Vng vn ha Nam B

Khi qut: Nam B l vng t nm cui cng ca t nc v pha Nam v l mt trong ba vng chnh ca lnh th Vit Nam. So vi cc vng vn ha khc, vn ha Nam B c nhng sc thi rt ring nhng vn thng nht trong vn ha Vit Nam.

I.c im mi trng t nhin v x hi

1.V tr, a hnh - Lnh th bao gm: + ng Nam B: ng Nai, Bnh Dng, Bnh Phc,Ty Ninh, B Ra-Vng Tu + Ty Nam B: Long An, Tin Giang, Bn Tre, Vnh Long, Tr Vinh, ng Thp,Cn Th, Sc Trng, An Giang, Kin Giang, Bc Liu v C Mau + thnh ph H Ch Minh - a hnh: ch yu l t bazan v t ph sa c. y l mt vung ng bng sng nc rt c trng,va phi nhiu cao nht trong tt ca cac ng bng nc ta, knh rch chng cht. - H thng sng chnh: thuc phn h lu ca sng ng Nai v sng Cu Long y l vng t ca sng gip bin nn c nhng c im vn ha ring. 2. Kh hu -Nm trong vng c trng ca kh hu nhit i gi ma v cn xch o. -Khc vi Bc B c 4 ma xun, h, thu, ng, Nam B ch c 2 ma r rt: ma ma v ma kh Ma v sn xut khc vi vng ng bng Bc B 3. Tin trnh lch s Nu Bc B v Trung B l nhng vng lch s pht trin lin tc th Nam B trong s pht trin li tri qua s t gy. -Trc y Nam B l lnh th ca nc Ph Nam v Chn Lp -Cui th k VI, nn vn ha c Eo bin mt, Nam B ri vo tnh trng hoang vu him tr. -Th k XVII n nm 1862: qu trnh khai kh Nam B - 1862- 1945: Nam B l vng thuc a ca thc dn Php - 1945-1975: Nam B bc vo cuc chin chng ngoi xm, ht Php ri li M

- Sau 1975: t nc thng nht, Nam B tr thnh ni i trc v sau. Nam B l mt vng t mi trong lnh th Vit Nam 4. Dn c - C dn bn a: tc ngi M, Xting, Chro, Mnng. - Cc tc ngi khai ph:Chm, Khme, Vit l nhng lu dn khai ph t mi. H xa vng t ci ngun c v khng gian ln thi gian. - Cc tc ngi sng vi nhau mt cch ha hp, thn i, khng chin tranh gia cc sc tc trong lch s. - Tc ngi ch th c vai tr quyt nh s pht trin ca vng t l ngi Vit. * Ngun gc ca ngi Vit Nam B Nhng lp c dn t min Bc, min Trung vn c nhng ngun gc x hi khc nhau: - Cc t nhn, ti b nh nc phong kin a vo khai hoang - Nhng ngi giang h, dn ngho i bit x tha phng - Nhng quan li, binh lnh c a vo y khai ph vng t mi D c ngun gc t u, hnh trang h em theo khng ch c vt dng, t liu m cn l vn vn ha n trong tim thc.Vn vn ha ny ca vng chu th Bc B, c lm giu Khu nm dng dc khc rut min Trung, v c em vo chu th sng Cu Long.

5.Lng Nam B
Lng Nam B c rt nhiu im khc bit so vi lng Bc B Lng Bc B Hnh thnh t lu i Gc gc l cng x nng thn Dn c trong lng phn ln c quan h h hng, lin quan cht ch bit lp vi rng tre bao quanh, t cung t cp Lng Nam B Tui i ngn, chng 400 nm L cc lng khai ph Dn c t nhiu ngun, nhiu phng tri t hp nn khng c cht kt dnh cht ch Lng m, khng c ly tre phn cch gia cc lng, giao thng bun bn pht trin

Vi tt c nhng c im c tnh cht tiu biu v t nhin, lch s, x hi nh vy, vn ha Nam B tt s c nhng c im ring.

II.c im ca vng vn ha Nam B

1.Vn ha ca Nam B l vn ha ca vng t mi, l s kt hp gia truyn thng vn ha c kt qua hng ngn nm ca dn tc Vit vi iu kin t nhin, lch s ca vng t ny. nn vn ha Nam B va c nt ging, va c nt khc vi nn vn ha vng t ci ngun, ca cng mt tc ngi. 2.Qu trnh giao lu vn ha din ra rt mau l. Vn ho Nam B l kt tinh thnh qu sng to khng mt mi, khng tic mu xng ca bao th h lu dn khn hoang k t khi t chn m ci trn mnh t ny t hn 300 nm qua, bin thnh vng t hoang ngy no thnh giu c, tr ph. Mnh t lnh ny l ni c s gp g trn vn v din ra s giao thoa vn ho ca cc cng ng dn tc Vit, Hoa, Chm, Kh-me trong ngi Vit l ch th chnh. V d :

Chic bp ca ran dung cho vic nu n trn t m (tip thu cua ngi Khme) R nht ca qu trnh tip bin l hin tng s dng song ng, a ng trong vng. V d:

Cu ht tri ma dt am hoang ta, a h ph mui, xut ga thm em( tri ma tri ti gi to, anh cho ghe n ng m thm em) l s pha trn gia ting Vit v ting Hoa Triu Chu -giao lu vn ha Vit- Php tuy l cng bc nhng vn gip cho ch Quc ng m mm v pht trin. + Bo ch ch Quc ng u tin xut hin Si Gn: Gia nh bo

Ch Quc ng trong th ca ng Kinh Nghia Thuc

Nh th c B Si Gn- 1 kin trc tiu biu thi Php thuc

3.Nam B l nn vn hoa co nhiu tn giao, tin ngng cung tn tai

- Cc tn gio du nhp t nc ngoi: Pht gio, Cng gio, Tin lnh, Hi gio

Pht gio

Cng gio

Tin lnh

Hi gio

- Cc tn gio, tn ngng a phng: Cao i, Ha ho, cc ng o, cc tn ngng dn gian nh th t tin, th thn, th thnh hong, th mu. - Bn thn mi loi tn gio cng rt a dng. V d: + Pht gio : tiu tha v i tha - Kha cnh ng ni ca tn gio tn ngng ca Nam B l s pht trin ca cc phong tro tn gio cu th nh Bu Sn K Hng, T n Hiu

Ngha, Thin a hi gn lin vi phong tro ni dy ca ngi dn trong vng chng phong kin v quc.

Cha Thi Sn (Tnh Bin) c coi nh l T nh ca gio phi Bu Sn K Hng Tn gio tn ngng Nam B c s phc tp hn so vi cc vng vn ha khc 4. ng x vi thin nhin a.C cu ba n: -+Ngi dn Nam B s dung am thuy san trong ba n la chu yu +Nghing v chon cac mon n co tac dung giai nhit nh da, tra, hoa qua

Hoa qu a dng

Tra co tac dung giai khat ch khng thng thc nh min Bc

Da v cc mn n t da chim v tr quan trng trong cc mn n b.Trang phc: - Do sng trong mi trng sng nc, chic o b ba v chic khn rn gn nh, tin dng ph hp cho c nam v n

- Trang phc Khme

c. Nh C 3 loi nh chnh: nh t ct dc theo ven l, nh sn ct dc theo knh rch v nh ni trn sng nc. - Nh ni trn sng nc l ni c tr ng thi cng l phng tin mu sinh ca c dn vng sng nc ny

d. i li , vn chuyn Do a hnh c trng ca vng Nam b nn cc tc ngi c ch ni y phi la chn phng tin ph hp: t lin,vng sng nc.

- Sung ghe c vai tr c bit quan trng, phng tin vn chuyn, phng tin mu sinh v l phng tin c tr

- Giao thng ng thu vn rt thng dng v thun li mc d giao thng ng b c ci thin nhiu.

5.S pht trin ca nn vn ha bc hc

- t gia th k XVIII, Gia nh c nhng trng hc ni ting: trng Ha Hng - nm 1983, khoa thi hng u tin c t chc Gia nh - trong 49 nm t chc 22 khoa thi, tuyn chn c 296 c nhn i ng tr thc Nho hc xut hin Nam B - cc vn n, thi x xut hin: Tao n Chiu Anh Cc, Bnh Dng thi x, Bch Mai thi x - Cc tc gi Nam B ng gp 1 phn quan trng vo cuc khng chin chng Php - Sau khi chim ng Nam K, ngi Php m c trng hc Php Vit Si Gn v cc tnh khc Ch quc ng dn thay th ch Nm, ch Hn

+dng ch quc ng lm bo +dng ch quc ng su tm, nghin cu - Cui th k XX, cc trng trung cp k thut, trng dy ngh c m - Thnh lp cc c s nghin cu khoa hc v vn ha Dng vn ha bc hc Nam B l nhn t quan trng trong tin trnh vn ha ca vng v gp phn ng k vo vn ha Vit Nam. *Tm li,Nam B c nhiu nt ring so vi cc vng khc.Vng t va c b dy trong din trnh lch s ca vn ha Vit Nam li l vng t giu sc tr ca c cc tc ngi y.V th a chnh tr,a vn ha ca Nam B,khin n tr thnh trung tm m qu trnh tip bin vn ha din ra nhanh chng c v b mt ln b su,c v lng v cht,to cho vng vn ha Nam B c nhng c th ring v tr thnh mt gng mt ring kh ln trong din mo ca cc vng vn ha nc ta.