You are on page 1of 38

GII THIU V HC PHN

L LUN
NH NC & PHP LUT

Ti liu hc tp

TI LIU BT BUC
Gio trnh L lun nh nc v php lut Khoa Lut kinh t HKT

TI LIU THAM KHO


Sch: GT L lun NN & PL HLut H Ni hoc i hc quc gia H Ni Tp bi ging L lun v nh nc, L lun v php lut H Lut TpHCM Cc VBQPPL hin hnh

nh gi hc phn
Qu trnh 30%
Cch tnh im qu trnh do ging vin quy nh v ph bin cho sinh vin t u t hc. Ti thiu l bi kim tra ti lp (SV c thng bo trc v thi im lm kim tra v c php s dng ti liu)

Thi kt thc hc phn 70% - Thi vit, c php s dng ti liu.

L LUN CHUNG
V NH NC
Nhn thc chung v nh nc Chc nng v kiu nh nc Hnh thc nh nc B my nh nc

Ngun gc hnh thnh nh nc


Cc quan im Quan im ca nh nc ta

Khi nim du hiu


Nh nc l t chc c bit ca quyn lc chnh tr, l b my do giai cp thng tr lp ra duy tr vic thng tr v kinh t, chnh tr v t tng i vi ton b x hi. Nhng du hiu c trng ca nh nc:
Thit lp quyn lc cng Nm gi ch quyn quc gia Phn b qun l dn c theo lnh th Ban hnh v qun l x hi bng php lut nh v thu cc loi thu

Bn cht ca nh nc
Tnh giai cp Tnh x hi

CHC NNG CA NH NC
Khi nim chc nng nh nc Phn loi chc nng nh nc

Khi nim
Chc nng ca nh nc l cc phng din hot ng ch yu ca nh nc nhm thc hin cc nhim v ca nh nc

Phn loi chc nng ca nh nc


Cn c vo cch thc thc hin quyn lc: chc nng lp php, chc nng hnh php, chc nng t php. Cn c vo vai tr v tr: chc nng c bn, cha nng khng c bn. Cn c v thi gian: Chc nng lu di, ch nng tm thi. Cn c vo phm vi hot ng: Chc nng i ni, chc nng i ngoi

KIU NH NC
Khi nim kiu nh nc Phn loi kiu nh nc

Khi nim
Kiu nh nc l tng th nhng dc im c bn ca nh nc th hin bn cht giai cp, vai tr x hi, nhng iu kin pht sinh, tn ti v pht trin ca nh nc trong mt hnh thi kinh t x hi nht nh.

Cc kiu nh nc trong lch s


Kiu nh nc ch n Kiu nh nc phong kin Kiu nh nc t sn Kiu nh nc x hi ch ngha

HNH THC NH NC
Khi nim hnh thc nh nc Hnh thc chnh th Hnh thc cu trc Ch chnh tr

Khi nim
Hnh thc nh nc l cch thc t chc quyn lc nh nc v nhng phng thc thc hin quyn lc nh nc.

Hnh thc chnh th


L cch t chc v trnh t hnh thnh cc c quan quyn lc ti cao ca nh nc v xc lp nhng mi quan h c bn gia cc c quan vi nhau.

Phn loi: Chnh th qun ch


Qun ch tuyt i Qun ch hn ch

Chnh th cng ha
Cng ha hn ch (cng ha qu tc) Cng ha m rng (cng ha dn ch)

Hnh thc cu trc


L s cu to nh nc thnh cc n v hnh chnh lnh th v xc lp cc mi quan h qua li gia chng vi nhau, gia trung ng vi a phng. Phn loi:
Nh nc c cu trc n nht Nh nc c cu trc lin bang

Ch chnh tr
L cc phng thc, th on m cc c quan nh nc s dng thc hin quyn lc nh nc. Phn loi:
Phng php dn ch Phng php phi dn ch

B MY NH NC
Khi nim b my nh nc Phn loi cc c quan nh nc

B my nh nc
L h thng c quan nh nc t trung ng xung a phng c t chc theo nhng nguyn tc chung thng nht, to thnh c ch ng b thc hin cc chc nng v nhim v ca nh nc.

Khi nim c quan nh nc


L mt b phn cu thnh ca b my nh nc. L t chc hnh thnh v hot ng trn c s php lut, thc hin chc nng v nhim v ca nh nc trn c s quyn lc nh nc. c im
L t chc cng quyn Thm quyn c gii hn mang tnh php l Hnh thc v phng thc hot ng ring do lut nh Hot ng trong phm vi thm quyn v chu trch nhm trong phm vi

Phn loi c quan nh nc


Nguyn th quc gia Ngh vin Chnh ph Ta n

L LUN CHUNG V PHP LuT


Nhn thc chung v php lut Chc nng v vai tr ca php lut Kiu v hnh thc php lut

Khi nim
Php lut l h thng quy tc x s c tnh bt buc chung, do nh nc ban hnh v m bo thc hin, th hin ch ca giai cp thng tr v l nhn t c bn iu chnh cc quan h x hi

Ngun gc ca php lut


Tin kinh t Tin x hi

Bn cht ca php lut


Php lut l hin tng x hi mang tnh: Giai cp X hi M Dn tc

Nhng c trng ca php lut


Php lut
L h thng quy tc x s c tnh bt buc chung Th hin ch ca nh nc Do c quan nh nc c thm quyn ban hnh hoc tha nhn Th hin di mt hnh thc nht nh c m bo thc hin bng sc mnh cng ch ca nh nc

Mi quan h gia php lut v cc hin tng x hi khc


Php lut lut c mi quan h vi: Kinh t. Chnh tr Nh nc o c

Kiu php lut


L tng th nhng du hiu c bn,c th ca php lut, th hin tnh giai cp, tnh x hi ca php lut v nhng iu kin tn ti, pht trin trong mt hnh thi kinh t x hi nht nh Phn loi
Kiu php lut chim hu n l Kiu php lut phong kin Kiu php lut t sn Kiu php lut x hi ch ngha

Chc nng ca php lut


Php lut c chc nng iu chnh cc quan h x hi Gio dc Bo v

10

Vai tr ca php lut


Php lut l Cng c qun l ca nh nc Cng c php l ca cc ch th php lut

Hnh thc php lut


L biu hin bn ngoi ca php lut; l phng thc tn ti, biu hin ni dung ca php lut; l hnh thc vt cht m thng qua mi ngi c th nhn thc c php lut Cc quan im khc nhau v hnh thc php lut.

Ngun ca php lut


Nhn thc chung v ngun ca php lut Phn loi ngun ca php lut
Tp qun php Tin l php Vn bn quy phm php lut

11

H THNG VN BN QUY PHM PHP LUT


Nhn thc chung v Hnh thc php lut - VBQPPL H thng VBQPPL Hiu lc ca VBQPPPL

Hnh thc php lut


Cc hnh thc php lut
Tp qu php Tin l php Vn bn quy phm php lut

Hnh thc ca php lut Vit Nam

Vn bn quy phm php lut


L vn bn do c quan nh nc c thm quyn ban hnh, sa i hay hy b theo th tc lut nh, cha ng quy phm php lut nhm iu chnh cc quan h x hi v c p dng nhiu ln trong thc t.

c im:
L hnh thc c bn Do c quan nh nc c thm quyn ban hnh Cha ng quy phm php lut C tn gi, ni dung, trnh t ban hnh theo lut nh

12

Phn bit
VBQPPL Khi nim Ni dung cha ng quy tc x s chung p dng nhiu ln Ch th chung VBADQPPL Khi nim Ni dung cha ng quy tc x s c th p dng mt ln Ch th xc nh r

Nguyn tc ban hnh VBQPPL


Vn bn QPPL khi ban hnh cn m bo cc nguyn tc:
m bo tnh hp hin, hp php v tnh thng nht Tun th thm quyn, hnh thc, trnh t, th tc xy dng v ban hnh m bo tnh cng khai m bo tnh kh thi Khng cn tr vic thc hin iu c quc t

Trnh t ban hnh vn bn QPPL


Gm cc giai on:
1. Lp chng trnh 2. Son tho, tho lun s b, ly kin 3. C quan c thm quyn tho lun, tip thu, chnh l, thng qua. 4. Cng b

13

H thng vn bn QPPL
Hin php, lut, ngh quyt ca Quc hi Php lnh, ngh quyt ca UBTVQH Lnh, quyt nh ca Ch tch nc Ngh nh ca Chnh ph Quyt nh ca Th tng chnh ph Ngh quyt ca HTP TANDTC, thng t ca Chnh n TANDTC Thng t ca B trng, Th trng c quan ngang b Quyt nh ca Tng kim ton Ngh quyt lin tch gia VBTVQH hoc gia Chnh ph vi c quan TW ca t chc chnh tr - x hi Thng t lin tch gia Chnh n TANDTC vi Vin trng VKSNDTC; gia B trng (Th trng) vi CA TANDTC, VT VKSNDTC

Cch phn chia trong h thng


Vn bn lut

Vn bn di lut

Hiu lc ca vn bn QPPL
L gii hn tc ng v thi gian, khng gian v i tng tc ng ca vn bn QPPL i vi x hi. Gm hiu lc v thi gian, khng gian v i tng tc ng

14

Hiu lc v thi gian


L gii hn tc ng v thi gian ca VBQPPL. Cch xc nh Nguyn tc bt hi t trong xy dng v p dng php lut

Hiu lc v khng gian


L gii hn tc ng v khng gian ca vn bn QPPL Cch xc nh

Hiu lc theo i tng


L s tc ng ca vn bn QPPL n nhng ch th xc nh trong x hi Cch xc nh

15

QUY PHM PHP LUT


Khi nim c im Phn loi quy phm php lut Cu trc ca quy phm php lut Cc thc th hin quy phm php lut

Khi nim c im
Quy phm php lut l quy tc x s c tnh bt buc chung, c biu th di nhng hnh thc nht nh, do nh nc ban hnh v m bo thc hin iu chnh cc quan h x hi theo nhng nh hng nh t c nhng mc ch nht nh

Quy phm php lut c c im:


L quy tc hnh vi L tiu chun xc nh gii hn v nh gi Th hin di hnh thc xc nh Do c quan nh nc c thm quyn ban hnh Ni dung ch ng quyn v ngha v php l C tnh h thng

Phn loi quy phm php lut


Cn c vo i tng v phng php iu chnh: quy phm dn s, quy phm hnh chnh, quy phm hnh s Cn c vo ni dung quy phm: quy phm nh ngha, quy phm iu chnh, quy phm bo v Cn c vo hnh thc mnh lnh ca quy nh: quy phm cm on, quy phm cho php, quy phm bt buc Cn c vo quy nh v ni dung, tc dng ca quy phm: quy phm ni dung, quy phm hnh thc

16

Cu trc ca quy phm php lut


Quy phm php lut iu chnh c cu trc gm: Gi nh Quy nh Ch ti

Gi nh ca QPPL
L b phn khng th thiu ca QPPL, nu ln phm vi tc ng ca QPPL, tc l xc nh nhng trng hp, hon cnh, iu kin, ch th s phi chu s tc ng ca QPPL .

Quy nh ca QPPL
L b phn quan trng ca QPPL nu ln cch x s m nh lm lut cho php hoc bt buc ch th phi thc hin khi vo mt trong cc tnh hung gi nh.

17

Ch ti ca QPPL
L b phn ca QPPL nu ln nhng bin php tc ng gy hu qu php l bt li m nh nc d kin p dng i vi ch th khng thc hin quy nh khi vo tnh hung gi nh.

Phng thc th hin QPPL


Phng thc th hin trc tip Phng thc vin dn Phng thc th hin mu

Vi vn khc
Mi quan h gia quy phm php lut vi iu lut Mi quan h v cch th hin cc b phn ca QPPL.

18

H THNG PHP LUT


Nhn thc chung v h thng php lut Tiu chun c bn xc nh H thng ha php lut Cc ngnh lut trong HTPL Vit Nam

Khi nim HTPL


L tng th cc quy phm php lut c mi lin h ni ti thng nht, c phn nh thnh cc ch nh lut, ngnh lut v c th hin trong cc vn bn do nh nc ban hnh theo th tc v hnh thc nht nh.

Cu thnh ca h thng php lut


H thng cu trc
Quy phm php lut Ch nh lut Ngnh lut

H thng vn bn quy phm php lut

19

Tiu chun
Xc nh mc hon thin ca mt h thng php lut:
Tnh ton din Tnh ng b Tnh ph hp Trnh k thut php l

H thng ha php lut


Khi nim h thng ha php lut Cc hnh thc h thng ha php lut
Tp hp ha Php in ha

Cc ngnh lut trong h thng php lut Vit Nam


Ngnh Ngnh Ngnh Ngnh Ngnh Ngnh Ngnh Ngnh Ngnh Ngnh Ngnh lut hin php lut hnh chnh lut hnh s lut dn s lut lao ng lut kinh t lut ti chnh lut t ai lut hn nhn & gia nh lut t tng dn s lut t tng hnh s

20

THC PHP LUT


Khi nim thc php lut Cu trc ca thc php lut Phn loi thc php lut MQH gia thc php lut v php lut

thc php lut


L tng th nhng hc thuyt, t tng, quan im, quan nim, tnh cm ca con ngi (c nhn, giai cp, tng lp) th hin thi , s nh gi ca h i vi php lut hin hnh, php lut quan v php lut cn phi phi c. V tnh hp php hay khng hp php trong hnh vi x x ca con ngi, cng nh trong t chc v hot ng ca cc CQNN, t chc XH. thc php lut: Chu s quy nh ca tn ti x hi Mang tnh giai cp

Cu trc ca thc php lut


thc php lut bao gm H t tng php lut Tm l php lut

21

Phn loi thc php lut


Da vo mc nhn thc c: thc php lut thng thng v thc php lut l lun Da vo ch th c: thc php lut c nhn, thc php lut nhm v thc php lut x hi

Mi quan h gia thc php lut v php lut


thc php lut l tin t tng trc tip xy dng v hon thin h thng php lut. thc php lut l nhn t thc y vic thc hin php lut trong i sng. thc php lut l c s cho vic p dng ng n cc quy phm php lut. Php lut l c s cng c, pht trin, nng cao thc php lut.

Gio dc thc php lut


Mc ch ca vic gio dc thc php lut Cc bin php gio dc thc php lut

22

QUAN H PHP LUT


Khi nim c im Cu thnh ca quan h php lut Cn c lm pht sinh thay i chm dt QHPL

Khi nim c im
Quan h php lut l quan h x hi c iu chnh bi php lut Quan h php lut:
Phn nh ch ca nh nc Xut hin trn c s php lut Ni dung cu thnh bi quyn v ngha v php l c m bo bi cng ch nh nc

Cu thnh ca quan h php lut


Ch th ca quan h php lut Ni dung ca quan h php lut Khch th ca quann h php lut

23

Ch th ca quan h php lut


L cc bn tham gia vo quan h php lut, hng quyn v lm ngha v theo quy nh ca php lut. iu kin: phi c nng lc ch th, gm:
Nng lc php lut Nng lc hnh vi

Ch th ca quan h php lut


Ch th ca quan h php lut gm cc loi: C nhn Php nhn Ch th khc

Vi vn v ch th c nhn
iu kin Phn loi

24

Vi vn v ch th t chc
T chc l php nhn
Khi nim PN iu kin PN Phn loi PN

Cc t chc khc (t - h)

Ni dung ca quan h php lut


Quyn ch th: l cch x s m php lut cho php ch th c tin hnh nhm p ng li ch ca mnh. Ngha v ch th: l cch x s bt buc m ch th phi tin hnh theo quy nh ca php lut

Khch th ca quan h php lut


L nhng li ch v vt cht hoc tinh thn c th lm tha mn nhu cu ca ch th m v chng h tham gia quan h php lut

25

Cn c lm pht sinh- thay i chm dt

quan h php lut


C quy phm php lut iu chnh C ch th ph hp C xut hin s kin php l

S kin php l
L s kin xy ra trong thc t m vic xut hin hay mt i ca n c php lut gn vi vic hnh thnh thay i chm dt quan h php lut.

Phn loi s kin php l


C nhiu cch phn loi s kin php l S bin v hnh vi S kin php l lm pht sinh QHPL, S kin php l lm thay i QHPL, s kin php l lm chm dt QHPL S kin php l khng nh s kin php l ph nh S kin php l n nht s kin php l phc hp

26

THC HIN PHP LUT


Khi nim Cc hnh thc thc hin php lut p dng php lut p dng php lut tng t Gii thch php lut

Khi nim
Thc hin php lut l hot ng c mc ch nhm bin nhng quy nh ca php lut tr thnh hot ng thc t ca ch th php lut. Phn loi:
Tun th php lut Thi hnh php lut S dng php lut p dng php lut

Tun th php lut


L hnh thc thc hin php lut m trong , ch th php lut t kim ch khng tin hnh nhng vic m lut cm.

27

Thi hnh php lut


L hnh thc thc hin php lut m trong , cc ch th php lut thc hin ngha v ca mnh bng nhng hnh ng tch cc.

S dng php lut


L hnh thc thc hin php lut m trong , cc ch th php lut thc hin quyn ch th ca mnh.

p dng php lut


L hnh thc thc hin php lut m trong , nh nc thng qua cc c quan nh nc c thm quyn t chc cho cc ch th php lut thc hin php lut.

28

Cc trng hp p dng php lut


Khi cn p dng cc bin php cng ch nh nc hoc p dng cc ch ti Khi nhng quyn v ngha v php l ca ch th php lut khng t nhin pht sinh Khi xy ra cc tranh chp v quyn v ngha v gia cc ch th php lut Khi nh nc thy cn tham gia kim tra gim st

c im ca p dng php lut


p dng php lut l hot ng c: Tnh t chc quyn lc nh nc. Tnh c php lut quy nh cht ch v hnh thc, th tc. Tnh iu chnh c bit, c th i vi quan h x hi Tnh sng to

Quy trnh p dng php lut


Giai on 1: Phn tch, nh gi v vic Giai on 2: La chn QPPL gii quyt v vic v lm sng t ni dungQPPL Giai on 3: Ra quyt nh p dng php lut Giai on 4: T chc thc hin quyt nh p dng php lut.

29

Hnh thc ca hot ng p dng php lut


Hnh thc ch yu ca hot ng p dng php lut l ra vn bn p dng. Gm: Vn bn xc nh quyn v ngha v php l ca cc ch th Vn bn bo v php lut

p dng php lut tng t


l bin php p dng trong trng hp cha c quy phm php lut iu chnh quan h x hi. Gm hai loi: p dng tng t quy phm php lut p dng tng t php lut

Gii thch php lut


l vic lm sng t v mt t tng, ni dung v ngha ca cc QPPL, bo m cho s nhn thc v thc hin nghim chnh, thng nht php lut ca cc ch th php lut Phn loi gm:
Gii thch chnh thc Gii thch khng chnh thc

30

VI PHM PHP LUT


Khi nim du hiu phn loi Cu thnh ca vi phm php lut

Khi nim
Vi phm php lut l hnh vi tri php lut, c li, do ch th c nng lc chu trch nhim php l thc hin, xm hi cc quan h x hi c php lut bo v.

Du hiu ca vi phm php lut


Vi phm php lut l hnh vi: xc nh ca con ngi tri php lut cha ng li ca ngi thc hin Do ngi c nng lc chu trch nhim tin hnh

31

Phn loi vi phm php lut


Vi phm hnh s Vi phn hnh chnh Vi phm k lut Vi phm dn s

Cu thnh ca vi phm php lut


1. Mt khch quan ca vi phm php lut

2. Mt ch quan ca vi phm php lut

Cu thnh ca vi phm php lut


3. Ch ch ca vi phm php lut 4. Khch th ca vi phm php lut

32

TRCH NHIM PHP L


Khi nim trch nhim php l Phn loi trch nhim php l Truy cu trch nhm php l

Khi nim
Trch nhim php l l hu qu bt li v vt cht hoc tinh thn m nh nc buc ch th php lut c hnh vi vi phm php lut phi gnh chu; n th hin s ln n, s phn i ca nh nc, ca x hi i vi vi phm php lut v vi ngi c hnh vi vi phm php lut

c im ca trch nhim php l


C s ca trch nhim php l l vi phm php lut Th hin r thi n phn i ca nh nc i vi ch th c hnh vi vi phm php lut Lin quan mt thit n cng ch nh nc

33

Phn loi trch nhim php l


Trch nhim hnh s Trch nhim hnh chnh Trch nhim dn s Trch nhim k lut

Truy cu trch nhim php l


L vic cc c quan nh nc c thm quyn tin hnh hot ng trong phm vi chc nng, nhim v ca mnh buc cc ch th c hnh vi vi phm php lut phi gnh chu hu qu php l bt li.

Cn c truy cu trch nhim php l


C s thc tin: phi c vi phm php lut xy ra (thng qua vic xc nh c cu thnh ca VPPL) C s php l: C cc quy nh v vi phm, thm quyn ca c quan gii quyt, c trnh t th tc gii quyt, cc loi ch ti c p dng. Vic truy cu phi cn thi hiu v khng ri v trng hp min tr trch nhim

34

PHP CH
Nhn thc chung v php ch Nhng yu cu c bn ca php ch Bin php tng cng php ch

Khi nim
Php ch l mt ch c bit ca i sng chnh tr x hi, trong tt c cc ch th php lut u phi tn trng v thc hin php lut mt cch nghim minh, trit v chnh xc. Php ch c mi quan h mt thit vi php lut

Nhng bo m cn thit cho s pht trin ca php ch


Bo m v kinh t m bo v chnh tr m bo v t tng m bo v php l m bo v t chc n bo v x hi

35

Yu cu c bn ca php ch
Mt l, m bo nguyn tc thng nht trong hot ng xy dng v p dng php lut Hai l, m bo mi cng dn u nghim chnh chp hnh php lut

Vai tr ca php ch
Php ch l phng thc php lut i vo cuc sng

Bin php tng cng php ch


Tng cng xy dng h thng php lut hon chnh Tng cng cng tc t chc thc hin php lut Tng cng cng tc bo v php lut

36

IU CHNH PHP LUT


Nhn thc chung v iu chnh php lut C ch iu chnh ca php lut i vi cc QHXH Hiu qu ca php lut

iu chnh php lut


L qu trnh nh nc dng php lut tc ng ln hnh vi ca cc ch th php lut nhm t c nhng mc ch ra. Nh vy, y l hot ng:
C mc ch, c nh hng, c t chc ca nh nc Thc hin thng qua h thng phng tin v quy trnh php l

i tng v phng php iu chnh ca php lut


i tng iu chnh ca php lut l quan h x hi Phng php iu chnh ca php lut c bn l phng php mnh lnh quyn uy hoc phng php bnh ng tha thun.

37

Cc giai on v yu t ca iu chnh php lut


Giai on
Th 1: Xc lp quy phm Th 2: p dng quy phm Th 3: Ch th thc hin quyn v ngha v PL

Yu t:
Th 1: Quy ch ha cc QHXH Th 2: Hnh thnh quan h php lut tng ng Th 3: Hnh vi thc t

C ch iu chnh ca php lut i vi cc quan h x hi


C ch iu chnh ca php lut l mt h thng cc phng tin, quy trnh php l c lin h mt thit, tc ng ln cc quan h x hi ph hp vi cc mc ch, nhim v m nh nc t ra.

H thng phng tin, quy trnh php l bao gm:


Cc quy phm php lut Cc vn bn p dng php lut Cc quan h php lut Cc hnh vi thc hin quyn v ngha v php l thc php lut Trch nhim php l Php ch

38

You might also like