Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

B. PHNG PHP GI I BI T P V AMIN I. Ph n ng th hi n tnh baz c a amin Phng php gi i M t s i u c n lu v tnh baz c a amin :
+ Cc amin u ph n ng c v i cc dung d ch axit nh HCl, HNO3, H2SO4, CH3COOH, CH2=CHCOOH. B n ch t c a ph n ng l nhm ch c amin ph n ng v i ion H + t o ra mu i amoni.
NH2

+ H + NH 3+

(Ph n ng x y ra tng t v i amin b c 2 v b c 3). + Cc amin no cn ph n ng c v i dung d ch mu i c a m t s kim lo i t o hiroxit k t t a. V d : NH 2 + Fe3+ + 3H2O NH 3+ + Fe(OH)3 (Ph n ng x y ra tng t v i amin b c 2 v b c 3). Phng php gi i bi t p v amin ch y u l s d ng nh lu t b o ton kh i l ng. i v i cc amin cha bi t s nhm ch c th l p t l T =

nH xc nh s nhm ch c amin. na min

+

Cc v d minh h a
V d 1: X l h p ch t h u c ch a C, H, N ; trong nit chi m 15,054% v kh i l ng. X tc d ng v i HCl t o ra mu i c d ng RNH3Cl. Cng th c c a X l : A. CH3C6H4NH2. B. C6H5NH2. C. C6H5CH2NH2. D. C2H5C6H4NH2. H ng d n gi i V X tc d ng v i dung d ch HCl t o ra mu i c d ng RNH3Cl nn suy ra X c d ng RNH2. Trong X nit chi m 15,05% v kh i l ng nn ta c :
14 .100 = 15, 05 R = 77 R la C6 H 5 . R + 16 Cng th c c a X l C6H5NH2. p n B.

V d 2: Thnh ph n % kh i l ng c a nit trong h p ch t h u c X (CxHyN) l 23,73%. S ng phn c a X ph n ng v i HCl t o ra mu i c cng th c d ng RNH3Cl l : A. 2. B. 3. C. 4. D. 1. H ng d n gi i T gi thi t suy ra :
x = 3 14 23, 73 = 12x + y = 45 CTPT cua a min la C3 H 9 N. 12x + y 100 23, 73 y = 9

V X ph n ng v i HCl t o ra mu i c d ng RNH3Cl nn ph i l amin b c 1. C hai amin b c 1 l : CH3CH2CH2NH2 ; (CH3)2CHNH2. p n A.

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

V d 3: Amin X c phn t kh i nh hn 80. Trong phn t X nit chi m 19,18% v kh i l ng. S ng phn c u t o c a X tc d ng v i HCl t o mu i amoni c m ch cacbon khng phn nhnh l : A. 8. B. 2. C. 4. D. 5. H ng d n gi i t CTPT c a amin X l CxHyNt , theo gi thi t ta c :
x = 4 14t 19,18 = 12x + y = 59t y = 11 12x + y 100 19,18 t = 1 CTPT c a amin X l C4H11N. S ng phn c a amin X l 8 : CH3CH2CH2CH2NH2 (1); CH3CH2CHCH3 (2); CH3CHCH2NH2 (3); NH2 CH3 CH3 CH3 C NH2 (4); CH3CH2NHCH2CH3 (5); CH3CH2CH2NHCH3 (6); CH3 CH3CH NHCH3 (7); CH3CH2NCH3 (8) CH3 CH3 Trong 8 ch t trn c cc ch t (1), (2), (5), (6), (8) c m ch cacbon khng phn nhnh nn khi tc d ng v i dung d ch HCl s t o ra mu i amoni c m ch cacbon khng phn nhnh. p n D.

V d 4: Cho 15 gam h n h p X g m cc amin anilin, metylamin, imetylamin, ietylmetylamin tc d ng v a v i 50 ml dung d ch HCl 1M. Kh i l ng s n ph m thu c c gi tr l : A. 16,825 gam. B. 20,18 gam. C. 21,123 gam. D. 15,925 gam. H ng d n gi i Theo gi thi t h n h p cc amin g m C6H5NH2, CH3NH2, (CH3)2NH, (C2H5)2NCH3 u l cc amin n ch c nn ph n ng v i HCl theo t l mol 1 : 1. S ph n ng : X + HCl mu i p d ng nh lu t b o ton kh i l ng ta c :
m muoi = m amin + m HCl = 15 + 0,05.36, 5 = 16,825 gam.

p n A. V d 5: H n h p X g m metylamin, etylamin v propylamin c t ng kh i l ng 21,6 gam l v t l v s mol l 1 : 2 : 1. Cho h n h p X trn tc d ng h t v i dung d ch HCl thu c dung d ch ch a bao nhiu gam mu i ? A. 36,2 gam. B. 39,12 gam. C. 43,5 gam. D. 40,58 gam. H ng d n gi i H n h p X g m CH3NH2, C2H5NH2, C3H7NH2. t s mol c a ba ch t tng ng l x, 2x, x. Theo gi thi t ta c : 31x + 2x.45 + 59.x = 21,6 x = 0,12. T ng s mol c a ba amin l 0,12 + 0,12.2 + 0,12 = 0,48 mol. Phng trnh ph n ng : NH2 + HCl NH3Cl (1) mol: 0,48 0,48 0,48

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

p d ng nh lu t b o ton kh i l ng ta c :
m muoi = m amin + m HCl = 21,6 + 0,48.36, 5 = 39,12 gam.

p n B. V d 6: Cho 0,14 mol m t amin n ch c tc d ng v i dung d ch ch a 0,1 mol H2SO4. Sau c c n dung d ch thu c 14,14 gam h n h p 2 mu i. Thnh ph n ph n trm v kh i l ng m i mu i trong h n h p l : A. 67,35% v 32,65%. B. 44,90% v 55,10%. C. 53,06% v 46,94%. D. 54,74% v 45,26%. H ng d n gi i p d ng nh lu t b o ton kh i l ng ta c :
m muoi = m amin + m H2SO4 m amin = m muoi m H2SO4 = 14,14 0,1.98 = 4,34 M amin = 4,34 = 31 gam / mol A min la CH 3NH 2 . 0,14

Phng trnh ph n ng : CH3NH2 + H2SO4 CH3NH3HSO4 mol: x x x 2CH3NH2 + H2SO4 (CH3NH3)2SO4 mol: y 0,5y 0,5y Theo (1), (2) v gi thi t ta c :

(1) (2)

x + y = 0,14 x = 0,06 x + 0,5y = 0,1 y = 0,08 Thnh ph n ph n trm v kh i l ng m i mu i trong h n h p l :

0,06.129 .100 = 54, 74%; 14,14 % ( CH 3NH 3 )2 SO 4 = (100 54,74)% = 45,26%. %CH 3 NH3 HSO 4 =

p n D. V d 7: Cho 10 gam amin n ch c X ph n ng hon ton v i HCl (d), thu c 15 gam mu i. S ng phn c u t o c a X l : A. 5. B. 8. C. 7. D. 4. H ng d n gi i p d ng nh lu t b o ton kh i l ng ta c :

m HCl phan ng = m muoi m X = 5 gam nHCl =

V X l amin n ch c nn suy ra :
n X = n HCl =

5 mol . 36,5

5 10 mol M X = = 73 gam / mol X la C 4 H11N. 5 36,5 36,5

Cc ng phn c a X l : CH3CH2CH2CH2NH2 (1); CH3CH2CHCH3 (2); CH3CHCH2NH2 (3); NH2 CH3

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

CH3 CH3 C NH2 (4); CH3CH2NHCH2CH3 (5); CH3CH2CH2NHCH3 (6); CH3 CH3CH NHCH3 (7); CH3CH2NCH3 (8). CH3 CH3 p n B. V d 8: Trung ha hon ton 8,88 gam m t amin axit HCl, t o ra 17,64 gam mu i. Amin c cng th A. H2NCH2CH2CH2CH2NH2. C. H2NCH2CH2NH2. (b c m t, m ch cacbon khng phn nhnh) b ng c l : B. CH3CH2CH2NH2. D. H2NCH2CH2CH2NH2.

H ng d n gi i Phng trnh ph n ng : NH2 + HCl NH3Cl (1) mol : x x x Theo (1) v gi thi t ta c : 36,5x = 17,64 8,88 = 8,76 x = 0,24 8,88 16 = 21 (lo i). N u amin c d ng l RNH2 th n RNH2 = n NH 2 = 0, 24 mol R = 0, 24 N u amin c d ng l R(NH2)2 th n R ( NH2 )2 =

8,88 1 16.2 = 42 . n NH 2 = 0,12 mol R = 2 0,12

R : C3H6 hay CH2CH2CH2 (v amin c m ch C khng phn nhnh). V y cng th c c a amin l H2NCH2CH2CH2NH2. p n D. V d 9: Cho 21,9 gam amin n ch c X ph n ng hon ton v i dung d ch FeCl3 (d), thu c 10,7 gam k t t a. S ng phn c u t o b c 1 c a X l : A. 5. B. 8. C. 7. D. 4. H ng d n gi i Phng trnh ph n ng : 3 RNH 2 + Fe3+ + 3H2O 3 [RNH 3 ]+ + Fe(OH)3 (1)

mol: 0,1 Theo (1)v gi thi t ta c :

nRNH2 = 3.n Fe(OH)3 = 3.

0,1

10,7 21,9 = 0,3 mol M RNH2 = = 73 gam / gam R = 57 (C 4 H 9 ). 107 0,3

S ng phn c u t o b c 1 c a X l 4 : CH3CH2CH2CH2NH2 (1); CH3CH2CHCH3 (2); CH3CHCH2NH2 (3); NH2 CH3 CH3 CH3 C NH2 (4). CH3 p n D.

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

V d 10: ph n ng h t 400 ml dung d ch h n h p HCl 0,5M v FeCl3 0,8M c n bao nhiu gam h n h p g m metylamin v etylamin c t kh i so v i H2 l 17,25 ? A. 41,4 gam. B. 40,02 gam. C. 51,75 gam. D. 33,12 gam. H ng d n gi i t CTPT trung bnh c a 2 amin l Cn H 2n +1NH 2 . Theo gi thi t suy ra : 14 n + 17 = 2.17,25 n = 1,25 .

nH + = n HCl = 0,4.0,5 = 0,2 mol, n Fe3+ = nFeCl = 0,4.0,8 = 0,32 mol.

3

Phng trnh ph n ng :
Cn H 2n +1NH 2 + H+

[Cn H2 n +1NH 3 ]+

(1)

mol:

0,2

0,2

3 Cn H 2n +1NH 2 + Fe3+ + 3H2O 3 [Cn H2 n +1NH 3 ]+ + Fe(OH)3 (2)

mol: 0,96 0,32 Theo (1), (2) v gi thi t ta c :

nC H
n 2 n+1

NH2

= 0,2 + 0,96 = 1,16 mol m C H

n

2 n+1

NH2

= 2.17,25.1,16 = 40,02 gam.

p n B. V d 11: Cho 5,2 gam h n h p Y g m hai amin n ch c, no, m ch h tc d ng v a v i dung d ch HCl thu c 8,85 gam mu i. Bi t trong h n h p, s mol hai amin b ng nhau. Cng th c phn t c a hai amin l : A. CH5N v C2H7N. B. C2H7N v C3H9N. C. C2H7N v C4H11N. D. CH5N v C3H9N. H ng d n gi i t CTPT trung bnh c a 2 amin l Cn H 2n +3 N . p d ng nh lu t b o ton kh i l ng ta c :

m HCl phan ng = m muoi m X = 8,85 5,2 = 3,65 gam n HCl =

V Y l h n h p cc amin n ch c nn suy ra :

3,65 = 0,1 mol. 36,5

nY = n HCl = 0,1 mol M Y =

5,2 = 52 gam / mol 14n + 17 = 52 n = 2,5. 0,1

Do hai amin c s mol b ng nhau nn s cacbon trung bnh b ng trung bnh c ng s cacbon c a n + n2 n x + n2 x2 , v i x1 = x2 th n = 1 hai amin ( n = 1 1 .) 2 x1 + x2 p n B. Ch : N u khng cho bi t hai amin c s mol b ng nhau th cc p an B, C, D u ng.

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

II. Ph n ng c a amin v i HNO2 Phng php gi i M t s i u c n lu v ph n ng c a amin v i axit nitr :

Amin b c m t tc d ng v i axit nitr nhi t th ng cho ancol ho c phenol v gi i phng nit. V d : C2H5NH2 + HONO C2H5OH + N2 + H2O Anilin v cc amin thm b c m t tc d ng v i axit nitr nhi t th p (0 - 5oC) cho mu i iazoni : C6H5N2+Cl- + 2H2O phenyliazoni clorua Phng php gi i bi t p d ng ny ch y u l tnh ton theo phng trnh ph n ng.
0 5 C C6H5NH2 + HONO + HCl
o

Cc v d minh h a
V d 1: Mu i C6H5N2+Cl- (phenyliazoni clorua) c sinh ra khi cho C6H5NH2 (anilin) tc d ng v i NaNO2 trong dung d ch HCl nhi t th p (0-5oC). i u ch c 14,05 gam C6H5N2+Cl(v i hi u su t 100%), l ng C6H5NH2 v NaNO2 c n dng v a l : A. 0,1 mol v 0,4 mol. B. 0,1 mol v 0,2 mol. C. 0,1 mol v 0,1 mol. D. 0,1 mol v 0,3 mol. H ng d n gi i Phng trnh ph n ng :
0 5 C C6H5NH2 + NaNO2 + 2HCl C6 H 5N 2 + Cl + 2H2O + NaCl
o

(1)

0,1 mol: 0,1 Theo (1) v gi thi t ta c :

6 5 2

0,1

nC6H5NH2 = nNaNO2 = nC H N +Cl = 0,1 mol.

p n C. V d 2: Amin X c phn t kh i nh hn 80. Trong phn t X nit chi m 19,18% v kh i l ng. Cho X tc d ng v i dung d ch h n h p g m KNO2 v HCl thu c ancol Y. Oxi ha khng hon ton Y thu c xeton Z. Pht bi u no sau y ng ? A. Tch n c Y ch thu c m t anken duy nh t. B. Trong phn t X c m t lin k t . C. Tn thay th c a Y l propan-2-ol. D. Phn t X c m ch cacbon khng phn nhnh. H ng d n gi i t CTPT c a amin X l CxHyNt , theo gi thi t ta c :
x = 4 14t 19,18 = 12x + y = 59t y = 11 12x + y 100 19,18 t = 1 V y CTPT c a amin X l C4H11N. Theo gi thi t X tc d ng v i dung d ch h n h p g m KNO2 v HCl thu c ancol Y. Oxi ha khng hon ton Y thu c xeton Z suy ra X l CH3CH2CH(NH2)CH3.

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

S ph n ng :
[O], t 2 CH3CH2CH(NH2)CH3 CH3CH2CH(OH)CH3 CH3CH2COCH3 Pht bi u ng l Phn t X c m ch cacbon khng phn nhnh. p n D. KNO + HCl
o

V d 3: Cho 26 gam h n h p 2 amin no, n ch c, m ch h , b c m t c s mol b ng nhau tc d ng h t v i HNO2 nhi t th ng thu c 11,2 lt N2 (ktc). Cng th c phn t c a hai amin l : A. CH5N v C4H11N. B. C2H7N v C3H9N. C. C2H7N v C4H11N. D. A ho c B. H ng d n gi i t CTPT trung bnh c a 2 amin l Cn H 2n +1NH 2 . Phng trnh ph n ng :
Cn H 2n +1NH 2 + HNO2 Cn H 2n +1OH + H2O + N2

(1)

mol: 0,5 Theo (1) v gi thi t ta c :

0,5

nC H
n

NH2 2 n+1

= n N2 = 0,5 mol M C H
n

NH2 2 n +1

26 = 52 gam / mol n = 2,5 0,5

Tr ng h p 1 : M t amin l CH3NH2 amin cn l i l CnH2n+1NH2, v hai amin c s mol b ng nhau nn % v s mol c a chng u l 50%. Ta c :
n = 1.50% + n.50% = 2,5 n = 4 CnH2n+1NH2 l C4H9NH2. Tr ng h p 2 : M t amin l C2H5NH2 amin cn l i l CnH2n+1NH2, tng t tr ng h p 1 ta c : n = 2.50% + n.50% = 2,5 n = 3 CnH2n+1NH2 l C3H7NH2.

p n D.

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

III. Ph n ng c a mu i amoni v i dung d ch ki m Phng php gi i M t s i u c n lu v ph n ng c a mu i amoni v i axit dung d ch ki m :

+ D u hi u xc nh m t h p ch t l mu i amoni l : Khi h p ch t ph n ng v i dung d ch ki m th y gi i phng kh ho c gi i phng kh lm xanh gi y qu tm. + Cc lo i mu i amoni g m : - Mu i amoni c a amin ho c NH3 v i axit v c nh HCl, HNO3, H2SO4, H2CO3.Mu i amoni c a amin no v i HNO3 c cng th c phn t l CnH2n+4O3N2; mu i amoni c a amin no v i H2SO4 c hai d ng : mu i axit l CnH2n+5O4NS; mu i trung ha l CnH2n+8O4N2S; mu i amoni c a amin no v i H2CO3 c hai d ng : mu i axit l CnH2n+3O3N; mu i trung ha l CnH2n+6O3N2. - Mu i amoni c a amin ho c NH3 v i axit h u c nh HCOOH, CH3COOH, CH2=CHCOOH. Mu i amoni c a amin no v i axit no, n ch c c cng th c phn t l CnH2n+3O2N; Mu i amoni c a amin no v i axit khng no, n ch c, phn t c m t lin k t i C=C c cng th c phn t l CnH2n+1O2N. lm t t bi t p d ng ny th i u quan tr ng l c n ph i xc nh c cng th c c a mu i amoni. Sau vi t phng trnh ph n ng tnh ton l ng ch t m bi yu c u. N u bi yu c u tnh kh i l ng ch t r n sau khi c c n dung d ch th c n lu thnh ph n c a ch t r n l mu i v c th c ki m d. N u g p bi t p h n h p mu i amoni th nn s d ng phng php trung bnh k t h p v i nh lu t b o ton kh i l ng tnh ton.

Cc v d minh h a
V d 1: Cho 0,1 mol ch t X (C2H8O3N2, M = 108) tc d ng v i dung d ch ch a 0,2 mol NaOH un nng thu c ch t kh lm xanh gi y qu m v dung d ch Y. C c n dung d ch Y thu c m gam ch t r n khan. Gi tr c a m l : A. 5,7 gam. B. 12,5 gam. C. 15 gam. D. 21,8 gam H ng d n gi i V X tc d ng v i dung d ch NaOH ung nng thu c kh lm xanh gi y qu m nn X l mu i amoni. Cn c vo cng th c c a X ta suy ra X l mu i amoni c a amin no v i axit nitric. Cng th c c a X l C2H5NH3NO3 ho c (CH3)2NH2NO3. Phng trnh ph n ng : C2H5NH3NO3 + NaOH C2H5NH2 + NaNO3 + H2O (1) mol: 0,1 0,1 0,1 C c n dung d ch sau ph n ng thu c ch t r n g m NaOH d (0,1 mol) v NaNO3 (0,1 mol). Kh i l ng ch t r n l : m = 0,1.40 + 0,1.85 = 12,5 gam. p n B. V d 2: Cho 0,1 mol ch t X c cng th c l C2H12O4N2S tc d ng v i dung d ch ch a 0,35 mol NaOH un nng thu c ch t kh lm xanh gi y qu m v dung d ch Y. C c n dung d ch Y thu c m gam ch t r n khan. Gi tr c a m l : A. 28,2 gam. B. 26,4 gam. C. 15 gam. D. 20,2 gam. H ng d n gi i V X tc d ng v i dung d ch NaOH ung nng thu c kh lm xanh gi y qu m nn X l mu i amoni. Cn c vo cng th c c a X ta suy ra X l mu i amoni c a amin no v i axit sunfuric. Cng th c c a X l (CH3NH3)2SO4. 8
Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

Phng trnh ph n ng : (CH3NH3)2SO4 + 2NaOH 2CH3NH2 + Na2SO4 + 2H2O (1) mol: 0,1 0,2 0,1 C c n dung d ch sau ph n ng thu c ch t r n g m NaOH d (0,15 mol) v Na2SO4 (0,1 mol). Kh i l ng ch t r n l : m = 0,15.40 + 0,1.142 = 20,2 gam. p n B. V d 3: Cho 18,6 gam h p ch t h u c X c cng th c phn t l C3H12O3N2 ph n ng hon ton v i 400 ml dung d ch NaOH 1M. C c n dung d ch sau ph n ng thu c m gam ch t r n khan. Gi tr c a m l : A. 19,9. B. 15,9. C. 21,9. D. 26,3. H ng d n gi i Cn c vo cng th c phn t c a X l C3H12O3N2 v X ph n ng c v i NaOH nn X l mu i amoni. Cng th c c u t o c a X l (CH3NH3)2CO3. Phng trnh ph n ng : (CH3NH3)2CO3 + 2NaOH 2CH3NH2 + Na2CO3 + 2H2O (1) mol: 0,15 0,3 0,15 C c n dung d ch sau ph n ng thu c ch t r n g m NaOH d (0,1 mol) v Na2CO3 (0,15 mol). Kh i l ng ch t r n l : m = 0,1.40 + 0,15.106 = 19,9 gam. p n A. V d 4: Cho 16,05 gam h p ch t h u c X c cng th c phn t l C3H9O3N ph n ng hon ton v i 400 ml dung d ch NaOH 1M. C c n dung d ch sau ph n ng thu c m gam ch t r n khan. Gi tr c a m l : A. 19,9. B. 15,9. C. 21,9. D. 26,3. H ng d n gi i Cn c vo cng th c phn t c a X l C3H9O3N v X ph n ng c v i NaOH nn X l mu i amoni. Cng th c c u t o c a X l C2H5NH3HCO3 ho c (CH3)2NH2HCO3. Phng trnh ph n ng : C2H5NH3HCO3 + 2NaOH C2H5NH2 + Na2CO3 + 2H2O (1) mol: 0,15 0,3 0,15 C c n dung d ch sau ph n ng thu c ch t r n g m NaOH d (0,1 mol) v Na2CO3 (0,15 mol). Kh i l ng ch t r n l : m = 0,1.40 + 0,15.106 = 19,9 gam. p n A. V d 5: A c cng th c phn t l C2H7O2N. Cho 7,7 gam A tc d ng v i 200 ml dung d ch NaOH 1M thu c dung d ch X v kh Y, t kh i c a Y so v i H2 nh hn 10. C c n dung d ch X thu c m gam ch t r n. Gi tr c a m l : A. 12,2 gam. B. 14,6 gam. C. 18,45 gam. D. 10,7 gam. H ng d n gi i Theo gi thi t suy ra A l mu i amoni, kh Y l NH3 ho c amin. V MY < 20 nn Y l NH3. T suy ra X l CH3COONH4. Phng trnh ph n ng :
Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

CH3COONH4 + NaOH NH3 + CH3COONa + H2O (1) mol: 0,1 0,1 0,1 C c n dung d ch sau ph n ng thu c ch t r n g m NaOH d (0,1 mol) v CH3COONa (0,1 mol). Kh i l ng ch t r n l : m = 0,1.40 + 0,1.82 = 12,2 gam. p n A. V d 6: Cho 1,82 gam h p ch t h u c, m ch h X c cng th c phn t C3H9O2N tc d ng v a v i dung d ch NaOH, un nng thu c kh Y v dung d ch Z. C c n Z thu c 1,64 gam mu i khan. Tn g i c a X l : A. Etylamoni fomat. B. imetylamoni fomat. C. Amoni propionat. D. Metylamoni axetat. H ng d n gi i Theo gi thi t suy ra X l mu i amoni, t cng th c c a X l RCOONH3R. Phng trnh ph n ng : RCOONH3R + NaOH RCOONa + RNH2 + H2O (1) mol: 0,02 0,02 0,02 Theo (1) v gi thi t ta c : R + 67 = 82 R = 15 (CH3) R = 15 (CH3). Cng th c c a X l CH3COONH3CH3, tn c a X l metylamoni axetat. p n D. V d 7: Cho h n h p X g m 2 ch t h u c c cng CTPT C2H7NO2 tc d ng v a v i dung d ch NaOH, un nng thu c dung d ch Y v 4,48 lt (ktc) h n h p Z g m 2 kh ( u lm xanh qu tm m). T kh i c a Z i v i hiro b ng 13,75. C c n dung d ch Y thu c kh i l ng mu i khan l : A. 16,5 gam. B. 14,3 gam. C. 8,9 gam. D. 15,7 gam. H ng d n gi i Cch 1 : Tnh theo phng trnh ph n ng k t h p v i s ng cho H n h p Z g m 2 kh c tnh baz l NH3 v CH3NH2. V y h n h p X g m CH3COONH4 v HCOOH3NCH3. Phng trnh ph n ng : CH3COONH4 + NaOH CH3COONa + NH3 + H2O (1) x x mol: x HCOOH3NCH3 + NaOH HCOONa + CH3NH2 + H2O (2) mol: y y y p d ng s ng cho ta c:
n NH3 n CH3 NH 2 = 31 13,5.2 1 = 13,5.2 17 3

x + y = 0, 2 x = 0, 05 Theo (1), (2) v gi thi t ta c h : x 1 y = 0,15 y = 3 m = 68.0,15 + 82.0,05 = 14,3 gam. p n B. 10

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

Nh n xt : Bi t p ny nn lm theo phng php b o ton kh i l ng th ng n g n hn! Cch 2 : S d ng nh lu t b o ton kh i l ng Theo gi thi t ta suy ra h n h p X l mu i amoni c a axit h u c no, n ch c. t cng th c c a hai ch t trong X l : RCOOH 3 NR Phng trnh ph n ng :
RCOOH 3 NR + NaOH RCOO Na + R NH 2 + H2O

(1)

0,2 0,2 0,2 mol : 0,2 0,2 Theo ph n ng (1) v nh lu t b o ton kh i l ng ta c : m RCOONa = 0,2.77 + 0,2.40 0,2.13,75.2 + 0,2.18 = 14,3 gam.
p n B.

IV. Ph n ng t chy amin Phng php gi i M t s i u c n lu v ph n ng t chy amin :

+ Phng trnh t chy m t amin CnH2n+2-2a+kNk + d ng t ng qut :
6 n + 2 2a + k 2 n + 2 2a + k k to O2 nCO2 + H2O + N2 (1) 4 2 2 N u k =1, a = 0 th phng trnh (1) tr thnh :

CnH2n+3N

6n + 3 2n + 3 1 to O2 nCO2 + H2O + N2 4 2 2

Suy ra t chy amin no n ch c th :

nCO
2

nH O

2nH 2O nCO2 2n v nC n H 2 n +3N = 2n + 3 3

Phng php gi i bi t p t chy amin : S d ng nh lu t b o ton nguyn t tm cng th c c a amin s nhanh hn so v i vi c l p t l mol nC : nH : nN. i v i bi ton t chy h n h p cc amin th s d ng cng th c trung bnh. i v i bi t p t chy amin b ng h n h p O2 v O3 th nn quy i h n h p thnh O.

Cc v d minh h a
V d 1: Khi t chy hon ton m t amin n ch c X, thu c 16,80 lt kh CO2 ; 2,80 lt N2 (cc th tch o ktc) v 20,25 gam H2O. CTPT c a X l : A. C4H9N. B. C3H7N. C. C2H7N. D. C3H9N. H ng d n gi i Cch 1 : Theo gi thi t ta c : 16,8 20, 25 n C = n CO2 = = 0, 75 mol; n H = 2.n H 2O = 2. = 2, 25 mol; 22, 4 18 2,8 n N = 2.n N2 = 2. = 0, 25 mol. 22, 4 n C : n H : n N = 0, 75 : 2, 25 : 0, 25 = 3 : 9 :1 . V y CTPT c a X l C3H9N.

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

11

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

Cch 2 : i v i cc amin n ch c th phn t c m t nguyn t N.

n X = nN = 2nN = 0,25 mol S C trong amin =

2

n CO nX

= =

0,75 =3; 0,25 2,25 = 9. 0,25

S H trong amin = p n D.

2nH O
2

nX

V d 2: t chy hon ton m gam m t amin X b ng l ng khng kh v a thu c 17,6 gam CO2, 12,6 gam H2O v 69,44 lt N2 (ktc). Gi thi t khng kh ch g m N2 v O2 trong oxi chi m 20% th tch khng kh. X c cng th c l : A. C2H5NH2. B. C3H7NH2. C. CH3NH2. D. C4H9NH2. H ng d n gi i 17, 6 12, 6 = 0, 4 mol; n H = 2.n H2 O = 2. = 1, 4 mol . Ta c : n C = n CO2 = 44 18 p d ng nh lu t b o ton nguyn t i v i oxi suy ra : 2.n CO2 + n H2 O n O2 (kk) = = 0, 75 mol n N 2 (kk) = 0, 75.4 = 3 mol. 2 69, 44 3) = 0, 2 mol n C : n H : n N = 0, 4 :1, 4 : 0, 2 = 2 : 7 :1. Do : n N(hchc) = 2.( 22, 4 Cn c vo cc phng n ta th y cng th c c a X l C2H5NH2 (N u y l m t bi t p t lu n th ta dng b t bo ha bi n lu n tm cng th c phn t , k t qu v n l C2H7N). p n A. V d 3: t chy hon ton 0,1 mol m t amin no, m ch h X b ng oxi v a thu c 0,5 mol h n h p Y g m kh v hi. Cho 4,6 gam X tc d ng v i dung d ch HCl (d), s mol HCl ph n ng l : A. 0,1. B. 0,4. C. 0,3. D. 0,2. H ng d n gi i t cng th c phn t c a amin no l CnH2n+2+kNk. S ph n ng : CnH2n+2+kNk mol: 0,1
2

O , to

nCO2 0,1n

2n + 2 + k H2O 2

k N2 2 k 2

(1)

0,1.

2n + 2 + k 2

0,1.

Theo (1) v gi thi t ta c : 0,1n + 0,1.

n = 1 2n + 2 + k k + 0,1. = 0,5 0,4n + 0,2k = 0,8 2 2 k = 2

Cng th c phn t c a amin X l CH6N2. Cng th c c u t o c a X l H2NCH2NH2. Ph n ng c a amin X v i HCl : H2NCH2NH2 + 2HCl ClH3NCH2NH3Cl (2) mol: 0,1 0,2 12
Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

Bin so n v gi ng d y : Gio vin Nguy n Minh Tu n T Ha Tr ng THPT Chuyn Hng Vng Ph Th

Theo (2) ta c s mol HCl c n dng l 0,2 mol. p n D. V d 4: H n h p X g m ba amin n ch c l ng ng k ti p nhau. t chy hon ton 11,8 gam X thu c 16,2 gam H2O, 13,44 lt CO2 (ktc) v V lt kh N2 (ktc). Ba amin trn c cng th c phn t l n l t l : A. CH3NH2, C2H5NH2, C3H7NH2. B. CH CNH2, CH CCH2NH2, CH CC2H4NH2. C. C2H3NH2, C3H5NH2, C4H7NH2. D. C2H5NH2, C3H7NH2, C4H9NH2. H ng d n gi i Theo gi thi t ta c:

nH2O = 0,9 mol ; nCO2 = 0,6 mol ; n N = nC : n H : n N = 0,6 :1,8 : 0,2 = 3 : 9 :1.

11,8 0,9.2 0,6.12 = 0,2 mol 14

V y cng th c phn t trung bnh c a ba amin l C3H9N thu c d ng CnH2n+3N, suy ra ba amin thu c lo i amin no n ch c v ph i c m t amin c s C l n hn 3. p n D. V d 5: H n h p X g m O2 v O3 c t kh i so v i H2 l 22. H n h p kh Y g m metylamin v etylamin c t kh i so v i H2 l 17,833. t chy hon ton V1 lt Y c n v a V2 lt X (bi t s n ph m chy g m CO2, H2O v N2, cc ch t kh khi o cng i u ki n nhi t , p su t). T l V1 : V2 l : A. 3 : 5 B. 5 : 3 C. 2 : 1 D. 1 : 2 H ng d n gi i t CTPT trung bnh c a 2 amin l Cn H 2n +3 N . Theo gi thi t suy ra : 14 n + 17 = 2.17,833 n =
4 . 3

Quy i h n h p O3, O2 thnh O, theo nh lu t b o ton kh i l ng ta c m( O , O ) = m O . 3 2 S ph n ng : 2 Cn H 2n +3 N 2 n CO2 + (2 n +3)H2O + N2 mol : 1 (1)

2n + 3 2

Theo (1) ta c :

2n + 3 88 = 5,5 mol m ( O , O ) = m O = 5,5.16 = 88 gam n( O , O ) = = 2 mol. 3 2 3 2 2 2.22 V y VY : VX = 1 : 2. p n D. nO p = 2n +

Phng php h c t t mn ha h c l : Chm ch nghe gi ng, chm h c l thuy t, chm lm bi t p, chm n bi c

13