2.2. C TNH C CA NG C KHNG NG B 2.2.1. Xy dng c tnh phn tch trng thi lm vic xc lp ca ng c khng ng b ta s dng s thay th.

h. Gi thit: - in p li hon ton hnh sin v 3 pha ca ng c l i xng. - in tr dy qun rto v stato coi nh khng i trong qu trnh lm vic lu di ca ng c 75oC. - Mch t cha bo ho nn coi in khng stato v in khng rto quy i v pha stator khng thay i. - in tr mch t ho v in khng mch t ho coi nh khng i, dng in t ho I

I1 I Uf X R

X1

R1

' 2

' X2

Hnh2.30 S thay th mt pha ca ng c khng ng b

khng ph thuc vo ph ti m ch ph thuc vo in p t vo stator ca ng c. - B qua tn tht do ma st, tn tht trong li thp. T cc gi thit trn ta a ra s thay th ca ng c khng ng b 3 pha bng s thay th 1 pha (cc pha khc tng t) Uf: Tr s hiu dng ca in p pha stato. I, I1, I2: Dng in t ho, dng stato, dng r to quy i v stato. X, X1, X2: in khng mch t ho, in khng Stato, in khng r to quy i v stato. R, R1, R2: in tr tc dng ca mch t ho, in tr cun dy statov ca r to quy i v stato. s: trt ca ng c:
s=

R '2 s

1 1

2f1 1: tc gc ca t trng quay: 1 = p

Vi:

f1: p: :

tn s in p ngun t vo stato. s i cc ca ng c. tc gc ca ng c.

a. c tnh dng in rto ca ng c

' I2 =

Uf
' R2 2 ' ( R1 + ) + ( X 1 + X 2 ) 2 s

1 0 Rf=0 Rf 0 0 1 I2nm I1nm I

' I2 =

Uf ( R1 + R 2 2 ) + X nm s
' 2

Khi = 1 s = 0 th I2 = 0 Khi = 0 s = 1
U f1
' 2 2 th I2 = ( R1 + R2 ) + X nm ' = I 2 nm

Hnh2.31 c tnh dng R to ca C KB

Vi I2nm l dng in ngn mch ca roto b.c tnh c ca ng c tm phng trnh c tnh c ta da vo iu kin cn bng cng sut trong ng c. - Cng sut in t chuyn t stato sang r to: Mt : m men in t ca ng c. - Cng sut a ra trc ng c: Pc = Mc. Nu b qua cc tn tht ph th: Mt = Mc =M P2: cng sut tn tht ng trong rto P2 = Pt Pc P2 = M( 1 - ) = M 1s Mt khc: P2 = 3R2(I2)2 (2.69) (2.70)
' ' 3I 22 R 2 (2.71) 1 .s

P12 = Mt 1

T phng trnh (2.69) v (2.70) ta c M =

Thay gi tr I2 tnh c trn vo (2.71) v bin i ta c:

M =

' 3U 21 R 2 f

1 s[( R1 +

' R2 2 2 ) + X nm ] s

Biu thc trn c gi l c tnh c ca ng c KB. *V dng c tnh c:

sthF
th M dM 0 tm cc tr ca ng cong ny ta gii phng trnh 1 = 0. Kt qu l ta s c MthF ds th tr s ca M v s ti im cc tr gi l m men v trt ti hn k hiu l Mth, sth.

sth = M th =

' R2 2 R12 + X nm

=0 s=1 Hnh2.32 . c tnh c ca my in khng ng b

3U 21 f
2 21 ( R1 R12 + X nm )

Trong cc biu thc trn du + ng vi trng thi ng c cn du (-) ng vi trng thi my pht. Ngoi ra khi nghin cu cc h truyn ng s dng ng c KB ngi ta quan tm nhiu n trng thi lm vic ca ng c nn ng c tnh c lc ny thng biu din trong khong tc 0 s sth. Phng trnh c tnh c ca ng c KB c th s din thun tin hn bng cch biu 1 lp t s gia M v Mth. Bin i ta c phng trnh m tnh c dng: c (1)
2 M th (1 + .s th ) M = s + s th + 2 .s th s th s
(2) TN (Rf=0)

Trong =R1/R2

NT (Rf 0)

1 MX Mth M i vi cc ng c c cng sut ln R1 thng rt0nh so vi m nm. Lc ny c th b Hnh 2.33 2M th c C KB c tnh = = trong ch qua R1 ngha l = 0 v phng trnh c tnh c tr thnh: Mf(M) s sth ng c

sth
Vi sth = R 2/Xnm;

3U 21 f Mth = 21X nm

Nhiu trng hp cho php ta s dng nhng c tnh gn ng bng cch tuyn tnh ho cc c tnh trong on lm vic. V d vng c trt s << sth, t s s/sth rt nh, gn ng coi s/sth = 0. Lc ny c tnh c dng n gin: M = 2Mths/sth

N chnh l tip tuyn vi ng c tnh c ti im ng b 1. ng (1) trn hnh v. Cng c th tuyn tnh ho on lm vic qua im nh mc nh ng (2). Phng trnh gn ng l: M = sMm/sm T dng c tnh c trn ta thy cng c tnh c bin i c v tr s v du tu theo im lm vic. =

M M s = s

Vi c tnh tuyn tnh ha (ng 1 trn hnh):

1 M 2M th s = ; =1 sth s
Vy: =2 M th 1 sth

Nh vy trn on lm vic ca c tnh c ng c KB cng c tnh c c gi tr m v gn nh khng i. Khi s >>sth b qua sth/s, phng trnh c tnh c tr thnh: M=

2M thsth ; s

2M thsth 1s2

Trong on ny dng, c gi tr bin i. 2.2.2. nh hng ca cc thng s ti c tnh c T phng trnh c tnh c KB
M =
' 3U 21 R 2 f ' R2 2 2 ) + X nm ] s

1 s[( R1 +

Ta thy c cc thng s sau nh hng n c tnh c: - in tr, in khng mch stato R1, X1 - in tr mch r to (ni thm in tr ph R2f sr to vi ng c KB r to dy vo Mc2 TN qun). 1 (U ) - in p li cp cho ng c. - Tn s ca li in. - S i cc P Khi nghin cu nh hng ca thng s no n c tnh c ta coi cc tham s cn li l khng i. a. nh hng ca in p li ti c tnh c
M 0 1 Mnm3 M Mnm2 nm1 MnmTN MthTN
m

Mc1

U3

U2

U1

Hnh2.34 c tnh c ca ng c KB khi gim in p

sth = M th =

' R2 2 R12 + X nm

3U 21 f
2 21 ( R1 R12 + X nm )

1 =

2f1 p

Khi Uf thay i di Um th m men ti hn s gim bnh phng ln suy gim ca in p cn tc ng b 1 gi nguyn v trt ti hn sth khng i. Ta c dng c tnh c khi gim in p li trn hnh v. c tnh ny ph hp vi ti l bm v qut gi, khng thch hp cho ti l hng s. Khi thay i in p t vo stato th ta c th iu chnh tc ca ng c khng ng b v c th hn ch dng in khi ng. b. nh hng ca in tr, in khng ph mch stato
A B C A B C

R1f

R1f

R1f

X1f

X1f

X1f

sth = sth = M th =

' R2

(b) (a) Hnh2.35. S nguyn l vi R1f (a), vi X1f (b)

2 ( R1 + R1 f ) 2 + X nm ' R2

1 m sth

TN

X1f

R12 + ( X nm + X 1 f ) 2 3U 21 f
2 21 ( R1 + R1 f ) + R1 + R1 f ) 2 + X nm )

R1f 0 1 Mnm MnmTN Mth

(Mth khi a X1fvo tng t )

2f1 1 = p

Hnh2.36 c tnh c ca ng c KB khi a thm R1f v X1f

Ta thy rng khi ni thm in tr ph R1f hoc in khng ph X1f vo mch stato th 1 = const, sth gim , Mth v Mk gim nn c tnh c c dng nh hnh v ng dng a in tr ph R1f hoc in khng ph X1f vo mch stato c th gim dng khi khi ng v dng iu chnh tc . Nu X1f = R1f ta thy c tnh i vi X1f tt hn v cng c tnh c khi a in khng ph ln hn cng c tnh khi a in tr ph vo mch stator v tn tht trn in tr ph nhiu hn nn trn thc t ngi ta thng a thm in khng ph vo mch stator. c. nh hng ca s i cc p Vi ng c khng ng b rto lng sc nhiu cp tc iu chnh tc ca n ngi ta thay i s i cc mch stator bng cch thay i cch u dy stato.

1 =
sth =

2f1 ; p
' R2

s=

1 1
M th =

= 1(1 - s)
3U 21 f

12

s P2

2 R12 + X nm

Khi thay i s i cc p th tc ng b 1 thay i v do cng thay i theo. Cn sth khng ph thuc p nn khng i ngha l cng c tnh c khng i ta c h c tnh nh sau d. nh hng ca tn s li in f1
Hnh 2.37 M Mnm2 tc Mnm1 Mth1 Nu cung cp cho ng c bi ngun in c tn s thay i th Mth2 ca ng c s 0 1 thay i v dng ca c tnh c cng thay i.
' 2f1 R2 1 = ; sth = 2 p R12 + X nm

2 21 ( R1 R12 + X nm ) 11

P1

11 1m 12 f11 f1m f12 M 0 1 Mth Hnh2.38 c tnh ca ng c KB khi thay i tn s f12<f1m<f11

Vi ng c cng sut ln R1 0 nn
sth =
' ' R2 R2 .P A = = 2 X nm Lnm 2 . f1 f1

M th =

3U 21 f
2 21 ( R1 + R12 + X nm )

M th =

3U 2 f 2.1 . X nm

1 3p2 = . = 8 2 Lnm f 1 8 2 .Lnm Uf f1

3U 2 . p f

U f f 1

Nh vy mmen ti hn s thay i
U f1

theo quy lut bin i ca t s

. Khi thay i f1 nu gi thit

= const th Mth = const

v ta c h c tnh c dng nh hnh v e. nh hng ca in tr mch r to i vi ng c KB r to dy qun ngi ta thng mc thm in tr ph vo mch r to hn ch dng khi ng hoc iu chnh tc ng c. S nguyn l nh sau:
A B C 1 R2f1 R2f2 R2f3 R2f M 0 1 Mth 0 1 I2nm3 I2nm1 I2nm2 I2nm I s
TN

(R2f=0)

s
TN

C R2f R2f

Hnh 2.39

Khi a R2f vo th Sth, Mth, 1:

sth = M th =
' ' R2 + R2 f 2 R12 + X nm

3U 21 f
2 21 ( R1 + R12 + X nm )

1 =

2f1 p

Khi a R2f vo th sth tng cn Mth khng thay i Dng in khi ng :

' I2 =

Uf
' R2 2 2 ( R1 + ) + X nm s ' I2 =

Uf
2 ( R1 + R ) 2 + X nm

Khi = 0 th s = 1

Khi = 1 th s = 0 I2= 0

Ta thy khi R2f cng tng th dng in khi ng cng gim. c tnh c in c biu din trn hnh v. Trong mt phm vi nht nh vic tng Rf s lm Mk tng ln cn sau Mk s gim. V th phi cn c vo iu kin khi ng v c im ca ph ti m chn tr s R 2f cho ph hp. 2.2.3.Cch v c tnh c t nhin v c tnh c bin tr a. c tnh c t nhin c tnh c l ng cong phc tp nn ta phi xc nh nhiu im to (M, ) T phng trnh c tnh c:
2 M th (1 + .sth ) M = s + sth + 2 .s th sth s

ta ln lt tnh cc gi tr ca sth, Mth v theo cc thng s ng c cho trc: Pm, U1m, I1m, nm, Enm, R1, X1 , R2, X2 , M, MK. Thay cc gi tr vo phng tnh c tnh c v cho trt s bin thin t s= 0 n s = 1 ta xc nh c cc gi tr tng ng ca m men. Da vo cc cp gi tr s v M ta v c c tnh c t nhin ca ng c KB. Trong trng hp khng bit mt vi thng s nh R1, X1 , R2, X2 , R2nm, I2m ta cng c th dng cng thc gn ng: Mth = MMm; Mk = MkMm Vic xc nh v sth c th tin hnh gii phng trnh c tnh c ti hai im c th xc nh l im nh mc v im khi ng: - Ti im nh mc:
2M th (1 + .sth ) Mm = s dm + sth + 2 .s th sth s dm 2M th (1 + .sth ) Mk = Mk.Mm = s dm + sth + 2 .s th sth s dm

- Ti im khi ng:

sau thay Mth, sth, vo phng trnh c tnh c tnh nh nu trn.

b. c tnh c bin tr (i vi ng c KB r to dy qun) * Dng ng c tnh c bin tr khi bit y cc thng s:

2 M th (1 + NT .sthNT ) M = s + sthNT + 2 .s NT thNT sthNT s

NT

R1 = ' ; R 2 + R' f 2

sthNT =

' R ' 2 + R2 f 2 R12 + X nm

Th NT v sthNT vo M ri cho s bin thin t 0 n 2 ta dng ng c tnh c nhn to. * Dng ng c tnh bin tr da vo c tnh t nhin: Bc 1: Dng ng c tnh c t nhin Bc 2 : Dng ng c tnh c nhn to
2 M th (1 + NT .sthNT ) Mc = sTN + sthTN + 2 .s TN thTN sthTN sTN 2 M th (1 + NT .sthNT ) Mc = s NT + sthNT + 2 .s NT thNT sthNT s NT (c)

Ti A:

Ti A :

TN .sthTN = NT .sthNT =

R1
2 R12 + X nm

(1) (2)

R1
2 R + X nm 2 1

T (1) v (2) suy ra: TN .sthTN = NT .sthNT t ta c :

sTN s s s s s R' + R' s + thTN = NT + thNYT TN = NT thTN = 2 ' 2 f sthTN sTN sthNT sNT sthNT sthNT sthNT R2
' ' ' ' R2 + R2 f sNT R2 + R2 f = sNT = sTN (*) ' ' sTN R2 R2

Nh vy ng vi mi gi tr ca mmen cn Mc trn c tnh c t nhin ta xc nh c snt thng qua biu thc (*). Ni cc im li vi nhau ta c ng c tnh bin tr. 2.2.4. Khi ng v xc nh in tr khi ng i vi ng c KB r to dy qun hn ch dng in khi ng, tng m men khi ng, ngi ta a thm vo mch r to in tr ph trong qu trnh khi ng. V

(c)

nguyn tc c th c m cp do vy trong qu trnh khi ng ngi ta phi loi dn cc in tr ph ny theo tng cp. S nguyn l v c tnh khi ng c biu din trn hnh v xc nh tr s cc cp in tr khi ng, ta s dng s hnh tia l cc c tnh c tuyn tnh ha trong on khi ng.

s N 0 c

K a b d f TN

C rf1 rf2 rf3 (a) (b) 0

e g

1K 2K 3K

M2

h M1

Hnh2.40 Khi ng C KB r to dy qun bng cch a Rf vo mch rto (a) S nguyn l; (b) Cc c tnh c khi ng

Qu trnh tnh ton in tr khi ng nh sau: Bc 1: Da vo cc thng s ca ng c v c tnh c t nhin. Bc 2: Chn cc tr s ca m men M1 0,85Mth, M2 (1,1 1,3)Mm T M1, M2 dng song song vi trc tung ct c tnh t nhin ti a v b. ng thng ab ct ng thng song song vi trc honh i qua 1 ti N. Ly N lm im ng quy xut pht ca cc c tnh khi ng. Bc 3: T N k cc ng c tnh bin tr khi ng phi tho mn 2 iu kin: + ng c tnh bin tr cui cng ct trc honh ti M1 + on bc song song vi trc honh. Nu khng tho mn 2 iu kin trn ta phi chn li M1, M2. Bc 4: Xc nh tr s cc cp in tr khi ng Ta bit

sNT R 2 + R 2f = sTN R2

nn

R2f = (

sNT - 1)R2 sTN

T th ta c:R2f1 = (

Kd bd -1)R2 = R2 Kb Kb Kf Kd R2f2 = ( )R2= Kb Kb Kh Kf R2f3 = ( )R2= Kb Kb

df R2 Kb fh R2 Kb

2.2.5. c tnh c trong cc trng thi hm a. Hm ti sinh Hm ti sinh l trng thi my pht m ng c bin c nng thnh in nng tr cng sut tc dng v li. Hm ti sinh xy ra khi tc quay ca rto ln hn tc quay ca t trng quay 1. Khi ang lm vic trng thi C th t trng quay ct qua cc thanh dn ca cun dy stato v r to theo chiu nh nhau nn sc in ng stato E1 v r to E2 trng pha nhau. Khi hm ti sinh E1 vn gi nguyn chiu nh c cn E2 c chiu ngc li v khi
1 > 1 s = < 0 nn cc thanh dn r to ct t trng quay theo chiu ngc li. 1

Dng in trong cun dy r to c tnh nh sau:

I I
. 2s

E 2R 2s E 2s sE2 E 2X 2s2 = = = 2 -j R 2 + jX 2s R 2 + jX 2s R '2 + (X 2s)2 R 2 + (X 2s)2 2

=Itd + jIpk

. 2s

Ta thy rng khi chuyn sang hm ti sinh s < 0, nh vy ch c thnh phn tc dng ca dng in r to i chiu, do m men i chiu, cn thnh phn phn khng vn gi chiu nh c. trng thi hm ti sinh C lm vic nh mt my pht song song vi li, tr cng sut tc dng v li cn vn tiu thu cng sut phn khng duy tr t trng quay. s * Khi h ti trng vi ph ti mangbtnh 13 th nng bng cch o th t 2 cht a b trong 3 pha in p t vo stator khi t trng i chiu (hnh 2.41)
14

Trng thi hm ti sinh ca ng c khng 12 b thng xy ra trong trng hp: ng

a

11

on hm ti sinh khi h ti l on - 1b. M

C

* Khi iu chnh tc t cao xung thp bng cch thay i s i cc hoc M Mc thay i tn s (hnh 2.42) TS 0 1
- b Hnh2.41 . c tnh c hm ti sinh ca ng c KB vi ti th nng Hnh2.42. c tnh c hm ti sinh khi gim tc bng cch thay i tn s

on hm ti sinh: b 12 b. Hm ngc Hm ngc l trng thi my pht ca ng c m tc quay ca rto quay ngc a 1 vi chiu quay ca t trng. -Hm ngc xy ra khi ng c ang lm vic ta a in tr ph ln vo mch stato, vi ti th nng ng c s lm vic n nh ti im d . on cd l on c tnh hm ngc. M
b

1 + s= >1 1

d -Hm ngc xy ra khi ng c ang lm vic, ta i th t 2 trong 3 pha in p t Hnh2.43. c c hm ngc tnh 1 a vo stato; ng c chuyn sang lm vic trn on bc b bc. hoc b

Vi ti mang tnh cht phn khng ng c s lm vic n nh ti d hoc d. Trong c hai trng hp hm ngc v: 1 s= >1 1

ca ng c KB vi ti th nng

c MC d

MC

nn dng in r to c gi tr ln. Mt khc v tn s dng in r to f2 = sf1 ln, nn in khng X2 ln, do m men nh. V vy tng cng m men hm v hn ch dng in r to cn a thm in tr ln vo mch r to (i vi ng c r to dy qun). - 1 d in tr ph ny c xc nh ng vi dng in hm ban u ti b c. Hm ng nng
Hinh 2.44

Hm ng nng l trng thi my pht ca ng c m ng nng do ng c tch lu trc c bin thnh in nng to ra mmen hm. Trng thi hm ng nng xy ra khi ng c ang quay ta ct stato ra khi ngun in xoay chiu ri ng vo ngun mt chiu. Hm ng nng c 2 loi: + Hm ng nng kch t c lp + Hm ng nng t kch Qu trnh hm:
A B C * Hm ng kch t c lp:

ng c lm vic trng thi ng c K ng, H m ra ng c c nhn ngun 3 pha.

K K K e Mli in v c cung 2cp 1 ngun Khi hm K m ra, HHng li ng c ct khi h i2 C Hnh2.45 Nguyn l to m men Rf Rf Rf hm ng nng C KB H

mt chiu.

(a) Khi ct stato khi ngun xoay chiu ri ng vo ngun mt chiu th dng mt chiu ny sinh ra mt t trng ng yn so vi stato, gi s t thng c chiu nh mi tn (hnh b). R to ng c theo qun tnh vn quay theo chiu c th hin nh trn hnh v v cc thanh dn r to ct t trng ng yn nn xut hin trong n mt sc in ng cm ng e2 vi chiu c xc nh theo quy tc bn tay phi. V r to kn mch nn e2 li sinh ra dng in i2 cng chiu v t trng ng yn to ra sc t ng F c chiu xc nh theo quy tc bn tay tri. Lc F sinh ra m men hm c chiu ngc vi chiu quay ca r to lm cho r to quay chm li v sc in ng e2 cng gim dn. * Hm ng nng t kch:
A K B K C K A K B K C K

C Rf Rf Rf

Hnh 2.46

Hm ng nng t kch sc in ng xoay chiu pha rto c chnh lu thnh in p mt chiu cung cp cho mch stato

Qu trnh din ra tng t nh hm ng nng kch t c lp ca ng c khng ng b.