MC LC TRANG 2 3 3 4 7 7 7 9 10 11

LI M U
I. T BN THNG NGHIP V LI NHUN

THNG NGHIP
I.1. T bn thng nghip di ch ngha t bn I.2. Li nhun thng nghip I.3. Chi ph lu thng

II. T BN CHO VAY

II.1.T bn cho vay v li tc cho vay II.2.Cc hnh thc tn dng, ngn hng v nghip v ca n II.3. Cng ty c phn

III. IV.

NHN T KCH THCH HOT NG CA T KT LUN

BN THNG NGHIP V. TI LIU THAM KHO 11 12

LI M U
hiu r hn cc kha cnh v kinh t cng nh bin ng ca th trng ti chnh phc v cho nghip v kinh t sau khi ra trng. T bn thng nghip v t bn cho vay v nhng nh hng ca n ti vn rung t l mt vn rt hay trong hc thuyt kinh t gi tr thng d ca ch ngha Mac-Lnin, hn tng ca hc thuyt kinh t macxit. V nh hc thuyt ny m ton b b mt ca nn kinh t t bn ch ngha c vch trn v n tr thnh mt trong hai cn c bin ch ngha x hi khng tng thnh ch ngha x hi khoa hc. Vi l lun ca C.Mc v vi s pht trin l lun ca Lnin v vn ny, phn tch rt c th v khoa hc cc hnh thc chuyn ha gi tr thng d, qu trnh phn phi gi tr thng d trong ch ngha t bn: li nhun cng nghip, li nhun thng nghip, li tc, a t. T s phn tch c tnh thuyt phc , bc trn ci v ngoi gi di tin lng l gi c ca lao ng, t bn sinh ra li nhun, tin t sinh ra li tc, rung t sinh ra a t Vi l lun li nhun bnh qun v gi c sn xut, n gii quyt mu thun di ch t bn ch ngha: t bn bng nhau, cu to hu c khc nhau, tc lu thng khc nhau nhng li nhun thu c bng nhau. Vi l lun ny, C.Mc ch r ton b giai cp t sn bc lt ton b giai cp cng nhn. Do , cng nhn phi on kt u tranh chng cc nh t bn vi t cch l cuc u tranh giai cp. V qua qu trnh nghin cu s vn ng ca t bn kinh doanh hng ha ta c th thy r mi quan h gia t bn cng nghip v t bn thng nghip. Hiu r qu trnh v cch thc hnh thnh gi tr thng d trong t bn thng nghip, s vn ng tt yu ca th trng. Chc nng cu ngn hng trong th trng ti chnh v s iu tit ca ngn hng nh nc trc bin ng ca th trng c bit l vi nhng ai quan tm n u t trong cc th trng rt nhy cm nh: th trng chng khon, th trng bt ng sn. HONG TH HNH

I. T BN THNG NGHIP V LI NHUN THNG

NGHIP I.1. T bn thng nghip I.1.a. T bn thng nghip di ch ngha t bn V mt lch s, t bn thng nghip c trc t bn cng nghip. Trong th gii c i, c hnh thc t bn ny. iu kin tn ti ca t bn thng nghip l lu thng hng ha, lu thng tin t. c im ca t bn thng nghip l mua r, bn t. i vi sn xut, th t bn thng nghip ny c th ni lin nhng ngnh sn xut vi nhau, do kch thch sn xut ca nhng ngnh ny pht trin. N c th lm cho sn phm lao ng tr thnh hng ha ngy cng nhiu, lm cho nn sn xut ngy cng hng v gi tr trao i. Do , trong th gii hin i, t bn thng nghip gp phn thc y qu trnh tan r ca ch phong kin v qu trnh pht trin ca ch ngha t bn thnh phng thc sn xut thng tr. S pht trin c lp v a v thng tr ca t bn thng nghip trc ch ngha t bn phn nh trnh pht trin thp ca nn kinh t ca x hi, phn nh tnh hnh l t bn chi phi c nn sn xut. Di ch ngha t bn, t bn thng nghip khc v cn bn vi hnh thc t bn thng nghip trc kia. Qua tm hiu chng ta cng thy rng thng xuyn c mt b phn ca t bn cng nghip nm trn th trng di hnh thc hng ha chuyn thnh tin. Mt khi chc nng chuyn ha thnh tin ca t bn hng ha, do phn cng x hi, m tr thnh hot ng chuyn mn ca mt loi t bn ring bit, th t bn hng ha chuyn thnh t bn thng nghip( t bn hng ha chuyn ha thnh t bn thng nghip tc l t bn kinh doanh hng ha). Nh vy, t bn thng nghip di ch ngha t bn l b phn ca t bn cng nghip tch ri ra v phc v qu trnh lu thng hng ha ca t bn thng nghip. Mc ni:

T bn kinh doanh hng ha chng qua ch l t bn hng ha ca ngi sn xut c nhim v phi tri qua qu trnh chuyn ha thnh tin v phi m ang chc nng ca n l t bn hng ha trn th trng, ch khc mt iu l gi y chc nng ny khng cn l mt hot ng ph ca ngi sn xut, m l mt hot ng chuyn mn ca mt loi nh t bn ring bit (tc l cc thng nhn) v tr thnh c lp vi t cch l mt khu vc u t c bit ca t bn. Di ch ngha t bn, t bn thng nghip ph thuc vo t bn cng nghip, mc d n vn c chc nng c lp. Cng thc vn ng ca t bn kinh doanh hng ha l T-H-T: mua bn, nhm mc ch thu li nhun. Cng thc vn ng ca t bn kinh doanh hng ha gm hai giai on: T-H (mua) v H-T (bn). Trong giai on: HT, nh t bn thng nghip cng nh t bn cng nghip u nm t bn tin t vo lu thng, nhng vi mc ch khc nhau. Nh t bn cng nghip bin nh t bn tin t thnh t bn sn xut, nh t bn thng nghip bin nh t bn tin t thnh t bn hng ha. Khi nh t bn cng nghip bn hng ha cho nh t bn thng nghip, tc chuyn hng ha thnh tin. Nhng vi hng ha, th cha phi c bn xong hn, hng ha vn cn tn ti di hnh thc t bn hng ha trong tay thng nhn, cha i vo lnh vc tiu dng. N cn phi tip tc c bn ra na. Ni cch khc,hng ha vn nm trong lnh vc lu thng, m ch chuyn s hu ca nh t bn cng nghip sang s hu nh t bn thng nghip thi, n vn cn cn phi chuyn ha thnh t bn tin t. Trong giai on H-T, t bn hng ha mi tht s chuyn thnh t bn tin t, mi thc s rt khi lnh vc lu thng i vo lnh vc tiu dng, khi giai on n kt thc, th cuc vn ng ca t bn kinh doanh hng ha theo cng thc T-H-T cng hon thnh.
I.2. Li nhun thng nghip

Li nhun thng nghip l mt phn gi tr thng d c sng to trong sn xut. T bn thng nghip, nu gt b nhng chc nng khc dnh lin vi n nh bo qun, vn chuyn, m ch hn ch trong chc nng thc s ca n l mua v bn, th khng sng to ra gi tr v gi tr thng d, m ch l thc hin gi tr hng ha thi. Song nh t bn thng nghip hot ng vi mc ch thu li nhun. Th th li nhun thng nghip do u m c? Li nhun ca nh t bn thng nghip ch c th l mt phn gi tr thng d c sng to ra trong sn xut. Phn gi tr thng d do nh t bn cng nghip bng lng nhng cho nh t bn thng nghip, khi anh ny m nhim qu trnh lu thng, tc l m nhim chc nng thc hin gi tr hng ha cu t bn cng nghip. Nh t bn cng nghip phi nhng nh vy l v giai on lu thng cng l mt trong nhng giai on ca qu trnh ti sn xut. Khng c qu trnh lu thng, th qu trnh ti sn xut khng tip din c. Mt khc, hot ng ca t bn thng nghip tuy khng sng to ra gi tr thng d, nhng cng ng gp phn tch cc vo vic sng to ra gi tr thng d v nng cao t sut li nhun.
I.2.a. T bn cng nghip nhng mt phn gi tr thng d cho

t bn thng nghip nh th no? Li nhun thng nghip l s chnh lch gia gi bn v gi mua. Tuy nhin, gi bn cao hn gi mua khng c ngha l nh t bn thng nghip bn hng cao hn gi tr ca hng ha, m l anh ta mua hng ca nh t bn cng nghip vi gi thp hn gi tr hng ha. Mc ni:Cng nh t bn thng nghip kim c li nhun bng vic bn lao ng cha ng v thc hin trong hng ha lao ng m n khng tr li bng mt ngang gi no t bn thng nhn thu c li nhun v n cng khng tr cho t bn sn xut ton b lao ng khng tr cng cha ng trong hng ha. Nh vy, vic to ra gi tr thng d v phn chia gi tr thng d l hai vn khc nhau. Lnh vc lu thng cng nh hot

ng ca cc nh t bn thng nghip ng l khng to ra gi tr thng d, nhng do v tr, tm quan trng ca lu thng i vi s pht trin ca sn xut v ti sn xut nn cc nh t bn thng nghip vn c tham gia vo vic phn chia gi tr thng d m cc nh t bn cng nghip v phn gi tr thng d m cc nh t bn thng nghip c chia chnh l li nhun thng nghip. S bc lt ca nh t bn thng nghip i vi nhng ngi lao ng thung nghip: Mun c li nhun nh t bn thng nghip phi m nhim nhim v lu thng hng ha. Nhng mt mnh th khng th lm c vic . Khi lng hng ha ln, th trng rng, quy m kinh doanh ca nh t bn thng nghip i hi phi thu cng nhn vin chc thng nghip. Phng thc kinh doanh ca nh t bn thng nghip vn l thu nhng ngi lao ng lm thu. Nhng y c vn l: nhng ngi lao ng thng nghip khng to nn gi tr thng d, vy h b nh t bn thng nghip bc lt nh th no? Trong chng mc no nhn vin thng nghip khng khc g cng nhn cng nghip. Trc tin, nhn vin thng nghip cng l ngi lm thu, bn sc lao ng cho nh t bn thng nghip. Nh t bn thng nghip thu h khng ngoi mc ch thu v li nhun bin T thnh T. Gi tr hng ha sc lao ng ca nhn vin thng nghip cng nh do gi tr t liu sinh hot cn thit cho h v gia nh h quyt nh. Gi c hng ha sc lao ng ca h cng l tin cng do nh t bn thng nghip tr. Thi gian lao ng ca nhn vin thng nghip cng chia lm thi gian lao ng cn thit v thi gian lao ng thng d. Khc nhau l ch nhn vin thng nghip ch c s dng co vic thc hin gi tr, nn thi gian lao ng cn thit, nhn vin thng nghip thc hin c mt s gi tr. Trong gi tr ny, phn ca t bn thng nghip bng gi tr sc lao ng ca nhn vin thng nghip. Trong thi gian lao ng thng

d, nhn vin thng nghip thc hin mt s gi tr na. Trong s gi tr ny, phn ca t bn thng nghip bng li nhun thng nghip v nhng chi ph lu thng thun ty. Lao ng khng c tr cng ca nhn vin thng nghip cng ln, th nh t bn thng nghip cng c th s dng c nhiu t bn trong vic mua bn hng ha v do d cng thu c nhiu li nhun.
I.3. Chi ph lu thng I.3.a. Chi ph lu thng thun ty: chi ph cho vic mua v bn

hng ha, tc l chi ph thc hin gi tr hng ha: nh tin mua sm quy bn hng, tin s sch k ton, th t lin lc, tin lng cho nhn vin thng nghip. Chi ph ny khng c tc dng trc tip n gi tr s dng ca hng ha, cho nn chng khng c to thm cho hng ha mt cht gi tr no.
I.3.b. Chi ph

tip tc qu trnh sn xut trong lnh vc lu

thng: chi ph c tnh cht tip tc qu trnh sn xut trong lnh vc lu thng, nh chi ph vo vic ng gi, chuyn ch, bo qun hng ha, nhng chi ph tuy tin hnh trong phm vi lu thng nhng c tnh cht sn xut, v chng c tc dng trc tip n gi tr s dng hng ha nn chng lm tng gi tr ca hng ha. II. T BN CHO VAY II.1. T bn cho vay v li tc t bn cho vay II.1.a.T bn cho vay Cng nh t bn thng nghip, t bn cho vay l hnh thc t bn tn ti trc ch ngha t bn rt lu. N ra i trong thi k tan r ca ch cng x nguyn thy, trn c s pht trin ca phn cng x hi, ca ch t hu v t liu sn xut v s bt bnh ng v ti sn. Giai cp t sn, trong qu trnh chuyn thnh giai cp thng tr u tranh chng th t bn cho vay nng li trn v ng ra t chc ly s vay mn

ca mnh thc y nn sn xut t bn ch ngha pht trin. Trong qu trnh chu chuyn t bn, nhiu lc cc nh t bn cng nghip c nhng s t bn tin t ri, cha dng vo x nghip ca mnh nh: Tin trong qu khu hao, tin trch mua nguyn liu ph, b phn dng tin tr lng cho cng nhn, b phn gi tr thng d tch ly m rng sn xut Mt khc, trong khi c nhng nh t bn khc cn tin . Th l cn thit phi c tn dng ca ch ngha t bn. Di ch t bn, t bn cho vay m ngi ch ca n cho mt nh t bn khc s dng trong thi gian no nhn mt s li. S li ny l li tc. II.1.b. Li tc t bn cho vay Nh t bn cng nghip nhng t bn tin t ca mnh cho nh t bn khc s dng, vi iu kin l sau mt thi gian nht nh, n li quay v tay anh ta v c thm li tc. V th li nhun do s t bn tin t sinh ra phi c chia lm hai phn: mt phn thuc v ngi s dng t bn, mt phn thuc v ngi s hu t bn di hnh thc li tc, Li tc l mt phn li nhun m t bn hot ng tr cho nh t bn cho vay v mn tin m nh t bn cho vay b ra cho nh t bn hot ng s dng. T bn cho vay l t bn sinh li tc. Ngun gc ca li tc l gi tr thng d. Cng thc vn ng ca t bn cho vay l T T(T=T + t). y khng c t bn sn xut, m cng khng c c t bn hng ha. Do li tc sinh ra b ngoi hnh nh ngun gc ca li tc khng phi l gi tr thng d do cng nhn sng to ra, m l so bn thn tin t sinh ra. Thc vy, trong cng thc chung ca t bn T H T, mc d T hnh nh ln ln ch do vic mua v bn, nhng t nht ngi ta cng cn thy mt khu trung gian l mua v bn (H), ngi ta cn thy s tin li l sn phm ca mt quan h sn xut x hi, quan h mua bn. Cn trong cng thc ca t bn cho vay T T, th khng c khu trung gian no. T em li t, t biu hin thnh con ca T. Thc ra th s vn ng ca t bn cho vay

hon ton da vo s vn ng ca t bn cng nghip v cng thc T T ch l s tm tt gin n ca cng thc sau y: S T-H TL Cng thc ny ni r: a. Nh t bn cho vay da vo hot ng ca nh t bn hot ng, cn nh t bn hot ng da vo quyn s hu ca nh t bn cho vay kim gi tr thng d. b. Li tc ca nh t bn cho vay (t) chng hn ch l mt b phn gi tr thng d do lao ng ca cng nhn sng to ra trong sn xut. c. Cng thc trn cn ni ln quan h gia hai loi nh t bn: n ch r s phn chia gi tr thng d do cng nhn to ra hai thnh phn, mt phn cho nh t bn cho vay, mt phn cho nh t bn hot ng. II.2. Cc hnh thc tn dng, ngn hng v nghip v ca n Hai hnh thc tn dng di ch ngha t bn Tn dng thng nghip l tn dng gia cc nh t bn trc tip kinh doanh trong khi tiu th hng ha. Trong tn dng thng nghip, mi nh t bn hot ng va l ngi cho vay, va l ngi i vay. Khi mua chu, ngi mua nhn hng v giao cho ngi bn mt giy n gi l k phiu, hn n k hn s tr n. Khi bn chu, nh t bn tng gi hng ln cao hn gi bn bng tin mt v s tng l cn c vo t sut li tc hin hnh. Nhng k phiu c thanh ton ngn hng nn li tc do ngn hng hng. Tuy nhin, tn dng thng nghip c s hn ch ca n, v thng thng l tn dng ngn hn, nn nh t bn khng th da vo tn dng thng nghip m rng kinh doanh c. Mt khc, tn dng thng nghip cng khng th loi tr c s cn thit phi c tin, nh ..SX ..H - T - T + t

t bn vn cn tin tr lng cho cng nhn, thanh ton nhng khon chnh lch cho nhauvv.. Tn dng ngn hng l hnh thc tn dng gia ch ngn hng vi cc nh t bn trc tip kinh doanh. Tn dng ngn hng do ngn hng thc hin. N c nhng tc dng sau: a.Nh t bn t ch thiu vn kinh doanh thnh c vn kinh doanh, do c th m rng sn xut, thm li nhun. b.Lm gim bt chi ph lu thng do gim bt thanh ton bng tin mt, tng tc lu thng tin t thay th cho tin kim. c.N c tc dng rt trng yu trong vic t chc cc cng ty c phn, y nhanh qu trnh tch t v tp trung t bn. Ngn hng l mt x nghip kinh doanh tin t v lm mi gii gia ngi i vay v ngi cho vay, nghip v ngn hng chia lm nghip v nhn gi v cho vay. Ngn hng vay tin theo t sut li tc thp, ngn hng t li tc v cho vay theo t sut li tc cao hn, ngn hng thu li tc. Ngn hng em mt phn ca s chnh lch trang tri nhng chi ph cn thit v nghip v ca mnh; s cn li l li nhun ngn hng. S cnh tranh trong x hi t bn ch ngha lm cho li nhun ngn hng bng li nhun bnh qun. Nu khng c nh th, ch ngn hng s chuyn vn kinh doanh sang ngnh khc. Cng nh lao ng thng d ca nhn vin thng nghip, lao ng thng d ca nhn vin ngn hng gip cho ch ngn hng thu c gi tr thng d di hnh thc li nhun ngn hng. II.3. Cng ty c phn S pht trin sn xut ca t bn ch ngha gp phi s hn ch quy m ca t bn c nhn. Mun m rng sn xut, xy dng cc x nghip ln nh ng st, knh o..v.v..th phi hp nht nhiu t bn c nhn li thnh nhng cng ty c phn. l mt trong nhng hnh thc tp trung t bn. Trong cc nc t bn ln hin nay, i b phn sn xut cng nghip l thuc cc cng ty c phn. Cng ty c phn l mt x nghip m vn ca

n l do nhng ngi tham gia gi l c ng gp nn. Ngi sng lp cng ty pht hnh c phiu . C ng l nhng ngi mua c phiu . Cn c vo s tin ghi trn c phiu, c ng s c lnh mt phn thu nhp ca x nghip gi l li tc c phn. C phiu c mua, bn trn th trng theo th gi c phiu. Th gi c phiu khng phi l s tin c ghi trn mt phiu, m l mt s tin em gi vo ngn hng, th cng mang li mt s li tc bng li tc c phn. III. NHN T KCH THCH HOT NG CA T BN THNG NGHIP Mun c li nhun, nh t bn thng nghip phi m nhim nhim v lu thng hng ha.nhng mt mnh th khng th lm c vic . Khi lng hng ha l, th trng rng, quy m kinh doanh ca nh t bn thng nghip i hi phi thu nhn cng vin chc thng nghip. T ta c th thy r cc nhn t kch thch hot ng ca t bn thng nghip l cc yu t v th trng. Gi bn bun ln xung xung quanh gi c sn xut thc t, c nhin gia hai gi c sn xut trn cn c nhiu khu gi c trung gian c nhiu bin ng. IV. KT LUN Vic nghin cu mng ti v t bn thng nghip, t bn cng nghip v t bn cho vay, c bit trong ni b ngnh ngn hng v cc hot ng c bn ca ngn hng. Nhng nghin cu vit tiu lun gip ti hiu r hn v phng thc cch to ra gi tr thng d ca t bn ch ngha v li tc to ra ca t bn cho vay cng li tc ca ngn hng. Nhm phc v cho chuyn ngnh kinh t sau khi ra trng, cch huy ng vn ri t ngn hng m rng quy m. T m c nhng tng u t to bo hn nhm thu c li nhun ti a t s u t trong cc th trng kh nhy cm nh th trng bt ng sn, th trng chng khonHiu r cch thc to ra gi tr thng d t hiu hn v quy lut cung cu ca th trng c tc ng nh th no trong lu thng hng ha. Mong rng vi

nhng hiu bit c c c th gip ch c sau khi ra trng khi bt u vo qu trnh u t sinh li. TI LIU THAM KHO: 1. Ti liu ting Vit 2. Nhng nguyn l c bn ch ngha Mc-Lnin, Nh xut bn Chnh Tr Quc Gia, tc gi:TS.Phm Vn Vinh - GS.TS.Phm Quang Phan. 3. Web: Vnexpress.vn, Lao ng.com