* Nội dung hiện đại hóa:

- Thay đổi về quan niệm văn học.

- Không còn tình trạng “văn, sử, triết bất phân”.
- Thoát khỏi những quan niệm thẩm mỹ và hệ thống thi
pháp văn học trung đại.
- Thay đổi kiểu nhà văn nghệ sĩ, thay đổi công chúng
văn học.
- Hiện đại hóa hệ thống thể loại văn học.
 Ví dụ:
Câu cá mùa thu Đây mùa thu tới
Ao thu lạnh lẽo nước trong veo, Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo. Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng;
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí, Đây mùa thu tới- mùa thu tới,
Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo Với áo mơ phai dệt lá vàng.
Tầng mây lơ lững trời xanh ngắt,
Hơn một loài hoa đã rụng cành,
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.
Trong vườn sắc đỏ rủa màu xanh;
Tựa gối buông cần lâu chẳng được,
Những luồng run rẫy rung rinh lá,…
Cá đâu đớp động dưới chân bèo.
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.
( Nguyễn Khuyến) …
( Xuân Diệu)
 * Giai đoạn 1:
Nhu cầu văn hóa tăng kinh doanh văn hóa
nhiều nhà in, nhà xuất bản, tòa soạn báo ra đời.

Ví dụ: - Đông Dương tạp chí - Tiếng dân

- An Nam tạp chí, … - Nam Phong tạp chí

Ví dụ: - Dịch Pháp văn: Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh,…

- Dịch Hán văn: Phan Kế Bính, Nguyễn Đỗ Mục,…
• Truyện ngắn: Thầy La-za-rô Phiền của Nguyễn Trọng
Quản
• Kí: Chuyến đi Bắc Kì năm Ất Hợi (Trương Vĩnh Kí)
• Tiểu thuyết: Hoàng Tố Anh hàm oan (Trần Chánh Chiếu)
• Thơ văn cổ động tuyên truyền: của Phan Bội Châu,
Phan Chu Trinh, Nguyễn Thượng Hiền, Huỳnh Thúc Kháng,..
 Ví dụ:

Chừng nào Thánh đế ân soi thấu, Non sông đã chết, sống thêm nhục,
Một trận mưa nhuần rửa núi sông. Hiền thánh còn đâu học cũng hoài!
( Xúc cảnh- ( Lưu biệt khi xuất dương-
Nguyễn Đình Chiểu)
Phan Bội Châu)
 * Giai đoạn 2: Thành tựu:
• Tiểu thuyết: - Hoàng Ngọc Phách ( Tố Tâm)
- Hồ Biểu Chánh ( Cha con nghĩa nặng)
• Thơ: - Tản Đà ( Thề non nước; Hầu Trời)
- Á Nam Trần Tuấn Khải (Duyên nợ phù sinh)
• Truyện ngắn: - Phạm Duy Tốn( Sống chết mặc bay)
- Nguyễn Bá Học ( Câu chuyện một tối
của người tân hôn)
• Tùy bút: - Tương Phố (Giọt lệ thu )
- Đông Hồ ( Linh Phượng kí)
• Kịch: - Vũ Đình Long (Chén thuốc độc)
- Nam Xương (Ông Tây An Nam)
• Văn học cách mạng: Phan Bội Châu, Nguyễn Ái Quốc
 * Giai đoạn 2: Hạn chế:
• Thơ: Đề tài, hình ảnh sáo mòn, cũ kĩ, sử dụng thể thơ
Đường luật, chữ Hán, …
Ví dụ: Mở mắt thấy rõ ràng tân vận hội
Xúm vai vào xốc vác cựu giang sơn.
(Phan Bội Châu)
• Tiểu thuyết: Thuyết minh đạo lý, văn biền ngẫu, …
Ví dụ: Trên trời trăng thanh vằng vặc; dưới sông dòng bích
nao nao. Cảnh im lìm, mà lòng lại bồi hồi; con vui sướng,
còn cha thì sầu não…(Hồ Biểu Chánh)
• Kịch: Xung đột gượng ép, nhà văn nói thay nhân vật về
đạo lí.
Ví dụ: Chén thuốc độc (Vũ Đình Long)
* Giai đoạn 3:
Thể loại Tác phẩm Tác giả
Tiểu thuyết Số đỏ Vũ Trọng Phụng

Truyện ngắn Chí Phèo Nam Cao

Bút kí, tùy bút Một chuyến đi Nguyễn Tuân

Phóng sự Kĩ nghệ lấy Tây Vũ Trọng Phụng

Kịch Vũ Như Tô Nguyễn Huy Tưởng

 Ví dụ:
Giai đoạn 2: Giai đoạn 3:
Trên trời trăng thanh Chiều, chiều rồi. Một
vằng vặc; dưới sông dòng chiều êm ả như ru, văng
bích nao nao. Cảnh im lìm, vẳng tiếng ếch nhái kêu ran
mà lòng lại bồi hồi; con ngoài đồng ruộng theo làn
vui sướng, còn cha thì sầu gió nhẹ đưa vào…
não… (Hồ Biểu Chánh) (Thạch Lam)

Câu văn biền ngẫu Câu văn mềm mại, uyển

chuyển.
 * Giai đoạn 3:
Thể loại Tác phẩm Tác giả
Lửa thiêng Huy Cận
Thơ thơ Xuân Diệu
Thơ Gửi hương cho gió
Thơ điên Hàn Mặc Tử
Nhật kí trong tù Hồ Chí Minh
Nghiên cứu,
Thi nhân Việt Nam Hoài Thanh, Hoài Chân
phê bình
Ví dụ : Vội vàng ( Xuân Diệu)
Tôi muốn tắt nắng di
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại,
Cho hương đừng bay đi.
…
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếch choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
 Quá trình Thành tựu Hạn chế
hiện đại hóa
Đổi mới về nội dung, Hình thức chưa
Giai đoạn I
tư tưởng đổi mới đáng kể
Đã có tính hiện đại cả Còn tồn tại nhiều
Giai đoạn II
nội dung lẫn hình thức yếu tố văn học cổ
`
Giai đoạn III Hiện đại hóa triệt để