H thng CHUN MC K TON VIT NAM

Chun mc s 18

Cc khon d phng, ti sn v n tim tng

(Ban hnh v cng b theo Quyt nh s 100/Q-BTC ngy 28/12/2005 ca B trng B Ti chnh)

QUY NH CHUNG

01. Mc ch ca chun mc ny l quy nh v hng dn cc nguyn tc, phng php k ton cc khon d phng, ti sn v n tim tng, gm: Nguyn tc ghi nhn; xc nh gi tr; cc khon bi hon; thay i cc khon d phng; s dng cc khon d phng; p dng nguyn tc ghi nhn v xc nh gi tr cc khon d phng lm c s lp v trnh by bo co ti chnh. 02. Chun mc ny p dng cho tt c cc doanh nghip k ton cc khon d phng, ti sn v n tim tng, ngoi tr: a) Cc khon mc pht sinh t cc hp ng thng thng, khng k cc hp ng c ri ro ln; a) Nhng khon mc quy nh trong cc chun mc k ton khc. 03. Chun mc ny khng p dng cho cc cng c ti chnh (bao gm c iu khon bo lnh). Cc cng c ti chnh p dng theo quy nh ca chun mc k ton v cng c ti chnh. 04. Khi c mt chun mc k ton khc cp n mt loi d phng, ti sn v n tim tng c th th doanh nghip phi p dng chun mc . V d Chun mc k ton s 11 Hp nht kinh doanh cp n phng php ghi nhn ca ngi mua i vi cc khon n tim tng pht sinh khi hp nht. Tng t, cng c cc loi d phng c cp trong cc chun mc khc, nh: - Chun mc k ton s 15 Hp ng xy dng; - Chun mc k ton s 17 Thu thu nhp doanh nghip; - Chun mc k ton s 06 Thu ti sn. Tr trng hp ti sn thu hot ng c ri ro ln th p dng chun mc ny. 05. Mt s khon c coi l khon d phng lin quan n nguyn tc ghi nhn doanh thu (V d: Khon ph bo hnh) th p dng nguyn tc ghi nhn doanh thu quy nh ti Chun mc k ton s 14 Doanh thu v thu nhp khc. 06. Chun mc ny p dng cho cc khon d phng i vi hot ng ti c cu doanh nghip (k c trng hp ngng hot ng). Nu vic ti c cu ph hp cc nh ngha v ngng hot ng th phi trnh by b sung theo quy nh ca cc chun mc k ton hin hnh. 07. Cc thut ng trong chun mc ny c hiu nh sau:

Mt khon d phng: L khon n phi tr khng chc chn v gi tr hoc thi gian. Mt khon n phi tr: L ngha v n hin ti ca doanh nghip pht sinh t cc s kin qua v vic thanh ton khon phi tr ny dn n s gim st v li ch kinh t ca doanh nghip. S kin c tnh cht bt buc: L s kin lm ny sinh mt ngha v php l hoc ngha v lin i khin cho doanh nghip khng c s la chn no khc ngoi vic thc hin ngha v . Ngha v php l: L ngha v pht sinh t: a) Mt hp ng; b) Mt vn bn php lut hin hnh. Ngha v lin i: L ngha v pht sinh t cc hot ng ca mt doanh nghip khi thng qua cc chnh sch ban hnh hoc h s, ti liu hin ti c lin quan chng minh cho cc i tc khc bit rng doanh nghip s chp nhn v thc hin nhng ngha v c th. N tim tng: L: a) Ngha v n c kh nng pht sinh t cc s kin xy ra v s tn ti ca ngha v n ny s ch c xc nhn bi kh nng hay xy ra hoc khng hay xy ra ca mt hoc nhiu s kin khng chc chn trong tng lai m doanh nghip khng kim sot c; hoc b) Ngha v n hin ti pht sinh t cc s kin xy ra nhng cha c ghi nhn v: (i) Khng chc chn c s gim st v li ch kinh t do vic phi thanh ton ngha v n; hoc (ii) Gi tr ca ngha v n khng c xc nh mt cch ng tin cy. Ti sn tim tng: L ti sn c kh nng pht sinh t cc s kin xy ra v s tn ti ca ti sn ny ch c xc nhn bi kh nng hay xy ra hoc khng hay xy ra ca mt hoc nhiu s kin khng chc chn trong tng lai m doanh nghip khng kim sot c. Hp ng c ri ro ln: L hp ng trong c nhng chi ph khng th trnh c buc phi tr cho cc ngha v lin quan n hp ng vt qu li ch kinh t d tnh thu c t hp ng . Ti c cu doanh nghip: L mt chng trnh do Ban Gim c lp k hoch, kim sot v c nhng thay i quan trng v: a) Phm vi hot ng kinh doanh ca doanh nghip; hoc b) Phng thc hot ng kinh doanh ca doanh nghip. NI DUNG CHUN MC

Cc khon d phng v cc khon n phi tr

08. Cc khon d phng c th phn bit c vi cc khon n phi tr nh: Cc khon n phi tr ngi bn, phi tr tin vay,... l cc khon n phi tr c xc nh gn nh chc chn v gi tr v thi gian, cn cc khon d phng l cc khon n phi tr cha chc chn v gi tr hoc thi gian.

Mi quan h gia cc khon d phng v n tim tng

09. Tt c cc khon d phng u l n tim tng v chng khng c xc nh mt cch chc chn v gi tr hoc thi gian. Tuy nhin, trong phm vi chun mc ny thut ng tim tng c p dng cho cc khon n v nhng ti sn khng c ghi nhn v chng ch c xc nh c th khi kh nng xy ra hoc khng xy ra ca mt hoc nhiu s kin khng chc chn trong tng lai m doanh nghip khng kim sot c. Hn na, thut ng n tim tng c p dng cho cc khon n khng tho mn iu kin ghi nhn l mt khon n phi tr thng thng. 10. Chun mc ny phn bit r cc khon d phng vi cc khon n tim tng, nh sau: a) Cc khon d phng l cc khon c ghi nhn l cc khon n phi tr (gi nh a ra mt c tnh ng tin cy) v n l cc ngha v v n phi tr hin ti v chc chn s lm gim st cc li ch kinh t thanh ton cc ngha v v khon n phi tr ; v b) Cc khon n tim tng l cc khon khng c ghi nhn l cc khon n phi tr thng thng, v: Cc khon n phi tr thng xy ra, cn khon n tim tng th cha chc chn xy ra.

Nguyn tc ghi nhn

Cc khon d phng
11. Mt khon d phng ch c ghi nhn khi tho mn cc iu kin sau: a) Doanh nghip c ngha v n hin ti (ngha v php l hoc ngha v lin i) do kt qu t mt s kin xy ra; b) S gim st v nhng li ch kinh t c th xy ra dn n vic yu cu phi thanh ton ngha v n; v c) a ra c mt c tnh ng tin cy v gi tr ca ngha v n .

Ngha v n
12. Rt t trng hp khng th chc chn c rng liu doanh nghip c ngha v n hay khng. Trong trng hp ny mt s kin xy ra c xem l pht sinh ra ngha v n khi xem xt tt c cc chng c c chc chn xc nh c ngha v n ti ngy kt thc k k ton nm. 13. Trong hu ht cc trng hp u c th xc nh r c rng mt s kin xy ra c pht sinh mt ngha v n hay khng. Mt s t trng hp khng chc chn

c rng mt s s kin xy ra c dn n mt ngha v n hay khng. V d: Trong mt v xt x, c th gy ra tranh lun xc nh rng nhng s kin c th xy ra hay cha v c dn n mt ngha v n hay khng. Trng hp nh th, doanh nghip phi xc nh xem liu c tn ti ngha v n ti ngy kt thc k k ton nm hay khng thng qua vic xem xt tt c cc chng c c, bao gm c kin ca cc chuyn gia. Chng c a ra xem xt phi tnh n bt c mt du hiu b sung no ca cc s kin xy ra sau ngy kt thc k k ton nm. Da trn c s ca cc du hiu : a) Khi chc chn xc nh c ngha v n ti ngy kt thc k k ton nm, th doanh nghip phi ghi nhn mt khon d phng (nu tho mn cc iu kin ghi nhn); v b) Khi chc chn khng c mt ngha v n no ti ngy kt thc k k ton nm, th doanh nghip phi trnh by trong Bn thuyt minh bo co ti chnh mt khon n tim tng, tr khi kh nng gim st cc li ch kinh t rt kh c th xy ra (nh quy nh ti on 81).

S kin xy ra
14. Mt s kin xy ra lm pht sinh ngha v n hin ti c gi l mt s kin rng buc. Mt s kin tr thnh s kin rng buc, nu doanh nghip khng c s la chn no khc ngoi vic thanh ton ngha v n gy ra bi s kin . iu ny ch xy ra: a) Khi vic thanh ton ngha v n ny do php lut bt buc; hoc b) Khi c ngha v n lin i, khi s kin ny (c th l mt hot ng ca doanh nghip) dn n c c tnh ng tin cy bn th ba chc chn l doanh nghip s thanh ton khon n phi tr . 15. Bo co ti chnh ch lin quan n tnh trng ti chnh ca doanh nghip ti thi im kt thc k bo co v khng lin quan n vn ti chnh c th xy ra trong tng lai. V vy, khng cn phi ghi nhn bt k mt khon d phng no cho cc khon chi ph cn thit cho hot ng trong tng lai. Cc khon n phi tr c ghi nhn trong Bng cn i k ton ca doanh nghip l nhng khon n phi tr xc nh ti ngy kt thc k k ton nm. 16. Ch c nhng ngha v n pht sinh t cc s kin xy ra c lp vi cc hot ng trong tng lai ca doanh nghip mi c ghi nhn l cc khon d phng, v d chi ph pht hoc chi ph x l thit hi do vi phm php lut v mi trng, u lm gim st cc li ch kinh t v tt yu s nh hng n cc hot ng trong tng lai ca doanh nghip. Tng t, doanh nghip phi ghi nhn mt khon d phng cho nhng chi ph, nh chi ph tho d trang thit b khi di chuyn hoc ti c cu doanh nghip. Cc chi ph pht sinh do p lc v thng mi hoc qui nh ca php lut m doanh nghip d nh phi chi tiu nh trng hp c bit trong tng lai th khng c lp d phng (V d: Lp thm cc thit b lc khi cho mt nh my). Cc bin php d nh thc hin trong tng lai ca doanh nghip c th trnh c chi ph (V d: Doanh nghip d nh thay i phng thc hot ng), doanh nghip s khng phi chu ngha v hin ti cho cc khon chi ph trong tng lai v cng khng phi ghi nhn bt k mt khon d phng no.

17. Mt khon n phi tr thng lin quan n mt bn i tc c quyn li i vi khon n . Tuy nhin, cng khng cn thit phi xc nh r bn c quyn li i vi khon n , v d khon n i vi cng ng. Mt khon n lun gn vi cc cam kt vi bn i tc khc. Mt quyt nh ca Ban Gim c khng nht thit pht sinh ngha v n lin i ti ngy kt thc k k ton nm, tr khi quyt nh ny c thng bo c th v y trc ngy kt thc k k ton nm cho nhng i tng s c hng quyn li. 18. Mt s kin khng nht thit pht sinh ngha v n ngay lp tc m c th s pht sinh sau ny do nhng thay i v php lut hoc do hot ng ca doanh nghip dn n ngha v n lin i. V d: Khi xy ra thit hi v mi trng c th s khng pht sinh ra ngha v n gii quyt cc hu qu gy ra. Tuy nhin, nguyn nhn gy ra thit hi s tr thnh mt s kin hin ti khi c mt qui nh mi yu cu cc thit hi hin ti phi c iu chnh hoc khi doanh nghip cng khai tha nhn ngha v ca mnh trong vic x l cc thit hi nh l ngha v n lin i.

S gim st li ch kinh t c th xy ra
19. iu kin ghi nhn mt khon n l khon n phi l khon n hin ti v c kh nng lm gim st li ch kinh t do vic thanh ton khon n . Theo quy nh ca chun mc ny, mt khon n phi km theo s gim st li ch kinh t c kh nng xy ra hn l khng xy ra. Khi khng th xc nh c mt ngha v n hin ti, th doanh nghip phi thuyt minh mt khon n tim tng, tr khi kh nng gim st v li ch kinh t l kh c th xy ra theo quy nh ti on 81. 20. Khi c nhiu ngha v n tng t nhau (V d cc giy bo hnh sn phm hoc cc hp ng ging nhau) th kh nng gim st li ch kinh t do vic thanh ton ngha v n c xc nh thng qua vic xem xt ton b nhm ngha v ni chung. Mc d vic gim st li kinh t do vic thanh ton tng ngha v n l rt nh, nhng hon ton c th lm gim st li ch kinh t do vic thanh ton ton b nhm ngha v . Trng hp ny, cn ghi nhn mt khon d phng nu tho mn cc iu kin ghi nhn khc.

c tnh ng tin cy v ngha v n phi tr

21. Vic s dng cc c tnh l mt phn quan trng ca vic lp bo co ti chnh v khng lm mt i tin cy ca bo co ti chnh. iu ny c bit ng vi cc khon mc d phng mc d xt v tnh cht cc khon mc d phng khng chc chn bng cc khon mc khc trong Bng cn i k ton. Ngoi tr trng hp c bit, doanh nghip phi xc nh y cc iu kin c th c tnh ngha v n ghi nhn mt khon d phng. 22. Trong cc trng hp khng th c tnh ngha v n mt cch ng tin cy, th khon n hin ti khng c ghi nhn, m phi c trnh by nh mt khon n tim tng theo quy nh ti on 81.

N tim tng
23. Doanh nghip khng c ghi nhn mt khon n tim tng. 24. Khon n tim tng phi c trnh by theo quy nh ti on 81, tr khi xy ra gim st li ch kinh t ca doanh nghip. 25. Khi doanh nghip chu ngha v php l chung hoc ring r i vi mt khon n, th phn ngha v d tnh thuc v cc ch th khc c xem nh mt khon n tim tng. Doanh nghip phi ghi nhn khon d phng cho phn ngha v c th xy ra lm gim st li ch kinh t, tr khi khng a ra c cch c tnh ng tin cy. 26. Cc khon n tim tng thng xy ra khng theo d tnh ban u. Do chng phi c c tnh thng xuyn xc nh xem liu s gim st li ch kinh t c xy ra hay khng. Nu s gim st li ch kinh t trong tng lai c th xy ra c lin quan n mt khon mc trc y l mt khon n tim tng, th phi ghi nhn khon d phng vo bo co ti chnh ca k k ton c kh nng thay i ngoi tr trng hp khng a ra c cch c tnh ng tin cy.

Ti sn tim tng
27. Doanh nghip khng c ghi nhn mt ti sn tim tng. 28. Ti sn tim tng pht sinh t cc s kin khng c trong k hoch hoc cha c d tnh, dn n kh nng c th thu c li ch kinh t cho doanh nghip. V d: mt khon c bi thng ang tin hnh cc th tc php l khi kt qu cha chc chn. 29. Doanh nghip khng c ghi nhn ti sn tim tng trn bo co ti chnh v iu ny c th dn n vic ghi nhn khon thu nhp c th khng bao gi thu c. Tuy nhin, khi c khon thu nhp gn nh chc chn th ti sn lin quan n n khng cn l ti sn tim tng v c ghi nhn vo bo co ti chnh l hp l. 30. Khi c th thu c li ch kinh t trong tng lai th doanh nghip phi trnh by trong bo co ti chnh mt ti sn tim tng nh quy nh trong on 84. 31. Ti sn tim tng phi c nh gi thng xuyn m bo l c phn nh mt cch hp l trong Bn thuyt minh bo co ti chnh. Nu doanh nghip gn nh chc chn thu c li ch kinh t, th ti sn v khon thu nhp lin quan phi c ghi nhn trn bo co ti chnh ca k k ton c kh nng th xy ra khon thu nhp theo quy nh ti on 84.

Xc nh gi tr
Gi tr c tnh hp l

32. Gi tr ghi nhn mt khon d phng phi l gi tr c c tnh hp l nht v khon tin s phi chi thanh ton ngha v n hin ti ti ngy kt thc k k ton nm. 33. Gi tr c tnh hp l nht v khon chi ph thanh ton ngha v n hin ti l gi tr m doanh nghip s phi thanh ton ngha v n hoc chuyn nhng cho bn th ba ti ngy kt thc k k ton nm. Thng l khng th b ra chi ph rt cao thanh ton hoc chuyn nhng ngha v n ti ngy kt thc k k ton nm. Tuy nhin, cch c tnh v gi tr m doanh nghip phi suy tnh thanh ton hoc chuyn nhng ngha v n s a ra c gi tr c tnh ng tin cy nht v chi ph s phi dng thanh ton ngha v hin ti ti ngy kt thc k k ton nm. 34. Cch c tnh v kt qu v nh hng ti chnh u c xc nh thng qua nh gi ca Ban gim c doanh nghip, c b sung thng qua kinh nghim t cc hot ng tng t v cc bn bo co ca cc chuyn gia c lp. Cc cn c c th da trn bao gm c cc s kin xy ra sau ngy kt thc k k ton nm. 35. C nhiu phng php nh gi ghi nhn gi tr cc khon mc khng chc chn l mt khon d phng. Khi cc khon d phng c nh gi l c lin quan n nhiu khon mc, th ngha v n s c tnh theo tt c cc kt qu c th thu c vi cc xc sut c th xy ra (phng php gi tr c tnh). Do , khon d phng s ph thuc vo xc sut pht sinh khon l c tnh l bao nhiu, v d: 60% hay 90%. Nu cc kt qu c tnh u tng ng nhau v lin tc trong mt gii hn nht nh v mi im trong gii hn u c kh nng xy ra nh nhau th s chn im gia trong gii hn . V d Mt doanh nghip bn hng cho khch hng c km giy bo hnh sa cha cc hng hc do li sn xut c pht hin trong vng su thng sau khi mua. Nu tt c cc sn phm bn ra u c li hng hc nh, th tng chi ph sa cha l 1 triu ng. Nu tt c cc sn phm bn ra u c li hng hc ln, th tng chi ph sa cha l 4 triu ng. Kinh nghim cho thy trong nm ti, 75% hng ha bn ra khng b hng hc, 20% hng ha bn ra s hng hc nh v 5% hng ha bn ra s c hng hc ln. Theo quy nh ti on 20, doanh nghip phi nh gi xc sut xy ra cho tng mc chi ph sa cha cho ton b cc ngha v bo hnh. Gi tr c tnh chi ph sa cha trong trng hp trn s l: (75% x 0) + (20% x 1 triu) + (5% x 4 triu) = 0,4 triu ng. 36. Khi nh gi tng ngha v mt cch ring r, mi kt qu c nhiu kh nng xy ra nht s l gi tr n phi tr c tnh hp l nht. Tuy nhin, thm ch trong trng hp nh th, doanh nghip cng cn phi xt n cc kt qu khc na. Khi cc kt qu khc hoc l hu ht ln hn hoc l hu ht nh hn kt qu c nhiu kh nng xy ra nht, th gi tr c tnh ng tin cy nht s l gi tr cao hn hoc thp hn . V d, doanh nghip buc phi sa cha mt hng hc nghim trng trong mt thit b ln bn cho khch hng, v kt qu c kh nng xy ra nht l s tn 1 triu ng sa cha thnh cng ln u, nhng nu c kh nng

phi sa cha cc ln tip theo th phi a ra mt khon d phng c gi tr ln hn. 37. Khon d phng phi c ghi nhn trc thu, v cc nh hng v thu ca khon d phng v nhng thay i trong cc kt qu c quy nh trong Chun mc k ton s 17 Thu thu nhp doanh nghip. Ri ro v cc yu t khng chc chn 38. Ri ro v cc yu t khng chc chn tn ti xung quanh cc s kin v cc trng hp phi c xem xt khi xc nh gi tr c tnh hp l nht cho mt khon d phng. 39. Ri ro th hin s gim st kt qu. Vic iu chnh ri ro c th lm tng gi tr cc khon n c ghi nhn. Doanh nghip cn phi thn trng khi a ra nhng nh gi trong cc iu kin khng chc chn khng lm sai lch tng thu nhp hay ti sn v cng khng lm sai lch gim chi ph v cc khon n. Tuy nhin, tnh trng khng chc chn khng c ngha l to ra cc khon d phng qu mc hoc khai khng cc khon n mt cch c . V d: Nu cc khon chi ph d tnh cho mt ri ro no c c tnh trn c s thn trng, th khng nn ch quan xem kt qu l c kh nng xy ra hn cc trng hp thc t khc. Doanh nghip cn phi ch trnh cc bc nh gi trng lp i vi ri ro v s khng chc chn dn n lm tng cc khon d phng. 40. Vic thuyt minh yu t khng chc chn i vi gi tr ca cc khon chi tr c quy nh ti on 80 (b). Gi tr hin ti 41. Nu nh hng v gi tr thi gian ca tin l trng yu, th gi tr ca mt khon d phng cn c xc nh l gi tr hin ti ca khon chi ph d tnh thanh ton ngha v n. 42. Ph thuc vo gi tr thi gian ca tin, cc khon d phng lin quan n cc lung tin ra pht sinh ngay sau ngy kt thc k k ton nm c gi tr thc cao hn cc khon d phng c cng gi tr lin quan n cc lung tin ra pht sinh mun hn. Do cc khon d phng u phi c chit khu khi gi tr thi gian ca tin c nh hng trng yu. 43. T l chit khu phi l t l trc thu v phn nh r nhng c tnh trn th trng hin ti v gi tr thi gian ca tin v ri ro c th ca khon n . T l chit khu khng c phn nh ri ro tnh n ca gi tr c tnh lung tin trong tng lai . Cc s kin xy ra trong tng lai

44. Nhng s kin xy ra trong tng lai c th nh hng n gi tr c tnh thanh ton ngha v n th phi c phn nh vo gi tr ca khon d phng khi c du hiucho thy cc s kin s xy ra. 45. Nhng s kin d tnh s xy ra trong tng lai c th rt quan trng khi nh gi cc khon d phng. V d, doanh nghip c th cho rng chi ph thanh l ti sn vo cui thi gian s dng ca ti sn s gim do nhng thay i v cng ngh trong tng lai. Gi tr c ghi nhn phn nh cch c tnh hp l ca cc nh nghin cu c trnh k thut v khch quan c tnh n cc bng chng v cng ngh ti thi im thanh l. Do vy, vic gim gi tr d phng bng mt khon tng ng vi chi ph tit kim c l hp l khi cc khon chi ph ny c ct gim do kinh nghim thu c khi p dng cng ngh hin c ca hot ng thanh l c nhiu phc tp hoc c qui m ln hn so vi hot ng tin hnh trc y. Tuy nhin, doanh nghip kh c th on trc c s pht trin ca k thut cng ngh mi p dng cho vic thanh l ti sn, tr khi c y bng chng khch quan. 46. Khi nh gi ngha v n phi xt n nh hng c th xy ra ca cc quy nh mi nu c bng chng khch quan cho thy qui nh ny chc chn c thng qua. Do c nhiu trng hp pht sinh nn khng th xc nh c tng s kin ring bit a ra y bng chng khch quan cho mi trng hp. Bng chng c yu cu gm c qui nh cn phi p dng v xem xt qui nh ny c thng qua chc chn v c em ra p dng vo thi im thch hp hay khng. Trong mt s trng hp s khng a ra c bng chng khch quan, y cho n khi qui nh mi c thng qua. Thanh l ti sn d tnh 47. Li t hot ng thanh l ti sn d tnh khng c xt n khi xc nh gi tr ca khon d phng. 48. Khng c tnh cc khon li t hot ng thanh l ti sn khi xc nh gi tr khon d phng, ngay c khi hot ng thanh l d tnh gn lin vi s kin lm pht sinh khon d phng . Thay vo , doanh nghip phi ghi nhn cc khon li t hot ng thanh l ti sn d tnh ti thi im quy nh trong cc Chun mc k ton lin quan. Cc khon bi hon 49. Khi mt phn hay ton b chi ph thanh ton mt khon d phng d tnh c bn khc bi hon th khon bi hon ny ch c ghi nhn khi doanh nghip chc chn s nhn c khon bi hon . Khon bi hon ny phi c ghi nhn nh mt ti sn ring bit. Gi tr ghi nhn ca khon bi hon khng c vt qu gi tr khon d phng. 50. Trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh, chi ph lin quan n khon d phng c th c trnh by theo gi tr sau khi tr gi tr khon bi hon c ghi nhn.

51. Trong mt s trng hp, doanh nghip c th tm kim mt bn th ba thanh ton mt phn hay ton b chi ph cho khon d phng (v d, thng qua cc hp ng bo him, cc iu khon bi thng hoc cc giy bo hnh ca nh cung cp). Bn th ba c th thanh ton trc tip hoc hon tr li cc khon doanh nghip thanh ton. 52. Hu ht cc trng hp, doanh nghip u phi chu v phi thanh ton ton b cc ngha v n nu bn th ba khng c kh nng bi hon do bt k nguyn nhn no. Trng hp ny, phi ghi nhn khon d phng cho ton b gi tr ca khon n, v phi ghi nhn khon bi hon d tnh l ti sn khi chc chn s nhn c khon bi hon nu doanh nghip thanh ton khon n. 53. C trng hp, doanh nghip khng phi chu cc khon chi ph cha r rng nu bn th ba khng thc hin thanh ton. Trng hp doanh nghip khng phi chu cc khon chi ph th cc khon chi ph ny khng c a vo khon d phng. 54. Theo quy nh trong on 25, mt khon n khi doanh nghip phi chu ngha v php l chung hoc ring s c ghi nhn l n tim tng trong phm vi d tnh ngha v s c bn th ba thanh ton. Thay i cc khon d phng 55. Cc khon d phng phi c xem xt li v iu chnh ti ngy kt thc k k ton nm phn nh c tnh hp l nht thi im hin ti. Nu doanh nghip chc chn khng phi chu s gim st v li ch kinh t do khng phi chi tr ngha v n th khon d phng phi c hon nhp. 56. Khi s dng phng php chit khu, gi tr ghi s ca mt khon d phng tng ln trong mi k k ton nm phn nh nh hng ca yu t thi gian. Phn gi tr tng ln ny phi c ghi nhn l chi ph i vay. S dng cc khon d phng 57. Ch nn s dng mt khon d phng cho nhng chi ph m khon d phng c lp t ban u. 58. Ch nhng khon chi ph lin quan n khon d phng c lp ban u mi c b p bng khon d phng . Vic s dng khon d phng cho cc chi ph khng lin quan n khon d phng hoc cho cc chi ph lin quan n khon d phng c lp cho mc ch khc c th khng th hin nh hng ca hai s kin khc nhau.

p dng nguyn tc ghi nhn v xc nh gi tr

Cc khon l hot ng trong tng lai 59. Doanh nghip khng c ghi nhn khon d phng cho cc khon l hot ng trong tng lai.

60. Khon l hot ng trong tng lai l khon khng tho mn nh ngha v mt khon n phi tr quy nh trong on 07 v iu kin ghi nhn cc khon d phng on 11. 61. Mi c tnh v khon l hot ng xy ra trong tng lai u l du hiu v s tn tht ca mt s ti sn dng trong kinh doanh. Doanh nghip phi tin hnh kim tra vic tn tht i vi nhng ti sn ny. Cc hp ng c ri ro ln 62. Nu doanh nghip c hp ng c ri ro ln, th ngha v n hin ti theo hp ng phi c ghi nhn v nh gi nh mt khon d phng. 63. Nhiu hp ng (V d: n mua hng thng xuyn) c th b hu b m khng phi thanh ton bi thng, tc l khng pht sinh ngha v n. Cc hp ng c qui nh r quyn v ngha v i vi tng bn tham gia k kt hp ng th khi pht sinh s kin ri ro, hp ng s thuc phm vi chi phi ca chun mc ny v khon n phi tr pht sinh c ghi nhn. Nhng hp ng thng thng m khng c ri ro ln th khng thuc phm vi p dng ca chun mc ny. 64. Chun mc ny qui nh hp ng c ri ro ln l hp ng m trong , chi ph bt buc phi tr cho cc ngha v lin quan n hp ng vt qu li ch kinh t d tnh thu c t hp ng . Cc chi ph bt buc phi tr theo iu khon ca hp ng phn nh chi ph thp nht nu t b hp ng. Mc chi ph s thp hn mc chi ph thc hin hp ng, k c cc khon bi thng hoc n b pht sinh do vic khng thc hin c hp ng. 65. Trc khi lp mt khon d phng ring bit cho mt hp ng c ri ro ln, doanh nghip phi ghi nhn bt k s gim st gi tr no ca ti sn c lin quan n hp ng . Ti c cu doanh nghip 66. V d v nhng s kin nm trong nh ngha v "ti c cu doanh nghip": a) Bn hoc chm dt mt dy chuyn sn xut sn phm; b) ng ca c s kinh doanh mt a phng, mt quc gia khc hoc chuyn i hot ng kinh doanh t a phng ny, quc gia ny sang mt a phng hoc mt quc gia khc; c) Thay i c cu b my qun l, v d loi b mt cp qun l; d) Hot ng ti c cu c bn s gy ra tc ng ln n bn cht v mc tiu hot ng kinh doanh ca doanh nghip. 67. Khon d phng cho chi ph ti c cu doanh nghip ch c ghi nhn khi cc iu kin chung i vi khon d phng nh quy nh trong on 11 c tho mn. Cc on 69 - 78 ch r lm th no p dng cc iu kin chung cho hot ng ti c cu doanh nghip.

68. Khi tin hnh ti c cu doanh nghip th ngha v lin i ch pht sinh khi: a) C k hoch chnh thc, c th xc nh r vic ti c cu doanh nghip, trong phi tho mn t nht 5 ni dung sau: (i) Thay i ton b hoc mt phn hot ng kinh doanh; (ii) Cc v tr quan trng b nh hng; (iii) V tr, nhim v v s lng nhn vin c tnh s c nhn bi thng khi h buc phi thi vic; (iv) Cc khon chi ph s phi chi tr; v (v) Khi k hoch c thc hin. b) a danh sch ch th chc chn b nh hng ; thc hin k hoch ti c cu hoc thng bo cc vn quan trng n nhng ch th b nh hng ca vic ti c cu. 69. Bng chng cho thy doanh nghip tin hnh k hoch ti c cu.V d: Tho d nh xng, bn ti sn hoc thng bo cng khai v nhng vn quan trng ca k hoch. Thng bo cng khai v mt k hoch ti c cu c th s dn n mt ngha v n php l khi k hoch c thc hin theo d tnh v y chi tit (tc l phi ch r nhng vn quan trng ca k hoch) t a ra d tnh chc chn v nhng ch th c lin quan nh khch hng, cc nh cung cp, cc nhn vin (hoc nhng ngi i din cho h) doanh nghip c th tin hnh ti c cu. 70. k hoch c chi tit lin quan n ngha v n khi thng bo n nhng i tng b nh hng, th phi lp v thc hin k hoch cng sm cng tt, phi hon tt k hoch trong khong thi gian d tnh. Nu doanh nghip d tnh vn cn mt khong thi gian di trc khi tin hnh ti c cu hoc qu trnh ti c cu phi mt mt thi gian di bt hp l, th khng th chc chn l k hoch s c thc hin ng thi gian cho php. 71. Nu quyt nh ti c cu ca Ban Gim c a ra trc ngy kt thc k k ton nm th khng dn n ngha v n lin i ti ngy , tr khi trc ngy kt thc k k ton nm doanh nghip : a) Bt u thc hin k hoch ti c cu; hoc b) Thng bo nhng vn quan trng ca k hoch ti c cu cho nhng i tng b nh hng theo mt cch c th, y h c c d tnh chc chn v vic doanh nghip s tin hnh ti c cu. Nu doanh nghip bt u thc hin k hoch ti c cu, hoc thng bo nhng vn quan trng ca k hoch ti nhng i tng b nh hng sau ngy kt thc k k ton nm th vic trnh by trong Bn thuyt minh bo co ti chnh c thc hin theo quy nh ti Chun mc k ton s 23 Cc s kin pht sinh sau ngy kt thc k k ton nm. Nu vic ti c cu l trng yu m khng c trnh by trong bo co ti chnh th c th nh hng n vic a ra quyt nh kinh t ca ngi s dng bo co ti chnh. 72. Ngha v n lin i khng ch c to ra t quyt nh ca Ban Gim c. Ngha v n lin i c th l kt qu ca cc s kin xy ra: V d, tho thun vi i din ca ngi lm cng v cc khon thanh ton khi h thi vic, hoc tho thun

vi ngi mua khi nhng bn mt b phn kinh doanh ca doanh nghip. Mt khi t c s chp thun c th c kt lun ch ch chp thun ca Hi ng qun tr v c thng bo n ch th i tc th lc doanh nghip c ngha v thc hin ti c cu nu tho mn cc iu kin quy nh ti on 68. 73. Khng c ngha v n pht sinh cho ti khi doanh nghip k cam kt nhng bn, tc l khi doanh nghip c hp ng nhng bn hin ti. 74. Khi doanh nghip quyt nh nhng bn mt b phn kinh doanh v thng bo cng khai quyt nh , th vn cha c coi l cam kt cho n khi xc nh c ngi mua v hp ng nhng bn c k kt. T khi quyt nh n khi k kt hp ng nhng bn rng buc, doanh nghip vn c th thc hin cc hot ng khc nu khng tm c ngi mua vi iu khon ph hp. Khi cng vic nhng bn mt b phn kinh doanh ch l mt phn ca vic ti c cu, th ti sn hot ng phi c xem xt li xem c tn tht khng v ngha v n lin i c th pht sinh t cc phn khc ca vic ti c cu trc khi mt hp ng hin ti c k kt. 75. Mt khon d phng cho vic ti c cu ch c d tnh cho nhng chi ph trc tip pht sinh t hot ng ti c cu, l nhng chi ph tho mn c hai iu kin: a) Cn phi c cho hot ng ti c cu; v b) Khng lin quan n hot ng thng xuyn ca doanh nghip. 76. Mt khon d phng cho vic ti c cu khng bao gm cc chi ph nh: a) o to li hoc thuyn chuyn nhn vin hin c; b) Tip th; hoc c) u t vo nhng h thng mi v cc mng li phn phi. Nhng chi ph ny lin quan n hot ng trong tng lai ca doanh nghip v khng phi l cc khon n phi tr cho vic ti c cu ti ngy kt thc k k ton nm. Cc chi ph ny phi c ghi nhn theo nguyn tc ghi nhn cc chi ph khng lin quan ti vic ti c cu. 77. Nhng khon l t hot ng kinh doanh trong tng lai c th xc nh c tnh n ngy ti c cu th khng c bao gm trong khon d phng, tr khi chng lin quan n mt hp ng c ri ro ln nh quy nh trong on 07. 78. Li d tnh thu c t hot ng thanh l ti sn, ngay c khi vic thanh l ti sn c xem nh mt phn ca hot ng ti c cu, khng c xt n khi xc nh mc d phng cho vic ti c cu, nh quy nh trong on 47.

Trnh by bo co ti chnh
79. Doanh nghip phi trnh by trong bo co ti chnh tng loi d phng theo cc khon mc: a) S d u k v cui k; b) S d phng tng do cc khon d phng trch lp b sung trong k, k c vic tng cc khon d phng hin c;

c) S d phng gim trong k do pht sinh cc khon chi ph lin quan n khon d phng c lp t ban u; d) S d phng khng s dng n c ghi gim (hon nhp) trong k; v e) S d phng tng trong k do gi tr hin ti ca khon d phng tng ln theo thi gian v do nh hng ca vic thay i t l chit khu dng tin. Doanh nghip khng phi trnh by thng tin so snh v cc khon d phng. 80. i vi mi loi d phng c gi tr trng yu, doanh nghip phi trnh by cc thng tin sau: a) Tm tt bn cht ca ngha v n v thi gian chi tr d tnh; b) Du hiu cho thy c s khng chc chn v gi tr hoc thi gian ca cc khon chi tr. Khi cn a ra thng tin y th doanh nghip phi trnh by nhng gi nh chnh lin quan n cc s kin xy ra trong tng lai, nh quy nh trong on 44; v c) Gi tr ca khon bi hon d tnh nhn c nu gi tr ca ti sn c ghi nhn lin quan n khon bi hon d tnh . 81. Tr khi kh xy ra kh nng phi chi tr, doanh nghip phi trnh by tm tt bn cht ca khon n tim tng ti ngy kt thc k k ton nm cng vi cc thng tin sau: a) c tnh v nh hng ti chnh ca khon n tim tng ny theo quy nh cc on 32 - 48; b) Du hiu khng chc chn lin quan n gi tr hoc thi gian ca cc khon chi tr c th xy ra; v c) Kh nng nhn c cc khon bi hon. 82. Khi xc nh cc khon d phng hoc cc khon n tim tng c th tp hp thnh mt loi trnh by bo co ti chnh th cn phi cn nhc xem liu bn cht ca cc khon mc c tng ng vi nhau trnh by chung trong mt khon mc trn bo co m vn tho mn quy nh cc on 80 (a), (b) v 81 (a), (b). V d, hon ton c th nhm chung cc khon d phng lin quan n vic bo hnh cc sn phm khc nhau, nhng li khng th nhm chung d phng bo hnh thng thng v cc khon phi tr lin quan n v kin. 83. Khi mt khon d phng v mt khon n tim tng pht sinh t cng mt tnh hung th doanh nghip phi trnh by theo quy nh on 79 - 81 ng thi ch r mi lin h gia khon d phng v n tim tng . 84. Khi c th thu c mt s li ch kinh t th doanh nghip phi trnh by tm tt v bn cht ca cc ti sn tim tng ti ngy kt thc k k ton nm, v khi c th, trnh by c tnh v nh hng ti chnh ca chng theo cc nguyn tc qui nh ti on 32 - 48 i vi cc khon d phng . 85. Vic trnh by cc ti sn tim tng trong Bn thuyt minh bo co ti chnh phi trnh a ra cc du hiu sai lch v kh nng c th xy ra khon thu nhp pht sinh.

86. Nu khng th trnh by c thng tin no quy nh trong on 81 v 84, doanh nghip phi nu r trong Bn thuyt minh bo co ti chnh. 87. Trong mt s trng hp, vic trnh by mt s hay ton b cc thng tin nh quy nh trong cc on 79 - 84 c th gy nh hng nghim trng n v th ca doanh nghip trong vic tranh chp vi cc ch th khc lin quan n ni dung ca khon d phng, ti sn v n tim tng th doanh nghip phi trnh by bn cht chung ca vn ang tranh chp v l do khng trnh by nhng thng tin ny./. -xxx-