Professional Documents
Culture Documents
.c
o
w
.v
ie
t
PHN M U
Trang 1
I. L DO CHN TI
.c
o
II. MC CH NGHIN CU
ie
t
w
.v
Trang 2
.c
o
w
.v
ie
t
PHN NI DUNG
Trang 3
Phn 1: S LC V BT NG THC
a b ac bc
ac bc a b
a bc ac b
ab
cd acebd f
e f
a b v m 0 ma mb
a b v m 0 ma mb
ab0
cd 0
ac bd
a b 0 a n b n n
a b
.c
o
ie
t
1.3. Mt s bt ng thc c bn
a b ab
w
.v
a1 a2 ... an a1 a2 ... an
1.3.2. Bt ng thc Csi
Cho hai s dng a, b ta c:
a b 2 ab
Du = xy ra a b
Tng qut: cho n s khng m a1 , a2 ,..., a n n 2 , ta lun c:
a1 a2 ... a n
n n a1.a2 ...a n
n
Du = xy ra a1 a2 ... an
M rng: Cho n s dng a1 , a2 ,..., a n n 2 v n s 1 , 2 ,...., n dng
c: 1 2 ... n 1 . Th:
Trang 4
Bt ng thc Bunhiacopski:
Cho hai b s a, b v c, d ta c:
ac bd 2 a 2 b 2 c 2 d 2
a b
Du = xy ra
c d
Tng qut: Cho n s a1 , a2 ,..., an v b1 , b2 ,.., bn ty ta c:
Du = xy ra
.c
o
a
a1 a2
... n
b1 b2
bn
M rng:
Cho m b s, mi b gm n s khng m: ai , b i ,...c i i 1, 2,..., m
Khi ta c:
a1m b1m ... c1m a2m b2m ... c2m ... a mm b mm ... c mm
Cho a 1 v r N :
n
Nu n 1 th 1 a 1 na du = xy ra a 0 hoc n 1
Nu a n 1 th 1 a 1 na
1.3.5. Bt ng thc vect
ie
t
u.v u . v
uv u v
uv u v
u v w uv w uvw
w
.v
Trang 5
.c
o
2.1.1. nh ngha
w
.v
ie
t
2
( x 0)
x3
Gii:
3
1
1
1
1 1
5
1 1
Ta c: f ( x) x 2 x 2 x 2 3 3 5 5 x 2 6 5
( BT Csi)
3
3
3
x
x
27
3 x
Trang 6
1
3
Du = xy ra x 2
5
5
ti x 5 3
27
Vy Min f x =
1
x5 3 x 5 3
3
x
2.2. BI TP
.c
o
Gii:
a
a
2
b
b
b
b
1 2
c
c
c
c
2
a
a
ie
t
abc
c
a b
8
1 1 1 8
abc
b c a
Hay
P8
w
.v
Suy ra
Du = xy ra khi v ch khi a b c 1
Vy Pmin 8
1
1
1
2.
1 a 1 b 1 c
Ta c:
Gii:
1
1
1
1
1
1
2
2
1 a 1 b 1 c
1 a
1 b 1 c
1
1
1
1
b
c
1 a 1 b 1 c 1 a 1 b 1 c
Trang 7
bc
b
c
2
1 b 1 c
1 b 1 c
1
2
1 a
bc
1 b 1 c
Tng t, ta c:
(1)
(2)
.c
o
ac
1
2
1 b
1 a 1 c
ab
1
2
1 c
1 a 1 b
(3)
1
abc
8
1 a 1 b 1 c 1 a 1 b 1 c
M abc
1
8
Suy ra:
a 2b 2 c 2
2
2
2
1 a 1 b 1 c
1 1 1
8
1 a 1 b 1 c
Du = xy ra khi v ch khi
ie
t
1
1
1
1
a b c
1 a 1 b 1 c
2
1
1
Vy M max
ti a b c
2
8
w
.v
Cch khc:
T gi thit ta c:
1 b 1 c 1 a 1 c 1 a 1 b 2 1 a 1 b 1 c
2 a b c 3 ab bc ac 2 1 a 1 b 1 c
1 2abc ab bc ac
(1)
2abc ab bc ac 4 4 2a 3b 3c 3
(2)
Trang 8
1
2
1
8
Vy M max =
1
8
ti a b c
1
2
1
n 1
i 1 1 ai
.c
o
Bi 3: Cho hm s f ( x) 4 1 x 2 4 1 x 4 1 x
1
n 1
Gii:
1 x2 4 1 x. 4 1 x
1 x 4 1 x .1
1 x 4 1 x .1
1 x 1 x
2
ie
t
1 x 1
2
(1)
(2)
1 x 1
2
(3)
w
.v
f ( x) 1 1 x 1 x
x D
(4)
Nhn thy (4) xy ra khi v ch khi (1), (2) v (3) ng thi xy ra khi v ch
khi x 0 .
1 1 x
2
(5)
1 x 1 x .1
1 1 x
2
(6)
1 x 1 x .1
T (5), (6) a n:
1 x 1 x 2 1 1 x 1 x 3
(7)
x D .
Trang 9
Ta li c f (0) 3, v 0 D . Do : max f ( x) = 3.
1
1
x 1 x
0 x 1
vi
f ( x)
Ta c: f ( x)
.c
o
Gii:
1
1
1 x
x
x 1 1 x
1
x 1 x
x
1 x 1 x 1 x x
x
1 x
x
2
x
1 x
1 x
x
1 x x
2 2
.
2 4
x
1 x
x 1 x
f ( x)
1 x
x
1
x
x
1 x
2
1
2
Vy min f ( x) 4 ti x
Du = xy ra khi v ch khi
ie
t
a
b
c
bc ca ab
Gii:
x b c,
y c a,
ab c
z ab
x y z
w
.v
t:
yzx
,
2
zx y
,
2
x yz
2
T ta c:
yzx zx y x yz 1yz zx x y
3
2x
2y
2z
2 x
y
z
1 y
2 x
x z
y x
x z y
3
z y z
Trang 10
(*)
1
3
2 2 2 3
2
2
( Bt ng thc Csi)
.c
o
y x
x y
z x
Du = xy ra x y z
x z
z y
y z
T (*) ta c a b c
3
vi mi s thc dng a, b, c tha a b c .
2
Vy Pmin
Gii:
a b c 33 abc 1 33 abc
(1)
a b b c c a 3 3 a b b c c a
ie
t
2 3 3 a b b c c a
(2)
w
.v
2 9 3 abc a b b c c a 9 3 S
8 93 S S
8
729
Du = xy ra khi v ch khi a b c
Smax
8
729
Vy
1
3
Bi 7: Tm gi tr ln nht ca hm s f ( x )
trn min D x R : 1 x .
2
Trang 11
x
1 x 2x 2
2
Gii:
Nhn thy D l min xc nh ca f ( x) .
p dng bt ng thc Csi ta c:
Do :
f ( x) 1 x 2
f ( x) 1
x D
T suy ra:
x D
.c
o
x 1 1 x 2 x
f ( x)
2
2
1 1 x 2 x 2
1 x 2 x 2 1. 1 x 2 x 2
Mt khc du = xy ra th
1 1 x 2 x 2
2
x 0D
1 x 1
1
1 x
Ta li c: f (0) 1
Vy max f ( x) 1
ie
t
xD
2
2 1
Bi 8: Cho hm s f ( x) 1 x 2 1 .
x
x
w
.v
Tm gi tr nh nht ca f ( x ) vi x 0
Gii:
1 2
Ta c: f ( x ) 1 x 2 1
x
x
1
1 x x 1
1
f ( x ) 2 x .2
16
x
Du = xy ra x 1 > 0.
Vy min f ( x) 16 ti x 1
x 0
1 1 1 a b c
A abc 1 a b c
a b c b c a
Gii:
c 1 1 1
a b c
a a b c
bc
b
2b ,
c
1 1 1
a b c
a b c
1 1 1
1
1
1
a b c
a b c
a
b
c
A ab c
ie
t
a b c 1
(BT Csi)
Du = xy ra a b c 1
1
1
1
A 2 a. 2 b. 2 c. 6
a
b
c
Vy MinA = 6 ti
c
2c
a
T suy ra: A 2 a 2b 2c
ac
a
2a ,
b
ab
.c
o
a
b
A ab bc ac
b
c
w
.v
1 1
1
Cho P a1.a2 ...an 1 ...
an
a1 a2
an
a1
a2
...
a1 a2 ... an
a2 .a3 ...an a1.a3 ...an
a1.a2 ...an 1
vi ai 0
i 1, n
Th MinP = 2n ti a1 a2 ... an 1
1 ab 2 1 bc 2 1 ca 2
Bi 10: Cho biu thc sau: P a 3 b3 c 3
3
a3
b3
c
Tm gi tr nh nht ca P vi a 0, b 0, c 0 v abc 1
Gii:
a 3 a 3 b3 b3 c3 c3
Ta c: P 3 3 3 3 3 3 3
b c c a a b
Trang 13
a 4b 2 ab 5 b 4c 2 bc 5 a 5c a 2c 4
3 3 3 3 3 3 ab 2 bc 2 ca 2
c
a
a
b
b
c
(1)
a 3 a 3 b3 b3 c3 c3
a 3 a 3 b3 b3 c3 c3
6
6
. . . . . 6
b3 c3 c3 a 3 a 3 b3
b3 c3 c3 a 3 a 3 b3
(2)
a 4b 2 ab5 b 4c 2 bc5 a 5c a 2c 4
3 3 3 3 3 6abc 6
c3
c
a
a
b
b
.c
o
a 4b 2 ab 5 b 4c 2 bc 5 a 5c a 2c 4
a 4b 2 ab 5 b 4c 2 bc 5 a 5c a 2c 4
6
6
.
.
.
.
.
c3
c3
a3
a3
b3
b3
c3 c3 a 3 a 3 b3 b3
P 3 6 6 3 18
Du = xy ra a b c 1
Vy Pmin = 18 ti a b c 1
(4)
(3)
n 2
tha mn x1 x2 ... x n 1
ie
t
w
.v
t a a1 a2 ... an ,
bi
ai
a
i 1, 2,.., n th bi 0
x1
a1
b1
b2
bn
x x
b
b
b
. 2 ... n 1 x1 2 x2 ... n xn
a1
a2
an
a2 an
1
a
x1
x 2 .. x n
1
a
1 a1 a2 an
a1 .a2 ...an
aa
x
x x ... xn x1 x2
x
x
x
Du = xy ra 1 2 ... n 1 2
... n
a1 a2
an
a1 a2 ... a n a1 a2
an
x
a
1 x
x
1 2 ... n xi i i 1, 2,..., n
a a1 a2
an
a
1
Vy Smax a a1a1 .a2a2 ...anan
a
Trang 14
3
v a b c 3 . Tm gi tr ln nht ca biu thc sau:
4
P 4 a 3 4b 3 4 c 3 .
Gii:
1 1 1 4a 3 ab 3 ac 3
3 4 a b c 9
4a 3 1. 4b 3 1. 4c 3
1.
.c
o
Bi 1: Cho a, b, c
3 4.3 9 63
ie
t
P 4 a 3 4b 3 4 c 3 3 7
4a 3
4b 3
4c 3
1
1
1
Du = xy ra a b c 1
abc1
3
a , b, c
4
Vy MinP = 3 7 ti a b c 1 .
a b c
w
.v
a
a b c
b
c
x
y
z x y z
y
z
x
x y z
a b c
Du = xy ra
x y z
a
x
x
b
y
y
c
z a b c
x
y
z
z
Trang 15
(1)
a b c
1
x y z
(2)
b
c
a b c
a b
a b
.c
o
Vy maxA =
c
c
a b c
Mt khc:
Bi 3: Tm gi tr nh nht ca hm s f ( x, y , z ) x 4 y 4 z 4 ,
trn min D x, y, z : x, y, z 0 v xy yz zx 1
Gii:
1. y 2 1.z 2 3 x 4 y 4 z 4
2
1.x
x 2 y 2 z 2 x 2 y 2 z 2 x 2 y 2 z 2
V xy yz zx 1 nn:
xy yz zx
y2 z2 1
2
(1)
(2)
ie
t
T (1) v (2) ta c: 3 x 4 y 4 z 4 1
1
3
Du = xy ra khi v ch khi (1) v (2) ng thi xy ra
x2 y 2 z 2
x y z kt hp vi iu kin xy yz zx 1
y z x
3
Ta c: x y z
3
1
Vy Max f ( x, y, z )
( x , y , z )D
3
w
.v
f ( x, y , z )
a 2b 3c b 2c 3a c 2a 3b
Gii:
Ta c:
Trang 16
a4
b4
c4
(1)
a 2 2ab 3ac
b c
2
b2
b 2 2bc 3ba
c2
c 2 2ca 3cb
ta c:
.c
o
a2
a4
b4
c4
2
2
2
.
a 2ab 3ac b 2bc 3ba c 2ca 3cb
2 2
a 2 b 2 c 2 P a 2 b 2 c 2 5 ab bc ca
1
1 5 ab bc ca
(3)
M a 2 b 2 c 2 1 , t (2) suy ra
(2)
1
1
1
1 5 ab bc ca 1 5.1 6
w
.v
T (3) ta c: P
ie
t
a 2 b 2 2ab
b 2 c 2 2bc ab bc ca a 2 b 2 c 2 1
c 2 a 2 2ca
Du = xy ra a b c
1
6
Vy MinP =
3
3
a b
thc M
1 a 1 b a b
Gii:
Ta c:
Trang 17
a2
b2
1
1 a
1 b
2
1 a
1 b
ab
a2 1 a2 b2 1 b2
1
2
1 a
1 b
ab
1
1
1
2
1 a 1 b a b
1
1 a 1 b a b
a b
1
1
1
9
9
5
M 2
1 a 1 b a b 2
2
2
ab
ab
1
1
1 a
1 b
1 b
1 a
1
1
a
1
.c
o
1
1
1 a a b
1
Du = xy ra
a b
3
1 1
1 b a b
5
2
Bi ton tng qut:
a2
a2
a2
1
Cho P 1 2 ... n
vi 0 ai 1 i 1, n
1 a1 1 a2
1 a n a1 a2 ... a n
2n 1
Th minP
n
ie
t
Vy minM =
w
.v
Gii:
xD
xD
xD
Vi x D , ta c:
f ( x) x
.c
o
Du = xy ra 2007
x
x 2 4016 x 2
xD
xy yz zx 1 . Tm gi tr nh nht ca biu
Gii:
x
y
z
x y yz zx
thc T
2008
Bi 7: Cho x, y, z 0 tha mn
ie
t
y
z
x y
yz
zx
x y z
yz
zx
x y
x2
y2
z2
x y y z z x 2T x y z
x y yz zx
1
1
T x y z
2
2
1
Du = xy ra x y z
3
1
1
Vy minT = ti x y z .
2
3
w
.v
2
2
a b c
ab bc ca
Gii:
Trang 19
1
1
1
1
100
a 2 b2 c2
3 ab
3 bc
3 ca
2
2
2
ab
bc
ca
a b c
1
1
1
1
.c
o
2
P a b c 7 ab bc ca P 1 7 ab bc ca
M ta li c:
1
2
a b c ab bc ca
3
Tht vy, t trn ta c:
2
a b c 3 ab bc ca
Do :
1
1
1
1
1
...
a1 a2 ... a n a1a2 a2 a3
a n 1a n a na1
w
.v
t P =
ie
t
10
2
7
100 P 1 a b c P
3
3
P 30
1
Du = xy ra a b c
3
1
Vy minP = 30 ti a b c
3
Bi ton tng qut:
Cho n s dng a1 , a2 ,..., an n 2 v a1 a2 ... an 1 .
Th min P
n n3 n 2 2
khi a1 a2 ... a n
1
n
3x 2 y
2
Trang 20
3 x, 2 y v 3 x 2 2 y 2
u.v 2 x 3 y 1 u .v
Du = xy ra
35
6
. 3x 2 2 y 2 3x 2 2 y 2
6
35
2
3
4 y 9x
3x 2 y
Kt hp vi iu kin ban u ta c: x
6
4
9
ti x , y
35
35
35
4
9
,y
35
35
Vy minS =
.c
o
Gii:
v z , x, y v x 2 y 2 z 2
ie
t
Ta c: u.v u . v xz xy yz x 2 y 2 z 2
2x 2 y 2 z 2 2 xz 2 xy 2 yz
3x 2 y 2 z 2 x 2 y 2 z 2 2 xz 2 xy 2 yz
3x 2 y 2 z 2 x y z 1
w
.v
1
3
x y z
1
Du = xy ra x y z
z x y
3
1
1
Vy minP = khi x y z
3
3
2
2
Bi 3: Cho a b 1. Tm gi tr nh nht ca biu thc A a 1 b b 1 a
x2 y2 z 2
Gii:
1 b,
1 a v a b 2
Do : v 2 2
A u.v a 1 b b 1 a u . v x y 2 2 2
a
b
1 b
1 a
Kt hp vi iu kin ban u a 2 b 2 1
2
Suy ra: a b
2
2
Vy A max 2 2 khi a b
2
Bi 4: Cho ba s dng x, y, z v x y z 1 .
x2
x2
y2
.c
o
Du = xy ra
Gii:
1
1
z2 2
2
y
z
ie
t
1
1
w z, w z 2 2
z
x
1 1 1
u v w x y z ,
x y z
w
.v
p dng bt ng thc u v w u v w ta c:
1
x 2
x
2
1
1
y 2 z2 2
y
z
2
x y z 1 1 1
x y z
(1)
1 1 1
2
2
Nhn thy: x y z 81 x y z 80 x y z
x y z
1 1 1
x y z
(2)
1 1 1
1 1 1
81 x y z 2.9 x y z
x y z
x y z
1
2.9.33 xyz .33
2.81
xyz
T (2) v (3) ta c:
2
Trang 22
(3)
x y z 1 1 1 2.81 80 82
x y z
V do (1) nn:
1
1
1
P x 2 2 y 2 2 z 2 2 82
x
y
z
1
Du = xy ra khi v ch khi x y z
3
1
Vy Pmin 82 khi x y z .
3
.c
o
Gii:
u 4a, ax u 16a 2 ax
v 4b, by v 16b 2 by
w 4c, cz w 16c 2 cz
ie
t
u v w 4a b c , ax by cz 8,6 u v w 10
Ta c: u v w u v w
w
.v
x y z 3
b by k 0
by mcz
a b c 2
b by m 0 k , m 0
a , b, c 0
c cz
a b c 2
ax by cz 0
Trang 23
Gii:
.c
o
v 1,1,1 v 3
Ta c: u.v x 2 y 2 z 2
M: u.v u . v 3x 4 y 4 z 4 x 2 y 2 z 2
2
Mt khc ta c:
x 2 y 2 2 xy
y 2 z 2 2 yz
z 2 x 2 2 zx
2x 2 y 2 z 2 2 xy yz zx x 2 y 2 z 2 xy yz zx = 4
16
T ta c: 3x 4 y 4 z 4 4 2 16 x 4 y 4 z 4
3
2
Vy: minF = 16 khi x y z
13
ie
t
w
.v
Gii:
u a 2,2 u a 2 4a 8
v a b,2 v
a b 2 4
w b 3,1 w b 2 6b 10
u v w 5,5 u v w 5 2
Ta c: u v w u v w
a 2 4a 8 a 2 2ab b 2 4 b 2 6b 10 5 2
a 2
b 3 2
Du = xy ra
a 0, b 2
a 2 1
a b
Trang 24
Vy A min 5 2 ti a 0, b 2
.c
o
Gii:
Ta c: M a 2 9 a 1 4
Trong mt phng t Oxy chn:
2
u a 2,3 u
a 12 4
v a 1,2 v
a 22 9
a 22 9 a 12 4
1
5
1
5
34
Du = xy ra khi v ch khi a
M: u v u v
u v 3,5 u v 34
biu thc B
ie
t
b 2 2a 2
c 2 2b 2
a 2 2c 2
ab
bc
ca
w
.v
Gii:
1
2
1
2
1
2
2
2 2 2
2
2
a
b
b
c
c
a
Trong mt phng ta Oxy chn:
1 2
1
2
u
u ,
2
2
a
b
a b
Ta c: B
1
v ,
b
1
w ,
c
2
1
2
v
2
c
b
c2
2
1
2
w
2
2
a
c
a
1 1 1
1 1 1
V u v w , 2
a b c
a b c
1 1 1
Mt khc: ab bc ca abc 1
a b c
Trang 25
Do : u v w 1, 2 u v w 3
M: u v w u v w
1
2
1 2
1 2
2 2 2 2 2 3
2
a b
b c
c
a
Du = xy ra khi v ch khi a b c 3
Vy B min 3 khi a b c 3
.c
o
2.4. BI TP NGH
1 b 1 c 1 a 1 c 1 a 1 b
Vi b 0, b 0, c 0 v abc 1
1
1
1
Bi 2: Tm GTLN ca hm s f ( x, y , z ) 2 2 2
x
y
z
trn min D x, y, z : x 0, y 0, z 0 v x y z 1
ie
t
w
.v
M 5 x 2 2 xy 5 y 2
Bi 6: Tm gi tr nh nht ca hm s
x32
x12
x22
f ( x1 , x2 , x3 , x4 , x5 )
x2 x3 x4 x3 x4 x5 x4 x5 x1
x52
x42
x5 x3 x2 x1 x2 x3
Trn min D
x , x , x , x , x : x
1
2
1
A 9x2 y 2 x2 9 y 2 4x2 y 2 x2 4 y 2
x 2 xy y 2 3
Bi 10: Cho x, y , z tha mn h sau: 2
2
y yz z 16
Tm gi tr ln nht ca biu thc sau: P xy yz zx
Trang 26
a , b, c 0
Bi 11: Cho
.
a b c 1
2
.c
o
F ab bc bc
Bi 13: Cho a, b 0,1. Tm gi tr ln nht ca biu thc:
1
1
1
P 1 x 1 y 1 x 1 y
Bi 14: Cho ba1 s thc a, b, c bt k.
Tm gi tr nh nht ca biu thc
P = b 1 c a b 1 c a
Hng dn: Trong mt phng Oxy chn
u b 1, c a , v b 1, a c
2
w
.v
ie
t
x 1 y 1 z 1
Hng dn:
p dng bt ng thc Bunhiacopski cho hai d y:
1
1
1
v 1 x , 1 y , 1 z
,
,
1 x 1 y 1 z
Trang 27
S DNG BT NG THC
.c
o
ie
t
w
.v
1
1
1
(2)
2 x4. x4 x2
4
4
4
3
3
T (1) v (2) ta c: 2 x 8 x 4 x 4 x 2 2 x 8 x 2
8
8
8 1
2 x 8
2
Ta c du = xy ra, do
x
2
x 4 1
4
2
Vy nghim ca phng trnh l x
2
2
Bi 2: Gii phng trnh: x 3 5 x x 8 x 18
x4
Gii:
Trang 28
iu kin: 3 x 5
p dng bt ng thc Csi cho hai s khng m, ta c:
x 3 5 x x 3.1 5 x .1
x 3 1 5 x 1
2
2
2
2
Mt khc: x 2 8 x 18 x 2 8 x 16 2 x 4 2 2
x 3 5 x x 2 8 x 18 2 x 4 2 2
2
x 4 0 x 4
Vy phng trnh cho c nghim l x 4
2
1
x 1
3
.c
o
Do :
a. x 2 4 x 5 2 2 x 3
Gii:
3
2
p dng bt ng thc Csi cho hai s khng m: 2 x 3 v 1, ta c:
2 x 3 1 2 2 x 3 x 2 4 x 5
ie
t
iu kin: 2 x 3 0 x
2x 4 x2 4x 5 x2 2x 1 0
x 1 0 x 1
Th li x 1 l nghim ca phng trnh cho.
Vy phng trnh cho c nghim duy nht l x 1
x 1
3
(k: x 1 )
b.
1
x 1
3
p dng bt ng thc Csi , ta c:
x 1
x 1
3
3
(1)
2
.
2
x 1
3
x 1 3
w
.v
x 1
3
x2 2x 1 9 x2 2x 8 0
x 1
3
Th li x 2 v x 4 l nghim ca phng trnh
Vy phng trnh cho c nghim l x 2 v x 4
Trang 29
x 2
x 4
1 5
x 2
.c
o
Gii:
iu kin: x 0
p dng bt ng thc Csi ta c:
1
1 1 1 1 1 1 1 1
8x 2
8x 2
x
4 x 4 x 4 x 4 x
1 1 1 1 1
23 2 1
5
5
.
.
.
.
5
.
x . 2
4
8
4
x x x x
2
x
2
Du ng thc xy ra khi v ch khi:
x 0
x 0
x 0
1
2 1 1 2 4 1 5 1 x
4
8 x
32 .x x
x 4 5
4 x
Th li: x 4 tha mn
Vy nghim ca phng trnh l x 4
1
1
1
x
x
55 8 x 2 .
Gii:
w
.v
ie
t
x 0
x 1 0
x
iu kin:
x 1
1 1 0
x
x 0
x 1 x .1 x 1.
x
x
x
x
1
1 1
1
x 1 x 1 x
2
x 2
x
1
x x 1
Du = xy ra, ta c:
x2 1 x
x 1 1
x
2
x x 1 0
1 5
2
Kt hp vi iu kin ban u ta c: x
Trang 30
1 5
2
1 5
2
x2 4x 9 x2 4x 9 6
x2 4x 9 x2 4x 9 2
9 4 x 2
x 2 4 x 9. x 2 4 x 9
x 4 2 x 2 81 2
.c
o
x 2 2 5 0
x 2 4x 9 0
iu kin: 2
xR
x 2 2 5 0
x 4x 9 0
p dng bt ng thc Csi cho hai s d ng, ta c:
81 2.3 6
x 0
Du = xy ra, do : 2
x0
2 x 0
Vy nghim ca phng trnh cho l: x 0
9 x2 3 x 3 x 3 2 3
Gii:
ie
t
9 x 2 0
iu kin: 3 x 0 3 x 3
3 x 0
w
.v
9 x2 3 x 3 x
3 x 3 x
1
3
3 x .3
1
3
3 x .3
3 x 3 x 1 3 x 3 1 3 x 3
.
3 2 3
2
2
2
3
3
3 x 3 x
2
Do vy: 9 x 3 x 3 x 3 2 3 3 x 3
x0
3 x 3
25 x2 x 2 9 4 x
Gii:
iu kin: x 0
Trang 31
3
x
Ta c:
25 x2 x 2 9 4 x
3
x
4
2
3 25 x 2 x 9 4 x 2 3
3
3.3 25 x 4 2 x 2 9 5 x 2 5 x 2 2 x 2 9
.c
o
(*)
5 x 2 5 x 2 2 x 2 9 3.3 25 x 4 2 x 2 9
Du = ng thc (*) xy ra khi v ch khi:
5 x 2 2 x 2 9 3x 2 9 x 2 3 x 3
Th li: x 3 l nghim ca phng trnh cho
Vy phng trnh cho c nghim l x 3
Gii:
Ta c: 2 7 x 3 11x 2 25 x 12 x 2 6 x 1
2 7 x 4 x 2 x 3 x 2 6 x 1
iu kin: 7 x 4 x 2 x 3 0
1 11
7 x 4 0 (v x x 3 x 0
2
4
4
x
7
p dng bt ng thc Csi cho hai s khng m: 7 x 4; x 2 x 3 c:
ie
t
w
.v
7 x 4 x 2 x 3 2 7 x 4x 2 x 3
x 2 6 x 1 2 7 x 3 11x 2 25 x 12
Du = xy ra khi v ch khi: 7 x 4 x 2 x 3
x 2 8x 7 0
x 1
(tha iu kin)
x 7
Th li: x 1; x 7 l nghim
Vy phng trnh cho c nghim l x 1; x 7
Trang 32
2 2
x x9
x 1
.c
o
Gii:
iu kin: x 0
p dng bt ng thc Bunhiacopski cho hai cp s:
x
1
c:
2 2 ; x 1 v
;
x 1
x 1
2
ie
t
2 2
1
x
x 1 x 2 2 . x 1 x 1. x 1
x
1
(1)
8 x 1.
x9
x 1 x 1
Du = trong (1) xy ra khi v ch khi:
1
2 2
2 2
1
x 1
2 2
1
x 1
x 1
x
x 1
x 1
x
x 1
x
x 1
8
1
1
8 x x 1 7 x 1 x (tha iu kin)
x 1 x
7
1
Vy phng trnh c nghim l x
7
w
.v
Gii:
32 x 2 3 x 6 x 2 2 x 7
2
2x 2 3 x 6 3x 2 2 x 7 5 x 2 12 x 33
2
Du = xy ra khi v ch khi:
3x 2 3 x 6 2x 2 2 x 7
Trang 33
x2 5x 4 0
x 1
x 4
Vy phng trnh cho c nghim l x 1; x 4
.c
o
Gii:
x 2 2 x 2 x 1 3x 2 4 x 1
ie
t
1 4 2 x 2 y 2 7 17x 4 y 4 14 y 2 49
Du ng thc xy ra khi v ch khi :
4 x 2 y 2 7 2 x y 2 x y 7
V x, y N nn 2 x y 0
2 x y 7
x 2
Ta c:
2 x y 1
y 3
Vy phng trnh cho c nghim duy nht l x, y 2;3
Gii:
w
.v
x2 2x 0
1
x
iu kin: 2 x 1 0
2
3 x 2 4 x 1 0
x . x 2 1. 2 x 1
x 2 12
x 2
x 1x 2 2 x 1 x 13x 1
2 x 12
3x 2 4 x 1
1 5
x
2
1 5
x
Trang 34
(1)
1 5
2
iu kin: 5 x 2 4 x 0 1 x 5
p dng bt ng thc Bunhiacopski ta c:
1 2 x 2 1.5 x 2 4 x
Gii:
.c
o
5 x2 4x 2x 3 5 4
1 5
2
1 4 1. x 2 4 x 4 5 x 2 4 x 1 3 5
(2)
5 x2 4x 2x 3 5 4
ie
t
w
.v
iu kin: x 1
p dng bt ng thc Bunhiacopski ta c:
13 x 1 9 x 1 13. 13 x 13 27 . 3 x 3
13 27 13 x 13 3x 3
4016 x 10 2 1016 x 10
4
10 16 x 10
5
Vy phng trnh cho c nghim l x
4
Trang 35
x 0
0 x 1
iu kin:
1 x 0
p dng bt ng thc Bunhiacopski v Bunhiacopski m rng ta c:
1. x 1. 1 x 1 1 x 1 x 2
3x 2 1 x 2 x x x 2 1
1
2
.c
o
4 x 4 1 x x 1 x 2 4 8
Du = trong ng thc xy ra khi v ch khi:
x 1 x
1
x (tha iu kin)
4
4
2
x 1 x
Gii:
1.4 x 1.4 1 x 4 1 11 11 1 x 1 x 4 8
1
2 2
7 x
x 1
(*)
x 3
3
p dng bt ng thc Bunhiacopski m rng ta c:
1. 3 x 2 1 1. x 2 x x x 2 1
3 x 2 1 0
iu kin: 2
1 13 x 2 1 x 2 x x 2 1
w
.v
ie
t
3 x 2 1 x 2 x x x 2 1 x 2 2 5 x 2 x
Du = xy ra khi v ch
x 1
3x 2 1 x 2 x
x 1
(1)
2 x 1
x2 1
2
3x 1
x 1
x
x 1
Do (*) nn 5 x 2 x 0
p dng bt thc Csi ta c:
1
7 x 2 x 4 1 5 x 2 x 2x 2 2
2 2
2 2
1
.2. 5 x 2 x .2x 2 2
2 2
1
7 x 2 x 4 5 x 2 x .2x 2 2
2 2
Du = xy ra khi v ch khi
5 x 2 x 2 x 2 2 3 x 2 x 4 0
Trang 36
x 4
x 1
(2)
x 4
3
.c
o
x 2 2 x 5 x 2 6 x 10 5
iu kin: x R
Gii:
(*)
w u v 2,1 w 5
x 12 4 x 32 1
ie
t
uv
w
.v
x 1
(iu kin: x 0 )
2
x3
x 1 2 x 6 x 5 (tha iu kin)
Nn:
x 2 2 x 10
x 2 6 x 13
41
Gii:
iu kin: x R
Ta vit li phng trnh: x 1 9 3 x 4 41
Trong mt phng ta Oxy chn cc vect c ta sau:
u x 1,3 u
v 3 x,2 v
x 12 9
3 x 2 4
Trang 37
(*)
u v 4,5 u v 41
Kt hp vi (*) nn: u v u v u k v
x 1 3
7
2 x 2 9 3x x
3 x 2
5
7
Vy nghim ca phng trnh l x
5
.c
o
Do :
Gii:
5
iu kin: 1 x
2
3 x
(1) 3 x x 1 5 2 x
4 4 x
u 3 x,1 u
x 1, 5 2 x v 4 x
3 x 2 1
u.v 3 x x 1 5 2 x
3 x 2 1.
V (2) nn:
4 x 40 34 x 10 x 2 x 3
ie
t
u .v
u.v u . v u k v
(k>0)
5
3 x
1
(iu kin: x ; x 1 )
2
x 1
5 2x
3
2
2 x 17 x 49 x 46 0 x 2 (tha iu kin)
Vy nghim ca phng trnh l x = 2
w
.v
Do :
Gii:
iu kin: x R
Trong mt phng ta Oxy chn
v 5 x,11 2 v x 10 x 267
u v 9,31 2 u v 81 2.31
u 4 x,20 2 u x 2 8 x 816
(1)
Theo bi ta c: u v u v
Trang 38
2003
(2)
4 x 20 2
44 11x 100 20 x
5 x 11 2
56
31x 56 x
31
56
Vy nghim ca phng trnh l: x
31
Bi 5: Gii phng trnh sau:
.c
o
Du = xy ra
x 2 4 x x 2 6 x 11
Gii:
iu kin: 2 x 4
Trong mt phng ta Oxy chn:
x 2, 4 x v 2
u . v 2, u.v x 2 4 x
u 1,1 u 2
x 2 4 x 2 du = xy ra
x2
Nhn thy: x 2 6 x 11 x 3 2 2
x 3
Do du = xy ra
x3
x2 4 x
Vy nghim ca phng trnh l: x 3
1
4 x
ie
t
w
.v
1 2x 1 2x
1 2x
1 2x
1 2x
1 2x
Gii:
1
1
Diu kin: x
2
2
Trong mt phng ta Oxy chn:
u 1,1 u 2
v
1 2x ,
1 2x v 2
u.v 1 2 x 1 2 x
u .v 2
M: u.v u . v 1 2 x 1 2 x 2
Nhn thy:
1 2x
1 2x
2
1 2x
1 2x
Trang 39
1 2x 1 2x
.
2 (BT Csi)
1 2x 1 2x
x 2 x 4 3 x 4 x 4 1
.c
o
1 2x 1 2x
Du = xy ra 1 2 x
1 2x 1 2x 1 2x x 0
1 2x
1 2x
Vy nghim ca phng trnh l: x = 0
Gii:
iu kin: x 4
Ta vit li phng trnh di dng sau:
x 4 1,0 u x 4 1
v 2 x 4 ,0 v 2 x 4
x 4 1 + 2 x 4 = 1 (*)
Trong mt phng ta Oxy chn:
M: u v u v
u v 1,0 u v 1
4 x 1
0 R
2 4 x
ie
t
Theo (*) du = xy ra
1 x 4 1 2
1 2
x4
1
1 2
x4
1 2
x 4
w
.v
4 x 1 2 x 4
1 2
x 1 x 3 2 x 3 2 x 1
2
Gii:
iu kin: x 1
Trong mt phng ta Oxy chn:
Trang 40
x 1, x 3 u x 1 x 3
v 1,1 v 2
u.v x 1 x 3
u . v 2 x 3 2 x 1
2
.c
o
Ta c: u.v u . v
x 1 x 3
1
1
x 3
x 3
2
2
x 1 x 6x 9
x 1 x 3
x 3
x 3
2
x 2
x 7 x 10 0
x 5
x5
Vy nghim ca phng trnh l x = 5
3.4. BI TP NGH
2)
ie
t
Du = xy ra
x 3 4 x 1 x 8 6 x 1 1
3) x 4 4 2 x 4 4 2 x 4 4
5)
w
.v
4) x 2 2 x 4 3 x 3 4 x
x2 4x 9 x2 4x 9
x3
6
2
6) x 3 3 x 2 8 x 40 84 4 x 4
7) x 1 2 x 3 50 3 x 12
x2 2x 2 x2 2x 2 2 2
8)
9) x x 1 3x 2 x 2 1
10) x 2 2 x 5 x 2 2 x 10 29
Trang 41
KT LUN
Cc dng ton lin quan n bt ng thc thng khng d nn cc dng
.c
o
ngi gii phi nhy bn, v k nng bin i tng ng cc biu thc phi linh
ie
t
w
.v
Trang 42
2) T sch Ton hc & tui tr, Cc b i thi Olympic Ton THPT (1990
.c
o
2000).
7) Trn nh Th, Dng hnh hc gii tch gii phng trnh bt phng
trnh h phng trnh bt ng thc....,NXB HQG H Ni, nm 2008.
ie
t
w
.v
Trang 43
PH LC
.c
o
y y 2z z z z 2x x x x 2 y y
4. (Khi B nm 2007)
Cho x, y , z l cc s thc dng thay i. Tm gi tr nh nht ca biu thc
2
w
.v
ie
t
x 1
y 1 z 1
P x y z
2 zx 2 xy
2 yz
5. (Khi B nm 2008)
Cho hai s thc x, y thay i tho mn h thc x 2 y 2 1 . Tm gi tr ln
2x 2 6 xy
nht v gi tr nh nht ca biu thc P
1 2 xy 2 y 2
6. (Khi D nm 2008)
Cho x, y l hai s thc khng m thay i. T m gi tr ln nht v gi tr nh
x y 1 xy
nht ca biu thc P
1 x 2 1 y 2
Trang 44
MC LC
w
.v
ie
t
.c
o
PHN M U ................................................................................................................... 1
I. L DO CHN TI ............................................................................................. 2
II. MC CH NGHIN CU...................................................................................... 2
III. I TNG NGHIN CU ..................................................................................... 2
IV. PHM VI NGHIN CU .......................................................................................... 2
VI.
PHNG PHP NGHIN C U ......................................................................... 2
PHN NI DUNG ................................................................................................................ 3
Phn 1: S LC V BT NG THC ..................................................................... 4
1.1.
nh ngha bt ng thc ................................................................................... 4
1.2. Tnh cht c bn ca bt ng thc ....................................................................... 4
1.3. Mt s bt ng thc c bn................................................................................... 4
Phn 2: TM GI TR LN NHT V GI TR NH NHT ...................................... 6
CA HM S HOC BIU THC ................................................................................ 6
2.1 KIN THC CN NH ......................................................................................... 6
2.1.1. nh ngha........................................................................................................ 6
2.1.2. Tm gi tr nh nht, gi tr ln nht ca biu thc (h m s) bng phng
php vn dng bt ng thc ..................................................................................... 6
2.2. BI TP ................................................................................................................. 7
2.2.1. S dng bt ng thc Csi ............................................................................. 7
2.2.2. S dng bt ng thc Bunhi acopski ............................................................ 15
2.3. S dng bt ng thc vect ................................................................................. 20
2.4. BI TP NGH.............................................................................................. 26
Phn 3: GII PHNG TRNH BNG PHNG PHP ........................................... 28
S DNG BT NG THC ...................................................................................... 28
3.1. Vn dng bt ng thc Csi ................................................................................ 28
3.2. Vn dng bt ng thc Bunhiacopski .................................................................32
3.3. Vn dng bt ng thc vect .............................................................................. 37
3.4. BI TP NGH.............................................................................................. 41
KT LUN...................................................................................................................... 42
TI LIU THAM KHO ............................................................................................... 43
PH LC ........................................................................................................................ 44
MC LC ....................................................................................................................... 45
Trang 45