z

d 1 - Qua hai dignl phiin bi4t c6 mot dtiung

tRhg

\.A chi mot.

~nk thbi. Ti@nd+ 2 - Qua ha diem khBng cilng thuoc n10t d ~ i r t l gthiing c6 n ~ c t:1>3t phAng \:a chl met ma th6i T & d?~ - Ntl! ?n(;: d~,fdng i 3 t,h$na c6 h i d i i h th19c nlht mat phBng tb; n?yi ( f i t r ~CUB d 1 ~ 8 n thang cku thuoc mat ph&ng 66. ~ g Ti&z. cfi7 -I - N6.l hi^ 111$t phillg ~ I i R l l biet co mht di6111 chung thi ('hi~?lg ch it ilhgt. mbi di6m chung t h d h i . si.

I . ?)trim2 th?ivk vii nigt ph6nC :

0
//1?ti1

Dtiang rhailg a vb mpt phhng song vdi n h m CH.1) ;

-

song

a ! / a# a

!.Y

= @

2 . llai nliit phhng :

~L?IJI

- Hai mat phhng a va vdi r ~ h m (H.4) :

a / / p - U
-

/3 song song

np=s

Hai mat p h h ~ ~ g va /3 chi nhau a theo giao tuygn d (H.5) :

acht/3#nnp=d
- Hai mat phing a va iH.6):

/3

fnjng n h m

3. llai duinl): thing :

a)
I l i ~ d

h g t h h g &ing p h h g :

- Hai d ~ i r n g t.hhng a va b song 5 ~ n g vdi nltau (H.7) :

ilirth 6

- Hai dubng t h i n g a va b cdt nnhau Q (H.8) : Ci

I

/l)tl/t 7

/ a C a , b C a

- Hai d u h g t h i n g a va b tni;?.g7zhm

(H.9) :

a =b

Hai duang thing a va b rhko n h m (H.10) :

a chk b

a ~ c r , b n t x = B
a n b = 0

/d+~
ifittil

rn

I . Xac djnh Ullimp, t h h g a : Drrbne thing a d v xac djnh nCu : ..a) Bigt hai die'm ph&n biet

M, N ciia a (H.11).
// b, b cho trttdc (H.12).

b) Bigt nmot di$m A A

a, v& a

, p T
d

2. Xhc djnh nlht ph&ngu : Mat p h h g a clm.~

site djnh

nEu

a) Rigt ba diaidm A, B, C khbng thing hang cGa a (11.14) :

A E a , B E a , C E a

lijllh 14

1 '

b) Rigt :tnPt didm A va n@t d ~ a n g thing b khbng c h h A cua cz (H.15) :

Bi6t hhai dttang t h i n g a, b ciit nhau c i a a (H.16) :

C)

d) Bigt hai d ~ t r n g h i n g song t s o n g a , b cua a (H.17) :

3. I)ismg hinh trong kh8ng gian.

Ta quy ~ d :c a) Cac hinh dB cho xenl nhu dqng

dude.
b) Ciic d ~ t r n gthsng v& mat

kihih I 7

~ h & n dude xac dinh xenl nhu dqng dudc. g C) CQCgiao di6n1 vh giao tuydn (n2;u &) c i a &c duilng thhng va d c mat p h i n g dung dudc xem n h dqng d ~ d c . ~ d) Cac hinh dqug d ~ g trE?n nlat ph&ng dB dgng dude xem n h ~ c dqng d ~ d c .

1 . Hinh da dien : Mot v$t th8 hinh hoc d ~ d c gidi han b6i n e t d hiiu han cac da giac phQng l a nlQt hinh da dien. Cac da giac gpi lA cAc c;ic q n h cua da giL ~i l a d c cpnh va d c dinh ciia da giac ~i l a &c Ainh cua hinh da dien.

nzv,

2. Hinh chop : Hinh chcip la mot hinh da dien c6 mot nlat la mot da giac, chc mat con lqi dgu la nhirng tan1 giac 6 chung met.dinh.
3. l'mmg giao rGtl hinh chop va

met mat ph&ng -

Khai nicm thigt dien.

C&t mot hinh ch6p Mi nlpt nlat ph&ng a ta d ~ d c c doan d thgng t+o n6n Mi @p hdp d c d i h c h u g cue nlot mat nao do cua' hinh chop vdi cr goi 18 c;ic dopn gin0 tu.yi?it. Cac doan giao tuygn nay n6i tidp nhau ~o thanh mot da @ric ph$ng s i la thi& dien cua hinh ch6p vdi mat ph&ng n.

QUAN

H$ SONG SONG

I . flinh nghie (14. IS) :

2. Cac dinh li :

ChoaCcr,BEavhB@a Dgng b qua B va b // a (H. 20)

I r i t l ~ l 20

3. G6c cuii hai duimg t h h g tron? lil~i,n!lgian:

1 j i r 1 h 29

D i n h nglrin Cho hai d ~ i l n gh i n g a, b t m n g khong gian. Tir met t di6m 0 tuy y d v n g a' !/ a, b' // b. G6c nhb hdn hoac bhng goc vubng t+o A thknh biri a' \db' goi la gck gigs a viz b. Ta ki hi& (a, b I = ( a q ' ) .

2. t)Pu kien song song c i a dllimg thinR vh

a
L

mgt ph8ng:

Dqng

a qua

M E n vh

I/ d ]

(H.28,

3. Chc tinh chiit khBc

achkb

3 a 3 a v a a I I b icr = (a, b') t.rong do b' // b) !H.30)

a lip

np

8 (H.32)

L. f)iGu

kicn song son!! cila hai m+t ?hang

flinh li 1 0 .

Lo /

/" 3.

I)tr ng mg t ph6 n g song

flinh li I I .

liltl/t 3.j

song vtri mht miit

ph6nE cho truin.

H@ qua :

4. Cac tinh chii't &a

d e mZtl ph'inp song

.
I

i i
.

1 . Dinh nghia : Hinh i h g tqr 1 A hinh 9 m6t . da dien t d hai rnbt nknl t:rong hai nlat ph6ng asong song goi lh hai d,.iy vii tAt & cac .,canh . khbon:..._ ._hai .- . Z . . .d.-A- song song r4i nhau !tAil\. ~ u -.-..._... k thuor .:. . : ~~ ( t ~.4[j , ]
-..---*w'.~-. ~P

.---

<

2.

--- -* --=-

&..-.

>

~~;

. .

~ . &

2; C'5c tin11 ch2t c.li:l hi1111lii~wtru

1 i C.;ic:.

c:+.;rnh E n
nl<it

c<ia hinh i&ng t y r

b3ng n h ~ u .
21 Cdc
Hinh

MIP: ~ : I h j n h l,ing c
t . 1 1h ~

t1.u

jh

C ~ hi11I-i C

k>knh fiA111;.

40

3) H:ti cf:i-y ci.i;r 1:ln;r

h i 9i giic : bhng nhau c6 car c+nh tl-r(jllg dng song song \.it t h n g nhau

3. C;ic lot~i1 i l n ~ ' t r ur1;rc l)it,l if1.4l a, b, c ) :

7

t
?

1 ) Hinh hop : l:i hinh 1Rng t r y cci day la hinh hinh h k n h

2 ) H i n h hop chd nhat : la hinh hop nlk hai day vk tht c i cac nlat &n cria n6 deu 1i1 hinh chll nh$t.
31 Hinh lap p h t f ~ n g: la hinh hop chrl nh$t c.6 hai rti~jc # 11: l ~ . n < 18 d$u la hinh vuirng.
t5't

.\

4. 4)dmg chto criu liinh hAp. l'inh chiit :

t

Cdc

&lang &&>

tpu;lhinh

hop cht nhail tqi ( l u n g d i i w c.Gn mhi

:
\e

5s i~lrki.~ 1 1 1 SONG ~ 1 ~
R
\ .
\

SONG

* \
\

/-d

song & n16t 16. Hinhth&Lg khzng tlinh Ii d&ng a chi& soni c6ng phlrdng vdi phllmg chi& l1

n~Qt dl~tjngthhng vh thd tv c6a &c didn~ t 6 n dllang t h i n g nay dudc G o toan (H.42).

He qrtci :

a) Ph6p chigu song song h&o toan s g t h i n g hang ciia c5c die'ni. b) Hinh chieu song song ciia nldt dlrirng t.hhng narn t m n g mgt chi& la chinh n6. C) Hjnh chigu song song cda mot doan t h i n g khbng song song vdi p h ~ d n g chi& 118 n1Qt doan thing. t ~ i n h 17. Hinh chieu song song cua hai d ~ a n g li thang song song thhng khbng cung n8n1 t m n g m$t nlot ph&ng tia chi& la hai d ~ i r n g song song (H.43). Ph6p chi& song song b&o W n ti a dQ dhi cua hai doan ' t h i n g ciing phadng nhang khbng c u n g p h m n g vdi p h ~ d n g chi& (H.44).
tlinh Ii 18.

66. l l j ~ l I I I ~ U ) I J N Q U A 1'1111' CIII&U SON(; SON(; l I

@
IF

z 5

1. Djnh nghia : Hinh bi6u dikn tfi-n mat phang cita n10t hinh H t m n g khbng gian lk hinli chi& song song H' ciia H, hoac lk n10t hinh d6ng dqng vdi H' tr6n n.

2. CBc yeu d u d6i viri mot hinh b i & ~d i h :

a) Hinh b i h di&n phi% dGng. nghia la CAC tinh chgt ciia hinh phkp chi& sang song. khbng thay d6i
&

b) Hinh bigu di6n ph& n6i d6 gidp ta d6 t ~ d n tUdng 1q.i hinh thvc. g

1. fluirnr thanC vuAng ghc viri duinig thhng :

k)
flinh nghia :

a 1b

(a . = go0 "I ,b,

h ) Tinh ch6t :

a l b *

3, lii?n,ht giird &an he sung song vh quan he vuBng gOc thanc! v a mat ph8ng.

CUH

din'mg

a e 4

1
a a //
cx

(H.50)

d l d
4. Ihng miit phhng qua mot di6m cho trmk vb vllc^,n~ gcic vcii mfit d l h g thhng cho

Cho 0, d

* 3 n 30 vB a

i d (H.51)

H quir 2. e
Cho a, b c h b nhau v& a 1 b
d a > a v h a l b .
v* vuOng, g6c v6i met
Djnh ti 8.
8

5. Dun? d u h g t h h e qua mot di6m cho tru6c -

rngt phhng cho trur5c.

Cho 0, a
6. Mat t
m

* 3 d 30 vh d 1 a (H.52)
thhng,

~ c6a met Uoan

a) Dinh nghlrr

b) Tinh chi&.

Met tmng twc cda mot- d w t h h g l t.&p hhq nhnhg di&m d c h beu hai &u h mclt & doqn th&ng d6 (H.53).
g2. D V ~ W ~ N GGOC VA G D U ~ XIRN G
I

m 5 3

1. CBc @h li

,O

*-*

D I.i9. w
N tir mot didm 0 ng&i met pheng &

d w xien OB, OC,OD d6n m@t~ h e n g thl : d6 1) OH ng$n nM't so vdi cak d q n xi8n OB; OC, OD. 2) OB = OC HB = HC 3) OD > OB HD > HB (H.54) OW ~i 10 (qnh li ba d~ZIng vu8ng g6c). a C a , P d ~ h xi&n, P hinh chidu vubng g6c ' b g b'
a Ib
c*

a t a v 6 d w vubng g6cOH vh&

b tdn a :

a 1 b' (H.55) :

nhon t+o bdi d ~ a n g xi&nvh hinh chi& v u h g g6c ciia n6 r i n ma

1. G c nhi dien : a) Dinh nphia : Hai naa mBt phhng @%nbiet cung xu& ph6t ti . m@t d ~ a n g thhng Ian1 thanh mQt hinh &iw1i18 g& nhj dien (hay nh dien). Hai nda n l t ph&ng gpi la hai nzpt ciia nhj dien. Dlrirng th&nl chung ciia hai mat goi la cgnh c k nhj dien.
b) G& phbzg clia nhi diet 1A g6c c6 dinh n'am tfin q n h &z nhi dien, cbn hai q n h n'am trong hai m& C va d6u vu6ng g6c vdi q n h c&i ~ h dien. Th j dq t&n H.57 ta a g6c 5 lh g6c p&( cua nhi dien (a CD p?.

S6 do ctja gic nhj dien 1 d do cii: 8 g6c ph&ng cha n6.

C)

d) Hni nhj didn goi la b h g nhou n& &c g6c ph&ng ciia chling bhng nhau.

f0
E

2. G6c giirs hai m)t p h h g :

r
r

&

r_

&

iE
:

Ch0 a , d nhau t theo @ao tuygn d. l W mot didm I t d n d, tmng a dgng a I d vh tmng /3 dgng b I d, ta gpi g k d a hai d ~ h thslg a, b vira dgng lh g &c ciia hai rnw p a n g a vh /3 ( . 8 . H5) & Ta a (a ,b) = 5
a)

w n h nghia

.
. r

I
-=

b) ~

< 9' nBn (a, 0

,

;g
i

(a).
~

Udc

c) b
(a

* x?
s

I& $

//

/? hay

/? t quy u& a

, /?

) = 0'.

*
-

a c

L z

3. Met phhng wDng n6c : a) Dinh nghio : cY I /3

b) Dku kitn W
gg k :

t. '

a,/?) = 9 0 '

- .

Djnh li 11.

a I

3 n C a va a I

(H.59)

,a

He qUri
~ j u l p , C n p = d
a C a va a l d

A .

l i; i e k : ga

*aL

iM.59.,

4. Giao tuyEn eJa hai mpt phiinn vuAng g 6 c

v61 miit p h h g t h u ts.

Olnh li 12.

athing a. b chCo nhau :

a) w g a n

> b vh a //

a.

,(
pl

b) Uyng hinh chi& a' clia a t&n a,a'nb=B. c)Dqngd~a,d3B,dna=A. Ta c6 qB 18 dwn vudng &c chung cila hai d ~ a n g t&g a, b c h b
nhau ( . 1 . H6)
2. Tinh chat :
l i h k 61

g6c chung &a hai d&ng t a n g c h b nhau P d q n ng$n nh%t n6i Iiien hai digm kin lwt nkm t d n hai d&ng t h h g 66.
D ! R ~K 13. Doqn vubng
w

dh.i dvudng g6c chung dta hai d&ng t h b g ~h& nhau gpi lh khobng chch giii'a hai d u h g t h b g 66.
Dinh n&ia

Hinh chidu w6ng g6c d a mot g6c vudng P mot g6c vubng k w vh chi khi g6c wbng dem chi& c6 ft nhPit mot q n h song song d m@tcMu hay n"m tmng nqt chidu. i ~ ! n hi 15. Dien tfch ~ i n h l chi& w6ng g6c c k mot tam gific h g tfch a n tich t a , g i k 66 vdi cosin c3a @c @ mat phhng ~ a & tam gihc vB n@---chi&u.
Dfnb 1 14.

He quCt Binh if 15

dcng khi thay

tam gist

Mi da giic.

1. Dinh nghia vh cac tinh chat :

Xem l+i djnh nghia hinh 19111: t~ i chlrdng IS. 3 - Khdng c6ch gigs hai mat pl$ng song song chtb hai G y gpi ... 1 c R f h cao c6a lang try. 8 - Mot hinh king try dd* x8c djnh n6u bidt mot dBy vh mot
qnh Mn ta d w thiB di&n thibg ciia hlnh lsng try. Ndu nat p a n g c8t chira hai q n h M n m2i khang &ng thuw @t m$t W n ta d ~ w thi6t dien lh mot hinh binh-hhh gpi lh nz@ c& ciia hinh brig try.
n)Dinh@is:Hiinhl&gt~dtShgb hinh lhng tw c6 d c qmh W n vubng gric d i dAy (H.62).
A
D

- N&u d t lang t r y btri mot m$t phhg.wbng g6c vdi &c

'

- Hinh lmg try ddng c6 m6i dsy P mot da giAc d&u gpi is. ?zil:h ZLbrg trg d&.
b) Tlnh chit

0'

Hinh h n g try ddng co n@t k n la nhirng hinh chit d@t vh dQ dsi nldi cgnh ben lh chi& cco & hinh h g t ~ . - HInh lGg tm dLu a mat Ltn lh 5 nhirl~ghinh cha nhgt M n g nhau.
a

hlnh I5ng

tm dirng

~ibzh62

3. Ifinh hbp :

Hinh hdp la hinh l&g try ~6d6y lh hinh bilih h h h . Hinh king tm ddng cb &y hinh chi? nh$t 1 hlnh hap chi7 5
P)

i ~ i n hnkit,% :

nh@ V& ba do dhi c3a ba q n h pMt x d t tir mot dinh gpi is ba kich thu& &a hinh hop chd nhbt do. Hinh hop chll nhgt c ba kich thudc bhng nhau gpi la hinh 6 7% plzrcimg.
b) 1 :

Hai n a t dSi dien & mot hinh hop P hai hinh binh Mnh bkng nhau vh nkm tmng hai mpt phang song song.
~ j n ht i I .

Tmng mot hinh hop chit? nh@t, binh p h ~ ~ cirri n ~ d id&ng chOo bbng t6ng ng cac binh phtfang c h ba kich t h ~ d c (If.63)
~ i n h 2. li

He qlui - Tmng mat hinh h;lF c ' I I ~ 11hat tA*t & &c d~lrxlgc h b d&u &ng nhau.

- Tmng mot hinh lap p h ~ n q n h a, d&ng c h b c 6 g

b$ dhi

ci=nd?i.
4. 1)ien tich xung quanh v h dien tich t o h gh3n c\ja hill11 Iiing trrl :

Dien tich xung q m h e b mot hixlh lang try lh t6ng diet1 tich tZit d d c mat E n c h hinh king try do va cilrgc ki hieu 1 SXq. 5
P)

fXnh ngl,i:r

v a die11 tich xung qunnh ciia 1 ~ 0hinh Iang , t q 1 die11 t 5 t.ich t&qn pphn citn hiilh lang try 86 vk dugc ki hi& la Stp.

Thg difn tich hai diiy

Dign tich xunp qunnh cda lnng try bang tich cG;t chu .:i thi6t di@nt h h g vdi do dhi w n h &n.
h) i ~ i s hli 3.
Sxq = W

(~.64j
U
rI .

B,C,

...

EuAJ.M'

Ilrtrh ~i

q t Dien tich xung qunnh cGn q & hinh lang tw dQng bhng tich cda chu vi dhy vdi chku cao. .

Th6 tich clia hinh hop, hinh lsng tru :

Th& tich cfia hinh hop chir nhat bhng tich c6a ba kich thudc :
Dinh Ii 4

I (H.65) ]

He qu& Th6 tich c6a hinh lap phlrdng -

Hlnh 65

Th6 tich cita hinh lgng try bhng dien tich dsy nhan v8i chi& cao.
Djnh ~i 5.

I. Dinh nghla v a tinh chiit :

- X e n ~i+i djnh nghia hinh chop b chddng I.

- K h h g &ch t3 dinh tdi m$t dtiy ~i la chi'& c m cfia hinh phhng ch6p. - Hinh chkp d ~ u 8 hinh ch6p c(, 1 diiy 118. mot da giac d6.u va c6 cac c$nh M n b n g nhau. CAc nlat MJI ciia hinh ch6p d5.u la nhang tam @PC &n bhng nhau. Cbc d ~ h cao ha t3 dinh cda c5c tan1 g giac &n nhy gpi 1 d c d ~ t t n g 8 tmng d m cGa hinh ch6p d6u (H.66).
2. Thi6t dien song sonp
9

vcji

d6y hinh chAp :

Dinii li 6.

Thigt dien song song vdi day hinh ch6p 1% mot da gi6c

dbng dang vdi cia gigisc .diiy.

3. Hinh chdp cut :

H h h ch* cut l& p a &a hinh ch6p nhm giGa &y vh mot thi dien song song vdi &iy (H.67).
D!nh %hid

mqh 67

Hinh ch6p q t d ~ g c t ra t3 rnl$ d Mnh ch6p d&u gpi lh hinh chip cgt d& D a p thkng nSi trung di6m hai q n h & nhrn tmng d n g mot mt Mn c k hin cMp cut d&ugpi la dr/img tmng dopn c6a hinh ch6p wt deu.

4. Ditn tich xuna qusnh c h Rinh ckdo va hinh ch6p cvt :

ch6p

D W ' ~ ~ ~ Dien tich rung quanh cSa hinh ch6p va cSa hin J(L cyt l tdng dien tich tzit d &c m@t b&n &a m6i hinh 66 v h
S)

ddw )d hi@ lh Sxq.

Ndu d n g them dien tich dAy v b dien tich xung quanh c h hinl ch6p ta d ~ q dien tich tobnphan cria hinh chip vl!dugc k hieu lh S, c i t. mi vdi hinh ch6p cyt ndu t @ng th&mdien tich hai &y vh a dien tich xung quanh t d ~ w a dien tich tohn ph'h c6.u hinh chdp cg d6 va d n g d ~ w hieu IA St*. M bj DW u 7. Dien tich xung quanh & knh ch6p d&u bang mot niir l i ~ l & C ~ Vi day V d u h g t ~ n d ~ + & hinh ch6p do. i U & g n
f
J

s.4
C)

= 2

1 - chu li &iy x

trung dogn

Dien tfch xung quanh ciia hlnh chbp cyt b&uU n g tich dm mot nika tdng chu vi hai d8y vdi d&ng trung dqm d a hinh

om

ii L

ch6p cqt d6.

S
xq

1 = - (chu vi &y ldn

+ chu vi tkiy b6

) x

tmng d m
J

~ . ' T M e$a hinh &6p vh hinh ch6p cut : tich

The' tfch V ciia hinh ch6p *g dAy B n h h vbi chi& amah.

~ j n a 9. a

mQt pbsn ba dien tich

Ndu hinh ch6p q ~ ci, chieu cao h, cC, dien tich hai t tinh thm cbng thdc : &iy l B vh B' thi th6 tlch V &a nc h
~ i o h 10. li

1,'Ifinh tru t d n xoay. Cho h ~ hinh trbn bgng nhau MIkinh R a a m 1 0 va 0' i 5 5

M thuw hinh t d n tAm 0 t a C * d p g diem M' th* hinh t d n tam 0' sao cho MM' = 00'. didm. Khi .hinh trbn thn 0 thi 60gn MM' t+o thanh mQt hinh gpi M cky
v3 05 chung tryc 00'. Vbi m6i di6m

E hinh tqi irbn n a y xai i oy

&y,

tilt ! hinh tty. a

C5c hinh trbn (0) (0')ggi.l21 hai v&

R la b h kinh d&.

5
1
f

Doqn 00'gpi l tryc & hinh try. h dELi d q n 0 ' gpi lh d u h g cm d a 0 hinh txy.
i-

Khi'didrn h.l c b y t d n dlrtrng tr6n :P- tAm 0 thi dcqn MM' t+o n&n mpt tr7( vh dcqn MM' dugc gpi 11 d h g s i n h ciia ; hinh tru, hay &a mat trq. Khi 66 ta cC, th8 xem hinh t q dtrdc t+a ni2n g i hhih ; chll n&it OMM'O' quay mat d n g xung quanh cqnh 00'(H.68).
-

~ ~ t 68 h t

2. Thi& di@n:
a)

Thigt ditn qua t r y .

Dinh Ii I .

Cac thi& dien qua twc cda

hinh t n 1 nhiing hinh chir nhat bhng nhau ~ 8 (H.69).

Thigt dien d n g @c, viri ttyc &a mot hinh try la n ~ h t hinh tr6n (H.70).
~ j n h 2. li

c",c,

\o '

3. Tvrmg eiao c i a mat t va mat mgt p h h g e sonp son2 viri truc cda hinh t-. Ti6p diCn, :

/ I l ~ t I i ?ti

Mot mat phhng song song vdi tryc ciia hinh try thi hMc khbng d t mat t p . h c c*t mat t r y theo hai dlrirng sinh, m hNc cb ohung viri mat t n . ~n@t d&ng sinh d u nhgt. ~
i)!nh ii 3.
7 .

Mat p h h g chi 6 chung n10t d ~ h sinh vdi mat tm mi lb ntw p h b g t i @ g xcic hay ti6p dien ciia mat try.
f)!nh n s i a

Tigp dien ciia n ~ gtt d&ng trbn dGy (H.71).

chda ti6p tuygn cua

fRnh 71

1 1,iing tru d h g nci ngoui ti5p hinh try : .

a) Hinh lang tw ddng m i la n?i ti+ trong n@t hinh t p khi hai da gi6c (16). ciia no nOi tigp tmng hai day ciia hinh try. Khi 66 ta obn nbi hinh t r ~ ngw* tiPp I m g try d6

(H.72). b! EIinh 12ng try ddng gpi la n g q i ti+ ntot hinh tr(c khi hai da giac diiy cGa n6 ngoai tigp hai &y c h E n h try. Khi r f t r cbn n6i ~ hinh t p npi tiep trong ldng trg 66 (14.53).

5. Ilien tich wune qoanh eita hinh t e (H.74) :

Dien tich xong quanh cG; hinh try &ng tich ciia chu vi day rdi &dng sinh I cua hinh t q .

6, The" tich c6a hinh tru :

Th6 tich V cGa hinh taw&ng tich ciia dien tich diiy vdi d ~ i l l ~ g can h clia hinh trq.

1. IIinh n6n trhn x m y :

I f

vii

mbt dig111S

6 dinh nhm

rn M-ghay kh& hinh trbn a n 1 : Othid~n'SM@otthanhn~Othinh~ilahinhnbn~rivLx~v~gpitht 11 hinh nbn. Hinh trbn tsm 0 a la d@, diem S gpi l& dinh ciia i -- -5 hinh n5n. Do+n $0 mi la t p c va do dii : doan SO s i la d&ng cao c k hinh n6n. i Khi didm M chay khAp ddlrirng trbn k e 0 M n kinh R thi doqn SM t+o thknh r n ns(V n6n. f l q n SM mi 1 drc.&tg sin/? B t ciia hinh n6n. Duirng trbn tan1 9 n6i ; t1*n~iihh/imgtrbnd@criahillhn6n. 1 Khi ct6 ta 06 th6 xenl hinh n6n d ~ @ tao nen b6i tan1 giBc vubng SOM quay rn6t ! vbng xung quanh q n h g6c vubng SO 1H.75). IIirth 75

*--

Cat thigt dien qua tryc aia hinh n6n la d c tam gihc din bsng nhau.
Dinh li 4.

b) Thigt ditn v u h g g k
vM trw (H.77).

Thigt dien vubng g6c vdi tryc & hinh ndn 1 m4t hinh 8 trbn ho&c mat di6mm.
Djnh Ii 5.

3. T-g

piso elia mat n6n va mbt mat ~ h & nqua dinh hinh n6n. Ti6p g

dien :

J
Mat rr@t ph&ngqua dinh c b hinh 116x3 thi hat chi c6 mot dikm chung vai mat n6n, h@c dt mip nnn theo hai
~ i n h 6. ti

d~ang sinh, h@c c6 chung vdi met n6n mot d ~ h sinh day nh&. g
Dinh nghia

Mat phhag chi c6 chung

mot d ~ h g sinh vdi mat n6n m i 1 n@ 8 p h h g ti@?n i c hay ti@ dien cfia mat non (H 78).
Hitzh 78

4. Hinh ch6p nci ti$,

npoai ti@ hinh noq.

- Hinh chdp gei la npi ti$ trong nz@thinh n6n khi hinh chop
ci, dinh t d n g vdi dinh hinh n6n 6 a5 da gi6c day noi tidp tmng d ~ h tg n d6y ciiahinh non. Khi 66 ta cbn noi hinh nbn ngagi ti&p k hinh ch@ d6 ('H.79).

- Hinh ch6p gei la n g e i i j E p nz? hinh non khi hinh ch6p c6

dinh t r h g vdi dinh hinh n6n i p B ~ 5da giac day n@ ti6p &fang trbn day ciia hinh n6n. h i d6 ?a cbn ~ 6 hinh n6n nGi tiZp irclrg i hinh ch+ 66 (H.80).

Hinh 79

5,

tich xung quanh c6a hinh non :

* I /
i

Dien tich xung quanh ciia hinh n6n Mng mot nira tich ciia chu vi day vdi d&ng sinh I d a hinh nbn (H.81).
I

/'

' ' 1

6. Th&tich hinh non :

Thd tich V c& hlnh n6n bhng mot p l i h ba tich cGa dien tich &iy B vdi dulmg cao h c b hinh n6n.

7. Wink n6n cub :

,a

Hinh 116n cpt 15 pK&n & hinh non glc? knn Mi mat dAy vh mot thlPt w b n g g6c ydi t q i c Hinh t.rbn tAm 0 M n kinh R gpi Ei d@ I& va hinh trbn e 0' &n r n kinh R.' gpi la d@ be ciia hinh n6n q t . b q n 00'g g ~lb trgc ciia hinh n6n cut v3r A6 d3i d n 0 ' gpi la d&ng cao 0 c b , hinh n6n cut (H.82).
n, D!nh whip

Thigt dien MNN'M' qua twc 0 'la nl< 0 hinh thang din.f)oan MM' e la dttimg sinh c h hinh n6n cut (H.82 i Ta c6 th6 xem hinh ncin cut d ~ w n&n Mi hinh thang vuBn OO'M'M khi quay mot vbng xung quanh ~ n 00'. h
b) 'hi% ditn
C U I

i-.

c) bien lich

xune auanbux,mhmb niKl cut.

Dien tich xung quanh &a hinh n6n cut bsng tich ciia nna t6n, chu vi hai d Q vdi d ~ i t n g sinh 1 ciia hinh n6n cut 66 :

d) ~ h tich c i b hinh n h cu& ;

Cho hinh non cut a &c E n kinh day R., R' va c h h 5

The t.ich V cua hhih nn6n cut d ~ d c tinh theo &ng thitc m

cao

1 V = - nh ( R ~ R ' ~ RR') + +
3
C

1, Binh nghiu. Cho mot di6m 0 0 ' dinh va met s6 d ~ d n g 5 R. T@ph ~ nhitng ddinm M tmng !khBng @an thGa man digu kien OM,< R p gpi Ik hinh c'bu t b 2 0 bcin hinh R. Tap hdp nhDng diQm M sao cho OM = R g i la nzpt c'6u t h n 2 0, bhz k i n h R. D o ~ i lthing di qua tan1 va n6i hhai didni cda n@t d goi lk dri*drtg kinh cua hinh &u (hay u

mat

&i~).

2. a'ati6t di?n qua t A r n ciia hinh c h .

Bjnh ti 7.

C&c tthi& dier, qua tAnl cfia hinb &u i'i c5c kink trbn ci, ban kinh Brig &n kicinh hinh &u .

Ta cb th6

xem hinh &u

dugc t+c~ nen Mi ncfa hinh ' t d n dtltrng lrinh AB quay mot vbng xung q u a d AB iH.83).

k
3. T m g piao.piin hinh c l u v& m&t hhng. Duimg tron 1611 c6a hinh

a Cho mot hinh &u vi, mot m t ph&ng bgt ki. Mat ph&ngn i h*c khBng d hinh &u, hoac c6 chung vdi hinh dgu mot iy t digm duy nhH't, ho@cd t hinh &u theo mQt hinh t d n (H.84 a, b, c ) .
~inh li

a) OH >

b)O?I = R

c) OH <

Hint: $4

C'hG 3. hang t&n cia thigt dien qua Am hinh &u gpi lb d u h g trbn Idn ciia hinh &u.
4, Tigp dien cGa mat c h (IH.84 b),
a) Dinh nahin

T e dien cfia n@t ddu k mat ph&ng chi i)

~6 mot

di6m chung vdi r~$t Ddm chung s i 12 ti$ d i b : v& tigp dien &u.
Met mat Fh8ing tigp xxc v(ri n@t m$t &u kbi v rhf khi n ~ g tphing A d6 wOng gdc vdi b5-11kinh clia 31at d u t+i &u rnrit ciia bin kink di3.
h ) 'Tiah c h k

5. Fie'p tuye'n clja mht c2u H.85)

d Djnh nghia D ~ d n gthing tigp xuc vdi m t d u hay ti$ tuy& clin nlpt 6 5 ~ la d ~ a n gth&ng chi ci, mot didni chung vdi

mat dau. Didm chung 66 gpi 1 tiep d i B ~ h

i i ? r l / ~8 5 .

Mot d~irngthing laetigp tuygn a mot n@t h h khi vj. chi khi nB vubng &c vdi E n klnh c i h mat &u t &u mi @ cGa bln kinh d6.
b) Tinh ch%

Tgt d d c tigp tuydn t+i mQt di6m cho t n ~ d c mat &u d& clia nhm trong tigp dign c b m$t &u t+i die'm d6.
6. IIinh chcip noi t i 6 ~ trong hinh c3u. Hinh d u n6i ngori ti% hinh non

- Hinh ch6p gpi ih n@iti$ trong mpt hinl? c'h khi d c din' cua n6 &u nhm t s n mat &u (H.86). - Hinh &u gui lA n@itiPi, trong hinh nbn khi n6 ti6p xuc vc d l y hinh n6n va tSt c5 d c d d h g sinh c h hinh n6n d6u tidp xu vdi mat &u (H.87).

- Hinh &u gpi la ng@

ti$

hinh nbn nth m$t dau ch$a din1

va duang trbn d6y cGa hinh nin (H.88).

af

7. Dien tich met cgu.

TLC tich hinh c'au

Cho hinh &u tiim 0 bin kinh R. - Dign tich S ciia met &u d ~ tinh c ~ theo cbng thdc :
I

S = 4 XR'J
- ThB tich

(=

1 hn dien tic11 hinh trbn 1611)

: .

V ciia hinh &u dagc tinh theo c6ng thdc