You are on page 1of 16

Trch nhi m x h i c a doanh nghi p -CSR: m t s v n l lu n v yu c u i m i trong qu n l nh n c i v i CSR Vi t Nam

Nguy n nh Cung Lu Minh c

Th i gian g n y, d lu n ang quan tm ch t ch v b c xc v vi ph m o

i v i hng lo t m c ng sai

c kinh doanh, xm h i mi tr ng v s c kh e con ng i Vi t Nam. S

nghim tr ng; i n hnh l v s a nhi m melamine c a Trung Qu c v v x tr c ti p ch t th i khng qua x l ra sng Th V i c a cng ty Vedan trong nh ng v vi c trn l r rng. Tuy nhin, nghi p ang ho t l i c ti n. M t cng ty c n ph i lm nh ng g nn quy nh trch nhi m c a doanh nghi p y c th nm c c x h i nh gi l m t cng no th h p l? V ph i chng ty t t v pht tri n b n v ng? Trch nhi m c a c quan qu n l nh n c t i u? Lu t ng i tiu dng ti n c a mnh cc n c ang pht tri n nh Vi t Nam c qu t quy n l c, d b t n v s d ng h t cc quy n v phng b o v nh ng l i ch chnh ng c a h ? Nh m gp ph n gi i p cc kinh nghi m qu c t trong lnh v c ny v i u t ng i m t v i nh ng v n chng ta i v i x h i v hng ngn doanh

ng khc, bi ton v Trch nhi m x h i c a doanh nghi p (CSR)

t ra v c n c th o lu n nghim tc c v m t l lu n chnh sch v th c

thng, ho c h cng khng th c c cu h i trn, chng ti ti p c n t gc suy ngh r ng cc n n kinh t pht tri n chng ta tham kh o.

g p ph i ngy hm nay, do nh ng cu c tranh lu n v gi i php c a h r t ng K t khi xu t hi n khi ni m Trch nhi m x h i c a doanh nghi p (corporate social responsibility- CSR) l n u tin vo nm 1953, ch ny gy ra cu c tranh lu n si n i gi a hai tr ng phi qu n tr i di n v a bn trong qu n tr cng

ty; trn bnh di n l n hn, y l s tranh ch p gi a ch ngha t b n t do (b o th , cnh h u) v ch ngha t b n x h i (dn ch , cnh t ). N i dung chnh c a cu c tranh lu n xoay quanh hai v n then ch t trong CSR l: (i) b n ch t c a doanh nghi p hi n i, v (ii) m i quan h ba bn: doanh nghi p- x h i- nh n c.
1

1. Cu c tranh lu n v CSR i di n n i b t nh t cho ch thuy t qu n tr i di n l Milton Friedman [6]. Trong m t bi bo vi t cho t New York Times thng 9/1970, ng nu r: Doanh nghi p ch c m t trch nhi m duy nh t l t i a ha l i nhu n, gia tng gi tr c ng, ng i qu n l doanh nghi p (thnh vin h i nh ng ng i ho c c thu i di n cho ch s h u/ c ng ng qu n tr v ban gim ng ra qu n l cng ty. H ng, c) l trong khun kh lu t chi c a th tr ng l c nh tranh trung th c v cng b ng. Theo cb u

d n d t cng ty theo cch m cc c o c ph bi n.

ng mu n, a ph n l lm ra chnh l b n ch t v- l i lm i di n. Do , n u

l i nhu n cng nhi u cng t t,

ng th i tun th cc quy t c x h i c b n v n c

th hi n trong lu t v cc nguyn t c iv ic

nhu n (for-profit) c a doanh nghi p v ng i qu n l doanh nghi p ch c trch nhi m ng l ng i ch s h u cng ty l a ch n h ng i qu n l cng ty mu n, anh ta c ton quy n th c hi n cc trch nhi m x h i

d a trn nh n th c v tnh c m c a ring mnh v b ng th i gian v ti n b c c a c nhn, nhng khng c s d ng ngu n l c c a cng ty v nhn danh cng ty, n u khng c c ng y thc lm vi c . o c v n ch c con ng i m i nh n th c s vi c ngTh hai, cng ty v n l m t ch th v tri v gic do con ng i t o ra; do cng ty khng th t nh n th c v gnh vc ngha v sai. Hn n a, cc trch nhi m x h i thu c lnh v c c a nh n c, l ch th cung c p cc d ch v cng, v l i ch cng c ng v phi l i nhu n. Ch c nh n c m i c thng tin quy t nh ng n trong vi c phn b cc ngu n l c m t cch hi u qu . m b o s phn b c cng b ng v c ki m V c u trc tam quy n phn l p c. B i v ch c t ng c nhn con ng i m i c lng tm

sot. Trch nhi m c a doanh nghi p l t o ra gi tr gia tng, pht tri n cng ngh (b i v doanh nghi p l ch th v- l i nhu n duy nh t trong x h i), em l i l i nhu n, t o ra vi c lm v thu nh p cho ng i lao thu ng. Trch nhi m chnh c a doanh nghi p i v i nh n c l ng gp thu . V trch nhi m c a nh n c l lm sao s d ng ti n hi u qu nh t v l i ch cng c ng. Nh v y, n u doanh nghi p cng th c hi n nh vi c chi tiu kho n thu ra sao. Ng i qu n l doanh i di n cho l i ch cc trch nhi m x h i th s c s trng l p v doanh nghi p s tr thnh ng i v a ng thu , v a quy t c ac ng.
2

nghi p khi y s tr thnh m t nhn vin cng v hn l m t ng i

M t khc, k c khi m t ng i qu n l doanh nghi p c s d ng ngu n l c c a cng ty khng c g th c hi n trch nhi m x h i d a trn phn on ch quan c a mnh, th m b o r ng quy t nh c a anh ta l sng su t v ng ng c lm n cho m c tiu i di n v g i

x h i cu i cng, v anh ta khng ph i l m t chuyn gia v x h i, m l m t chuyn gia v qu n l v kinh doanh v l l do anh ta c c x h i, cc c g m ni m tin trong vi c qu n l doanh nghi p. Do , n u mu n th c hi n trch nhi m ng c th lm v i t cch c nhn, t nguy n v tch bi t v i cng ty ng khc) m khng nn thng qua cng ty v nh ng i CSR cho r ng cc chng trnh c a o c gi , (v n c s h u c a c cc c ng i qu n l cng ty. T quan i m ny, tr ng phi ph n doanh nghi p l y tn trch nhi m x h i ch l nh ng chng trnh PR

m th c ch t m c tiu cu i cng v n l v- l i nhu n c a doanh nghi p m thi. Nh ng ng i ng h CSR khng bc b ton b nh ng l p lu n trn. Nhng h a ra m t l p lu n khc cng h t s c thuy t ph c l b n thn cng ty khi i vo ho t ng l m t ch th c a x h i, s d ng ngu n l c c a x h i v mi tr ng, do c th tc ng tiu c c t i x h i v mi tr ng. V v y, doanh nghi p ph i c th c ng t ho t ng s n xu t kinh doanh c a mnh v c trch nhi m v i iM s d ng trong chi n tranh c da cam [5]. C th v nh ng tc

chnh hnh vi c a mnh tr c x h i. Henry Mintzberg l y v d cng ty Dow Chemicals quy t Vi t Nam, nh bn ch t Napalm cho qun l i h u qu n ng n cho hng tri u n n nhn ch t

ni b n ch t c a doanh nghi p khng th ch v- l i nhu n m doanh nghi p ngay t u ng vai tr c a m t cng dn trong x h i v i t t c ngha v v quy n l i thch h p c a mnh trong . Chnh khi ni m cng dn doanh nghi p (corporate citizenship) ra i trong tro lu CSR ny. ng duy p l i chi ph x h i, cng nh tr ti n cho cc d ch v cng Th c v y, n u ch nhn nh n n gi n khi cho r ng doanh nghi p ho t nh t v- l i nhu n v b

m doanh nghi p h ng l i thng qua vi c ng thu , chng ta s th y nh ng nhi m mi tr ng v chi ph x h i m doanh nghi p gy ra c th l n hn r t nhi u l n l i ch m cng ty ny mang l i t ti n thu hay t o vi c lm (nh tr ng h p cng ty Vedan). Doanh nghi p khng th ku g i s trung tnh c a mnh. T t c s ki n c a doanh nghi p nh khai trng dng s n ph m m i, nhnh. u ko theo nh ng h qu x h i nh t
3

t m t nh my, ng c a m t chi nh. Do , khng th tch r i hon

ton gi a tnh ch t kinh t v x h i khi nhn nh n b n ch t v ho t nghi p.

ng c a doanh

V ng i qu n l v i t cch l ng i thc qu n doanh nghi p c n th c hi n cc trch nhi m x h i c a doanh nghi p v ngha v v l i ch c a chnh doanh nghi p mnh. Trch nhi m c a h khng ph i l vi c quy t thnh vin y nh i u g t t hay x u cho x h i, i doanh nghi p nh m t o c (v n khng ph i m l p ng nh ng i u m x h i mong mu n v trng

trong . CSR chnh l l c c n cu i cng gip gi doanh nghi p y b ng cc quy nh php lu t), b qun nh ng tc

khng i qu v l i ch kinh t m vi ph m cc chu n m c lc no cng c th hi n ng tiu c c c a mnh n cc thnh ph n khc trong x h i.

Doanh nghi p th c hi n trch nhi m x h i cn v l i ch tng tr ng v pht tri n b n v ng c a chnh mnh. i u tra c a Bowman & Haire t nm 1973 cho th y nhm cc cng ty cam k t v i CSR c t l l i nhu n trn v n (ROE) cao hn cc cng ty khc (14.7% so v i 10.2%). Khc v i m hnh cng ty gia nh tr c kia, doanh nghi p hi n i th ng l cc cng ty c ph n i chng, ho t ng a ngnh ngh , a qu c gia. Do , ngy nay doanh nghi p khng ch ho t tr ng ch ng khon), m cn ch u tc ng i tiu dng v nh o ti p c, lao ng trong mi tr ng n

nh t c gim st b i cc c ch th tr ng thu n ty kinh t (gi c , c nh tranh, th ng c a cc c ch x h i- chnh tr - mi ng qua l i v i nhau. Th c t cho th y n cc tiu ch thnh tch c a cng ty v nh tiu dng hay u t c a tr ng. ng ch , hai h th ng ny c s tc u t ngy cng tnh

ng, mi tr ng, x h i trong cc quy t

mnh. Hn th n a, khng ch lin quan

n tnh c nh tranh, CSR cn lin quan tr c v c a t p on Enron, cng ty ki m

n tnh b n v ng c a cng ty. Nh ng v

ton Arthur Anderson, ho c ngay v cc cy xng gian l n b rt gi y php l nh ng minh ch ng r nt nh t cho th y r ng thi u CSR, doanh nghi p s t lo i mnh ra kh i th tr ng v c ng ng doanh nghi p.

2. Phong tro CSR cc n c pht tri n


CSR tr thnh m t phong tro th c th v tr ng thnh, pht tri n r ng kh p th gi i. N u chng ta tra c u cc c m t (cha k cc c m t v CSR c g c trch nhi m x h i c a doanh nghi p b ng ti ng Anh trn Google, chng ta s th y c hn 70 tri u l t tm ki m t ng n c c th ). Hng v n bi bo, nghin c u, sch,

t p ch, di n n, trang web c a cc t ch c NGOs, gi i khoa h c, doanh nghi p, t v n, bo ch v chnh ph bn v ch CSR. n ch t Ng i tiu dng t i cc n c u-M hi n nay khng ch quan tm thi n v i mi tr ng sinh thi, c ng ng, nhn

l ng s n ph m m cn coi tr ng cch th c cc cng ty lm ra s n ph m , c thn o, v lnh m nh. Nhi u phong tro b o v quy n l i ng i tiu dng v mi tr ng pht tri n r t m nh, ch ng h n nh phong tro t y chay th c ph m gy bo ph (fringe foods) nh m vo cc cng ty s n xu t (b o lao n nhanh, n c gi i kht c ga; phong tro thng m i cng b ng FairTrade m i u ki n lao ng v gi mua nguyn li u c a ng i s n xu t cc n c th

gi i th 3), phong tro t y chay s n ph m s d ng lng th, t y chay s n ph m bc l t ng tr em (nh m vo cng ty Nike, Gap), phong tro tiu dng theo lng tm Tr c p l c t x h i, h u h t cc cng ty l n ch chng trnh ho t ng a CSR vo (shopping with a conscience) ng c a mnh m t cch nghim tc. Hng nghn chng trnh

c th c hi n nh ti t ki m nng l ng, gi m kh th i carbon, s d ng v t li u ti sinh, nng l ng m t tr i, c i thi n ngu n n c sinh ho t, xa m ch , xy d ng tr ng h c, c u tr , ng h n n nhn thin tai, thnh l p qu v trung tm nghin c u v c-xin phng ch ng Aids v cc b nh d ch khc C th k n m t s tn tu i i cc n c nhi t i, ang pht tri n. u trong cc ho t ng ny nh TNT, Google, Intel,

Unilever, CocaCola, GE, Nokia, HSBC, Levi Strauss, GlaxoSmithKline, Bayer, DuPont, Toyota, Sony, UTC, Samsung, Gap, BP, ExxonMobil1. Theo t ch c Giving USA Foundation, s ti n cc doanh nghi p ng gp cho cc ho t th gi i ln ng x h i trn tan n 13,77 t USD (nm 2005) v g n 1.000 cng ty c nh gi l cng

dn doanh nghi p t t. N i b t l tr ng h p ngn hng Grameen do TS. Muhammad Yunus cung c p tn d ng vi m cho 6,6 tri u ng i, trong 97% l ph n ngho Bangladesh vay ti n 2006).2 Hi n nay, h u h t cc cng ty a qu c gia (code of conduct) c tnh ch t chu n m c p d ng th gi i. L i ch
1

c i thi n cu c s ng (ng c trao gi i Nobel ha bnh nm u xy d ng cc b quy t c ng x i v i nhn vin c a mnh trn tan

t c qua nh ng cam k t CSR c ghi nh n. Khng nh ng

ng ch nhi u cng ty trong s ny t ng c thnh tch r t x u trong qu kh v nhi m, mi tr ng, bc ng i u ch ng t c bi n chuy n su s c trong nh n th c c a h v CSR. Xem thm [1],[2].

l t lao
2

hnh nh cng ty c c i thi n trong m t cng chng v ng i dn cng ty tng doanh s bn hng hay th c hi n cc th t c

a phng gip

u t c thu n l i hn, m ng cho

ngay trong n i b cng ty, s hi lng v g n b c a nhn vin v i cng ty cng tng ln, cng nh cc chng trnh ti t ki m nng l ng gip gi m chi ph ho t cng ty khng nh . C th ni CSR c ch tr ng ch ih c ng kh v ng ch c trong nh n th c c a gi i doanh nghi p. M t s trung tm, vi n nghin c u v trch nhi m doanh nghi p c cc M thnh l p. 78% sinh vin ngnh qu n tr doanh nghi p cho r ng CSR nn c a vo cc chng trnh gi ng d y.3 Trong cu c kh o st c a ng c n c ti n hnh song song v i vi c chnh tr - x h i nh

cng ty McKinsey nm 2007,4 84% s qu n tr vin cao c p c h i cho r ng vi c ng gp vo cc m c tiu x h i c a c ng gia tng gi tr c khc nhau) l v n ng, trong khi ch c 16% cho r ng l i nhu n l m c tiu duy nh t. hng u t p trung s ch c a cng lu n, v c nh h ng tiu ng trong nm nm t i. Khi c h i v ng, 65% tr l i- nhi m mi

51% v 48% ki n l n l t cho r ng mi tr ng (trong s 15 v n c c ho c tch c c nh t tr ng, 40%i v i gi tr c

h ng x u m cc cng ty l n c th gy ra cho c ng

t l i nhu n ln trn s c kh e con ng i, 30%- gy p l c chnh tr . V

cc nh h ng tch c c m doanh nghi p em l i th t o vi c lm c x p cao nh t (65%), ti n b khoa h c cng ngh (43%), cung c p s n ph m- d ch v cho nhu c u con ng i (41%), n p thu (35%). 3. M t s khi ni m CSR: C r t nhi u trnh nh ngha khc nhau v CSR. M i t ch c, cng ty, chnh ph nhn v quan i m ring, ph thu c vo i u ki n, c i m v nh n CSR d i nh ng gc

pht tr n c a mnh. Keith Davis (1973) a ra m t khi ni m kh r ng CSR l v t ra ngoi vi c th a mn o c, v nh ng lnh nh. Theo

s quan tm v ph n ng c a doanh nghi p v i cc v n cn c ph m vi l n hn l t t c cc v n v c khc m x h i trng nh o i

nh ng yu c u php l, kinh t , cng ngh . Trong khi , Carroll (1999) cho r ng CSR kinh t , php l, doanh nghi p trong m i th i i m nh t

Matten v Moon (2004): CSR l m t khi ni m chm bao g m nhi u khi ni m khc c kinh doanh, doanh nghi p lm t thi n, cng dn doanh nghi p, tnh b n l m t khi ni m ng v lun c th thch v ng v trch nhi m mi tr ng.
3 4

Xem thm [3]. V i s tham gia c a 2.687 qu n tr vin cao c p (36% l T ng gim

c) c a cc cng ty l n trn kh p th gi i.

trong t ng b i c nh kinh t , chnh tr , x h i khi n khi ni m CSR lun bi n

c th. Nh v y, b n ch t c a CSR l

quan i m v vai tr c a doanh nghi p trong m i tng quan v i vai tr c a nh n c i, lun m i ty thu c khng nh ng ph m vi khng gian m cn th i gian ni cu c tranh lu n v CSR di n ra.
H p 1: M t s quan i m chnh th c v CSR Chnh ph Anh: CSR l hnh ng do doanh nghi p t nguy n th c hi n, ngoi vi c tun th cc quy nh php l t i thi u, nh m th a mn nhu c u c nh tranh c a doanh nghi p v l i ch c a ton x h i. H i ng doanh nghi p th gi i v s pht tri n b n v ng: CSR l s cam k t lin t c c a doanh nghi p i v i o c kinh doanh v ng gp vo tng tr ng kinh t , trong khi c i thi n ch t l ng cu c s ng c a ng i lao ng v gia nh h , cng nh c a c ng ng v x h i. HSBC: CSR l qu n l cng vi c kinh doanh c a chng ta m t cch c trch nhi m v nh y c m, v m c tiu thnh cng di h n. Chng ta khng bao gi theo u i l i nhu n b ng m i gi, v bi t r ng thnh cng ngy mai ph thu c vo uy tn c chng ta xy d ng t hm nay.

V phng di n qu n l nh n c, nhi u n c th ch ho n i dung CSR vo cc vn b n lu t v quy nh khc d i nhi u hnh th c khc nhau. Trn bnh di n r ng l n hn, n l c a CSR tr thnh m t thng l qu c t ph bi n tr thnh hi n th c. Nm 1999, m t th a thu n tan c u (Global compact) c T ng th k Lin h p qu c (LHQ) Kofi Annan xu t t i Di n n kinh t th gi i v thng 7/2000 m b o tn chnh th c ra m t nh m t B quy t c ng x c a LHQ v trch nhi m x h i cc cng ty a qu c gia (g i t t l UNGC).5 B quy t c ny, bao g m 10 quy t c tr ng nhn quy n, dn sinh, ch ng l m d ng tr em, lao ng c ng b c, b o v mi iv i

tr ng, ch ng tham nhng tuy khng ph i l vn b n c tnh b t bu c nhng c th a nh n nh m t khung kh th o lu n chnh th c t i cc di n n c a LHQ. cc thi t ch khu v c, CSR cng c y ban chu u chnh th c cng nh n t r t ng c a mnh, trn c s t

s m: l vi c cc doanh nghi p a m i quan tm v x h i v mi tr ng vo cc ho t ng kinh doanh v m i quan h c a h v i cc c nguy n.6

5 6

http://en.wikipedia.org/wiki/Global_Compact Ngai ra, CSR c a vo chng trnh ngh s chnh th c c a H i ngh th ng thng 11/2008 t i Lima, Peru.

nh APEC t ch c vo

4. M hnh kim t thp c a Carroll CSR tr nn ph bi n. Nhng v n c r t nhi u quan i m khc nhau v khi ni m, n i dung v ph m vi c a CSR. Trong s , m hnh kim t thp c a A. Carroll (1999) c tnh ton di n v c s d ng r ng ri nh t. Hnh 1. M hnh kim t thp CSR c a Carroll [4]

THI N O C

PHP L KINH T
Theo , CSR bao g m trch nhi m kinh t , php l, ki n tin quy t b i doanh nghi p c thnh l p tr c h t t V v y, ch c nng kinh doanh lun ph i c t ln hng o c v t thi n: (i) ng c tm ki m l i

Trch nhi m kinh t - t i a ha l i nhu n, c nh tranh, hi u qu v tng tr ng, l i u nhu n c a doanh nhn. Hn th , doanh nghi p l cc t bo kinh t cn b n c a x h i. u. Cc trch nhi m cn l i u ph i d a trn th c trch nhi m kinh t c a doanh nghi p. (ii) Trch nhi m tun th php lu t chnh l m t ph n c a b n kh c gi a doanh nghi p v x h i. Nh n c c trch nhi m m ha cc quy t c x h i, c vo vn b n lu t, i CSR. (iii) Trch nhi m ph n nh cc thay o o c l nh ng quy t c, gi tr c x h i ch p nh n nhng i sau cha c m ha vo vn b n lu t. Thng th ng, lu t php ch c th doanh nghi p theo u i m c tiu kinh t trong khun kh o

m t cch cng b ng v p ng c cc chu n m c v gi tr c b n m x h i mong h . Trch nhi m kinh t v php l l hai b ph n c b n, khng th thi u c a

i trong cc quy t c ng x x h i v n lun m i. Hn n a, trong c c th ha vo lu t.

c x h i lun t n t i nh ng kho ng xm, ng- sai khng r rng; m khi cc c coi l s p ng nh ng i h i, chu n m c t i

cu c tranh lu n trong x h i cha ng ng, chng cha th Cho nn, tun th php lu t ch thi u m x h i

t ra. Doanh nghi p cn c n ph i th c hi n c cc cam k t ngoi lu t.


8

Trch nhi m

c l t nguy n, nhng l i chnh l trung tm c a CSR. V d : ngy ng, thng tin cho ng i tiu dng, gi ng, c ng thi u s , i th c nh

ngh th 7, ti n lm thm gi , i u ki n lao bi n nhi m trng i gen, uy tn v i u l cc v n o

bn thu c ch a HIV/AIDs, d li u khch hng, s d ng nguyn li u s ch, th c ph m i tc, quan h v i c ng m v m c tranh cam k t nh th no ph thu c vo trch

c c a doanh nghi p.

(iv) Trch nhi m t thi n l nh ng hnh vi c a doanh nghi p v t ra ngoi s i c a x h i, nh quyn gp ng h cho ng i y u th , ti tr h c b ng, ng ng i m khc bi t gi a trch nhi m t thi n v nm c i. c s d ng lm khung o c l ny, h gp cho cc d n c ng v n c coi l p ng

doanh nghi p hon tan t nguy n. N u h khng th c hi n CSR cc chu n m c m x h i trng M hnh trn c tnh ton di n v kh thi cao, c th kh cho t duy chnh sch c a nh n c v CSR. Th hai, vi c

t trch nhi m kinh t lm n n t ng khng nh ng th a mn c , v n

nhu c u v l thuy t i di n trong qu n tr cng ty, m cn gi i quy t c nh ng hoi nghi v tnh trung th c trong cc chng trnh CSR c a doanh nghi p. T v mnh hay v ng i khng cn c th tch r i. Th ba, ranh gi i gi a cc t ng trong kim t thp l lun ch ng l n, tc bnh tr ng l n nhau. Vi c tun th quy kinh t cho doanh nghi p. V quy t c trnh lu t ph i lun bm st th c ti n x h i. Hnh 2. H qu c a chi ph tun th PL
Mi tr ng c nh tranh cao

t ra n a, b i hai m c ch l khng ng

nh php lu t ch c ch n a o

n cc chi ph

c x h i ngoi lu t lun m r ng (theo

pht tri n c a x h i), t o p l c ln h th ng php lu t, b t bu c cc nh lm i v i th tr ng


Mi tr ng t c nh tranh

Chi ph tun th php lu t CAO

Thu h p l i nhu n

Chuy n vo gi thnh

Ti u t gi m

Nng l c c nh tranh gi m

Tiu dng gi m

Doanh nghi p c gi v th c quy n

N n lng doanh nghi p m i

Ngn c n doanh nghi p m i

Chi ph tun th php lu t cao s

nh h ng tr c ti p

n chi ph s n xu t, kinh t n t i. L i nhu n i v i cc doanh c

doanh c a doanh nghi p. Trong mi tr ng c tnh c nh tranh cao, doanh nghi p s khng th tng gi thnh m thu h p l i nhu n c a doanh nghi p b thu h p s lm doanh nghi p m t i kho n ti c nh tranh ngnh, ng th i lm m t tnh h p d n c a th tr ng u t, cng c ngha gi m nng l c

nghi p m i. Trong mi tr ng tnh c nh tranh cn th p, doanh nghi p n m th

quy n s chuy n tan b chi ph s n xu t tng thm vo gi thnh. Do , c th ni chnh khch hng l ng i tr ti n cho cc chi ph tun th php lu t c a doanh nghi p, b o v l i ch x h i c a chnh mnh. Gi tng ln s lm gi m l ng tiu dng. Trong m t mi tr ng m doanh s b thu h p, doanh nghi p gi tr ng thi c a th tr ng b ng nhi u cch n gi i php ki n ngh cho Vi t Nam m c 6). c quy n s cng c nu ngn c n cc doanh nghi p m i. V

v y, chi ph tun th lu t php c n c cc nh lm lu t tnh ton c n th n (lin quan Th t, m i quan h gi a t thi n v trch nhi m x h i c lm r. Trch nhi m t thi n ch l b n i c a t ng bng chm CSR. Th nm, cn b ng l i ch c a cc bn c lin quan c l i ch c a cc bn lin quan nh ng i lao c ng ngh M i bn lin quan c l i ch nhi m kinh t , php l, o c th ng, c cc m c t ra nh m t n i dung then ch t trong qu n tr doanh nghi p. Ng i qu n l doanh nghi p ph i i u ha ng, khch hng, chnh quy n, khc nhau i v i cc trch ng, ch n , nh phn ph i, nh cung c p, bo ch, nhm l i ch, hi p h i ngnh c, t thi n c a doanh nghi p.

Hnh 3. Cn b ng l i ch c a cc bn lin quan

Chnh quy n C ng Ch H QT, BG ng Khch hng Ng i lao ng i tc, b n hng ng dn c n , ngn hng

Cng lu n chung

i th

c nh tranh

10

5. Th c tr ng ho t gia

ng CSR

Vi t Nam ng c a cc cng ty a qu c a bn

CSR c gi i thi u vo n c ta thng qua ho t v chu n m c vn ha kinh doanh c tnh ph qut c bi b n v

u t vo Vi t Nam. Cc cng ty ny th ng xy d ng c cc b quy t c ng x c th p d ng trn nhi u

th tr ng khc nhau. Do , cc n i dung CSR c cc cng ty n c ngai th c hi n t hi u qu cao. C th l y m t s v d n i b t nh chng trnh Ti o t o tin h c yu Vi t Nam c a cng ty Honda -Vietnam; chng trnh gio d c v sinh c nhn cho tr em t i cc t nh mi n ni c a cng ty Unilever; chng trnh Topic64 c a Microsoft, Qualcomm v HP; chng trnh h tr ph u thu t d t t tim b m sinh v ng h n n nhn v s p c u C n Th c a VinaCapital, Samsung; chng trnh khi ph c th l c cho tr em ngho c a Western Union i v i doanh nghi p trong n c, cc cng ty xu t kh u c l l tin ti p c n v i CSR. H u h t cc n hng t chu u- M - Nh t doanh nghi p may m c, giy dp ph i p d ng ch hay ch m b o an tan v sinh th c ph m ( nhi u cng ty t nhn trong n c n m b t v n ng th c hi n CSR v t o c hnh nh t t Nh n th c c a c ng lao i t ng u u i h i cc

ng t t (tiu chu n SA8000)

i v i cc x nghi p th y s n)... Ngoi ra, CSR kh nh y bn. M t s cng ty i v i cng chng nh cc t p on i chng v i CSR trong th i c th c ph m v

Mai Linh, Tn T o, Duy L i, ACB, Sacombank, Kinh 7 ng v phng ti n thng tin gian g n y c nh ng pht tri n tch c c v nhanh chng; m t ph n cng xu t pht t b c xc c a cng lu n qua nh ng v nhi m mi tr ng; nhi m gian l n thng m i nghim tr ng. c m t s cu c h i th o ng ch v ch

CSR nh Di n n chu v trch nhi m x h i c a doanh nghi p l n th 6, c t ch c ngy 13/10/2007 t i TP. H Ch Minh; v h i th o Nng cao kh nng c nh tranh c a Vi t Nam thng qua trch nhi m x h i c a doanh nghi p c VCCI ph i h p cng SQ an M ch t ch c vo ngy 08/1/2008. Ngoi ra, Vi t Nam cng c di n n chnh th c dnh ring gi i thi u v th o lu n v CSR t i a ch :
http://www.vietnamforumcsr.net/ do Trung tm pht tri n v h i nh p (m t cng ty t v n

t nhn) xy d ng, d i s ti tr c a t ch c Action aid international Vietnam. V qu n l nh n c trong lnh v c lao 1994, c s a
7

ng, chng ta c B Lu t lao

ng nm

i 2 l n vo nm 2002 (c n i dung th a c lao


u t, ngy 08-14/10/2007

ng, lm thm gi ,

Chuyn

c bi t v CSR, Nh p c u

11

b o hi m x h i, tr c p, sa th i lao

ng) v nm 2006 (v n i dung tranh ch p lao ng CSR n c ta c b c ti n

ng v nh cng). Trong lnh v c mi tr ng, ho t

l n sau khi Lu t b o v mi tr ng nm 2005 c ban hnh thay th cho lu t c nm 1994 h u nh khng c hi u l c. Ti p theo, m t lo t ngh th i nh c ban hnh k p u t, v th ch h ng d n lu t, a n i dung b o v mi tr ng vo th t c

ha cng tc qu n l nh n c v v t li u xy d ng, thu ph n c th i cng nghi p, khai thc khong s n, ch t th i r n V b my qu n l nh n c v b o v mi tr ng, chng ta c C c v chi c c b o v mi tr ng, tr c thu c trung ng v cc an thnh l p C c c nh st mi tr ng (C36) v Phng c nh st mi tr ng (PC36) cc t nh, thnh. n nay, c quan ny i u tra v pht hi n hng trm v nhi m gy ti ng vang trong d lu n. Th c ti n v a qua cho th y, nh n th c c a ng i dn v CSR cn km v qu n l nh n c l ng l o, vn b n php lu t khng st th c t (nh s ti n ph t qu th p) d n n tnh tr ng doanh nghi p d dng lch lu t, ch i b trch nhi m m c o c kinh doanh (cc v n c tng nhi m M3CPD, s a nhi m melamine, cy xng gian l n) hay gy nhi m mi tr ng 6. Nh ng v n v c CSR, nh sau: (i) Tng tr ng nhanh v mi tr ng sinh thi lun l hai m t khc nhau c a cc n n kinh t ang pht tri n. Sau qu trnh tng tr ng kinh t nhanh, nhi u n c ph i tr gi v mi tr ng. Th c t cho th y, cc cng ty a qu c gia hi n l ng l y v CSR th tr c y a ph n l cc cng ty c thnh tch nhi m mi tr ng l ng l y khng km. B ng vi c cam k t th c hi n cc m c tiu Thin nin k ch ng t Vi t Nam khng hy sinh ch t l ng s ng c a ng i dn v m c tiu tng tr ng nhanh trong ng n h n. Nhng, i u i h i h th ng quy khng thi u b o v l i ch cng c ng nh php lu t ph i c chnh xc cao. Lu t php ph i lm sao khng th a (khng t o chi ph khng ng c cho doanh nghi p) v a m c c n thi t. Qua cc v th c ph m nhi m th b ng v vn c (n c tng, s a), chng ta th y c quan nh n c th ng b n lu t khng bm st th c ti n.
12

phng. ng ch , sau 1 nm k t khi Lu t c ban hnh, cu i nm 2006, B Cng

nghim tr ng trong th i gian di m khng b x l i m i t duy qu n l nh n c i m t trong lnh

(v Huyndai Vinashin, Vedan, Miwon). t n t i v yu c u

C th rt ra m t s v n

t n t i m Vi t Nam ang ph i

(ii) Nhng ngay c khi quy

nh php lu t c

, th tnh hi u l c qu th p. y l v n m u

Nhi u v nhi m mi tr ng di n ra hn ch c nm khng b pht hi n v x l, cho th y c quan qu n l khng lm h t trch nhi m c a mnh. C l ch t, quan tr ng nh t chng ta ph i gi i quy t. (iii) th c c ng ni, thi u s ng v th c b o v quy n l i c a ng i dn r t th p. C th a phng c m th y n l , y u th , n c ta h u nh r t t l cc t ng tr c cc doanh nghi p l n, ng i dn

h tr c a chnh quy n. C ch khi u ki n dn s (iv) Vi t Nam h u nh cha c cc thi t ch

c s d ng. i di n, trung gian. ch c phi chnh ph NGOs, hi p h i, nhm l i ch ng vai tr r t l n tri n. C u trc trung gian t o ra chi ph chi ph nh ng ng i dn, c ng tr c a cc hi p h i ng n l cc n c pht

i di n, nhng xt t ng th n gip gi m thi u t cc m c ch x h i c a mnh. Vai ng u th ng l cc quan ch c

n c ta r t th p. Nh ng ng i

v hu mu n ko di th i gian lm vi c. H u nh khng c s hi n di n c a hi p h i ng i tiu dng trong cc v vi c nhi m th c ph m, mi tr ng v a qua. (v) D lu n c chi u h ng nh c a doanh nghi p. Nh doanh nghi p ng gp 1 t t c p ng ho t ng t thi n v i trch nhi m x h i trn, t thi n ch l m t ph n nh trong CSR. M t

ng t thi n, nhng c th gy nhi m v i chi ph nhi u

ng hn th . C n ph i c m t cch ti p c n ton di n v CSR. Cch th c t ch c nh chi nh ng kho n ti n l n trong cc cu c u gi t thi n; n u i chng, li u ng?

cc bu i t thi n th ng mang tnh PR m khng i vo th c ch t. Nhi u ng i qu n l doanh nghi p quy t cc quy t l doanh nghi p t nhn th khng sai, nhng n u l cng ty c ph n nh c s ch p thu n c a H QT v ph h p l i ch c gp ph n gi i quy t cc v n

trn, chng ti ki n ngh cc gi i php sau: nh php lu t b ng cch p d ng RIA ng c a vn b n lu t) l cng c tin ti n nh gi RIA gip xc

M t l, nng cao ch t l ng cc quy trong qu trnh l p quy. RIA ( nh gi tc

c cc n c pht tri n p d ng trong qu trnh thi t k lu t. l p quy ph h p nh t

nh gi i php l p quy c ph i l gi i php c n thi t, h p l. N u c, RIA s tm ra m c t c m c tiu v i chi ph th p nh t cho doanh nghi p. cc i M t khi vn b n lu t c tnh chnh xc cao, hi u l c c a cc vn b n cng s nhi m th c thi lu t trong lnh v c c a mnh.
13

thi n ng k . Bn c nh , nh t thi t cc c quan nh n c c n ph i tng c ng trch

Hai l, cch th c xy d ng cc hi p h i c n c k nng c a cc quan ch c l c n thi t, nhng lnh g n b v i thnh vin t c s . C nh v y, h m i quy n l i c a thnh vin hi p h i.

i m i. Cch ti p c n t

d i ln c n thay th cch ti p c n c t trn xu ng. Vi c t n d ng kinh nghi m v o cc hi p h i nn l nh ng ng i u tranh m t cch c l a cho i u

Ba l, th c hi n cc chng trnh truy n thng, qu ng co phi l i nhu n. ny r t ph bi n cc n c pht tri n, v hi n nay c p d ng c nh Singapore, Trung Qu c. Cc i truy n hnh, truy n thanh h u nh n c, do , chnh ph c th ch

cc n c khu v c n c ta v n thu c s nh

o cc i ginh m t t tr ng nh t

trong th i l ng qu ng co hng ngy mi n ph cho cc m c tiu cng c ng. B n l, a v c a ng i ng thu c n c nng cao. Vinh d i i v i trch nhi m v ng c l i. C n c nh ng b ng x p h ng cc doanh nghi p n p thu thu nh p doanh nghi p cao nh t, cc c nhn n p thu thu nh p c nhn nhi u nh t. H x ng ng nh n c s vinh danh c a x h i. Nm l, nh n c t p trung han thi n lu t v tnh hi u l c trong th c thi lu t. Cc trch nhi m ngai lu t ( o c, t thi n), c ch t nguy n c n c khuy n ng, gio d c, nng khch v l s tng tc gi a doanh nghi p v x h i. Nh n c ch nn gin ti p tc ng thng qua cc c ch nh NGOs, hi p h i, m ng l i c ng cao th c ng i dn. n c ta, m i khi c nh ng v vi ph m tr ng x y ra, ng i ta th ng c bn o c kinh doanh, nhi m mi t t c t i l i cho doanh nghi p. Tuy nhin, nh

n, doanh nghi p no cng ph i l y l i ch lm n n t ng, do h lun c

khuynh h ng t i thi u ha chi ph v t i a ha l i nhu n. Trong b i c nh khung kh php lu t khng ch t ch , th ng nh t, h th ng th c thi php lu t b bu c l ng, km hi u l c v ng i dn v l i ch c a c ng t t trong tnh tr ng y u th , khng c ki n th c v cng c b o mb o a ng nh hi n nay, th nh n c th c ch t v tnh t o ra mi tr ng

cc cng ty l i d ng v coi nh trch nhi m x h i c a mnh. Mu n lm i tr ng v i doanh nghi p.

CSR, nh n c c n ph i khuy n khch v pht tri n cc c ch x h i dn s phng,

i tr ng v i doanh nghi p khng c i tr ng y

ngha doanh nghi p lun lun x u. Th c ra, doanh nghi p c tnh trung l p trong kha c nh h lun thch ng v i mi tr ng chnh tr , php l, x h i. T o ra c ngha t o ra c ch x h i s c m nh
14

gim st CSR.

T c ch x h i l ng hn ra,

t ng

a phng s cho php ng i dn c ti ng ni tr ng ng tiu c c doanh nghi p c th gy ng c tn tr ng. i u gip gi m

i v i doanh nghi p tr c nh ng tc

m b o quy n l i chnh ng c a c ng

kh i l ng cng vi c v chi ph cho h th ng cc c quan qu n l hnh chnh c a nh n c t trung ng xu ng doanh nghi p ho t a phng trong vi c gim st v qu n l CSR. Khung kh mb o t c CSR m t cch t i u, ba bn nh n c- x h i- doanh nghi p s nghi p ha nh p v i l i ch x h i c a c ng

ng trong m t mi tr ng m cc l i ch kinh t c a doanh ng thnh m t ch nh th th ng nh t.

TI LI U THAM KH O Ti ng Vi t: 1. Qu c Anh (2006), Cha kha CSR, Di n n doanh nghi p i n t , www.biznews.vn , 27/10/2006. 2. L Th o Chi (2008), Doanh nghi p c trch nhi m v i c ng no, Si gn gi i phng, cc s ngy 4-6/10/2008. ng nh th

3. M nh Kim (2006), Doanh nghi p cng dn, Tu i tr , 10/12/2006. Ti ng Anh: 4. Carroll Archie (1999), Corporate social responsibility: evolution of a definitional construct, Business & Society, Vol.38 (3), pp. 268-295. 5. Crane Andrew, Matten Dirk & Spence J. Laura (2008), Corporate social responsibility- readings & cases in a global context, The Routledge, UK. 6. Friedman Milton (1970), The social responsibility of business is to increase its profits, The New York Times Magazine, Sep 13, 1970. 7. McBarnet Doreen, Voiculescu Aurora, Campbell Tom Ed. (2007), The New Corporate Social Accountability: Corporate Social Responsibility and the Law, Cambridge University Press, the UK. 8. McKinsey (2007), Assessing the impact of societal issues: A McKinsey Global Survey, www.mckinseyquarterly.com 9. Norman Wayne & McDonalds Chris (2003), Getting to the bottom of the triple bottom line, Business Ethics Quarterly, March, 2003.
15

10.Sheila Bonini, Lenny Mendonca and Jeremy Oppenheim (2006), When social issues become strategic, McKinsey Quarterly, Vol.3.

16

You might also like