Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

LI M U

Trong nn kinh t m v hi nhp quc t, mi quan h gia cc quc gia l rt phong ph v a dng, bao gm: thng mi, u t, du lich, vn ha, qun s, chnh tr, Nhng mi quan h ny to nn ngun thu, chi ngoi t cho mt quc gia v c phn nh cht ch trn cn cn thanh ton. Trong iu kin nn kinh t m hin nay, vic theo di cc lung ngoi t ra vo l ht sc quan trng c c nhng chnh sch ng n, hiu qu cho nn kinh t, iu ny khin cho vai tr ca cn cn thanh ton tr nn ht sc quan trng. Tuy nhin, trong iu kin nn kinh t pht trin qu nng v ang gp nhiu kh khn, mi trng kinh t quc t din bin tiu cc, cn cn thanh ton phn nh nhng din bin xu ca nn kinh t. Thm ht trong ti khon vng lai ca cn cn thanh ton Vit Nam c nh gi l mt trong 3 ngi n ca khng hong kinh t. Vy, thc cht cn cn thanh ton l g, vai tr v sc nh hng ca n n u trong nn kinh t thi k hi nhp hin nay. Vi ti tm hiu v cn cn thanh ton quc t v tnh hnh cn cn thanh ton quc t Vit Nam, n ny s lm r mt s vn v cn cn thanh ton v thc t din bin Vit Nam, cng nh ch ra nhng nguy c tim n trong cn cn thanh ton ca Vit Nam trong thi gian gn y.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 1

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

A. TNG QUAN V CN CN THANH TAN QUC T

1. Khi nim Cn cn thanh ton quc t (CCTTQT) (balance of payment-BOP) l mt bn tng hp phn nh tnh trng thu chi bng ngoi t ca mt quc gia vi phn cn li ca th gii trong mt khong thi gian nht nh, thng l 1 nm. BOP l mt bn ghi chp tng hp phn nh mi quan h kinh t gia mt quc gia vi phn cn li trn th gii, hay gia mt quc gia vi cc quc gia khc. nht qun, IMF quy nh: BOP l mt bn bo co thng k tng hp c h thng, ghi chp li gi tr tt c cc giao dch kinh t gia ngi c tr v ngi khng c tr trong mt thi k nht nh, thng l 1 nm. Ngi c tr v ngi khng c tr bao gm: cc c nhn, cc h gia nh, cng ty, c quan i din cho cc quc gia, cc t chc quc t, tr thnh ngi c tr cn c ng thi 2 tiu ch: thi hn c tr phi t 1 nm tr ln v ngun thu nhp trc tip t quc gia mnh c tr. Nhng ngi khng c ng thi 2 tiu ch trn c coi l ngi khng c tr. Mt s quy nh chung: Cc c quan v nhng ngi lm vic ti cc c quan i din cho Chnh ph cc quc gia (i s qun, tng lnh s qun,), cho cc t chc quc t (IMF, WB, WTO,) u c coi l ngi khng c tr. Cc cng ty xuyn quc gia c chi nhnh nhiu nc khc nhau, th ch nhng chi nhnh nc s ti mi c coi l ngi c tr. Cng dn ca quc gia ny n quc gia khc hc tp, du lch, cha bnh khng k thi gian di hay ngn u c coi l ngi khng c tr i vi nc n. 2. Phn loi 2.1. Cn cn thi im v cn cn thi k Cn cn thanh ton thi im l bn i chiu gia cc khon tin v s thu v v chi ra mt thi im no . Vy trong loi cn cn ny cha ng c nhng s liu phn nh cc khon tin n nc ngoi v nc ngoi n nc m thi hn thanh ton ri ng vo ngy ca cn cn. Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 2

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Cn cn thanh ton thi k l bn i chiu gia cc khon tin thc t thu c t nc ngoi vi nhng khon tin thc t nc chi ra nc ngoi trong mt thi k nht nh. Vy loi cn cn ny ch phn nh s liu thc thu v thc chi ca mt nc i vi nc ngoi trong thi k qua. 2.2. Cn cn song phng v cn cn a phng Cn cn song phng c lp cho nhng giao dch kinh t pht sinh gia hai quc gia. Cn cn a phng c lp cho mt nc vi phn cn li ca th gii, cho bit c cu t l mi quan h gia mt quc gia vi mt quc gia khc t hoch nh chnh sch iu chnh c cu hp l. 3. Vai tr ca cn cn thanh ton quc t
-

Phn nh tng hp tnh hnh hot ng kinh t i ngoi, v mt mc nht nh phn nh tnh hnh kinh t x hi ca mt quc gia thng qua cn cn thng mi, cn cn vn, d tr ngoi t; cho bit quc gia l con n hay ch n vi phn cn li ca th gii.

Phn nh mc m ca hi nhp ca nn kinh t quc gia vo nn kinh t th gii v a v ti chnh ca quc gia trn trng quc t. Phn nh cung cu ngoi t ca mt quc gia, c nh hng to ln n t gi hi oi, chnh sch t gi, chnh sch tin t quc gia.

4. ngha kinh t ca cn cn thanh ton quc t Thc cht ca cn cn thanh ton quc t l mt ti liu thng k, c mc ch cung cp s k khai y di hnh thc ph hp vi yu cu phn tch nhng quan h kinh t ti chnh ca mt nc vi nc ngoi trong mt thi gian xc nh. Do , CCTTQT l mt trong nhng cng c quan trng trong qun l kinh t v m. Thng qua, cn cn thanh ton trong mt thi k, Chnh ph ca mi quc gia c th i chiu gia nhng khon tin thc t thu c t nc ngoi vi nhng khon tin m thc t nc chi ra cho nc ngoi trong mt thi k nht nh. T , a ra cc quyt sch v iu hnh kinh t v m nh chnh sch t gi, chnh sch xut nhp khu. Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 3

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Ngoi ra, CCTT l cng c nh gi tim nng kinh t ca mt quc gia, gip cc nh hoch nh kinh t c nh hng ng n. Cn cn thanh ton bc l r rng kh nng bn vng, im mnh v kh nng v kinh t bng vic o lng chnh xc kt qu xut nhp khu hng ho v dch v ca t nc . CCTT cn c s dng nh mt ch s v kinh t v tnh n nh chnh tr. V d, nu mt nc c thng d cn cn thanh ton c ngha l c nhiu u t t nc ngoi ng k vo nc hoc cng c th l nc y khng xut khu nhiu tin t ra nc ngoi dn n s tng gi ca gi tr ng ni t so vi ngoi t. 5. Kt cu v cc cn cn b phn ca cn cn thanh ton quc t 5.1. Kt cu ca cn cn thanh ton Theo quy tc mi v bin son biu cn cn thanh ton do IMF ra nm 1993, cn cn thanh ton ca mt quc gia bao gm bn thnh phn sau: Ti khon vng lai: Ti khon vng lai ghi li cc giao dch v hng ha, dch v v mt s chuyn khon. Ti khon vn : Ti khon vn ghi li cc giao dch v ti sn thc v ti sn ti chnh. D tr chnh thc: bao gm vng v cc loi chng khong c kh nng chuyn i. Sai s thng k:bao gm cc giao dch kinh t thc t xy ra nhng khng c ghi chp hoc ghi chp khng chnh xc. 5.2. Cc b phn ca cn cn thanh ton 5.2.1. Cn cn vng lai Ti khon vng lai (cn gi l cn cn vng lai Current Account - CA ) trong cn cn thanh ton ca mt quc gia ghi chp nhng giao dch v hng ha v dch v gia ngi c tr trong nc vi ngi c tr ngoi nc. Nhng giao dch dn ti s thanh ton ca ngi c tr trong nc cho ngi c tr ngoi nc c ghi vo bn "n" (theo truyn thng k ton s c ghi bng mc ). Cn nhng giao dch dn ti s thanh ton ca ngi c tr ngoi nc cho ngi c tr trong nc c ghi vo bn "c" (ghi bng mc en). Thng d ti khon vng lai xy ra khi bn c ln hn bn n. Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 4

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Theo quy tc mi v bin son bo co cn cn thanh ton quc gia do IMF son nm 1993, ti khon vng lai bao gm:
-

Cn cn thng mi ( Trade Balance )

Cn cn thng mi l mt mc trong ti khon vng lai ca cn cn thanh ton quc t. Cn cn thng mi ghi li nhng thay i trong xut khu v nhp khu hng ha ca mt quc gia trong mt khong thi gian nht nh (qu hoc nm) cng nh mc chnh lch (xut khu tr i nhp khu) gia chng. Khi mc chnh lch l ln hn 0, th cn cn thng mi c thng d. Ngc li, khi mc chnh lch nh hn 0, th cn cn thng mi c thm ht. Khi mc chnh lch ng bng 0, cn cn thng mi trng thi cn bng. Cn cn thng mi cn c gi l xut khu rng hoc thng d thng mi. Khi cn cn thng mi c thng d, xut khu rng/thng d thng mi mang gi tr dng. Khi cn cn thng mi c thm ht, xut khu rng/thng d thng mi mang gi tr m. Lc ny cn c th gi l thm ht thng mi. Tuy nhin, cn lu l cc khi nim xut khu, nhp khu, xut khu rng, thng d/thm ht thng mi trong l lun thng mi quc t rng hn cc trong cch xy dng bng biu cn cn thanh ton quc t bi l chng bao gm c hng ha ln dch v.
-

Cn cn dch v ( Services )

Bao gm cc khon thu chi t cc dch v v vn ti, du lch, bo him, bu chnh, vin thng, ngn hng, thng tin xy dng v cc hot ng khc gia ngi c tr vi ngi khng c tr. Ging nh xut nhp khu hng ho xut khu dch v lm pht sinh cung ngoi t nn n c ghi vo bn co v c du dng; nhp khu ngoi t lm pht sinh cu ngoi t. Cc nhn t nh hng ln gi tr xut nhp khu dch v cng ging nh cc nhn t nh hng ln gi tr xut nhp khu hng ho.
-

Cn cn thu nhp ( Incomes ) Phn nh thu nhp rng ca ngi lao ng hoc thu nhp rng t hot ng u t.

+ Thu nhp ngi lao ng: l cc khon tin lng, tin thng v cc khon thu nhp khc bng tin hin vt ngi c tr tr cho ngi khng c tr Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 5

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

hay ngc li. + Thu nhp v u t: l cc khon thu t li nhun u t trc tip, li t u t giy t c gi v cc khon li n han phi tr ca cc khon vay gia ngi c tr v khng c tr.
-

Cn cn chuyn giao vng lai mt chiu ( Current Transfers )

Cc khon vin tr khng hon li, qu tng, qu biu v cc khon chuyn giao khc bng tin, hin vt cho mc ch tiu dng do ngi khng c tr chuyn cho ngi khng c tr v ngc li. Cc khon chuyn giao vng lai mt chiu phn nh s phn phi li thu nhp gia ngi c tr vi ngi khng c tr cc khon thu lm pht sinh cung ngoi t (cu ni t) nn c ghi vo bn c (+), cc khon chi lm pht sinh cu ngoi t nn c ghi vo bn n (-). Nhn t chnh nh hng ln chuyn giao vng lai mt chiu l lng tt, tnh cm gia ngi c tr v ngi khng c tr. 5.2.2. Cn cn vn Ti khon vn (cn gi l cn cn vn) l mt b phn ca cn cn thanh ton ca mt quc gia. N ghi li tt c nhng giao dch v ti sn (gm ti sn thc nh bt ng sn hay ti sn ti chnh nh c phiu, tri phiu, tin t) gia ngi c tr trong nc vi ngi c tr quc gia khc. Khi nhng tuyn b v ti sn nc ngoi ca ngi sng trong nc ln hn tuyn b v ti sn trong nc ca ngi sng nc ngoi, th quc gia c thng d ti khon vn (hay dng vn vo rng). Theo quy c, dng vn vo rng phi bng thm ht ti khon vng lai. Ti khon ti chnh (hay ti khon u t) l mt b phn ca ti khon vn ghi li nhng giao dch v ti sn ti chnh. 5.2.3. Nhm ln v sai st S d c cc khon mc nhm ln v sai st trong CCTTQT l do: - Cc giao dch pht sinh gia ngi c tr v ngi khng c tr rt nhiu. do vy trong qu trnh thng k rt d dn n sai st. - S khng trng khp gia thi im din ra giao dch v thi im thanh ton.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 6

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

5.2.4 Cn cn c bn Nh phn tch trn, cn cn vng lai ghi chp cc hng mc v thu nhp, m c trng ca chng l phn nh mi quan h s hu v ti sn gia ngi c tr vi ngi khng c tr. Chnh v vy tnh trng ca cn cn vng lai c nh hng lu di n s n nh ca nn kinh t m c bit l ln t gi hi oi ca nn kinh t. Tng ca cn cn vng lai v cn cn di hn gi l cn cn c bn. Tnh cht n nh ca cn cn c bn nh hng lu di n nn kinh t v t gi hi oi. Chnh v vy cn cn c bn c cc nh phn tch v hoch nh chnh sch kinh t quan tm. Cn cn c bn = cc cn vng lai +cn cn vn di hn 5.2.5. Cn cn tng th ( Overall Balance ) Nu cng tc thng k t mc chnh xc tuyt i (tc nhm ln v sai st bng khng ) th cn cn tng th bng tng ca cn cn vng lai v cn cn vn. Trong thc t do c rt nhiu vn phc tp v thng k trong qu trnh thu nhp s liu v lp CCTTQT do thng pht sinh nhng nhm ln v sai st. Do cn cn tng th c iu chnh li bng tng ca cn cn vng lai v cn cn vn v hng mc sai st trong thng k. Ta c : Cn cn tng th = cn cn vng lai +cn cn vn + nhm ln v sai st 5.2.6. Cn cn b p chnh thc ( Official Finacing Balance ) Cn cn b p chnh thc (OFB) bao gm cc hng mc : - Thay i d tr ngoi hi quc gia (R) - Tn dng vi IMF v cc ngn hng trung ng khc (L) - Thay i d tr ca cc ngn hng trung ng khc bng ng tin ca quc gia lp cn cn thanh ton () OFB = R + L + Mt thc t rng, khi d tr ngoi hi tng th chng ta ghi n (-) v gim th ghi c (+), do nhm ln thng xy ra y. iu ny c gii thch nh sau 5.3. Thng d v thm ht cn cn thanh ton quc t CCTT c lp theo nguyn tc hch ton kp, do tng cc bt ton ghi

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 7

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

c lun bng tng cc bt ton ghi n, nhng c du ngc nhau. iu ny c ngha l, v tng th th CCTTQT lun c cn bng. Do ni n thng d, thm ht CCTTQT l ni n thng d thm ht ca mt hoc ca mt nhm cc cn cn b phn ch khng ni n ton b cn cn. V mt nguyn tc, thng d hay thm ht ca CCTTQT c xc nh theo hai phng php: Phng php xc nh thng d thm ht ca tng cn cn b phn.

Phng php tch ly.

6.Cc nhn t nh hng n cn cn thanh ton quc t 6.1.Cc nhn t nh hng n cn cn vng lai Tng trng kinh t: Nhng quc gia no c mc tng trng kinh t cao thng tri qua thi k thm ht cn cn thng mi.

T gi hi oi: t gi gy tc ng ln hot ng xut nhp khu.Trong iu kin h s co gin ca cu hng ha xut khu v cu hng ha nhp khu tng i cao th khi t gi hi oi tng s lm tng xut khu v gim nhp khu.iu ny c th dn n vic ci thin cn cn vng lai.

Lm pht: mt quc gia c mc lm pht cao hn cc i tc thng mi thng trait qua thi k thm ht cn cn vng lai. Cc ro cn thng mi: nhiu quc gia s dng cc ro cn thng mi bo v cn cn vng lai.Bin php ny khng thch hp trong iu kin t do ha thng mi. 6.2 Cc nhn t nh hng n cn cn vn

Li sut: li sut ca 1 quc gia tng s lm cho cc ti sn ti chnh ca quc gia hp dn cc nh u t nc ngoi, do cn cn vn c th ci thin trong ngn hn.

Thu: p dng cc loi thu nh trn li vn hoc nh trn cc khon thu nhp u t ( c tc v li cho vay) s lm cho cc chng khon khng cn hp dn cc nh u t nc ngoi => cn cn vn c th xu i.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 8

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Cc bin php kim sot vn: nhiu quc gia s dng cc bin php mang tnh hnh chnh hn ch vn lun chuyn ra nc ngoi. Cc bin php ny khng cn thch hp trong xu th t do ha u t ngy cng gia tng. K vng v thay i t gi: mt ng tin c k vng l tng gi th cc chng khon ghi bng ng tin s hp dn cc nh u t nc ngoi, v th cn cn vn ca 1 quc gia s ci thin nu k vng ca ng tin tng gi.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 9

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

B- THC TRNG CN CN THANH TON QUC T VIT NAM GIAI ON 2006-2011

I Thc t Cn cn thanh ton quc t vit nam Cn cn thanh ton 2006-2011 (n v tnh: t USD_Ngun: SBV, IMF, WB) I.Ti khon vng lai Cn cn thng mi Cn cn dch v v thu nhp Chuyn giao II.Ti khon vn FDI(thun) Cho vay trung v di hn Vn khc(thun) u t gin tip N ngn hn III.Li v sai s III.Cn cn tng th 2006 -0.2 -2.8 -1.4 4.1 3.1 2.3 1.0 -1.6 1.3 0.0 -1.7 1.2 2007 -9.8 -14.6 -4.3 9.0 23.7 9.2 2.9 2.8 8.8 0.0 -3.0 10.9 2008 -11.1 -14.2 -5.9 8.1 13.4 10.0 1.1 2.9 -0.6 0.0 -2.0 0.3 2009 -6.0 -8.3 -4.2 6.5 6.7 6.9 4.4 -4.8 0.0 0.2 -9.6 -8.9 2010 -4.2 -7.1 -5.8 8.7 5.6 7.1 1.0 -7.7 2.4 2.8 -3.0 -1.6 2011 -3.0 -6.0 -6.0 9.0 8.6 10.0 2.6 -5.5 1.0 0.5 -4.0 1.6

Biu cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam 2006-2011 Ngun: tng cc thng k

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 10

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Ngun: Tng cc thng k 1- CN CN THNG MI Bng 1: Xut nhp khu t 2006 n 2011 n v: triu la M

ngun: Tng cc thng k Tnh hnh xut nhp khu nm 2006-2007. Theo tng cc thng k, tng mc lu chuyn hng ho xut nhp khu nm 2006 t 84,717 t USD, tng 22,41% so vi nm 2005 (69,208 t USD), trong xut khu tng 22,74%; nhp khu tng 22,11%; nhp siu l 5,062 t USD, bng 12,717% kim ngch xut khu (cc con s tng ng ca nm trc l 4,54 t USD v 13,295%). Xut khu hng ho nm 2006 t 39,826 t USD v vt hn 5% so vi k hoch c nm, trong khu vc kinh t trong t khong 18 t USD, tng trn 20% so vi nm trc, ng gp khong 40% vo mc tng chung; khu vc c vn u t nc ngoi khng k du th t khong 14,5 t USD, tng trn 30%, ng gp khong 47% v du th 8,3 t USD, tng 12,9%, ng gp 13,5%. Nm 2006, c thm cao su v c ph t kim ngch xut khu trn 1 t USD nng tng s cc mt Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 11

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

hng c kim ngch t 1 t USD tr ln l 9, trong 4 mt hng ln truyn thng l du th, dt may, giy dp v thu sn kim ngch mi mt hng t trn 3,3 t USD. Xut khu mt s mt hng nng sn nm nay tng mnh, do pht trin nng nghip ng hng, ng thi gi th gii tng cao, trong kim ngch cao su tng cao nht (+58,3%); c ph tng ti 49,9% (hon ton do c li v gi); ring go gim c kim ngch v lng, ch yu do ngun cung khng tng. Nhp khu hng ho nm 2006 t 44,888 t USD, vt 5% so vi k hoch nm 2006 v tng 20,1% so vi nm trc, trong khu vc kinh t trong nc t 27,99 t USD, tng 19,9% v ng gp 62,6% vo mc tng chung; khu vc c vn u t nc ngoi 16,42 t USD, tng 20,4%, ng gp 37,4%. Nhp khu my mc, thit b v hu ht cc vt t, nguyn liu cho sn xut trong nc u tng so vi nm trc, c bit l nhiu loi vt t ch yu (tr xng du, phi thp v phn u r) c lng nhp khu tng kh. Nhp khu my mc, thit b tng 24,1%; xng du 5,8 t USD, tng 16,4% (nhng lng nhp gim 3,8%); phn bn tng 5,1%; cht do tng 26,8%; ho cht 18,6%; giy cc loi tng 30,5%; vi tng 23,1%; ring nguyn ph liu dt, may, da gim 14,1%, v ang c xu hng gim do tng sn xut thay th trong nc; st, thp 2,9 t USD, gim 0,9%, nhng lng tng 1,8% nh gi gim. Nm 2007, sau khi VN gia nhp WTO, thm ht thng mi l 14,12 t USD. Trong kim ngch hng XK l 48,57 t USD, kim ngch hng NK l 62,6 t USD. Gi tr hng ha xut khu nm 2007 c tnh t 48,57 t USD, tng 21,5% so vi nm 2006, trong tt c cc mt hng ch yu u tng (k c xut khu du th tng 2,6%, do gi tng). C 10 mt hng xut khu t gi tr trn 1 t USD l: Du th 8,5 t USD, dt may 7,8 t USD, giy dp gn 4 t USD, thy sn 3,8 t USD, tng 12,9%; sn phm g 2,4 t USD, tng 22,3%; in t my tnh 2,2 t USD, tng 27,5%; c ph 1,8 t USD, tng 52,3%; go 1,4 t USD, tng 13,9%; cao su cng t 1,4 t USD, tng 8,8%; than trn 1 t USD, tng 11,3%. Th trng xut khu hng ho tip tc pht trin, hu ht cc th trng ln u tng so vi nm trc. Nm 2007 c 10 th trng t gi tr xut khu trn 1 t USD, trong M 10 t USD, tip n l EU 8,7 t USD; ASEAN 8 t USD; Nht Bn 5,5 t Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 12

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

USD v Trung Quc 3,2 t USD. Bn cnh , trong nm 2007 mt s th trng c xu hng gim nh x-try-li-a, I-rc. Gi tr hng ha nhp khu nm 2007 t 62,6 t USD, tng 35,5% so vi nm trc, trong khu vc kinh t trong nc t 39,2 t USD, tng 38,1% v khu vc c vn u t nc ngoi t 21,6 t USD, tng 31%. Cc mt hng c gi tr nhp khu cao trong nm 2007 l: my mc thit b, dng c ph tng t gn 10,4 t USD, tng 56,5%; xng du 7,5 t USD, tng 25,7%; st thp gn 4,9 t USD, tng 66,2%; vi 4 t USD, tng 33,6%; in t, my tnh v linh kin 2,9 t USD, tng 43,7%; cht do 2,5 t USD, tng 34,3%; nguyn ph liu dt, may, da 2,2 t USD, tng 12,1%; ha cht 1,4 t USD, tng 39,1%; t 1,4 t USD, tng 101%; sn phm ha cht gn 1,3 t USD, tng 27,1%; thc n gia sc v nguyn ph liu 1,1 t USD, tng 52,6%, g v nguyn ph liu g 1 t USD, tng 31,9%. Nhp siu nm 2007 mc 14,12 t USD, bng 25,7% gi tr xut khu hng ha v gp gn 2,5 ln mc nhp siu ca nm trc. Gi tr nhp khu hng ha v nhp siu ca nm 2007 tng cao l do (1) tng nhu cu nhp khu pht trin nn kinh t. Ch ring nhp khu my mc thit b, dng c ph tng chim ti 17,1% tng gi tr hng ha nhp khu v ng gp 23,5% vo mc tng chung; xng du cng chim 12,3% v ng gp 9,6%; (2) Gi ca nhiu mt hng nhp khu ch yu u tng cao nh st thp tng 23,1%; phn bn tng 19,1%; xng du tng 12,2%; cht do tng 9,6%. Ngoi ra, gi ng la M trn th trng th gii st gim so vi mt s ngoi t mnh cng l nhn t lm gia tng gi tr nhp khu, khi qui i v USD. T nm 2006 n nm 2007, thm ht cn cn thng mi ca Vit Nam tng ln ng k. Tuy vy, c th thy c cu xut nhp khu ang c chiu hng tt ln, c cu xut khu c thay i ng k t nguyn liu th sang mt hng ch bin th hin s thay i c cu tch cc vi mc cao hn Tc tng trng nhp khu tng cao, nhng da vo c cu c th thy mc tng ny l do nhu cu u t tng cao, c bit l ngun nguyn liu u vo phc v cho m rng sn xut cng nghip. Do mc thu nm u gim ch yu vi hng dt may v giy dp nn y khng phi l tc ng trc tip ca vic ra nhp WTO. Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 13

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Nhn chung, c th thy vic Vit Nam gia nhp WTO tc ng khng nh n tnh hnh xut nhp khu hng ha. Gia nhp WTO, tuy cha mang li tng trng ng k trong xut khu nhng c th thy vic k kt cc hip nh thng mi mi khi ra nhp WTO s a dng ha th trng xut khu Vit Nam gip cho xut khu tr nn n nh, gim bt c ph thuc vo nc bn Tnh hnh xut nhp khu nm 2008 Xut khu; khu vc kinh t trong nc t 28 t USD, tng 34,7%, ng gp 50,3%. Trong tng kim ngch hng ho xut khu nm 2008, nhm hng cng nghip nng v khong sn chim t trng 31%, nhm hng nng sn chim 16,3%. Kim ngch xut khu nm 2008 ca cc loi hng ho u tng so vi. Theo s liu t Tng cc Thng k, xut khu c nm 2008 t 62,9 t USD, tng 29,5% so vi nm 2007, bao gm khu vc c vn u t nc ngoi (k c du th nm 2007, ch yu do s tng gi trn th trng th gii. Kim ngch hng ho nhp khu nm 2008 c tnh 80,7 t USD, tng 28,3% so vi nm 2007, bao gm khu vc kinh t trong nc t 51,8 t USD, tng 26,5%; khu vc c vn u t nc ngoi t 28,6 t USD, tng 31,7%. Trong tng kim ngch hng ho nhp khu nm 2008, t liu sn xut chim 88,8%; hng tiu dng chim 7,8%; vng chim 3,4% (nm 2007 t trng ca 03 nhm hng ny tng ng l: 90,4%; 7,5%; 2,1%). Nu loi tr yu t tng gi ca mt s mt hng th kim ngch nhp khu nm nay ch tng 21,4% so vi nm 2007. Nhn chung, cc mt hng nhp khu ch lc nhm p ng nhu cu pht trin sn xut trong nc u tng so vi nm 2007. Tuy nhin, nhp khu nguyn liu cho sn xut nhng thng cui nm c xu hng gim nhiu, y l mt trong nhng du hiu ca s chng li trong u t v sn xut. Trong khi , kim ngch nhp khu hng tiu dng ang c xu hng tng vo cc thng cui nm cho thy hng tiu dng nc ngoi ang to sc p ln ln hng tiu dng ca Vit Nam ngay ti th trng trong nc. Nhp khu t nm 2008 t mc cao k lc vi 2,4 t USD, trong t nguyn chic t 1 t USD vi 50,4 nghn chic ( t di 12 ch ngi 27,5 nghn chic, tng ng 380 triu USD).

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 14

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Nhp siu nm 2008 c tnh 17,5 t USD, tng 24,1 % so vi nm 2007, bng 27,8% tng kim ngch xut khu. Tuy nhp siu gim nhiu so vi d bo nhng thng trc y nhng mc nhp siu nm nay vn kh cao, trong chu c mc nhp siu ln nht, ng u l th trng Trung Quc vi 10,8 t USD, cao hn 1,7 t USD so vi nm 2007. Trn c s nhng kt qu t c trong hot ng xut khu nm 2008, c th rt ra mt s nhn nh c bn nh sau: Nhng thnh tu: Nm 2008 do chu nh hng ca bin ng ca kinh t th gii nn xut khu din bin khng theo quy lut, nhng thng u nm xut khu gp thun li v gi, KNXK t mc cao trong 2 thng 7 v 8 tuy nhin n thng 9 xut khu gim mnh v tip tc gim trong nhng thng cui nm. Nhn chung c nm 2008, xut khu t c mc tng trng cao, pht trin c v quy m, tc , th trng v thnh phn tham gia xut khu. C th nhn nhn nh sau: Th nht, qui m v tc tng trng kim ngch xut khu tip tc c duy tr mc cao. Th hai, cc mt hng xut khu truyn thng vn gi c nhp tng trng cao, nht l cc mt hng go, rau qu, ht iu, than , hng in t v linh kin my tnh, sn phm nha, ti xch v li v d... Xut khu hng ho tng cn c s ng gp ca nhiu mt hng mi v d nh sn phm t cao su, sn phm ch to t gang, thp, my bin th, ng c in, tu thuyn cc loi... Th ba, c cu hng ho xut khu vn tip tc chuyn dch tch cc theo hng tng t trng nhm hng ch bin, ch to, gim t trng xut khu th. Nhng hng ho c tc tng trng xut khu cao v gi tr xut khu ln l nhm hng cng nghip v ch bin nh: thu sn, hng in t v linh kin in t, sn phm nha, ti xch va li, m v d... Th t, bn cnh vic tp trung khai thc ti a cc th trng trng im, nm qua chng ta tip tc gi vng th trng truyn thng, y mnh vic a dng ho th trng xut khu, nhiu chng loi hng ho xut khu vo c cc th trng mi, in hnh l cc th trn ti khu vcChu Phi-Ty Nam , Chu , v Chu i Dng . Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 15

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Nhng hn ch : Th nht, mt s mt hng xut khu ch lc gp kh khn do phi i mt vi nhng ro cn thng mi mi ngy cng nhiu vi cc hnh vi bo h thng mi tinh vi ti cc th trng ln. Vic tng gi tr xut khu ph thuc nhiu vo gi th gii v nhng th trng xut khu ln, khi nhng th trng ny c bin ng th KNXK b nh hng. Th hai, nhu cu ca th trng xut khu b thu hp, cc n hng xut khu dt may, g, mt s nng sn vo M v EU u gim do nh hng t cuc khng hong ti chnh ton cu; Trong khi th trng xut khu gp kh khn th cc chi ph u vo khng gim, thm ch cn tng cao nh lng cng nhn, li sut ngn hng, khin nhiu doanh nghip dt may phi chuyn t sn xut mua nguyn liu bn thnh phm sang gia cng bo ton vn, v vy gi tr gia tng trn sn phm dt may ngy cng thp l li nhun gim. Th ba, xut khu vn ph thuc nhiu vo cc mt hng khong sn, nng, lm, thu, hi sn; cc mt hng cng nghip ch bin ch yu vn mang tnh cht gia cng; Cc mt hng xut khu cha a dng, phong ph, s lng cc mt hng xut khu mi c kim ngch ln, tc tng trng nhanh cha nhiu. Xut khu ch yu da vo khai thc li th so snh sn c m cha khai thc c li th cnh tranh thng qua vic xy dng cc ngnh cng nghip c mi lin kt cht ch vi nhau hnh thnh chui gi tr gia tng xut khu ln. Th t, vn cha tn dng trit li ch t vic gia nhp WTO, cc hip nh thng mi song phng v khu vc k kt gia Vit Nam v cc i tc khai thc ht tim nng ca cc th trng ln nh Hoa K, EU, Trung Quc. Th nm, vic tip cn ngun vn vay bng VN cho sn xut kinh doanh vn cn bt cp, nht l i vi cc mt hng nng sn, thu sn, trong khi li sut cho vay mc d gim nhng vn mc cao , iu ny lm chi ph tng cao nh hng ti kh nng cnh tranh ca hng ho xut khu. Tnh trng xut nhp khu nm 2009 Tri ngc vi tng trng xut khu xp x 30% vo nm 2008 th n nm 2009, xut khu ch t 56,584 t USD gim 9,7% so vi nm 2008, y cng l ln u tin sau 20 nm kim ngch xut khu gim so vi nm trc . ng gp Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 16

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

vo vic gim kim ngch XK trong nm 2009 phi k n du th chim 69,7%; giy dp chim 12,6%; cao su xp x 6,8%; c ph 6,7%; g v cc sn phm t g 4,7%; thy sn 4,4%... Cn v Nhp khu, kim ngch c nm 2009 l 68,83 t USD gim 14,7% so vi nm 2008. nm 2009 l nm th hai, sau nm 2998 kim ngch NK gim so vi nm trc , nhng mc gim mnh hn ( nm 1998 gim 0,8%). ng gp vo vic kim ngch NK gim trong nm 2009 l do xng du chim 40%; st thp chim khon 13,2%; my mc thit b dng c v phng tin chim 6,1%; nguyn liu dt may giy dp chim 3,5%.... Nh vy ta c th thy trong nm 2009 c kim ngch NK v Xk u gim so vi nm 2008. tuy cc mt hng xut nhp khu u tng v lng nhng kim ngch XNK vn gim l do gi hng ha XNK gim mnh trong nm 2009 thm ch c nhng hng ha bnh qun c nm gim n 40%. V pha XK, gi du th xut bn bnh qun ch t khong 46,3USD ( gim ti 38,5% so vi nm 2008, nm 2008 gi bnh qun l 75,3%). Tip n l gi cao su gim 32%; c ph 27%; than 26%; go 25%; ht tiu 24%; ht iu 13%.... ring mt hng dt may, c kim ngch XK ln nht trong nm 2009 th gi bnh qun nm 2009 cng gim t 10-15% so vi nm 2008. nhp khu cng gim mnh so vi nm 2008 cng l do gi bnh qun cc mt hng NK cng gim ng k. bnh qun gi xng du NK gim 42%; la m gim 40%; phn bn 35%; st thp 32%; cht do 24%; si dt 15%.... Hot ng thng mi ni chung v xut khu (XK) ni ring nm 2009 chu nh hng rt ln t cuc khng hong kinh t th gii, lm cho nhu cu nhp khu hng ha ca Vit Nam v gi c quc t gim st mnh. ng thi, cc nc gia tng cc bin php bo h mi, t ra nhiu hn cc ro cn phi thu. Do , hot ng xut khu chu tc ng tiu cc trn c ba phng din: (1) n t hng t i do bn hng gp kh khn v ti chnh, nhu cu ca ngi tiu dng nc nhp khu suy gim; (2) gi c nhiu mt hng xut khu ch lc ca Vit Nam nh du th, than , la go, cao su, c ph, ht tiu, thy sn... b st gim mnh so vi nm 2008; (3) cc doanh nghip kinh doanh hng xut khu gp kh khn v vn v u ra, k c cc doanh nghip c vn u t nc ngoi Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 17

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Tnh hnh xut nhp khu nm 2010 Nm 2010, tng kim ngch xut khu ca Vit Nam c t 72,19 t USD tng 25,5% so vi nm 2009, v gi tr kim ngch xut khu tng 14,5 t USD. Nm 2010 l nm thnh cng ca cc doanh nghip xut khu c vn u t nc ngoi t 38,8 t USD (tnh c du th) tng 27,8% so vi nm 2009 v chim 54,2% tng kim ngch ca c nc, xut khu ca cc doanh nghip trong nc t 32,8 t USD tng 22,7% so vi nm 2009. Nhiu mt hng trong nm 2010 tng mnh v s lng xut khu, gip duy tng trng xut khu v th hin c quy m m rng sn xut. Lng hng cng nghip tng ln gp phn b p cho lng hng khon sn, du th gim mnh (du th v than gim 3,8 t USD). Gi xut khu nm 2010 ca nhiu mt hng cng tng mnh, trong nhiu mt hng c hng li t tng gi th gii nh go, c ph, cao su, du th, than.mt s hng ha tng gi kh do hm lng ch bin tng ln nh dt may, thy sn, g, dy v cp in, C cu hng ha xut khu c xu hng tng ngnh cng nghip ch to v hng ha c hm lng cht xm cao. T trng hng ha ngnh cng nghip ch bin so vi 2009 tng mnh t 63,4% ln 67,9%, nhm khong sn gim t 15,2% xung 11,1%, V nhp khu nm 2010 ca c nc c t 84 t USD, tng 20% so vi nm 2009, v gi tr tng ng tng 14 t USD, trong doanh nghip trong nc nhp khu 47,5 t USD chim 56,6% tng kim ngch tng 8,3% so vi nm 2009, cc doanh nghip c vn u t nc ngoi nhp khu 36,5 t USD chim 43,4% tng kim ngch v tng 39,9% so vi nm 2009. Nhp siu c nc c t khong 12,3 t USD, thp hn so vi d bo t u nm 13,5 t USD bng 17,3% tng kim ngch xut khu ca c nc, t mc tiu Chnh ph ra.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 18

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Mt s hng ha cn nhp khu gim kh mnh nm qua l clinker gim 38%, xng du gim 28,6%, kh t ha lng gim 14%, phn bn gim 22%, thp cc loi gim 10%, t nguyn chic gim 45%,ch yu do sn xut trong nc phn no p ng c nhu cu.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 19

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Tnh hnh xut nhp khu nm 2011 Mc d gp nhiu kh khn c trong v ngoi nc nhng hot ng xut, nhp khu ca nc ta trong nm 2011 vn t c nhng kt qu tch cc, vt mc tiu ra. y l nm thnh cng ca nc ta trong vic y mnh xut, qun l nhp khu v gim nhp siu, ci thin cn cn thng mi. Tnh chung, kim ngch xut khu hng ha c nm 2011 t gn 96,3 t USD, tng 33,3% so vi nm 2010, tng tng ng vi 24 t USD. Trong , xut khu ca cc doanh nghip c vn u t nc ngoi (tnh c du th) t hn 54,5 t USD, tng 39,3% (nu khng k du th th tng 38,4%); cc doanh nghip c vn u t trong nc xut khu 41,8 t USD, tng 26,1% so vi nm 2010. V hng ha, nhn chung trong nm 2011 kim ngch xut khu ca phn ln cc mt hng u tng kh vi cng k nm 2010. Trong: - Kim ngch xut khu ca cc mt hng ch yu thuc nhm nng, lm, thy sn c t 19,7 t USD, tng 29% so vi cng k nm 2010. iu d nhn thy nht trong nhm ny l kim ngch xut khu ca tt c cc mt hng ch lc u tng kh, nht l cao su, c ph, sn, ht iu v ht tiu. Khi lng xut khu ca mt s mt hng thuc nhm ny tng cao, lp nn cc k lc mi. Trong , lng c ph xut khu ln n 1,25 triu tn, tng 2,7% so vi cng k nm 2010so vi cng k nm 2010 v vt mc tiu c nm 8,7%. Mt hng go t 7,087 triu tn, tng 2,9% so vi cng k nm 2010 v vt k hoch 16,2%; sn v sn phm sn cng t trn 2,6 triu tn, vt mc 53%; cao su t 826 ngn tn, vt 7,3%,... Trong khi , khi lng xut khu ca ht iu v ch li so vi cng k nm 2010 v khng t k hoch ra. Kim ngch xut khu cc mt hng ch yu thuc nhm nhin liu v khong sn t trn 11,2 t USD, tng 38,3% so vi cng k nm 2010. Trong , tng mnh ch yu do gi du th v xng du, trong khi , mt hng than li tng chm v kim ngch v b gim v khi lng xut khu so vi cng k nm 2010. Page 20

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

- Kim ngch xut khu cc mt hng ch yu thuc nhm hng cng nghip ch bin, hng c tc tng kim ngch nhanh nht l: in thoi v linh kin (tng 2 ln), tip theo l thp v sn phm thp, sn phm ho cht, sn phm t cao su, phng tin vn ti v ph tng, V qui m kim ngch xut khu th hng dt may vn chim v tr dn u, vi hn 14 t USD, tng 25% so vi cng k nm 2010 v vt mc tiu ra 12%. Hng giy dp cng t trn 6,5 t USD, vt mc tiu c nm trn 16,5%. Mt hng in thoi tuy mi sn xut nhng kim ngch t gn 7 t USD, ch ng sau hng dt may v du th v.v.. Cc mt hng gim st xut khu thuc nhm ny gm c: qu v kim loi qu, my nh, my quay phim v ph tng,... Nh vy, kim ngch xut khu nm 2011 tng 33,3% so vi nm 2010, tng ng vi kim ngch tng khong 24 t USD. Trong , ch yu do c hai yu t l khi lng v gi c xut khu cng tng kh. V khi lng hng ha xut khu trong nm 2011 nhn chung vn gi c mc tng trng ng k so vi nm 2010. Bn cnh mt s mt hng nh: than , ht iu v ch gim st khi lng xut khu, th ngc li, a s cc mt hng ch lc nh: in thoi, dt may, giy dp, go, c ph, cao su, sn, thp cc loi, cht do, li tng cao hn. Tnh ra, khi lng hng ha xut khu nm 2011 tng lm cho kim ngch xut khu chung tng ln hn 16% so vi cng k nm 2010, tng ng vi kim ngch tng ln gn 11,6 t USD. Trong , ring lng in thoi di ng lm tng 4 t USD, dt may tng 1,8 t USD, giy dp 1,0 t USD, thp 400 triu USD,... Gi c hng ha xut khu tng kh. Nm 2011 nhu cu hng ha trn th trng th gii tng ln. Mt khc, do lng tin vo ng USD gim st cng khin nn u c tng ln, nht l khi gi vng v gi cc hng ha c bn tng vt ko theo s tng gi nhng hng ha khc trn phm vi ton th gii. Hn th na, s bin i bt thng ca kh hu gy nn hn hn, bo lt, dch bnh,.. lm gim sn lng cy trng, vt nui khin ngun cung v hng ha trn th trng th gii b st gim. Tnh hnh trn y nh hng trc tip n din bin gi c hng ha Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 21

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

xut, nhp khu ca nc ta trong nm 2011. Nhn chung, trong nm 2011 gi c trn i b phn cc mt hng xut khu ca nc u tng so vi nm 2010, thm ch c mt hng t mc gi rt cao. n c nh: gi du th tng bnh qun trn 40%, c ph 44%, ht tiu 65% v ht iu tng 42% so vi nm 2010. Gi c hng xut khu tng gp phn lm tng kim ngch xut khu ca nc ta trong nm 2011. Tnh s b, gi c hng ha xut khu tng ln hn 14,8% so vi cng k nm 2010 gp phn lm cho kim ngch xut khu chung tng ln gn 12,4 t USD. Trong s , ring gi mt hng du th gp phn lm tng 2,1 t USD, c ph 800 triu USD, cao su hn 700 triu USD, than 536 triu USD, go hn 300 triu USD, ht tiu 290 triu USD, ht iu 430 triu USD,... So vi k hoch ra cho c nm 2011 th kim ngch hng ha xut khu vt 21,2%, tng ng vi kim ngch 16,8 t USD. Tnh ra c 23 nhm/mt hng xut khu t kim ngch trn 1 t USD, tng thm 2 nhm/mt hng so vi nm 2010, l sn phm thp v nhm cc mt hng gm va li, ti xch, , d. y l kt qu ng ng khch l v c th ni rng xut khu l mt trong nhng im sng ca nn kinh t nc ta trong nm2011. -Nhpkhu Kim ngch nhp khu thng 12 nm 2011 c t 9,6 t USD, tng 8,7% so vi cng k nm 2010. Trong , nhp khu ca cc doanh nghip c vn u t nc ngoi t 4,5 t USD, tng 21%; cc doanh nghip c vn u t trong nc t 5,1 t USD, gim 0,2% so vi cng k nm 2010. Mt s mt hng nhp khu ch yu tng kh so vi cng k nm 2010 gm c: la m, cao su, thc n gia sc, in thoi v linh kin, thp ph liu, phng tin vn ti v ph tng,... Cc mt hng gim gm c: ng, du thc vt, du th, thp, phn bn, bng, si, nguyn ph liu dt may, qu v kim loi qu, t cc loi v xe gn my,..Tnh chung, kim ngch nhp khu nm 2011 t 105,8 t USD, tng 24,7% so vi nm 2010, tng ng vi 20,9 t USD v vt mc k hoch 14,7%, Trong , nhp khu ca cc doanh nghip c vn u t nc ngoi t 47,8 t USD, tng 29,2%; cc doanh nghip c vn u t trong nc t 58 t USD, tng 21,2% so vi cng k nm 2010.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 22

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

-V c cu hng ha nhp khu: phn ln cc mt hng quan trng i vi sn xut trong nc c nhp khu vi kim ngch kh cao so vi nm 2010, song nhm hng ha cn kim sot vn tng qu cao. C th:Cc mt hng thuc danh mc hng ha cn phi nhp khu ang tng ln chim 84,2% tng kim ngch nhp khu chung v tng 23,6 % so vi nm 2010. Trong , tng nhiu nht l: la m, du n, du th, xng du, si, phn bn, cao su, my tnh v ph tng, in thoi,... Cc mt hng gim gm c: ng, clanhke v nguyn liu sn xut tn dc.Cc mt hng thuc danh mc hng ha cn kim sot nhp khu tng cao nht, ln ti 42,5% so vi nm 2010. Trong , ch yu tng mnh mt hng vng nguyn liu (tng 101%) v linh kin xe gn my (tng34%), cn cc mt hng khc khng tng ng k. .

-Cc mt hng thuc danh mc hng ha hn ch nhp khu hin ti chim 6% tng kim ngch nhp khu v ch tng 1,7% so vi cng k nm 2010. Ch yu do tng nh i vi hng tiu dng v cn t nguyn chic di 9 ch ngi, cn mt hng xe gn my nguyn chic li gim mnh. - Khi lng hng ha nhp khu nm 2011 tng chm . Nhn chung, vic tng khi lng hng ha nhp khu ch tp trung tng cc mt hng nguyn, vt liu v hng tiu dng nh: la m, du n, du th, xng du, kh t, phn bn, cao su, cht do, hng in t v linh kin, in thoi v ph tng, si dt v vng nguyn liu,... trong khi li gim lng nhp khu mt s mt hng trong nc sn xut c nh: ng, clanhke, bng, thp v xe gn my nguyn chic. Tnh s b, khi lng hng ha nhp khu nm 2011 ch tng 7,4%, lm cho kim ngch nhp khu chung tng ln gn 6,3 t USD so vi nm 2010. - Gi c hng ha nhp khu tng cao. Nm 2011 gi c hng ha trn th trng th gii c s hi phc mc kh lm cho kim ngch nhp khu nc ta tng thm ng k so vi cng k nm 2010. Gi hu ht cc mt hng nhin liu (xng du, du th, kh t,), nguyn liu (cht do, bng, si, cao su, giy, thp v kim loi mu,..) tng cao so vi cng k nm 2010. Tnh s b, gi c hng ha nhp khu nc ta nm 2011 tng bnh qun 16,1% so vi cng k nm 2010 lm cho kim

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 23

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

ngch xut khu chung tng ln 14,6 t USD. Trong , ring gi mt hng xng du lm tng 3,1 t USD, thp 1,39 t USD, ho cht cc loi 770 triu USD, cht do nguyn liu 750 triu USD, bng v si tng hn 830 triu USD,... - Nhp siu Vi mc nhp siu hng ho trong thng 12 c t 700 triu USD, nng tng s nhp siu c nm 2011 ln 9,517 t USD, gim 24,5% so vi cng k nm 2010. So vi tng kim ngch xut khu th nhp siu nm 2011 ch bng 9,89%, thp xa so vi ch tiu ca Quc hi ra. y c coi l nm thnh cng ca nc ta trong vic qun l xut, nhp khu v gim nhp siu, ci thin cn cn thng mi. 2. CN CN DCH V Bng 1: Xut nhp khu dch v t 2006 n 2010 n v: triu la M 2008 2009 2010 7006 5766 7460 2356 2062 2306 137 80 124 3930 3050 4450 192 230 175 70 60 65 105 50 100 200 300 190 7956 6900 9921 4974 4273 6596 79 54 59 1300 1100 1470 195 230 153 481 473 354 150 75 141 950 850 820 Ngun: Tng cc thng k

Xut khu Dch v vn ti Dch v bu chnh vin thng Dch v du lch Dch v ti chnh Dch v bo him Dch v Chnh ph Dch v khc Nhp khu Dch v vn ti Dch v bu chnh vin thng Dch v du lch Dch v ti chnh Dch v bo him Dch v Chnh ph Dch v khc

2006 5100 1540 120 2850 270 50 40 230 5122 2580 30 1050 270 302 40 850

2007 6460 1879 110 3750 332 65 45 279 7177 4079 47 1220 300 461 40 1030

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 24

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Biu xut nhp khu dch v 2006-2011 Xut khu dch v nm 2006 c tnh t 5,1 t USD, tng 19,6% so vi nm 2005, trong mt s dch v c t trng cao t mc tng trn 20% nh: du lch, tng 23,9%; vn ti hng khng tng 35,5%; dch v hng hi tng 27,5%; dch v ti chnh tng 22,7%. Nhp khu dch v nm 2006 c tnh t 5,12 t USD, tng 14,3% so vi nm trc, trong du lch tng 16,7% v cc ph vn ti, bo him (cif) chim 33,7%, tng 20,1%. Nhp siu dch v nm 2006 ch cn khong 22 triu USD (nm trc 220 triu USD). Gi tr xut, nhp khu dch v c nm 2007 c tnh t 12,4 t USD, tng 21,6% so vi nm trc, trong gi tr xut khu dch v 6 t USD, tng 18,2% v gi tr nhp khu dch v, gm c ph vn ti v bo him hng nhp khu t 6,4 t USD, tng 24,9%. Nm nm ny bt ng cn cn dch v thm ht mnh (717 triu USD) tng 32,59 ln so vi nm 2006. Nguyn nhn chnh y l do s gia tng nhp khu ca ngnh dch v vn ti( thm ht gn 1,5 t USD). Cng vi s m ca nn kinh t,cc ngnh kinh doanh dch v pht trin mnh m nhng vn chim t trng thp trong tng thu chi cn cn vng lai. Tng tr gi xut khu dch v nm 2008 c tnh t 7,1 t USD, tng 9,8% so vi nm 2007, trong dch v du lch t 4 t USD, tng 7,2%; dch v vn ti hng khng t 1,3 t USD, tng 23,7%; dch v vn ti bin t 1 t USD, tng 27,7%. Tng tr gi nhp khu dch v nm 2008 c tnh t 7,9 t USD, tng 10,3% so vi nm Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 25

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

2007, trong dch v du lch 1,3 t USD, tng 6,6%; dch v vn ti hng khng 800 triu USD, gim 2,4%; dch v hng hi 300 triu USD, tng 20%. Nm 2009, vi nh hng tiu cc ca suy thoi kinh t, cng vi kh khn t thin tai, dich bnh. Cn cn dch v thm ht 1,2 t USD. Trong cc ngnh ch c ngnh vin thng l tng ln t 80 ln 120 triu USD. Nhn chung tng xut nhp khu ca ngnh dch v u gim. Trong ngnh du lch ng vai tr quan trng trong cn cn dch v b xt gim nhiu nht (gn 900 tiu USD , trong khi xut khu ton ngnh dch v nm 2009 so vi nm 2008 gim cha ti 1,3 t USD). Sang nm 2010, cn cn dch v thm ht khong 2,5 t USD, vt d on 0,6 t USD. Nguyn nhn l do s tng ln mng m ca dch v vn ti nhp khu (tng 2,3 t USD), trong khi dch v vn ti xut khu thay i khng nhiu (tng 0,3 t USD). Nhn chung vi s phc hi ca kinh t th gii, c bit l Trung Quc vn gi c tc tng trng cao, nh hng mnh n nn kinh t VN l nguyn nhn thc y cc nghnh dch v tng trng mnh trong nm 2010. 3 - CN CN VN Tri ngc vi trng thi thm ht ca cn cn thng mi v cn cn dch v, cn cn vn ca Vit Nam lun trong trng thi thng d t 2006 n nay. Tng mc thng d cn cn vn trong 4 nm t 2006 n 2011 c t khong 52.5 t USD, mc thm ht cn cn thanh ton tng th cng dn ca c giai on 2006-2011 vo khong 10.1 t USD. u t trc tip vo Vit Nam (FDI) Bng s liu vn u t trc tip vo Vit Nam 2006-2009 Vn ng k Tng s vn thc hin T l vn c thc Nm (t USD) (t USD) hin (%) 2006 12.004 4.1001 34.16% 2007 21.3478 8.0300 36.72% 2008 71.7260 11.5000 16.03% 2009 23.1073 10.0000 43.28% 2010 19.764 11.0000 55.66% 2011 14.696 11.0000 74.85% Ngun: Tng cc thng k Biu Vn u t trc tip vo Vit Nam 2006-2011

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 26

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Nm 2006, nhiu tp on ln trin khai nhng d n u t quy m vo Vit Nam . C nc thu ht c khong 12 t USD vn FDI, tng hn 45% so vi nm 2005, v vt 32% k hoch u nm ra (6,5 t USD). Tuy nhin, tng s vn thc hin ch t 4,1 t USD, chim 34,16% tng s vn ng k. y l s vn ng k cao nht t trc n nay ca Vit Nam, v "nh" c - FDI vo Vit Nam nm 1996 - c ghi nhn cng ch dng mc 8,6 t USD. Nguyn nhn u tin dn ti ma vng FDI trong nm 2006 l do mi trng u t kinh doanh ca nc ta ngy cng c ci thin, vi s ra i ca Lut Doanh nghip, Lut u t gp phn hon thin h thng php lut v to dng mi trng ci m hn cho nh u t. Ngoi ra, vi tnh hnh chnh tr n nh, nn kinh t mi ni tng trng nhanh, Vit Nam tr thnh im ngm u t ca nhng nh u t nc ngoi. Nm 2007, cng tc thu ht ngun vn FDI tng cao mt bc c v lng v cht. Khng ch n thun tng v lng, t mc k lc cha tng c (21,3 t USD), m ngun vn FDI thu ht cn tng v cht vi t l s vn c thc hin tng ln ti 37,7%, FDI thu ht c nhiu d n quy m ln, c ngha quan trng, thu ht c cng ngh ngun v cng ngh cao. iu ny minh chng mt cch r nt v sc cnh tranh ca mi trng u t Vit Nam c nng cao. Vit Nam ang tr thnh im hp dn u t chu trong con Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 27

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

mt ca cng ng u t quc t. Theo kt qu kho st v trin vng thu ht u t ca Hi ngh Thng mi v Pht trin lin hp quc (UNCTAD), Vit Nam vn ln ng th 6 trong tng s 141 nn kinh t c kho st (sau Trung Quc, n , M, Nga v Brazil). im ng ch trong bc tranh v FDI nc ta trong nm 2007 l xut hin s gia tng u t ca cc tp on, cng ty Nht Bn v Hoa K v mt s i tc truyn thng khc nh Hn Quc, Hng Kng, Singapore, i Loan... iu ny cho thy, cc tp on xuyn quc gia quan tm, sn sng u t nhiu hn vo Vit Nam biu hin bi ln sng u t mi ti Vit Nam vi nhiu d n quy m vn ln t cc nn kinh t ln ca th gii. Con s 21,3 t USD vn FDI vo Vit Nam trong nm 2007 l do nhng n lc trong ci thin mi trng u t ca nc ta. Vic p dng thng nht Lut u t i vi c u t trong nc v u t nc ngoi - ph hp hn vi thc tin ca t nc v vi thng l quc t, to s cnh tranh bnh ng cho cc doanh nghip. ng thi, theo , loi hnh doanh nghip c m rng, a dng d dng cho nh u t la chn ph hp vi nh kinh doanh ca mnh. y cng l thi k m c s h tng u t trong nhng nm qua bc u pht huy c tc dng... Mt nguyn nhn quan trng l uy tn v v th ca Vit Nam trn trng quc t c nng cao hn nhiu vi vic tr thnh vin ca T chc Thng mi Th gii (WTO) v tr thnh thnh vin khng thng trc ca Hi ng Bo an Lin hip quc. Mt khc, vic tng cng phn cp gip cho cc a phng ch ng, sng to, linh hot trong cng tc vn ng thu ht v qun l hiu qu hot ng TNN. Vic ci cch th tc hnh chnh tip tc c trin khai ng b trong b my qun l hot ng u t cc a phng theo c ch lin thng mt ca v t kt qu bc u: thi gian cp Giy chng nhn u t c rt ngn. Mc d nh hng ca suy thoi kinh t th gii khin nn kinh t nc ta gp phi nhiu bt n, nh ch s gi tiu dng cao, mi trng kinh doanh km thun li so vi nm trc... nhng nm 2008 t c kt qu ngon mc v thu ht v s dng vn u t trc tip nc ngoi (FDI) ca c nc, t khong 71.7 t USD , s vn thc hin t 11,5 t USD, chim 16,03% tng s vn ng Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 28

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

k. S vn FDI ng k t mc cao th hin s tin tng ca cc nh u t nc ngoi i vi mi trng u t nc ta hin nay. y l kt qu ng khch l i vi cc nh hoch nh chnh sch FDI, l thnh qu ca Chnh ph trong n lc ch o, iu hnh, ca cc c quan qun l hot ng FDI t Trung ng n a phng trong vic to mi trng u t - kinh doanh hp dn, ci m, minh bch v thng thong, ph hp vi cam kt quc t v gim thiu cc kh khn, vng mc cho nh u t. Bn cnh cn l s tch cc, ch ng trong thu ht v qun l FDI bng nhiu bin php theo hng n gin th tc hnh chnh, h tr, to iu kin thun li cho cc d n u t c cp php nhanh chng i vo hot ng kinh doanh hiu qu, pht huy tnh t ch v t chu trch nhim ca doanh nghip. Nm 2009, cuc khng hong kinh t ton cu tc ng tiu cc n tnh hnh kinh t - x hi ca nc ta, trong c FDI. Vn ng k u t trc tip nc ngoi (FDI) ca nc ta gim kh nhiu so vi nm 2008, ch t 21,48 t USD, s vn thc hin t 10 t USD, chim 46,55%. Nm 2010, c tnh cc d n FDI gii ngn c 11 t USD, tng 10% so vi nm 2009, trong , gii ngn ca cc nh u t nc ngoi (TNN) c t 8 t USD. Vn FDI chim 25,8% tng vn u t ton x hi nm 2010, cao hn nm 2009 (chim 25,5%). t c kt qu ny, mt phn, do s n lc ca Chnh ph v cc b, ngnh Trung ng cng nh chnh quyn cc a phng trong vic ch o iu hnh quyt lit v kp thi, cng nh vic to iu kin thun li v h tr cc nh TNN gii quyt, tho g cc kh khn, vng mc thc y trin khai thc hin cc d n TNN. Trong iu kin cuc khng hong ti chnh - kinh t ton cu cha c phc hi th kt qu gii ngn ngun vn FDI nu trn l mt thnh cng ln i vi Vit Nam. Nm 2011 vn u t nc ngoi ng k mi v tng thm vo Vit Nam t 14,7 t USD v vn gii ngn c t khong 11 t USD.Mc d khng t c mc tiu thu ht 20-21 t USD nh ra, nhng thu ht u t nc ngoi

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 29

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

vo Vit Nam nm 2011 vn c nh gi cao bi s vn gii ngn, v c s dch chuyn lnh vc u t theo hng tch cc. Vay n nc ngoi (ODA) K t nm 1993 khi Vit Nam bt u bnh thng ha quan h vi cc t chc ti chnh quc t, nhiu Chnh ph v t chc ni li vin tr ODA cho Vit Nam. Cc nh ti tr ngy cng quan tm nhiu hn n Vit Nam v c nhng ng thi hp tc tch cc vi Chnh ph Vit Nam trong vn ny. Nhng n lc t c 2 pha cc nh ti tr v Chnh ph Vit Nam t c nhng kt qu quan trng. Tnh n nm 2008, Vit Nam c khong trn 50 nh ti tr song phng v a phng cng 350 t chc Chnh ph vi hn 1500 chng trnh d n. Hin nay, Ngn hng Th gii l c quan vin tr a phng ln nht, Nht Bn l quc gia vin tr song phng ln nht cho Vit Nam. Xt v vin tr khng hon li th Php l ln nht, an Mch l th nh. Tnh n nm 2008, Vit Nam c khong trn 50 nh ti tr song phng v a phng cung cp ODA cho hu ht cc lnh vc u tin pht trin ca Vit Nam. Cc ngnh ngh c hng ODA nhiu nht ca Vit Nam l c s h tng, giao thng vn ti, th, mi trng, xa i gim ngho, y t gio dc, Tnh hnh n ODA trong giai on 2006-2011 c phn nh qua bng sau: Nm 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Cam kt 3.75 4.50 5.43 5.85 8.00 7.9 Thc hin % thc hin 1.85 49.41% 1.82 40.44% 2.20 40.55% 3.00 51.28% 3.50 43.75% 3.65 46.20% Ngun: Tng cc thng k

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 30

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Tnh hnh n ODA trong giai on 2006-2011

Trong thi gian qua, Vit Nam t c nhng thnh cng c bn sau:
- Mc tiu qun l n nc ngoi trong c ngun n ODA c Chnh

ph xc nh mt cch c th v r rng. l: p ng c cc yu cu v huy ng vn vi chi ph thp nht cho u t pht trin v c cu li nn kinh t theo nh hng, chin lc pht trin kinh t x hi; m bo qun l phn b v s dng vn c hiu qu, gim thiu ri ro v p lc i vi cc ngun lc quc gia, m bo an ton n v an ninh ti chnh quc gia; to iu kin tng cng hi nhp kinh t quc t - V tng th c s phn cng tng i r rng gia cc cp b, ngnh trong vn qun l ODA B K hoch v u t l c quan u mi trong vic thu ht, iu phi v qun l ODA. B Ti chnh l i din chnh thc cho ngi vay l Nh nc hoc Chnh ph i vi cc khon vay nc ngoi ni chung v ngun vay n ODA ni ring. B Ti chnh cng chnh l t chc cho vay li, hoc k hp ng y quyn cho vay li vi c quan cho vay li v thu hi phn vn cho vay li ca cc chng trnh, d n cho vay li t NSNN, qun l ti chnh i vi cc chng

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 31

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

trnh, d n Ngn hng nh nc chu trch nhim tin hnh m phn v k cc iu c quc t c th v ODA vi WB, RMF v ADB v..v - Cc khon n nc ngoi ni chung v ngun vay n ODA ni ring hin ti m bo trong gii hn an ton cho php Nhng thc tin qun l ODA ca Vit Nam cn nhiu iu bt n: - Tnh hnh thc hin cc d n (DA) thng b chm nhiu khu: chm th tc, chm trin khai, gii ngn chm, t l gii ngn thp. Do vy, thi gian hon thnh d n ko di lm pht sinh cc kh khn, c bit l vn u t thc t thng tng hn so vi d kin v cam kt; ng thi cng lm gim tnh hiu qu ca DA khi i vo vn hnh khai thc. - Cng tc theo di, nh gi tnh hnh u t ODA cha y , cn nhiu hn ch. c bit l cng tc theo di, thng k, kim tra v nh gi hiu qu ca cng trnh sau u t cn b ng, ngoi tr cc DA vay li v ang trong thi gian tr n. Kt qu qun l thng c nh gi ch bng cng trnh (mc hon thnh, tin thc hin) m cha xem xt n hiu qu sau u t mt khi cng trnh c a vo vn hnh khai thc. Quan im v cch lm ny gy kh khn cho vic nh gi, nh hng u t t ngun ODA to nn s lng ph v n trnh trch nhim ca nhng b phn lin quan.
- C s chng cho trong th tc chun b v trin khai u t. Theo B Ti

chnh, ch c 4% lng vn ODA p dng cc quy nh v u thu v 3% s dng h thng qun l ti chnh cng ca Vit Nam, cn li l theo cch thc ca nh ti tr. V vy, nhiu d n cng mt lc phi thc hin 2 h thng th tc, mt th tc gii quyt vn ni b trong nc, mt th tc vi nh ti tr. iu ny lm ko di thi gian thc hin d n, gia tng chi ph (chi ph chun b DA, tng chi ph u t do lm php bi thi gian ko di) tng kh nng ri ro v c th b li dng cho cc hot ng phi php. - Vn qun l ngun vn ODA trnh tht thot v lng ph cng l iu phi c bit quan tm, mt s trng hp nh PMU18 v gn y l DA i l ng Ty v.v khin cho cng lun v Quc hi c bit quan ngi v vic qun l cht ch ng vn ODA v hiu qu ca ngun ti tr ny, i hi Chnh ph cn phi c ngay nhng gii php trit . Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 32

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

C nhiu nguyn nhn dn n tnh hnh ny. C th ch ra mt s nguyn nhn c th: - ODA c mt phn l vin tr khng hon li, song phn ny ch chim khong 20-30%, phn cn li l vn vay. Do thi hn vay di, thi hn n hn di, li sut thp, p lc tr n ch pht sinh sau thi gian di sau ny nn d to nn s ch quan trong quyt nh, la chn ngun ti tr ODA. Ngoi ra, c quan m phn trc tip vi nh ti tr thng l cc b, ngnh trong Chnh ph nn ch u t cha thy ht tc ng ca nhng iu kin kh khn m nh ti tr rng buc.
- Cha c chin lc vn ng v s dng ODA mt cch r rng v ph hp

vi chin lc pht trin kinh t x hi ca t nc. Thm vo , cch thc huy ng v u t bng vn ODA c nhng im c th rt khc bit. Do , Chnh ph cn phi hoch nh chin lc vn ng s dng ODA mt cch ph hp, d y l vn kh khn ph thuc phn nhiu vo nh, kh nng ca cc nh ti tr.
- Khun kh th ch php l cha hon thin v ng b. Nhn chung, Chnh

ph cha xy dng c c ch thng nht gia n trong nc v n nc ngoi ca quc gia . Cc quy nh php l qun l n ni chung, ngun ODA ni ring ch yu iu chnh v kim sot cc quan h trc v trong qu trnh u t. Cn giai on sau u t, cc ch nh php l hu nh cn rt s lc, c th ni l cn b ng.
- C ch vn ng v s dng ngun ODA qu phc tp lin quan n nhiu

cp b ngnh, a phng. Hn na, iu ny cn ph thuc vo cch thc ca tng nh ti tr. Do vy, mt d n u t bng ngun vn ODA khng thnh cng thng lin quan n trch nhim nhiu cp, nhiu b phn khc nhau. Do vy, chng ta gp kh khn khi mun xc nh nguyn nhn ch thc c bin php tho g kp thi. - Nhn chung, nng lc ca i ng cn b qun l l kh yu km cha p ng c nhu cu. Nng lc ca i ng cn b trong lnh vc ny cc b ngnh cn tng i kh d do c chuyn mn ha, c o to bi dng v c iu kin tip cn cc ngun thng tin cn thit mt cch thng xuyn. Cn cc a phng, i ng cn b lm cng tc qun l ODA cha c chuyn mn ha, t Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 33

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

c bi dng v khng c iu kin tip cn cc ngun thng tin chuyn bit. Nu c chng cng ch l cho tng d n mt, trong khi trnh ca cn b a phng li khng ng u nn gp kh nhiu kh khn.
- Vn quan trng na cha ng bt cp l phn cp qun l vn ODA

gia trung ng v a phng. y l mt trong nhng nguyn nhn gy nn s chm tr v n y trch nhim ln nhau gia cc cp. u t gin tip vo Vit Nam (FII) Bn cnh hnh thc thu ht vn u t trc tip nc ngoi ti Vit Nam, hnh thc u t gin tip nc ngoi ang l knh huy ng vn quan trng cho pht trin kinh t. Tuy nhin, cho n nay, vn u t gin tip nc ngoi vo Vit Nam cha nhiu, cha ng vi tim nng ca t nc. Lut u t c ban hnh nm 2005 tc ng ti thc trng u t gin tip ti Vit nam. Nu tnh n cui nm 2005, tng s vn u t gin tip vo Vit Nam t 865 triu USD, ch chim khong 1% so vi vn u t trc tip nc ngoi, th vo nm 2006 cc qu u t v ngun vn u t gin tip tr thnh ngun vn c quan tm c bit vi s pht trin nhanh chng ca th trng chng khon. Trong nhng nm 2006 v 2007, vn u t gin tip nc ngoi chy vo Vit Nam thng qua cc qu u t mnh m cha tng c. Nu nh nm 2006, u t gin tip nc ngoi t 1,313 t USD, nm 2007 t 7,414 t USD - tng gp 5 ln so vi nm 2006. T trng vn u t gin tip trong GDP cng tng t 1,63% nm 2005 ln 2,15% nm 2006 v 10,44% nm 2007. Vo nm 2005, c ti 436 nh u t gin tip nc ngoi, trong c 38 nh u t nc ngoi c t chc v 389 nh u t nc ngoi c nhn. Trong tng s vn u t gin tip t 7,414 t USD nm 2007, c 70% u t vo lnh vc tri phiu, c phn, bt ng sn v 30% nm trong ti khon tin gi ca cc ngn hng. Tnh n cui nm 2007, Cng ty qun l qu Indochina Capital gii ngn c 400 triu USD (trong tng s vn huy ng ca Indochina Capital chuyn v chng khon l 600 triu USD). Nm 2008, Indochina ang tm cch tip tc gii ngn 200 triu USD cn li, trong mt phn ln c b vo cc doanh nghip t nhn y tim nng nh tiu dng, dch v, xut khu. Indochina v nhiu qu u t nc ngoi khc mua c phn ca hng lot doanh nghip trong nc. C Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 34

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

th l cng ty ny u t chin lc vo Cng ty c phn u t v sn xut Vit-Hn (Hi An) bng vic mua 15% c phn, u t 100 triu USD mua 20% c phn ca Cng ty c phn a c Hong Qun, u t 60 triu USD mua c phn ca Hong Qun - M Kng. Mc bnh qun m Indochina Capital mua l 15 triu USD cho 1 khon u t, ti thiu l 5 triu USD, ti a l 65 triu USD/khon. T l s hu c phn khi chn khon u t bnh qun l 5-20%. Sn phm ch yu l cc loi chng khon thng thng, chng khon chuyn i v n t nhn. D kin trong nm 2008 Indochina Capital s u t thm 1 t USD vo th trng chng khon Vit Nam v tip tc huy ng thm vn khi gii ngn ht s tin . Vina Capital l mt qu u t nc ngoi hot ng rt thnh cng trn th trng Vit Nam trong nhng nm gn y. Cho n nay, Vina Capital qun l 4 qu u t, bao gm Vietnam Opportunity Fund (VOF), Vina Land, Vietnam Infrastructure Limited v DFJ Capital L.P; trong VOF t trng tm u t vo cc ngnh kinh t trng im nh dch v ti chnh, bn l, hng tiu dng, du lch, bt ng sn, h tng, cng ngh thng tin. VOI gii ngn c 900 triu USD, trong 50% vn c gii ngn vo th trng chng khon. Bn cnh chng khon, dng vn u t gin tip cng t vo bt ng sn v c s h tng. Indochina Capital l mt trong nhng qu u t nc ngoi y mnh u t vo lnh vc ny. Nm 2008, Indochina Capital thnh lp hai qu mi, vi tng s vn ln n 1 t USD, trong Qu h tng ca Indochina Capital c tng s vn l 500 triu USD, u t vo cc cng trnh v cng ty hot ng trong lnh vc c s h tng, cng trnh nghin cu s dng nng lng hiu qu hn, cc d n pht trin khc. Qu Indochina Land Holding Funds cng c tng s vn huy ng 500 triu USD, u t vo cc d n ti chnh v pht trin bt ng sn dn dng, thng mi, bn l, khch sn v khu ngh dng, khu cng nghip ti Vit Nam. Vina Capital cng c qu u t chuyn v bt ng sn v h tng, l Vina Land vi tng s vn 680 triu USD, gii ngn c 500 triu USD; Vietnam Infrastructure Limited vi s vn 402 triu USD.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 35

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Trong nhng thng gn y, dng vn u t gin tip tip tc vo Vit Nam thng qua cc qu mi nh Qu u t Blackhorse Enhanced Vietnam Inc (BEVI), chnh thc i vo hot ng t thng 11/2007 vi vn huy ng ban u l 110 triu USD, lnh vc u t chnh l xy dng v ngnh hng gia dng. Ngoi ra, cc nh u t ln trn th gii nh Merrill Lynch, Morgan Stanles, Goldman Sachs, JP Morgan Chase cng ang quan tm n vic u t lu di Vit Nam. Trong s nhng nh u t gin tip, M l i tc tim nng nht, chim ti 50% tng s vn u t gin tip ti Vit Nam. Cc nh u t M gia tng ngun vn u t gin tip thng qua cc qu u t nc ngoi. K t khi k kt Hip nh Thng mi Vit-M cho n gia nm 2006, u t gin tip ca M vo Vit Nam c khong 1 t USD. C ti 1/3 n 1/2 cc khon tin lun chuyn qua cc qu u t nc ngoi vo Vit Nam l ca ngi M. Trn th trng chng khon Vit Nam, ngun vn gin tip ca M thng thng qua cc qu u t ln nh Indochina Capital, Vietnam Partners, Dragon Capital, IDG Bn cnh M, c cc nh u t quan trng khc ti Vit Nam l Php (Qu Finansa vi s vn 18 triu USD), c (Qu DIG 100 triu USD), Hn Quc (Korean Investment Trust Management vi s vn 50 triu USD) IV. Nguyn nhn dn n s thm ht CCTTQT ca Vit Nam. 1. Thm ht thng mi cao trong thi gian di. Thm ht thng mi thng din ra nhiu nn kinh t ang pht trin. Tuy nhin, nu nn kinh t hp th vn u t tt, u t hiu qu th thm ht thng mi cao l tin ca s tng trng trong giai on pht trin tip theo v ngc li. Vi Vit Nam, thm ht thng mi lin tc tng mc cao giai on 2006 2011 v c xu hng tip tc tng. Thc trng ny xut pht t nhng nguyn nhn sau: Th nht, nhu cu u t v tiu dng gia tng sau khi Vit Nam gia nhp WTO. Th hai, nhu cu nhp khu cao nh c ti tr bi lung vn nc ngoi Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 36

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

nh ngun vn u t trc tip, u t gin tip v cc khon vay nc ngoi. Th ba, gi c hng ho quc t tng cao, c bit l gi cc nguyn vt liu u vo cho sn xut khin kim ngch nhp khu tng mnh; Th t, nhp khu tng mnh v cao hn nhiu so vi xut khu chng t khi thc hin cc cam kt a phng trong WTO, gim nhiu dng thu lm cho hng ho nc ngoi vo Vit Nam, trong khi mun tng trng xut khu li cn c thi gian. Th nm, lm pht trong nc cao hn lm pht ca cc i tc thng mi, trong khi t gi danh ngha gia VND v USD v t trng thng mi ca Vit Nam vi cc nc tng i n nh khin VND ln gi thc, tc ng n hot ng xut nhp khu. 2. u t tng cao Mt trong nhng nguyn nhn gy ra thm ht ti khon vng lai dn n thm ht cn cn thanh ton quc t VN l do nhu cu u t ca khu vc t nhn tng cao hn mc tit kim trong nn kinh t. Nu thm ht l do nhu cu u t tng cao th thm ht khng phi l mt vn nghim trng, v khi u t nhiu vo nh xng, my mc, thit b, cng c sn xut, th trong tng lai nng sut s cao hn v s sn xut nhiu hn, v hng ha sn xut ra c th tng xut khu nhm cn bng cn cn thng mi v ti khon vng lai (tr n). Tuy nhin, nu nhu cu u t tng cao l vo khu vc bt ng sn, th li ng lo ngi, v khu vc ny thng khng lm tng nng sut (nh u t vo my mc, thit b), cng nh to ra cc sn phm c th c dng tr n (thng qua xut khu). 2006 GDP (T USD) u t/GDP (%) Tit kim/GDP (%) 60.9 36.8 36.5 2007 71.1 41.6 31.8 2008 89.4 41.5 30.8 2009 94.05 42.4 25.1 2010 101 46.1 26.8

Th nht, vi chnh sch t gi c coi l c nh linh hot ca Vit Nam gn vi ng la M, din bin t gi mt s thi im cha theo kp vi thc t ca th trng trong iu kin Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 37

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

chnh sch tin t ni lng, t gi hu nh c nh gp phn lm gim kim ngch xut khu, tng kim ngch nhp khu. Biu 2 cho thy, mc d t gi danh ngha USD/VND c xu hng tng ln theo thi gian v bin giao ng c iu chnh linh hot ty tng hon cnh kinh t c th. Tuy nhin, din bin t gi thc RER v REER c xu hng gim dn trong nhng nm gn y do chnh lch tc lm pht ca Vit Nam so vi M v cc nc i tc thng mi chnh gp phn lm gim sc cnh tranh v gi hng ha Vit Nam trn th trng th gii. Thc t ny mt phn l gii tnh trng thm ht cn cn thng mi ca Vit Nam trong thi gian qua tr nn ln hn (biu 2).

Biu 2: T gi thc song phng, a phng v t l xut khu so vi nhp khu (X/M) ca Vit Nam trong thi gian qua
1.400 1.200 1.000 0.800 0.600 0.400 0.200 Sep-07 Sep-08 Sep-09 Sep-99 Sep-00 Mar-01 Sep-01 Mar-02 Sep-02 Mar-03 Sep-03 Mar-04 Sep-04 Mar-05 Sep-05 Sep-06 Mar-99 Mar-00 Mar-06 Mar-07 Mar-08 Mar-09 0.000

Ty le X /M

Ch s VND/USD danh ngha

RER VND/USD

REER

Ngun: Tc gi tnh ton da trn s liu ca CEIC Database

Th hai, hin tng tng trng nng ca th trng chng khon Vit Nam trong thi gian 2007 lm cho lung tin u t gin tip chy vo Vit Nam. S bin ng ny l do chnh lch li sut ca tri phiu chnh ph Vit Nam vi tri phiu chnh ph cc nc khc. V vy, lung tin ny v hnh chung lm cho nhu cu u t v tiu dng ca Vit Nam tng ln, trong khi xu hng tit kim ca ngi Vit Nam ang gim r nt. Ngoi ra, k t khi Vit Nam gia nhp WTO, dng vn u t trc tip FDI chy vo Vit Nam, c bit l cc d n u t bt ng sn khi lin quan n nhp khu m khng to ra gi tr gia tng xut khu trc tip, cng gp phn lm cho tnh trng thm ht cn cn vng lai, cn cn thng mi tr nn nghim trng trong thi gian qua.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 38

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Th ba, vn thm ht ngn sch nh nc cng thng i km vi thm ht cn cn vng lai. Cng nh M, tnh trng thm ht cn cn vng lai ca Vit Nam c phn xut pht t nguyn nhn thm ht ngn sch nh nc. Thm ht ngn sch cao (nm 2009: 6,9% GDP) cng vi n cng (v n cng c bo m) tng ln 45% so vi GDP l minh chng cho s thm ht cn cn vng lai ngy cng gia tng ca Vit Nam (biu 3).

Biu 3. Mc thm ht ngn sch nh nc so vi GDP trong thi gian qua

%GDP

Ngun: IMF Country Report No 09/110, Tham vn iu IV ca IMF,

Working Paper ,Thng 4/2009

Vn nc ngoi vo lm thu nhp dn c trong nc tng ln trong khi cc khon u t khc ca Nh nc vo khu vc sn xut, hay u t cng ca Chnh ph tuy ln nhng cha cho ra sn phm v thu nhp ngay. Chnh v vy, cu tiu dng c y ln rt ln. V. GII PHP 1. Kinh nghim ci thin cn cn thanh ton quc t trn th gii Cc nc thng s dng cc bin php sau y ci thin cn cn thanh ton quc t khi bi thm ht: - Vay n nc ngoi: y l bin php truyn thng v ph bin. Bin php ny thng qua cc nghip v qua li vi cc ngn hng i l nc ngoi vay Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 39

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

ngoi t cn thit nhm b sung thm lng ngoi hi cung cp cho th trng. Ngy nay vic vay n khng cn gii hn bi quan h gia ngn hng nc ny vi nc kia, m n c m rng ra nhiu ngn hng khc, c bit l vi cc t chc ti chnh tn dng quc t trn c s cc hip nh c k gia cc bn. - Thu ht t bn ngn hn t nc ngoi: Ngn hng Trung ng ca cc nc thng p dng nhng chnh sch tin t, tn dng cn thit thch hp thu ht c nhiu t bn ngn hn t cc th trng nc ngoi di chuyn n nc mnh, lm tng thm phn thu nhp ngoi t ca cn cn thanh ton, thu hp khong cch v s thiu ht gia thu v chi trong cn cn thanh ton . Trong s nhng chnh sch tin t tn dng c s dng thu ht t bn vo, th chnh sch chit khu c s dng ph bin hn. thu ht c mt lng t bn t th trng nc ngoi vo nc mnh th Ngn hng Trung ng s nng li sut chit khu, dn n li sut tn dng trn th trng tng ln lm kch thch t bn nc ngoi dch chuyn vo. Th nhng bin php ny ch gp phn to ra s cn bng cho cn cn thanh ton trong trng hp bi chi khng ln lm v cng ch gii quyt nhu cu tm thi. Cn lu rng, bin php nng li sut chit khu ch c hiu qu khi tnh hnh kinh t, chnh tr, x hi...ca quc gia tng i n nh, tc l t ri ro trong u t tn dng. - Ph gi tin t: T sau chin tranh th gii ln th hai n nay, mt s nc t bn s dng chnh sch ph gi tin t nh l mt cng c hu hiu, gp phn cn bng cn cn thanh ton quc t v bnh n tng gi hi oi. Ph gi tin t l s cng b ca Nh nc v s gim gi ng tin ca nc mnh so vi vng hay so vi mt hoc nhiu ng tin nc khc. Ph gi tin t to iu kin y mnh xut khu v hn ch nhp khu t ci thin iu kin cn cn thanh ton. Nhng chng ta cng cn nhn thy rng, ph gi tin t ch l mt trong nhng yu t c tnh cht tin cho vic y mnh xut khu. Cn kt qu hot ng xut khu cn ph thuc vo nhiu yu t khc nh nng lc sn xut, kh nng cnh tranh... trn th trng quc t. Nhm Ti Chnh Quc T 8 Page 40

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Nh vy, c nhiu bin php ci thin cn cn thanh ton quc t, song vic la chn phng php no th phi xut pht t kt qu phn tch nhng nguyn nhn ch yu gy nn tnh trng thiu ht ca cn cn, phi xem xt tnh hnh c th, ton din ca quc gia cng nh tnh hnh quc t c lin quan la chn v s dng bin php thch hp v hu hiu. 2. Cc gii php ci thin cn cn thanh ton quc t ti Vit Nam ci thin cn cn vng lai, gia tng thng d cn cn vn v ti chnh, n nh cn cn thanh ton quc t, Chnh ph v cc B ngnh lin quan (NHNN, B Ti chnh, B KH&T) tip tc trin khai mt s gii php sau: - Tip tc tp trung h tr xut khu thng qua cc bin php nh: tip tc tng cng xc tin th trng, h tr v vn v cng ngh cho cc doanh nghip sn xut hng xut khu. ng thi, kim sot cht ch nhp khu, c bit i vi nhp khu hng tiu dng hn ch nhp siu trong nhng thng cui nm. - y mnh tin gii ngn cc d n ODA, c bit sm hon thnh cc th tc php l v rt vn cc khon vay theo chng trnh ca cc Chnh ph v t chc quc t. Chnh ph sm tp trung ngun ngoi thu ngoi t quc gia v h thng ngn hng, hn ch s dng d tr ngoi hi Nh nc cho cc mc ch can thip th trng ngoi t, tng cng mua ngoi t b sung cho qu d tr ngoi hi Nh nc; - Tin hnh qun l, gim st cht ch th trng chng khon, th trng bt ng sn v cc lung vn u t vo cc th trng ny, c bit l lung vn u t ca nc ngoi c bin php phng nga hnh thnh bong bng ti sn trn cc th trng ny; - y nhanh tin gii phng mt bng, gii ngn cc d n FDI, c bit l cc d n ln; tch cc t chc xc tin u t trong khun kh chng trnh xc tin u t quc gia c Th tng Chnh ph ph duyt. - Tch cc r sot, sa i cc quy nh hin hnh v theo di, thng k chnh xc, y cc lung vn vo, ra khi Vit Nam, m bo cc lung vn ny c thng k ph hp vi phng php lun quc t v thng k cn cn thanh ton v thc tin ca Vit Nam.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 41

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

KT LUN C th ni vic nghin cu cn cn thanh ton quc t c ngha ht sc quan trng i vi mi hc vin, n gip chng ta c ci nhn tng qut v thc trng cn cn xut nhp khu, cn cn vn. ca nc nh v t c th a ra cc gii php khc phc tnh trng ny trong tng lai. Thng qua tm hiu v cn cn thanh ton quc t chng ta cng c th nhn thy c nhng th mnh ca mt quc gia cng nh cc nhc im chng ta c th khc phc n.

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 42

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Ti liu tham kho

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 43

Cn cn thanh ton quc t Vit Nam trong giai on 2006 - 2011

Mc Lc
LI M U......................................................................................................................1 A. TNG QUAN V CN CN THANH TAN QUC T................................................2 1. Khi nim ...................................................................................................................2 5. Kt cu v cc cn cn b phn ca cn cn thanh ton quc t...........................4 5.1. Kt cu ca cn cn thanh ton..........................................................................4 5.2. Cc b phn ca cn cn thanh ton................................................................4 5.3. Thng d v thm ht cn cn thanh ton quc t.............................................7 IV. Nguyn nhn dn n s thm ht CCTTQT ca Vit Nam..................................36 1. Thm ht thng mi cao trong thi gian di......................................................36 2. u t tng cao.....................................................................................................37 V. GII PHP ...............................................................................................................39 1. Kinh nghim ci thin cn cn thanh ton quc t trn th gii..........................39 2. Cc gii php ci thin cn cn thanh ton quc t ti Vit Nam...........................41 Ti liu tham kho............................................................................................................43 Mc Lc............................................................................................................................44

Nhm Ti Chnh Quc T 8

Page 44