"Cac u im cua chu nghia t do mi trong quan h quc t" T nhng nm 70 ca th k XX, ch ngha tn t do ni ln nh mt trong nhng hc thuyt c bn ca chnh

tr hin i ti phng Ty. Ngay lp tc, ngi ta nhn nhn v nh gi nhng u im ca hc thuyt mi ny, v p dng chng vo thc tin quan h quc t, trn nhiu phng din: kinh t, x hi, , v t nhiu c nhng thnh cng. Tri qua gn na th k tn ti, hc thuyt ch ngha tn t do chu s tc ng mnh m ca s bin chuyn th gii i hi nhng nh tn t do phi a ra nhng lun im mi cng nh nhng cch gii thch mi cho nhng hin tng mi hay xu th mi ca th gii ch ngha tn t do khng ri vo tnh trng phi thc t v bin mt. Trc s pht trin mnh m ca th gii v ca cc hc thuyt quan h quc t mi, ch ngha tn t do chu khng t nhng ph phn v tnh thc tin ca hc thuyt cng nh v tnh kh dng ca n trong bi cnh chnh tr quc t hin i. Tuy vy, ngi ta khng th ph nhn hon ton nhng u im ca ch ngha tn t do trong quan h quc t cng nh nhng ng gp ca hc thuyt vi s pht trin ca l thuyt cng nh thc tin quan h quc t. Mc tiu ca bi vit l nhm nhn nhn v nh gi nhng u im ca ch ngha tn t do trong quan h quc t ni chung, ch yu trn cc kha cnh: kinh t, chnh tr, x hi quc t c nhng thay i ng k theo chiu hng tt p hn nh ch ngha tn t do nh th no. T kt lun v vai tr ca ch ngha tn t do vi quan h quc t, ng thi d bo v kh nng tn ti v pht trin ca ch ngha tn t do trong chnh tr quc t hin i. 1. Vi nt khi qut v Ch ngha tn t do Ch ngha tn t do ni ln t nhng nm 70 ca th k XX, khi m th gii ang bt u c nhng bin chuyn trong quan h quc t. H thng chin tranh lnh hai cc tuy vn tn ti nhng c nhng ci thin nht nh trong quan h gia hai nc M Lin X; ng thi, Ty u v Nht Bn ni ln nh nhng trung tm kinh t th gii, cc vn ton cu xut hin v bt u tr thnh mi quan ngi cho th gii khin cho cc nh l thuyt nhn nhn v mt trin vng th gii mi vi hp tc thay cho i u v mc tiu pht trin kinh t v gii quyt cc vn chung v

s pht trin ca loi ngi. Nhng quan im c bn ca ch ngha tn t do bao gm: 1.1 Quc gia khng phi l ch th duy nht m cn ch th hn hp. Theo

, tuy quc gia l ch th c bn trong quan h quc t nhng chng ta khng th ph nhn vai tr ca cc ch th hn hp nh: cc t chc quc t, cc cng ty xuyn quc gia, cc phong tro dn tc,trong vic nh hnh trt t th gii mi cng nh gii quyt cc vn ca th gii. Nhn nhn ny l hon ton c c s trong bi cnh nhng nm 70 v c kim chng ngay sau khi th gii c chng kin s pht trin n r ca cc t chc quc t v cc cng ty xuyn quc gia lm thay i din mo th gii nh th no. Mt th gii chia ct c kt ni vi nhau nh cc ch th hn hp nhiu hn l cc ch th quc gia. 1.2 Mi trng v chnh ph vn tn ti nhng hp tc vn c th ph

bin, ha bnh c th t c. y l lun im quan trng ca ch ngha tn t do th hin quan im ca cc nh t do hon ton khc vi nhng nh hin thc. ng thi cho thy nim tin ca nhng nh t do v mt th gii khng c chin tranh. y l quan im c t ch ngha t do c in, nhng ch cho n ch ngha tn t do, quan im ny mi th hin vai tr quan trng ca n. V l cn nguyn cho nhng hp tc xuyn quc gia, h thng quc t tn ti m bo ha bnh v s pht trin ca th gii. 1.3 Quan h quc t l s hn hp tng tc vi nhiu vn khc nhau.

l qu trnh ph thuc ln nhau. y chnh l tnh lin ngnh v a ngnh trong nghin cu ca cc nh quan h quc t, c th hn l cc nh tn t do. Trong thc t, y l mt quan im ng n gn kt khoa hc vi cuc sng, vi s pht trin ca th gii. c im ny ca ch ngha tn t do l ngun gc cho nhng hp tc lin ngnh trong nghin cu v trong ng dng thc t khng ch v quan h quc t m trong nhiu lnh vc ni chung. Trong chnh tr quc t, c th ni, s gn kt ca cc vn c tnh ph thuc ln nhau khin cho kh nng chin tranh gim i ng k v c hi cho hp tc tng ln da trn nhng ph thuc sn c bi chin tranh l

ph v nhng quan h phc tp gia cc vn trong tnh trng bnh thng. V vi quan h ph thuc hin ti th chin tranh rt kh ph v tnh lin kt y. 1.4 Nhn mnh vai tr ca dn ch, kinh t th trng v nht l th ch.

Ch ngha tn t do nh gi cao vai tr ca th ch trong quan h quc t mi. Trong khi ch ngha t do c in khng quan tm ti h thng quc t hay cc ch th phi quc gia th ch ngha tn t do li c bit cao vai tr ca nhng yu t ny trong th gii mi. Cng vi , cc nh t tng kinh t theo trng phi t do cng c bit ni n t do trong kinh t th trng trong bi cnh th gii bng n kinh t t nhng nm 70 tr i. y l mt lun im quan trng ca ch ngha tn t do bi n c vai tr quan trng trong vic gii thch v nh hnh th gii t giai on chin tranh lnh kt thc khi nhn mnh ti th ch c tnh hp tc v mt nn kinh t th trng ton cu. Nhng iu ny s gip cho chin tranh b ngn chn, ha bnh v hp tc c th t c nh ch trng ca hc thuyt. Nh vy, c th thy, ch ngha tn t do tip ni nhng c im ca ch ngha t do, ng thi c nhng quan im mi v vn th ch, hp tc trong th gii mi. Nhng c im ny mang ti mt cch nhn nhn mi v trin vng ca th gii, ng thi nh hng cho loi ngi trong vic xy dng v pht trin mt th gii mi m chin tranh c th b y li, hp tc v ha bnh c th t c thng qua th ch, kinh t, dn ch, trong c bit l vai tr ca cc ch th phi quc gia trong vic gn kt cc phn th gii li vi nhau, v to nn mt th gii nh mong i.

2. Cc u im ca ch ngha tn t do Ch ngha tn t do ra i trong hon cnh chin tranh lnh sp kt thc, v , ngi ta nhn thy nhng u im ca hc thuyt ny trong vic gii thch v nh hnh s pht trin ca th gii: Ha bnh hay khng? Hp tc s l ch o hay chin tranh? Cc vn ton cu s c gii quyt nh th no? Trt t th gii s i v u?...Nhng cu hi c ch ngha tn t do l gii theo quan im ca hc

thuyt v thc t chng minh l nhng cu tr li khng sai. Hin nay, c nhiu lung kin v tng lai ca hc thuyt tn t do v nhng hn ch ca hc thuyt ny trong vic gii thch th gii ang pht trin v thay i tng ngy. Tuy nhin, nhng c im c bn ca ch ngha tn t do vn tip tc c gi tr trong vic nh hnh v gii thch s pht trin ca th gii. Cc hc thuyt mi vn tip tc xut hin v l gii s pht trin th gii theo cch ca mnh, nhng ch yu ch c tnh l gii nguyn nhn v cc yu t tc ng ti th gii, cn tng lai v mt th gii ha bnh hay chin tranh, hp tc hay chin tranh vn nm trong hai hc thuyt c bn ca l thuyt quan h quc t: hin thc tn hin thc, t do tn t do, m hin nay, ch ngha tn t do vn ang bc l nhng u im ca n. 2.1 u im trc ht ca ch ngha tn t do l hc thuyt ny gp phn

quan trng trong nghin cu nhiu i tng ca quan h quc t: h thng quc t, t chc quc t, cng ty xuyn quc gia,trong vai tr ca chng vi vic nh hnh th gii v tc ng ca cc i tng ny ti nn ha bnh ca th gii. T gip cho lng tri thc v quan h quc t tng ln ng k. R rng, do c im tin vo kh nng hp tc ca cc ch th quan h quc t trong mi trng v chnh ph v ph thuc ln nhau gia cc ch th ny khi gi ln cch thc m nhng ngi theo ch ngha t do nhn thy c vai tr ca cc th ch trong quan h quc t trn nhng lnh vc quan trng ca i sng t chc x hi v t chc nh nc: lp php, hnh php, v t php. C th so snh u im ny ca ch ngha tn t do vi cc hc thuyt quan h quc t khc nh ch ngha tn hin thc trong vn ny thy r hn iu ny. Ch ngha tn hin thc tuy vn ng h vai tr quan trng ca ch th quc gia trong quan h quc t nhng quan tm hn ti vai tr ca h thng quc t v mong mun nghin cu th gii di gc nhn h thng. y l mt quan im hon ton logic v hp l trong nghin cu chnh tr quc t. Tuy nhin, ch ngha tn hin thc cha coi trng vai tr ca cc ch th phi quc gia trong khi cng ngy, cc ch th ny cng ng vai tr quan trng vi trt t th gii mi. Do , vic ch ngha tn t do nhn nhn v nh gi vai tr ca cc ch th phi quc gia vi quan h quc t v nghin cu chng c coi l mt u im ng k ca ch ngha tn t do vi h thng l thuyt quan h quc t v vi thc tin quan

h quc t trong bi cnh th gii vi nn ton cu ha ang ngy cng gia tng di tc ng ca cc ch th phi quc gia nh hin nay. 2.2 Ch ngha tn t do cung cp cc din n cho cc quc gia gii

quyt nhng bt ng ca h m khng cn n chin tranh. Cc quc gia cng c nhu cu hoc b bt buc phi tham gia vo nhiu hnh thc chuyn su ca hp tc thng lm pht sinh cc c ch iu chnh hnh vi trong mt lot cc vn cc cp khc nhau. Mt trong nhng c im ca ch ngha tn t do nh trn ni l vai tr ca cc ch th phi quc gia, ca th ch, v tnh ph thuc ca nhiu vn khc nhau. Trong bi cnh hin nay, khi m cc vn ton cu ngay cng nhiu v e da ngy cng ln ti s bnh yn ca th gii, cc quc gia, cc t chc quc t, cc cng ty xuyn quc gia thng xuyn ngi vo bn m phn bn lun cc phng cch gii quyt nhng vn ton cu hay nhng vn trong mt phm vi nh hn quc gia, khu vc. Mt phng cch gii quyt bng chin tranh c tnh ph nh hon ton khng phi l mt phng cch thng minh bi cc quc gia cng ngy cng ph thuc vo nhau nhiu hn trong mt th gii pht trin si ng. Chnh v th, nhng din n v cc t chc khu vc ngy cng xut hin nhiu nh mt c ch chung gii quyt cc vn v tm ra nh hng pht trin chung. Nh vy, v hnh chung, cc quc gia hp tc vi nhau, v hp tc ngy mt cht ch hn v s pht trin m khng u tranh vi nhau. u im ca ch ngha tn t do chnh l ch nhn thy xu th pht trin ny t rt sm, v l cn nguyn cho nhng hp tc ban u, nhng din n ban u ngi ta c th nhn thy c vai tr v li ch ca n, t tip tc xy dng v pht trin nhng c ch ny v s pht trin chung ca loi ngi. 2.3 Ch ngha tn t do dn ti hin tng gt b mi lo v an ninh, vn

c xem l cn nguyn ca vic gia tng sc mnh qun s, ngun gc ca nhng cuc chy ua v thay th bng nhng mi lo v phc li, dn sinh. Do ch ngha tn t do cho rng kh nng v mt ha bnh cho th gii bng s hp tc gia cc ch th quc gia v ch th phi quc gia l c th t c, do , ch ngha tn t do gin tip gt b vn an ninh gia cc quc gia vn l mt vn trng tm trong nghin cu quan h quc t ca ch ngha hin thc v tn hin thc, m cho rng

thay v mi lo ny, ngi ta quan tm nhiu hn n phc li, dn sinh, v s pht trin ca loi ngi. Theo , cc quc gia s khng cnh tranh quyn lc vi nhau trong mi trng phi chnh ph m s cng nhau pht trin m bo con ngi c pht trin. Quan im ny ca ch ngha tn t do ph hp vi quan im ca nhiu hc thuyt khc trong quan h quc t cng nh ph hp vi mong mun ca con ngi ni chung trong x hi hin i, v c coi l mt u im ca ch ngha tn t do khi quan tm ti c nhn con ngi v to ra mi lin h gia con ngi c nhn vn khng c nhiu tc ng quan h quc t vi quan h quc t ni chung. C th thy, ch ngha t do th hin u im ca mnh khi quan tm ti s pht trin ca con ngi v x hi dn s trong con ngi sinh sng ch khng phi l con ngi trong t cch l i tng ca quan h quc t vi ch th chnh l cc quc gia, cc t chc quc t ni chung. u im ny ca ch ngha tn t do c lin h cht ch vi cc u im khc bi suy cho cng, cc quc gia chin tranh hay ha bnh cng v s pht trin ca con ngi trong quc gia mnh, v s ha bnh m con ngi c th t c theo quan im ca ch ngha tn t do l bi v con ngi mong mun c tn ti v cng pht trin ch khng phi l pht trin n l khng hiu qu. V khi an sinh x hi, dn tr c tp trung nng cao pht trin cng l lc con ngi s c s so snh y hn trong la chn chin tranh hay ha bnh. u im nh gi cao vai tr ca c nhn con ngi c kh nng tc ng ti qun s v an ninh l mt trong nhng im khin ch ngha tn t do nhn c ng h ca nhiu ngi nhng cng khin cho nhng nh tn hin thc hoi nghi v phn i. Tuy vy, trong th gii hin nay, ngi ta ang chng minh lun im ny ca ch ngha tn t do l ng, v y l mt u im ca hc thuyt ny khi c rt nhiu quc gia duy tr an ninh qun s mc ti thiu v m bo dn sinh v phc li x hi. 2.4 Ch ngha tn t do coi trng kh nng qun tr con ngi cho cc

vn quc t. y c coi l mt trong nhng u im ca ch ngha tn t do khi nhn mnh kh nng hin thc ha cc hp tc can thip mt cch thch ng vo th gii ch khng ch l cc ch th quc gia chung chung nh trc. Falk mt

nh tn t do tin v tnh hp php ca qun tr con ngi ch: ngy cng c nhiu quc gia chp nhn rng cng ng quc t hp php c th can thip mt cch thch hp vo cc vn ni b ca cc quc gia, v rng, nhng t tng v mt x hi dn s nhn quyn xuyn quc gia ang ni ln bi con ngi ngy cng coi trng cc vn v nhn quyn, khin cho cc quc gia nhng ch th c bn ca quan h quc t cng phi nghim tc thc hin vic m bo quyn con ngi hin nay. Ngun gc ca vn qun tr con ngi chnh l do s pht trin ca ton cu ha khin bin gii quc gia b xa nha trong vic hp tc gia cc dn tc trn th gii trong qu trnh tm kim nhng phng cch gip ci thin vt cht v hc hi vn ha. u im ny ca ch ngha t do cho php cc th ch phi quc gia c c s trong vic hnh thnh nn cc t chc phi chnh ph, cc din n a dn tc a vn ha gii quyt cc vn quc t. Ch ngha tn t do khng nhng coi trng vai tr ca cc ch th phi quc gia m cn nhn mnh vai tr con ngi nh l mt ch th c lp c kh nng tc ng n quan h quc t. y l mt trong nhng lun im quan trng v c tnh u im cao ca ch ngha tn t do bi hc thuyt ny nhn nhn ng kh nng ca con ngi trong bi cnh th gii mi trong vic tham gia gii quyt cc vn quc t v nh hnh th gii mi. ng thi, n c tc dng gn kt hc thuyt ca ch ngha tn t do vi nhng hc thuyt hin i khc: ch ngha chc nng, ch ngha v n, ch ngha Xanh, trong vn qun tr con ngi v phn cp trong mt trt t th gii mi. iu ny khin cho ch ngha tn t do c s thch ng nht nh vi s bin ha ca th gii ngy cng phc tp, v thch nghi vi n l gii nhng s thay i mi. Cho thy mt u im ca ch ngha tn t do trong vic coi trng vai tr ca con ngi, cao kh nng ca con ngi, ng thi, trong bn thn hc thuyt c sc sng ca ring n vi vic thch nghi v iu chnh ph hp vi th gii. 2.5 Trong vn nhn quyn, ch ngha tn t do c s ng h ca rt

nhiu quc gia trong hoch nh chnh sch pht trin, ngay c ti chnh nhng chnh ph Hi gio khi nhn mnh ti vai tr ca dn ch v nhn quyn. Mt trong nhng c im quan trng ca ch ngha tn t do l coi trng vn dn ch v tin rng dn ch s khin cho con ngi c th bc l c bn thn, ngn chn hnh thc nh

nc chuyn ch, c ti, ng thi lm gim nguy c v chin tranh do i b phn dn chng thng khng mong mun chin tranh. Trc ht, trong hu ht cc quc gia, c bit l cc quc gia pht trin trn th gii, dn ch lun l u tin hng u v s pht trin ca loi ngi. u im ny c quan h mt thit vi u im v vic u tin pht trin x hi v coi trng con ngi nh ni trn. X hi loi ngi ngy cng pht trin, con ngi ngy cng mong mun dn ch v pht trin nhiu hn chin tranh. Ch ngha tn t do c sy cho tnh trng dn ch tng ln gia cc quc gia v gia con ngi vi quc gia. Trong , coi trng vn dn ch vi ha bnh v hp tc; tin tng vo kh nng hp tc ca cc quc gia trn c s cc quc gia c y quyn dn ch khng chu sc p t pha cc quc gia mnh hn, ngi dn c y quyn dn ch tham gia vo i sng chnh tr quc gia trong h c quyn ng h hay phn i tnh trng xung t, chin tranh ca quc gia vi cac quc gia khc. V th, u im v vic c v l thuyt mt x hi dn ch, trong m bo mc sng n nh v vn minh cho loi ngi l mt trong nhng lun im ph hp vi xu th chung ca thi i v nhn c s ng h ca nhiu thnh phn. u im ny cng khin cho ch ngha tn t do c mi gn kt vi nhng hc thuyt chnh tr khc nh ch ngha Xanh khi lun coi trng dn ch v pht trin con ngi, m rng ra l khi nim pht trin dn ch ti a v ha bnh, pht trin bn vng mt trong nhng quan im ca ch ngha Xanh. c im ny ca ch ngha tn t do c gi tr vi th gii trong hon cnh hin nay, khin n d dng tr thnh hc thuyt nh hng cho cc nh hoch nh chnh sch pht trin t nc ch khng ch n thun l hc thuyt c tnh l gii nhng hot ng ca i sng quc t. Ch ngha tn t do th hin s coi trng vi dn ch v nhn quyn, coi trng vai tr ca cc thnh t ny trong quan h quc t ng i, v s thc ang din ra trn th gii c phn ng nh vy. Tuy nhin, trong chnh u im ny cng tn ti mt vng mc, ch yu l vic c v t do, dn ch, nhn quyn ti cc quc gia Hi gio. D ch ngha tn t do coi trng dn ch v nhn quyn, cho rng dn ch v nhn quyn c th tc ng ti ho bnh n nh ca th gii v trnh xung t nhng ti cc quc gia Hi gio,

 l vn v quyn t do dn ch ca ngi ph n trong vic m bo bnh ng gii cng nh cn bng gia tn gio vi dn ch: tn gio coi trng vic ngi ph n phi s dng mng che mt khi ra ng, nhng l dn ch hay khng? c phi l s t nguyn ca chnh nhng ngi ph n ti cc quc gia Hi gio hay khng vn cn l vn cn bn ci. Song, chng ta khng th ph nhn u im ca ch ngha tn t do trong dn ch v nhn quyn ni chung i vi quan h quc t nh ni trn. 2.6 Mt u im khng th khng nhc ti trong ch ngha tn t do l

tnh t do ca kinh t vn l mt ch c bn lun rt nhiu bi nhiu nhng chuyn gia kinh t hng u trn th gii. Theo , ni tip t tng t do kinh doanh ca Adam Smith, m hnh kinh t ca Keynes, cc nh tn t do kinh t quan tm ti tnh dn ch ca nn kinh t, vai tr ca cc ch th phi quc gia y gm hai i tng c bn l cc cng ty xuyn quc gia mi thnh lp v cc t chc kinh t, ti chnh th gii, cng nh vai tr ca th ch v mi ph thuc ln nhau ca nhiu yu t trong vic nh hnh din mo kinh t th gii, v th gii ni chung. y, im c coi l u vit trong l thuyt ch ngha t do l ch ch ngha tn t do c v cho nn kinh t t do, vt qua khi s kim sot v hn ch ca nh nc trong hu ht cc lnh vc, v nhn nhn vai tr ca cc cng ty xuyn quc gia trong quan h quc t ng vi kh nng thc ca chng. Trc ht, ch ngha tn t do coi trng t do kinh t, to nn mt trt t kinh t, trong ch c s tham gia ca cc cng ty, thng nhn, vn, k thut, lao ng ch hu nh khng tn ti vai tr ca nh nc. iu ny y yu t li nhun tr thnh mc tiu cao nht trong qu trnh pht trin, v to ra s cnh tranh nhng khng h c xung t hay chin tranh, v thc y kinh t i ln vi s lun chuyn vn mc cao, vt qua khi s kim sot ca chnh ph. De Martino c ni ti cc b mt ca nn kinh t ton cu thay i di tc ng ca ch ngha tn t do kinh t: lun chuyn vn cao, cng xng ton cu, th trng th gii, khin cho kinh t th gii pht trin nhanh, mnh gp phn vo qu trnh pht trin ca th gii. Tuy nhin, cng phi phn bit gia ch ngha tn t do, quan im kinh t vi quan im t do kinh doanh trong kinh t hc. Theo , t do kinh doanh l m bo t do ca

c nhn v gia nh trong vic kinh doanh, coi th trng khng c s can thip ca nh nc l c ch hon thin, qua t do kinh doanh c nhn c thc hin. Trong khi , quan im kinh t ca ch ngha tn t do c hiu l tuyn ngn, chng trnh hnh ng kinh t tm v m c cc nc pht trin thc y v nhiu nc chp nhn, nhm xo b nhng ro chn chnh tr i vi nhng nhn t c kh nng lu ng cao trong nn kinh t (t bn, my mc, nguyn vt liu v chng mc no l cng ngh). Nh vy, quan im kinh t ca ch ngha tn t do c th c nhng cch hiu, cch l gii thay i, iu chnh trn c s 4 c im c bn ni ban u sao cho ph hp vi nn kinh t ca th gii. Th hai, ch ngha tn t do c s quan tm ti vai tr ca cc t chc quc t, cc cng ty xuyn quc gia trong quan h quc t. Theo , cc cng ty xuyn quc gia v cc t chc quc t c vai tr quan trng trong vic hnh thnh trt t v cc mi quan h gia cc quc gia vi nhau, gp phn to lp nn h thng quc t. y c coi l mt u im ng k ca ch ngha tn t do bi trong s nhng hc thuyt chnh tr ng i, t c hc thuyt no coi trng vai tr ca cc ch th ny trong quan h quc t, trong khi hin ti, nhng ch th ny li ang c s tc ng ngy mt su sc ti trt t th gii bi kinh t l xng sng ca s pht trin. Ngy nay, cc cng ty xuyn quc gia c th lm thay i b mt kinh t ca mt t nc, v mt quyt nh ca nhng t chc kinh t ln c th khin cho din mo ca mt quc gia thay i do kinh t ca quc gia chu nh hng t nhng quyt nh ny. V nh vy, ch ngha tn t do nhn nhn v nh gi vai tr ca cc ch th phi quc gia t chc kinh t, cc cng ty xuyn quc gia, trong quan h quc t. Vai tr ny l quan trng, v c tc ng ln ti vic nh hnh chnh tr quc t hin i. y c th c coi l mt u im ca ch ngha tn t do trong qu trnh nhn nhn v nh gi y cc thnh t to dng din mo ca th gii ng i. Nh vy, c th thy ch ngha tn t do c nhng u im khng th ph nhn c trong chnh tr quc t hin i. Nhng u im ny gp phn quan trng trong vic gii thch cc hin tng ca i sng chnh tr quc t cng nh d bo trin vng

ca th gii trong tng lai, liu th gii c duy tr nn ha bnh khng? Cc cuc xung t hin nay c chm dt v ha bnh, dn ch, v s can thip ca cc ch th phi quc gia hay khng? Hay chnh nhng ch th phi quc gia ny li khin cho tnh trng cch bit giu ngho gia cc quc gia tng ln v khin cho mt cuc chin tranh ph nh tt c li xut hin, bt ngun t chnh mong mun cng bng ca con ngi ti cc quc gia khc nhau?... Nhng cu hi ny tip tc khin cho nhng u im ca ch ngha t do chu s phn bc rt ln t cc quan im ca cc hc thuyt chnh tr khc khi l gii v tnh hnh th gii. Tuy nhin, trong bi cnh chnh tr quc t hin nay. Nhng lun im ca ch ngha tn t do l khng th ph nhn, v n vn c mt vai tr quan trng vi khoa hc chnh tr cng nh vi thc tin quan h quc t ng i. 3. Mt s hn ch ca ch ngha tn t do Bn cnh nhng u im ca ch ngha tn t do nh phn tch, chng ta cng phi tha nhn mt s hn ch xut pht t chnh nhng u im ny ca ch ngha tn t do. Trc ht l vn kinh t. Ch ngha tn t do c v cho t do kinh t cng nh nh gi cao vai tr ca cc thit ch kinh t ton cu nhng c mt thc t l nhng thit ch kinh t ny cng gp phn lm cho nhiu quc gia ngho ang phi chu s chi phi v kinh t - chnh tr ca cc tp on a quc gia vn xut pht t nhng nc pht trin v t nhiu mang mu sc ca nhng nc pht trin. Nhng ngi phn i ch ngha t do mi cho rng, ch ngha t bn lng on li dng sc mnh ca ng vn (t bn) buc cc chnh ph lm nhng g h mun, nu khng, h s ngng u t, lm nh hng n vic lm v kinh t ni chung. iu ny khng phi l khng th xy ra khi t nhiu ch th quc gia vn gi quyn nh ot ti s phn ca doanh nghip, v doanh nghip ch c t do kinh doanh sau khi c s cho php ca nh nc. ng thi, s pht trin v m rng can thip ca cc cng ty xuyn quc gia lm thay i din mo kinh t ca quc gia th gii nhng cng khin cho cc nn kinh t nh ca cc quc gia c th b bp cht do qu non yu so vi cc cng ty u t vn c nhiu li th hn. iu ny c

kh nng dn ti s phn ha ngy cng cao trong cc quc gia, v tng lai v nhng xung t do nhng ch th thiu yu km nhng ngun lc mong mun c ph nh hon ton c li th pht trin hn khng phi l khng th. Tip theo l vn v dn ch, nhn quyn, an sinh x hi v t do con ngi. y l nhng u im ca ch ngha tn t do, tuy nhin, n cng l nhng ci nguyn c khin cho xung t vn ang din ra mt s ni trn th gii. V v bn cht ca th gii l mi trng phi chnh ph, cc quc gia c nhng kh nng ring, ngun lc ring nn bn cnh xu th hp tc cng pht trin, v sng trong mi trng ha bnh th mt xu th cng ang din ra song song l mong mun b quyn. Chnh v th nn tuy ch ngha tn t do c v cho s pht trin ca dn ch, nhn quyn, an sinh x hi v t do con ngi vi nim tin con ngi l nhng con ngi l tr, s khng nh i nhng li ch vn c cho chin tranh th cng c hn ch l con ngi cng lun mun gip nhau cng t c nhng iu kin sng tt p hn, v v hnh chung, xung t v chin tranh c th xy n v nhng can thip nhn o ny. Cui cng l hiu qu ca nhng din n quc t trong vic gii quyt cc vn quc t v mc tiu ha bnh. y l mt c ch trnh chin tranh m ch ngha tn t do cng bn lun ti, song trong bi cnh th gii hin nay, cng kh ni c tnh hiu qu ca cc din n ny vi cc vn ton cu khi li ch ca mt quc gia ny c th tn hi ti quc gia khc, v cc quc gia thng kh chp nhn t b li ch ca dn tc mnh v nhng mc tiu chung nu h khng c li, trong khi quc gia li l ch th c bn v c vai tr quan trng nht trong quan h quc t. 4. Kt lun Nh vy, c th thy rng, ch ngha tn t do tuy mi xut hin c na th k nhng c nhng u im ni bt trong vic gii thch cng nh nhn nh v xu th ca th gii trong tng lai. Nhng u im ny khng phi l khng c nhng khuyt im nht nh nhng n ng gp rt ln cho h thng l thuyt quan h quc t ni chung, v to ra nhng xu th, chnh sch pht trin ph hp cho cc ch th quan h quc t ni ring. Trong bi cnh th gii hin nay, nhng quan im ca

ch ngha tn t do mang tnh u im nhiu hn, v c gi tr quan trng vi s pht trin ca con ngi. Nhng vn ton cu nh dn ch, th ch, t do kinh t c ch ngha t do bn ti v phn tch mt cch hp l trong s pht trin chung ca th gii ngy nay. Cng ngy, ton cu ha ang ngy cng gia tng, nhng vn cn s hp tc ca cc quc gia ngy cng nhiu; i sng ca con ngi cng ngy mt nng cao, v v th, mong mun ca con ngi v mt cuc sng cht lng, trong bao gm cc yu t v dn ch, dn quyn, an sinh x hi cng nh nn ha bnh chung ngy mt gia tng. Nhng iu kin ny khin cho nhng quan im ca ch ngha tn t do vn c gi tr lu di trong tng lai, v nhn c s ng h ca nhiu ngi.