3. GII QUYT VN DN TC V TN GIO 3.1.

. Vn dn tc v nguyn tc c bn ca ch ngha Mc - Lnin trong vic gii quyt vn dn tc Khi nim dn tc Dn t c l mt hnh thc t chc cng ng ngi c tnh cht n nh c hnh thnh trong lch s; l sn phm ca qu trnh pht trin lu di ca lch s x hi. Lch s x hi cho thy, trc khi cng ng dn tc ra i, loi ngi tri qua nhng hnh thc cng ng: th tc, b lc v b tc. Nhng hnh thc cng ng ny c s pht trin t thp n cao theo s bin i ca phng thc sn xut. S hnh thnh cng ng dn tc trn th gii din ra khng u nhau. cc nc phng Ty, s hnh thnh dn tc gn lin vi qu trnh hnh thnh v pht trin ca phng thc sn xut t bn ch ngha, ca ch ngha t bn. Theo V.I.Lnin, cc nc phng Ty ch khi ch ngha t bn ra i, cng ng b tc mi pht trin thnh cng ng dn tc. Bi v, do s pht trin ca lc lng sn xut v trn c s nn sn xut hng ha t bn ch ngha m rng ph v tnh trng ct c phong kin, th trng c tnh a phng khp kn b xa b v th trng dn tc xut hin. Cng vi qu trnh kinh t l s pht trin ngy cng chn mui cc nhn t thc tc ngi, vn ha, ngn ng tc ng hnh thnh dn tc trn c s mt b tc hoc do nhiu b tc hp nht li. y l loi hnh dn tc chu nh hng ca h thng t sn, do giai cp t sn lnh o, nn c gi l dn tc t sn. Trong khi phn ln cc nc phng ng, s hnh thnh cng ng dn tc chu s tc ng ca hon cnh lch s c tnh c th, trong cc yu t c kt t nhin - x hi, qu trnh u tranh dng nc v gi nc... hnh thnh nn dn tc. Do , cng ng dn tc ra i trc khi ch ngha t bn c xc lp. C th coi y l loi hnh dn tc tin t bn hnh thnh trn c s mt nn vn ha, mt thc, tm l dn tc pht trin chn mui nhng li c m c s kinh t cha pht trin. Khi nim dn tc thng c dng vi hai ngha: Th nht, khi nim dn tc dng ch cng ng ngi c th no c nhng mi lin h cht ch, bn vng, c sinh hot kinh t chung, c ngn ng chung ca cng ng v trong sinh hot vn ha c nhng nt c th so vi nhng cng ng khc; xut hin sau cng ng b lc; c s k tha v pht trin hn nhng nhn t tc ngi cng ng b lc, b tc v th hin thnh thc t gic ca cc thnh vin trong cng ng . Th hai, khi nim dn tc dng ch mt cng ng ngi n nh, bn vng hp thnh nhn dn ca mt quc gia, c lnh th chung, nn kinh t thng nht, quc ng chung, c truyn thng vn ha, truyn thng u tranh chung trong qu trnh dng nc v gi nc. Nh vy, v khi nim dn tc, nu theo ngha th nht, dn tc l b phn ca quc gia, l cng ng x hi theo ngha l cc tc ngi, cn theo ngha th hai th dn tc l ton b nhn dn mt nc, l quc gia - dn tc.Vi ngha nh vy cho thy: khi nim dn tc v khi nim quc gia c s gn b cht ch vi nhau, dn tc bao gi cng ra i trong mt quc gia nht nh v thc tin lch s chng minh, nhng nhn t hnh thnh dn tc chn mui thng khng

tch ri vi s chn mui ca nhng nhn t hnh thnh quc gia. y l nhng nhn t b sung v thc y ln nhau trong qu trnh pht trin. Hai xu hng pht trin ca dn tc v vn dn tc trong xy dng ch ngha x hi Khi nghin cu v dn tc v phong tro dn tc trong ch ngha t bn,V.I.Lnin phn tch v ch ra hai xu hng pht trin c tnh khch quan ca dn tc: Xu hng th nht: Do s chn mui ca thc dn tc, s thc tnh v quyn sng ca mnh, cc cng ng dn c mun tch ra thnh lp cc quc gia dn tc c lp. Thc t ny din ra nhng quc gia, khu vc ni c nhiu cng ng dn c vi ngun gc tc ngi khc nhau trong ch ngha t bn. Xu hng ny biu hin thnh phong tro u tranh chng p bc dn tc tin ti thnh lp cc quc gia dn tc c lp v c tc ng ni bt trong giai on u ca ch ngha t bn. Trong xu hng , nhiu cng ng dn c thc c rng, ch trong cng ng dn tc c lp h mi c quyn quyt nh con ng pht trin ca dn tc mnh. Xu hng th hai: Cc dn tc tng quc gia, k c cc dn tc nhiu quc gia mun lin hip li vi nhau. S pht trin ca lc lng sn xut, ca giao lu kinh t, vn ha trong ch ngha t bn to nn mi lin h quc gia v quc t m rng gia cc dn tc, xa b s bit lp, khp kn, thc y cc dn tc xch li gn nhau. Trong iu kin ch ngha quc, s vn ng ca hai xu hng trn gp rt nhiu kh khn, tr ngi. Xu hng cc dn tc xch li gn nhau trn c s t nguyn v bnh ng b ch ngha quc ph nhn, thay vo l nhng khi lin hip vi s p t, thng tr ca ch ngha quc nhm p bc bc lt cc dn tc cn ngho no v lc hu. Sau thng li ca cch mng thng Mi Nga, mt thi i mi xut hin - thi i qu t ch ngha t bn ln ch ngha x hi. C th ni, y cng l mt s qu ln mt x hi trong cc quyn t do, bnh ng v mi quan h on kt, hu ngh gia ngi vi ngi c thc hin. Giai cp cng nhn hin i vi s mnh lch s ca mnh, cng vi nhn dn lao ng s sng to ra x hi . Khi nghin cu v dn tc, quan h dn tc v nhng xu hng pht trin ca n, ch ngha Mc-Lnin khng nh rng, ch trong iu kin ca ch ngha x hi, khi tnh trng p bc giai cp, tnh trng ngi bc lt ngi b th tiu th tnh trng p bc dn tc cng b xa b. Vi thng li ca cch mng v sn, giai cp cng nhn tr thnh giai cp cm quyn to tin cho tin trnh xy dng ch ngha x hi, ng thi cng m ra qu trnh hnh thnh v pht trin ca dn tc x hi ch ngha. Tuy nhin, dn tc x hi ch ngha ch xut hin khi s ci to, xy dng tng bc cng ng dn tc v cc mi quan h x hi, quan h dn tc theo cc nguyn l ca ch ngha x hi khoa hc. ng thi, dn tc x hi ch ngha cng ch c th ra i t kt qu ton din trn mi lnh vc ca cng cuc xy dng ch ngha x hi t kinh t, chnh tr, x hi v vn ha t tng.

Dn tc trong tin trnh xy dng ch ngha x hi c s vn ng mi theo hng ngy cng tin b, vn minh. Trong , hai xu hng khch quan ca s pht trin dn tc s pht huy tc dng cng chiu, b sung, h tr cho nhau v din ra trong tng dn tc, trong c cng ng quc gia. Quan h dn tc s l biu hin sinh ng ca hai xu hng trong iu kin ca cng cuc xy dng x hi mi - x hi x hi ch ngha. Tin trnh xy dng ch ngha x hi to ra nhng iu kin thun li xy dng quan h dn tc bnh ng, hp tc gip nhau cng tin b gia cc dn tc. S xch li gn nhau trn c s t nguyn v bnh ng s l nhn t quan trng cho tng dn tc nhanh chng i ti phn vinh, hnh phc. Mi dn tc khng nhng c iu kin khai thc ti a tim nng ca dn tc mnh pht trin m cn nhn c s gip , da vo tim nng ca dn tc anh em pht trin nhanh chng. S xch li gn nhau gia cc dn tc trong tin trnh xy dng ch ngha x hi trong mt quc gia s lm cho nhng gi tr, tinh hoa ca cc dn tc ha nhp vo nhau, b sung cho nhau lm phong ph thm gi tr chung ca quc gia - dn tc. Nhng gi tr chung s li l c s lin kt cc dn tc cht ch, bn vng hn. Tm li, dn tc v quan h dn tc trong tin trnh xy dng x hi x hi ch ngha l mt ni dung quan trng trong ton b ni dung ca s nghip xy dng x hi mi. X hi mi tng bc to ra nhng iu kin xy dng quan h hp tc gia cc dn tc. S pht trin mi mt ca tng dn tc gn vi s pht trin ca c cng ng cc dn tc. S tng cng tnh thng nht cc dn tc tr thnh mt qu trnh hp quy lut. Tuy nhin, tnh cng ng chung, tnh thng nht vn trn c s gi gn v pht huy tinh hoa, bn sc ca tng dn tc. Nhng nguyn tc c bn ca ch ngha Mc - Lnin trong vic gii quyt vn dn tc Cng vi vn giai cp, vn dn tc lun lun l mt ni dung quan trng c ngha chin lc ca cch mng x hi ch ngha. Gii quyt vn dn tc l mt trong nhng vn c ngha quyt nh n s n nh, pht trin hay khng hong, to ra ca mt quc gia dn tc. Theo quan im ca ch ngha Mc-Lnin, vn dn tc l mt b phn ca nhng vn chung v cch mng v sn v chuyn chnh v sn. Do , gii quyt vn dn tc phi gn vi cch mng v sn v trn c s ca cch mng x hi ch ngha. Ch ngha Mc-Lnin cng nhn mnh rng, khi xem xt v gii quyt vn dn tc phi ng vng trn lp trng giai cp cng nhn. iu cng c ngha phi trn c s v v li ch c bn, lu di ca dn tc. Gii quyt vn dn tc thc cht l xc lp quan h cng bng, bnh ng gia cc dn tc trong mt quc gia, gia cc quc gia dn tc trn cc lnh vc kinh t, chnh tr, vn ha, x hi v ngn ng. Trn c s t tng ca C.Mc, Ph.ng ghen v vn dn tc v giai cp; cng vi s phn tch hai xu hng ca vn dn tc, V.I.Lnin nu ra ''Cng lnh dn tc'' vi ba ni dung c bn: cc dn tc hon ton bnh ng; cc dn tc c quyn t quyt; lin hip cng nhn

tt c cc dn tc li. y c coi l cng lnh dn tc ca ch ngha Mc-Lnin, ca ng Cng sn. Cng lnh dn tc ca ch ngha Mc-Lnin l mt b phn khng th tch ri trong cng lnh cch mng ca giai cp cng nhn, l tuyn ngn v vn dn tc ca ng Cng sn trong s nghip u tranh gii phng dn tc, gii phng giai cp v gii quyt ng n mi quan h dn tc. Cng lnh tr thnh c s l lun cho ch trng, ng li v chnh sch dn tc ca cc ng Cng sn v Nh nc x hi ch ngha. 1) Cc dn tc hon ton bnh ng. y l quyn thing ling ca cc dn tc (k c cc cng ng b tc v chng tc). Tt c cc dn tc, d ng ngi hay t ngi, c trnh pht trin cao hay thp u c quyn li v ngha v nh nhau, khng c c quyn c li v kinh t, chnh tr, vn ha, ngn ng cho bt c dn tc no. Trong mt quc gia c nhiu dn tc, quyn bnh ng dn tc phi c php lut bo v v trong thc t phi c thc hin, trong vic khc phc s chnh lch v trnh pht trin kinh t, vn ha gia cc dn tc do lch s li c ngha c bn. Trong quan h gia cc quc gia - dn tc, quyn bnh ng dn tc gn lin vi cuc u tranh chng ch ngha phn bit chng tc, ch ngha s vanh nc ln, chng s p bc, bc lt ca cc nc t bn pht trin i vi cc nc lc hu, chm pht trin v kinh t. Mi quc gia u bnh ng trong quan h quc t. 2) Cc dn tc c quyn t quyt. V thc cht quyn dn tc t quyt l quyn lm ch ca mi dn tc, quyn t quyt nh con ng pht trin kinh t, chnh tr - x hi ca dn tc mnh. Quyn dn tc t quyt bao gm quyn t do phn lp thnh cng ng quc gia dn tc c lp (v li ch ca cc dn tc, ch khng phi v mu v li ch ca mt nhm ngi no) v quyn t nguyn lin hip li vi cc dn tc khc trn c s bnh ng. Khi xem xt gii quyt quyn t quyt ca dn tc cn ng vng trn lp trng ca giai cp cng nhn: ng h cc phong tro dn tc tin b, kin quyt u tranh chng li nhng mu toan li dng quyn dn tc t quyt lm chiu bi can thip vo cng vic ni b cc nc, i ly khai chia r dn tc. (v d) 3) Lin hip cng nhn tt c cc dn tc. y l t tng, ni dung c bn trong cng lnh dn tc ca V.I.Lnin. T tng ny l s th hin bn cht quc t ca giai cp cng nhn, phong tro cng nhn v phn nh tnh thng nht gia s nghip gii phng dn tc vi gii phng giai cp. on kt giai cp cng nhn cc dn tc c ngha ln lao i vi s nghip gii phng dn tc. N c vai tr quyt nh n vic xem xt, thc hin quyn bnh ng dn tc v quyn dn tc t quyt. ng thi, y cng

l yu t to nn sc mnh m bo cho thng li ca giai cp cng nhn vbcc dn tc b p bc trong cuc u tranh chng ch ngha quc. 3.2. Vn tn gio v nguyn tc c bn ca ch ngha Mc-Lnin trong vic gii quyt vn tn gio Khi nim tn gio Tn gio l mt hin tng x hi ra i rt sm trong lch s nhn loi v tn ti ph bin hu ht cc cng ng ngi trong lch s hng ngn nm qua. Ni chung, bt c tn gio no, vi hnh thi pht trin y ca n, cng u ban gm: thc tn gio (th hin quan nim v cc ng thing ling cng nhng tn ngng tng ng) v h thng t chc tn gio cng vi nhng hot ng mang tnh cht nghi thc tn ngng ca n. Khi phn tch bn cht tn gio vi t cch l mt hnh thi thc x hi, Ph.ng ghen cho rng: ''Tt c mi tn gio chng qua ch l s phn nh h o vo trong u c ca con ngi ca nhng lc lng bn ngoi chi phi cuc sng ca h; ch l s phn nh trong nhng lc lng trn th mang nhng hnh thc ca lc lng siu trn th''(15). Tn gio l sn phm ca con ngi, gn vi nhng iu kin t nhin v lch s c th, xc nh. V bn cht, tn gio l mt hin tng x hi phn nh s b tc, bt lc ca con ngi trc t nhin v x hi. Tuy nhin, tn gio cng cha ng mt s gi tr ph hp vi i c, o l con ngi. Trong h thng nhng li rn dy ca gio l tn gio cng c nhng li rn m trong chng mc no khi qun chng chp nhn vn c tc dng iu chnh, th khuyn lm iu tt, rn b iu c i vi h. Bi vy khi tham gia sinh hot tn gio, ngi ta c cm nhn nh lm cng vic ''tch c'', ''tu thn''. Trong lch s x hi loi ngi, tn gio xut hin t rt sm. N hon thin v bin i cng vi s bin i ca nhng iu kin kinh t-x hi, vn ha, chnh tr. Tn gio ra i bi nhiu ngun gc khc nhau nhng c bn l t cc ngun gc kinh t - x hi, nhn thc v tm l. Vn tn gio trong tin trnh xy dng ch ngha x hi Trong tin trnh xy dng ch ngha x hi v trong x hi x hi ch ngha, tn gio vn cn tn ti. C nhiu nguyn nhn cho s tn ti ca tn ngng, tn gio, trong c cc nguyn nhn ch yu sau: - Nguyn nhn nhn thc. Trong tin trnh xy dng ch ngha x hi v trong x hi x hi ch ngha vn cn nhiu hin tng t nhin, x hi v ca con ngi m khoa hc cha l gii c, trong khi trnh dn tr ca nhn dn li vn cha thc s c nng cao. Do , trc nhng sc mnh t pht ca gii t nhin v x hi m con ngi vn cha th nhn thc v ch ng c khin cho mt b phn nhn dn i tm s an i, che ch v l gii chng t sc mnh ca thn linh. - Nguyn nhn kinh t.

Trong tin trnh xy dng ch ngha x hi nn kinh t vn cn tn ti nhiu thnh phn kinh t vi nhng li ch khc nhau ca cc giai cp, tng lp x hi. Trong i sng hin thc, s bt bnh ng v kinh t, chnh tr, vn ha, x hi vn cn din ra, s cch bit kh ln v i sng vt cht, tinh thn gia cc nhm dn c cn tn ti ph bin. Do , nhng yu t may ri, ngu nhin vn tc ng mnh m n con ngi, lm cho con ngi d tr nn th ng vi t tng nh cy, cu mong vo nhng lc lng siu nhin. - Nguyn nhn tm l. Tn ngng, tn gio tn ti lu i trong lch s nhn loi, tr thnh nim tin, li sng, phong tc tp qun, tnh cm ca mt b phn ng o qun chng nhn dn qua nhiu th h. Bi vy, cho d trong tin trnh xy dng ch ngha x hi v trong x hi x hi ch ngha c nhng bin i mnh m v kinh t, chnh tr - x hi, th tn gio vn khng th bin i ngay cng vi tin ca nhng bin i kinh t - x hi m n phn nh. iu cho thy, trong mi quan h gia tn ti x hi v thc x hi, th thc x hi thng c tnh bo th hn so vi s bin i ca tn ti x hi, trong thc tn gio thng li l yu t mang tnh cht bn vng nht trong i sng tinh thn ca mi con ngi, ca x hi. - Nguyn nhn chnh tr - x hi. Xt v mt gi tr, c nhng nguyn tc ca tn gio l ph hp vi ch ngha x hi, vi ch trng ng li, chnh sch ca nh nc x hi ch ngha. l nhng gi tr o c, vn ha vi tinh thn nhn o, hng thin... p ng c nhu cu ca mt b phn qun chng nhn dn. Chnh v th, trong mt chng mc nht nh, tn gio c sc thu ht mnh m i vi mt b phn qun chng nhn dn. - Nguyn nhn vn ha. Trong thc t sinh hot vn ha x hi, sinh hot tn ngng tn gio p ng c phn no nhu cu vn ha tinh thn ca cng ng x hi v trong mt mc nht nh, c ngha gio dc thc cng ng, phong cch, li sng ca mi c nhn trong cng ng. V phng din sinh hot vn ha, tn gio thng c thc hin di hnh thc l nhng nghi l tn ngng cng vi nhng li rn theo chun mc o c ph hp vi quan nim ca mi loi tn gio. Nhng sinh hot vn ha c tnh cht tn ngng, tn gio y li cun mt b phn qun chng nhn dn xut pht t nhu cu vn ha tinh thn, tnh cm ca h. Trn y l nhng nguyn nhn c bn khin tn gio vn cn tn ti trong tin trnh xy dng ch ngha x hi v trong x hi x hi ch ngha. Tuy nhin, cng vi tin trnh , tn gio cng c nhng bin i cng vi s thay i ca nhng iu kin kinh t-x hi, vi qu trnh ci to x hi c, xy dng x hi mi. Qun chng nhn dn c o thc s tr thnh ch th ca x hi, i sng vt cht, tinh thn ngy cng c nng cao. Trn c s h dn dn gii thot khi tnh trng m tn, d oan, ngy cng c c i sng tinh thn lnh mnh.

Cc t chc tn gio khng cn l cng c ca bt c th lc no mun mu toan li dng p bc, bc lt qun chng nhn dn nh trong cc x hi trc y. Nh nc x hi ch ngha hng cc t chc gio hi vo qu o chuyn lo vic o cho tn , tham gia tch cc vo cc cng tc x hi t thin; tnh trng xung t tn gio khng cn na. ng o qun chng nhn dn c tn gio ngy cng c iu kin tham gia ng gp vo cng cuc xy dng t nc, tinh thn yu nc x hi ch ngha c khi dy, to nn sc mnh cng ton dn tc xy dng thnh cng ch ngha x hi. Nhng nguyn tc c bn ca ch ngha Mc - Lnin trong vic gii quyt vn tn gio Tn ngng, tn gio l nhng vn nhy cm v phc tp. Do , nhng vn ny sinh t tn gio cn phi c xem xt, gii quyt ht sc thn trng, c th v chun xc c tnh nguyn tc vi nhng phng thc linh hot theo quan im ca ch ngha Mc-Lnin. Gii quyt vn tn gio trong tin trnh xy dng ch ngha x hi cn da trn nhng nguyn tc sau: Mt l, khc phc dn nhng nh hng tiu cc ca tn gio trong i sng x hi phi gn lin vi qu trnh ci to x hi c, xy dng x hi mi. l yu cu khch quan ca s nghip xy dng ch ngha x hi. Hai l, khi tn ngng tn gio cn l nhu cu tinh thn ca mt b phn nhn dn th nh nc x hi ch ngha phi tn trng v bo m quyn t do tn ngng v khng tn ngng ca mi cng dn. Cng dn c tn gio hay khng c tn gio u bnh ng trc php lut, u c quyn li v ngha v nh nhau. Cn pht huy nhng gi tr tch cc ca tn gio, nghim cm mi hnh vi vi phm quyn t do tn ngng v khng tn ngng ca cng dn. Ba l, thc hin on kt nhng ngi c tn gio vi nhng ngi khng c tn gio, on kt cc tn gio, on kt nhng ngi theo tn gio vi nhng ngi khng theo tn gio, on kt ton dn tc xy dng v bo v t nc. Nghim cm mi hnh vi chia r cng ng v l do tn ngng tn gio. Bn l, phn bit r hai mt chnh tr v t tng trong vn tn gio. Mt t tng th hin s tn ngng trong tn gio. Trong qu trnh xy dng ch ngha x hi, khc phc mt ny l vic lm thng xuyn, lu di. Mt chnh tr l s li dng tn gio ca nhng phn t phn ng nhm chng li s nghip cch mng, s nghip xy dng ch ngha x hi. u tranh loi b mt chnh tr phn ng trong lnh vc tn gio l nhim v thng xuyn, va phi khn trng, kin quyt, va phi thn trng v phi c sch lc ph hp vi thc t. Nm l, phi c quan im lch s - c th khi gii quyt vn tn gio. Trong mi thi k lch s khc nhau, vai tr v s tc ng ca tng tn gio i vi i sng x hi cng khc nhau. Quan im, thi ca cc gio hi, gio s, gio dn v cc lnh vc, cc vn ca x hi c s khc bit. Do , cn phi c quan im lch s - c th khi xem xt, nh gi v gii quyt nhng vn lin quan n tn gio. ''Ngi mcxt phi bit

ch n ton b tnh hnh c th''(16) - l iu m V.I.Lnin tng nhc nh khi gii quyt vn tn gio. Nh nc x hi ch ngha cn phi c quan im v phng thc ng x ph hp vi tng trng hp c th khi gii quyt cc vn tn gio. oOo