TRNG I HC AN GIANG Khoa Vn Ha Ngh Thut

Gio trnh

Gii Thiu M Thut V Tranh

Bin son: Nguyn Th Kim Thanh

Li ni u
Gii thiu M thut & V tranh l hc phn III ca chng trnh ging dy m thut h CSP tiu hc, tip sau hc phn v theo mu & v trang tr. TLGD ny c bin son da trn gio trnh M thut v PPDH tp 1 ca BGD T xut bn nm 1998 kt hp tham kho mt s ti liu khc c lin quan n M thut v ging dy M thut cng thc t ging dy ca ging vin. Ti liu bin son dnh cho sinh vin h CSP tiu hc nm th II, nhm gip cc em c iu kin hc tp tt hn mn M thut theo phng php hc tch cc. Xin trn trng tip nhn kin ng gp xy dng ca qu Thy C & ng nghip ti liu ging dy c hon chnh hn. Chn thnh bit n. Tc gi

Hc phn III- Gii thiu M Thut

Bi 1 - Vi iu cn bit khi xem tranh Bi 2- Tranh dn gian Vit Nam Bi 3 - Tranh c ng bim ha Bi 4 - Tranh v ca thiu nhi Bi 5 - V tranh

Ci p trong cuc sng & ci p trong ngh thut 1. Ci p trong cuc sng:
L khi nim chung cho ci p trong t nhin v ci p trong x hi.
a) Ci p trong t nhin:

L s hi ha v hnh dng,mu sc ca cnh vt. Tn ti khch quan ngoi mun ca con ngi. Gi cm xc cho con ngi : con ngi thng thc, gi tm tnh vo cnh p mi c hn, c gi tr.

Nh vy, ci p trong t nhin:

Biu hin v mu sc, hnh dng.

Gi cho con ngi cm xc, say m, rung ng, sc sng di do, hp dn Gip con ngi cm thy nim vui sng. Khi dy trong con ngi kht vng, tnh yu.

b) Ci p trong x hi: .

L mi quan h hi ha gia con ngi vi nhau . Mang tnh lch s, tnh giai cp, tnh ng, tnh nhn dn, tnh dn tc.

* Tm li: Ci p trong cuc sng:

Chnh l hin thc khch quan sinh ng v hu ch ang hng ngy, hng gi din ra xung quanh ta. em li cho chng ta nim say m, s phn khi, t con ngi yu i hn, sng p hn.

2. Ci p trong ngh thut:

Chnh l ci p trong cuc sng c ngi ngh s cm xc v cht lc nhng in hnh, tinh hoa a vo trong ngh thut (di dng nhng hnh tng ngh thut). Khin ngi xem, ngi nghe rung ng, tip nhn.

Nh vy ci p trong ngh thut: L ci p ca cuc sng nhng mc cao hn. Mang chiu su nhn vn, gip con ngi hnh ng v suy ngh theo l phi, theo ci p, ci hon thin.

Th loi v cht liu tranh 1. Th loi:

a) Tranh phong cnh:

Tranh v cnh vt l ch yu. (Phong cnh bin, cnh nng thn, cnh thnh th ). Cng c th v thm hot ng ca con ngi, con vt cho cnh sinh ng hn.

b) Tranh sinh hot:

Miu t hot ng ca con ngi l chnh. C kt hp cnh vt. Tranh v v sinh hot trn mi lnh vc nh lao ng sn xut, chin u, hc tp

c) Tranh tnh vt:

Tranh v v vt , con vt trng thi tnh hay hoa, qu.

d) Tranh chn dung:

Tranh v ngi, din t nt mt l ch yu. C th v bn thn , ton thn . Trong trng hp ny th ngoi nt mt cn ch n c im ca dng iu nhn vt . C th v chn dung 1 nhm ngi.

e) Tranh minh ho:

L th loi tranh c v lm sng t mt ni dung vn hc.

f) Tranh p phch:

Tranh v tuyn truyn, c ng.

g) Tranh lch s:

Tranh c ni dung lch s. Din t nhn vt, phong cnh, din bin lch s.

Nh vy: mi th loi c mt c im ring, i hi ngi v phi i su nghin cu, din t tranh khng ri vo trng thi chung chung.

2. Cht liu:
C nhiu cht liu, mi loi cht liu c c im, cch th hin v v p khc nhau. (Xem trang 160 ( 169 sch MT & PPDH tp 1)

Cch phn tch & nh gi mt tc phm hi ha 1. Tm hiu v xut x, bi cnh lch s ca tranh:

Tc gi l ai? Thn th v s nghip ca tc gi. Tc phm ra i trong hon cnh no? V bng cht liu g? (Xem thm trang 169, 170 sch MT & PPDH tp 1).

2. Xem xt v ni dung v hnh thc th hin:

a) Ni dung:

L ci m bc tranh mun ni ln. L ni dung ca chnh cuc sng c phn nh vo trong tranh. Ni dung c vai tr quyt nh.

Mt tc phm c gi tr ngh thut phi c:

Ni dung lnh mnh, tc ng tch cc n ngi xem, in hnh v nhn vt, khung cnh. Gi s rung ng v ci p ca thin nhin, ca con ngi. Hng ngi xem v nhng tnh cm tt p.

b) Hnh thc:

L s vn dng ngn ng ca hi ho lm sng t c ni dung ch : Cch biu hin hnh tng, mu sc c p ng c yu cu ch , tnh t tng, tnh ngh thut? Mt bc tranh p phi c:

B cc cht ch (c s kt hp hi ho gia cc mng, to nn nhp iu trong mt khng gian m rng hay c l). Mu sc hi ho, ph hp ni dung ch . Xut pht t nhng rung cm ngh thut chn thc ca tc gi.

c) Mi lin h:

Ni dung v hnh thc l mt th thng nht trong 1 bc tranh:

Hnh thc biu hin ni dung. Ni dung cha ng trong hnh thc.

* Tm li: Mt bc tranh p, c gi tr ngh thut l bc tranh:

Th hin c trung thc cuc sng, c sc khi qut cao. Vn dng c qui lut ca ngh thut phn nh, sng to mt cch su sc, ch c tnh cht in hnh. Khu gi c xc cm thm m, hp dn, li cun ngi xem.

Phn tch khi qut mt s tc phm hi ha A/ Gii thiu tiu s mt s tc gi Vit Nam v nc ngoi tiu biu:
1. Ho s T Ngc Vn:

Sinh nm 1906 ti H Ni, theo hc kho II trng Cao ng M Thut ng Dng (1926 1931). Sau khi hc xong ng c gi li trng lm ging vin. Nm 1949, trng M Thut khng chin c thnh lp, ng c c lm hiu trng. Trc ng cn lm trng on vn ho khng chin Vit Bc v gim c xng ho khng chin. Thng 6 nm 1954, trn ng i chin dch in Bin Ph ng anh dng hy sinh chn o Lng L.

Cuc i ng tuy ngn song s nghip ngh thut ca ng rt ln lao. ng li nhiu tc phm c gi tr vi nhiu cht liu, th loi khc nhau, tuy vy, c bit nht vn l tranh sn du. Mt trong nhng tc phm thnh cng v sng mi vi thi gian l bc tranh Thiu n bn hoa hu ca ng c sng tc nm 1943 bng cht liu sn du vi khun kh 60cm x 45cm, ho s T Ngc Vn cho chng ta chim ngng mt nt p truyn thng ng trn trng ca ngi ph n Vit Nam.
2. Ho s Trn Vn Cn:

Sinh nm 1910 Kin An Hi Phng. Con ng n vi ngh thut ca ng c m ra sau khi ng tt nghip trng Bch Ngh H Ni v lm vic Nha Trang. Nm 1931, ng thi vo kho VII ca trng M Thut ng Dng (1931 1936). Trong thi gian hc trng, ng c nhiu tranh trin lm bng nhiu cht liu khc nhau nh: sn du, la, khc g. Cc tranh ca ng u c tng gii ngoi hng. Trn vn cn c hai tc phm c gii nht ti trin lm cc ho s Vit Nam nm 1943, l Em Thy (sn du, kh 45 x 60cm _ Bo tng M Thut H Ni) v Gi u (khc g mu kh 22 x 34cm). Trn Vn Cn n vi cht liu sn du sau khi v nhiu tranh la. Do , khi ng v sn du, ta cng thy phng pht u mt cht k thut v phong cch ca v tranh la. l s kt hp cch v mm mi, gin d trn tranh la vi li v mnh m, m nht r rng ca sn du to nn trn Vn Cn mt phong cch v sn du rt ring ca Vit Nam. Trn Vn Cn c vinh d l ngi ho s u tin vo th x Bun Ma Thut ngay sau khi ph Ty Nguyn c gii phng. ng theo cc on qun chin thng tin vo Si Gn v v c nhiu k ho p, nng hi tnh thi s. ng c tng gii thng H Ch Minh, c nc Cng Ho Dn Ch c (c) phong tng danh hiu Vin S Thng Tn.
3. Ho s Nguyn Cung:

Sinh thng 2 nm 1912 ti qu ngoi x Xun To, huyn T Lim, ngoi thnh H Ni. ng l sinh vin kho V ca trng Cao ng M Thut ng Dng (1929 1934). T nm 1936(1944 ng lm th k ri tng th k Hi khuyn hc M Thut v k ngh, ging dy ti trng M Thut ng Dng v nhiu trng t thc H Ni , Hu , ng thi vit v v cho nhiu tp ch, nht bo H Ni. ng c cng vi T Ngc Vn v Nguyn Th Kim vo ph Ch Tch v chn dung Bc H. 1962 Vin trng Vin M Thut M Ngh, ch o vic ci to v xy dng Vin Bo tng M Thut. ng vit nhiu sch v lch s M Thut Vit Nam. Mt s tc phm tiu biu ca ng nh : Hc hi ln nhau (sng tc nm 1960, kh 92 x 92cm), Cng nhn c kh (sng tc 1962), Tan ca, mi chi ra

hp thi th gii (sng tc 1976, kh 102 x 117cm) tt c u c v bng cht liu sn du. Ho s Nguyn Cung c rt nhiu cng hin vi s nghip M Thut nc nh. ng c tng thng Hun chng khng chin hng 3, Hun chng lao ng hng nht. ng mt ngy 22/9/1977 ti bnh vin Hu Ngh Vit- X.
4. Lna VanhXi (Lonard de Vinci):

Sinh 1452, mt 1519. ng tp trung ti nng v nhiu mt, c khoa hc t nhin ln khoa hc x hi. Trong lnh vc ngh thut ng khng ch l mt danh ho m cn l mt nh iu khc, nh l lun. ng c nhiu cng trnh nghin cu v lut phi cnh , gii phu to hnh Do hon cnh lch s nn tranh ca ng cn li khng nhiu, ch khong trn di 20 tc phm, u l nhng kit tc nh: Ba tic vnh bit hay cn c tn l Bui hp mt kn v trn tng Tu vin Thnh Maria en Grax Milng (Santa Maria Della Grajie Milan) tc phm ny ngy nay b h hng nhiu. Chn dung La Gicng c hon thnh sau mt thi gian di (1502-1506), l mt bc tranh chn dung ni ting ca Lna Vanhxi. Ngoi 2 tc phm trn, ng cn nhiu tc phm khc nh: c M trong hang , c M v Thnh Anna, L-a,

B/ Phn tch khi qut mt s tc phm:

(Xem thm trang 172 - 180 sch M thut & PPDH tp 1)

1. ti chin u:
* Du kch tp bn: (Du kch La Hai) 1947 tranh mu bt ca ho s Nguyn Cung. Trc tip quan st i tng, ho s s dng cht liu mu bt, v nhanh ti hin trng. Bc tranh ghi li bui tp bn ca 1 t du kch gm c c cng nhn, nng dn v nhng thnh phn khc. Con ngi v thin nhin ho vo trong ci nng chi chang, rc r in hnh ca min Nam Trung B c lt t trong tranh. Vi ho sc p, trong sng to c mt sc thi mi trong ngh thut. Nm nhn vt nhng t th khc nhau rt ng: ngi b, ngi trn, ngi np, khng mt dng iu no lp li. H ang tp bn bn mt b mng y nng. Nhng hnh dng sinh ng ca h c ho s nm bt v phn nh sc xo, do to nn tnh hp dn. Tnh cht ng trong b cc cn mang li cho tranh ny mt sc sng t nhin. Khung cnh ca bi tp l gia ng qu thong ng, xa xa pha trc l cnh xm lng vi ho sc xanh thm ca cy ci v n hin my mi nh lm mc tiu cho bui luyn tp. Anh nng rc r tri trn nhn vt, trn b mng v trn xm lng lm cho bc tranh gi nhiu cm xc. Bc tranh vt xa hiu qu ca k ho. y cng l mt trong nhng c im sng tc ca ho s Nguyn Cung trong thi gian min Nam Trung B.

(xem thm tranhDu kch chng cn ca ho s Trnh Phng trang 172, 173)

2. ti nng nghip:
(xem trang 174, 175 M Thut v PPDH tp 1)

3. ti cng nghip:
* Cng nhn c kh : (1962) tranh mu du ca ho s Nguyn Cung. phn nh hot ng sn xut trong mt phn xng c kh, Nguyn Cung v cn cnh. v tr trung tm tranh, ng v 1 nhm 3 ngi ang quai ba cht tm kim loi ln. ng xa c 3 nhm ngi na cng ang khn trng lao ng bn my. Mi hot ng ca ngi v my u c ng din t hn nhin, phng khong. S sp xp c trt t, khoa hc, biu hin tnh hin i trong tranh ca ng v cng tot ln nhp iu hin i ca sn xut cng nghip nc ta u nhng nm 60. ng tp trung din t v p trong nhng thao tc lao ng ca nhng ngi cng nhn vi mt b cc hp l. i vo phn nh cuc sng mi, ng khai thc v p ca ngi cng nhn mi ca Vit Nam trong mi trng sn xut cng nghip si ni, lc quan tin tng. Dng anh cng nhn bn tri ly quai ba, chao ba gia 2 chn dng ra chc khe, ang gy chuyn ng sp vung ba ln, cn anh cng nhn bn phi th i din th ang gi cao ba ln, 2 tay nm chc cn, dng sc chn king, chun b nn mnh ba xung, 1 anh cng nhn th 3 ang ngi gi rt thn trng, cht dn tm kim loi dy v ln. S phi hp ng tc ca 3 ngi tht nhp nhng nn lm cho tranh cng sng ng. V mu sc, ng dng mt sc hi ho v bng mu phong ph cng lm cho khng kh lao ng trong tranh thm ng hn. C mng nn nh my, nhm nhn vt pha xa u ln vo mng sm tng phn ngc sng vi khung ca ln. Chiu su ca tranh c th hin bng phong cnh thin nhin m rng khng gian ca tranh v im t cho tranh thm p. Trong tranh ny, ng t khu hiu kh di, mc d c ct on u, ch cn nhng ch hi min Bc v u tranh thng nht nc nh nhng vn nhn ra c ton cu. Tuy vy, ngi ta khng c cm gic nh tranh p phch v khu hiu c ng nhn chm vo sc sm, dng nh ch cho r thm tranh. * Tan ca, mi ch em i hp thi th gii: tranh mu du (1976) ca ho s Nguyn Cung. Trong tc phm ny Nguyn Cung t 3 nhn vt n cng nhn vo trng tm ca tranh, cn 2 bn l nhng hng my dt. Ch gia tay phi cm thoi i ra tt my, tay tri gi ln lm mnh thm li ku gi thnh tn tranh. Bn cnh tri, 1 ch xoay nghing ra nhn theo nhng tay cn iu khin my, ming hi nhch ci hng ng, cn ch bn phi, li mt cht vo pha sau, vn chm ch lao ng dng nh qun ca ht gi. y, gia my mc v con ngi c s ho hp, trong con ngi gn b vi my mc nhng hot ng thoi mi, t th lm ch my mc, nhn vt no cng chn cht v hm hnh rt mc Vit Nam.

 y Nguyn Cung khng miu t mt cuc hp trong gi sn xut, cng khng phn nh mt cnh sinh hot m chn mt thi im khn trng cao l lc gip gi tan ca, ch ca tranh cng qu r, bc l l hp thi chn th gii. Tranh bng cht liu sn du song li cho ta nhng cm gic gn gi vi ngh thut truyn thng. Li v sn du ca ng khng c g xa l vi sn du Chu Au nhng li mang r sc thi Vit Nam: kho trong b cc, trong hnh khi, ng nt li c nhng nt quen thuc trong nhp iu nhng mng mu ln bt tranh dn gian ca ta v s phng pht khi hnh ngh thut iu khc c. Tng quan ca cc mng sng sm vi nhng chuyn sc t qun o cng nhn dt n my mc, mi ci u to thnh mt ho iu v khng gian. Tc phm gy n tng su sc v t th, dng vc con ngi cng nhn mi ca thi i. Tc phm ny c xp gii nht ti cuc trin lm M Thut ton quc nm 1976.

4. ti chn dung:
* Thiu n bn hoa hu: tranh mu du ca ho s T Ngc Vn. Tc gi v mt c gi thnh th chim hu ht din tch bc tranh. C gi trong dng ngi nghing, uyn chuyn, u ci, tay tri t nh nhng trn mi tc, tay phi nng nh cnh hoa. B cc nh vy lm ni bt ch : trm t, suy ngh, m v bun tot ln nt p du dng ca c gi H Ni thi trc. Mu sc trong tranh nh nhng: mu trng v ghi xm ca o, mu hng ca ln da, mu xanh nh ca hnh hoa kt hp vi mu en nu ca tc, cc khong ti to nn ho sc trm, hp dn, din t c nt p mm mi, du dng, trong trng ca mt c gi tr. Thiu n bn hoa hu l mt tc phm p, c sc hp dn v li cun ngi xem. (xem thm tranh chn dung ca ho s Lna Vanh-Xi v tranh ca ho s Trn Vn Cn trang 178, 180) Xut x Theo cc nh c hc v nghin cu ngh thut th ngh thut dn gian (hi ho) c th xut hin thi L, thi H v c pht trin mnh vo thi L. (trang 181 sch MT & PPDH tp 1). C nhiu dng tranh nh: ng H(Bc Ninh), Hng Trng(H Ni), Kim Hong(H Ty), Snh(Hu), Hin nay cn thy ch yu l ca 2 dng tranh ln: tranh ng H (huyn Thun Thnh Bc Ninh) v tranh hng Trng (ph Hng Trng H Ni). Rt t ti liu nghin cu nn kh xc nh nin i v tc gi.

Ni dung v th loi 1. Ni dung:

Th hin nhng vn thit yu ca cuc sng ngi lao ng.

Phn nh nhng tm t, tnh cm, c m chnh ng ca ngi lao ng.

2. Th loi:
a) Tranh chc tng:

Chc nhau c cuc sng bnh yn, may mn, giu c. Cc tranh: i ct, Vinh hoa, Ph qu, Tin ti, tin lc,

b) Tranh lch s:

T lng bit n, ca ngi cng c ngi xa xy dng, bo v t nc. Cc tranh: Hai b Trng, B Triu, Thnh Ging,

c) Tranh sinh hot:

Din t cnh sinh hot nng thn vui v, m m. C v, ca ngi ngi lao ng sn xut. Cc tranh: Cy cy, nh vt, Hng da, Ch qu,

d) Tranh chm bim:

Ph phn nhng h tc. kch nhng thi h, tt xu ca x hi phong kin ng thi. Cc tranh: Thy cc, nh ghen, m ci chut,

e) Tranh th: (ca min xui v min ngc)

th cng Cc tranh: B cha thng ngn, ng Hong thp in, Ng h, Cu hoa,

Tranh bim ha
L li v ly din hnh lm chnh, nhm bo v ci tt, chm bim, kch nhng ci xu. c chia 3 loi:

1. Tranh kch:

Dng cng kch quyt lit, khng khoan nhng i vi k th, bo v chnh ngha. Hnh nh, nt v c cng iu ti a.

2. Tranh chm bim:

Ph phn nhng h tc, thi h tt xu trong ni b qun chng Hnh tng c khuych trng va phi, mang tnh cht gy vui, gy ci, nhm rn e, gio dc i tng.

3. Tranh vui: (hi hc, khi hi)

Khng ch giu ai, ch nhm gy c ting ci tinh nghch, vui v. Hnh nh c th hin ng nghnh, hm hnh, gy c nim vui, s sng khoi tinh thn cho ngi xem.

Hnh thc 1. B cc:

Khng v t mt im nhn c nh. B cc t cch nhn tm cao, c l v khng gian, thi gian, khng ch chiu su, ch nu mt vn c th. C phn ch nm trong b cc chung. Cch phn phi mng r rng, n gin, d hiu. Cnh trng tm c nu bt v hnh v mu, gip ngi xem d cm nhn ngay ch .

2. Mu sc:

Mu ti, rc r nhng khng lo lot. S dng mu t thin nhin, mu phm.

(xem thm trang 183, 184 sch MT & PPDH tp 1)

3. ng nt:

Gi cho mu sc m trn giy, to nt hi ho chung. Tranh ng H: nt vin en chc, khe nhng khng th cng. Tranh Hng Trng: nt vin thanh mnh, uyn chuyn, nh nhng.

K thut

Tranh c in t bn khc bng g ln giy. Tranh ng H: dng mu t thin nhin in trn giy ip Tranh Hng Trng: in nt en ri t hoc vn, phy mu. Tranh thng c bn vo dp tt nn cn gi l tranh tt. Tranh dn gian lu li ngi xem nhng n tng tt p, c nh gi cao trong nc v trn th gii.

Tranh c ng 1. Khi nim:

Tranh c ng cn gi l tranh tuyn truyn hoc p-phch. L loi tranh t h ph, ni cng cng. Dng biu th, ni r mt vn g , thng l qung co, tuyn truyn, c ng cho vn chnh tr, kinh t thng mi v cc hot ng ngh thut.

2. Tnh cht v c im:

Tnh chin u, c v, tuyn truyn Tnh c th, r rng, c ng, n gin. Tnh trang tr, tng trng, khi qut cao. Mu sc ti vui, rc r, hp dn, khng n thc.

3. Hnh thc th hin:

Hnh nh phi mang tnh khi qut, n gin, d hiu, mang nhiu yu t trang tr d nhn ra ngay ni dung t xa. Mu sc phi ti vui, rc r, khng l thuc theo thc t, min sao hp dn, li cun ngi xem, khng b khung cnh xung quanh ln t. Ch cn ngn gn, ph hp vi b cc chung.

Phn tch khi qut mt s tranh

(Xem thm trang 184 ( 189 sch MT & PPDH tp 1)

1. Tranh ng H:
* G i ct: i ct l im lnh ln. G i ct c chc mng mi ngi, mi nh n xun tt lnh. i ct b cc 2 phn, c i t (ch ln) phn trn, c ng khung v trang tr hoa vn xung quanh nh mt bc tranh trng. Hnh g trng v phn di, t nt, gin lc thch hp vi bc trang tr nhng gi ln mt phong thi trang nghim, ho hoa, ph hp vi 2 ch i ct. Ch g trng ang rn mnh ln, chn co, chn rui, dng cnh v, nt lng ui nh ma, t th ton thn nh ang say sa ct ting gy vang, chc tng nhng iu tt lnh, may mn. Theo quan nim xa, ting g trng gy m vang n nh ni cao xua tan m ti, khin ma qu phi lnh xa. V th, ngy tt u nm nhn dn c tc dn tranh g ca cm ma qu v cu mong tt lnh. G trng oai v, hng

dng cn l biu tng cho s thnh vng v nm c tnh tt m nam gii cn c: Vn, v, dng, nhn, tnh.

Mo ca g trng ta nh chic m cnh chun l vn. Chn g c ca sc nhn nh kim dng u chi l v. Thy ch th, g trng dng cm, bt khut u chi n cng l dng. Kim c mi, cng gi nhau n l nhn.

G trng gy canh khng bao gi sai, nh thc ngi dy ng gi lo cng vic ng ng l tn. * G mi tc mi: C l nng thn t c hnh nh no rt bnh d nhng gi c nhiu ngha v s vui v, sum hp, gia nh m m, s sinh si bng hnh nh 1 g m vi n g con ru rt vy quanh. Ngh s dn gian bt c hnh nh y biu tng , dng nn bc tranh G mi tc mi mt tc phm thuc loi c sc nht ca tranh ng H v ca c tranh dn gian ni chung. Mt g mi ang ng ngm mi va bt c tc gi n con qui t li. Nh b cc v ng nt vi cc mu nu, xanh thm, xanh nht, mt t mu vng t trn nn trng ip ng nh lm ni bt c hnh nh n g v gi c mt khng kh vui ti tru mn nh mt vn tr, vi nhng m thanh ru ra ru rt. T tranh g trng cho n tranh ny, dn dn mi hiu ra v sao c T Xng li dng 1 t tng thanh t bc tranh g: Om sm trn vch bc tranh g. Bc tranh vn bt ng th m ch treo ln vch n gy om sm ri, ci om sm ny do hnh nh vui mt v mu sc tng phn nh ci c nhau m vn ho hp trong tranh to nn. Vi nhng ai giu tng tng v thch th vi tranh g ln, c th thy m thanh ca tranh cng gp phn ph c bu khng kh tnh mch ca nhng np nh vo dp cui ng. G m ngm con mi, mt m to, lng v cnh nh x ln gi mi v t ra c thng khoe vi n g con. C ng 10 ch g con, con s trn, khng hn, khng km, mi con mi v, khng con no ging con no. Chng ng cc v tr ngu nhin nhng to ra s cn xng cho ton khung tranh, ng c nhn nhp nhng li rt thong, mi con mt t th, a vui nhy ma, nhng tt c u hng cp mt ngy th v pha m. Mu lng, mu cnh g con ging mu lng m nhng li lt ra mt ch c b lng vng hon ton cho khi n diu. Nt c sc ca bc tranh l b cc v vic th hin ng nt, nhng nt m, khe, chc nch, gin d nhng sinh ng. B lng g m l mt bt php ti hoa, rt thc nhng li nhm hiu qu trang tr. Nhng nt v tng chic lng ui tht t, tit kim, cng nh nhng vy chn g m chng t mt s quan st tinh tng. Bc tranh t ti mt s hi ho cao . * m ci chut: Hnh nh rt ng nghnh, vui nhn, din t cnh mt n chut ang trn ng rc du v. B cc tranh c chia lm 2 v lin kt vi nhau. V di: i u l ch r chut u i m cnh chun, ang ci nga, lin theo sau c 2 ch

chut, 1 ch cm lng che v 1 ch cm bin nghnh hn. Tip sau l 4 ch chut khc ang khing 1 chic kiu. Hai ch khing pha trc chm ch nhn thng v pha trc v chn u bc, hai ch khing pha sau th ngoi nhn v pha sau nh xem on i pha sau n cha, hay ni chuyn vi nhng ngi pha sau, ngi trong kiu l c du chut. Ch r chut ngoi u nhn c du chut vi v sung sng, cn c du th a tay ln vy p li chng. V trn l 4 ch chut khc: 2 ch i sau thi kn, 2 ch i trc cm c v chim dng cho con mo ang ngi n u. Trn nn vng ti ca tranh, cc ch chut u c cc mu ging nhau: nu, en, xanh l v trng ip, k c chic kiu cng mang nhng mu y, duy c con mo ngi pha trn u tranh l ton mt mu trng v con chut i sau cng pha di tranh ton mt mu en i li nh thay i cho khi nhm mt. y l mt bc c sc ca ngh thut tranh ng H nhm kch t tham nhng, thi c ln nut c b ca giai cp thng tr. Ngi dn thp c b ming b bn quan li chn p, p bc nhng khng th ni trc tip nn h mn hnh nh con vt v chm bim t tham nhng, hi l ca cc v quan quyn thi phong kin. y, vic nghnh hn l vic vui mng trong h nh chut nhng mun c yn thn th phi c l vt hi l hu hnh cho ng Mo.

2. Tranh Hng Trng:

* Ch qu: Ch l gng mt kinh t ca mt x hi. Tuy vy, ch qu khc vi ch thnh ph, ch qu Vit nam ngy xa cn mang c sc thi vn ho; ngoi vic trao i, mua bn hng ho, y cn l ni gp g, hn h, nhn gi cho nn trong dn gian thng ni i chi ch. Nhn vo hai bc tranh ca Hng Trng v v cnh ch qu chng ta thy k thut v c hi khc so vi tranh ng H. y, hnh v trau chut hn, mu sc nh nhng, uyn chuyn hn, nt khc vin en thanh mnh, mm mi, khc vi nt vin m chc kho ca tranh ng H (iu ny ta s cn gp nhng tranh sau ca Hng Trng, k c tranh th). mt s tranh chng ta cn thy c tc gi tn dng loang ca mu nc c v trc tip bng c mm t, to chuyn m nht trn gng mt, tay chn, trn ngi cc nhn vt trong tranh nh cc tranh Th cy vi con b, Th ba vi con tru, Ma s t, Tht ng, tranh T n Qua hai tranh Ch qu ca Hng Trng tc gi khc ho c cnh sinh hot nhn nhp khu ch v tnh cht ca n. Tranh ch qu cho ta mt khi nim v sinh hot kinh t ca mt t nc nng nghip lc hu, ngi dn cn lam l, i ngho. Trong ch, ngoi cnh mua bn, cn cnh ch chn, ngi n xin, k cp, thy bi cc hng ngi c ngh nhn by ra, lt t tinh thn mt cch hm sc. * Th ba vi con tru:

Trong tranh v mt ph n tc bi cao, vn khn gn gng ang ngi ta vo ci ba ngh, chic nn l c mng sau lng v mt tay ang cm qut qut i nhng git m hi cho nng, cnh bn, con tru c tho ba cng ang ng ngh v quay nhn b ch nh bit n, trn lng tru c hai con chim so ang u. C ngi v vt cng ngh ngi trn b rung c nhng bi c. Bctranh m t pht ngh ngi ca ngi nng dn sau bui lao ng vt v trn ng rung. l pht ngh ngi thoi mi y sng khoi, pht chc nh qun ht mi s mt nhc trn i. ng H cng c tranh ny, v b cc v hnh nh trong tranh ging ht nh tranh ny, ch c khc l tranh ca ng H khng t mu vo cc hnh v m ch c nt vin m, chc khe nh hnh ngi v vt trn nn tranh mu vng t ca giy ip. * Bt mt bt d, Rng rn: Nhng tr chi ca tr em thi xa c tc gi ngh nhn din t li. Tranh Bt mt bt d v mt em bt mt bng mt di khn ang qu tay tm bt cc bn, cn nhng em khc th v tay h reo, chy xung quanh, c em s b bt nn chy ra xa, c mt em to tn ln ra sau lng g ln u em b bt mt, mt em chy vp t ln c di nn t. Trong tranh Rng rn ta thy ng nh tn gi ca tr chi. Cc em m nhau thnh mt hng di i vng vo quanh sn nh con rng, con rn, ming nh ht my cu ng dao ca tr chi. Em lm thy thuc ng ring pha trc v ang gi tay ui bt cc em pha sau trong on rng rn, cn em dn u on cng dang hai tay ra cn, khng cho thy thuc bt ngi ca mnh. C hai tranh u din t cc em ang chi ngoi sn t c c v cng c ngi ln ngi trong nh nhn ra xem cc em chi cng nh cc cu ch nm gc tranh dn gii ng ca tc gi. Trong c hai tranh tc gi u s dng nhng mu ti nh , cam, xanh ph hp vi cnh vui chi nhn nhp ti vui hn nhin ca l tr. * Tht ng: Tranh v 7 a tr con ang chi quanh cy o: a m gc cy, a tro ln cy hi qu a xung, a ng di a 2 tay ly, a tay cm hoa, cm chim, a cng knh cho a kia rn cao ln vn cnh o cn cy o th y tri v hoa, mc trn nn t ph mt lp c xanh non mn mn. Mu sc bc tranh tht ti vui. y, tc gi tn dng loang gi khi trn mt, trn tay chn, da tht ca nhng a b nhng mu qun o th khng c gi khi. Tht ng l 7 a tr nh, hnh nh con ci ng n khe mnh. Ngi Vit Nam xa cho rng ng con l c phc, cng l quan nim ph bin ca c dn trng la nc, cn nhiu sc lao ng li cng cn phi chng thin tai, ch ho v dch bnh cho nn c m ng n, di l l s m bo u tin cho hnh phc ca mi gia nh.

Theo quan nim c: cy o c tnh tr ma qu, qu o tng trng cho s trng sinh bt lo. Sch chu L vit:Thng trng xun hoa o n, nam n kt ngha v chng. Hoa o biu trng ho hp, sinh si. Tht ng tu tt chi quanh gc o, vin cnh b hoa, hi qu, ng c m ca dn gian xa.

3. Tranh th Hng Trng:

* B cha Mu Thoi: Mu Thoi l thnh mu ca vng sng nc, uy nghi trong trang phc trng. C 2 ngc n ng chu hai bn, dng tin hoa qu. Tng truyn, Mu Thoi nguyn l con gi ca Lc Long Qun h ng nh trong truyn thuyt Vit Nam xa. Chng b l Knh Xuyn, con vua trn mt t. B vn hin t, nhn i nhng Knh Xuyn li c v l l Tho Mai rt gian gio. Tho Mai hay m t, ba chuyn, gim pha ni xu b. Knh Xuyn khng xt h thc, y b vo ni rng xanh ni thm. Ni kh au oan tri ca b thu ti mun loi nn ngy ngy b c mun th dng tin hoa qu nui dng. C ngi hn s tn Liu Nghi thi hng, b nh i ngao du vng sn cc gii bun. Liu Nghi gp b, hiu chuyn v em th ca b k ni oan c gi v cho vua cha Lc Long Qun. Lc Long Qun ni gin cho bt Knh Xuyn, tr Tho Mai v n b v thy ph ng nh. * Thn h: Thn h tng trng cho cc v thn tng trn gi cc vng ng, ty, Nam, Bc v trung cc. H vn l con vt tht nhng c thn thnh ho thnh con vt tng trng cho sc mnh. Vit Nam, nc nhit i, li c nhiu h, thng gy tai ho cho con ngi, thnh hnh nh khip s trong dn gian, v th, nhn dn cho rng h c mt sc mnh thing ling tr dit c ma qu. C thn h trn gi ngng ca th t ma qu d khng dm thm nhp, nn cc n, miu hay cc nh lng, trn bc bnh phong xy chn trc mt, thng v hay p ni hnh tng ng H v Ngi cng c trong dn gian cng cc tn ng bng tn th. Hnh tng H tr thnh mt ti ph bin ca ngh thut dn gian Vit Nam. Cc tranh v v Thn H c nhiu kiu khc nhau, c tranh v tng v thn h mt, c tranh li v Ng h (5 h chung vo mt tranh theo cc v tr nht nh ca tng v), nhng d l v theo kiu no th cc tranh v Thn H u c b cc cht ch, mu sc phong ph v rt p miu t c ng hnh tng ng, ngi ca cc v thn h, mi v u c mt sc mu ring, c dng v uy nghi khc nhau v u c sc sng mnh lit to ra t nh mt, nt mt, chm ru v ngi ln kh th nh thc ca v cha sn lm linh thing y uy quyn. cc bc tranh th, nu chng ta em tc b i phn tn ngng dng thuyt gio lun hi khuyn nh ngi ta lm iu thin, trnh iu c khi cht i phn hn c ln ci nit bn, khng phi b giam cm ni a ngc th y cng l sn phm c gi tr ngh thut ch thc.

c im tm l & ngn ng to hnh ca hc sinh tiu hc 1. c im tm l:

Ham hot ng, ham hiu bit, rt thch v. Tr u thng v cnh vt v con ngi .

2. c im ngn ng to hnh (tranh v):

- Cch v: cc em thng v:

Theo cch nhn t tm cao, lit k s vt ch khng theo qui lut no. Khng theo thc t m theo cm xc, tr nh, tr tng tng. Hnh v, b cc ng nghnh, th hin s hn nhin, trong sng ca tui th.

- Mu sc: cc em thng dng mu:

Ti vui, rc r, m Nguyn cht, t pha trn Khng ph thuc mu sc ca t nhin.

Mc th hin tranh ca hc sinh tiu hc c c s nh gi kh nng th hin tranh ca hc sinh tiu hc, cn cn c vo cc c im c th sau: Cn c vo tm l la tui ca cp hc xem xt kt qu bi lm. B cc th hin ch r, p, hp l. Hnh nh, tnh cch nhn vt, khung cnh ph hp ch . Mu sc ph hp ch (p). C mng chnh, mng ph hp l, tng i ng m nht. 5. Khng phm li b cc nhiu. 1. 2. 3. 4. Cn c 5 tiu chun trn cho im tng bi lm, tng lp cho ph hp. Ch :

Khng nn nhn xt khe kht, qu chi li. Khng nn i hi qu nhiu i vi bi lm ca hc sinh. Nhn xt, cho im bi cn c tnh cht ng vin.

Phn bit tranh & nh 1. Tranh v:

L tc phm hi ho. Do ho s dng cc cht liu ca hi ho v bng cm xc, tnh cm ca chnh mnh. Ngi v c th thm, bt, di i chi tit cnh vt thc cho b cc hon chnh, p hn. Ho s c th nh li hoc tng tng v.

2. nh chp:

L tc phm nhip nh Do ng knh v phim nh to nn di s tc ng ca nhip nh gia. Chp ng theo thc t, khng th thm, bt, di i. Khng chp c cnh khng c trong thc t.

Khi nim v v tranh 1.Khi nim:

V tranh l phn mn mang tnh cht tng hp nhiu yu t nh: hnh ha, k ha, mu sc, phng php sp xp(b cc hnh mng, m nht, xa gn, ) nhm ghi li, to nn hnh nh 1 cnh sinh hot hoc nu ln 1 vn trong cuc sng.

2.Hnh thc v tranh: c 2 hnh thc:

1. V tranh theo ti: l v tranh theo mt ch cho trc. 2. V t do: l v tranh theo ch t chn, theo thch. 3. S ging nhau gia hai hnh thc trn:

u l v tranh Tnh cht ging nhau: Tng hp nhiu phn mn ca ngnh hi ho. Hnh nh c ng, in hnh, khng k l nh tranh truyn Trnh t tin hnh ging nhau.

Mt s nguyn tc v b cc tranh C nhiu cch b cc nhng c 3 dng b cc thng c s dng: 1. B cc hnh thp (tam gic): to s chc chn, vng vng cho bc tranh. (H 1 ) 2. B cc theo chiu ngang (hnh vung, ch nht): to th cn bng, n nh. (H 2 ) 3. B cc ng ln (dng hnh trn): d to s mm mi, uyn chuyn. (H3 )

Mun c b cc p vn phi da vo tnh cht v yu cu ca ch la chn. Cn ch mt s iu c bn khi lm b cc tranh. Nhng iu cn trnh:

Dn b cc v mt pha lm tranh mt cn i. t cc mng hnh ng i cng t l t mt mng qu ln vo gia tranh t cc ng xin cho vo gc tranh t ng chn tri vo gia, chia tranh thnh hai phn bng nhau

Nhng iu cn lm:

Ch tc phm ( chnh) phi c v tr xng ng v hnh, mng v mu. Phn b hnh mng to, nh phi to c s nhp nhng.

Cch xy dng mt bc tranh

Trnh t tin hnh:

1. Nghin cu, la chn ch :

ti rng nn cn nghin cu, la chn mt kha cnh, mt ch ph hp cm xc, kh nng th hin, chn hnh tng ph hp cho khi lc . Nh li nhng cnh nghe, thy trong thc t lm phc tho. i thc t tm hiu cuc sng v ly thm ti liu cho tranh.

2. Lm phc tho:

Lm phc tho en trng (tm b cc): tm cch sp xp cc hnh nh, cnh vt sao cho: o Hi ho v hnh mng, m nht. o To cho ngi v ch ng khi tm phc tho mu. Lm phc tho mu: da vo hnh mng v m nht ca phc tho en trng tm mu.

3. Tm hnh:

Tm hnh nh cho ph hp ch v mng trong phc tho. Hnh nh nghin cu t thc t sinh ng.

4. Th hin:

Phng to tranh theo khun kh d kin. Th hin ng tinh thn phc tho.

Ti liu tham kho

1. Nguyn Lng Bnh-Phm Th Chnh-TS.Nguyn Quc Ton - M thut & PPDH, tp 3 NXB Gio Dc 2001. 2. ng Th Chu-Trnh Thip - M thut & PPDH, tp 1 (ti bn ln 6, c chnh l) NXB Gio Dc 1998. 3. ng Th Chu-Trnh Thip - M thut , tp II NXB h Ni 1992. 4. Khng Hun- Chu Quang Tr- Nguyn Trn - Nguyn Cung NXB Vn Ho 1987. 5. Phan Ngc Khu-ng Nam-Nguyn B Vn - Tranh dn gian Vit Nam NXB Vn Ho Dn Tc -H Ni 1995. 6. Nguyn Th Kim Thanh Nt p vn ho trong tranh dn gian VN Lun vn tt nghip HMT 2000. 7. M thut lp 8 NXB Gio dc 1997. 8. SGK mi Tiu hc NXBGD, 2002. 9. M thut Tp ch Hi M thut TP.HCM 1993. 10. M thut thi nay Tp ch Hi NSTH VN 1994.