Bn v i mi t chc v hot ng ca chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh hin nay

NGUYN NH DNG V Chnh quyn a phng - B Ni v

Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kho X ban hnh Ngh quyt s 17-NQ/TW ngy 1/8/2007 v y mnh ci cch hnh chnh, nng cao hiu lc, hiu qu qun l ca b my nh nc. Ngh quyt ra nhiu ch trng v gii php ci cch hnh chnh, trong yu cu phn bit r nhng khc bit gia chnh quyn nng thn v chnh quyn th. 1. Mt s nhn t nh hng n vic xy dng t chc b my v phng thc hot ng ca chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh trong iu kin mi nc ta hin nay. M hnh t chc chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh trong iu kin hin nay b chi phi bi nhiu nhn t chnh tr, kinh t, vn ho, x hi, v tr, tnh cht th... khc nhau, trong ng ch l cc nhn t c bn sau y: 1.1. Xut pht t bn cht ca nh nc ta l Nh nc ca dn, do dn, v dn, khi t chc b my nh nc phi m bo cc nguyn tc t chc v hot ng c bn ca b my nh nc x hi ch ngha Bt k mt nh nc no khi thit k b my nh nc t trung ng ti a phng cng phi xc nh c cc nguyn tc t chc v hot ng ca cc c quan nh nc mt cch hp l. nc ta, nhng nguyn tc c bn bao gm: nguyn tc bo m quyn lc nhn dn trong t chc v hot ng ca b my nh nc; nguyn tc m bo s lnh o ca ng i vi nh nc; nguyn tc tp trung dn ch; nguyn tc php ch x hi ch ngha v nguyn tc bnh ng, on kt gia cc dn tc. y l nhng nguyn tc c Hin nh v l nhng t tng ch o chi phi t chc v hot ng ca nh nc. 1.2. Cn c cc c im c bn ca th v c trng ca qun l th khc vi nng thn, l:

- Th nht, lnh th th l mt th thng nht, lin hon, khng th chia ct thnh b phn ring r. H thng c s h tng kinh t - x hi l mt chnh th lin quan, gn b trc tip vi nhau trn phm vi ton th, khng th chia ct theo tng a bn. Cc cng trnh kinh t, vn ho, x hi ch c th c xy dng theo quy hoch chung ca c th v nhm p ng thun li nhu cu pht trin kinh t v i sng ca dn c ton th; vic phn chia a gii hnh chnh trong cc th khng c ngha ln i vi ngi dn, cng nh i vi cng tc qun l; - Th hai, dn c th l t chc ton din, khng phn thnh cc khi ring r, cc nhu cu v li ch v vt cht, vn ho, gio dc, y t, x hi... c p ng trn quy m ton th, khng ph thuc vo tng a bn c tr, ngi dn c th sng a bn ny, nhng i lm a bn khc. Mt khc, dn c th c t tp t nhiu vng, min khc nhau, c cuc sng kh c lp vi nhau, vi li sng hp c, lun bin ng, hu nh khng c s lin kt v huyt thng, tp qun, truyn thng; c trnh dn tr cao hn nng thn, tn trng nhng chun mc c tnh php l hn l nhng quy tc c tnh cng ng; - Th ba, th cn l trung tm chnh tr - hnh chnh, trung tm kinh t, trung tm vn ho, th thao, gio dc, khoa hc - cng ngh ca c nc, ca mt vng, ca mt tnh hay ca mt huyn; ni tp trung ch yu cc c s kinh t, h tng vt cht quan trng nh trung tm ti chnh, thng mi, dch v, h thng giao thng, lin lc, in nc, cng trnh xy dng, khu vui chi, gii tr vi nhp pht trin nhanh, gp gp. th cn l ni pht sinh nhiu t nn x hi, tnh trng tht nghip cao... Vi nhng c trng trn ca th i hi nhng ni dung v hnh thc t chc thc hin qun l nh nc th cng c nhng c trng khc vi nng thn, l: - th d ln hay nh, c vai tr quan trng nhiu hay t quan trng cng cn xc nh l n v hnh chnh c bn, khng phi l cp a phng trung gian. Do , mi th phi c thit lp thnh mt n v hnh chnh - lnh th ton vn, c cu trc kinh t - x hi thng nht. Qun l nh nc th phi tp trung thng nht, bo m s thng sut, nhanh nhy v hiu lc cao. iu c ngha l trong phm vi mt th ch nn c mt trung tm qun l iu hnh thng nht, cc n v cp di ch l b phn ni di ca chnh quyn th, khng c t cch php nhn, thng c s dng c ch tn quyn ca chnh quyn th thc hin mt s cng vic nht nh;

- S chuyn i vai tr, chc nng ca nh nc trong nn kinh t th trng ang y nhanh vic x hi ho cc dch v cng, nht l khu vc th. iu ny s lm thay i ni dung, nhim v qun l nh nc th v do i hi phi i mi m hnh t chc v phng thc hot ng ca chnh quyn th. 1.3. Cn c vo mc phn cp, phn quyn gia trung ng v a phng, xu hng i mi trong bn thn nn hnh chnh cng t hnh chnh truyn thng sang hnh chnh pht trin v qu trnh thc hin ci cch hnh chnh mnh m ca nc ta M hnh t chc chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh ph thuc vo quy m, mc , gii hn vic phn cp, phn quyn trung ng - a phng, gia cp tnh vi cc th x, thnh ph thuc tnh trc thuc. Hin nay vic phn cp trung ng - a phng, gia cc cp chnh quyn a phng ca nc ta cn nhiu vn cn gii quyt, trong ni ln l s phn cp cha r, cha c th, cha mnh. Cp trn cn m m, lm thay nhiu vic ca chnh quyn cp di. Vic i mi phn cp theo hng tng thm quyn, trch nhim cho chnh quyn a phng, chnh quyn th cng s nh hng n m hnh t chc v hot ng ca b my chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh. M hnh t chc chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh cn chu nh hng ca qu trnh thay i nn hnh chnh truyn thng sang nn hnh chnh pht trin. y l xu th tt yu ca qu trnh i mi nc ta thi gian gn y. iu ny t ra s cn thit tt yu phi iu chnh m hnh t chc chnh quyn a phng cc cp ni chung v chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh ni ring theo yu cu ci cch, tc l phi xy dng mt b my chnh quyn gn nh, t tng nc trung gian, thng sut, vn hnh nhanh nhy, st dn, tp trung vo chc nng qun l nh nc, y mnh x hi ho cc dch v cng... 1.4. Cn c vo s chuyn i c ch vn hnh nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, hi nhp kinh t quc t v ton cu ho Vic i mi c ch vn hnh nn kinh t i hi phi i mi m hnh v c ch qun l kinh t - x hi v do cn thit khch quan phi tin hnh ci cch b my nh nc. Trong thi gian qua, c ch vn hnh nn kinh t chuyn i kh mnh m, nhng c ch qun l nh nc cn chuyn bin kh chm chp. M hnh t chc v hot ng ca chnh quyn a phng cc cp cha c s iu chnh mt cch c bn cho ph hp vi yu cu qun l mi. Qu trnh thay i va qua mi ch dng li mt s iu chnh v chc nng, nhim v hoc ch thay i t chc ca s c quan chuyn mn, gip vic.

Cc thnh ph, th x nc ta l nhng ni tp trung ng c, phong ph, a dng cc thnh phn kinh t, cc loi hnh doanh nghip v l ni nn kinh t th trng din ra si ng nht. Chnh v vy, nhng th ny cng l ni chu nh hng trc tip nhiu nht tc ng ca nn kinh t th trng vi c hai chiu tch cc v tiu cc. c bit trong iu kin hin nay, theo quy lut pht trin khch quan ca khoa hc - cng ngh, ca sc sn xut t thp n cao, tnh quc t ho ca lc lng sn xut ngy cng cao to ra mi quan h kinh t vt qua bin gii ca mi quc gia, vn ti quy m ton cu ho kinh t th gii th vic tham gia hi nhp kinh t quc t l xu th tt yu. iu ny cng i hi chng ta phi y mnh hn na ci cch hnh chnh, s cn thit phi ci cch t chc v hot ng b my hnh chnh nh nc khng ch trung ng m c cc a phng, c bit l khu vc th nhm p ng yu cu ca giai on mi. 2. V phng hng i mi t chc v hot ng ca chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh. 2.1. Xc nh ng chc nng, nhim v ca chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh ph hp vi s pht trin ca nn kinh t th trng nh hng XHCN v xy dng nh nc php quyn XHCN nc ta hin nay. Chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh s c hai chc nng c bn l: a) Chc nng qun l nh nc trn a bn: i hi chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh phi tp trung vo vic t chc ch o v kim tra vic thc hin php lut, chnh sch ca nh nc v k hoch pht trin trn a bn. Trong chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh cn phi nh hng, to hnh lang cho hot ng sn xut, kinh doanh ca cc t chc, c nhn, chm dt s can thip trc tip vo doanh nghip. b) Chc nng t chc cung ng dch v cng: y l chc nng ngy cng c coi trng ca chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh, nhm mc tiu hng vo vic phc v nhn dn ngy cng tt hn. Cng vi s th ho th nhu cu v dch v cng trn cc lnh vc hnh chnh, php lut, gio dc, y t, vn ho, giao thng, dch v cng cng, in, nc sinh hot, v sinh mi trng... ca ngi dn ngy cng cao, i hi chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh phi tp trung gii quyt mt cch ng b. iu ny t ra cho chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh phi y mnh x hi ho cc hot ng s nghip, dch v cng. va kt hp c ngun lc ca nh nc vi cc ngun lc x hi, sc mnh ca ngi dn nhm tng bc p ng tt hn cc nhu cu ca nhn dn th.

2.2. T chc li n v hnh chnh trc thuc th x, thnh ph thuc tnh theo hng a dng ho ph hp vi c im ca th v xu hng th ho ngy cng tng nhanh nc ta. n v hnh chnh trc thuc th x, thnh ph thuc tnh ch nn ch yu l phng. Vic tn ti x ch l bc qu trong giai on hin nay, dn dn nhng x ny s c th ho v tin ti thnh phng. Gim s nhp cc n v hnh chnh l x nng thn vo cc th. Phn nh r loi hnh n v hnh chnh l phng v x trong ni b th x, thnh ph thuc tnh. Phng khng phi l cp hnh chnh - lnh th ging nh x, khng phi l cp k hoch - ngn sch. Do vic phn nh thnh n v hnh chnh phng ch c ngha trong qun l hnh chnh thun tu m khng mang tnh cht kinh t - x hi. 2.3. i mi phn cp, phn quyn, tn quyn qun l gia cc cp chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh nhm nng cao hiu lc, hiu qu qun l gia cc cp chnh quyn v phc v tt hn nhu cu ca nhn dn trn a bn. Xut pht t c im, tnh cht tp trung thng nht cao trong qun l th, do y mnh vic phn cp gia chnh quyn cp trn vi chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh, tng thm quyn, trch nhim cho chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh, cc nhim v, thm quyn lin quan n lnh vc qun l ti chnh ngn sch, qun l quy hoch, k hoch pht trin, qun l kin trc xy dng, t ai, kt cu h tng th, bo v mi trng, t chc b my, nhn s... S phn cp vi mc c th bo m c quyn ch ng ca chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh trong vic quyt nh cc vn ca th trong phm vi quy nh ca php lut v chnh sch chung ca nh nc. Ch c trn c s phn cp, phn quyn nhiu hn, r hn cho chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh th mi c th pht huy c tnh tch cc, ch ng, sng to, nhanh nhy ca chnh quyn th gii quyt tt hn, c hiu qu hn cc nhim v vn rt a dng, phc tp, nng n ca qun l nh nc v t chc cung ng dch v cng cc th x, thnh ph thuc tnh ang pht trin nhanh nc ta hin nay. i vi mi quan h gia chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh vi chnh quyn cp di l phng th hn ch vic phn cp (nhm m bo tnh cht tp trung, thng nht trong qun l th ca chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh), m thc hin theo hnh thc chuyn giao mnh cho c quan hnh chnh cp di l phng thng qua hnh thc u quyn. p dng phng thc u quyn trong vic thc hin chc nng qun l nh nc th va m bo c vai tr qun l,

iu hnh tp trung, thng nht ca chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh, va bo m s gn dn, st dn, phc v nhn dn tt hn, ng thi cn hn ch c tnh trng quan liu ca b my hnh chnh. Tuy nhin, vic la chn lnh vc no v mc u quyn ra sao l c mt vn cn tip tc nghin cu. 2.4. i mi c cu t chc chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh ph hp vi tng loi th Cn phn bit gia m hnh t chc b my chnh quyn th vi nng thn, phn bit th ln, nh t ra t chc b my ph hp, khng cn c vo cp qun l nh hin nay. Xy dng chnh quyn th gn nh, t cp qun l, b tng nc trung gian nhm bo m s ch o thng sut, khng ct khc. Do tnh gn kt, thng nht ca th, nn th no cng ch l mt cp chnh quyn c s. i vi khu vc ni th, ni thnh, do phng ch ng vai tr l c quan thc thi mt s nhim v qun l hnh chnh trn a bn theo s u quyn ca chnh quyn th x, thnh ph, nn khng t chc c quan quyn lc l HND m ch cn t chc c quan hnh chnh vi chc nng thc thi cc nhim v qun l hnh chnh trn a bn. cp th x, thnh ph thuc tnh c HND v c quan hnh chnh th. Nh vy, phng trc thuc th x, thnh ph thuc tnh thc hin theo m hnh mt cp chnh quyn, hai cp hnh chnh. i vi khu vc x ngoi th, ngoi thnh, do mi hot ng y vn mang tnh cht nng thn, l n v hnh chnh c s. Do vn tn ti cp chnh quyn hon chnh l HND v c quan hnh chnh x. Nh vy, x trc thuc th x, thnh ph thuc tnh vn t chc thc hin m hnh hai cp chnh quyn. 2.5. i mi phng thc hot ng ca b my chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh. a) i vi phng thc hot ng ca HND - cao vai tr c quan quyn lc ca HND, nng cao hiu lc, hiu qu ca HND trong vic quyt nh cc vn kinh t - x hi ca th x, thnh ph thuc tnh v trong hot ng gim st ca mnh; xc nh ch tp th trong t chc v hot ng ca HND. - Ci tin ch bu c i biu HND, to s cnh tranh bnh ng gia nhng ngi ng c theo quy nh ca php lut v bu c, nhm p ng yu cu va m bo c cu thnh phn i din, ng thi thu ht c nhng ngi c tm huyt v nng lc vo c quan quyn lc nh nc a phng. Cc i biu HND th x, thnh ph thuc tnh c b sung nhim v c nhiu thc quyn hn v c tnh chuyn nghip hn. Tng s lng i biu HND th x, thnh ph

thuc tnh chuyn trch. Nht l s i biu trong cc ban ca HND v t i biu HND. - Tng cng v nng cao cht lng hot ng gim st ca t i biu v tng i biu HND thnh ph, th x trn a bn phng (khi khng cn HND phng). Cc i biu v t i biu HND cn ch trng vic tip xc c tri thng xuyn kp thi nm bt v kin ngh vi cc c quan, n v, t chc gii quyt cc vn bc xc ca ngi dn trn a bn. nng cao cht lng, hiu lc gim st ca HND, cn thit p dng ch b phiu tn nhim i vi cc chc danh do HND bu hoc ph chun nh k mi nm mt ln hoc c th t xut trong nhng trng hp cn thit. y l bin php rt quan trng va tng tnh quyn lc ca HND, ng thi nng cao thc trch nhim v nng lc, phm cht ca ngi ng u b my hnh chnh th. b) i vi phng thc hot ng ca b my hnh chnh th x, thnh ph thuc tnh - Vn c bn nht trong vic i mi phng thc hot ng ca b my hnh chnh th x, thnh ph thuc tnh l phi i mi c ch qun l, iu hnh t ch tp th UBND sang ch th trng hnh chnh. Theo , ngi ng u c quan hnh chnh cp th x, thnh ph thuc tnh l th trng, ngi ng u c quan hnh chnh phng l phng trng, ngi ng u c quan hnh chnh x l x trng. - To c ch ngi ng u b my hnh chnh th c thc quyn trong vic b nhim, min nhim, cch chc cp ph v cn b, cng chc trc thuc; to s linh ng cho chnh quyn th trong vic sp xp t chc b my gip vic tu theo tng giai on, hon cnh v nhu cu qun l ca tng th. - Kt hp gia ch bu vi ch b nhim ngi ng u c quan hnh chnh cc cp th. ph hp vi c im, tnh cht ca qun l nh nc khu vc ni th v ngoi th, nn i mi ch bu c ngi ng u v cp ph ca ngi ng u theo hng: + cp th x, thnh ph thuc tnh th ngi ng u c quan hnh chnh (th trng) do HND cng cp bu ra. Cn cp ph ca ngi ng u c quan hnh chnh (ph th trng)

do th trng b nhim sau khi c HND cng cp ph chun (theo ngh ca th trng). + cp hnh chnh phng: Ngi ng u c quan hnh chnh (phng trng) p dng ch b nhim. Th trng trc tip b nhim phng trng. Cp ph ca phng trng (l ph phng trng) do th trng b nhim theo ngh ca phng trng. + cp hnh chnh x: B my hnh chnh thc hin theo ch th trng. Ngi ng u c quan hnh chnh l x trng. X trng do HND x bu, th trng ph chun. Cp ph ca x trng (l ph x trng) do HND x ph chun theo ngh ca x trng. - Nng cao vai tr, trch nhim ca b phn gip vic cho ngi ng u c quan hnh chnh th (vn phng th trng) theo hng xy dng vn phng th trng thnh mt c quan c kh nng tham mu tng hp mnh, c nh vy mi m bo thc hin ch trch nhim c nhn ca th trng. i vi cc c quan chuyn mn trc thuc ch thnh lp mt s lnh vc quan trng, c chc nng tng i c lp v c tnh iu hnh. Vic thnh lp cc c quan chuyn mn thuc ton quyn quyt nh ca th trng. Cc chc nng tham mu v cc lnh vc tng hp khng cn l nhim v chnh ca c quan chuyn mn m tp trung v vn phng th trng. Cc c quan chuyn mn ch yu thc hin chc nng qun l chuyn ngnh (chc nng iu hnh) c th trng u quyn. Vic u quyn ny c thc hin mang tnh giao quyn trit . 2.6. Nng cao cht lng i ng cn b, cng chc ca b my chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh, y mnh tin hc ho qun l nh nc, tin ti xy dng chnh quyn in t. Nhm p ng yu cu i mi cn bn v m hnh t chc b my v phng thc hot ng ca chnh quyn th x, thnh ph thuc tnh, mt trong nhng im quan trng l phi nng cao cht lng i ng cn b, cng chc; xy dng v b tr hp l c

cu i ng cn b, cng chc trong cc cp chnh quyn v trong tng c quan, n v theo hng mi vic phi c mt t chc, c nhn chu trch nhim, cao trch nhim c nhn cng chc, nht l trch nhim ca ngi ng u c quan, n v. y mnh qu trnh tin hc ho cc hot ng qun l v cung ng dch v cng, thc hin cc giao dch hnh chnh thng qua mng internet, cng khai cc hot ng ca chnh quyn trn mng, nhm tin ti xy dng chnh quyn in t. 2.7. Tng cng tnh t qun trong cc th M hnh t chc t qun hin nay ang c th gii coi l mt trong cc hnh thc thc hin quyn lc nhn dn trc tip c hiu qu v ang c nhiu nc p dng. y l m hnh cng cn quan tm nghin cu, xem xt p dng ph hp vi hon cnh ca nc ta trong giai on ang y mnh vic pht huy dn ch c s. Ti liu tham kho: 1. Vin Khoa hc t chc nh nc - B Ni v (2007), Bo co kin ngh i mi t chc v hot ng ca chnh quyn th nc ta hin nay (T kt qu d n iu tra thc trng t chc v hot ng ca chnh quyn th), H Ni. 2. Vin Nghin cu nh nc v php lut (ng ch bin: PGS.TS L Minh Thng, PGS.TS. Nguyn Nh Pht) (2002), Nhng vn l lun v thc tin v chnh quyn a phng Vit Nam hin nay, Nxb Chnh tr Quc gia, H Ni. 3. J.M.Cohen v S.B Peterson (2002), Phn cp qun l hnh chnh - chin lc cho cc nc ang pht trin (Sch tham kho ni b), Nxb Chnh tr Quc gia HN.