : Ngy xun con n a thoi Thiu quang chn chc ngoi su mi C non xanh tn chn tri Cnh l trng im mt vi bng hoa Mt khng gian ngh thut hu sc hu hng hu tnh nn th c m ra. Gia bu tri bao la mnh mng l nhng cnh n bay qua bay li nh a thoi cch ni ma xun thn mt bit bao. Hai ch a thoi rt gi hnh gi cm vt qua vt lai chao ling din t thi gian tri nhanh ma xun ang tri nhanh. Sau cnh n a thoi l nh xun Thiu Quang ca ma xun chn chc ngoi su mi. Cch tnh thi gian v miu t v p ca ma xun ca thi s tht th v ma xun bc sang thng ba nh sng ca ma xun hng m p. Ri cn c sc xanh mn mn ngt ngo ca c nn tri di tri rng nh thm n tn trn tri. Cn sc trng tinh khi thanh khit ca hoa l. Ch bng vi nt thi cng vi s pha trn mu sc ti tnh cnh ma xun hin ra tht p n c s mi m v sc sng ang tri dy ca mu xanh ca c non c s tinh khi ti p ca nhng bng hoa l trng v bc tranh tht sng ng bi ng t im Tm cu th tip theo t cnh chy hi ma xun:

L l to m hi l p thanh Ch em sm sa b hnh chi xun Dp du ti t giai nhn Nga xe nh nc o qun nh nm Ngn ngang g ng ko ln Nga xe nh nc o qun nh nm L to m i ving sa sang phn m ngi thn hi p thanh( dm ln c xanh) i chi xun chn ng qu. ip t l l.hi lgi nn cnh l hi dn gian c lin tip din ra bao i nay. Cnh chy hi ng vui tng bng no nhit. Trn cc lo ng gn xa nhng dng ngi cun cun chy hi. C bit bao yn anh chy hi(hnh nh n d ch cc nam thanh n t). Trong nim vui n nc h hi dc d. C bit bao ti t giai nhn dp du snh vai chn ni chn nhp bc. Dng ngi chy hi tp lp nga xe cun cun nh nc o qun p ti thm sc mu nghn nght ng vui trn cc no ng nh nm cc t ng n nc dp du cc hnh nh so snh nh nc nh nm gi t ma xun tng bng no nhit khp mi min qu. Tr trung sinh p sang trng phong lu trong m ti t giai nhn l ba ch em Kiu ang xn sang no nc chun b du xun, cc t ghp yn anh ch em ti t giai nhn nga xe o qun(danh t). Gn xa n nc sm sa dp du(ng t. tnh tn thi ho Nguyn Du s dng lm sng li khng kh ma xun mt nt p ca nn vn ho lu i ca phng ng v np sng ca ch em Thu Kiu. Ngn ngang g ng ko ln Thoi vng v rc tro tin giy bay i sng tm tnh phong tc dn gian c truyn trong l to m c Nguyn Du ni n vi nhng cm thng chia s trc nhng ngi m ngi ta rc vng thoi bc giy by c thp ln t nhang khn vi tng nh nhng ngi thn mt to ra mt khng gian giao ho trong ci tm linh

mi con ngi. Su cu th cui ghi li cnh ch em Thu Kiu i to m ang bc dn tr v. Mt tri t t gc ni. Ngy hi ngy vui tri qua nhanh: T t bng ng v ty Ch em th thn dang tay ra v Hi tan ngy tn sao chng bun. Nhp th chm di nhp sng nh ngng tri. Tm tnh th thn c ch dan tay nhp chn bc dn mt ci nhn man mc bng khung ln xem.i vi mi cnh vt tt c u nh b khe sui ch l ngn tiu kh, phong cnh thanh dng nc lao lao un quanh dp cu nho nh un quanh ci gnh. C mt khng gian m m vng lng tm tnh ch em Kiu nh du li trong bng t dng nh ang i ch mt ci g s n s nhn thy, nn cp mt c ln xem gn xa. Cc t ly tng hnh thanh thanh nao nao nho nhgi ln s nht nho ca cnh vt v s dung ng ca tm hn giai nhn khi hi tan ni bun man mc bng khung thm su nan to trong tm hn ca giai nhn a tnh a cm. Bng ngh thut miu t thin nhin theo trnh t thi gian khng gian kt hp t vi gi t cnh th hin tm trng. T ng giu cht to hnh sng to ngh thut i lp s dng t ghp t ly. on th l bc tranh thin nhin ma xun p khong t tinh khi thanh khit mi m v y sc sng cnh l hi ma xun tng bng no nhit v tm trng xn sang no nc ca ch em Thu Kiu khi i hi tm trnh bun lu luyn bng khung khi tr v. Qua y ta thy Nguyn Du l ngi yu thin nhin hiu lng ngi c ti khi miu t. on th em n cho chng ta cm nhn c khng kh ma xun gip ta thm yu thin nhin qu hng t nc.

Nguyn Du l mt i thi ho ca dn tc Vit Nam. Tn tui ca nh th khng ch ni ting trong nc m cn vang xa trn thi n th gii. S d tc gi t c nim vinh quang l v ng c mt s nghip sng tc gi tr, trong xut sc nht l Truyn Kiu - tc phm ln nht ca nn vn hc Vit Nam. Cm hng nhn o v v p ngn t ca truyn th ny chinh phc tri tim bao th h bn c trong gn hai trm nm qua. c on trch "Cnh ngy xun", chng ta cng cm phc bt php miu t cnh vt giu cht to hnh v man mc xc cm ca tc gi: Ngy xun con n a thoi, ......... Dp cu nho nh cui ghnh bc ngang. Bn cnh ngh thut t ngi, ngh tht t cnh l mt thnh cng c bit ca "Truyn Kiu". Bt php c l tuy nghing v s gi t, kch thch tr tng tng ca ngi c nhng vn gi ta hnh dung rt r v bc tranh thin nhin ma xun ti p v tm trng ca ngi du xun trong giy pht tr v. on th c kt cu theo trnh t thi gian ca mt cuc du xun. Bn dng th u l khung cnh ma xun. Tm dng th tip theo l cnh l hi trong tit Thanh minh. V su dng th cui l cnh v ni lng ca ch em Thy Kiu lc bng chiu bung xung. M u, Nguyn Du phc ha mt bc tranh ma xun tht n tng. Khng gian, thi gian hin ra trong hai dng th khi gi tr tng tng ca ngi c: Ngy xun con n a thoi, Thiu quang chn chc ngoi su mi. Khung cnh thin nhin mang v p ring ca ma xun. Gia bu tri cao rng, tng n chim n rn rng bay ln nh chic thoi trn khung dt vi. Hnh nh "con n a thoi" gi bc i ca ma xun tng t cch ni trong dn gian "Thi gi thm thot thoi a / Ht ma li nng, ht ngy li m". Xung quanh trn ngp "nh thiu quang" - nh sng ti p - ang ri chiu ln ton cnh vt. nh nng ma xun c nt ring, khng nng bc nh ma h cng khng du bun nh ma thu m tri li, to mt cm gic ti vui, tr trung, mi m trong s nng m ca nhng ngay u nm. Thi gian u nm tri qua tht nhanh lm sao! Cho nn c hai cu th va miu t cnh thin nhin ti sng ng thi th hin nim tic nui trc s tri nhanh ca thi gian. Thot mt ci cui xun ri, ci p ca ma m u mt nm sp ht.

Ch bng mt cu th lc bt, bc ha xun hin ra p n khng ng: C non xanh tn chn tri, Cnh l trng im mt vi bng hoa. Cch vit ca Nguyn Du khin ta khng phn bit c u l th, u l ha na. Thm c xanh non tri ra mnh mang n "tn chn tri" l gam mu nn cho bc tranh xun. Trn nn xanh mt m y c im xuyt mt vi bng hoa l trng. y chnh l ci hn, ci thn, l nt v trung tm ca bc tranh. Tip thu t cu th c trung Quc: "Phng tho lin thin bch / L chi s im hoa" (C thm lin vi tri xanh / Trn cnh l c my bng hoa), Nguyn Du vn dng sng to khi thm mu trng vo cu th. C mt khng gian xun hin ln khong t, trong tro v cng. Mu sc c s hi ha n mc tuyt diu. Ch hai mu thi m c th gi nn v mi m, tinh khi, ti sng, tr trung y thanh khit n nh vy. Tnh t "trng" kt hp vi ng t "im" th hin c ci p, ci sng ng ca cu th ln bc tranh xun, gi hnh nh lay ng ca hoa lm cho cnh vt tr nn sinh ng, c hn ch khng tnh li. Nhng ng nt mm mi, thanh nh, sc mu khng sc s m hi ha, khng t nhiu m vn gi c v p ring ca ma xun. Phi l ngi sng chan ha vi thin nhin, c cy v nht l c tm hn rung ng tinh t, thi nhn mi c th vit c nhng cu th nh nhng m y biu cm tuyt vi n th. Dng nh Nguyn Du thay mt to ha dng ngi bt chm ph bc tranh ngh thut cho ring mnh. Nh th Hn Mc T trong bi "Ma xun chn" cng t nhiu nh hng Nguyn Du khi v cnh ma xun: Sng c xanh ti gn ti tri, Bao c thiu n ht trn i. on th c s chuyn tip nhp nhng, t nhin. T khung cnh ma xun ti mi, m m y, nt bt ca Nguyn Du bt u tp trung khc ha nhng hot ng ca con ngi. H l nhng ngi i to m, i chi xun min qu king. V trong l hi dp du c nhng nhn vt ca Nguyn Du - ch em Thy Kiu - ang thong th chi xun: Thanh minh trong tit trng ba L l to m, hi l p thanh. Tit Thanh minh vo u thng ba, kh tri mt m, trong tro. Ngi ngi i ving, qut dn, sa sang v l bi, khn nguyn trc phn m t tin. Sau "l to m" l n "hi p thanh", khch du

xun gim ln c xanh - mt hnh nh quen thuc trong cc cuc chi xun y vui th chn lng qu. Cch s dng ip t "l l", "hi l" gi n tng v s din ra lin tip ca cc l hi dn gian, nim vui tip ni nim vui. Khng kh l hi rn rng, huyn no bng hin ra tht sinh ng trong tng dng th giu hnh nh v nhc iu: Gn xa n nc yn anh, Ch em sm sa b hnh chi xun. Dp du ti t giai nhn, Nga xe nh nc o qun nh nm. Ti nng ca Nguyn Du c th hin qua cahs s dng ngn t. S xut hin ca hng lot cc t ng hai m tit bao gm danh t, ng t, tnh t nh: gn xa, yn anh, ch em, ti t, giai nhn, n nc, sm sa, dp du,... gi ln bu khng kh rn rng ca l hi ng thi lm r hn tm trng ca ngi i try hi. Hu ht cc cu th u c ngt nhp i (2/2) cng gp phn gi t khng kh nhn nhp, ng vui ca l hi. Cch ni n d "n nc yn anh" gi hnh nh tng on ngi no nc du xun nh chim n, chim oanh bay ru rt. Cu th "Ch em sm sa b hnh chi xun", Nguyn Du khng ch ni ln mt lithoong bo m cn gip ngi c cm nhn c nhng trng mong, ch i ca ch em Kiu. Trong l hi ma xun, nhn nhp nht l nhng am thanh n t, trai thanh gi lch vai snh vai, chn ni chn nhp bc. H chnh l linh hn ca ngy hi. Cp tiu i "ti t"/"giai nhn", "nga xe nh nc"/"o qun nh nm" khc ha r nt s hm h ca tui tr. H n vi hi xun bng tt c nim vui sng ca tui xun. Trong m ti t giai nhn y c ba ch em Thy Kiu. C l, Nguyn Du miu t cnh l hi bng i mt v tm trng ca hai c gi "n tui cp k" trc cnh ca cuc i rng m nn ci no nc, dp diu t m ra. Ton b dng ngi ng vui, tng bng tp np nga xe nh dng nc cun, o qun p , tht tha ng c "nh nm" trn cc no ng. Tht l mt l hi tng bng, sang trng v phong lu. Ci hay, ci kho ca Nguyn Du cn c th hin ch ch bng vi nt phc tho, nh th lm sng li nhng nt p vn ha ngn i ca ngi Phng ng ni chung v dn tc Vit Nam ni ring. L to m, hi p thanh khng ch l biu hin p ca lng bit n t tin, ca tnh yu con ngi trc cnh sc qu hng, t nc m cn gi ln mt v p ca i sng tm linh vi phong tc dn gian c truyn:

ngn ngang g ng ko ln, Thoi vng v rc tro tin giy bay. Ngi khut v ngi ang sng, qu kh v hin ti nh c ko gn li. Ta nhn ra mt nim cm thng su sc m Nguyn Du gi vo nhng dng th: c th hm nay, sau hn hai trm nm, suy ngh ca chng ta c t nhiu thay i trc cnh: "Thoi vng v rc tro tin giy bay" th nhng gi tr nhn o c gi gm vo nhng vn th ca Nguyn Du vn lm ta thc s xc ng. "Ngy vui ngn chng ty gang". Cuc vui no ri cng n lc tn. Bui du xun vui v cng d ti ch phi ni li tm bit. Vn l cnh ma xun, vn l khng kh ca ngy hi l, nhng by gi l giy pht cui ngy: T t bng ng v ty, ............ Dp cu nho nh cui ghnh bc ngang. Nu cu th m u ca "Cnh ngy xun" chan ha nh sng "thiu quang" th n y, hong hn dng nh bt u nhum dn xung phong cnh v con ngi. Hi ht, ngy tn nn nhp th khng cn ci rn rng, gic gi m tri li tht chm ri, khoan thai. Cnh vt v th mang ci v nn th, diu m, vng lng trong nh nng nht dn. Dng khe c chic cu nho nh cui ghnh to thnh ng nt th hin linh hn ca bc tranh mt bui chiu xun. Nhp chn c cht tm tnh man mc nn "th thn" v n y l "bc dn", chng c g nao nc, vi vng. Cc t ly "t t", "thanh thanh", "nho nh", "nao nao" gp phn lm nn s yn ng v ni bun ca cnh vt, ca con ngi. Cnh vt v thi gian c miu t bng bt ph c l c in nhng vn gi cho ngi c cm gic gn gi, thn quen v n thm hn dn tc, mang bng dng cnh sc qu hng Vit Nam. R rng, cnh y c nhn qua tm trng nhn vt tham gia vo l hi. Hai ch "nao nao" (Nao nao dng nc un quanh) nhum mu tm trng ln cnh vt. Dng nc nao nao, tri chm lu luyn bn chn cu nho nh, phi chng cng l ni lu luyn, tic nui ca lng ngi khi ngy vui chng qua? Nguyn Du tng vit: "Ngi bun cnh c vui u bao gi?". V vy, khi vo l hi, ngi vui th cnh sc rn rng ti mi. Lc l hi tan ri, ngi v sao trnh khi s xao xuyn, cnh sc sao trnh khi mu m m! Dng nh c mt ni nim man mc, bng khung thm su, lan ta trong tm hn vn a tnh, a cm nh Thy Kiu. V su dng cui ny, Nguyn Du khng ch nhm ni tm trng bun tic khi l

hi va tn, m hnh nh, ng chun b a nhn vt ca mnh vo mt cuc gp g khc, mt th gii khc. Nh ta bit, ngay sau bui Thanh minh, Nguyn Du sp t Thy Kiu gp m Tin v Kim Trng. V th, cnh vt trong hong hn ny cng l mt d bo, mt linh cm cho on trng m i kiu sp phi bc qua. T cnh, t tnh nh th tht kho, cch chuyn cng tht tinh t, t nhin. on th tuy miu t cnh vt nhng li th hin ti nng ngh thut bc thy ca Nguyn Du. Di bn tay ti hoa ca nh th, ngn ng nh chm khc, nh thot khi khun kh tri buc ca cng thc, c l lm sng li bc tranh xun v tm trng con ngi. C mt khung cnh xun th mng, trn y y nh hin ra trc mt. Ta bng nh n nhng ngy ngy th, trong sng ca kiu ri ngm li chng ng tri dt mi lm nm ca ngi ph n ti sc y m cm thng cho s phn mt con ngi. Bng nh ti li th ca Ch Lan Vin n nao lng: Ta yu nhng Hch, nhng Bnh Ng gi lng ra ha tuyn, Nhng khng qun ngn lau trng bn ng Kiu thi li t xa xa.

Thi gian vn tri i v bn ma lun lun chuyn. Con ngi ch xut hin mt ln trong i v cng ch mt ln ra i mi mi vo ci vnh hng. Nhng nhng g l th, l vn, l ngh thut ch thc th vn cn mi mi vi thi gian. Truyn Kiu ca Nguyn Du l mt tc phm ngh thut nh th, c bit l on th vit v Cnh ngy xun mt ma xun mi m, tinh khi v giu sc sng.