Professional Documents
Culture Documents
MC LC.....................................................................................................................1
Bng k hiu cc t vit tt...........................................................................................3
Danh mc bng..............................................................................................................4
Danh mc hnh..............................................................................................................6
M U.......................................................................................................................7
CHNG 1. TNG QUAN........................................................................................8
1.1. Vai tr v c tnh phn tch ca ng, km, coban .........................................8
1.1.1. Vai tr ca ng, km, coban i vi s pht trin ca sinh vt.................8
1.1.2. c tnh phn tch ca ng, km, coban .................................................11
1.2. Mt s phng php quang xc nh Cu(II), Zn(II), Co(II)............................18
1.2.1. Phng php ph hp th nguyn t AAS ...............................................19
1.2.2. Phng php phn tch trc quang ...........................................................20
1.3. Thuc th 1-(2-pyridylazo )-2- naphtol (PAN) ..............................................27
1.3.1. Cu to, tnh cht vt l ca PAN .............................................................27
1.3.2. Kh nng to phc ca PAN.....................................................................28
CHNG 2. THC NGHIM.................................................................................34
2.1. Ni dung nghin cu.......................................................................................34
2.2. Thit b v ha cht ........................................................................................35
2.2.1 Thit b v phn mm.................................................................................35
2.2.2. Ha cht...................................................................................................35
2.3. Cch tin hnh thc nghim............................................................................37
2.3.1. Qui trnh nghin cu n bin .................................................................37
2.3.2. Qui trnh nghin cu a bin....................................................................37
2.3.3. Qui trnh phn tch mu.............................................................................37
2.4. Thut ton phn tch hi qui tuyn tnh a bin .............................................38
2.4.1. Phng php bnh phng ti thiu thng thng (CLS)........................38
2.4.2. Phng php bnh phng ti thiu nghch o (ILS)..............................38
2.4.3. Phng php bnh phng ti thiu tng phn (PLS)..............................39
K hiu vit tt
AAS
Tn y
Atomic absorbtion spectrotometry
CLS
(Quang ph hp th nguyn t)
Classical least squares
ILS
PC
PCR
PLS
PP
ppm
UV-Vis
(Phn triu)
Ultraviolet visible spectrophotometry
SD
UV-Vis
( lch chun )
Ultraviolet visible spectrophotometry
(Quang ph t ngoi kh kin)
Danh mc bng
Bng 1. S hnh thnh phc Cu(II) trong mt s thuc th hu c............................20
Bng 2. Cc tnh cht ca mt s phc kim loi PAN............................................29
Bng 3. c trng ph hp th Cu(II) - PAN, Zn(II) PAN, Co(II) PAN...............43
Bng 4. Kt qu kho st nh hng ca pH n s hnh thnh cc phc.................43
Bng 5. nh hng ca nng m citrat n s hnh thnh cc phc...................44
Bng 6: S ph thuc ca hp th quang vo nng ca m axetat.................45
Bng 7. Kho st nh hng ca nng Triton X100 n s hnh thnh phc.....45
Bng 8: Kt qu kho st nh hng ca thuc th PAN..........................................46
Bng 9: Kt qu s ph thuc ca A vo nng Cu(II)...........................................48
Bng 11: Kt qu o hp th quang ca 12 mu trng...........................................50
Bng 12: hp th quang ca phc Cu(II)-PAN 3 nng khc nhau................51
Bng 13:Kt qu nh gi phng php xc nh Cu(II)...........................................51
Bng 14: Kt qu s ph thuc ca A vo nng Zn(II)..........................................51
Bng 15: Kt qu xy dng ng chun xc nh Zn(II)..........................................52
Bng 16: Kt qu o hp th quang ca 12 mu trng..........................................53
Bng 17: hp th quang ca phc Zn-PAN 3 nng khc nhau.....................54
Bng 18: Kt qu nh gi phng php xc nh Zn(II)...........................................54
Bng 19: Kt qu s ph thuc ca A vo nng Co(II).........................................54
Bng 20: Kt qu xy dng ng chun xc nh Co(II)........................................55
Bng 21: Kt qu o hp th quang ca 12 mu trng..........................................57
Bng 22: hp th quang ca phc Co-PAN 3 nng khc nhau.....................57
Bng 23:Kt qu nh gi phng php xc nh Co(II)...........................................57
Bng 24 : nh hng ca Mn(II) n hp th quang trong m axetat................58
Bng 25 : nh hng ca Mn(II) n hp th quang trong hn hp m...........58
Bng 26 : nh hng ca Fe(II) n hp th quang trong m axetat.................59
Bng 27 : nh hng ca Fe(II) n hp th quang trong hn hp m ............59
Bng 28 : nh hng ca Fe(III) n hp th quang trong m axetat................60
Bng 29 : nh hng ca Fe(III) n hp th quang trong hn hp m ...........60
Bng 30. Hiu sut thu hi theo phng php tch da vo ng chun.................63
Danh mc hnh
Hnh 1. c trng ca ph hp th cc phc mu trong mi trng Tween 80.........41
Hnh 2. c trng ca ph hp th cc phc trong mi trng Triton X-100............42
Hnh 3. nh hng ca pH n hp th quang ca cc phc mu ......................44
Hnh 4. nh hng ca nng Triton X- 100 n hp th quang ca cc phc 46
Hnh 5: nh hng ca nng thuc th n hp th quang ca cc phc ....47
Hnh 6,7,8: Kho st bn ca cc phc mu theo thi gian.................................48
Hnh 9: Kho st khong tuyn tnh xc nh Cu(II)..................................................49
Hnh 10: ng chun xc nh Cu(II)......................................................................50
Hnh 11: Kho st khong tuyn tnh xc nh Zn(II).................................................52
Hnh 12: ng chun xc nh Zn(II).......................................................................53
Hnh 13: Kho st khong tuyn tnh xc nh Co(II)................................................55
Hnh 14: ng chun xc nh Co(II)......................................................................56
Hnh 15: Ph hp th ca cc phc Cu-PAN, Zn -PAN, Co-PAN v ph hn hp ca
3 phc theo l thuyt v theo thc t..........................................................................62
M U
Cc nguyn t ng, km, coban c vai tr quan trng trong i sng con
ngi, cc ngnh cng nghip, v s sinh tn ca ng thc vt ni chung. Chng l
cc nguyn t vi lng c tc dng thc y s pht trin ca sinh vt. i vi thc
vt, vic nng cao nng sut, pht trin cht lng ging cy trng l iu thit yu
v thng c thc hin bng vic b sung phn vi lng trong cc giai on pht
trin ca chng. S thiu ht cng nh vt qu ngng cho php ca hm lng cc
nguyn t ny u gy ra nhng tc hi khng nh. V vy, vic xc nh cc nguyn
t trn l rt cn thit.
phn tch, xc nh hm lng cc nguyn t nht l khi chng cng c mt
trong mu phn tch v hm lng thp l vn kh khn. C nhiu phng php
xc nh cc nguyn t vi lng nh in ho, phng php quang ph pht x AES,
ICP- AES, phng php hunh quang, phng php ph hp th nguyn t AAS...c
chn lc, nhy cao, cho kt qu phn tch tt nhng i hi trang thit b gi
thnh ln v k thut phn tch cao.
Phng php quang phn t vi trang b ph bin, chn lc thch hp, k
thut tin hnh n gin, kt hp vi phng php tch sc k, chit t n nhy
cao. Vic phn tch cc nguyn t chuyn tip ni chung v ba nguyn t ng, km,
coban ni ring u c nhng thuc th c trng nhng tn thi gian, s dng dung
mi c. khc phc iu , vic s dng mi trng mixen trong php o trc
quang l mt bc tin khng nh, lm gim thiu cng on chit, tch. c bit,
phng php o trc quang s dng mi trng mixen, thuc th thng dng kt hp
vi thut ton hi qui a bin em li hiu qu tt trong vic xc nh ng thi cc
nguyn t.
Trong cng trnh nghin cu ny, chng ti la chn phng php o
quang vi thuc th 1- (2-pyridilazo )- 2- naphtol (PAN) trong mi trng mixen
nhm xc nh ring r tng nguyn t v kt hp vi thut ton hi qui a bin
tuyn tnh xc nh ng thi Cu(II), Zn(II), Co(II). Nhng kt qu c ng
dng phn tch Cu(II), Zn(II), Co(II) trong cc mu phn vi lng, c bit l phn
bn l v so snh vi php o AAS.
10
11
Cu + Cu2+
E0 = + 0,38 V
50 80 C
Cu(OH)2
CuO + H2O
12
Khi un nng vi dung dch SnCl2, FeCl2, CuO b kh thnh mui Cu(I):
2CuO + SnCl2 2CuCl + SnO2
3CuO + 2FeCl2 2CuCl + CuCl2 + Fe2O3
Cu(II) hiroxit Cu(OH)2 l kt ta bng mu lam, d mt nc bin thnh oxit
khi un nng. Cu(OH)2 khng tan trong nc nhng tan d dng trong dung dch axit,
v ch tan trong dung dch kim 40% khi un nng:
Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]
Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2
a s mui Cu(II) d tan trong nc, b thy phn v khi kt tinh t dung dch
thng dng hirat. Mui tan tt nht l mui Cu(II) vi cc anion NO3-, SO4 2-, Cl-.
Cu(II) c i lc i mnh vi sunphua.
Khi gp cc cht kh, mui Cu(II) c th chuyn thnh mui Cu(I) hoc thnh
Cu kim loi. Do tnh cht oxi ho m Cu c th c tch bng phng php in
ho qua qu trnh in phn lm giu.
Do cu hnh electron nh trn nn Cu(II) c nhiu kh nng to phc vi cc
phi t v c v hu c vi s phi tr bng 4. Cu(II) khng to phc clorua.
CuO tan d dng trong dung dch NH3 to thnh phc cht amoniacat:
CuO + 4NH3 + 2H2O [Cu(NH3)4](OH)2
Cu(OH)2 tan d dng trong dung dch NH3 c:
Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2
Mui Cu(II) c kh nng phn ng vi feroxianat Fe(CN)2 to thnh kt ta
nu Cu2Fe(CN)6. Trong dung dch amoniac, Cu(II) phn ng mnh lit vi cc phn
t NH3 to thnh ion phc Cu(NH3)42+ c mu xanh lam. N cng to phc vi mt
s tc nhn hu c nh 1-(2-pyridylazo)-2-naphtol, 8-hiroxylquinolin, -benzoin
oxim (C6H5CH(OH)C(NOH)C6H5),
phc ny cho php xc nh ng bng phng php khi lng, th tch hay trc
quang. [9], [14].
1.1.2.2. c tnh phn tch ca km [3]
13
Km l mt kim loi nng thuc nhm IIB, chu k 4, th 30 trong bng tun
hon cc nguyn t ha hc v c cu hnh electron l 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2.
Km c hai mc oxi ha: Zn, Zn(II).
Km kim loi
Km l kim loi c tnh kh mnh, do cu hnh nn c 2 mc oxi ha v c tnh
lng tnh c hai dng.
Trong khng kh, km b mt lp mng mng oxit hoc cacbonat baz bao ph
ngn cn n khng b oxi ho tip tc. nhit thng, Zn bn vi khng kh m
v nc do c mt lp mng bo v. l lp hyroxit to thnh mng trn b mt
km.
2Zn + 2H2O + O2 2Zn(OH)2
Do c th in cc kh m, Zn tc dng d dng vi cc loi axit:
Zn + 2H3O+ + 2H2O [Zn(H2O)4]2+ + H2
Km c tnh kh mnh nn c th kh HNO3 rt long n ion amoni:
4Zn + 10HNO3 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O
Km c th tan d dng trong dung dch kim gii phng H2 nh nhm:
Zn + 2H2O + 2OH- [Zn(OH)4]2- + H2
Km c th phn ng d dng vi cc kim: Cl2, S, C
Km tan khng ch trong dung dch kim mnh m c trong dung dch NH3
Zn + 4NH3 + 2H2O [Zn(NH3)4](OH)2 + H2
Hp cht ca Zn(II)
Km oxit (ZnO) l cht bt xp, mu trng, ho vng khi un nng. Khi lm
lnh li c mu trng. ZnO l cht kh nng chy (t 0nc = 19500C), c th thng hoa,
khng phn hu khi nung nng. Hi ca ZnO rt c, ZnO khng tan trong nc, tan
trong dung dch axit, dung dch kim:
ZnO + 2KOH (nng chy) K2ZnO2 + H2O
Km hyroxit Zn(OH)2: l kt ta nhy, rt t tan trong nc v c mu trng.
L cht lng tnh in hnh, tan trong dung dch axit to thnh mui Zn(II) v tan
trong dung dch kim to thnh phc cht hyroxozincat.
14
15
Coban kim loi c tnh kh, kt hp vi halogen (X) hoc dung dch HX to ra
cc ihalogenua:
Co + Br2 CoBr2
Coban to phc cht vi NH3 trong dung dch NH3. Phc cht to thnh c mu
vng nht [Co(NH3)6]2+
Co2+ + 6NH3 [Co(NH3)6]2+
Sau phc cht b oxi ho trong khng kh to thnh phc cht mu nu .
[Co(NH3)6]2+ + O2 + 2H2O 4[Co(NH3)6]3+ +4OHCo(II) cng to phc cht vi CN-, nhng phc cht c bn km hn. Ngoi
ra, coban cn to phc cht vi nhiu thuc th hu c nh dimetylglyoxim,
diphenylglyoxi, 1-nitrozo-2-naphol....Cc phc cht ny c s dng phn tch
coban cho nhy cao.
Hp cht ca Co(II)
Coban oxit- CoO v coban hidroxit- Co(OH)2 u c tnh lng tnh yu, khng
tan trong nc, d tan trong axit to mui tng ng, tan trong dung dch kim mnh,
c nng to nn dung dch mu xanh lam cha ion [Co(OH)4]2-.
Cc mui coban nh: clorua, nitrat, sunfat u d tan trong nc. Mui hidrat
coban l nhng tinh th mu hng, mui khan c mu xanh. Dung dch mui coban
trong nc c mu hng v phc [Co(H2O)6]2+, nhng khi c cn hay thm cht hidrat
ho (HCl c, ru...) th chuyn sang mu xanh.
Mui n gin ca coban u khng bn, n ch tn ti dng mui phc:
K3[Co(NO2)6], K3[Co(CN)6]
Cc mui coban trong dung dch u b thu phn nn dung dch nc cc mui
u c phn ng axit yu.
Mui coban(II) dng khan c mu khc vi mui dng tinh th hidrat, v d
CoBr2 mu lc, CoBr2.6H2O c mu . Mui ca axit mnh nh clorua, nitrat, sunfat
tan d trong nc cn mui ca axit yu nh sunfua, cacbonat, oxatat kh tan. Khi
tan trong nc, cc mui u cho ion bt din [Co(H2O)6]2+ mu lc.
16
Co(OH)2 l kt ta khng nhy, khng tan trong nc, c kin trc lp. Co(OH)2
mu hng, trong khng kh chuyn chm thnh Co(OH)3 mu nu.
4Co(OH)2 + O2 + 2H2O 4Co(OH)3
Co(OH)2 tan c trong dung dch kim mnh, c nng.
Co(II) to phc clorua [CoCl4]2- trong mi trng HCl 4 9M.
Co(OH)2 tan trong dung dch NH3 to thnh phc cht :
Co(OH)2 + 6NH3
[Co(NH3)6] (OH)2
17
Co2O3 l cht oxi ho mnh, khng tan trong nc, tc dng vi axit clohiric
gii phng kh clo v tc dng vi axit sufuric gii phng kh oxi.
Co2O3 + 6HCl 2CoCl2 + Cl2 + 3H2O
Co(OH)3 l kt ta mu nu, bn trong khng kh, khng tan trong nc. Khi
un nng nh, bin thnh Co3O4 v CoO.
150 C
250 C
940 C
Co(OH)3
CoOOH
Co3O4
CoO
0
18
trc quang d tin hnh hn vi nhng trang thit b thng thng v cho kt qu c
chnh xc kh cao, l cc phng php ph bin xc nh lng vt. [14].
19
Thuc th
Mi trng/dung
mi
20
max
(nm)
(l/mol.cm)
Khong
tuyn tnh
g/ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Dithizone
Natri ietyl ithio
cacbamat
Cuproine
Cuprizone
Bathocuperione
Neocuproine
CCl4
Axit axetic
550
430
4,52
1,89
0,4 2,0
--
H2O - DMF
546
600
479
454
0,64
1,6
1,42
0,79
<10
< 0,4
0,1 40
0,1 - 10
n hexanol
Isoamyl alcol/
n hexanol
Zephiramine/CHCl3
CCl4
Zincon
ithiocacbamat
4-(2-pyridylazo)resorcinol (PAR)
1-(2-pyridylazo )- Etanol nc
2- naphtol (PAN)
625
436
535
1,49
1,18
0,2 1,6
595
0,5 3,0
555
5,21
0,08 4,00
0,5 3,0
21
22
23
pH=9,5 vi bc sng cc i max = 553 nm. Khong tuyn tnh l 0,1 1,0 ppb.
Gii hn pht hin LOD = 0,02 ppb, gii hn nh lng LOQ = 0,06 ppb.
G.A.Shar and G.A.Soomro xc nh Co(II), Ni(II), Cu(II) bng 1-(2
pyridylazo)-2 naphthol trong mi trng mixen vi cht hot ng b mt Tween 80
(5%). Khong tuyn tnh: Co(II) 0,5 4 (ppb), Ni(II) 0,5 4 (ppb), Cu(II) 0,5 3
(ppb). Gii hn pht hin: Co(II) 6,7 (ppb), Ni(II) 3,2 (ppb), Cu(II) 3,9 (ppb). Cc i
hp th: Co(II) 580 (nm), Ni(II) 570 (nm), Cu(II) 555 (nm). pH xc nh Co(II),
Ni(II), Cu(II) ln lt l 5; 5,5 v 6,5. So snh vi phng php AAS: thy khng
khc bit gia 2 phng php ( tin cy 95%). Phng php c ng dng xc
nh Co, Ni, Cu trong nc thi cng nghip, dc phm. [27], [33], [35], [36].
1.2.2.3. Phng php phn tch trc quang trong mi trng mixen
Mixen l cht hot ng b mt, tp hp cc phn t (c 100 1000 phn t)
c sp xp trt t, c nhy cao vi nhiu php phn tch nh phng php o
quang UV-Vis, sc k lng bn mng, quang ph hp th nguyn t. Mixen c tc
dng lm tng qu trnh ha tan ca cc cht v thng lm tng hp th phn t
mol. [42], [45].
Cc cht hot ng b mt c th c phn thnh bn loi da vo bn cht
ca nhm chc a nc v ion phn ly trong mi trng nc.
Cht hot ng b mt anion, mang in tch m.
Cht hot ng b mt cation, mang in tch dng.
Cht hot ng b mt khng ion.
Cht hot ng b mt lng ion, c in tch m hoc dng, tu theo pH
ca mi trng. [10].
Cc cht hot ng b mt Tween 80 v Triton X-100
Tween v Triton X-100 l cc cht hot ng b mt khng ion v c cng thc
cu to nh sau: [47], [48], [49]
Tween 80
24
Triton X-100
25
tng phn (PLS), bnh phng ti thiu nghch o (ILS), bnh phng ti thiu
thng thng (CLS) v hi quy cu t chnh (PCR) xy dng ng chun a
bin t xc nh hm lng cc kim loi c trong mu thc t (nc hoc hp
kim). [38]
G.Bagherian xc nh ng thi Co(II) v Pd(II) vi thuc th c s dng
l PAR trong s c mt ca cc loi cht hot ng b mt SDS, Tween 80 v Triton
X-100. Kt qu kho st trong ba loi cht hot ng b mt khc nhau c ch ra
trong bng sau:
Cht hot ng b
mt
max
(l.cm-1 mol-1)
bn phc
558
1,31.104
< 5 gi
4
572
1,26.10
> 2 ngy
Tween 80
569
1,22.104
> 2 ngy
4
Triton X-100
571
1,29.10
> 2 ngy
Tt c cc yu t nh hng n nhy ca phng php u c ti u ho
SDS
26
N
HO
Trong cng thc cu to, PAN gm hai vng c lin kt vi nhau qua cu
-N = N-, mt vng l pyridyl, vng bn kia l vng naphtol ngng t. PAN l
thuc th hu c c dng bt mu vng , khng tan trong nc, tan tt trong cc
dung mi hu c nh ru, CH3Cl, CCl4, axeton Dung dch thng c mu vng,
hp th cc i cc bc sng 425nm, 470nm v 495nm.
Tu thuc vo pH ca mi trng m thuc th PAN c th tn ti cc dng khc
nhau, n c ba dng tn ti H2In+ (vng chanh, pH < 2,5), HIn (vng, pH > 2,5) v In (, pH > 12) v c cc hng s phn ly tng ng: pK1 = 2,9 v pK2 = 12,1.
Chng ta c th m t cc dng tn ti ca PAN qua cc cn bng sau:
27
PK1 = 2,9
NH+
N
HO
HO
PK2 = 12,1
N
-
28
0 hoac 1
N
N
O
N
1 hoac2
N
N
M
O
M (II hoac III) ( M co the la M(OH)
+
2
(max thng nm trong khong 540 570 nm): Cd; Zn; Hg (II); Bi; Cu; La; In; Ga;
Fe(III) - nu; Sn (II); Pb; U(VI); Ni; Th; Ir. Cc phc ca PAN vi cc ion kim
loi Pd (II); Rh(III); v Co(II) c mu xanh, cn li ion phc ca PAN vi V(V);
Ti(III) c mu tm. Cc kim loi kim; Be; As; Ge; Se; v Te khng cho phn ng
mu vi PAN.
Bng 2. Cc tnh cht ca mt s phc kim loi PAN
29
Kim loi
max (nm)
.10-3
Bi
1:1
580
21
Cd
1:2
550
50
Co(II)
1:2
525
30
Co(III)
1:2
580
23,1
Cu(II)
1:2 (CHCl3)
550
45
1:1 (H20)
550
575
22
16
1:1, 1:2
550
21,7
Fe(III)
Ga
Hg(II)
560
Mn(II)
1:2
550
40
Ni
1:2
575
51
Pd
1:1
620(675)
16
Zn
1:1
626(678)
515; 514
14,1 (678nm)
22,6; 20,8
[MLn] hu c . [H+]n
H s chit :
Kext =
[Mn+]. [HL]nhu c
30
_
..
N
..
ON
a)
..
N
b)
N
_
..
N
N
..
c)
31
32
33
th nguyn t (AAS)
34
2.2.2. Ha cht
Tt c cc ho cht s dng u thuc loi tinh khit phn tch. Cc dung dch
c pha ch bng nc ct 2 ln.
Dung dch Cu(II) 1000 ppm: Cn 0,3906 g CuSO4.5H2O, ha tan trong nc ct
2 ln, chuyn vo bnh nh mc c 100ml, lc cho tan ht, nh mc bng nc ct
n vch. Kim tra li bng phng php chun complexon, dung dch m axetat
/ axit axetic pH=5 theo cht ch th PAN, 800C. im tng ng dung dch
chuyn t mu tm m sang mu vng lc. Nhng nng Cu(II) thp hn c
chun b hng ngy t dung dch Cu(II) 1000 ppm.
Dung dch Zn(II) 1000 ppm: Cn 0,4424 g ZnSO4.7H2O, ha tan trong nc ct
2 ln, chuyn vo bnh nh mc c 100ml, lc cho tan ht, nh mc bng nc ct
n vch. Kim tra li nng bng phng php chun complexon vi cht ch
th ET-OO dung dch m amoni/amoniac pH=9,5. Ti im tng ng, dung dch
chuyn t mu nho sang mu xanh lam. Nhng dung dch Zn(II) c nng thp
hn c pha t dung dch Zn(II) 1000 ppm.
Dung dch Co(II) 1000 ppm: Cn 0,4034 g CoCl2.6H2O, ha tan trong nc ct
2 ln, chuyn vo bnh nh mc c 100ml, lc cho tan ht, nh mc bng nc ct
n vch. Xc nh li nng ca dung dch Co(II) bng phng php chun
35
36
37
38
39
40
41
T cc hnh trn v i chiu vi phng php dng dung mi chit [23], [41],
ta c bng kt qu trong bng 3.
Bng kt qu trn cho thy s cc i hp th ca cc phc mu Cu(II) - PAN,
Zn(II) - PAN v Co(II) - PAN trong c ba mi trng u ln lt l 1, 2, 2. Trong
mixen (Tween 80 hoc Triton X-100), cc cc i hp th u chuyn dch v pha
sng ngn, gi tr bc sng hp th cc i ca phc mu Cu PAN: 558 nm, Zn
PAN: 522 nm v 556 nm, Co PAN: 580 nm v 620 nm. T nghin cu ny, chng
ti chn l max = 558nm, 556 nm v 580 nm tng ng tng phc ca Cu(II), Zn(II)
v Co(II) trong mi trng Triton X-100 cho cc kho st tip theo.
42
Cu
Zn
max (nm)
Triton X-100
558
522
556
580
620
Co
Dung mi chit
564/CHCl3
595/ Et-OH, H2O
530/Axeton, H2O
555/iso C5H11OH
590/CHCl3
640/CHCl3
522
556
580
620
4
0,264
0,521
0,359
5
0,312
0,581
0,354
6
0,361
0,646
0,353
43
7
0,365
0,682
0,351
8
0,377
0,706
0,323
9
0,386
0,724
0,315
Cu-PAN
Zn-PAN
Co-PAN
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0.0
4
pH
10-4
0,380
0,646
5.10-4
0,379
0,645
10-3
0,379
0,646
2.10-3
0,376
0,644
10-2
0,365
0,621
5.10-2
0,345
0, 597
A Co - PAN
0,353
0,354
0,353 0,352
0,348
0,343
-4
-3
Da vo kt qu ta thy nng m citrat t 1.10 M n 2.10 M th hp
th quang ca cc phc Cu(II)-PAN, Zn(II)-PAN, Co(II)-PAN n nh, t 2.10-2M
n 5.10-2M th hp th quang gim. V vy, la chn nng citrat 1.10-3M cho
cc kho st.
44
8.10-3
1,6.10-2
2,4.10-2
3,2.10-2
4.10-2
4,8.10-2
A Cu PAN
0,512
0,513
0,517
0,518
0,519
0,512
A Zn PAN
0,646
0,645
0,646
0,644
0,641
0, 637
A Co - PAN
0,353
0,354
0,353
0,352
0,351
0,348
0,5
0,548
0,493
0,365
0,556
0,503
0,367
0,56
0,51
0,368
0,555
0,496
0,363
0,541
0,482
0,357
45
Cu-PAN
Zn-PAN
Co-PAN
0.56
0.54
0.52
0.50
0.48
0.46
0.44
0.42
0.40
0.38
0.36
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
0,16
0,295
0,226
0,198
0,4
0,435
0,506
0,358
46
0,8
0,539
0,789
0,367
1,6
0,573
0,838
0,368
2
0,577
0,832
0,376
2,4
0,574
0,824
0,375
Cu-PAN
Zn-PAN
Co-PAN
0.90
0.85
0.80
0.75
0.70
0.65
0.60
0.55
0.50
0.45
0.40
0.35
0.30
0.25
0.20
0.15
0.10
0.05
0.00
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
47
T cc hnh trn, chng ti nhn thy trong khong thi gian kho st 60 pht,
hp th quang ca cc phc mu rt n nh (phc bn). V vy, chn thi gian o
hp th quang ca cc phc trong khong 10 pht - 30 pht.
0,06
0,13
0,26
0,38
0,51
0,64
0,021
7
0,069
8
0,184
9
0,266
10
0,370
11
0,455
12
0,77
0,90
1,03
1,15
1,28
1,41
0,563
0,635
0,758
0,832
0,916
1,030
48
1.2
1.0
0.8
0.6
0.4
0.2
0.0
0.0
0.2
0.4
0.6
0.8
1.0
1.2
1.4
1.6
Nong do Cu(II)
T hnh 9, ta thy khi nng Cu(II) tng th hp th quang cng tng tuyn
tnh. Tuy nhin, khi nng Cu(II) l 1,41 ppm th hp th quang kh ln nn sai
s ng k. Do , chn cc nng Cu(II) khng qu 1,41 ppm xy dng ng
chun xc nh hm lng Cu(II).
Bng 10: Kt qu xy dng ng chun xc nh
STT
CCu2+(ppm)
0,13
0,38
0,64
0,90
1,15
0,085
0,288
0,48
0,657
0,844
49
0.9
Parameter
Value Error
-----------------------------------------------------------A
-8.80195E-4
0.00905
B
0.737 0.0123
------------------------------------------------------------
0.8
0.7
0.6
R
SD
N
P
-----------------------------------------------------------0.99958
0.00996
5
<0.0001
------------------------------------------------------------
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0.0
0.0
0.2
0.4
0.6
0.8
1.0
1.2
Nong do Cu(II)
3
0,087
9
0,085
50
4
0,086
10
0,84
5
0,085
11
0,87
6
0,085
12
0,86
A1
A2
A3
A4
A5
A6
A7
0,08
0,085
0,086
0,086
0,086
0,087
0,087
7
0,27
0,277
0,278
0,277
0,279
0,279
0,278
7
0,63
0,639
0,640
0,640
0,639
0,638
0,638
9
Bng 13:Kt qu nh gi phng php xc nh Cu(II)
A8
0,086
0,278
0,639
Zn
ppm
A
0,03
0,06
0,13
0,26
0,39
0,52
0,65
0,78
0,91
0,027
0,037
0,073
0,156
0,22
0,29
0,34
0,398
0,482
51
STT
Zn
ppm
A
10
11
12
13
14
15
16
17
1,04
1,17
1,3
1,43
1,56
1,69
1,82
1,95
0,535
0,619
0,69
0,752
0,803
0,85
0,92
0,932
1.0
0.8
0.6
0.4
0.2
0.0
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
Nong do Zn(II)
T hnh 11, nhn thy khi nng Zn(II) tng th hp th quang cng tng
tuyn tnh. Tuy nhin, khi nng Zn(II) l 1,56 ppm th hp th quang c xu
hng khng cn tuyn tnh na. Do , chn cc nng Zn(II) khng qu 1,56
ppm xy dng ng chun.
Bng 15: Kt qu xy dng ng chun xc nh Zn(II)
STT
CZn2+(ppm)
1,3
5,19
9,09
12,99
16,88
0,081
0,281
0,457
0,641
0,838
52
0.9
0.8
0.7
Y=A+B*X
0.6
Parameter
Value Error
-----------------------------------------------------------0.02237
0.0062
0.4 A
B
0.481 5.83072E-4
0.3 -----------------------------------------------------------0.5
R
SD
N
P
-----------------------------------------------------------0.1 0.99978
0.00718
5
<0.0001
-----------------------------------------------------------0.2
0.0
0
10
12
14
16
18
Nong do Zn(II)
1
2
3
A Zn PAN
0,096
0,098
0,097
STT
7
8
9
A Zn PAN
0,097
0,098
0,099
lch chun: SD== 0,0011476
53
4
0,099
10
0,097
5
0,095
11
0,096
6
0,099
12
0,097
A2
A3
A4
A5
A6
A7
A8
0,13
0,39
0,91
0,078
0,234
0,523
0,078
0,235
0,523
0,079
0,235
0,524
0,079
0,233
0,521
0,079
0,235
0,522
0,080
0,236
0,523
0,081
0,236
0,522
0,081
0,234
0,522
1
0,06
0,018
10
1,41
2
0,12
0,040
11
1,53
3
0,24
0,074
12
1,65
4
0,35
0,113
13
1,76
54
5
0,47
0,154
14
1,88
6
0,59
0,190
15
2,12
7
0,71
0,232
16
2,35
8
9
0,94 1,18
0,303 0,376
17
2,59
0,457
0,733 0,813
0.8
0.6
0.4
0.2
0.0
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
Nong do Co(II)
T hnh 13, ta thy khi nng Co(II) tng th hp th quang cng tng
tuyn tnh. Tuy nhin, khi nng Co(II) l 2,12 ppm th hp th quang khng
cn tuyn tnh na. Do , chn cc nng Co(II) khng qu 2,12 ppm xy dng
ng chun.
Bng 20: Kt qu xy dng ng chun xc nh Co(II)
STT
CCo2+(ppm)
0,12
0,47
0,94
1,41
1,76
0,04
0,156
0,303
0,458
0,572
55
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
Y=A+B*X
Parameter
Value Error
-----------------------------------------------------------A
0.0016 0.0018
B
0.62362
0.00162
-----------------------------------------------------------R
SD
N
P
-----------------------------------------------------------0.99996
0.00216
5
<0.0001
------------------------------------------------------------
0.1
0.0
0.0
0.2
0.4
0.6
0.8
1.0
1.2
1.4
1.6
1.8
Nong do Co(II)
56
3
0,028
9
0,027
4
0,027
10
0,029
5
0,029
11
0,028
6
0,028
12
0,027
A1
A2
A3
A4
A5
A6
A7
A8
0,036
0,144
0,453
0,034
0,144
0,452
0,034
0,143
0,454
0,035
0,143
0,454
0,033
0,144
0,453
0,033
0,144
0,452
0,035
0,145
0,454
0,034
0,145
0,453
57
1,0
0
0,735
1,0
1,0
1,0
1,0
4,0
8,0
16,0
24,0
0,718
0,688
0,656
0,622
2,45
6,52
10,87
14,13
0,575
0,525
0,503
0,482
0,468
8,70
12,52
16,17
18,61
0,388
0,391
0,398
0,405
0,416
0,77
2,58
4,38
7,22
ta thy, khi thm Mn(II) vi nng tng dn th
1,0
32,0
0,578
21,47
0,456
20,70
0,425
9,54
hp
A
Sai s(%)
A
Sai s(%)
A
Sai s(%)
1,0
0
0,732
0,569
0,384
58
1,0
16,0
0,683
-6,67
0,5111
-10,17
0,400
4,26
1,0
24,0
0,658
-10,13
0,4859
-14,61
0,411
7,03
1,0
32,0
0,641
-12,47
0,4683
-17,7
0,419
9,14
T bng trn, nhn thy khi dng hn hp m axetat 4.10-2M v citrat 1.10-3M s
loi tr c nh hng ca Mn(II).
3.1.7.2. nh hng ca Fe(II)
Kho st nh hng ca Fe(II) tng t nh nh hng ca Mn(II). Kt qu
nh sau :
Bng 26 : nh hng ca Fe(II) n hp th quang trong m axetat
M(II)
ppm
Fe(II)
ppm
ACu-PAN
Sai s(%)
AZn-PAN
Sai s(%)
ACo-PAN
Sai s(%)
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,25
0,5
1,0
2,5
10
25
50
0,555
0,719
0,911
15,53 28,81
50,87
95,47
0,881
139,3
0,466
0,519
79,58
2,08
5,32
4,15
0,438
124,6
0,562
188,2
3
0,606
109,6
9
0,618
216,9
147,61
0,685
137,02
0,723
270,77
2
1
2
T kt qu thu c, chng ti nhn thy ion Fe(II) gy nh hng ln n
0,5
0
0,368
0,5
1,0
0,369
0,27
0,5
2,5
0,371
0,82
0,5
5
0,393
6,79
0,5
10
0,398
8,15
0,5
25
0,409
11,14
0,5
50
0,470
27,72
0,289
0.371
0.421
0.464
0.581
0.655
0.760
0,195
8,16
0,296
10,09
13,21
0,335
14,03
17,50
0,429
23,35
29,18
0,497
30,21
36,64
0,583
38,84
47,11
0,713
51,82
59
T bng trn, nhn thy khi dng hn hp m axetat 4.10-2M v citrat 1.10-3M s
loi tr c nh hng ca Fe(II).
3.1.7.2. nh hng ca Fe(III)
Kho st nh hng ca Fe(III) tng t nh nh hng ca Fe(II). Kt qu
nh sau :
Bng 28 : nh hng ca Fe(III) n hp th quang trong m axetat
M(II) ppm
Fe(III) ppm
ACu-PAN
0,5
0
0,368
Sai s(%)
AZn-PAN
Sai s(%)
ACo-PAN
0,289
0,195
Sai s(%)
0,5
0,25
0,392
0,5
0,5
0,405
0,5
1,0
0,484
0,5
2,5
0,574
0,5
5
0,688
6,47
10,16 31,65
55,93
87,08
0,301
2,16
0,208
0,340
4,25
0,218
0,398
17,65
0,260
0,477
37,82
0,340
0,505
65,13
0,428
6,43
11,59
33,12
74,35
119,42
0,5
10
0,883
139,8
2
0,613
74,63
0,539
176,3
0,5
25
0,955
159,63
0,645
112,21
0,593
203,97
1
T kt qu thu c, chng ti nhn thy ion Fe(III) gy nh hng ln n
0,5
0,5
1,0
2,5
0,368
0,370
0,37
0,93
0,363
0,403
7,36
11,41
0,286
0,315
9,08
12,02
dng hn hp m
60
0,5
0,5
5
10
0,395
0,399
7,68
8,65
0,454
0,560
16,51
27,13
0,408
0,487
21,34
29,15
axetat 4.10-2M v
0,5
0,5
25
50
0,422
0,477
15,04
29,92
0,633
0,740
34,42
34,42
0,553
0,701
35,84
50,64
citrat 1.10-3M s
61
62
Zn
104,7
Co
103,8
Cu
5,0
7,5
6
63
Co
2,0
3,0
1,5
ACu(II)
0,006
0,019
0,037
0,057
0,077
0,099
0,121
0,14
0,163
0,182
0,2
0,216
0,23
AZn(II)
0,018
0,032
0,052
0,074
0,099
0,125
0,152
0,175
0,199
0,214
0,224
0,227
0,226
ACo(II)
(l
-0,245
-0,207
-0,16
-0,109
-0,057
-0,004
0,052
0,106
0,158
0,204
0,248
0,286
0,321
thuyt)
-0,221
-0,156
-0,072
0,022
0,119
0,22
0,325
0,421
0,519
0,6
0,673
0,729
0,776
64
Ahn hp
Sai s
(thc t)
(%)
-0,222
-0,16
-0,078
0,012
0,106
0,203
0,303
0,396
0,491
0,569
0,639
0,693
0,738
-0,45
-2,56
-8,33
5,45
10,92
7,73
6,77
5,94
5,39
5,17
5,05
4,94
4,90
526
528
530
532
534
536
538
540
542
544
546
548
550
552
554
556
558
560
562
564
566
568
570
572
574
576
578
580
582
584
586
588
590
592
594
596
598
600
602
604
606
608
610
0,241
0,25
0,257
0,262
0,266
0,269
0,271
0,273
0,275
0,277
0,279
0,282
0,284
0,287
0,289
0,291
0,292
0,292
0,289
0,285
0,277
0,267
0,255
0,24
0,224
0,206
0,188
0,171
0,154
0,139
0,125
0,112
0,1
0,089
0,08
0,072
0,064
0,058
0,053
0,047
0,043
0,04
0,036
0,221
0,216
0,211
0,208
0,207
0,21
0,215
0,222
0,231
0,241
0,252
0,264
0,277
0,289
0,298
0,302
0,297
0,284
0,262
0,234
0,203
0,172
0,143
0,116
0,094
0,076
0,062
0,051
0,042
0,034
0,029
0,024
0,02
0,017
0,015
0,013
0,012
0,01
0,01
0,009
0,008
0,008
0,007
0,351
0,377
0,4
0,419
0,435
0,448
0,458
0,468
0,477
0,484
0,492
0,499
0,507
0,516
0,524
0,533
0,542
0,551
0,558
0,564
0,568
0,569
0,568
0,563
0,555
0,544
0,529
0,511
0,492
0,472
0,45
0,43
0,41
0,391
0,375
0,36
0,347
0,337
0,329
0,323
0,318
0,314
0,312
65
0,814
0,843
0,867
0,888
0,908
0,926
0,944
0,963
0,982
1,002
1,023
1,045
1,069
1,092
1,112
1,126
1,132
1,126
1,11
1,083
1,049
1,008
0,965
0,92
0,873
0,826
0,78
0,733
0,688
0,645
0,604
0,566
0,53
0,498
0,469
0,445
0,423
0,406
0,391
0,379
0,369
0,362
0,355
0,774
0,802
0,826
0,846
0,865
0,884
0,901
0,921
0,94
0,96
0,981
1,002
1,026
1,049
1,068
1,082
1,088
1,082
1,066
1,041
1,007
0,967
0,925
0,881
0,835
0,79
0,745
0,699
0,656
0,615
0,575
0,538
0,504
0,473
0,446
0,422
0,402
0,385
0,371
0,36
0,35
0,343
0,337
4,91
4,86
4,73
4,73
4,74
4,54
4,56
4,36
4,28
4,19
4,11
4,11
4,02
3,94
3,96
3,91
3,89
3,91
3,96
3,88
4,00
4,07
4,15
4,24
4,35
4,36
4,49
4,64
4,65
4,65
4,80
4,95
4,91
5,02
4,90
5,17
4,96
5,17
5,12
5,01
5,15
5,25
5,07
612
614
616
618
620
622
624
626
628
630
632
634
636
638
640
642
644
646
648
650
652
654
656
658
660
662
664
666
668
670
672
674
676
678
680
682
684
686
688
690
692
694
696
0,033
0,03
0,028
0,025
0,023
0,022
0,02
0,018
0,017
0,015
0,014
0,014
0,012
0,012
0,011
0,01
0,01
0,009
0,009
0,008
0,008
0,007
0,007
0,007
0,006
0,006
0,006
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,004
0,004
0,004
0,004
0,003
0,003
0,003
0,003
0,003
0,003
0,003
0,007
0,007
0,006
0,006
0,006
0,006
0,006
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,005
0,31
0,309
0,308
0,308
0,307
0,305
0,302
0,297
0,291
0,282
0,271
0,258
0,243
0,227
0,21
0,194
0,178
0,163
0,149
0,136
0,124
0,113
0,103
0,094
0,085
0,078
0,072
0,067
0,063
0,058
0,055
0,052
0,049
0,047
0,045
0,043
0,041
0,04
0,039
0,037
0,036
0,035
0,034
66
0,35
0,346
0,343
0,339
0,336
0,333
0,328
0,321
0,313
0,303
0,291
0,277
0,261
0,245
0,226
0,209
0,193
0,177
0,163
0,149
0,136
0,125
0,115
0,105
0,097
0,089
0,083
0,078
0,073
0,068
0,065
0,062
0,059
0,056
0,054
0,052
0,05
0,048
0,047
0,046
0,044
0,043
0,042
0,332
0,328
0,324
0,321
0,318
0,315
0,31
0,304
0,297
0,288
0,276
0,264
0,249
0,234
0,216
0,201
0,185
0,17
0,157
0,144
0,132
0,121
0,111
0,102
0,094
0,087
0,08
0,075
0,07
0,066
0,062
0,059
0,056
0,053
0,051
0,049
0,047
0,046
0,044
0,043
0,042
0,04
0,039
5,14
5,20
5,54
5,31
5,36
5,41
5,49
5,30
5,11
4,95
5,15
4,69
4,60
4,49
4,42
3,83
4,15
3,95
3,68
3,36
2,94
3,20
3,48
2,86
3,09
2,25
3,61
3,85
4,11
2,94
4,62
4,84
5,08
5,36
5,56
5,77
6,00
4,17
6,38
6,52
4,55
6,98
7,14
698
0,003
0,005
0,034
0,041
0,038
7,32
700
0,003
0,005
0,033
0,04
0,037
7,50
Ph hp th ca hn hp phc theo l thuyt v theo thc t trng nhau trong
gii hn sai s cho php (< 15%), cc phc Cu PAN, Zn PAN, Co- PAN c tnh
cng tnh tt. V vy, chng ti tin hnh s dng phng php hi quy a bin
tuyn tnh xc nh ng thi 3 ion trn.
Phng php hi quy a bin tuyn tnh (CLS, ILS, PLS, PCR)
Kim tra tnh cng tnh ca dung dch hn hp Cu(II), Zn(II) v Co(II)
bc sng cc i ca mi phc v trn ton ph.
Pha 27 dung dch chun cha ng thi Cu(II), Zn(II) v Co(II) trong khong
tuyn tnh kho st.
Ghi ph hp th ca cc dung dch phc trong khong bc sng thch hp
= 500- 700 nm.
Nhp s liu ma trn nng xy dng v ma trn hp th quang thu
c vo phn mm Matlab theo chng trnh my tnh.
Chy chng trnh Matlab tnh kt qu hm lng ca Cu(II), Zn(II) v
Co(II) trong mu t to (mu kim tra) v mu thc t.
3.2.2.1. Thut ton CLS
Nhp ma trn s liu nng cc cht trong cng hn hp khi xy dng
ng chun X (mxk).
Nhp tn hiu phn tch di dng vect ct hoc ma trn.
K= inv(X*X)*X*y
Nhp tn hiu phn tch y0 ca mu cn nh phn.
Tnh X0=y0*K *inv(K*K)
D liu u vo
Ma trn nng Cchuan (27X3) (bin c lp) gm 27 dung dch chun ca
3 cu t Cu(II) , Zn(II) , Co(II).
67
Cktracls (ppm)
Cu(II) Zn(II) Co(II)
0,00
0,62
0,59
68
Cu(II)
-
Scls
Zn(II)
-2,88
Co(II)
1,05
0
0
0
0
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,6
0,8
0,00
0,53
0,79
12,05
0,87
0,8
0
-0,01
0,84
0,00
-5,32
0,8
0,6
-0,01
0,73
0,60
8,95
0,31
0,8
0,8
-0,01
0,79
0,80
1,48
0,36
0
0
0,61
0,01
0,00
-1,81
0
0,6
0,60
0,03
0,61
0,39
-0,89
0
0,8
0,59
0,02
0,82
1,57
-2,27
0,6
0
0,60
0,64
0,00
0,07
-6,93
0,6
0,6
0,58
0,50
0,61
4,04
17,32
-0,98
0,6
0,8
0,58
0,48
0,81
4,16
19,36
-1,02
0,8
0
0,59
0,77
0,00
2,33
4,32
0,8
0,6
0,58
0,70
0,59
3,69
12,84
0,93
0,8
0,8
0,57
0,57
0,81
5,52
28,96
-0,85
0
0
0,80
0,03
0,02
-0,11
0
0,6
0,78
0,02
0,60
2,07
-0,01
0
0,8
0,78
0,04
0,81
2,69
-1,42
0,6
0
0,78
0,57
0,00
2,93
4,69
0,6
0,6
0,77
0,52
0,60
3,54
12,84
-0,33
0,6
0,8
0,76
0,49
0,80
5,62
18,23
0,14
T bng kt qu trn, ta thy hu ht sai s thu c u thuc gii hn sai s
cho php, ngay c khi trong dung dch kim tra c mt hoc hai cu t vn cho kt
qu tt. Mt s mu kim tra, kt qu chy my xc nh c hm lng cu t (d
hm lng u vo = 0), nhng kt qu nhn c di LOD nn c th xem nh
y l do nhiu trong php o. Nh vy, thut ton CLS c kh nng p dng tt vo
vic phn tch mu thc t (qui trnh phn tch v xc nh nu mc 3.3.2.)
3.2.2.2. Thut ton ILS
D liu u vo
Ma trn (bin c lp) nng Cchuan (27X3) ca 27 dung dch chun cha
ba cu t Cu(II) , Zn(II) , Co(II).
Ma trn hp th quang Achuan (27X20) ca 27 dung dch chun o ti 20
bc sng c trng trong vng ph 500 700 nm (chn bc sng m ti
t tnh cng tnh tt 550 - 569).
Ma trn gi tr bin ph thuc hp th quang Aktra (20X20) ca 20 mu
kim tra o 20 bc sng.
Ma trn nng cc dung dch kim tra Cktra (20X3)
69
Cktra
Zn
0,6
0,6
0,8
0,8
0,8
0
0
0
0,6
0,6
0,6
Co
0,6
0,8
0
0,6
0,8
0
0,6
0,8
0
0,6
0,8
Cu
-0,03
0,02
-0,04
-0,03
0,05
0,65
0,62
0,63
0,60
0,63
0,59
Cktrails
Zn
0,69
0,30
1,05
0,75
0,59
-0,04
-0,24
0,07
0,88
0,44
0,52
70
Co
0,61
0,77
0,03
0,58
0,74
-0,03
0,57
0,81
0,01
0,57
0,80
Cu
-8,52
-3,16
-4,17
0,63
-4,58
1,00
Sils
Zn
-14,37
50,07
-31,66
5,82
26,69
-47,38
27,29
12,98
Co
-1,36
3,81
3,51
7,37
4,24
-1,04
5,05
0,26
0,6
0,6
0,6
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0
0,60
0,93
0,01
0,27
-15,71
0,8
0,6
0,59
0,76
0,56
1,00
5,46
6,05
0,8
0,8
0,57
0,66
0,82
4,87
17,31
-2,47
0
0
0,80
0,14
0,03
-0,52
0
0,6
0,80
-0,06
0,58
0,52
4,13
0
0,8
0,84
-0,03
0,76
-5,02
4,51
0,6
0
0,87
0,62
-0,10
-9,31
-3,49
0,6
0,6
0,74
0,81
0,69
7,35
-35,42 -14,21
0,6
0,8
0,72
0,66
0,86
9,78
-9,32
-7,49
T bng kt qu trn, ta thy hu ht sai s thu c u thuc gii hn sai s
cho php, ngay c khi trong dung dch kim tra c mt hoc hai cu t vn cho kt
qu tt. Nh vy, thut ton ILS c kh nng p dng tt vo vic phn tch mu thc
t (qui trnh phn tch v xc nh nu mc 3.3.2.)
3.2.2.3. Thut ton PLS
D liu u vo
Ma trn nng chun Cchuan (27X3) ca 27 dung dch chun cha ba cu
t Cu(II) , Zn(II) , Co(II).
Ma trn hp th quang ca cc dung dch chun Achuan(27X100)
Ma trn hp th quang ca mu kim tra Aktra(20X100)
Ma trn nng cc dung dch kim tra Cktra (20X3)
Ma trn hp th quang ca mu thc Amau(8X100)
Cc thut ton
%Phuong phap PLS:
%Nhap ma tran nong do Cchuan(27x3)
%Nhap ma tran do hap thu quang Achuan(27x100)
%Tinh vecto trong so:
w=(Achuan'*Cchuan)*inv(Cchuan'*Cchuan);
%Tinh tri so va trong so:
t=Achuan*w;
P=(Achuan'*t)*inv(t'*t);
q=(Cchuan'*t)*inv(t'*t);
b=w*inv(P'*w)*q;
71
a=mean(Cchuan)-mean(Achuan)*b;
a1=[ones(20,1)*a(1) ones(20,1)*a(2) ones(20,1)*a(3)];
%Nhap ma tran do hap thu quang cua mau kiem tra:Aktra
%Tinh nong do mau kiem tra theo PLS:
Cktrapls=a1+Aktra*b;
a2=[ones(3,1)*a(1) ones(3,1)*a(2) ones(3,1)*a(3)];
%Nhap ma tran do hap thu quang cua mau thuc: Amau(8100)
Cmaupls=a2+Amau*b;
%Tinh sai so giua nong do chuan voi nong do xac dinh duoc tu PP PLS:
Spls=(Cktra-Cktrapls)*100./Cktra;
Kt qu
Bng 36: Sai s gia nng mu chun v nng xc nh c t phng
php PLS
Cu
0
0
0
0
0
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
Cktra(ppm)
Zn
0,6
0,6
0,8
0,8
0,8
0
0
0
0,6
0,6
0,6
0,8
0,8
0,8
0
0
0
0,6
0,6
0,6
Co
0,6
0,8
0
0,6
0,8
0
0,6
0,8
0
0,6
0,8
0
0,6
0,8
0
0,6
0,8
0
0,6
0,8
Cktrapls(ppm)
Cu
Zn
Co
-0,24
0,85
0,65
-0,21
0,73
0,84
-0,37
1,21
0,09
-0,19
0,91
0,64
-0,10
0,87
0,82
0,22
0,41
0,09
0,43
0,19
0,64
0,49
0,10
0,84
0,47
0,76
0,03
0,60
0,45
0,60
0,66
0,37
0,79
0,51
0,83
0,02
0,68
0,57
0,57
0,69
0,42
0,78
0,52
0,30
0,08
0,71
0,08
0,62
0,78
0,01
0,81
0,72
0,62
0,02
0,90
0,36
0,57
0,94
0,27
0,75
72
Cu
62,69
28,66
18,15
21,03
0,73
-10,48
15,67
-13,44
-14,34
34,59
11,47
2,08
10,61
-13,06
-17,10
Spls
Zn
-41,83
-20,91
-51,20
-13,89
-8,38
-26,10
24,27
38,49
-3,91
29,21
47,52
-2,94
40,05
54,22
Co
-7,86
-4,83
-6,75
-2,10
-7,21
-4,94
0,12
1,79
5,27
2,89
-2,63
-1,03
5,18
5,71
73
74
qu tt. Nh vy, thut ton PCR c kh nng p dng tt vo vic phn tch mu
thc t (qui trnh phn tch v xc nh nu mc 3.3.2.)
T kt qu tnh c cho thy c bn phng php: phng php hi quy cu
t chnh (PCR), phng php hi quy a bin CLS, ILS, PLS u cho kt qu kh
tt.
Da vo sai s tng i ca cc phng php PLS, CLS, ILS v PCR , chng
ti nhn thy sai s ca phng php PCR l nh nht v thuc khong sai s cho
php. Sai s ca phng php CLS trong mt s mu kh ln l do phng php
CLS xc nh ng thi cc cu t da trn d liu ton ph, v vy khng loi b
c nh hng ng k ca ph cc phc mu ca cc ion trong cng hn hp. V
vy chng ti chn phng php PCR kt hp vi phng php trc quang xc
nh ng thi 3 nguyn t Cu, Zn, Co trong mu thc t, vi phng php so snh l
phng php hp th nguyn t AAS.
Bng 38: Hm lng Cu(II), Zn(II), Co(II) trn nhn mt s mu phn vi lng
Mu
STT
1
2
3
Tn
Milo L1 *
Milo L2 *
Milo R2 *
75
Fe
-
4
5
6
7
8
Milo L3 *
Milo Ga3 *
Vitamin *
K-H Humat **
Vegamin **
200
500
600
900
100
300
350
400
900
500
+
120
400
300
1000
600
50
100
ln i vi mi mu. Tin hnh o quang trong khong bc sng 500-700 nm, nhp
gi tr ma trn hp th quang vo chng trnh thut ton chy trn phn mm
matlab v thu c kt qu hm lng trung bnh tng mu o nh sau:
Bng 40: Xc nh ng thi hm lng Cu(II), Zn(II), Co(II)
76
Hm lng (ppm)
Cu
Zn
Co
0,802
0,493
0,517
0,514
0,829
0,502
0,345
0,491
0,802
0,587
0,973
0,668
1,450
1,447
0,466
0,166
0,795
0,186
mu dng xc nh ring r bng phng php tch sc k trao i
Mu o
1
2
3
4
5
6
7
8
i vi
1
2
3
4
5
Zn
306,25
323,75
325,00
306,25
372,50
Co
-
77
Cu
503,25
330,00
501,75
198,25
499,00
Zn
323,35
320,00
315,00
305,00
365,00
Co
1,65
1,15
6
7
8
606,25
912,50
100,00
431,25
937,50
502,50
293,75
118,75
608,15
906,25
103,75
417,25
904,40
496,60
291,30
116,55
608,50
903,25
105,00
411,65
900,00
496,65
1,80
295,35
118,15
nh gi ba phng php
Bng 43: Kt qu phn tch hm lng Cu(II) (ppm)
Mu
1
2
3
4
5
6
7
8
PP (1)
506,25 0,883
300,00 1,217
506,25 0,867
200,00 1,150
506,25 1,783
606,25 1,367
912,50 1,350
100,00 1,333
C SD
PP (2)
501,25 0,910
323,15 1,170
518,15 0,840
215,65 1,170
501,25 1,750
608,15 1,320
906,25 1,410
103,75 1,260
PP (3)
503,25 0,790
330,00 1,380
501,75 0,960
198,25 1,080
499,00 1,900
608,50 1,530
903,25 1,140
105,00 1,590
PP (1)
306,25 2,467
323,75 1,867
325,00 1,033
306,25 1,633
372,50 2,017
431,25 1,533
937,50 1,500
502,50 2,300
C SD
PP (2)
308,05 2,300
320,95 1,840
313,65 0,980
307,10 1,580
367,15 1,990
417,25 1,480
904,40 1,540
496,60 2,200
78
PP (3)
323,35 3,050
320,00 1,960
315,00 1,220
305,00 1,820
365,00 2,110
411,65 1,720
900,00 1,360
496,65 2,650
Mu
phng php: phng php (1) v (2), phng php (2) v (3) trong cc mu, nhn
thy ttnh< tbng[8], t c th rt ra kt lun thng k: cc gi tr trung bnh ca cc
phng php khc nhau khng c ngha thng k (ging nhau) hay phng php
(2) cho kt qu ging phng php (1) v (3).
Phng php xc nh ng thi khng ch c nhy tt m cn tit kim thi
gian (so vi phng php tch), hiu qu kinh t (so vi phng php AAS) v tin
hnh n gin. Phng php ny c kh nng ng dng tt trong vic xc nh ng
thi Cu(II), Zn(II), Co(II) trong cc mu phn vi lng ni ring v cc mu thc t
khc ni chung.
79
KT LUN
Vi mc tiu ban u t ra cho lun vn l nghin cu o quang xc nh cc
nguyn t chuyn tip, sau mt thi gian nghin cu chng ti thu c mt s kt
qu sau:
1. Kho st ph c trng ca cc phc mu Cu- PAN, Zn- PAN v Co- PAN
trong mi trng mixen (Tween 80 hoc Triton X-100) trong khong 500 700 nm
nhn thy s lng cc cc i hp th ca cc phc ln lt l 1, 2, 2 ging nh
trong dung mi khc nhng gi tr chuyn dch v pha sng ngn: 558 nm (CuPAN), 522 v 556 nm (Zn- PAN), 580 v 620 nm (Co- PAN). T , chng ti la
chn php o quang trong mi trng Triton X-100 v o ti cc bc sng 558 nm
(Cu- PAN), 556 nm (Zn- PAN), 580 v 620 nm (Co- PAN).
2. Tm c cc iu kin thch hp nht cho php o quang:
hp th quang cho tn hiu n nh khong pH 5 7, hn hp m (axetat
2.10-4 M v citrat 1.10-3 M).
Nng ti u ca PAN l 1,6.10-4 M, nng Triton X-100 l 2% .
ng chun Cu(II) tuyn tnh hong 0,021 1,41 ppm, LOD = 0,0047 ppm,
LOQ = 0,0156 ppm,
ng chun Zn(II) tuyn tnh trong khong 0,03 1,56 ppm, LOD = 0,007
ppm, LOQ = 0,0239 ppm.
ng chun Co(II) tuyn tnh trong khong 0,06 2,12 ppm, LOD = 0,0094
ppm, LOQ = 0,0314 ppm.
Kh nng lp li ca 3 khong nng c h s bin ng di 3%. Cc ion
nh hng l Fe2+, Fe3+, Mn2+ v b loi tr bng citrat 1.10-3M.
3. Da trn ph hp th ca cc phc mu ca Cu(II), Zn(II) v Co(II) vi
thuc th PAN trong khong tuyn tnh, trn ton ph ca hp th quang, nhn
thy c s cng tnh gia cc ph. Do vy, chng ti tin hnh hai phng php:
80
Phng php th nht: xc nh ring tng nguyn t bng phng php tch
sc k trao i ion vi ct tch Dowex 1, pha ng tch Cu(II), Co(II), Zn(II) ln
lt l 9M, 4M v 0,5M.
Phng php th hai: xc nh ng thi Cu(II), Zn(II) v Co(II) trong cng
hn hp vi s kt hp thut ton hi qui a bin tuyn tnh thc hin trn phn mm
Matlab 7.0. Lp ma trn tnh cc h s hi qui t 27 dung dch chun, da trn kt
qu phn tch 20 mu gi tm c m hnh PLS, CLS, ILS v PCR thch hp vi sai
s tng i khi phn tch mu t to phn ln nh hn 15% tho mn sai s cho
php. Mt s mu kim tra khng c c ba ion, kt qu phn tch vn xc nh
c hm lng ca ion vng mt, nhng hm lng ca chng nh hn gii hn
nh lng nn c th coi l sai s do nhiu.
4. Phng php nghin cu xc nh ng thi vi cc thut ton CLS, ILS,
PLS, PCR c ng dng xc nh Cu, Zn v Co trong cc mu phn vi lng
vi kt qu ph hp vi phng php tch v php o AAS.
Qua ti ny, hy vng chng ti gp phn vo vic m rng phm vi ng
dng phng php o quang trong mi trng mixen kt hp vi cc thut ton hi
qui a bin tuyn tnh xc nh ng thi khng ch Cu, Zn, Co m cn nhiu
nguyn t vi lng trong phn bn ni ring, cng nh cc i tng khc ni chung.
81
Chu nh Bnh, Phm Lun, 2006, Nghin cu phn ng to phc cht gia
Co(II) v Ni(II) vi thuc th PAN trong mi trng Mixen, nh gi kh nng
p dng vo phn tch ng thi Co(II) v Ni(II), Tp ch phn tch Ho, L v
Sinh hc, Tp 11, S 4/2006.
2.
Trn Thc Bnh, Trn T Hiu, Phm Lun (1996), Xc nh trc quang Cu,
Ni, Mn, Zn...trong cng hn hp bng Pyridin-azo-naphtol(PAN), Tp
ch Phn tch Ho, L v Sinh Hc, tp 1, s (3+4).)
3.
4.
5.
6.
7.
82
15. http://forum.caycanhvietnam.com/diendan/showthread.php?t=4454
16. http://baigiang.violet.vn/present/show?entry_id=258546
17. http://www.webtretho.com/forum/f119/vai-tro-cua-cac-nguyenvi-luong-co-432315/
Ting Anh
18. Abbas Afkhami (2004), H-point standard addition method for simultaneous
spectrophotometric determination of Co(II) and Ni(II) by 1-(2 pyridylazo)-2
naphthol in micellar media, Spectrochimica Acta Part A, 60, pp. 181-186.
19. Abbas Afkhami (2004), Mean centering of ratio kinetic profiles as a nouvel
spectrophotometric method for the simultaneous kinetic analysis of binary
mixtures, Analytical Chimica Acta, 526, pp. 211 - 218.
20. Abbas Afkhami (2004), Successive ratio - derivative spectra as a new
spectrophotometric
method
for
the
analysis
of
ternary
mixtures,
83
Zarei,
M.
Atabati,
Z.
Malekshabani
(2006),
Simultaneous
84
S.Abolghasemi,
M.A.
Zanjanchi
(2007),
Simultaneous
Kumar
Agnihotri
(1997),
Derivative
spectrophotometric
Tacioglu
(2007),
Micellar
effect
on
the
sensitivity
of
85
48. http://en.wikipedia.org/wiki/Triton_X-100
49. http://msds.chem.ox.ac.uk/PY/1-(2-pyridylazo)-2-naphthol.html
86