Professional Documents
Culture Documents
- Bn cht con ngi khng sn co ma no c hnh thanh, bc l va pht trin trong cuc sng, H cua chinh ho; L kt qu cua s tc ng qua li gia ngi vi ngi trong XH.
1
1.2. Khi nim c nhn - C nhn la mt con ngi, mt thanh vin trong XH loai ngi nhng mang nhng net c thu ring phn bit vi cc thnh vin khc trong tp th, trong cng ng. 1.3. Khi nim nhn cch - Mi c nhn co mt nhn cch ring bao gm 2 mt TN & XH. Trong o mt XH la s th hin c thu v nhn cch cua c nhn. - Nhn cch bao gm nhng phm cht va nng lc co gi tr i vi c nhn va XH, nhn cch c hnh thanh, pht trin bng con ng H va giao lu. - Nhn cch khng nht thanh bt bin nn mi cc nhn phi bit gi gn, bo v va rn luyn, bi dng nhn cch ngay cang hoan thin hn. ? Phn tch s khc nhau v khi nim con ngi, c nhn v nhn cch
2
- Con ngi sinh ra vn cha co nhn cch. Trong qu trnh sng, hot ng va giao lu (thng qua hoc tp, lao ng, vui chi, gii tri) ma mi ngi a dn lnh hi c nhng KNXH, nh o nhn cch cua ho mi c hnh thanh v pht trin.
- S pht trin nhn cch c th hin 3 mt sau: + S pht trin v th cht: biu hin s tng trng v chiu cao, cn nng, s hoan thin cc gic quan, s phi hp vn ng... + S pht trin v mt tm ly: biu hin s bin i c bn trong cc qu trnh nhn thc, xuc cm, y chi, s hnh thanh cc thuc tinh tm ly mi cua NC. + S pht trin v mt XH: biu hin thi , hnh vi ng x trong cc mi quan h XH, vic tich cc, t gic tham gia cc hot ng XH Tom li: S pht trin nhn cch la qu trnh bin i c v th cht va tinh thn, c v lng va cht cua cc mt trn. ? Nhn cch c hiu l nhng thuc tnh tm l phn nh bn cht XH ca c nhn. Vy ti sao s pht trin nhn cch li c biu hin 3 mt th cht, tm l v XH.
5
II. CC NHN T NH HNG N S HNH THNH V PHT TRIN NHN CCH 1. Vai tr ca yu t di truyn v bm sinh . 1.1. Khi nim di truyn, bm sinh
- Di truyn la s ti to tre nhng thuc tinh sinh hoc nht nh, ging vi cha me, thng qua h thng gen.
- Bm sinh la nhng thuc tinh, nhng c im sinh hoc co ngay t khi a tre mi sinh ra. - Nhng yu t c di truyn bao gm: Cu truc gii phu c th, mau da, mau toc, voc dng, th trng, cc t cht cua h thn kinh ? Phn bit s khc nhau gia yu t di truyn v yu t bm sinh
6
1.2. Vai tr ca di truyn, bm sinh ? Yu t di truyn, bm sinh c quyt nh s pht trin nhn cch c nhn khng? Ti sao khi chn HS bi dng i tuyn HS gii, nh trng thng chn nhng em c t cht tt? Ti sao trong mt s gia nh lin tc xut hin nhiu ngi ti trong nhiu th h ni tip nhau? - Di truyn, bm sinh la tin vt cht (mm mng) cua s pht trin tm ly, nhn cch. No noi ln chiu hng, tc , nhp cua s pht trin. - Yu t di truyn, bm sinh khng quyt nh s pht trin nhn cch, nn cn chu y ung mc vai tro cua di truyn, khng nn coi nhe hoc nh gi qu cao vai tro cua nhn t nay.
8
2. Vai tr ca yu t mi trng. ? Hiu nh th no v mi trng v vai tr ca mi trng i vi s hnh thnh pht trin nhn cch? Rt ra KLSP cn thit.
2.1. Mi trng l g? - Mi trng la toan b cc yu t t nhin va XH xung quanh cn thit cho s sinh hot va pht trin cua con ngi. - Mi trng t nhin: gm khii hu, t, nc, sinh thi phc v cho hoc tp, lao ng, rn luyn sc khe, vui chi gii tri... - Mi trng XH: gm cc iu kin v kinh t, chinh tr, vn hoa - Hoan cnh la MT nh co tc ng trc tip, mnh m n s hnh thanh pht trin NC Trong o MTXH co y ngha quan trong i vi s hnh thanh pht trin nhn cch
9
2.2. Vai tr ca mi trng - S hnh thanh pht trin NC ch co th din ra trong mt mi trng nht nh. Mi trng a tc ng mnh m qu trnh hnh thanh, pht trin ng c, M, quan im, tnh cm, nhu cu, hng thu va chiu hng pht trin cua c nhn - Tinh cht va mc nh hng cua mi trng n s pht trin nhn cch tuy thuc vao lp trng, quan im, thi va nng lc ci bin MT cua c nhn. Mc noi: Hoan cnh a sng to ra con ngi trong chng mc ma con ngi a sng to ra hoan cnh.
10
Trong s tc ng qua li gia MT va NC co 2 mt cn lu y: + Tinh cht tc ng cua MT n qu trnh pht trin nhn cch + Tinh tich cc cua NC tc ng vao MT, hoan cnh nhm ci to no phc v nhu cu con ngi
Tuy vy, khng nn tuyt i ho, h thp hay phu nhn vai tro cua mi trng trong s pht trin nhn cch KLSP: Trong GD cn phi GD hoc sinh co bn lnh vng vang i vi cc tc ng cua hoan cnh, giup tre chim lnh nhng nh hng tich cc cua mi trng, tich cc tham gia vao vic ci to va XD mi trng lanh mnh.
11
? Trn c s khi nim GD hc chng I, hy nu im khc nhau c bn gia tnh cht tc ng ca GD v tnh cht tc ng ca yu t BSDT, MT ti s hnh thnh pht trin NC?
? Tm cc v d thc t chng minh vai tr ch o ca gio dc i vi s hnh thnh pht trin NC (t chc, hng dn, iu khin, iu chnh s pht trin NC) Gi : Da vo mc tiu gio dc, nh hng ca gio dc i vi nhn t BSDT, MT; cc tc ng ca gio dc i vi nhng HS c t cht tt, HS c kh khn trong hc tp, RL, HS h, nhng HS khuyt tt, tm v d chng minh.
12
- Khi nim gio dc (xem li chng I) - c trng cua qu trnh GD la tc ng t gic, co mc ich, co ND, PP, PT va do nhng ngi co trnh chuyn mn c thc hin. - GD c thc hin bi 3 lc lng NT, G, XH. Trong o gio dc cua nha trng co tc ng mnh nht n s hnh thanh va pht trin NC HS, lun gi vai tro nong ct trong s phi hp GD HS.
- GD c vai tro chu o i vi s hnh thanh va pht trin NC (t chc, hng dn, iu khin, iu chnh s pht trin NC). Th hin:
+ Thng qua vic tc ng n HS theo MT, KH, ND, PP khoa hoc ma GD a co y ngha vch ra chiu hng pht trin NC HS, t chc, ch o dn dt HS di n MT a ra.
13
+ Nhng HS co t cht tt, sng trong MT tt nhng khng c GD th khng th pht trin thanh nng lc, tai nng. Chng t GD co th em li nhng tin b ma BSDT, MT khng th to ra c.
+ Thng qua H GD li, GD a un nn, ci bin nhng net tinh cch, hanh vi, phm cht lch lc khng phu hp vi yu cu XH
+ i vi nhng tre khuyt tt, thiu nng, gio dc co chng trnh c bit giup ho bu p, phc hi nhng chc nng a mt, hoa nhp vi cuc sng cng ng.
+ Gio dc khng nhng thich ng ma con co th km ham hay thuc y cc yu t nh hng n s pht trin NC theo 1 gia tc phu hp ma BSDT, MT khng th thc hin c.
14
- GD ch t c hiu qu cao i vi s pht trin nhn cch khi pht huy c tinh tich cc, t gic cua ngi c GD. Bi ch thng qua hot ng tich cc t gic cua ngi ho ma nhn cch cua ho c hnh thanh, pht trin. - iu kin GD gi vai tro chu o i vi s pht trin NC: + Nha GD cn da trn cc t cht va pht huy trit cc t cht vn co cua con ngi . + GD cn gop phn tich cc ci to va XD MT sng lanh mnh + Cn co s i mi va tc ng ng b cua cc nhn t: MD, ND, PP, HTCTGD + Bin qu trnh gio dc thanh qu trnh t gio dc.
Tm li: GD co vai tro quan trong trong s hnh thanh pht trin nhn cch, nhng khng c nh gi qu cao vai tro cua GD ri h thp hay thu tiu vai tro cua cc nhn t khc.
15
? Gio dc c vai tr: a. Vch phng hng cho s hnh thnh v pht trin nhn cch b. Truyn li cho th h sau nhng kinh nghim x hi lch s hnh thnh v pht trin nhn cch c. Ch o i vi s hnh thnh v pht trin nhn cch d. n trc s pht trin tc ng hnh thnh v pht trin nhn cch ph hp vi yu cu ca x hi
16
4. Vai tr ca hot ng c nhn i vi s pht trin nhn cch. - Hot ng ca c nhn l nhn t quyt nh trc tip s hnh thnh v pht trin nhn cch. - Thng qua hot ng m cc nng lc, phm cht nhn cch con ngi c hnh thnh v bc l ra bn ngoi - Thng qua H, con ngi tip thu c nhng KNXH va bin thanh vn ring cua mnh, vn dng chung vao cuc sng, lam cho nhn cch ngay cang pht trin. - Thng qua H con ngi co th ci to nhng net NC ang b thoi hoa hoan thin chung theo chun mc o c XH.
- Trong qu GD con ngi lun tich cc, chu ng tip thu,
17
* H ca c nhn pht huy c vai tr quyt nh trc tip s hnh thnh v pht trin nhn cch, cc nh GD cn lu : - a hoc sinh vao nhng hot ng a dng, coi hot ng la phng tin GD c bn. - Lun thay i tnh cht H v lm phong ph ni dung, phng php, hnh thc, cch t chc hot ng sao cho li cun c nhn tch cc, t gic, sng to trong hot ng. - Cn nm c cc hot ng chu o tng thi k nht nh t chc cc hot ng cho phu hp vi c im la tui hoc sinh.
18
? Mt a tr sinh ra trong mt gia nh b m u l nhng ha s ti nng. Vy a tr y sau ny c th tr thnh ha s c khng? a. Nht nh a tr s tr thnh ha s v nhng t cht m n c tha hng s pht trin thnh nng lc b. iu cn ph thuc vo vic gio dc ca nh trng, gia nh, x hi c. Trong nhng iu kin v mi trng thun li, nht nh a tr s tr thnh ha s d. Cha th khng nh c iu g ? Tm mt s cu th, ca dao, tc ng noi v nhng yu t tc ng vao qu trnh hnh thanh, pht trin nhn cch va phn tich, nh gi, rut ra KLSP.
19
III. GIO DC V S PHT TRIN NHN CCH THEO LA TUI 1. Tre trc tui i hoc ( GD mm non ) - GD mm non oi hi PP chm soc, GD tre phi linh hot, mm deo, phu hp vi c im tm sinh ly la tui, m bo cn i gia chm soc va GD. + Chu y chm soc sc khe nh ch dinh dng, sinh hot hang ngay, to MT an toan, phong chng bnh tt + Cn GD tre qua cc H a dng phu hp vi la tui: Giao lu cm xuc (nm 1), H vi vt (nm 2,3), H vui chi (nm 4,5,6); - Phi hp cht ch vi G thng nht cch chm soc GD tre.
20
2. Hoc sinh tiu hoc - Hoc sinh tiu hoc rt hiu ng, hng hi va ham thich vn ng. - Hng thu hot ng cha bn vng, cha bit iu khin nn d b kich ng, thiu kim ch va d dn n v t chc - Do o, trong GD cn rn luyn cho cc em nng lc tp trung chu y, co y thc, co hng thu bn vng vao nhng hot ng phu hp mang li hiu qu cao. - Cn t chc cc hot ng tp th a dng giup cc em pht trin nhn cch
21
3. Hoc sinh trung hoc c s - c im pht trin tm sinh ly la tui nay la s nhy vot, din bin nhanh, khng ng u cua thi k dy th, pht dc, nn d dn n tnh trng lm ly tht thng, d b kich ng. - c im tm ly in hnh cua la tui nay la cc em co nhu cu vn ln lam ngi ln, mun t khng nh mnh, mun t lp. o l s chuyn bin c bn v l bc ngot trong s hnh thanh va pht trin nhn cch - GD hoc sinh la tui nay oi hi nha trng, gia nh va XH cn t chc li cun cc em vao cc hot ng phong phu, phu hp vi nhu cu, hng thu cua cc em nhm pht huy vai tro chu ng, tinh tich cc, c lp sng to va xy dng cc mi quan h tt ep cho hoc sinh.
22
4. Hoc sinh trung hoc ph thng: - y la giai on u cua tui thanh nin, mt s phm cht c bn cua nhn cch c hnh thanh. Th hin s pht trin tinh c lp va long khao kht t khng nh mnh, t chu trch nhim v "ci ti " cua mnh. - Cc em a t y thc c cc phm cht va nng lc, nn thng t r y chi, ngh lc quyt tm trong hoc tp va rn luyn - Nhu cu v tnh bn, tnh yu nam n cng pht trin. - Tuy nhin, giai on nay, cc yu t cua NC nh hnh cha bn vng, cha c tri nghim nhiu nn vn co hin tng bt pht, hiu thng, chu quan - GD cn t chc cuc sng, hoc tp, lao ng cho hoc sinh trong cc tp th oan kt, phi hp cht ch gia GD nha trng, gia nh va XH s co tc dng to ln trong vic ngn chn va ci to nhng sai lm trong nhn thc va hanh vi cua hoc sinh.
23
IV. S PHM CHT NHN CCH CON NGI VIT NAM CN GI GN V PHT HUY ( t nghin cu) -
Hiu hoc
- Hiu tho
CU HI THO LUN
K hoch gio dc hoc sinh ph thng v nhng phm cht truyn thng tt ep trong nhn cch con ngi VN: - Mc tiu: + Hs hiu c nhng nhng biu hin c th v nhng phm cht truyn thng tt ep cua con ngi VN
Bng kin thc gio dc hoc, anh (ch) hay phn tich quan im cua Chu Tch H Chi Minh cu th sau:
27
- H thng GD cua mt nc la toan b cc c quan chuyn trch vic GD, T thanh thiu nin va cng dn nc o. Nhng c quan nay lin kt cht ch vi nhau hp thanh mt h thng hoan chnh va cn i nm trong h thng XH, c xy dng theo nhng nguyn tc nht nh v t chc vic GD va T, nhm m bo thc hin chinh sch cua quc gia trong lnh vc GD quc dn. - H thng GD bao gm 2 h thng ln: H thng nha trng va h thng GD ngoai nha trng.
28
+ H thng nha trng: Gm cc bc hoc t thp n cao, c sp xp theo mt trnh t nht nh.
+ H thng GD ngoai nha trng: Gm cc c quan vn hoa gio dc, c quan nghin cu KHGD
Trong o h thng nha trng la n v cu truc c bn, gi vai tro chu o cua h thng GD.
29
30
- Nhng yu t KT - XH c bn trong va ngoai nc co nh hng n s pht trin h thng GD hin nay la:
+ Cuc cch mng khoa hoc cng ngh pht trin nhy vot ang chuyn nn KT th gii t KT CN sang nn KT tri thc. + Xu th toan cu hoa dn n qu trnh hp tc, giao lu vn hoa, gio dc trn c s duy tr va bo tn cc gi tr truyn thng va bn sc vn hoa dn tc.
+ Ci cch va i mi GD ang din ra trn qui m toan cu hng n vic xy dng mt XH hoc tp.
31
- H thng GD phi phu hp vi trnh pht trin kinh t, vn hoa, khoa hoc cua t nc va p ng tt mc tiu chin lc pht trin theo giai on cua quc gia.
- m bo tinh nh hng chinh tr va s qun ly nha nc v gio dc. - m bo tinh mm deo, tinh lin tc, lin thng nhm p ng nhu cu hoc tp sut i cua moi cng dn.
32
CU HI 1. Gio dc chinh quy c thc hin nhng c s gio dc nao? GD thng xuyn c thc hin nhng c s GD nao? 2. GD chinh quy va GD thng xuyn khc nhau ch nao? 3. i chiu vi khi nim chung v h thng gio dc th c cu HTGDQDVN co g mu thun khng? 4. Nu nhng nhn xet v c cu HTGDQDVN? 5. Su tm, gii thiu HTGD cua mt nc trn th gii va cho nhn xet.
34
Cu 1. Gio dc chinh quy c thc hin trong h thng nha trng cua cc cp hoc t mm non n i hoc. Trong o co 3 loi hnh nha trng: Cng lp, dn lp, t thc. Ngoai ra con co cc loi trng chuyn bit danh cho cc i tng c bit. Trng cng lp: do nha nc thanh lp, u t c s vt cht va kinh phi cho cc nhim vchi thng xuyn Trng dn lp: do cng ng dn c c s thanh lp, u t c s vt cht va m bo kinh phi hot ng
Trng t thc: do cc t chc xa hi, t chc kinh t hoc c nhn thanh lp, u t c s vt cht va m bo kinh phi hot ng bng vn ngoai ngn sch nha nc Cc loi trng chuyn bit: PTDTNT, PTDTBT, DBH; Trng chuyn, trng nng khiu; Trng danh cho ngi tan tt, khuyt tt; Trng gio dng.
35
- Gio dc thng xuyn (con c hiu la gio dc khng chinh quy hay gio dc ngoai nha trng) c thc hin cc TTGDTX huyn, tnh va cc TTHTC cp xa Ngoai ra chng trnh GDTX con c thc hin ti cc c s gio dc ph thng, c s gio dc ngh nghip, c s gio dc H va qua cc phng tin thng tin i chung. Cc hnh thc thc hin chng trnh GDTX ly vn bng cua HTGDQD gm:
+ Va hoc va lam
+ Hoc t xa + T hoc co hng dn
36
Cu 2. GD chinh quy va GD thng xuyn khc nhau nhng im sau: - i tng ngi hoc: GDCQ la th h tre con i tng ngi hoc cua GDTX la nhng ngi khng hoc trong h thng GD nha trng v ho cha c vao hoc a ra khi h thng GD nha trng. Ho la nhng ngi lao ng, ngi ln va cc b phn dn c khc. - C cu cua GDCQ c phn thanh 4 cp hoc va c cp vn bng, chng ch tng ng con GDTX khng chia thanh cp hoc va vn bng tng ng nh GDCQ. GDTX c thc hin theo nguyn tc: cn g hoc ny, hoc lam ngay, hoc m rng hiu bit, va hoc va lam va c cp nhng chng ch khng chinh quy khi cn thit.
37
3. i chiu vi khi nim chung v h thng gio dc th c cu HTGDQDVN co g mu thun khng? i chiu vi khi nim chung v h thng gio dc th c cu HTGDQDVN khng co g mu thun.
- HTGDQDVN cng bao gm toan b cc c quan chuyn trch vic GD, T thanh thiu nin va cng dn VN.
- HTGDQDVN cng bao gm 2 h thng ln: H thng GD nha trng va h thng GD ngoai nha trng. Trong o h thng nha trng la n v cu truc c bn, gi vai tro chu o cua h thng GD.
38
- Phu hp vi nguyn tc gio dc cho moi ngi, moi ngi i hoc va hoc sut i, tng bc xy dng XH hoc tp.
- Mang tinh hoan chnh, tng t nh m hnh c cu cp hoc hin i trn th gii, to iu kin thun li cho qu trnh hi nhp quc t.
39
41
NHN XT CHUNG
42
43
+ Tng cng mi quan h gia cc nha trng trong phm vi quc gia, quc t vi nhiu hnh thc. + Nha trng gn lin vi cc c nhn va khng con hn ch v khng gian va thi gian. c. H thng gio dc c tnh lin thng cao - Lin thng nhm bo m tinh phn hoa - Lin thng vi th trng lao ng qua h thng trng ngh.
44
- Xy dng mt h thng GD m, linh hot, phu hp vi vic xy dng mt XH hoc tp, hoc tp sut i cho tt c moi ngi. - H thng GD nhm thc hin mc tiu nng cao dn tri, ao to nhn lc, bi dng nhn tai gn vi pht trin kinh t XH va nghin cu khoa hoc, sn xut gn vi T.
- Xy dng mt h thng GD a dng v loi hnh va phng thc, nng ng, linh hot mm deo, cht lng va lin thng.
- Xy dng mt h thng GD k tha c nhng yu t truyn thng, kt hp vi tinh hoa cua cc m hnh tin tin trn TG. - C cu h thng GD co cu truc hai hoa va tng i n nh, d dang cho phn cp qun ly, nng cao tinh t chu, t chu trch nhim. - C cu li h thng GD bo m tinh cng bng va tinh bnh ng gia cc loi hnh nha trng va phng thc T.
45
46