TRNG I HC QUC GIA H NI I HC NGOI NG B MN TM L GIO DC

Ging vin: Nguyn Xun Long Thi gian : 45 tit

TI LIU THAM KHO

1. Tm l hc i cng. Nguyn Quang Un (ch bin). NXB H S phm H Ni, 2006. 2. Bi tp thc hnh tm l hc. Trn Trng Thu (ch bin). NXB HQG H Ni, 2002. 3. B cu hi n tp v nh gi kt qu hc tp mn Tm l hc i cng. Phan Trng Ng (ch bin). NXB H S phm H Ni, 2005. 4. Tm l hc i cng
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 2 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

Phn I. Nhng vn chung

ca tm l hc

Phn II. Nhn thc v s hc

Phn III. Nhn cch v s

hnh thnh nhn cch

Phn IV. S sai lch hnh vi

c nhn v hnh vi x hi

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

PHN I. NHNG VN CHUNG CA TM L HC

Chng 1 Tm l hc
l mt khoa hc

Chng 2 C s t nhin
v c s x hi ca tm l ngi

Chng 3 S hnh thnh

v pht trin tm l, thc

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

CHNG I. TM L HC L MT KHOA HC
I. Khi qut v khoa hc tm l 1. Vi nt v lch s hnh thnh v pht trin TLH 1.1. Nhng t tng TLH thi c i
H-ra-clit (530- 470 TCN)

t tm hn vo s vn ng chung ca c th v v tr. Th gii hin thc c quy lut ca n, c th c quy lut ca c th v tm hn.
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 5 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

-m-crit (460- 370 TCN)

ng coi tm hn cng nh 1 dng vt th mang tnh cht c th, do cc nguyn t la to thnh. Tm hn cng phi tun theo quy lut tn x ca vt l. i din ch ngha duy vt thi k .

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

X-crat (469- 399 TCN)

Tuyn b cu chm ngn ni ting: Hy t bit mnh nh hng to ln cho TLH: Con ngi c th v cn phi t hiu bit mnh, t nhn thc, t thc v ci ta.

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

Platon (428- 348 TCN)

ng cho rng t tng, tm l l ci c trc, th gii thc tin l ci c sau. Tm hn l ng lc ca c th, n quyt nh s hot ng ca c th.

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

A-rit-t t (384- 322 TCN)

ng l ngi u tin bn v tm hn. ng l mt trong nhng ngi u tin khng nh v tr v tm quan trng ca vic nghin cu tm l. A-rit-tt cho rng tm hn gn lin vi th xc, tm hn gm 3 loi: Tm hn thc vt Tm hn ng vt Tm hn tr tu

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

i lp vi quan im duy tm thi c i v tm hn l quan im ca cc nh trit hc duy vt nh:

Ac-si-mt (TK V TCN)

Ta-lt (TK VII- VI TCN)

Heracrit (TK VI- V TCN)

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

10

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

Kh ng T

(551- 479 TCN)

Khng T l mt nh gio dc v i, am hiu su sc, tng tn tm l con ngi (trong phng php gio dc). T tng trit hc v TLH ca Khng T: Lp trng trit hc ca ng l lp trng bo th v mt x hi v duy tm v mt trit hc.

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

11

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

1.2. Nhng t tng TLH t na u th k XIX tr v trc

Thuyt nh nguyn: R. -cc (1596- 1650) ng cho rng vt cht v tm hn l 2 thc th song song tn ti Coi c th con ngi phn x nh mt chic my, cn tm l ca con ngi th khng th bit c -cc t c s u tin cho vic tm ra c ch phn x trong hot ng tm l. R. -cc (1596-1650)
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 12 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

 Th k XVIII Vn-ph, nh trit hc c chia nhn chng hc (nhn hc) ra thnh 2 khoa hc: khoa hc v c th v tm l hc. Nm 1732 ng xut bn cun TLH kinh nghim Nm 1734 ra i cun TLH l tr Tm l hc ra i t

Vn-ph

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

13

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

 Th k XVII- XVIII- XIX din ra cuc u tranh gia ch ngha duy vt v duy tm xung quanh mi quan h gia tm v vt. Hc thuyt duy tm pht trin ti mc cao, th hin nim tuyt i ca Hghen. - L.Ph-bach (18041872) l nh duy vt li lc nht trc khi ch ngha Mc ra i. L.Ph-bch
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 14 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

H-ghen

1.3. TLH tr thnh mt khoa hc c lp

V.Vun-t (1832-1920)
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

Nm 1879, ti Lai- xch (c), V.Vun-t sng lp ra phng th nghim TLH u tin trn th gii. Nm 1880, tr thnh Vin TLH u tin trn th gii, xut bn cc tp ch v TLH. V.Vun-t bt u nghin cu tm l, thc mt cch khch quan bng quan st, thc nghim, o c
15 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

2. Cc quan im c bn trong tm l hc hin i 2.1. Tm l hc hnh vi

J.Ot-sn (1878-1958)

Ch ngha hnh vi do nh TLH M J.Ot-sn sng lp, c th hin trong bi bo TLH di con mt ca nh hnh vi. S Stimulant Kch thch R Reaction Phn ng

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

16

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

2.1. Tm l hc hnh vi (tip) Ly nguyn tc th v sai iu khin hnh vi. y l quan im t nhin ch ngha, phi lch s v thc dng. Sau ny, Ton-men, Hec-l, Ski-n a vo cng thc: S O R trung gian (nhu cu, kinh nghim sng, trng thi)

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

17

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

2.2. Tm l hc Gestalt (TLH cu trc)

Vec-thai-m (1850-1943)

C-l (1887-1967)

Cp- ca (1886-1947)

Nghin cu cc quy lut v tnh n nh v tnh trn vn ca tri gic, quy lut bng sng ca t duy. Cc nh TLH cu trc t ch n vai tr ca kinh nghim sng, kinh nghim x hi lch s.
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 18 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

2.3. Tm l hc phn tm hc
Ph-rt l bc s ngi o xy dng nn ngnh TLH phn tm hc ng tch con ngi thnh 3 khi: Ci y (ci v thc): Bn nng v thc, n ung, tnh dc, t v, trong bn nng tnh dc gi vai tr trung tm. Ci ti: con ngi thng ngy, c thc, tn ti theo nguyn tc hin thc. Ci siu ti: ci siu phm, ci ti l tng, khng bao gi vn ti c, tn ti theo nguyn tc kim duyt, chn p.
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 19

Ph- rt (1856-1939)

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

2.4. Tm l hc nhn vn
Do C.R-gi (1902-1987) v H.Max-lu sng lp

Nhu cu pht huy bn ng

Nhu cu c knh n

Nhu cu quan h XH Nhu cu an ton Nhu cu sinh l c bn

H.Max-lu
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 20

Thp nhu cu
Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

2.5. Tm l hc nhn thc

J. Piaget (1896-1980) ng gp cho ngnh TLH gn 180

cng trnh khoa hc, trong 135 cng trnh c cng b. Brun nghin cu tm l, nhn thc con ngi trong mi quan h vi mi trng- c th- no b.

J.Piaget

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

21

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

2.6. Tm l hc hot ng
L.X.Vgtxki (1896-1934) l ngi t nn mng cho

vic xy dng nn TLH hot ng. A.N.Lonchiev (1903-1979) lm r cu trc tm l, to nn thuyt hot ng trong TLH. X.L.Rubinstin (1902-1960) A.R.Luria (1902-1977)

Vgtxki
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 22 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

3. i tng, nhim v ca TLH 3.1. i tng nghin cu L cc hin tng tm l, do th gii khch quan tc ng vo no ngi sinh ra, gi chung l cc hot ng tm l.
HO T NG TM L

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

23

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

3. i tng, nhim v ca TLH 3.2. Nhim v ca TLH: Nghin cu Nhng yu t khch quan, ch quan no to ra tm l ngi C ch hnh thnh, biu hin ca hot ng TL TL ca con ngi hot ng nh th no? Chc nng, vai tr ca TL i vi hot ng ca con ngi Bn cht ca hot ng TL c v mt s lng v cht lng Pht hin cc quy lut hnh thnh, pht trin TL Tm ra c ch ca cc hin tng TL
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 24 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

II. Bn cht- chc nng- phn loi cc hin tng TL 1. Khi nim tm l ngi Tm l ngi l s phn nh hin thc khch quan vo no ngi thng qua ch th. Tm l ngi c bn cht x hilch s.
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 25 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

2. Bn cht ca tm l ngi 2.1.TL l s phn nh hin thc khch quan vo no ngi thng qua ch th. Phn nh l qu trnh tc ng qua li gia h thng ny v h thng khc. Kt qu l li du vt (hnh nh). Cc loi phn nh: Phn nh c hc Phn nh phn ng ho hc Phn nh sinh l (ng thc vt)

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

26

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

2. Bn cht ca tm l ngi (tip) Phn nh TL l mt loi phn nh c bit

Hi n th c khch quan

Tc ng

Con ng i H th n kinh B no ng i

T ch c cao nh t c a v t ch t
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 27 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

 Phn nh TL to ra hnh nh TL (bn sao chp, bn chp) v th gii. Song hnh nh TL khc xa v cht vi hnh nh c hc, vt l, sinh hc. Hnh nh TL mang tnh sinh ng, sng to

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

28

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

 Hnh nh TL mang tnh ch th, mang m mu sc c nhn

i, c gi xinh qu

Bnh th ng thi

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

29

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

 Tnh ch th trong phn nh TL Cng hin thc khch quan tc ng vo cc ch th khc nhau xut hin hnh nh TL vi nhng mc , sc thi khc nhau. Cng hin thc khch quan tc ng vo 1 ch th nhng thi im khc nhau, hon cnh, trng thi khc nhau sc thi khc nhau. Chnh ch th mang hnh nh TL l ngi cm nhn, cm nghim v th hin n r nht.

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

30

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

KT LUN S PHM
Gn lin ni dung bi ging vi thc t i sng T chc cho hc sinh tham quan, i thc t S dng dng trc quan phong ph Trong dy hc, gio dc phi ch nguyn tc st i tng
31 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

2.2. Bn cht x hi ca tm l ngi TL ngi c ngun gc x hi TL ngi c ny sinh t x hi loi ngi TL ngi l sn phm ca hot ng v giao tip ca con ngi trong mi quan h x hi TL ca mi c nhn l kt qu ca qu trnh lnh hi nhng kinh nghim x hi, nn vn ho x hi (vui chi, hc tp, lao ng, cng tc x hi) TL ngi lun lun thay i cng vi s thay i ca x hi loi ngi

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

32

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

3. Chc nng ca tm l TL gip con ngi nh hng khi bt u hot ng TL l ng lc thc y hnh ng, hot ng

TL iu khin, kim tra qu trnh hot ng TL gip con ngi iu chnh hot ng
Chng I. Tm l h c l m t khoa h c 33 Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

4. Phn loi hin tng tm l 4.1. Cch phn loi ph bin trong cc ti liu TLH Mi quan h gia cc hin tng TL

TM L

Cc qu trnh tm l

Cc tr ng thi tm l

Cc thu c tnh tm l

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

34

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

4.2. C th phn loi hin tng TL thnh: Cc hin tng TL c thc Cc hin tng TL cha c thc 4.3. Ngi ta cn phn bit hin tng TL thnh: Hin tng TL sng ng Hin tng TL tim tng 4.4. C th phn bit hin tng TL ca c nhn vi hin tng TL x hi

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

35

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

III. Cc nguyn tc v phng php nghin cu tm l 1. Cc nguyn tc phng php lun ca TLH khoa hc 1.1. Nguyn tc quyt nh lut duy vt bin chng 1.2. Nguyn tc thng nht TL, thc, nhn cch vi hot ng 1.3. Nguyn tc nghin cu cc hin tng TL trong mi quan h vi cc hin tng TL khc 1.4. Nguyn tc nghin cu TL phi c th

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

36

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN

2. Cc phng php nghin cu Phng php quan st Phng php thc nghim Phng php test (trc nghim) Phng php m thoi (tr chuyn) Phng php iu tra Phng php phn tch sn phm ca hot ng Phng php nghin cu tiu s c nhn

Chng I. Tm l h c l m t khoa h c

37

Nguy n Xun Long- HNN- HQGHN