You are on page 1of 114

TRNG I HC CN TH KHOA LUT

GIO TRNH

LUT HNH CHNH VIT NAM


PHN II

PHNG CCH QUN L NH NC


Bin son: TS. PHAN TRUNG HIN

Cn Th, nm 2009

A. CCH THC QUN L NH NC


Chng I. NI DUNG - HNH THC- PHNG PHP QUN L NH NC I. NI DUNG, HNH THC QUN L NH NC 1.Ni dung qun l nh nc Ni dung ca qun l nh nc l vic t chc thc hin qun l nh nc trn tt c cc lnh vc ca i sng x hi. y chnh l hot ng t chc thc hin php lut trong tng lnh vc ca i sng x hi cho nn tng xng vi mi lnh vc c mt ni dung qun l khc nhau. Ni dung ca qun l hnh chnh nh nc rt a dng v phong ph, c tin hnh trn nhiu lnh vc: kinh t, vn ha, x hi, an ninh quc phng...V vy khng th ch ra c ni dung c th ca qun l hnh chnh nh nc m ch c th nu ln nhng ni dung c bn, mang tnh cht tng qut m thi. 2. Hnh thc qun l nh nc a. Khi nim Khi nim: Hnh thc qun l hnh chnh nh nc l nhng biu hin ra bn ngoi ca ni dung qun l hnh chnh nh nc, thng qua nhng biu hin ny ch th qun l hnh chnh nh nc tc ng n i tng qun l t c nhng mc ch nh trc. Ni dung ca qun l hnh chnh nh nc rt a dng nn hnh thc ca chng cng rt phong ph. V th ng trc mt iu kin, hon cnh trong c cha ng nhng ni dung qun l th vic cc ch th qun l la chn hnh thc no qun l mang li hiu qu cao nht. Hnh thc qun l nh nc, v vy khng ph thuc vo ch ch quan ca ch th qun l m ph thuc vo nhng yu t sau: c tnh ca i tng qun l; iu kin, hon cnh xy ra qu trnh qun l; Mc ch ca qun l; Php lut hin hnh.
2

Vic la chn hnh thc qun l hnh chnh nh nc cn phi c tin hnh trn c s nhng quy lut nht nh. Trong c: Quy lut v s ph hp ca hnh thc qun l vi chc nng qun l; Quy lut v s ph hp ca hnh thc qun l vi ni dung v t chc ca nhng Quy lut v s ph hp ca hnh thc qun l vi nhng c im ca i tng Quy lut v s ph hp ca hnh thc qun l vi mc ch c th ca hot ng

vn qun l cn gii quyt; qun l c th; qun l. b. Phn loi cc hnh thc qun l nh nc m bo s la chn hnh thc qun l nh nc ng n, m bo t chc qun l hp l, khoa hc cn phi phn loi cc hnh thc qun l hnh chnh nh nc thnh nhng nhm gm nhng hot ng qun l ging nhau hay tng t nhau v tnh cht, ni dung, nhng biu hin b ngoi... Nhng hnh thc c th ca hot ng qun l hnh chnh nh nc thng lin quan hu c vi nhng hnh thc php lut ca hot ng nh nc ni chung. Nt c trng ca qun l hnh chnh nh nc l nhng hnh thc php l lin kt cht ch vi nhau trn c s s thng nht ca chc nng chp hnh- iu hnh. V th thc hin chc nng, nhim v ca mnh cc ch th ca qun l hnh chnh nh nc cn phi xc lp nhng quy tc x s di lut trong vn thm quyn ca mnh; tin hnh hot ng iu hnh m ni dung l p dng quy phm php lut, gii quyt nhng im cn tranh lun ca vic p dng php lut, nh gi hnh vi x s ca cc bn tham gia qun l hnh chnh nh nc v p dng cc bin php tc ng c tnh cht bt buc trong nhng trng hp php lut quy nh.

Cn c vo tnh cht php l ca hot ng qun l, ta phn loi thnh hai hnh

thc ch yu sau: - Hnh thc php l: l nhng hnh thc qun l nh nc trc tip tc ng n cc i tng chu s qun l lm pht sinh, thay i, chm dt ngha v php l; V d: y ban nhn dn y ban nhn dn tnh ban hnh Ch th xung cc y ban nhn dn huyn. - Thc tin qun l hnh chnh nh nc cho thy rng hot ng qun l hnh chnh nh nc cn c th c tin hnh di nhng hnh thc khng php l. Tuy nhin,

hnh thc khng php l cng yu cu ch th qun l hnh chnh phi tin hnh hot ng qun l nh nc trn c s php lut v thc hin php lut. V d: T chc hi ngh tng kt, rt kinh nghim 05 nm thc hin Ch th ca Th tng Chnh ph. S khc nhau gia hnh thc php l v hnh thc khng php l th hin ch hnh thc php l trc tip hoc gin tip lm pht sinh, thay i hay chm dt nhng quan h php lut hnh chnh. Tuy nhin, trong khi tin hnh hot ng qun l nh nc cc ch th qun l hnh chnh phi s dng kt hp c hai hnh thc ny. Cn c vo tnh cht v ni dung hot ng, hnh thc qun l hnh chnh nh nc thnh nm loi sau: Ban hnh nhng vn bn quy phm php lut; Ban hnh nhng vn bn p dng php lut; Thc hin nhng hot ng mang tnh cht php l khc; p dng nhng bin php mang tnh cht trc tip;

Thc hin nhng hot ng v nghip v-k thut.

Cn lu rng, thc hin mt hot ng qun l nh nc c hiu qu, trong nhiu trng hp, ch th qun l cn phi kt hp mt s hnh thc trong qun l. V d: khi l lt xy ra, y ban nhn dn tnh ni c l lt s tin hnh cc hot ng nh:
-

y ban nhn dn tnh triu tp cuc hp trin khai k hoch phng chng l lt; Sau p dng khoa hc k thut, p dng nhng bin php t chc v vt cht, k

thut phng chng l lt. Nh vy cc hnh thc qun l c tin hnh y gm: + Ban hnh vn bn quy phm php lut; + p dng bin php t chc trc tip; + Thc hin nhng tc ng v nghip v -k thut. c. Phn tch hnh thc qun l nh nc Hnh thc ban hnh vn bn quy phm php lut y l hnh thc rt quan trng i vi hot ng qun l hnh chnh nh nc, bi v nh c hnh thc ny m cc ch th qun l hnh chnh nh nc c th ha, chi tit ha nhng quy nh ca Hin php, lut trong tng lnh vc ca i sng x hi. Mt khc, cng nh hnh thc ny m ch ca nh nc c th hin v tc ng n cc i tng qun l.
4

Thm quyn ban hnh vn bn quy phm php lut l phng tin hu hiu cc ch th qun l hnh chnh nh nc tc ng tch cc ln cc lnh vc ca i sng x hi thuc thm quyn qun l ca mnh trong khun kh nhng yu cu chung ca php lut. Nh vic ban hnh nhng vn bn quy phm php lut m vai tr iu khin ca hot ng chp hnh v iu hnh c th hin mt cch y hn, nu khng c thm quyn ban hnh vn bn quy phm php lut th hot ng ca cc ch th qun l hnh chnh nh nc ch c tnh cht chp hnh th ng, n gin m khng mang tnh ch ng, sng to. Thng qua hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut hnh chnh, cc ch th qun l hnh chnh nh nc n nh nhng quy tc x s chung trong qun l hnh chnh nh nc; quy nh nhng nhim v c th, quyn hn v ngha v, thm quyn v trch nhim ca cc bn tham gia quan h qun l hnh chnh nh nc; xc nh nhng mi lin h ch yu gia cc b phn ca hnh thc qun l hnh chnh nh nc; quy nh nhng hn ch v nhng iu ngn cm, t ra nhng ngha v c bit hay trao quyn c bit, thc hin chc nng bo v php lut v t ra nhng quy nh chung cho trt t qun l hnh chnh nh nc. Vic ban hnh vn bn quy phm php lut ng vai tr quan trng trong qun l hnh chnh nh nc cho nn khi ban hnh n phi tun theo nhng yu cu do php lut quy nh. C th: -

Phi ng thm quyn; Phi ng trnh t, th tc v hnh thc m bo cht lng ca vn bn; Phi m bo hiu lc ca vn bn; Khng c tri vi Hin php v lut (m bo tnh php ch x hi ch ngha); Ngn ng c s dng phi l ting Vit, vn bn phi bo m tnh chnh xc, r

rng, d hiu. Thng qua hnh thc ban hnh vn bn quy phm php lut hnh chnh, cc ch th qun l hnh chnh nh nc xc nh a v php l ca ch th tham gia vo qun l hnh chnh nh nc. Tm li, trong cc vn bn quy phm php lut, cc c quan hnh chnh nh nc quy nh nhng quy tc chung trong lnh vc qun l hnh chnh nh nc; nhng nhim v, quyn hn v ngha v c th ca cc bn tham gia quan h qun l hnh chnh nh nc, xc nh r thm quyn v th tc hot ng ca cc i tng qun l. Ban hnh nhng vn bn p dng php lut
5

y l hnh thc c ch th qun l hnh chnh nh nc p dng ch yu trong qu trnh qun l hnh chnh nh nc v nh hnh thc ny m quy phm php lut i su vo i sng thc tin. Vic ban hnh vn bn p dng quy phm php lut lm pht sinh, thay i, chm dt nhng quan h php lut hnh chnh gia ch th qun l hnh chnh vi i tng qun l hnh chnh. V d: Vic ra mt quyt nh x pht vi phm hnh chnh ca cnh st giao thng s lm pht sinh quan h php lut hnh chnh gia cnh st giao thng vi ngi vi phm; lm pht sinh quyn v ngha v c th ca cc ch th lin quan n li ch vt cht hoc tinh thn ca cc ch th . c trng ca vn bn p dng quy phm php lut hnh chnh cng nh cc vn bn quy phm php lut hnh chnh l tnh cht quyn lc v tnh di lut. Tuy nhin, nhng vn bn p dng quy phm php lut khc nhau v ni dung, tnh cht, mc ch nn c th chia chng thnh hai nhm: Nhm vn bn chp hnh php lut. Nhm vn bn bo v php lut.

Trong trng hp ban hnh vn bn chp hnh php lut, cc ch th qun l hnh chnh nh nc p dng hoc hin thc ha phn quy nh ca quy phm php lut tng ng. Cn trong trng hp ban hnh nhng vn bn bo v php lut th cc ch th ca qun l hnh chnh nh nc p dng hoc hin thc ha phn ch ti ca nhng quy phm php lut tng ng. Thng qua vic ban hnh nhng vn bn p dng quy phm php lut cc ch th ca qun l hnh chnh nh nc tc ng mt cch trc tip v tch cc n mi mt hot ng ca cc c quan cp di, cc c quan, x nghip v t chc trc thuc, cc t chc phi Chnh ph v cng dn tham gia vo quan h qun l hnh chnh nh nc. Vic p dng cc vn bn quy phm php lut lm nh hng n quyn v li ch ca cc i tng c lin quan nn i hi ch th c thm quyn ban hnh vn bn phi tun theo nhng yu cu ca php lut nh: ng thm quyn, ng mc ch v ni dung m quy phm php lut hnh chnh iu chnh, ng trnh t th tc m bo cht lng, phi c tin hnh nhanh chng, kp thi, cng khai v ng php lut, vic p dng hnh thc ca vn bn p dng quy phm php lut phi ng vi hnh thc do php lut quy nh, kt qu ca vic p dng vn bn quy phm php lut hnh chnh phi c thc hin trong i sng. Thc hin nhng hot ng mang tnh cht php l khc
6

y l mt hnh thc c ch th qun l hnh chnh nh nc p dng thng xuyn. Hnh thc ny mang tnh cht php l v n c php lut quy nh, bao gm nhng hot ng nh:
-

p dng cc bin php nhm ngn chn v phng nga vi phm hnh chnh nh ng k nhng s kin nht nh nh: ng k khai sinh, khai t... Lp v cp mt s giy t nht nh, cp bng li xe...

kim tra bng li xe, kim tra vic ng k tm tr, tm vng... -

Trong nhng hot ng mang tnh cht php l khc th hot ng cng chng, chng thc c vai tr quan trng trong vic bo v quyn v li ch hp php ca cng dn, t chc, nh nc. Hot ng ny c thc hin trn c s nhng ti liu c chng thc. V th m n mang tnh cht php l mc d n khng trc tip lm pht sinh hu qu php l. Nh vy, nhng hot ng mang tnh cht php l khc c th trc tip lm pht sinh quan h php lut hnh chnh nhng cng c th ch mang tnh cht b tr lm pht sinh, thay i, chm dt quan h php lut hnh chnh. p dng nhng bin php t chc trc tip y l nhng hnh thc c ch th qun l hnh chnh nh nc p dng thng xuyn mang tnh cht b tr cho qu trnh qun l hnh chnh nh nc nhng n ng mt vai tr quan trng. Thng qua hnh thc ny cc ch th qun l hnh chnh nh nc tin hnh nng cao thc php lut cho i tng qun l, giao nhim v, biu dng nhng in hnh tin tin... V d: Hp trin khai Ngh quyt ng Cng sn. Kt qu ca vic thc hin nhng bin php t chc trc tip khng to ra nhng quy tc bt buc chung, khng lm pht sinh, thay i hay chm dt cc quan h php lut. Tuy nhin, hot ng ny c ngha c bit quan trng, n l khu then cht trong vic gii quyt nhng nhim v t ra cho cc c quan hnh chnh nh nc trong vic m rng mt cch ton din cng tc t chc qun chng, trong vic nghin cu v ph bin nhng kinh nghim tin tin. i vi hot ng t chc trong b my hnh chnh nh nc cn nhn mnh n cng tc hng dn, gii thch, kim tra, t chc cng tc trong b my ca nhng c quan ny. Khi thc hin nhng hot ng ny khng cn ban hnh vn bn p dng quy phm php lut m ch thc hin theo trnh t, th tc, hot ng thng thng ca cc c quan hnh chnh nh nc.
7

Thc hin nhng hot ng v nghip v - k thut y l nhng hot ng s dng kin thc, nghip v, p dng thnh tu khoa hc k thut vo qu trnh qun l hnh chnh nh nc. Nhng hot ng ny rt a dng, l vic chun b ti liu cho vic ban hnh vn bn quy phm php lut v p dng quy phm php lut cho vic tin hnh nhng bin php t chc, lm bo co, cng tc lu tr h s... y cng l hnh thc khng mang tnh php l bt buc m ty thuc vo iu kin qun l, i tng qun l, ty thuc vo s tin b ca khoa hc k thut m p dng cho ph hp. V d: S dng in ton vo qun l lng, qun l giao thng th; s dng th ATM vo vic tr lng v hot ng thanh ton trong, ngoi nc... Hnh thc ny c vai tr rt quan trng trong vic nng cao hiu qu qun l hnh chnh nh nc cng nh trong vic ci cch nn hnh chnh quc gia. Khoa hc cng pht trin th hnh thc ny cng c p dng rng ri v hiu qu trong cng tc qun l hnh chnh nh nc ngy cng c nng cao. Ngoi ra, vic la chn hnh thc qun l hnh chnh nh nc khng ch ph thuc vo nhng c im ca quan h qun l, nhng c im ca i tng qun l m cn ph thuc vo nng lc ca ngi lnh o. Ngi lnh o c nng lc chuyn mn v nng lc t chc s tm ra phng n tt nht hon thnh nhim v c giao. II. PHNG PHP QUN L NH NC 1. Khi nim Theo ngha hp Phng php qun l hnh chnh nh nc l cch thc m ch th qun l hnh chnh nh nc s dng i vi i tng qun l nhm t c nhng mc ch nh trc. C nhiu cch tc ng nh tc ng trc tip, tc ng gin tip, tc ng i tng c lin quan t gic thc hin yu cu, tc ng i tng c lin quan bt buc phi thc hin... Thng qua phng php qun l ta thy c tnh cht v ni dung ca cc mi quan h gia ch th qun l v i tng qun l. Phng php qun l th hin ch ca nh nc v chnh v vy m n c hnh thc php l nht nh.

Theo ngha rng

Phng php qun l hnh chnh nh nc l cch thc m ch th ca qun l hnh chnh nh nc s dng tc ng n i tng qun l nhm t c nhng hnh vi x s cn thit. Cc phng php qun l hnh chnh nh nc cn l cch thc t chc hot ng ca cc ch th qun l, th hin cch thc gii quyt nhng vn pht sinh trong qu trnh qun l. Nh vy, hiu theo ngha hp th phng php qun l hnh chnh nh nc vi tnh cch l cch thc tc ng ca ch th qun l ln i tng qun l, cn phng php qun l hnh chnh nh nc theo ngha rng vi tnh cch l cch thc t chc cng tc ca ch th qun l v cch thc gii quyt nhng vn c th pht sinh trong qu trnh qun l. Tuy nhin, trong gii hn ca ni dung mn hc ta ch nghin cu phng php qun l hnh chnh nh nc theo ngha hp v cc phng php qun l ny phi p ng nhng yu cu sau: Phi c kh nng m bo tc ng qun l ln cc lnh vc ch yu ca qun l hnh chnh nh nc, c tnh n c im ca mi lnh vc v s pht trin chung ca x hi. Phi a dng v thch hp tc ng ln nhng i tng khc nhau, bi v cch thc tc ng ln c nhn khng ging cch thc tc ng ln tp th, cch thc tc ng ln i tng trc thuc trc tip khng ging i tng trc thuc gin tip. Phi c tnh hin thc, c kh nng thc hin trn thc t, em li hiu qu cao. Phi c tnh mm do, linh hot, sng to. Phi ph hp vi ng li, chnh sch chnh tr ca ng trong tng giai on c

th. la chn mt phng php qun l ph hp th ch th qun l c th da vo ch ch quan ca mnh m phi da vo nhng iu kin khch quan, phi cn c vo c tnh ca qun l, i tng qun l, iu kin hon cnh xy ra qu trnh qun l. Vic la chn c mt phng php qun l ph hp, ng n s mang li hiu qu cho hot ng qun l hnh chnh nh nc, p ng li ch x hi v ca vic thc hin hot ng chp hnh v iu hnh. Da theo nhng yu cu trn, hin nay c cc phng php c p dng ph bin trong qu trnh qun l hnh chnh nh nc, l cc phng php sau:

Phng php thuyt phc. Phng php cng ch nh nc. Phng php hnh chnh.
9

Phng php kinh t. Phng php qun l c mc tiu, nh hng. Phng php qun l tc nghip. Phng php kim tra.

2. Cc phng php qun l nh nc a. Phng php thuyt phc L mt qu trnh bao gm hng lot cc hot ng ca ch th qun l hnh chnh nh nc nh phn tch, gii thch, chng minh, khuyn khch, gio dc... tc ng n i tng qun l lm cho i tng qun l t gic tun theo mnh lnh ca ch th qun l hoc cng tc vi ch th qun l t c mc ch qun l vi hiu qu cao nht. Phng php thuyt phc mang tnh cht quyn lc nh nc v tnh php l bi v trong ch x hi ca nh nc ta, qun l hnh chnh nh nc l thc hin quyn lc ca nhn dn nn li ch c bn gia nh nc v nhn dn ph hp vi nhau v th m s dng phng php thuyt phc mang li hiu qu cao. Phng php thuyt phc c p dng trc ht i vi cc i tng qun l cha vi phm php lut hay nht thi vi phm v c thc sa cha. Thng qua phng php ny, cc ch th ca qun l hnh chnh nh nc gio dc cho cng dn nhn thc ng n v k cng x hi, k lut nh nc, ng vin h t gic thc hin ngha v i vi nh nc v x hi, m bo v m rng dn ch. b. Phng php cng ch nh nc. L bin php bt buc bng bo lc do cc c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c nhn, t chc nhm hn ch v ti sn hay t do thn th ca c nhn, t chc nhm trng tr nhng hnh vi vi phm php lut hay phng nga, ngn chn hnh vi vi phm php lut. Phng php cng ch trong qun l hnh chnh nh nc l s s dng nhng quyt nh bt buc n phng i vi i tng qun l, phng php ny thng c p dng trong nhng trng hp quyt nh n phng khng c thc hin mt cch t gic. Phng php ny ng mt vai tr quan trng trong qun l hnh chnh nh nc, nu khng c cng ch th k lut nh nc khng c m bo, php ch khng c tn trng. C ba loi cng ch nh nc:
10

Cng ch t php Cng ch hnh chnh Cng ch k lut. Cng ch t php:

Bao gm cng ch hnh s v cng ch dn s. Do c quan ta n p dng theo trnh t t tng hnh s hay t tng dn s, p dng i vi cc hnh vi vi phm php lut hnh s hay php lut dn s. Cng ch hnh chnh: L bin php cung ch c tin hnh trc ht v ch yu bi c quan hnh chnh nh nc theo trnh t, th tc hnh chnh nhm x l hnh vi vi phm hnh chnh v ngn chn vi phm hnh chnh. Cng ch hnh chnh bao gm cc hnh thc: x pht vi phm hnh chnh; cc bin php phng nga vi phm hnh chnh; cc bin php ngn chn vi phm hnh chnh. Ngoi ra cn c cc bin php khc nh bin php bo m vic x l, cng ch thi hnh v khc phc hu qu ca vi phm hnh chnh, bin php x l hnh chnh khc v cc bin php c p dng trong trng hp tht cn thit v l do an ninh, quc phng, li ch quc gia... Cng ch k lut: L bin php cng ch nh nc do th trng c quan p dng i vi cn b, cng chc ca c quan khi h vi phm ni quy, quy ch ca c quan hay vi phm k lut lao ng. i vi cn b, cng ch k lut bao gm cc hnh thc sau (iu 78 Lut cn b, cng chc): -

Khin trch; Cnh co; Cch chc; Bi nhim.

Ring i vi cng chc, cng ch k lut bao gm cc hnh thc sau (iu 79 Lut cn b, cng chc): -

Khin trch; Cnh co; H bc lng; Ging chc; Cch chc; Buc thi vic.
11

Tt c nhng hnh thc ny c p dng ty theo i tng, mang tnh cht quyn lc cao v mang tnh php l cht ch. V nguyn tc, phng php cng ch c p dng i vi cc i tng vi phm php lut, chng i php lut v n phi c thc hin trn c s kt hp vi phng php thuyt phc. c. Phng php hnh chnh L phng php c ch th qun l s dng bng cch ra mnh lnh ch o xung i tng qun l. c trng ca phng php ny l s tc ng trc tip ln i tng t c bng cch quyt nh n phng nhim v v phng n hot ng ca i tng qun l. C s ca phng php ny l nguyn tc tp trung dn ch m c th l s phc tng ca cp di i vi cp trn v tnh cht bt buc thi hnh ca nhng ch th, mnh lnh ca cp trn i vi cp di. xc nh mnh lnh, ch o ca cp trn c hp php hay khng th phi da vo php lut. Nu mnh lnh, ch o khng hp php, hp l cp di phi kin ngh bng vn bn ln cp trn, nu cp trn buc phi thc hin th cp di vn thc hin v nu hu qu xy ra th cp trn hon ton chu trch nhim. Trong trng hp cp di thc hin mnh lnh bt hp php m khng bit th ty vo hu qu ca s thit hi xy ra m c hnh thc x l thch hp. d. Phng php kinh t L phng php m ch th qun l dng nhng khuyn khch v mt li ch vt cht cho i tng qun l em ht kh nng sng to ca mnh hon thnh nhim v c giao vi hiu qu cao nht. Phng php kinh t s dng n by kinh t nh quyn t ch sng to trong sn xut kinh doanh; ch hch ton kinh t, ch khen thng... nhm to iu kin thun li cho i tng qun l hot ng c hiu qu, ng vin cc i tng qun l pht huy nng lc sng to, chn cch tt nht hon thnh nhim v, s dng hp l ti sn c giao, pht huy v khai thc hp l nht nhng kh nng sn c. Phng php kinh t ch c th pht trin trong iu kin c ng h v to iu kin thun li hay ni cch khc l trong iu kin c cc tin hnh chnh tng ng v so vi phng php hnh chnh th ng sau phng php kinh t l tnh hp l, l cc quy lut ch khng phi l quyn lc nh nc. Nu so snh cc phng php hnh chnh v kinh t t gc tnh n nh, kh nng thm thu vo cc quan h qun l kinh t ta thy rng phng php hnh chnh c kh nng ni ti ln hn trong vic chim lnh v duy tr v tr. Ngoi ra, phng php hnh
12

chnh cn c kh nng t khng nh v pht trin khng cn n n by t bn ngoi trong khi phng php kinh t i hi phi c s ng h v quan tm thng xuyn. Bi v, ng sau phng php hnh chnh l quyn lc nh nc cn ng sau phng php kinh t l tnh hp l, l cc quy lut kinh t. Phng php kinh t ch c th pht trin trong iu kin c cc tin hnh chnh tng ng.

e. Phng php qun l c mc tiu, nh hng Qun l nh nc l mt hot ng c mc ch v c tnh tiu liu. Hiu qu ca hot ng qun l lu di, cng nh kh nng gii quyt cc tnh hung pht sinh trn thc t ty thuc rt nhiu vo phng php qun l c mc tiu, nh hng. Nhn chung, phng php ny c vai tr: - Ch ng nh hng cc mc tiu, chin lc, chng trnh lu di, trnh dn tri phn tn, thiu tp trung. - Ch ng t ra cc tnh hung pht sinh trong thc tin hot ng ca nn hnh chnh ang pht trin trong thi k hi nhp. - Ch ng v nhn s, v cc iu kin vt cht cn thit khc cho cng tc qun l, nhn r c im mnh, im yu ngy t giai on khi xng chng trnh c nhng h tr, bi dng thch hp. V d: Chng trnh ci cch hnh chnh, giai on ct gim 1/3 th th tc hnh chnh; chng trnh chm lo nng nghip, nng dn v nng thn trong thi k cng nghip ha f. Phng php qun l tc nghip Hot ng tc nghip l cc hot ng trc tip phc v cho cng tc chuyn ngnh, thm ch tng b phn cng on ca qun l chuyn ngnh. Vic vn dng nhun nhuyn phng php tc nghip s em n mt s hiu qu: - C chng trnh bi dng v kin thc, k nng, phng php tc nghip st vi ngnh ngh, cp nht c kin thc khoa hc hin i vo trong cng tc qun l chuyn ngnh. - Ban hnh nhng quyt nh hnh chnh hoc thc hin cc hot ng mang tnh cht nghip v - k thut hp l, ng vi yu cu ca chuyn mn. - Hot ng qun l cng v cp c s, cng trc tip (c bit trong nhm qun l hnh chnh t) th cng phi ch trng n phng php qun l tc nghip.
13

- Phng php ny, trong chng mc nht nh c th lm hn ch nhng kin ch quan ca nh qun l nm bt bn cht ca i tng qun l v ra cc hnh thc qun l thch hp, st sn.

g. Phng php kim tra Hot ng qun l nh nc l mt qu trnh t khi kho st i tng qun l, ln chng trnh k hoch, n khi ban hnh vn bn ch o, quy phm, c bit v tin hnh t chc thc hin. Qu trnh i hi phi c khu hu kim bo m cho hot ng qun l ng vi tin trnh, yu cu v mc ch t ra. Hot ng qun l v vy rt cn phng php kim tra nhm: Theo di, quan st qu trnh qun l v kt qu ca cng tc qun l i chiu vi k C nhng gii php, i sch thch hp cho cng tc qun l hin hnh v rt ta hoch, mc tiu kinh nghim cho cng tc qun l trong tng lai, iu chnh t khu lp quy hoch, k hoch. L tiu chun nh gi hiu qu ca cng tc qun l nh nc. Nhn chung, vic vn dng cc phng php qun l nh nc i hi phi linh hot, mm do v i khi phi phi hp gia cc phng php. Tiu chun v hiu qu t ra trong cng tc qun l quyt nh cho vic s dng cc phng php v hnh thc qun l tng thch. --------------------------------------Cu hi 1. Cn c xc nh ni dung qun l hnh chnh nh nc? 2. Nu cc phng php qun l hnh chnh nh nc? Xem xt tnh cht quyn lc nh nc v tnh php l ca mi loi. 3. Hy phn tch nm hnh thc qun l hnh chnh theo bng sau:
Hnh thc Khi nim Tnh cht php l Tc dng V d

1. Ban hnh vn bn quy phm php lut 2. 3.


l khc Ban hnh vn bn p dng php lut Thc hin hot ng mang tnh cht php p dng bin php trc tip Thc hin hot ng v nghip v - k
14

4. 5.

thut.

Chng II. QUYT NH HNH CHNH I. QUAN NIM V QUYT NH HNH CHNH Trong khoa hc php l, quyt nh hnh chnh (quyt nh qun l nh nc) l mt khi nim tn ti nhiu hnh thc khc nhau. c th l: - Nhng hnh vi vt cht c th (hnh vi hnh chnh); - Vn bn hnh chnh; - Mnh lnh hnh chnh di hnh thc ni; - K hiu hnh chnh. Tt c cc loi quyt nh qun l hnh chnh nh nc th hin r tnh quyn lc nh nc thng qua c quan nh nc hoc ca vin chc nh nc c thm quyn thc hin chc nng qun l hnh chnh nh nc. Quyt nh qun l hnh chnh nh nc ch yu do cc ch th qun l hnh chnh thc hin nhm gii quyt cc cng vic qun l nh nc trong lnh vc hnh php, n l mt quyt nh php l mang tnh cht di lut v n l quyt nh hnh chnh da trn c s lut v thi hnh lut. iu ny c ngha l cc quyt nh php lut ca cc c quan lp php, ch tch nc, c quan to n, c quan kim st vn c th l quyt nh hnh chnh nu c ban hnh nhm thc hin hot ng qun l hnh chnh nh nc (khng phi l hot ng lp php, hot ng t php). Vy, quyt nh qun l hnh chnh nh nc l mt loi quyt nh php lut c tnh cht di lut c cc ch th c thm quyn hnh chnh nh nc trong hot ng ca mnh tin hnh theo mt trnh t, th tc, di nhng hnh thc do php lut quy nh nhm em li hiu qu nht nh trong vic qun l. Xt v tiu ch tnh cht th quyt nh qun l hnh chnh nh nc c y tnh cht ca mt quyt nh php lut. l tnh ch, tnh quyn lc v tnh php l . Tnh ch Trn c s thm quyn ca mnh, do php lut quy nh, cc ch th c th hin ch thng qua hot ng lp quy di dng vn bn, hoc cc hot ng khc nh: ban hnh mnh lnh hnh chnh, k hiu hnh chnh y l quyn quan trng th hin ch nhng ch y l ch n phng th hin quyn lc cng v mc ch duy nht ca quyt nh qun l hnh chnh nh nc l phc v cho li ch cng v thi hnh php lut.
15

Tnh quyn lc Quyt nh qun l hnh chnh nh nc lun th hin r tnh quyn lc nh nc trn c s y nhim ca c quan lp php ti cao. l thm quyn nhn danh cc c quan nh nc, cc t chc c trao thm quyn hnh chnh nh nc. Ngoi ra, iu ny cn th hin tnh m bo thi hnh, cc ch th ca qun l hnh chnh c quyn p dng cc bin php cng ch khi cn thit.

Tnh php l

Quyt nh qun l hnh chnh nh nc l quyt nh di lut. Quyt nh ny c ban hnh trn c s lut v thi hnh php lut. Quyt nh qun l hnh chnh nh nc c th lm thay i, pht sinh, chm dt quan h php lut hnh chnh. Thng qua cc loi quyt nh hnh chnh tng ng, cc qui phm php lut c t ra, sa i, bi b. Tuy nhin cc tnh cht ny c quan h hu c vi nhau. Tnh ch v tnh quyn lc ch c thc hin khi quyt nh c ban hnh v thc hin trn c s cc quy nh ca php lut, ngha l trc ht phi bo m tnh php l. II. PHN LOI QUYT NH HNH CHNH C nhiu cn c phn loi quyt nh qun l hnh chnh nh nc. Tuy nhin trong ni dung chng trnh, chng ta ch phn loi da trn cc cn c sau:
1.

Cn c vo tnh cht php l, quyt nh qun l hnh chnh nh nc c

chia ra lm quyt nh ch o, quyt nh quy phm v quyt nh c bit a) Quyt nh ch o L loi quyt nh ch yu c ban hnh vi mc ch ra cc ch trng chnh sch qun l hnh chnh nh nc thuc thm quyn ca cc ch th ban hnh. Trn thc t, hu ht cc quyt nh ch o c ban hnh di hnh thc vn bn Ngh quyt. Ni dung ca quyt nh ch o a phng (Ngh quyt ca HND) thng cp n cc vn v pht trin kinh t-x hi, v quyt nh ngn sch a phng, v bu c y ban nhn dn, thng trc hi ng nhn dn. y l quyt nh to c s cho cc quyt nh khc nh quyt nh quy phm, quyt nh c bit. Loi quyt nh ny rt quan trng nn khi ban hnh cc ch th phi cn nhc k lng, cn c vo ni dung, mc ch, i tng qun l ra quyt nh ng n trnh tnh trng quyt nh a ra khng chun xc gy nh hng khng tt n cc quyt nh khc. Trn thc t, mt s ng k quyt nh ch o nng v hnh thc gn
16

lin vi nhng thut ng: "tng cng", "quyt tm", y mnh", "kin quyt"...Tt nhin cc thut ng ny l cn thit nu c s dng ng ch, loi tr h ho chung chung, "v thng v pht". b) Quyt nh quy phm Quyt nh qui phm c th hin di hnh thc vn bn qui phm php lut hnh chnh. C th hn, vn bn quy phm php lut l vn bn t ra cc quy tc x s chung do c quan hnh chnh nh nc hoc cn b nh nc c thm quyn ban hnh theo trnh t th tc nht nh nhm thi hnh Hin php, lut vi mc ch iu chnh cc quan h x hi pht sinh trong hot ng qun l hnh chnh nh nc. y l hnh thc quyt nh hnh chnh rt thit yu thc hin qun l hnh chnh nh nc bi chng th hin r tnh quyn lc nh nc, tnh khi qut v bt buc chung. Quy phm php lut hnh chnh c th th hin di dng quy phm tin pht (iu chnh cc quan h x hi mi m cc vn bn php lut hin hnh cha iu chnh), hoc quy phm th pht (quy nh c th, chi tit p dng cho cc quy phm hin hnh; nh ch, sa i, bi b, hoc thay i phm vi hiu lc i vi quy phm php lut hin hnh). c) Quyt nh c bit L loi quyt nh c ban hnh trn c s cc quyt nh ch o, quyt nh quy phm vi mc ch gii quyt cc cng vic c th c p dng mt ln. Quyt nh c bit trc tip lm pht sinh, thay i hay chm dt mt quan h php lut c th. Tnh c trng ca quyt nh c bit th hin: Ch p dng mt ln. Gi tr php l ca quyt nh c bit s kt thc khi quyt C i tng p dng c th. Ch c i tng c nu ch danh phi tun th Phi cn c trn t nht mt quyt nh qui phm ban hnh. Cc ch ti trong nh c thc hin. quyt nh hnh chnh c bit tng ng. qui phm tng ng phi c p dng ng, chnh xc... 2. Cn c vo ch th ban hnh, quyt nh hnh chnh c th c rt nhiu ch th ban hnh nu tha mn cc iu kin -

c php lut quy nh thm quyn qun l nh nc; c php lut cho php ban hnh quyt nh qun l nh nc (c th dng

vn bn hoc mnh lnh hnh chnh)

17

Quyt nh qun l nh nc ban hnh phi l quyt nh di lut, nhm thi

hnh lut. Vi cch tip cn nh vy, s ch th ny rt di do, nn tm chia thnh hai nhm: Nhm 01: c quan, cn b hnh chnh nh nc. Nhm 02: cc ch th khc c thm quyn hnh chnh nh nc.

Nhm 01 c nghin cu c th l quyt nh hnh chnh ca c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chung v quyt nh hnh chnh ca c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chuyn mn C quan hoc ngi ng u c quan hnh chnh nh nc Trung ng a phng c thm quyn chung Chnh ph Ngh nh Th tng Chnh ph Quyt nh y ban nhn dn tnh Quyt nh, ch th y ban nhn dn huyn Quyt nh, ch th y ban nhn dn x Quyt nh, ch th

Bng 2.1 Vn bn quy phm php lut ca c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chung C quan hoc ngi ng u c quan hnh chnh nh nc Trung ng Bng 2.2 Vn bn quy phm php lut ca c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chuyn mn c thm quyn chuyn mn B trng Thng t

Trung ng

Cc vn bn lin tch Chnh ph phi hp vi c quan trung ng ca t chc chnh tr- x hi B trng hoc Th trng c quan ngang B phi hp vi Chnh n Ta n nhn dn ti cao, hoc phi hp vi Vin trng Vin kim st nhn dn ti cao.

Ngh quyt lin tch Thng t lin tch

18

Bng 2.3 Vn bn quy phm php lut lin tch ca c quan hnh chnh nh nc 3. Cn c vo phm vi lnh th Theo cn c ny th c cc quyt nh hnh chnh c hiu lc trn phm vi c nc v c hiu lc trn tng a phng. Nhng quyt nh hnh chnh c hiu lc trong phm vi c nc, do cc c quan trung ng ban hnh, ngoi tr trng hp c quan ban hnh t thu hp phm vi tc ng ca quyt nh. Trng hp ny c th: Do ch cn iu chnh trong phm vi vng min, hoc cm mt s tnh V d: Ch th ca Th tng Chnh ph v vic phng chng l lt cho vng ng bng sng Cu long trong ma ma nm 2009. Ch p dng i vi cc a phng c lin quan, tc l c iu kin thch ng vi gi nh ca quyt nh hnh chnh V d: Quyt nh ca Th tng Chnh ph v vic qun l t chc cht ch cc khu dn c bin gii. Ch nhng tnh c a bn vng bin gii mi trc tip chu s iu chnh ca quyt nh hnh chnh nu trn. Nhng quyt nh hnh chnh nh nc do cc c quan a phng ban hnh c hiu lc php l trong phm vi a phng . Php lut khng quy nh hnh thc vn bn quy phm php lut phi hp gia cc a bn a phng. III. TRNH T XY DNG V BAN HNH QUYT NH HNH CHNH 1. Sng kin ban hnh quyt nh y l giai on u tin ca vic ra quyt nh. Ty thuc vo ni dung v tnh cht ca quan h php lut cn iu chnh c c sng kin vi t cch l mt qu trnh ra quyt nh. 2. D tho y l giai on rt quan trng v nu giai on ny c chun b tt th quyt nh mi c th mang tnh kh thi. Giai on chun b d tho c tin hnh theo tng bc nht nh nh: quyt nh c quan ch tr son tho, thnh lp ban son tho, tng kt thc tin thi hnh php lut, t chc nghin cu, ly kin cc c quan, chun b t trnh, d tho...
19

3. Trnh v thng qua d tho Sau khi hon tt d tho ca quyt nh cn a ra th d tho bt buc phi c trnh ra c quan c thm quyn ban hnh. Hin nay theo quy nh ca php lut th: D tho Ngh nh ca Chnh ph phi qua thm nh. B T php l c quan c Cc Quyt nh ca Th tng Chnh ph th B T php c trch nhim tham trch nhim thm nh cc d tho khi trnh Chnh ph. gia kin bng vn bn; cc Thng t ca cc B, c quan ngang B, cc d tho phi trnh ln B trng. hp l. nh. i vi cc hnh thc vn bn php quy ca c quan hnh chnh nh nc, cn b hnh chnh nh nc trc y c php ban hnh, nhng nay khng cn quy nh trong lut ban hnh vn bn quy phm php lut nh: Ngh quyt (Chnh ph), Ch th (Th tng Chnh ph), Quyt nh, Ch th (B trng, Th trng c quan ngang B) th mc nhin khng c xem l vn bn quy phm php lut nu ban hnh sau ngy 01/01/2009 (Xem iu 01 ca Lut ban hnh vn bn quy phm php lut 2008). 4. a quyt nh n i tng thi hnh y l giai on cui cng ca trnh t xy dng v ban hnh quyt nh hnh chnh. N l mt khu quan trng v ch khi no lm tt khu ny th i tng qun l mi tip cn c vi cc quyt nh... C nhiu cch a quyt nh n i tng qun l nh thng qua im bo, cng bo, qua cc hnh thc thng tin i chng, tuyn truyn php lut... 5. Giai on kim tra vic thc hin quyt nh Kim tra vic thc hin quyt nh l khu bo m s thnh cng v hiu qu ca quyt nh bi v vic thc hin quyt nh bao gi cng gn lin vi vic kim tra. Ch th c thm quyn kim tra l: - C quan ch qun phi kim tra thng xuyn.
20

D tho Ngh nh phi c qu na thnh vin ca Chnh ph thng qua mi Cn cc Quyt nh ca Th tng Chnh ph, c quan son tho phi chnh l

d tho v bo co Th tng, trn c s Th tng xem xt v i n k Quyt

- C quan Thanh tra nh nc trong phm vi thm quyn tng ng. - T chc chnh tr (ng Cng sn Vit Nam), t chc chnh tr- x hi (Mt trn t quc Vit Nam) v cc t chc x hi khc, v d nh t chc t qun: Thanh tra nhn dn T vic kim tra, s c nhng kt lun, nh gi v vic thc hin quyt nh. Yu cu trn ht ca giai on nh gi l phi trung thc, chnh xc v c th. IV. TNH HP PHP V HP L CA CC QUYT NH HNH CHNH 1. Khi nim v tnh hp php, hp l Hot ng qun l hnh chnh nh nc xt v thc cht l hot ng chp hnh iu hnh. hot ng ny mang li hiu qu th cn phi m bo tnh hp php v hp l ca cc quyt nh qun l hnh chnh nh nc. Tnh hp l v hp php lun c s tc ng qua li ln nhau, gn b cht ch vi nhau nh mt chnh th. Thc tin cho thy nhiu quyt nh hnh chnh khng mang li hiu qu hoc hiu qu khng cao l do cc quyt nh cha m bo tnh hp l hoc tnh hp php. Do vy, mun nng cao v lm cho cc quyt nh qun l hnh chnh thc thi trn thc t mt cch c hiu qu th cn phi m bo hai tnh cht trn. a) Tnh hp php ca quyt nh hnh chnh Cc quyt nh hnh chnh phi c ni dung v mc ch ph hp vi nhng quy nh ca php lut, khng c tri vi Hin php v lut cng nh cc vn bn quy phm php lut, vn bn ch o ca c quan nh nc cp trn. Quyt nh qun l hnh chnh nh nc phi c ban hnh bi cc ch th c thm quyn, theo ng trnh t, th tc do php lut quy nh. Ni chung, tnh hp php t ra cc yu cu sau: - Cc quyt nh qun l hnh chnh phi ph hp vi ni dung v mc ch ca vn bn php lut cp trn, tc l khng c tri vi Hin php v cc vn bn mang tnh lut (B lut, Lut, Php lnh). - Phi c ban hnh trong phm vi thm quyn ni dung c qui nh cho ch th mang thm quyn hnh chnh nh nc. - Phi c ban hnh ng thm quyn hnh thc, m bo ng hnh thc v th tc do php lut qui nh. V d: Vn bn do c quan nh nc ban hnh hoc phi hp ban hnh khng ng thm quyn, hnh thc, trnh t, th tc c quy nh trong Lut ban hnh vn bn quy

21

phm php lut v Lut ban hnh vn bn quy phm php lut ca Hi ng nhn dn v y ban nhn dn th khng phi l vn bn quy phm php lut. b) Tnh hp l ca quyt nh hnh chnh Quyt nh qun l hnh chnh nh nc c ban hnh phi m bo c li ch nh nc v nguyn vng ca nhn dn, phi xut pht t nhu cu khch quan ca cuc sng, phi gii quyt c cc nhim v hin ti v c tnh d bo cho tng lai. Khi ban hnh mt quyt nh qun l hnh chnh nh nc phi m bo c c tnh hp l v tnh hp php, nu thiu mt trong hai tnh cht th quyt nh qun l hnh chnh nh nc c ban hnh s khng c tnh thc thi hoc khng ph hp vi php lut. m bo tnh hp l, quyt nh hnh chnh nh nc cn phi m bo cc yu cu sau: - Hi ho gia li ch nh nc, li ch tp th v cc nhn. C quan nh nc, cn b nh nc c thm quyn phi da trn quyn v li ch hp php ca cng dn nh mt tiu ch hng u trong vic ban hnh vn bn. - Phi c tnh c th, ph hp vi tng vn , i tng thc hin. - m bo tnh h thng ton din. l vic xem xt n tt c cc mt ca i sng x hi: kinh t, vn ho, x hi; xem xt n mc ch trc mt, mc ch lu di; tc dng trc tip v tc dng gin tip. - Ngn ng, vn phong phi r rng, d hiu, ngn gn, chnh xc, khng a ngha.

c) Mi quan h gia tnh hp php v hp l trong quyt nh hnh chnh


Tnh hp php v tnh hp l ca quan h php lut hnh chnh c mi lin h cht ch nhau. Quyt nh hnh chnh ch c gi tr php l v c gi tr p dng thc t khi bo m hai tnh cht nu trn. Ni cch khc, quyt nh hnh chnh s thc thi v c x hi chp nhn. Nu tnh hp php v hp l khng ng nht nhau, th phi u tin xem xt tnh hp php. C th do c quan ban hnh cha kp sa cha quyt nh li thi, hoc khng tnh ton ht c nhng c im ca tng a phng nn quyt nh hnh chnh ph hp vi a phng ny, nhng khng kh thi, khng ph hp vi a phng khc. Trong trng hp ny, c quan c thm quyn p dng vn phi thi hnh nghim chnh quyt nh ca cp trn, ng thi kin ngh c quan cp trn bi b hoc sa i cho ph hp vi tnh hnh thc t ca a phng. Bi v, tnh "chp hnh" ca

22

qun l hnh chnh nh nc khng cho php c quan hnh chnh nh nc cp di t ban hnh tri vi quyt nh cp trn. 2. Cc hnh thc x l i vi quyt nh hnh chnh bt hp php hoc bt hp l Cc quyt nh hnh chnh khng tun theo cc yu cu v tnh hp php hoc hp l th tu theo tnh cht v mc vi phm xem xt quyt nh l v hiu ton b hoc v hiu tng phn. Cc bin php chung l: tm nh ch, nh ch, bi b. Nhn chung, tm nh ch, nh ch, bi b p dng trong cc trng hp: Mi quan h gia cp trn vi cp di trong h thng c quan nh nc. V d: Ch tch y ban nhn dn c quyn nh ch, bi b Quyt nh sai tri ca y ban nhn dn cp di (iu 124 Hin php 1992). Trong trng hp c quan ny cn c gim st bi c quan kia. V d: Th tng Chnh ph c quyn nh ch Ngh quyt ca Hi ng nhn dn cp tnh, ngh y ban thng v Quc hi bi b (iu 114 Hin php 1992). Tm nh ch

Khi c du hiu vi phm v tnh hp php, hoc hp l ca quyt nh nhng cha c cn c c th khng nh r chnh xc. nh ch Nu tm ra nhng cn c chnh xc l quyt nh hnh chnh bt hp php hoc bt hp l, quyt nh hnh chnh ny s b nh ch. Bi b Vic nh ch hay bi b mt vn vn php lut hnh chnh tu thuc vo thm quyn nh ch, bi b quyt nh hnh chnh ca cc c quan tng ng. Lu rng, c quan c thm quyn nh ch quyt nh hnh chnh khng mc nhin c thm quyn bi b quyt nh hnh chnh y. V d: y ban nhn dn cp trn ch c thm quyn nh ch Ngh quyt sai tri ca Hi ng nhn dn cp di, cn quyn bi b Ngh quyt thuc v Hi ng nhn dn cp trn trc tip. Hy b Ngoi thut ng bi b, trong php lut cn dng thut ng hy b. Tht ra, hai thut ng ny ging nhau ch cng l b i, lm chm dt hiu lc ca vn bn .
23

Tuy nhin, cc nh khoa hc lut v cc nh lp php Vit Nam c cch hiu khc nhau, c th nh sau:

Theo quan im ca cc nh khoa hc lut v cn c trn cu ch, hai thut ng

ny khc nhau mc thi im ht hiu lc: bi b l lm cho vn bn ht hiu lc ngay ti thi im m c quan c thm quyn tuyn b bi b; cn vic hy b l lm cho vn bn khng c hiu lc ngay t thi im vn bn c ban hnh (ging nh hp ng v hiu ngay t khi k kt). Do vy, i vi trng hp hy b, cc quan h x hi b vn bn php lut iu chnh th s iu chnh b v hiu v phi c iu chnh li. Vi cch hiu ny th bi b gn lin vi vn bn bt hp l, cn hy b gn lin vi vn bn bt hp php. i vi cc nh lp php Vit Nam: h nhn thy rng nu hiu theo ngha hy b vn bn nu trn th vic khc phc hu qu php l l rt kh khn. V th trong quy nh ca nh lm lut hin nay vn cha c s quy nh r rng phn nh hai vic bi b v hy b. V nhng l do nu trn, ton b phn ny ch tho lun cc trng hp theo lut l tm nh ch, nh ch, bi b cc vn bn bt hp php, bt hp l. a) Bt hp php. C th ri vo mt trong cc trng hp: tm nh ch, nh ch, bi b. Khc phc hu qu v bi thng thit hi nu nh: C mi lin h nhn qu gia hnh vi v hu qu, tr trng hp xy ra hon S tn hi l c tht, tc l c th tnh ra c gi tr bng tin. Trng hp ny S tn hi phi trc tip do quyt nh hnh chnh gy ra. Truy cu trch nhim ngi c li: tu theo mc vi phm v hu qu xy ra, ton do li nn nhn hay do bt kh khng. tnh n c nhng thit hi v mt tinh thn, nhn phm.

ch th ban hnh quyt nh hnh chnh c th chu trch nhim k lut hoc trch nhim hnh s. Trch nhim hnh s c p dng khi c cc yu t cu thnh ti phm c qui nh trong lut hnh s. Theo tnh hnh thc tin, s lng vi phm v th tc v hnh thc l con s khng nh. V vy, cc bin php i vi cc ch th ban hnh quyt nh hnh chnh tri th tc c th phi chu trch nhim. Ring quyt nh vi phm b tm nh ch, nh ch, bi b hoc khng c cng nhn ngay t khi ban hnh, bi v: vn bn do c quan nh nc ban hnh hoc phi hp ban hnh khng ng thm quyn, hnh thc, trnh t, th
24

tc c quy nh trong Lut ban hnh vn bn quy phm php lut th khng phi l vn bn quy phm php lut (iu 01 Lut ban hnh vn bn quy phm php lut 2008). b) Bt hp l C th ri vo mt trong cc trng hp: tm nh ch, nh ch, bi b. Khc phc hu qu. i vi cc quyt nh bt hp l trong trng hp bt kh Trch nhim ca ch th c li: c th chu trch nhim dn s, trch nhim k

thi, do khng gy ra hu qu nn khng phi khc phc tnh trng c. lut nu ti phm nhiu ln, nhng khng chu trch nhim hnh s.

V. QUYN PHN KHNG QUYT NH HNH CHNH BT HP PHP, BT HP L Theo iu 01, Lut khiu ni, t co 1999, c sa i, b sung nm 2004, 2005: "Cng dn, c quan, t chc c quyn khiu ni quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh ca c quan hnh chnh nh nc, ca ngi thm quyn trong c quan hnh chnh nh nc khi c cn c cho rng quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh l tri php lut, xm phm n quyn v li ch hp php ca mnh. Trc mt quyt nh bt hp php, cng dn hoc t chc c th s dng mt trong hai phng thc: khiu ni hnh chnh hoc t tng hnh chnh theo cc trnh t c th sau. Xut pht t nguyn tc php ch x hi ch ngha, v cn c trn quy nh ca php lut hin hnh, quyt nh hnh chnh bt hp l v nguyn tc li khng c xem xt l i tng khiu ni, khiu kin. Mt khc, cho n nay, lut Vit Nam ch tha nhn vic khiu ni, khiu kin i vi quyt nh hnh chnh c bit, c th. V vy, cc loi quyt nh hnh chnh quy phm, quyt nh hnh chnh ch o khng phi l i tng ca khiu ni, khiu kin hnh chnh Vit Nam. 1. Khiu ni hnh chnh Theo Lut khiu ni, t co ca cng dn: cng dn c quyn yu cu chnh ch th ban hnh quyt nh hnh chnh bt hp php sa i hoc bi b quyt nh ; v yu cu c quan hnh chnh, cn b hnh chnh phi bi thng cho h khi quyt nh hnh chnh gy ra tn hi cho quyn, t do, li ch hp php ca cng dn, ca t chc.

25

Nu khng ng vi quyt nh gii quyt khiu ni, cng dn c quyn yu cu c quan cp trn ca c quan xem xt gii quyt, hoc gi n n ta hnh chnh. 2. Khiu kin hnh chnh Sau khi cng dn, t chc c yu cu c quan hnh chnh ra quyt nh xem xt li quyt nh y, nhng khng c gii quyt hoc vic gii quyt khng tho mn vi yu cu t ra, cng dn t chc c th gi n yu cu gii quyt khiu kin hnh chnh. Khiu kin t tng hnh chnh To hnh chnh l phng thc theo ngi dn yu cu c quan ti phn hnh chnh xt v gii quyt. Cc c im cn ch ca khiu kin quyt nh hnh chnh:

- Mc d c nhng im c trng so vi cc hnh thc t tng khc (dn s, hnh


s...), quyt nh hnh chnh c gii quyt theo th tc t tng, nhng l t tng hnh chnh. To hnh chnh ch xem xt tnh hp php ca quyt nh hnh chnh, lut hin hnh cha ghi nhn to hnh chnh c thm quyn gii quyt i vi quyt nh hnh chnh bt hp l. i tng ca khiu kin hnh chnh l cc quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh c khiu ni m khng c gii quyt hoc c gii quyt m vn khng ng . VI. PHN BIT QUYT NH HNH CHNH VI MT S QUYT NH PHP LUT KHC 1. Phn bit quyt nh hnh chnh vi quyt nh php lut ca c quan quyn lc nh nc V thm quyn ban hnh: Quyt nh php lut ca c quan quyn lc nh nc l do cc ch th thuc h Quyt nh qun l hnh chnh nh nc do cc ch th ch yu thuc h thng

thng c quan quyn lc nh nc ban hnh, tc l Quc hi v HND cc cp;

c quan qun l hnh chnh nh nc ban hnh. C th hn, ch th ch yu l Chnh ph, y ban nhn dn cc cp v cc B, S, Phng, Ban trc thuc. Gi tr php l: Cc quyt nh ca c quan quyn lc nh nc (vn bn php lut) mang tnh
26

cht chung, cp n nhng vn c bn nht trn mi lnh vc ca i sng x hi.

Quyt nh hnh chnh l vn bn di lut, l cc quyt nh c ban hnh

trn c s lut v thi hnh lut nn c hiu lc thi hnh hn ch hn so vi quyt nh ca c quan quyn lc nh nc. Ngoi ra trnh t, th tc ban hnh ca hai quyt nh ny cng nh tn gi ca chng cng khc nhau.

2. Phn bit quyt nh hnh chnh vi quyt nh ca c quan t php Cc c quan t php gm ta n, Vin kim st thc hin quyn lc nh nc trong hot ng xt x, kim st v cng t. thc hin cc chc nng, nhim v ny cc c quan c quyn ban hnh cc quyt nh php lut. Cc quyt nh php lut ny khc vi cc quyt nh qun l hnh chnh ch th ban hnh, v tnh cht php l v phm vi iu chnh. Ch th ban hnh Quyt nh qun l hnh chnh nh nc ch yu do c quan hnh chnh nh nc ban hnh. Trong mt s trng hp c bit, to n (c quan t php) c thm quyn ban hnh quyt nh hnh chnh. V d: iu 40 Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002 (c sa i, b sung nm 2007, 2008). Quyt nh ca c quan t php c ban hnh bi c quan t php tng ng. C quan hnh chnh nh nc khng c thm quyn ban hnh quyt nh t php. Tnh cht php l - Quyt dnh hnh chnh tc ng n cc i tng trong hot ng chp hnh v iu hnh i vi i tng chu s tc ng ca ch th qun l. - Trong khi quyt nh ca cc c quan t php tc ng n cc i tng tham gia vo cc quan h t tng. Phm vi iu chnh - Quyt nh hnh chnh nh nc (vn bn qun l hnh chnh nh nc) iu chnh nhng quan h qun l pht sinh t hot ng chp hnh - iu hnh ca c quan nh nc. Vn bn qun l c ban hnh bi rt nhiu ch th khc nhau v chim mt s lng ln trong h thng vn bn nh nc.

27

- Quyt nh ca cc c quan t php (vn bn php lut do cc c quan kim st, xt x ban hnh) ch yu l nhng vn bn c bit nhm gii quyt cc v n hnh s, dn s, hn nhn v gia nh... ---------------------------------

Cu hi 1. Phn loi quyt nh qun l hnh chnh cn c vo tnh cht php l. C phi ch c c quan hnh chnh nh nc mi c thm quyn ban hnh quyt nh hnh chnh hay khng? Ti sao? 2. Phn bit quyt nh qui phm v quyt nh c bit? 3. Th no l tnh hp php ca quyt nh hnh chnh? Ti sao quyt nh hnh chnh cn phi hi c hai yu cu: tnh hp php v tnh hp l? 4. Trn c s c phn loi quyt nh hnh chnh theo c quan ban hnh, hy ch ra tng quyt nh theo tnh cht php l? 5. Quyt nh no c xem l quyt nh hnh chnh ln u trong vic gii quyt cc khiu kin hnh chnh?

28

Chng III. VI PHM HNH CHNH V TRCH NHIM HNH CHNH I. VI PHM HNH CHNH 1. Khi nim, c im v du hiu ca vi phm hnh chnh a. Khi nim Thut ng vi phm hnh chnh xut hin trong thi gian gn y. Trc khi Php lnh x pht vi phm hnh chnh ban hnh ngy 30/11/1989 th ngi ta khng gi l vi phm hnh chnh m gi l vi cnh. T sau ngy 30/11/1989 n khi Php lnh x l vi phm hnh chnh c ban hnh ngy 6/7/1995 th ngi ta gi l vi phm hnh chnh. Trong Php lnh x l vi phm hnh chnh 1995 cng nh Php lnh hin hnh (c hiu lc ngy 01/10/2002) khng a ra khi nim vi phm hnh chnh m ch a ra khi nim x l vi phm hnh chnh, bao gm: -

X pht vi phm hnh chnh; Cc bin php x l hnh chnh khc.

Cn c vo khon 2-iu 1- Php lnh x l vi phm hnh chnh nm 2002 (c sa i, b sung nm 2007, 2008) v khi nim x pht vi phm hnh chnh v di gc php l ta c th a ra khi nim vi phm hnh chnh nh sau: Vi phm hnh chnh l hnh vi do c nhn, t chc thc hin mt cch c hoc v xm phm cc quy tc qun l nh nc m khng phi l ti phm v theo quy nh ca php lut phi b x pht hnh chnh. b. c im c bn ca vi phm hnh chnh L hnh vi tri php lut, xm phm cc quy tc qun l nh nc, do c nhn hay t c im khng phi l ti phm y c hiu: vi phm hnh chnh c tnh cht, a s cc vi phm hnh chnh c cu thnh hnh thc, ngha l ch cn xt n hnh Vi phm hnh chnh hin nay c quy nh c th trong cc vn bn di lut. chc thc hin vi li c hoc v ;
-

mc nguy him thp hn ti phm; vi xy ra m khng cn tnh n hu qu;


-

Trong Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002 l qui nh c bn c tnh lut, nh ra cc nguyn tc chung trong vic pht hin, ngn chn v x l vi phm hnh chnh;
-

L hnh vi c php lut quy nh phi b x pht hnh chnh.

c. Du hiu ca vi phm hnh chnh

29

Vi phm hnh chnh l mt dng ca vi phm php lut nn n c y cc du hiu ca vi phm php lut: Vi phm hnh chnh lun l hnh vi (hnh ng hay khng hnh ng vi Hnh vi lun th hin tnh c li. Hnh vi phi do ch th vi phm hnh chnh bao gm c nhn, t chc c Hnh vi l hnh vi tri php lut v phi b tc ng bi bin php cng phm php lut hnh chnh) ca c nhn hoc t chc;

nng lc ch th thc hin; ch tng ng ca ch ti. 2. Cu thnh ca vi phm hnh chnh Cu thnh ca vi phm hnh chnh l tng hp nhng du hiu c trng th hin y tnh xm hi cho trt t qun l nh nc ca mt loi vi phm hnh chnh v cn thit cho vic xc nh ranh gii ca cc vi phm hnh chnh vi nhau. Trong mt loi vi phm hnh chnh c th c nhiu cu thnh vi phm hnh chnh khc nhau. Da vo cc yu t trong cu trc ca vi phm hnh chnh, xy dng cho mi loi vi phm hnh chnh mt cu thnh vi phm hnh chnh c bn. Trn c s cu thnh vi phm hnh chnh c bn v cn c vo tnh hnh vi phm hnh chnh, yu cu u tranh phng chng mi loi vi phm xy dng cu thnh vi phm hnh chnh tng nng v cu thnh vi phm hnh chnh gim nh. Cu thnh vi phm hnh chnh tng nng bao gm nhng du hiu c trng ca cu thnh vi phm hnh chnh c bn v nhng du hiu b sung. Nhng du hiu b sung ny phn nh mc xm hi cho x hi cao hn ca mt loi vi phm hnh chnh so vi cu thnh vi phm hnh chnh c bn. Cu thnh gim nh cng bao gm nhng du hiu c trng ca cu thnh vi phm hnh chnh c bn v nhng du hiu b sung, nhng du hiu b sung ny phn nh mc xm hi cho x hi thp hn ca loi vi phm hnh chnh so vi cu thnh vi phm hnh chnh c bn. Da tng ng trn cc du hiu ca vi phm hnh chnh, cu thnh ca hnh vi vi phm hnh chnh phi c bn yu t c bn sau: Yu t khch quan ca vi phm hnh chnh; Yu t ch quan ca vi phm hnh chnh; Yu t ch th ca vi phm hnh chnh;
30

Yu t khch th ca vi phm hnh chnh.

a. Yu t khch quan ca vi phm hnh chnh Mt khch quan ca vi phm hnh chnh l nhng biu hin ra bn ngoi ca hnh vi vi phm hnh chnh. Yu t c hnh vi vi phm l yu t bt buc, th hin: Hnh vi vi phm hnh chnh: l nhng biu hin ca con ngi hoc t chc tc ng vo th gii khch quan di nhng hnh thc bn ngoi c th gy tc hi n s tn ti v pht trin bnh thng ca trt t qun l nh nc. Nhng biu hin ny c th hin di dng hnh ng hoc khng hnh ng bi thc v ch ca ch th vi phm hnh chnh. Hnh vi vi phm hnh chnh l hnh vi tri php lut, ch th vi phm hnh chnh bng hnh ng hay khng hnh ng thc hin nhng hnh vi m php lut cm hoc khng cho thc hin nhng hnh vi nht nh m php lut quy nh. Tnh cht tri php lut ca hnh vi xt v mt hnh thc n th hin cc dng sau y: + Lm mt vic (hnh ng) m php lut cm khng c lm; + Khng lm mt vic (hnh ng) m php lut i hi phi lm (ngha v php l); + S dng quyn hn vt qu gii hn php lut cho php. Hu qu ca hnh vi tri php lut: l trt t qun l ca nh nc b hnh vi vi phm hnh chnh tc ng ti, gy xm hi. Tuy nhin, do a s cc hnh vi vi phm hnh chnh l hnh vi c cu thnh hnh thc nn hu qu phi c xem l trt t vi phm, ch khng cn c hu qu nht nh no trn thc t. Quan h nhn qu: l mi quan h gia hnh vi vi phm hnh chnh v hu qu ca vi phm hnh chnh, trong hu qu ca vi phm hnh chnh c tin xut hin ca n l hnh vi khch quan ca vi phm hnh chnh. Vic xc nh mi quan h nhn qu cn phi c nhng cn c nht nh. C th: + Hnh vi tri php lut phi xy ra trc hu qu xm hi cc quan h x hi v mt thi gian; + Hnh vi tri php lut phi cha ng kh nng thc t lm pht sinh hu qu xm hi quy tc qun l nh nc; + Hu qu xm hi xy ra phi chnh l s hin thc ha kh nng thc t lm pht sinh hu qu ca hnh vi tri php lut. Ngoi ra, cn c mt s du hiu khc nh: a im, thi gian, phng tin, cng c... ca vi phm hnh chnh. y l khng phi l nhng du hiu c ngha quyt nh trong mi cu thnh vi phm. Tuy nhin, trong mt s trng hp c th chng s tr
31

thnh du hiu bt buc, c ngha, lm tng hoc gim mc ca hnh vi vi phm hnh chnh. b. Yu t ch quan ca vi phm hnh chnh Mt ch quan ca vi phm hnh chnh l quan h tm l bn trong, bao gm cc yu t: li, mc ch, ng c ca vi phm hnh chnh.

Li l trng thi tm l ca mt ngi khi thc hin hnh vi vi phm hnh chnh,

biu hin thi ca ngi i vi hnh vi ca mnh. Li trong vi phm hnh chnh gm li c v li v . Li c trong vi phm hnh chnh: l thi tm l ca mt ngi khi thc hin hnh vi tri php lut hnh chnh nhn thc c ngha v php l bt buc nhng li c thc xem thng mc d h hon ton c kh nng x s theo ng ngha v . Li v trong vi phm hnh chnh l li ca mt ngi khi thc hin hnh vi tri php lut hnh chnh do v tnh hoc thiu thn trng m khng nhn thc c nhng ngha v php l bt buc, mc d h c kh nng v iu kin x s theo ng ngha v ny. Trong li l mt du hiu c bn, bt buc phi hin din trong mi cu thnh ca hnh vi vi phm php lut, c ngha quyt nh n cc yu t khc trong mt ch quan ca vi phm hnh chnh. V vy, cc trng hp loi tr yu t li s khng cc du hiu cn thit xc nh l hnh vi vi phm php lut. V d: -

Tnh th cp thit; Phng v chnh ng; S kin bt ng...

Tuy nhin mc ca li th tu trng hp xem xt. Thm ch, trong rt nhiu cu thnh ca hnh vi vi phm hnh chnh, khi truy cu cng khng cn xem xt mc li l: li c hay li v . V d: Hnh vi vt n . Mc ch, ng c ca vi phm hnh chnh l du hiu khng bt buc phi c trong mi cu thnh ca mi loi vi phm hnh chnh. N ch c mt s cu thnh nht nh, tn ti mt s hnh vi vi li c . c. Yu t khch th ca vi phm hnh chnh Khch th ca vi phm hnh chnh l cc quy tc qun l nh nc c ni dung x hi l cc quan h x hi pht sinh trong lnh vc qun l nh nc c php lut quy nh

32

v bo v. Cn hnh thc php l ca chng l cc quy tc x s mang tnh bt buc chung, bao gm:
-

Khch th chung: l cc quan h x hi pht sinh trong lnh vc qun l nh nc

hay ni cch khc l trt t qun l nh nc ni chung. Khch th chung c th hin trong cc qui phm php lut tng qut, c tnh lut. V d: Php lnh x l vi phm hnh chnh nm 2002.
-

Khch th loi: l nhng quan h x hi c cng hoc gn tnh cht vi nhau trong

tng lnh vc nht nh ca qun l nh nc. y chnh l trt t qun l nh nc chuyn ngnh hoc tng lnh vc c th. V d: Ngh nh 23/2009-N-CP v X pht vi phm hnh chnh trong hot ng xy dng; kinh doanh bt ng sn; khai thc, sn xut, kinh doanh vt liu xy dng; qun l cng trnh h tng k thut; qun l pht trin nh v cng s.
-

Khch th trc tip: l quan h x hi c th quy nh v bo v b chnh hnh vi vi Yu t ch th ca vi phm hnh chnh Cc c quan nh nc; Cc t chc x hi, n v kinh t; Cc t chc nc ngoi hot ng Vit Nam; Cng dn Vit Nam, ngi nc ngoi, ngi khng quc tch.

phm hnh chnh xm hi ti.


d.

Ch th ca vi phm hnh chnh bao gm: -

Gi chung l c nhn, t chc. Tt c cc ch th nu trn phi nng lc ch th, tc l phi c nng lc php lut v nng lc hnh vi. i vi t chc ni chung, nng lc php lut v nng lc hnh vi pht sinh cng lc t khi t chc c quyt nh thnh lp hoc cng nhn hot ng hp php. V vy, c hai loi nng lc ny cng chm dt khi t chc chm dt hot ng hoc theo php lut, b buc phi chm dt hot ng. + T chc b x pht hnh chnh v mi vi phm hnh chnh do mnh gy ra. + Sau khi chp hnh quyt nh x pht, t chc b x pht xc nh c nhn c li gy ra vi phm hnh chnh xc nh trch nhim php l ca ngi theo quy nh php lut. i vi c nhn, nng lc php lut pht sinh khi c nhn ra i v mt khi c nhn cht i. Cn nng lc php lut c pht sinh sau khi c nng lc php lut
33

m t mnh c th nhn thc v iu khin hnh vi bn thn, th hin ngi tho mn cc iu kin lut nh: t n mt tui nht nh, khng mc bnh tm thn hoc cc bnh khc lm mt kh nng iu khin hnh vi. Trong khi , tui c nng lc hnh vi theo Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002 (iu 7) c xc nh nh sau: + Ngi t 16 tui tr ln phi chu trch nhim hnh chnh v mi vi phm hnh chnh do mnh gy ra; + Ngi t 14 tui n di 16 tui ch b x pht hnh chnh i vi nhng vi phm hnh chnh c thc hin vi li c . + Qun nhn ti ng, qun nhn d b trong thi gian tp trung hun luyn v nhng ngi thuc lc lng Cng an nhn dn vi phm hnh chnh th b x l nh cc cng dn khc; trong trng hp cn p dng hnh thc pht tc quyn s dng mt s giy php hot ng v mc ch quc phng, an ninh th ngi x pht khng trc tin x l m ngh c quan, n v Qun i, Cng an c thm quyn x l theo iu lnh k lut;
-

Ring i vi c nhn, t chc nc ngoi vi phm hnh chnh trong phm vi lnh

th, vng c quyn kinh t v thm lc a ca nc ta th b x pht hnh chnh theo quy nh ca php lut Vit Nam, tr trng hp iu c quc t m Vit Nam k kt hoc gia nhp c quy nh khc. 3. Phn bit vi phm hnh chnh vi mt s vi phm khc a) Phn bit vi phm hnh chnh vi vi phm hnh s Vi phm hnh chnh khc vi vi phm hnh s trc ht l mc nguy him ca hnh vi vi phm. Ti phm v hnh pht c lut hnh s quy nh. Cn vi phm hnh chnh v x Ti phm c x l theo trnh t v th tc t php cn vi phm hnh chnh ch pht vi phm hnh chnh do cc vn bn lut v vn bn di lut quy nh. yu thuc thm quyn x l ca c quan hnh chnh nh nc v theo th tc hnh chnh. Lu rng hnh vi vi phm hnh chnh v vi phm hnh s trong cng mt lnh vc c nhiu ni dung tng ng v mt bn cht, ch khc nhau v tnh cht, mc hoc hu qu gy ra trn thc t. Chnh v vy, mt hnh vi vi phm php lut, ty vo mc

34

, m c th b truy cu trch nhim php l hnh s hoc trch nhim php l hnh chnh, m khng th truy cu ng thi hai loi trch nhim ny. b) Phn bit vi phm hnh chnh v vi phm k lut Vi phm k lut l hnh vi ca cng nhn vin chc xm phm k lut ni b c quan nh nc, cn vi phm hnh chnh l hnh vi xm phm cc quy tc v qun l nh nc. Vi phm hnh chnh v vi phm k lut cn khc nhau ch th vi phm, trnh t, th tc x l vi phm. c) Phn bit vi phm hnh chnh v vi phm dn s Vi phm hnh chnh xm phm cc quyn lin quan n qun l hnh chnh nh nc, cn vi phm dn s xm phm ti quyn ch th ca ngi b thit hi. Mt khc, ch ti dn s lun nhm mc ch khc phc thit hi xy ra; cn ch ti hnh chnh ngoi mc ch ny cn nhm duy tr mt trt t hnh chnh n nh, mang tnh trng pht, rn e. II. NHNG VN CHUNG V TRCH NHIM HNH CHNH 1. Khi nim Khi nim trch nhim theo ngha ch ng c s dng ch ngha v, bn phn, nhim v ca cng dn, t chc trong lnh vc qun l nh nc. Trch nhim hnh chnh theo ngha b ng gn lin vi hnh vi vi phm php php lut hnh chnh, tc l phi gnh chu nhng hu qu bt li do hnh vi vi phm php lut hnh chnh ca mnh thng qua cc ch ti. l s phn ng ca Nh nc i vi nhng ch th c hnh vi vi phm php lut hnh chnh, v th n gn lin vi s cng ch ca Nh nc trong nhng trng hp cn thit, cho d ch th vi phm php lut hnh chnh c chp nhn hay khng chp nhn. Thc hin trch nhim php l va c mc ch gio dc c th, va c ngha gio dc chung cho mi ngi hiu v tn trng cc qui tc qun l nh nc. 2. Mi quan h gia vi phm hnh chnh v trch nhim hnh chnh V nguyn tc trch nhim hnh chnh ch t ra khi v ch khi c hnh vi vi phm php lut hnh chnh. Tuy nhin, khng phi mi hnh vi vi phm hnh chnh u phi chu trch nhim hnh chnh tng ng, nu thuc mt trong cc trng hp sau y:

35

Qu thi hiu truy cu trch nhim php l. Lu rng thi hiu ny tnh t thi

im thc hin hnh vi vi phm hnh chnh, ngoi tr cc trng hp vi phm lin tc, nhiu ln hoc trn trnh th khng p dng thi hiu. Thm ch, vic trn trnh, che giu vi phm hnh chnh cn l tnh tit tng nng trong vic truy cu trch nhim hnh chnh; V d: Theo iu 10, Php lnh x l vi phm hnh chnh nm 2002 (sa i, b sung nm 2007, 2008): thi hiu x pht vi phm hnh chnh l 01 nm k t khi hnh vi vi phm hnh chnh c thc hin; i vi cc vi phm trong lnh vc t ai, nh , xut bn, xut khu, iu th thi hiu trn l 02 nm.

tr.

Cc trng hp min tr ngoi giao i vi cc i tng v hnh vi c min

V d: i vi c nhn, t chc nc ngoi vi phm hnh chnh trong phm vi lnh th, vng c quyn kinh t v thm lc a ca nc ta th b x pht hnh chnh theo quy nh ca php lut Vit Nam, tr trng hp iu c quc t m Vit Nam k kt hoc gia nhp c quy nh khc (iu 6, Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002, sa i, b sung 2007, 2008).

Hnh vi vi phm php lut chuyn ho thnh ti phm. y l trng hp tuy

l hnh vi vi phm php lut hnh chnh nhng do ti phm hoc c nhiu tnh tit tng nng, cu thnh ti phm nn chuyn ho thnh ti phm hnh s. V d: Khi xem xt v vi phm quyt nh x pht, nu xt thy hnh vi vi phm c du hiu ti phm, th ngi c thm quyn phi chuyn ngay h s cho c quan tin hnh t tng hnh s c thm quyn. Php lut nghim cm vic gi li cc v vi phm c du hiu ti phm x pht hnh chnh. i vi trng hp ra quyt nh x pht, nu sau pht hin hnh vi vi phm c du hiu ti phm m cha ht thi hiu truy cu trch nhim hnh s th ngi ra quyt nh x pht phi hy quyt nh . Trong thi hn 3 ngy, k t ngy hy quyt nh x pht, phi chuyn h s vi phm cho c quan tin hnh t tng hnh s c thm quyn (iu 62, Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002, sa i, b sung 2007, 2008). III. TRUY CU TRCH NHIM HNH CHNH Trch nhim hnh chnh c th hin trn thc t l cc ch ti hnh chnh thng qua cc hnh thc x pht vi phm hnh chnh v cc bin php x l hnh chnh khc. Theo
36

quy nh ti iu 1- Php lnh x l vi phm hnh chnh nm 2002 th x l vi phm hnh chnh bao gm vic x pht vi phm hnh chnh v p dng cc bin php x l hnh chnh khc i vi c nhn, t chc c hnh vi c hoc v vi phm cc quy tc qun l nh nc m cha n mc b truy cu trch nhim hnh s v theo quy nh ca php lut phi b x l hnh chnh. 1. Cc nguyn tc truy cu trch nhim hnh chnh Theo quy nh ti iu 3- Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002, cc c quan c thm quyn x l vi phm hnh chnh khi tin hnh x l phi tun th cc nguyn tc sau: + Mi hnh vi vi phm hnh chnh phi c pht hin kp thi v phi b nh ch ngay. Vic x l phi c tin hnh nhanh chng, cng minh, trit ; mi hu qu do vi phm hnh chnh gy ra phi c khc phc theo ng php lut. + C nhn, t chc ch b x pht hnh chnh khi c hnh vi vi phm hnh chnh do php lut quy nh. iu ny chng t rng c s x pht hnh chnh l phi c vi phm hnh chnh. Th nht, nguyn tc ny ph hp vi nguyn tc php ch, ngha l ch truy cu v trng tr trong phm vi php lut qui nh. Th hai, trong iu kin thm quyn x pht c qui nh rt nhiu c quan, nhiu cp, nhiu ngnh v trnh ca cc cn b p dng x pht khng ng b, th iu ny m bo mt nguyn tc l khng truy cu trch nhim hnh chnh oan sai. Do khi p dng cc bin php x pht i hi cc c quan hay cn b nh nc c thm quyn phi xc nh r c vi phm hnh chnh xy ra hay khng, tnh cht, mc ca vi phm nh th no, hnh vi vi phm c quy nh trong cc vn bn php lut c quy nh v x pht hnh chnh hay cha. + Vic x pht vi phm hnh chnh phi do ngi c thm quyn tin hnh theo ng quy nh ca php lut. + Mt hnh vi vi phm hnh chnh ch b x pht mt ln. Tuy nhin, trong trng hp mt ngi thc hin nhiu hnh vi vi phm hnh chnh th b x pht v tng hnh vi vi phm. V d: Mt ngi va c hnh vi trn thu, va c hnh vi kinh doanh vn ha phm i try th ngi s b x pht theo tng hnh vi vi phm, sau s tng hp cc mc pht. Trong trng hp nhiu ngi cng thc hin mt hnh vi vi phm hnh chnh vi th mi ngi vi phm u b x pht.
37

+ Vic x pht vi phm hnh chnh phi cn c vo tnh cht mc vi phm, nhn thn v nhng tnh tit gim nh, tng nng quyt nh hnh thc, bin php x l thch hp. V d: Ngi thc hin hnh vi vi phm hnh chnh l ph n c thai, ngi gi yu; ngi c bnh hoc tn tt lm hn ch kh nng nhn thc hoc kh nng iu khin hnh vi ca mnh th s c p dng mc pht nh hn theo quy nh ti iu 8- Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002 v cc tnh tit gim nh. + Khng x l vi phm hnh chnh trong cc trng hp c xem l khng c li; v d nh tnh th cp thit, phng v chnh ng, s kin bt ng hoc vi phm hnh chnh trong khi ang mc bnh tm thn hoc cc bnh khc lm mt kh nng nhn thc hoc kh nng iu khin hnh vi ca mnh. 2. i tng b x l vi phm hnh chnh Theo quy nh ti iu 06 ca Php lnh x l vi phm hnh chnh th i tng b x l vi phm hnh chnh bao gm c nhn v t chc. a. C nhn Bao gm cng dn Vit Nam, ngi khng quc tch, ngi nc ngoi. Mt c nhn khi c hnh vi vi phm hnh chnh s tr thnh ch th ca vi phm hnh chnh nu c iu kin: C nng lc trch nhim hnh chnh, ngha l t n mt tui nht nh, khng mc cc bnh tm thn hoc cc bnh khc lm mt kh nng iu khin hnh vi; Theo quy nh ca php lut, nhng ngi t 14 tui n 16 tui l nhng ngi bt u c nng lc trch nhim hnh chnh, h ch chu trch nhim hnh chnh khi thc hin vi phm hnh chnh vi li c . Cn i vi ngi t 16 tui tr ln phi chu trch nhim hnh chnh v mi vi phm hnh chnh do mnh gy ra. Ring i vi i tng l ngi nc ngoi, khi thc hin hnh vi vi phm hnh chnh trong phm vi lnh th, vng c quyn kinh t v thm lc a ca Vit Nam th b x pht hnh chnh theo php lut Vit Nam, tr trng hp iu c quc t m Vit Nam k kt hoc tham gia c quy nh khc. b. T chc Bao gm c quan nh nc, t chc x hi, t chc nc ngoi, n v kinh t. V phng din logic, rt kh, thm ch c nhng trng hp khng th truy cu trch nhim hnh chnh ca t chc, c quan, bi mi ngi c suy ngh v t duy ring.
38

Thm ch trong cc ngnh lut rt gn vi lut hnh chnh (v d: Lut hnh s) th ch xc nh trch nhim php l ca c nhn. Tuy nhin, nhm phng nga u tranh chng mi hnh vi vi phm hnh chnh, trong trng hp khng xc nh r hoc cha th xc nh r trch nhim hnh chnh ca tng c nhn trong t chc, th vic truy cu trch nhim t chc l cn thit. Theo quy nh ti Khon b, iu 6 ca Php lnh x l vi phm hnh chnh th t chc phi chu trch nhim v mi vi phm hnh chnh do mnh gy ra. Tuy nhin, sau t chc b x pht xc nh c nhn c li gy ra vi phm hnh chnh xc nh trch nhim php l ca ngi theo qui nh ca php lut. y c th l trch nhim vt cht hoc trch nhim k lut. 3. Thm quyn x l vi phm hnh chnh a. Ch th c thm quyn x l vi phm hnh chnh: Cc ch th c thm quyn x l rt a dng, bao gm cc c quan hnh chnh v cn b nh nc c thm quyn, c th phn chia nh sau:

Ngi ng u cc c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chung bao gm:

Ch tch y ban nhn dn cp tnh, huyn, x. Cc cn b c thm quyn (thuc cc c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chuyn mn, hoc cc c quan nh nc khc c giao quyn x l):
-

Cng an nhn dn: chin s Cng an nhn dn, B trng B Cng an; B i bin phng: chin s B i bin phng, Ch huy Trng B i bin phng Cnh st bin: Cnh st vin, Cc trng Cc cnh st bin; Cn b Hi quan: nhn vin Hi quan, Cc trng cc Hi quan; Cn b kim lm: kim lm vin, Trm trng Trm kim lm; Cc trng cc thu, nhn vin thu...; Cc trng cc qun l th trng...; Thanh tra chuyn ngnh; Gim c Cng v thy ni a, hng hi, hng khng; Thm phn ch ta phin ta (To n nhn dn), chp hnh vin, trng cc c quan Ngoi cc cn b nu trn, Php lnh sa i, b sung nm 2008 cn quy nh:

cp tnh;
-

thi hnh n dn s cp tnh.

39

Ngi ng u c quan i din ngoi giao, c quan lnh s, c quan khc c Ch tch Hi ng cnh tranh v Th trng c quan qun l cnh tranh; y ban chng khon: Chnh thanh tra, Ch tch y ban chng khon nh nc.

y quyn thc hin chc nng lnh s ca Vit Nam nc ngoi;

S lng c quan c thm quyn cng nh ni dung thm quyn x l ca cc c quan l kh ln. iu ny dn n c nhng v vic thuc thm quyn ca nhiu c quan gii quyt. V vy cn phi c nguyn tc phn nh thm quyn. b. Cc nguyn tc phn nh thm quyn : y ban nhn dn cc cp c thm quyn x pht cc vi phm hnh chnh trong cc Ngi c thm quyn x pht cc vi phm hnh chnh c x pht vi phm thuc Trong trng hp vi phm hnh chnh thuc thm quyn x pht ca nhiu c quan lnh vc qun l nh nc a phng. lnh vc hay ngnh mnh qun l. th vic x pht do c quan th l u tin thc hin. V d: Cn b thu thu ang thi hnh cng v pht hin mt c s kinh doanh dch v cho thu bng a hnh video m khng k khai ng k thu ng thi ang cho lu hnh bng a hnh c ni dung i try. Nh vy, theo quy nh ca php lut vic x pht vi phm hnh chnh trong trng hp ny thuc thm quyn ca hai c quan, l c quan thu v c quan chuyn ngnh vn ha thng tin, nhng y c quan th l u tin li l c quan thu do thm quyn x pht s thuc v c quan thu.

- Thm quyn x pht ca cc ch th c quy nh trong Php lnh x l vi phm


hnh chnh l thm quyn p dng i vi mt hnh vi vi phm hnh chnh. Trong trng hp pht tin, thm quyn x pht c xc nh cn c vo mc ti a ca khung tin pht quy nh i vi tng hnh vi vi phm c th. Trong trng hp x pht mt ngi thc hin nhiu hnh vi vi phm hnh chnh th thm quyn x pht c xc nh theo nguyn tc sau y: Nu hnh thc, mc x pht c quy nh i vi tng hnh vi u thuc Nu hnh thc, mc x pht c quy nh i vi mt trong cc hnh vi thm quyn ca ngi x pht, th thm quyn x pht vn thuc ngi ; vt qu thm quyn ca ngi x pht, th ngi phi chuyn v vi phm n cp c thm quyn x pht;

40

Nu cc hnh vi thuc thm quyn x pht ca nhiu ngi thuc cc ngnh

khc nhau, th quyn x pht thuc Ch tch U ban nhn dn cp c thm quyn x pht ni xy ra vi phm. 4. Thi hiu x pht vi phm hnh chnh V thi hiu x pht vi phm hnh chnh, theo quy nh ca Php lnh x l vi phm hnh chnh c phn bit hai mc:
-

Mt nm k t ngy vi phm hnh chnh c thc hin, p dng i vi hu ht Hai nm k t ngy vi phm hnh chnh c thc hin, p dng i vi cc vi

cc vi phm hnh chnh;


-

phm hnh chnh trong mt s lnh vc nh ti chnh, xy dng, mi trng, nh , t ai, iu, xut bn, xut khu, nhp khu, xut cnh, nhp cnh, bun lu, sn xut v bun bn hng gi.

khc phc hu qu ca vi phm hnh chnh, theo quy nh ca Php lnh x l,

mc d khng x pht cc vi phm hnh chnh qu thi hn ni trn, nhng vn c th p dng cc bin php nh:
-

Buc khi phc li tnh trng ban u b thay i do vi phm hnh chnh gy ra Buc thc hin cc bin php khc phc tnh trng nhim mi trng, ly lan dch Buc a ra khi lnh th Vit Nam hoc buc ti xut hng ho, vt phm, phng Buc tiu hy vt phm gy hi cho sc khe con ngi, vt nui v cy trng, vn Cc bin php khc do Chnh ph qui nh. i vi c nhn b khi t, truy t hoc c quyt nh a v n ra xt x theo th

hoc buc tho d cng trnh xy dng tri php;


-

bnh do vi phm hnh chnh gy ra; tin.


-

ha phm c hi;

tc t tng hnh s m c quyt nh nh ch iu tra hay quyt nh nh ch v n th b x pht hnh chnh nu hnh vi c du hiu vi phm hnh chnh. Trong thi hn ba ngy, k t ngy ra quyt nh nh ch iu tra, c quan tin hnh t tng hnh s phi chuyn quyt nh nh ch iu tra hoc nh ch v n km theo h s v vi phm v ngh x pht vi phm hnh chnh n ngi c thm quyn x pht vi phm hnh chnh. Trong trng hp ny, thi hiu x pht l ba thng k t ngy ngi c thm quyn x pht nhn c quyt nh nh ch v h s v vi phm.
41

Tuy nhin, nu trong thi hn nu trn m cc nhn, t chc c vi phm hnh chnh

mi hoc c tnh trn trnh, cn tr vic x pht th khng p dng thi hiu trn. ng thi thi hiu vi phm hnh chnh c tnh li k t thi im thc hin vi phm hnh chnh mi hoc chm dt hnh vi trn trnh, cn tr vic x pht. IV. CC HNH THC CHNH YU TRONG TRUY CU TRCH NHIM HNH CHNH 1. X pht vi phm hnh chnh a. Khi nim C th xem x pht vi phm hnh chnh l ni dung quan trng trong Php lnh x l vi phm hnh chnh. Nghin cu ch nh x pht vi phm hnh chnh thc cht l nghin cu mt loi hot ng qun l hnh chnh nh nc. y l loi hot ng bao gm mt lot cc hnh vi c th lin quan mt thit vi nhau nh:
-

Phn tch, nh gi tnh cht, mc ca vi phm hnh chnh; i chiu vi quy nh ca php lut xc nh thm quyn x pht; p dng hnh thc v mc pht thng qua vic ban hnh quyt nh x pht

hnh chnh. Quyt nh x pht hnh chnh khi c ban hnh s gy mt hu qu php l lm pht sinh trch nhim hnh chnh ca c nhn, t chc vi phm hnh chnh, tc l buc h phi gnh chu nhng hu qu bt li trc nh nc v tinh thn hoc ti sn. T cho thy, x pht vi phm hnh chnh c nhng c im sau: chnh;
-

X pht vi phm hnh chnh l mt loi hot ng cng ch nh nc, mang C s x pht hnh chnh l hnh vi vi phm hnh chnh; Hot ng x pht hnh chnh c tin hnh qua nhiu khu, nhiu giai on

tnh quyn lc nh nc;

nhng kt qu ca hot ng ny phi c th hin bng quyt nh x pht hnh Hot ng x pht hnh chnh phi c tin hnh trong khun kh v phi tun

theo php lut v trnh t, th tc hnh chnh. T nhng c im trn ta c th a ra khi nim x pht vi phm hnh chnh nh sau: X pht vi phm hnh chnh l mt loi hot ng cng ch hnh chnh c th mang tnh quyn lc nh nc pht sinh khi c vi phm hnh chnh; biu hin vic p dng cc ch ti hnh chnh gy cho i tng b p dng thit hi v vt cht hoc tinh
42

thn v do cc ch th c thm quyn nhn danh nh nc thc hin theo quy nh ca php lut. b. Cc hnh thc x pht vi phm hnh chnh Theo quy nh ca php lut, hin nay c hai nhm hnh thc x pht vi phm hnh chnh: hnh thc x pht chnh v hnh thc x pht b sung.
Hnh thc x pht chnh: bao gm hnh thc pht cnh co, pht tin. Ngoi ra,

im mi trong Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002 c nu thm hnh thc trc xut c p dng i vi cc i tng gii hn l ngi nc ngoi. Cnh co Cnh co trong x pht vi phm hnh chnh c p dng:
-

i vi c nhn hoc t chc c hnh vi vi phm hnh chnh nh, ln u, c i vi mi hnh vi vi phm hnh chnh do ngi cha thnh nin t 14 tui

tnh tit gim nh;


-

n di 16 tui. Ni chung, pht cnh co thuc trng hp x pht theo th tc n gin (s trnh by phn sau), v hnh thc ny mang nng ngha gio dc. Pht tin Pht tin trong x pht vi phm hnh chnh c p dng ph bin i vi nhiu loi vi phm hnh chnh. Trong cc hnh thc x pht hnh chnh th pht tin l mt hnh thc x pht hnh chnh v ang em li hiu qu to ln i vi vic u tranh phng v chng vi phm hnh chnh. Theo Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002 c sa i, b sung nm 2007, 2008, mc tin pht thnh vi phm hnh chnh t 10 nghn n 500 triu ng, vi hai trng hp ngoi l:
-

i vi hnh vi vi phm hnh chnh trong nhng lnh vc qun l nh nc cha

c qui nh th Chnh ph c qui nh mc tin pht tin, t 10 nghn n 100 triu ng.
-

Trong trng hp lut quy nh mc pht tin ti a khc vi quy nh trong

Php lnh x l vi phm hnh chnh th p dng theo quy nh ca lut . Khi p dng mc pht tin, cn b c thm quyn x pht cn xem xt nhn thn ngi vi phm, tnh cht, mc v cc tnh tit tng nng, gim nh ca vi phm hnh chnh quyt nh cho cng bng, chnh xc.
Hnh thc pht b sung bao gm cc hnh thc: tc quyn s dng giy php,

chng ch hnh ngh; v tch thu tang vt, phng tin vi phm.
43

Tc quyn s dng giy php, chng ch hnh ngh: L hnh thc tc b c thi hn hoc khng thi hn vic s dng giy php, chng ch hnh ngh nht nh c c quan nh nc c thm quyn cho php i vi cng dn hoc t chc khi nhng i tng ny vi phm iu kin s dng i vi quyn v ngha v c ghi trong giy php . Hnh thc ny khng c p dng c lp m ch c p dng cng vi hnh thc pht chnh khi:
-

Vn bn php lut v x pht vi phm hnh chnh quy nh c th p dng hnh thc C nhn, t chc vi phm quy tc s dng giy php. Tch thu tang vt, phng tin c s dng vi phm hnh chnh:

pht ny;

V d: Kinh doanh khng ng vi ni dung giy php. L hnh thc tc b quyn s hu ca ngi vi phm v chuyn sang quyn s hu ca Nh nc nhng vt, tin, hng ho, phng tin lin quan trc tip n vi phm hnh chnh (gi l sung vo cng qu nh nc).

Ngoi ra, Php lnh cn ghi nhn trc xut vn c th l hnh thc x pht b sung,

p dng i vi ch th l ngi nc ngoi. i vi vt, tin, phng tin c s dng vi phm hnh chnh thuc cc hnh thc s hu hp php b c nhn, t chc vi phm hnh chnh chim ot hoc s dng tri php th khng p dng hnh thc pht tch thu, m tr li cho cc ch s hu hp php .
S khc nhau gia hnh thc x pht chnh v hnh thc x pht b sung

Hnh thc x pht chnh c th v ch p dng c lp. Vic phn nh cc loi hnh

thc x pht chnh ch yu cn c vo mc vi phm v i tng vi phm, ch khng phi l tng loi hnh vi vi phm. Hnh thc x pht b sung c th p dng nhiu hnh thc trong cng mt hnh vi vi Cc bin php khc phc hu qu phm nhng bao gi cng phi i km vi hnh thc x pht chnh.

Ngoi cc hnh thc x pht chnh v b sung, cc c nhn t chc c th b p dng cc bin php khc phc hu qu. Vic p dng cc bin php ny c c im: Khi c hu qu thc t xy ra hoc c kh nng thc t s xy ra; Khc vi hnh thc x pht b sung, cc bin php ny c p dng khng k l

trong thi hiu hay ngoi thi hiu x pht vi phm hnh chnh. Cc bin php khc phc hu qu bao gm:
44

Buc khi phc li tnh trng ban u b thay i do vi phm hnh chnh gy ra Buc thc hin cc bin php khc phc tnh trng nhim mi trng sng, ly lan Buc a ra khi lnh th Vit Nam hoc buc ti xut hng ho, vt phm, phng Buc tiu hy vt phm gy hi cho sc khe con ngi, vt nui v cy trng vn Ngoi ra, Php lnh x l vi phm hnh chnh cn xc nh thm trng hp: Cc

hoc buc tho d cng trnh xy dng tri php;


-

dch bnh do vi phm hnh chnh gy ra; tin; ha phm c hi;


-

bin php khc do Chnh ph qui nh. c. Th tc x pht vi phm hnh chnh Th tc x pht vi phm hnh chnh gm c hai loi: th tc n gin v th tc c lp bin bn.

Th tc n gin: c p dng trong trng hp pht cnh co hoc pht tin t

10 nghn n 200 nghn ng. Khi x pht khng cn lp bin bn m ra quyt nh pht ti ch, tr trng hp vi phm hnh chnh c pht hin nh s dng phng tin, thit b k thut nghip v.
-

Nu pht cnh co th phi cho ngi b x pht bit ni dung pht (hnh vi vi Trng hp pht tin th trong quyt nh phi ghi r mc tin pht. C nhn, t

phm, iu khon p dng). chc vi phm c th np tin pht ti ch cho ngi c thm quyn x pht. Ngi c thm quyn x pht phi giao bin lai thu tin pht cho ngi b x pht. Quyt nh x pht phi ghi r ngy, thng, nm ra quyt nh; tn, a ch ca ch th vi phm; hnh vi vi phm; a im xy ra vi phm; h, tn, chc v ca ngi ra quyt nh; iu khon ca vn bn php lut c p dng. Quyt nh ny phi c giao cho c nhn, t chc b x pht mt bn. Trong trng hp ngi cha thnh nin b pht cnh co th quyt nh x pht cnh co cn c gi cho cha m, ngi gim h ca ngi hoc nh trng ni ngi cha thnh nin vi phm ang hc tp.
a)

Th tc c lp bin bn: c thc hin trong trng hp p dng mc pht tin

trn 200 nghn ng v phi theo cc bc ch yu sau:

45

Pht hin v lp bin bn vi phm hnh chnh. Khi pht hin vi phm hnh chnh

thuc lnh vc qun l ca mnh, ngi c thm quyn ang thi hnh cng v phi kp thi lp bin bn, tr trng hp x pht theo th tc n gin. Bin bn vi phm phi lp theo quy nh ca php lut. Sau , trong thi hn php lut quy nh, ngi c thm quyn phi ra quyt nh x pht. Trong bin bn v vi phm hnh chnh phi ghi r ngy, thng, nm, a im lp bin bn; h, tn, chc v ngi lp bin bn; h, tn, a ch, ngh nghip ngi vi phm hoc tn, a ch t chc vi phm; gi, ngy, thng, nm, a im xy ra vi phm; hnh vi vi phm; cc bin php ngn chn vi phm hnh chnh v bo m vic x pht (nu c); tnh trng tang vt, phng tin b tm gi (nu c); li khai ca ngi vi phm hoc i din t chc vi phm; nu c ngi chng kin, ngi b thit hi hoc i din t chc b thit hi th phi ghi r h, tn, a ch, li khai ca h. Trong trng hp ngi vi phm hnh chnh c tnh trn trnh hoc v l do khch quan m khng c mt ti a im xy ra vi phm th bin bn c lp xong phi c ch k ca i din chnh quyn c s ni xy ra vi phm hoc ca hai ngi chng kin. Bin bn phi c lp thnh t nht hai bn; phi c ngi lp bin bn v ngi vi phm hoc i din t chc vi phm k; nu c ngi chng kin, ngi b thit hi hoc i din t chc b thit hi th h cng phi k vo bin bn; trong trng hp bin bn gm nhiu t, th phi k vo tng t bin bn. Nu ngi vi phm, i din t chc vi phm, ngi chng kin, ngi b thit hi hoc i din t chc b thit hi t chi k th ngi lp bin bn phi ghi r l do vo bin bn. Bin bn lp xong phi c giao cho c nhn, t chc vi phm mt bn; nu v vi phm vt qu thm quyn x pht ca ngi lp bin bn th ngi phi gi bin bn n ngi c thm quyn x pht
-

Xem xt v ra quyt nh x pht theo thm quyn. Trong trng hp vi phm hnh

chnh khng thuc thm quyn x pht ca ngi lp bin bn th bin bn phi c chuyn ngay n ngi c thm quyn x pht tin hnh x pht. Trong trng hp vi phm hnh chnh c pht hin nh s dng phng tin, thit b k thut nghip v th vic lp bin bn vi phm hnh chnh c tin hnh ngay sau khi xc nh c ngi c hnh vi vi phm. Ring vi phm hnh chnh xy ra trn tu bay, tu bin th ngi ch huy tu bay, tu bin c trch nhim lp bin bn chuyn cho ngi c thm quyn x pht khi tu bay, tu bin v n sn bay, bn cng. Thi hnh quyt nh x pht.
46

Ngoi ra, ty tng trng hp, c th thc hin mt s bc khc nh:


-

p dng cc bin php ngn chn; Xem xt v gii quyt khiu ni; Cng ch thi hnh quyt nh x pht.

d. Quyt nh x pht vi phm hnh chnh Trong thi hn 10 ngy k t ngy lp bin bn v vi phm hnh chnh, ngi c thm quyn phi ra quyt nh x pht vi phm hnh chnh; nu c nhiu tnh tit phc tp th thi hn trn c th ko di nhng khng c qu 30 ngy. Trong trng hp xt cn c thm thi gian xc minh, thu thp chng c th ngi c thm quyn phi bo co th trng trc tip ca mnh bng vn bn xin gia hn; vic gia hn phi bng vn bn, thi hn gia hn khng c qu ba mi ngy. Qu thi hn ni trn, ngi c thm quyn x pht khng c ra quyt nh x pht, tr trng hp x pht trc xut. Trong trng hp khng ra quyt nh x pht th vn c th p dng cc bin php khc phc hu qu v tch thu tang vt vi phm hnh chnh thuc loi cm lu hnh. Ngi c thm quyn x pht nu c li trong vic qu thi hn m khng ra quyt nh x pht th b x l nh sau: Ngi c thm quyn x l vi phm hnh chnh m sch nhiu, dung tng, bao che, khng x l hoc x l khng kp thi, khng ng mc, x l vt thm quyn quy nh th tu theo tnh cht, mc vi phm m b x l k lut hoc b truy cu trch nhim hnh s; nu gy thit hi th phi bi thng theo quy nh ca php lut (iu 121, Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002). C nhn t chc b x pht phi thi hnh quyt nh trong thi hn 03 ngy k t ngy c giao quyt nh x pht (iu 56, Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002). 2. Cc bin php x l hnh chnh khc Theo quy nh ti iu 22 n iu 27 Php lnh x l vi phm hnh chnh 2002, cc bin php x l hnh chnh khc bao gm: Gio dc ti x, phng, th trn; a vo trng gio dng; a vo c s gio dc; a vo c s cha bnh;

47

Mi hnh thc x l vi phm hnh chnh khc, ta nghin cu cc yu t chnh yu nh: thm quyn p dng, i tng p dng v mc ch p dng. a. Gio dc ti x, phng, th trn Ch th c thm quyn p dng Ch tch UBND cp x i vi nhng i tng vi phm php lut ti ni c tr ca h trong thi hn t ba thng n su thng.

Mc ch p dng Ch tch UBND cp x c trch nhim phi hp vi cc t chc hu quan v gia nh qun l, gio dc i vi nhng vi phm php lut nhm gip h sa cha sai phm tr thnh ngi c ch cho x hi, t gic tun th php lut.

i tng p dng Ngi t 12 tui n di 16 tui thc hin hnh vi c du hiu ca mt ti phm nghim trng do c quy nh ti B lut Hnh s; Ngi t 12 tui tr ln nhiu ln c hnh vi trm cp vt, la o nh, nh bc nh, gy ri trt t cng cng; Ngi nghin ma tu t 18 tui tr ln, ngi bn dm c tnh cht thng xuyn t 14 tui tr ln c ni c tr nht nh; Ngi trn 55 tui i vi n v trn 60 tui i vi nam thc hin hnh vi xm phm ti sn ca t chc trong nc hoc nc ngoi, ti sn, sc kho, danh d, nhn phm ca cng dn, ca ngi nc ngoi, vi phm trt t, an ton x hi c tnh cht thng xuyn nhng cha n mc truy cu trch nhim hnh s. b. a vo trng gio dng

Ch th c thm quyn p dng Ch tch UBND cp huyn p dng. Thi hn p dng a vo trng gio dng l su thng n hai nm

Mc ch p dng p dng i vi ngi cha thnh nin c hnh vi vi phm php lut hc vn ho, gio dc hng nghip, hc ngh, lao ng, sinh hot di s qun l, gio dc ca trng.

i tng p dng Ngi t 12 tui n di 14 tui thc hin hnh vi c du hiu ca mt ti phm rt nghim trng hoc c bit nghim trng quy nh ti B lut Hnh s;
48

Ngi t 12 tui n di 16 tui thc hin hnh vi c du hiu ca mt ti phm t nghim trng hoc ti phm nghim trng quy nh ti B lut Hnh s m trc b p dng bin php gio dc ti x, phng, th trn hoc cha b p dng bin php ny nhng khng c ni c tr nht nh;

Ngi t 14 tui n di 18 tui nhiu ln thc hin hnh vi trm cp vt,

la o nh, nh bc nh, gy ri trt t cng cng m trc b p dng bin php gio dc ti x, phng, th trn hoc cha b p dng bin php ny nhng khng c ni c tr nht nh. c.

a vo c s gio dc Thm quyn p dng

Do UBND cp tnh p dng. Thi hn p dng bin php a vo c s gio dc l su thng n hai nm. Mc ch p dng p dng i vi ngi thnh nin c hnh vi vi phm php lut lao ng, hc vn ho, hc ngh, lao ng, sinh hot di s qun l ca c s gio dc. i tng p dng

i tng b p dng bin php a vo c s gio dc l ngi thc hin hnh vi xm phm ti sn ca t chc trong nc hoc nc ngoi, ti sn, sc kho, danh d, nhn phm ca cng dn, ca ngi nc ngoi, vi phm trt t, an ton x hi c tnh cht thng xuyn nhng cha n mc truy cu trch nhim hnh s, b p dng bin php gio dc ti x, phng, th trn hoc cha b p dng bin php ny nhng khng c ni c tr nht nh. Tuy nhin, khng a vo c s gio dc ngi cha 18 tui, n trn 55 tui, nam trn 60 tui d. a vo c s cha bnh Thm quyn p dng

Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nhp dng. Thi hn p dng bin php a vo c s cha bnh i vi ngi nghin ma tu l t mt nm n hai nm, i vi ngi bn dm l t ba thng n mi tm thng. Mc ch p dng

a vo c s cha bnh do i vi ngi c hnh vi vi phm php lut quy nh lao ng, hc vn ho, hc ngh v cha bnh di s qun l ca c s cha bnh. C s cha bnh phi t chc khu vc dnh ring cho ngi di 18
49

tui. C s cha bnh phi thc hin cc bin php phng chng ly nhim HIV/AIDS v cc bnh truyn nhim khc. i tng p dng

Ngi nghin ma tu t 18 tui tr ln b p dng bin php gio dc ti x, phng, th trn hoc cha b p dng bin php ny nhng khng c ni c tr nht nh; Ngi bn dm c tnh cht thng xuyn t 16 tui tr ln b p dng bin php gio dc ti x, phng, th trn hoc cha b p dng bin php ny nhng khng c ni c tr nht nh. Khng a vo c s cha bnh ngi bn dm di 16 tui hoc trn 55 tui.

Cn lu thm rng x pht vi phm hnh chnh chnh l kt qu ca hnh vi vi phm hnh chnh. Tuy nhin, cc bin php hnh chnh khc th c bn cht khc hn. Mt hnh vi khng vi phm hnh chnh vn c th b p dng cc bin php x l hnh chnh khc; hoc hnh vi c th c du hiu ca mt ti phm hnh s nhng khng yu t cu thnh do ch th thc hin hnh vi khng tui. V d: i tng b p dng bin php gio dc ti x, phng, th trn bao gm:
-

Ngi t 12 tui n di 16 tui thc hin hnh vi c du hiu ca mt ti

phm nghim trng do c quy nh ti B lut hnh s; Ngi t 12 tui tr ln nhiu ln c hnh vi trm cp vt, la o nh, nh

bc nh, gy ri trt t cng cng; Ngi nghin ma tu t 18 tui tr ln, ngi bn dm c tnh cht thng

xuyn t 14 tui tr ln c ni c tr nht nh...

3. Cc bin php ngn chn vi phm hnh chnh v bo m vic x l vi phm hnh chnh ngn chn kp thi vi phm hnh chnh hoc bo m vic x l vi phm hnh chnh c hiu qu, ng php lut, ngi c thm quyn c th p dng cc bin php sau y theo th tc hnh chnh: Tm gi ngi; Tm gi tang vt, phng tin vi phm hnh chnh; Khm ngi;
50

Khm phng tin vn ti, vt; Khm ni ct giu tang vt, phng tin vi phm hnh chnh; Bo lnh hnh chnh; Qun l ngi nc ngoi vi phm php lut Vit Nam trong thi gian lm th tc trc xut; Truy tm i tng phi chp hnh quyt nh a vo trng gio dng, c s gio dc, c s cha bnh trong trng hp b trn. a. Tm gi ngi theo th tc hnh chnh
-

Vic tm gi ngi theo th tc hnh chnh ch c p dng trong trng hp cn ngn chn, nh ch ngay nhng hnh vi gy ri trt t cng cng, gy thng tch cho ngi khc hoc cn thu thp, xc minh nhng tnh tit quan trng lm cn c quyt nh x l vi phm hnh chnh. Thi hn tm gi ngi theo th tc hnh chnh khng c qu 12 gi, k t thi im bt u gi ngi vi phm; trong trng hp cn thit, thi hn tm gi c th ko di hn nhng khng c qu 24 gi. i vi ngi vi phm quy ch bin gii hoc vi phm hnh chnh vng rng ni xa xi, ho lnh, hi o th thi hn tm gi c th ko di hn nhng khng c qu 48 gi, k t thi im bt u gi ngi vi phm. Thm quyn tm gi ngi theo th tc hnh chnh c quy nh ti iu 45 ca Php lnh x l vi phm hnh chnh1 khng ch l c s tm gi ngi, m ng thi l c s tm gi phng tin, khm ngiNhng ngi c thm quyn tm gi ngi c th u quyn cho cp ph thc hin thm quyn
1

Nhng ngi sau y c quyn quyt nh tm gi ngi theo th tc hnh chnh: a) Ch tch U ban nhn dn x, th trn, Trng Cng an phng; b) Trng Cng an cp huyn; c) Trng phng Cnh st qun l hnh chnh v trt t x hi, Trng phng Cnh st trt t, Trng phng Cnh st giao thng ng b-ng st, Trng phng Cnh st giao thng ng thy, Trng phng Cnh st iu tra ti phm v trt t qun l kinh t v chc v, Trng phng cnh st iu tra ti phm v trt t x hi, Trng phng Cnh st iu tra ti phm v ma tu, Trng phng Qun l xut cnh, nhp cnh ca Cng an cp tnh; d) Th trng n v Cnh st c ng t cp i i tr ln, Trm trng Trm Cng an ca khu; ) Ht trng Ht Kim lm, i trng i Kim lm c ng; e) Chi cc trng Hi quan, i trng i kim sot thuc Cc Hi quan, i trng i Kim sot chng bun lu v Hi i trng Hi i kim sot trn bin thuc Cc iu tra chng bun lu Tng cc Hi quan; g) i trng i Qun l th trng; h) Ch huy trng Tiu khu bin phng, Ch huy trng Hi on bin phng, Ch huy trng Hi i bin phng, Trng n bin phng v Th trng n v b i bin phng ng bin gii, hi o; i) Hi i trng, Hi on trng Cnh st bin; k) Ngi ch huy tu bay, tu bin khi tu bay, tu bin ri sn bay, bn cng. 51

tm gi ngi theo th tc hnh chnh khi vng mt v c u quyn thc hin cc bin php ngn chn vi phm hnh chnh v bo m vic x l vi phm hnh chnh khc. Vic u quyn phi c thc hin bng vn bn. Cp ph c u quyn phi chu trch nhim v quyt nh tm gi ngi ca mnh trc cp trng v trc php lut. b. Tm gi tang vt, phng tin vi phm hnh chnh
-

Vic tm gi tang vt, phng tin vi phm hnh chnh ch c p dng

trong trng hp cn xc minh tnh tit lm cn c quyt nh x l hoc ngn chn ngay vi phm hnh chnh. Nhng ngi c thm quyn tm gi ngi theo th tc hnh chnh v mt s cn b c thm quyn khc nh: Chnh Thanh tra chuyn ngnh b, c quan ngang bc quyn quyt nh tm gi tang vt, phng tin vi phm hnh chnh. Trong trng hp tang vt, phng tin vi phm cn c nim phong th phi tin hnh ngay trc mt ngi vi phm; nu ngi vi phm vng mt th phi tin hnh nim phong trc mt i din gia nh, i din t chc, i din chnh quyn v ngi chng kin.
-

i vi tang vt vi phm hnh chnh l loi hng ho, vt phm d b h hng th ngi ra quyt nh tm gi phi tin hnh lp bin bn v t chc bn ngay. Tin thu c phi gi vo ti khon tm gi m ti Kho bc nh nc. Nu sau theo quyt nh ca ngi c thm quyn, tang vt b tch thu th tin thu c phi np vo ngn sch nh nc; trong trng hp tang vt khng b tch thu th tin thu c phi tr cho ch s hu, ngi qun l hoc ngi s dng hp php.

c. Khm ngi theo th tc hnh chnh Vic khm ngi theo th tc hnh chnh ch c tin hnh khi c cn c cho rng ngi ct giu trong ngi vt, ti liu, phng tin vi phm hnh chnh.
-

Nhng ngi c thm quyn tm gi ngi theo th tc hnh chnh c quyn quyt nh khm ngi theo th tc hnh chnh. Trc khi tin hnh khm ngi, ngi khm phi thng bo quyt nh cho ngi b khm bit. Khi khm ngi, nam khm nam, n khm n v phi c ngi cng gii chng kin.

d. Khm phng tin vn ti, vt theo th tc hnh chnh

52

Vic khm phng tin vn ti, vt theo th tc hnh chnh ch c tin hnh khi c cn c cho rng trong phng tin vn ti, vt c ct giu tang vt vi phm hnh chnh. Nhng ngi c thm quyn tm gi ngi theo th tc hnh chnh v mt s cn b c thm quyn khc nh: chin s Cnh st nhn dn, cnh st vin i nghip v Cnh st bin, chin s B i bin phng, kim lm vin, nhn vin thu v, kim sot vin th trng, thanh tra vin chuyn ngnh ang thi hnh cng v c quyn khm phng tin vn ti, vt trong phm vi thm quyn ca mnh.

Khi tin hnh khm phng tin vn ti, vt phi c mt ch phng tin vn ti, vt hoc ngi iu khin phng tin vn ti v mt ngi chng kin; trong trng hp ch phng tin, vt hoc ngi iu khin phng tin vng mt th phi c hai ngi chng kin.

e. Khm ni ct giu tang vt, phng tin vi phm hnh chnh Khm ni ct giu tang vt, phng tin vi phm hnh chnh ch c tin hnh khi c cn c cho rng ni c ct giu tang vt, phng tin vi phm hnh chnh.
-

Nhng ngi c thm quyn tm gi ngi theo th tc hnh chnh c quyn quyt nh khm ni ct giu tang vt, phng tin vi phm hnh chnh; trong trng hp ni ct giu tang vt, phng tin vi phm hnh chnh l ni th quyt nh khm phi c s ng bng vn bn ca Ch tch U ban nhn dn cp huyn trc khi tin hnh.

Khi khm ni ct giu tang vt, phng tin vi phm hnh chnh phi c mt ngi ch ni b khm hoc ngi thnh nin trong gia nh h v ngi chng kin. Trong trng hp ngi ch ni b khm, ngi thnh nin trong gia nh h vng mt m vic khm khng th tr hon th phi c i din chnh quyn v hai ngi chng kin. Khng c khm ni ct giu tang vt, phng tin vi phm hnh chnh vo ban m, tr trng hp khn cp hoc vic khm ang c thc hin m cha kt thc nhng phi ghi r l do vo bin bn. Bo lnh hnh chnh Bo lnh hnh chnh l vic giao cho gia nh, t chc x hi nhn qun l, gim st ngi c hnh vi vi phm php lut thuc i tng b p dng bin php a
53

f.

vo trng gio dng, c s gio dc, c s cha bnh trong thi gian c quan c thm quyn lm th tc xem xt, quyt nh vic p dng cc bin php ny nu ngi c ni c tr nht nh. Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh giao vic bo lnh hnh chnh cho gia nh, t chc x hi ni i tng c tr. Trong trng hp i tng l ngi cha thnh nin th trch nhim bo lnh hnh chnh c giao cho cha m hoc ngi gim h. Gia nh, t chc x hi, ngi c giao trch nhim bo lnh hnh chnh c trch nhim khng i tng tip tc vi phm php lut v bo m s c mt ca i tng ti ni c tr khi c yu cu. V. KHIU NI V GII QUYT KHIU NI Khc vi Php lnh x pht vi phm hnh chnh nm 1989, Php lnh x l vi phm hnh chnh nm 1995 v nm 2002 khng quy nh ngi b x pht c quyn khiu ni ln cp trn trc tip, m u tin c quyn khiu ni vi chnh ngi ra quyt nh x pht theo php lut v khiu ni, t co, c th nh sau: C nhn, t chc b x pht vi phm hnh chnh hoc ngi i din hp php ca h c quyn khiu ni v quyt nh x pht vi phm hnh chnh, quyt nh p dng cc bin php ngn chn v bo m vic x l vi phm hnh chnh. Ngi b gio dc ti x, phng, th trn, a vo trng gio dng, a vo

c s gio dc, a vo c s cha bnh, qun ch hnh chnh hoc ngi i din hp php ca h c quyn khiu ni v vic p dng bin php . chnh. Thm quyn, th tc, thi hn gii quyt khiu ni, t co c thc hin theo Mi cng dn c quyn t co v hnh vi tri php lut trong x l vi phm hnh

quy nh ca php lut v khiu ni, t co Trong trng hp khng ng vi quyt nh gii quyt khiu ni th ngi khiu ni c quyn khiu ni ln cp trn trc tip ca ngi ra quyt nh x pht (gi l khiu ni theo ln th hai) hoc l khi kin ra to hnh chnh. Vic khi kin i vi quyt nh x pht vi phm hnh chnh, quyt nh p dng cc bin php ngn chn v bo m vic x l vi phm hnh chnh, quyt nh gio dc ti x, phng, th trn, a vo trng gio dng, a vo c s gio dc, a vo c s cha bnh, qun ch hnh chnh c thc hin theo quy nh ca php lut v th tc gii quyt cc v n hnh chnh.
54

--------------------------------------Cu hi

1. Hnh vi no c xem l hnh vi vi phm php lut hnh chnh? Cc du hiu cn


thit kt lun mt hnh vi l hnh vi vi phm php lut? 2. Cc nhn nh sau y l ng hay sai? Gii thch. a. Hnh vi tri lut hnh chnh l hnh vi vi phm php lut hnh chnh.

b. Ch c hnh vi vi li c mi c th b xem l hnh vi vi phm hnh chnh hnh


chnh.

c. ng c, mc ch l yu t bt buc trong mi hnh vi vi phm hnh chnh hnh


chnh.

d. Ngi t 18 tui tr ln mi c th thc hin hnh vi vi phm hnh chnh hnh


chnh. e. Ch xem l hnh vi vi phm hnh chnh v truy cu trch nhim hnh chnh khi c hu qu xy ra.

f. Mi hnh vi vi phm hnh chnh hnh chnh u phi chu trch nhim php l hnh
chnh.

g. Ch x pht vi phm hnh chnh khi cn trong thi hiu x pht.


h. Th tc n gin khng cn lp bin bn. i. Hnh thc x pht b sung c th c p dng c lp.

j. Trc xut va c th l hnh thc x pht chnh, c th l hnh thc x pht b sung.
k. Trch nhim hnh chnh l trch nhim t ra i vi c nhn hoc t chc.

55

Chng IV. TH TC HNH CHNH I. KHI NIM, C IM, NGHA CA TH TC HNH CHNH 1. Nhng quan im chung v th tc hnh chnh Theo ngha thng thng th tc l phng cch gii quyt cng vic theo mt trnh t nht nh. Cng c th hiu th tc l nhng quy tc, ch , php tc hay quy nh chung phi tun theo khi lm vic cng. Trong hot ng ca mnh, tng ng vi cc chc nng, nh nc cn phi t ra v tun theo nhng quy tc php l, nhng quy nh chung v trnh t, cch thc khi s dng thm quyn ca tng c quan gii quyt cng vic. Khoa hc php l gi l nhng quy phm th tc. Quy phm ny gm cc b phn: th tc lp php, th tc t tng t php v th tc hnh chnh. -

Th tc lp hin v lp php: l th tc lm hin php v lm lut . Th tc t tng t php: l th tc gii quyt tranh chp dn s, nh ti c thc Th tc hnh chnh: l th tc thc hin thm quyn trong hot ng qun l hnh

hin bi cc hot ng iu tra, truy t, xt x v thi hnh n. chnh nh nc. Ton b cc quy tc php lut quy nh v trnh t, trt t thc hin thm quyn ca c quan nh nc trong vic gii quyt nhim v nh nc v cng vic lin quan n cng dn to thnh h thng quy phm th tc. Chng l nhng nguyn tc bt buc cc c quan nh nc cng nh cng chc nh nc phi tun theo trong qu trnh gii quyt cng vic thuc chc nng ca mnh. N nhm bo m cho cng vic t c mc ch nh, ph hp vi thm quyn, chc nng do lut quy nh cho cc c quan trong hot ng qun l hnh chnh nh nc. Bi vy c th xem th tc hnh chnh l trnh t thc hin thm quyn ca cc c quan nh nc hoc cc c nhn, t chc c y quyn trong vic thc thi cng v, trong vic gii quyt cc kin ngh, yu cu ca dn. C nhiu quan im khc nhau v khi nim th tc hnh chnh hoc cho rng th tc l cch thc, l l li gii quyt cng vic theo mt trnh t nht nh tc l quy nh chung phi tun theo khi thc hin cng v hoc cho l trnh t phi thc hin k tip nhau theo th t thi gian nhm thc hin cng v hoc cho rng l trnh t k tip nhau theo th t thi gian nhm thc hin hot ng qun l hnh chnh nh nc.
56

Ngoi ra, cng c quan im cho rng th tc hnh chnh l trnh t thc hin thm quyn ca cc c quan hnh chnh nh nc hoc c nhn, t chc c y quyn hp php trong vic gii quyt cc cng vic ca nh nc v cc kin ngh, yu cu thch ng ca cng dn hoc t chc nhm thi hnh ngha v hnh chnh, bo m cng v nh nc v phc v nhn dn. Do tnh a dng ca hot ng qun l hnh chnh nh nc nn c rt nhiu loi th tc v tt c cc th tc c nhng i tng chung to thnh khi nim th tc hnh chnh. T nhng quan im trn c th nh ngha th tc hnh chnh nh sau: "Th tc hnh chnh l trnh t v thi gian, khng gian v l cch thc gii quyt cng vic ca c quan hnh chnh nh nc trong mi quan h vi cc c quan, t chc v c nhn cng dn. N c t ra cc c quan nh nc c th thc hin mi hnh thc hot ng cn thit ca mnh trong bao gm c trnh t thnh lp cng s, trnh t b nhim, bi nhim, iu ng cn b, cng chc, trnh t lp quy, p dng quy phm php lut m bo cc quyn ch th v x l vi phm, trnh t iu hnh, t chc cc hot ng tc nghip hnh chnh." Ch c cc hot ng qun l hnh chnh c quy phm th tc hnh chnh iu chnh mi l th tc hnh chnh, cn cc hot ng t chc - tc nghip c th no trong hot ng qun l hnh chnh khng c cc quy phm th tc hnh chnh iu chnh th khng phi l th tc hnh chnh . Th tc hnh chnh ch yu l th tc trong vic thc hin ch o thi hnh php lut. Th tc ny do php lut quy nh. Ton b nhng quy phm php lut v th tc hnh chnh to thnh mt ch nh quan trng ca lut hnh chnh gi l ch nh th tc hnh chnh. V ch nh th tc hnh chnh c th chia thnh mt s nhm sau: Nhm quy nh v quy ch ban hnh th tc hnh chnh v thm quyn cc c Nhm quy nh vic thng qua quyt nh cho tng loi th tc, truyn t n quan tin hnh th tc. cho ngi thi hnh th tc; vic thc hin v trnh t khiu ni, gii quyt khiu ni i vi quyt nh ban hnh. 2. c im ca th tc hnh chnh Qua nghin cu cho thy, th tc hnh chnh c nhng c im sau: Th tc hnh chnh c thc hin bi nhiu c quan v cng chc nh nc. Ngoi c quan hnh chnh v cng chc nh nc l nhng ch th ch yu tin hnh th tc
57

hnh chnh, theo quy nh ca php lut hin hnh cc c quan hnh php, cc c quan t php cng c loi hot ng thuc h thng nn hnh chnh nh nc cho nn cc c quan ny cng thc hin mt s th tc hnh chnh.
-

Th tc hnh chnh l th tc gii quyt cng vic ni b ca nh nc v cng vic

lin quan n quyn ch th v ngha v php l ca cng dn. Do vy nhng cng vic c th i hi nhiu khu, nhiu bc. Qun l hnh chnh nh nc ch yu l hot ng cho php, ra quyt nh c tnh cht n phng v i hi thi hnh ngay nhm mc ch gii quyt nhanh chng, c hiu qu nhng cng vic din ra hng ngy trong x hi. Do vy, vic quy nh th tc hnh chnh i hi phi kt hp nhng khun mu n nh tng i v cht ch vi cc bin php, thch ng vi tng loi cng vic v i tng m bo kp thi gii quyt c cng vic theo tng trng hp c th. Hot ng qun l hnh chnh nh nc c thc hin ch yu ti ti vn phng cng s nh nc v phng tin truyn t quyt nh cng nh cc thng tin qun l phn ln l vn bn. V th hot ng ny c mi quan h cht ch vi cng tc vn th.
-

Nn hnh chnh nh nc Vit Nam chuyn t hnh chnh n thun sang hnh

chnh phc v, lm dch v cho x hi, t c ch qun l k hoch ha tp trung quan liu sang c ch th trng c s qun l ca nh nc lm cho hot ng qun l hnh chnh ngy cng a dng v ni dung hnh thc, phng php...
-

Ci cch th tc hnh chnh l mt hot ng i hi phi thc hin thng xuyn,

hiu qu v cn c s chung sc gia cc ngnh, cc cp, cc t chc x hi, cc doanh nghip v ca ton dn, trong vic nhn thc v thc hin ca h thng c quan hnh chnh nh nc l nng ct quyt nh. 3. ngha ca th tc hnh chnh Th tc hnh chnh m bo cho cc quy phm vt cht quy nh trong cc quyt nh hnh chnh c thi hnh thun li. Nu b qua cc th tc hnh chnh th trong nhiu trng hp s lm cho vn bn hnh chnh b v hiu ha d xy ra quan liu, ca quyn, ty tin. Th tc hnh chnh bo m cho vic thi hnh cc quyt nh c thng nht v c th kim tra c tnh hp l cng nh cc hu qu do vic thc hin cc quyt nh hnh chnh to ra.
58

Th tc hnh chnh khi c xy dng v vn dng mt cch hp l s to kh nng sng to trong vic thc hin cc quyt nh qun l c thng qua, em li hiu qu thit thc cho hot ng qun l nh nc. Th tc hnh chnh lin quan n ngha v v quyn li ca cng dn. Do vy khi c xy dng hp l v vn dng tt vo i sng n s to ra mi quan h tt gia nh nc vi nhn dn. Th tc hnh chnh cng l mt bin php ca php lut v hnh chnh nn vic xy dng v thc hin tt cc th tc hnh chnh s c ngha rt ln i vi qu trnh xy dng v pht trin lut php. c bit khi nh nc ta ang tip tc cng cuc ci cch nn hnh chnh nh nc v xy dng nh nc php quyn Vit Nam th th tc hnh chnh cng ng vai tr quan trng . Th tc hnh chnh xt trn mt phng din nht nh l s biu hin trnh vn ha ca t chc. y l vn ha giao tip trong b my nh nc, vn ha iu hnh, n th hin mc vn minh ca mt nn hnh chnh pht trin. II. CH TH CA TH TC HNH CHNH Ch th ca th tc hnh chnh gm cc c quan nh nc, cc t chc x hi, t chc kinh t, n v v trang v cng dn. Trong th tc hnh chnh c ch th thc hin th tc v ch th tham gia th tc.
a)

Ch th thc hin th tc hnh chnh l nhng ch th c thm quyn nhn danh nh

nc tin hnh cc th tc hnh chnh gm cc c quan nh nc, cc t chc x hi v nhng ngi c thm quyn cng v. y l nhng ch th bt buc phi c trong quan h php lut hnh chnh, tuy nhin khng phi mi hot ng th tc ca ch th ny lm pht sinh quan h php lut hnh chnh.
b)

Ch th tham gia th tc hnh chnh l cng dn v cng c th l c quan nh

nc, t chc x hi v nhng ngi c thm quyn cng v. Loi ch th ny bng hnh ng ca mnh lm xut hin th tc v to iu kin thc hin th tc c hiu qu. Cc hnh ng nh: gi n xin cp mt loi giy t, gi n t co, thc hin hnh vi vi phm hnh chnh.
c)

Ngoi ra, cn c ch th ca th tc hnh chnh vi t cch l bn th ba nh: ngi

lm chng, ngi gim nh, ngi phin dch, ngi chng kin. III. QUY PHM V QUAN H TH TC HNH CHNH 1. Quy phm th tc hnh chnh
59

Th tc hnh chnh bao gm cc quy phm quy nh v t chc, nhim v, quyn hn ca cc c quan hnh chnh nh nc cng nh quy nh quyn v ngha v ca cc t chc x hi, ca cng dn trong qun l nh nc. Nhng quy phm hp thnh nhng quy phm ni dung. Bn cnh cc quy phm ni dung cn c cc quy phm quy nh trt t tin hnh cng vic nhm thc hin cc quy nh ca quy phm ni dung. Nhng quy phm hp thnh cc quy phm th tc, l cc quy tc x s iu chnh cc quan h x hi hnh thnh trong qu trnh thc hin th tc hnh chnh ca cc ch th. Quy phm th tc l phng tin cc quy phm ni dung ca lut hnh chnh v mt s ngnh khc vo cuc sng. V vy c th ni, quy phm th tc pht sinh trn c s quy phm ni dung. Tuy nhin quy phm th tc c i tng v phm vi iu chnh ring. Quy phm th tc hnh chnh rt a dng. Da vo mt s cn c nht nh c th chia quy phm th tc hnh chnh thnh tng nhm. C th: Nu cn c vo ni dung c th chia quy phm th tc hnh chnh thnh:
-

Nhm quy phm quy nh cc nguyn tc th tc hnh chnh v thm quyn ca cc Nhm quy phm quy nh quyn ca cc bn tham gia th tc. Nhm quy phm quy nh trnh t tin hnh th tc v ni dung, hnh thc giy t, Nhm quy phm quy nh th tc thng qua quyt nh ph hp vi tng loi th

c quan tin hnh th tc. -

cng vn thch ng. tc hnh chnh, truyn t n ngi thi hnh, vic thc hin v trnh t khiu ni, gii quyt khiu ni cc quyt nh ban hnh. Nu cn c vo mc ch ca cc quy phm th tc, c th chia quy phm th tc hnh chnh thnh: Nhm quy phm quy nh trnh t tin hnh, gii quyt cc cng vic lin quan lin Nhm quy phm quy nh trnh t tin hnh gii quyt cc hot ng thuc quan h quan n quyn ch th ca cc t chc v cng dn. ni b ca c quan hnh chnh nh nc v cc c quan nh nc khc. Cc quy phm th tc hnh chnh l m bo php l cho vic thc hin cc quy phm ni dung. Nu thiu cc quy phm th tc th quy phm ni dung c p dng thiu

60

thng nht. V th hon thin php lut hnh chnh Vit Nam th cn phi ch n vic hon thin h thng quy phm th tc hnh chnh. 2. Quan h th tc hnh chnh Cc qui phm th tc hnh chnh iu chnh cc quan h x hi trong qu trnh thc hin th tc hnh chnh lm pht sinh cc quan h th tc hnh chnh. Cc quan h th tc hnh chnh pht sinh trn c s quy phm th tc hnh chnh c gi l quan h th tc hnh chnh. cho quan h th tc hnh chnh pht sinh cn phi c mt s iu kin nht nh. C th: C quy phm ni dung v cc quy phm th tc hnh chnh ph hp vi n. C s kin php l lm c s xut hin quan h php lut hnh chnh. Ch th quan h php lut hnh chnh phi c nng lc ch th hnh chnh.

Cc quan h th tc hnh chnh c hnh thnh trong qu trnh thc hin hot ng chp hnh v iu hnh. N lun lun c ch th bt buc l c quan hnh chnh nh nc. Cc c quan ny i din cho quyn lc nh nc thc hin cc hot ng th tc hnh chnh, c quyn quyt nh n phng trn c s php lut. Quan h th tc hnh chnh xut hin do bt k sng kin ca bn no m s ng ca bn kia khng phi l iu kin bt buc. Trong th tc gii quyt tranh chp v quyn v x l cc vi phm php lut thng hnh thnh quan h ba bn. l quan h gia hai bn tham gia th tc v quan h gia chng vi ch th c thm quyn thc hin th tc gii quyt v vic. Ni dung ca quan h th tc hnh chnh l tng th cc quyn v ngha v quy nh ln nhau gia cc ch th th tc hnh chnh do quy phm th tc hnh chnh xc nh. Ngoi ra quy phm th tc hnh chnh cn quy nh c trnh t, cch thc thc hin cc hot ng c th gii quyt cc cng vic. Cc quan h th tc hnh chnh xut hin trn c s thc hin cc quy phm th tc hnh chnh nhm mc ch l bo m thc hin nhng yu cu ca quy phm ni dung. IV. CC LOI TH TC HNH CHNH 1. Phn loi theo i tng qun l hnh chnh nh nc Theo cch phn loi ny, th tc hnh chnh c xc nh cho tng chc nng ca b my qun l hin hnh. S phn loi ny gip cho ngi qun l xc nh c tnh c
61

th ca lnh vc m mnh ph trch t ra yu cu xy dng cho lnh vc ny nhng th tc hnh chnh cn thit nhm qun l tt cc nhim v t ra theo mc tiu do nh nc quy nh. Cn c theo cch phn loi ny th ta c cc th tc nh:
-

Th tc trc b, h tch; Th tc trong lnh vc ng k v hot ng kinh doanh; Th tc trong xut nhp khu hng ha; Th tc lin quan n t ai, nh , xy dng; Th tc lin quan n hot ng n b v gii phng mt bng

2. Phn loi theo cc loi hnh cng vic c th m cc c quan nh nc c giao thc hin trong qu trnh hot ng ca mnh Theo cch phn loi ny th ta c cc th tc nh: Th tc thng qua v ban hnh vn bn php quy; Th tc xt phong n v, c nhn anh hng, chin s thi ua; Th tc tuyn dng cn b Th tc gii quyt cc cng vic hnh chnh theo yu cu hp php ca cc c nhn,

t chc Cch phn loi ny c ngha thc tin rt quan trng v n gip cho ngi tha hnh cng v v nhng ngi thi hnh cc th tc trong thc t nh hng c cng vic mt cch d dng v chnh xc hn.

3. Phn loi theo chc nng hot ng ca cc c quan Cch phn loi ny cng c ngha thc tin quan trng nh cch phn loi th tc hnh chnh theo cc loi hnh cng vic c th. N gip cho cc nh qun l khi gii quyt cng vic chung c lin quan n cc t chc khc hoc vi cng dn, tm c cc hnh thc gii quyt thch hp theo ng chc nng qun l nh nc ca c quan mnh. 4. Phn loi da trn quan h cng tc Theo cch phn loi ny c th chia th tc hnh chnh lm ba nhm: Th tc hnh chnh ni b:

62

L th tc thc hin cc cng vic ni b trong c quan nh nc, trong h thng c quan nh nc v trong b my nh nc ni chung. N bao gm cc th tc quan h lnh o, kim tra ca cc c quan nh nc cp trn i vi cp di; quan h hp tc, phi hp gia cc c quan nh nc cng cp, ngang cp; quan h cng tc gia chnh quyn cp tnh vi cc b... y l vn quy nh cn lng lo v cc th tc ang c hiu lc cha c thi hnh nghim. Th tc hnh chnh ni b bao gm: Th tc ban hnh quyt nh; Th tc khen thng, k lut; Th tc lp cc t chc, thi tuyn v b nhim cn b vin chc nh nc.

Th tc hnh chnh lin h: L th tc tin hnh gii quyt cc cng vic lin quan n quyn t do, quyn v li ch hp php ca cng dn, phng nga, ngn chn, x l vi phm hnh chnh. y l th tc rt a dng. Trc ht n l th tc gii quyt cc yu cu, ngh ca cng dn v tp th cng dn. Trong nhng trng hp cng dn mun thc hin phi xin php nh nc. Cc c quan nh nc c thm quyn tin hnh xem xt v gii quyt cc n bng quyt nh hnh chnh c bit cho php. Tuy nhin, qu trnh gii quyt phi tun theo nhng trnh t, th tc nht nh. C th gi l th tc cho php, v d: -

Th tc xin cp giy php xy dng; Th tc xin giy php ng l kinh doanh. Th tc gii quyt cc yu cu ca c quan, t chc khc ca c quan nh nc; Th tc xem xt kin ngh, yu cu khiu ni, t co ca cng dn

Th hai l khi cng dn hoc t chc thc hin hnh vi vi phm hnh chnh hay c tnh khng chu thi hnh cc quyt nh hnh chnh th cc c quan hnh chnh hoc cn b, cng chc c thm quyn c thc hin cc bin php ngn chn, x pht hay cng ch thi hnh bng quyt nh hnh chnh c tnh cch ra lnh v cc hnh vi hnh chnh trc tip. Qu trnh phi tun theo cc iu kin, th tc do php lut quy nh. Th tc cng ch thi hnh v x pht cn phi c thi hn v iu kin trnh lm quyn, xm phm n quyn t do, quyn v li ch hp php ca cng dn. -

Th tc p dng cc bin php phng nga, ngn chn hnh chnh; Th tc x pht vi phm hnh chnh; Th tc p dng cc bin php x l hnh chnh...

63

Th ba l trong mt s trng hp nht nh, c quan hnh chnh c quyn thc hin vic trng mua, trng dng, thu hi t. Tuy nhin phi tun theo th tc v trng dng, trng mua, thu hi t c n b do lut quy nh. Th tc ny bao gm: -

Th tc tin hnh trng mua, trng dng; Th tc thu hi t trong quy hoch xy dng

Th tc vn th a ra mt quyt nh hnh chnh ng n, ph hp cn phi da vo cc cn c c tnh cht chng l trong c nhiu chng c l vn bn giy t. Ton b cc hot ng lu tr, x l, cung cp cng vn giy t v a ra cc quyt nh lin quan cht ch n hot ng vn th, to thnh th tc vn th trong hot ng hnh chnh. Th tc vn th kh t m, phc tp v tnh cht vn th ty thuc vo tng cng vic cn gii quyt . Vic cn c vo t chc hot ng ca hnh chnh nh nc l gii quyt trc tip cng vic ca nh nc v ca cng dn. Vic phn loi th tc hnh chnh ch l c l, c tnh cht tng i nghin cu, cn trong thc tin cc th tc an xen, thng nht vi nhau. Thc hin mt th tc ni b i hi phi tin hnh nhng cng vic thuc th tc lin h v th tc vn th.

V. CC NGUYN TC XY DNG V THC HIN TH TC HNH CHNH 1. Cc nguyn tc xy dng th tc hnh chnh Vic xy dng cc th tc hnh chnh c t trn nhng nguyn tc c bn do Hin php quy nh. Nhng nguyn tc ny c th trc tip lin quan n vic xy dng cc th tc hnh chnh nhng cng c th ch c quy nh trn nhng nguyn tc chung v i hi phi c th ha bng cc vn bn lut khc nh lut t chc chnh ph, lut t chc hi ng nhn dn v y ban nhn dn cc cp, b lut hnh s, b lut dn s. Ngoi ra vic vic xy dng th tc hnh chnh cn phi tun theo mt s nguyn tc khc. C th: - Xy dng th tc hnh chnh phi ph hp vi php ch x hi ch ngha, ph hp vi php lut hin hnh ca nh nc ta. Theo nguyn tc ny ch c cc c quan nh nc, nhng ngi c thm quyn do php lut quy nh mi c ban hnh th tc hnh chnh nht nh v phi thc hin ng trnh t vi nhng phng tin, bin php v hnh thc c php lut cho php. Th tc hnh chnh c thc hin bng phng
64

tin vt cht ca nh nc l ch yu, nhm to iu kin cho cc ng s thc hin quyn v thi hnh ngha v . - Xy dng th tc hnh chnh ph hp vi thc t, vi nhu cu khch quan ca s pht trin kinh t x hi ca t nc. Theo nguyn tc ny, th tc hnh chnh phi c xy dng trn c s nhn thc c yu cu khch quan ca tin trnh pht trin kinh t x hi. Hin nay t nc ta ang i vo cng nghip ha, x hi ha t nc do vy cn phi xy dng th tc hnh chnh sao cho ph hp vi tnh hnh t nc hin ti to iu kin cho nn kinh t th trng hot ng hu hiu. ng thi vi vic ban hnh nhng th tc mi cn phi kp thi sa i, b sung, bi b nhng th tc khng cn hiu lc to iu kin tt cho cc hot ng ca nn kinh t th trng pht trin. - Xy dng th tc hnh chnh sao cho n gin, d hiu, cng khai, thun li cho vic thc hin Theo nguyn tc ny vic xy dng th tc hnh chnh cn trnh phc tp, rm r, gy cho dn kh hiu, kh chp hnh. Chnh s n gin s tit kim tin ca, sc lc ca nhn dn trong vic thc hin ngha v ca mnh, ng thi s hn ch vic li dng chc quyn vi phm quyn t do ca cng dn. Bn cnh vic xy dng th tc hnh chnh cng cn m bo tnh cng khai. C nh th mi ngi dn mi bit c m tun th. ng thi, ngi dn c th kim tra c tnh nghim tc ca c quan nh nc khi gii quyt nhng cng vic c lin quan n t chc, cng dn. 2. Cc nguyn tc thc hin th tc hnh chnh Th tc hnh chnh c thc hin trn c s nhng nguyn tc c ghi nhn trong Hin php, lut v cc vn bn php quy, c th: - Ch c c quan nh nc c thm quyn do php lut quy nh mi c thc hin cc th tc hnh chnh nht nh v phi thc hin ng trnh t vi nhng phng tin, bin php v hnh thc c php lut cho php. Th tc hnh chnh c thc hin bng phng tin vt cht ca nh nc l ch yu v to iu kin cho cc ng s thc hin quyn v thi hnh ngha v. - Khi thc hin th tc hnh chnh phi m bo tnh chnh xc, cng minh: tnh chnh xc, cng minh trong th tc hnh chnh c m bo thc hin bi hot ng ca c quan tin hnh th tc. C quan tin hnh th tc phi c ti liu, chng c v c
65

quyn i hi cung cp thng tin, p dng nhng bin php cn thit m bo cho c nhn, t chc hu quan thc hin th tc hnh chnh c thun li. - Cc bn tham gia th tc hnh chnh bnh ng trc php lut. Nguyn tc ny th hin ch cc c quan hnh chnh nh nc phi gii quyt quyn ch th ca cng dn, t chc khi ngh ca h c iu kin lut nh. C quan c thm quyn gii quyt phi ra lnh i vi cc bn hu quan m bo quyn t do, li ch hp php ca ng s. - Th tc hnh chnh phi c thc hin n gin, tit kim. thc hin th tc hnh chnh mang li hiu qu cn gim bt cc cp, cc ca, cc giai on, tng quyn ng thi vi trch nhim ca cc c quan thc hin th tc, gim ti mc ti thiu v trong nhiu th tc b hn cc loi ph, l ph i vi cng dn, t chc. y l nguyn tc quan trng nhm m bo cho mi cng dn c th tham gia th tc hnh chnh bo v quyn t do, li ch hp php ca mnh v nh nc phc v nhn dn tt hn. VI. THC HIN TH TC HNH CHNH 1. Ngha v ca c quan nh nc trong vic thc hin th tc hnh chnh
-

Th tc hnh chnh lin quan n th ch qun l, t chc b my, ch cng

v, quy ch lm vic v s phi hp gia cc c quan hnh chnh. Do vy, ngha v hnh chnh i vi vic thc hin cc th tc hnh chnh trc ht biu hin ch cc c quan hnh chnh nh nc cn phi quy nh mt cch hp l th ch qun l thch hp nhm gii quyt tt cc nhim v t ra. Cn quy nh ch lm vic r rng trnh tnh trng v trch nhim trong cng tc, gim bt nhng phin h cho nhn dn trong qu trnh nhng cng vic c lin quan n h. Mi c quan nh nc khi gii quyt cng vic phi cng khai ha cc th tc hnh chnh c lin quan n hot ng ca mnh v c ngha v phi t mnh thc hin ng cc th tc cng b, khng c ty tin thay i, b sung. Nu cn b sung th phi tun theo ng nhng quy nh ca php lut v phi cng khai nhng b sung . Gii quyt kp thi cc khiu ni ca nhn dn v vic thc hin khng ng cc Cc c quan nh nc v cn b c thm quyn khi nhn c n th khiu ni th tc hnh chnh lm tn hi n li ch ca nh nc v ca nhn dn. ca cng dn, t chc cn phi kp thi tr li, gii quyt theo ng thm quyn ca
66

mnh. Nh nc cn phi quy nh r rng trch nhim ca cng chc nh nc trong vic tip nhn, gii quyt n th, khiu ni ca cng dn m bo yu cu ca nhn dn khng b n y t c quan ny sang c quan khc. 2. Cc giai on ca th tc hnh chnh Th tc hnh chnh l tng th cc hot ng din ra theo trnh t thi gian. V vy c th chia th tc hnh chnh thnh hai giai on: a. Giai on 1: Quy nh th tc ban hnh vn bn quy phm php lut, th tc p dng cc bin php phng nga, ngn chn hnh chnh c nhng c im ring c xem xt trong cc quy nh v trch nhim hnh chnh, vn bn hnh chnh. b. Giai on 2: Quy nh th tc gii quyt cc v vic ring bit - c th bao gm th tc x pht hnh chnh; th tc gii quyt khiu ni, t co i vi hnh vi lm quyn, vi phm php lut ca ngi c chc v; thanh tra... u c nhng nt chung. Ci chung c quy nh bi cc th tc c thc hin trong phm vi hot ng hnh chnh nh nc, ch yu do c quan hnh chnh nh nc thc hin, c tnh thng nht v mt c cu - t chc. Th tc ny bao gm mt s bc sau: -

Khi xng v vic; Xem xt v ra quyt nh gii quyt v vic; Thi hnh quyt nh; Khiu ni v xem xt li quyt nh b khiu ni hoc xem xt li quyt nh ra Khi xng v vic: l giai on bt u th tc, n thuc quyn hn ca c

khi pht hin tnh tit mi.

quan nh nc c thm quyn. C quan nh nc c thm quyn t mnh hoc cn c vo sng kin v v vic ca cng dn, t chc ra v vic cn gii quyt. Trong nhng trng hp do php lut quy nh th c quan nh nc c thm quyn buc phi a v vic ra gii quyt. V vy cc kin ngh, khiu ni, t co ca cng dn, cc v vi phm trt t qun l, cc cng vic cn phi gii quyt trong qun l hnh chnh nh nc... l cn c bt u thc hin th tc hnh chnh. Xem xt v ra quyt nh gii quyt v vic: l giai on chnh, trung tm ca th tc hnh chnh. Trong giai on ny, c quan nh nc c thm quyn thc hin hai giai on nghin cu, xem xt, thu thp, xc minh, nh gi khch quan, ton din v vic xy ra v ra quyt nh l hnh vi c ngha quan trng v mt php l kt thc giai on trn.
67

Thi hnh quyt nh hnh chnh: l giai on cc ch th ca th tc hnh chnh

thc hin quyt nh, khng c khiu ni. giai on ny php lut quy nh quyn v ngha v ca c quan chu trch nhim thi hnh quyt nh v p dng cc bin php cng ch khi cn thit, cng nh quyn v ngha v ca ngi phi trc tip thi hnh quyt nh theo ng thi hn trnh t.

Khiu ni v xt khiu ni i vi quyt nh: l giai on c th xy ra sau khi

ra quyt nh v c trong trng hp quyt nh thi hnh. Vic xem xt li quyt nh ban hnh c thc hin khi xut hin cc cn c: - Khiu ni ca cc bn trc tip phi thc hin quyt nh v cc bn hu quan; - C kin ca c quan cp trn ca c quan ban hnh quyt nh hoc chnh c quan ra quyt nh xng. - Theo php lut ca nh nc ta, vic khiu ni c tin hnh bng con ng hnh chnh hoc sau chn ra to n. VII. CI CCH TH TC HNH CHNH 1 S cn thit phi ci cch th tc hnh chnh Th tc hnh chnh l c s v iu kin cn thit c quan nh nc gii quyt cng vic ca nhn dn, cc c quan nh nc v cc t chc theo php lut nhm bo m quyn v li ch hp php ca cng dn, c quan c cng vic cn gii quyt. Tuy nhin, th tc hnh chnh ca nc ta hin nay cn tn ti nhiu nhc im. C th: i hi qu nhiu giy t gy phin h cho nhn dn nht l i vi nhng ngi t hiu bit cc quy nh v l li lm vic ca cc c quan nh nc. Nhiu ca, nhiu cp trung gian khng cn thit, rm r, khng r rng v trch nhim. Tr tr, khng ph hp vi yu cu ca thi k m ca, cn theo thi quen, kinh nghim v cn da trn cc c s thc t khng cn ph hp. Thiu thng nht, thng b thay i mt cch ty tin. Thiu cng khai. H qu chung khi p dng h thng th tc hnh chnh l vic gy phin h, km hiu qu trong vic thc hin cng vic chung ca cc c quan; gy tr ngi cho vic giao lu v hp tc gia nc ta vi nc ngoi; gy ra t ca quyn, bnh giy t trong gung my hnh chnh, d pht sinh t tham nhng, lm gim lng tin ca nhn dn vo c quan nh nc.
68

Do vy, ci cch th tc hnh chnh ang l yu cu bc xc ca nhn dn, ca cc t chc v cc nh u t nc ngoi, l khu t ph ca qu trnh ci cch hnh chnh nh nc. 2. ngha ca vic ci cch th tc hnh chnh - Ci cch th tc hnh chnh trc ht l nhm gim bt nhng quy nh rm r khng cn thit. - Ci cch th tc hnh chnh nhm khc phc s chng cho ln nhau trong vic phc v cc yu cu ca ngi dn. - Ci cch th tc hnh chnh l iu kin cn thit tng cng, cng c mi quan h gia nh nc vi nhn dn; tng cng s tham gia qun l nh nc ca nhn dn.

3. Mc tiu v yu cu ca ci cch th tc hnh chnh trong giai on hin nay - Pht hin v xa b nhng th tc hnh chnh thiu ng b, rm r, phc tp. Theo n 302 (Chung tay ci cch th tc hnh chnh), phi n gin ha v kin ngh n gin ha ti thiu 30% cc quy nh hin hnh v ci cch th tc hnh chnh. - Phi t c s chuyn bin cn bn trong quan h v gii quyt cng vic ca dn v t chc. Thit lp c s d liu quc gia v th tc hnh chnh vi mc ch chnh l cng khai ha tt c cc th tc hnh chnh hin hnh ca trung ng v a phng. C s d liu quc gia v th tc hnh chnh l h thng thng tin v th tc hnh chnh v cc vn bn php lut quy nh v th tc hnh chnh lin quan n c nhn v t chc c thit lp trn c s cc Quyt nh cng b th tc hnh chnh hoc th tc gii quyt cng vic ca 24 b, ngnh v 63 a phng. Mc tiu chnh ca c s d liu nhm cung cp mt a im duy nht ngi s dng c th tm kim cc th tc hnh chnh quan tm. C s d liu s tng cng kh nng tip cn thng tin v cc quy nh, tng tnh minh bch ca h thng th ch v thit lp mt c s lch s v h thng th tc hnh chnh. y l mt bc tin quan trng sau hn 30 nm t nc gii phng, nn hnh chnh thc s bc sang mt chng mi, hng n cng khai, minh bch v s gin n, thun tin cho ngi dn. --------------------------------2

Xem Cng vn s 256/CCTTHC ngy 25/8/2009 ca T cng tc chuyn trch ci cch th tc hnh chnh ca Th tng Chnh ph ti v vic r sot ngay nhng th tc hnh chnh theo ng ch o ca Th tng Chnh ph. 69

Cu hi 1. Th no l th tc hnh chnh? ngha ca th tc hnh chnh trong qun l hnh chnh nh nc? 2. C bao nhiu loi th tc hnh chnh? Mi quan h gia qui phm th tc v quan h th tc hnh chnh. 3. Ti sao cn phi ci cch th tc hnh chnh? 4. Mt th tc hnh chnh c lm pht sinh, thay i, chm dt quan h php lut hnh chnh hay khng? Cho v d. 5. Hiu bit g n 30 v ci cch th tc hnh chnh. Nhng u, khuyt m (nu c) ca n ny.

70

B. CC BIN PHP BO M HIU QU TRONG QUN L NH NC


Chng V. NHNG BIN PHP BO M PHP CH X HI CH NGHA V K LUT NH NC TRONG QUN L NH NC I. KHI NIM, YU CU I VI VIC BO M PHP CH X HI CH NGHA V K LUT NH NC TRONG QUN L NH NC Nh nc Vit Nam p dng nhiu bin php tch cc php lut nh nc c thi hnh thng nht v nghim chnh. Php ch x hi ch ngha v k lut nh nc c mi quan h mt thit vi nhau, khng th tch ri. l iu kin duy tr v cng c s vng mnh ca chnh quyn nh nc, bo m cho vic qun l ca nh nc c thc hin t hiu qu cao. 1. Khi nim php ch x hi ch ngha v k lut nh nc trong qun l nh nc a. Khi nim php ch x hi ch ngha Php ch x hi ch ngha c ni dung l s trit tn trng v thc hin php lut mt cch nghim chnh, chnh xc ca cc c quan nh nc, t chc x hi, nhn vin cc c quan nh nc, nhn vin cc t chc x hi v cng dn, l phng thc thc hin dn ch x hi ch ngha. Cng c php ch x hi ch ngha l mt vn mang tnh quy lut trong sut qu trnh tn ti v pht trin ca nh nc x hi. Ch x hi ch ngha to ra nhng tin khch quan cho vic thit lp v cng c php ch ng thi i hi php ch phi khng ngng tng cng v ngy cng hon thin. Ni ti php ch x hi ch ngha trong qun l hnh chnh nh nc l ni ti vic bo v c hiu qu cc quyn v li ch chnh ng ca cng dn, ng thi cng ni ti vic thc hin php lut mt cch thng xuyn, thng nht, t gic v nghim chnh ca cc c quan nh nc, t chc x hi v cng dn; x l nghim minh v u tranh kin quyt vi cc hnh vi vi phm php lut. bo m thc hin cc ni dung ny th i hi nh nc phi xy dng mt h thng php lut hon chnh, thng nht. Trong nh nc quy nh y quyn v ngha v ca cng dn cng nh cc bin php thc hin, quy nh a v php l ca cc bn tham gia quan h qun l nh nc,
71

quy nh trt t qun l nh nc, cc bin php bo m cho php lut c thi hnh trn thc t v cc vn c lin quan khc. b. Khi nim k lut nh nc trong qun l nh nc Theo ngha chung nht, k lut nh nc l tng th cc quy tc do nh nc, cc c quan nh nc ban hnh nhm m bo hot ng bnh thng ca nh nc, l vic cc c quan nh nc, t chc x hi v cng dn thc hin ng trt t c quy nh trong php lut v hon thnh cc nhim v c nh nc giao. K lut nh nc c th hin trong cc lnh vc qun l nh nc bao gm cc loi k lut nh: k lut lao ng, k lut k hoch, k lut hp ng, k lut ti chnh ... K lut lao ng l tng th cc quy tc lao ng do nh nc ban hnh nhm iu chnh cc quan h lao ng, trt t lao ng v ngha v lao ng ca cng nhn cn b, cng chc nh nc. K lut k hoch l tng th cc quy tc do nh nc bn hnh nhm iu chnh qu trnh k hoch ha v hot ng ca cn b, cng chc nh nc khi thc hin k hoch. K lut ti chnh l tng th cc quy phm php lut v ti chnh, ngn sch, cc nguyn tc k ton tn dng, lu thng tin t. K lut hp ng l tng th cc quy phm php lut iu chnh cc quan h kinh t thng qua hp ng. c. Mi quan h gia k lut nh nc v php ch x hi ch ngha K lut nh nc v php ch x hi ch ngha c mi quan h khng kht, mt thit vi nhau trong quan h vi php ch x hi ch ngha, k lut nh nc s c tc ng tch cc hoc tiu cc i vi php ch ty theo k lut nh th no. Nhng hnh vi vi phm k lut nh nc u trc tip hay gin tip xm phm trt t qun l hnh chnh nh nc, vi phm php ch. Bung lng k lut trong qun l l to c hi cho vi phm php lut ny sinh v pht trin, ph v k cng nh nc. Ngc li, php lut c cng c s gp phn tng cng php ch x hi ch ngha. Trong quan h vi k lut nh nc, php ch x hi ch ngha cng c vai tr tc ng ht sc to ln. Nu php ch c tn trng th php lut c thc hin nghim minh, to iu kin thun li, cn thit cho vic cng c k lut nh nc. d. Bo m php ch x hi ch ngha v k lut nh nc Cc c quan nh nc ni chung v c quan hnh chnh nh nc ni ring thc hin qun l hnh chnh nh nc thng nht t trung ng n a phng trn c s php
72

lut nhm thc hin php lut. Do vy, vic bo m php ch x hi ch ngha v k lut nh nc trong qu trnh qun l l yu cu thng xuyn. Bo m php ch x hi ch ngha v k lut nh nc c thc hin thng qua hot ng ca tt c cc c quan nh nc, t chc x hi v cng dn. Bn cnh , nh nc cn thnh lp cc c quan, t chc chuyn lm nhim v bo m vic tn trng php lut mt cch trit cng nh bo m gi gn k lut nh nc mt cch nghim minh (ta n, thanh tra...). Ty theo cc i tng c v tr chc nng, nhim v khc nhau trong qun l hnh chnh nh nc m vic bo m php ch x hi ch ngha v k lut nh nc c th l hot ng gim st, kim tra, thanh tra. Vy, bo m php ch x hi ch ngha v k lut nh nc trong qun l hnh chnh nh nc l tng th nhng bin php mang tnh t chc - php l c cc c quan nh nc, t chc x hi v cng dn p dng thng qua cc hnh thc gim st, kim tra, thanh tra... nhm thit lp trt t trong qun l, bo v cc quyn, li ch hp php ca cng dn cng nh li ch ca nh nc. Cc hot ng gim st thanh tra, kim tra... l cc phng thc kim sot i vi hnh chnh nh nc. Mi loi hnh kim sot k trn c vai tr, tc ng x hi nht nh, chng phi hp to thnh cng lc cng c php ch v trt t php lut.

Gim st: l khi nim dng ch hot ng ca cc c quan quyn lc nh nc,

ta n, cc t chc x hi v cng dn nhm m bo s tun th nghim chnh php lut trong qun l x hi. Nh vy, hot ng gim st ch yu c thc hin ngoi quan h trc thuc theo chiu dc (bao gm c gim st trc tip v gim st gin tip), m thuc h thng c quan khc hoc ca nhn dn. i vi chc nng gim st ca cc c quan nh nc, c bit l c quan quyn lc nh nc, hu qu php l ca vic gim st l c quan gim st c quyn nh ch, bi b quyt nh hnh chnh ca c quan chu gim st.

Kim tra: l khi nim rng c vn dng theo hai hng. Mt l, kim tra l hot ng thng xuyn ca c quan nh nc cp trn vi

c quan nh nc cp di nhm xem xt, nh gi mi mt hot ng ca cp di khi cn thit hoc kim tra mt vn c th, vic thc hin mt quyt nh hnh chnh no .
73

Hai l, kim tra l hot ng ca cc t chc x hi nh kim tra ng, kim tra

ca cc t chc x hi i vi hnh chnh nh nc. S khc nhau gia hai loi kim tra ny ch: kim tra trong h thng l hot ng mang tnh quyn lc nh nc, nn c quyn trc tip p dng cc bin php cng ch (nu cn). Trong khi , hot ng kim tra mang tnh x hi th khng mang tnh quyn lc nh nc nn ch p dng cc bin php tc ng mang tnh x hi.

Thanh tra: l phm tr dng ch hot ng ca cc t chc thuc tng thanh tra nh

nc v thanh tra nh nc chuyn ngnh. C quan thanh tra v i tng b thanh tra thng khng c quan h trc thuc. C quan thanh tra do th trng cc c quan hnh chnh thnh lp, do vy n hot ng vi t cch l c quan chc nng gip th trng cng cp. Trong qu trnh thanh tra, c quan thanh tra c th p dng cc bin php cng ch bo m cng tc thanh tra, k c cc bin php trch nhim k lut v x l vi phm hnh chnh nhng khng c quyn sa i, bi b quyt nh ca i tng b thanh tra m ch c quyn nh ch, tm nh ch vic thi hnh mt s loi quyt nh hnh chnh no , trong nhng trng hp c bit cn thit hoc i vi hnh vi vi phm php lut. 2. Cc yu cu i vi vic bo m php ch x hi ch ngha v k lut nh nc Trong lnh vc chp hnh, iu hnh cc ch th qun l nh nc thng xuyn thc hin cc hnh vi c lin quan n quyn v ngha v ca cng dn. Do cc hot ng thc thi php lut phi m bo mt s yu cu nht nh. C th l: a. Cc yu cu m bo php ch x hi ch ngha v k lut nh nc - Hot ng ca cc c quan nh nc phi ph hp vi mc ch, ni dung v yu cu ca cc vn bn php lut, nu vi phm yu cu ny s dn n nhng hot ng ty tin, khng thng nht ca cc ch th c thm quyn, trc tip xm phm n cc khch th m php lut bo v, xm phm quyn v li ch hp php ca cng dn. - Cc c quan nh nc ch c hot ng trong phm vi thm quyn do php lut quy nh, khng c tin hnh cc hot ng vt qu gii hn thm quyn, cng nh khng c t thu hp hoc thay i thm quyn . - Cc vn bn php lut do c quan nh nc ban hnh phi c ni dung v hnh thc ph hp, chng ch ht hiu lc khi b thay th bi mt vn bn khc do cng mt c quan ban hnh hoc b hy b bi quyt nh ca c quan c thm quyn.
74

- Phi bo m tnh thng nht trong vic p dng lut v cc vn bn php quy khc. Tuy nhin, khi p dng php lut cn lu n nhng iu kin, tnh hnh kinh t, chnh tr, x hi ca tng a phng, tng vng, tng i tng c cc bin php qun l ph hp nhm nng cao hiu lc qun l nh nc. b. Cc nguyn tc thc hin cc yu cu m bo php ch x hi ch ngha v k lut nh nc Nguyn tc php lut ha Tt c cc hot ng c thc hin bi cc c quan chuyn trch hay khng chuyn trch nhm duy tr v bo v php lut nh hot ng thanh tra, kim tra... phi c quy nh trong cc vn bn php lut. y l c s php l cc ch th thc hin quyn ch ng khi tham gia bo m php ch v k lut nh nc, ng thi cn l c s buc cc i tng c hnh vi xm phm php ch v k lut nh nc khng c cn tr hoc thoi thc trch nhim khi b p dng cc bin php trch nhim m nh nc quy nh. Nguyn tc thng xuyn Hot ng qun l din ra hng ngy. N lin tc lm pht sinh cc quan h php l c th v cng c th thng xuyn xm hi n quyn v li ch ca cc i tng qun l do nhng hnh vi tri php lut hoc nhng hot ng v k lut ca cc ch th. V vy, hot ng nhm m bo php ch v k lut nh nc phi c tin hnh thng xuyn mi c th duy tr c trt t php lut v gi vng k lut nh nc. Nu khng s dn n nhng hu qu kh khc phc hoc c khi s tc ng chm tr hoc khng thng xuyn l nguyn nhn dn n s ph v trt t qun l. Nguyn tc cng khai v hiu qu Mi hot ng nhm m bo php ch x hi ch ngha v k lut nh nc phi c tin hnh cng khai. C nh vy mi thu ht c ng o cc ch th tham gia, nu khng s gy hiu nhm, lm gim hiu qu ca vic bo m cho php lut c tn trng v k lut nh nc c tng cng. Nguyn tc quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng v phi hp cht ch gia cc c quan nh nc m bo nguyn tc ny s to iu kin cho cc c quan nh nc kim sot ln nhau, to ra nhng i trng nht nh gia cc c quan nh nc vi nhau. y l nguyn tc c bit quan trng trong cc nguyn tc nhm bo m php ch v k lut nh nc trong qun l hnh chnh nh nc.
75

II. CC BIN PHP BO M PHP CH X HI CH NGHA V K LUT NH NC TRONG QUN L NH NC Qun l nh nc l hot ng mang tnh di lut, iu i hi mi hot ng ca cc c quan hnh chnh nh nc phi t di s kim tra ca cc c quan nh nc khc, cc t chc x hi v cng dn, nhm m bo php ch v k lut trong qun l nh nc. Hot ng kim tra i vi qun l hnh chnh nh nc khng i lp, khng cn tr hot ng , ngc li lm cho n tr nn trong sch v vng mnh hn. 1. Hot ng gim st ca c quan quyn lc nh nc i vi c quan hnh chnh nh nc Theo quy nh ca Hin php, cc c quan hnh chnh nh nc do cc c quan quyn lc nh nc cng cp lp ra. Do vy quyn gim st c coi nh quyn c tnh cht hin nh ca c quan quyn lc i vi mi hot ng ca cc c quan hnh chnh nh nc. C quan quyn lc nh nc l c quan i din cho ch, nguyn vng ca ng o qun chng nhn dn, thc hin quyn lc nhn dn v chu trch nhim trc nhn dn cho nn quyn lc nh nc tp trung trong h thng c quan quyn lc v chng tc ng, chi phi cc c quan nh nc khc, c bit l h thng hnh chnh nh nc. Thng qua hot ng gim st ca mnh, cc c quan quyn lc nh nc thng xuyn v trc tip kim tra mi mt hot ng ca c quan hnh chnh nh nc cng cp. Trong qu trnh gim st, cc c quan quyn lc nh nc s pht hin nhng yu km v mt t chc, nhng lch lc trong nhn thc v hnh ng, nhng vng mc trong qu trnh hot ng ca c quan hnh chnh nh nc t c bin php thch ng khc phc kp thi. y cng l bin php quan trng c quan quyn lc kim nghim li tnh ph hp vi thc t ca nhng ngh quyt m mnh ban hnh, nhng bin php m mnh qun l. Trn c s a ra nhng bin php ci tin v phng php qun l, hon thin h thng php lut, nng cao hiu qu qun l. ng thi hot ng gim st cn gip c quan quyn lc nh nc pht hin ra cc vi phm php lut, cc hnh vi xm phm n li ch nh nc, tp th, cng dn ca cn b c thm quyn t c bin php x l hoc yu cu x l nghim minh cc vi phm .

76

Nh vy, cc c quan quyn lc nh nc c th ch o mt cch trc tip, thng xuyn cng tc ca c quan hnh chnh nh nc cng cp thng qua hot ng gim st. Hot ng gim st ca Quc hi: Theo quy nh ca php lut, Quc hi l c quan quyn lc cao nht ca nc Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam, ngoi chc nng lp hin, lp php, Quc hi cn thc hin quyn gim st ti cao i vi ton b hot ng ca nh nc. Ngoi ra, Quc hi cn thc hin quyn gim st ca mnh thng qua y ban Thng v Quc hi, Hi ng dn tc, cc y ban ca Quc hi, on i biu Quc hi v i biu Quc hi. 3 Hot ng gim st c thc hin bng nhiu hnh thc khc nhau nh: -

Thng qua vic nghe bo co ca Chnh ph, cc B; Thng qua vic nh gi cng vn, bo co ca Chnh ph, cc B; Thng qua vic cht vn ca i biu Quc hi i vi cc thnh vin ca Chnh Thng qua hot ng gim st thng xuyn ca cc t i biu hoc cc i biu Thng qua vic tip xc nghe yu cu, kin ngh, khiu ni t co ca c tri; Thng qua vic lp on kim tra c bit xem xt cc v vic quan trng. Quc

ph; -

i vi hot ng ca c quan qun l nh nc, cc cn b qun l c thm quyn;

hi c th lp cc y ban lm thi iu tra nhng vn nht nh. C th ni, quyn gim st ca Quc hi i vi qun l hnh chnh nh nc c phm vi rt ln, th hin r tnh quyn lc nh nc k c v mt t chc (trong vic thnh lp, bi b cc c quan, cc chc danh ca b my hnh chnh nh nc) v c nhng lnh vc hot ng c th ca b my hnh chnh nh nc (ch c Quc hi mi c quyn bi b vn bn ca Chnh ph, Th tng Chnh ph tri vi Hin php, lut, ngh quyt ca Quc hi). Nh vy, quyn gim st ca Quc hi l quyn gim st ti cao, quyn ny khng b gii hn bi i tng, phm vi gim st. cng c php ch v k lut trong qun l nh nc cn phi tng cng hot ng gim st ca Quc hi i vi h thng hnh chnh. Ngoi ra, trong nhng trng hp c u nhim hoc thng qua nhng nhim v quyn hn ca mnh, y ban Thng v Quc hi cng c hot ng gim st nht nh, tuy nhin v bn cht y khng phi l s gim st ti cao.
3

Nguyn Cu Vit, PGS.TS: Gio trnh Lut hnh chnh Vit Nam, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni, 2008, tr.457. 77

Hot ng gim st ca Hi ng nhn dn cc cp:

Hi ng nhn dn l c quan quyn lc nh nc a phng, thc hin quyn gim st i vi hot ng ca y ban nhn dn v cc c quan qun l chuyn mn a phng cng nh hot ng ca cc x nghip, c quan, t chc trc thuc v trc thuc cp trn ng ti a phng. Hot ng gim st ca Hi ng nhn dn c thc hin thng qua vic; Nghe bo co, nh gi bo co ca y ban nhn dn. Thng qua vic xem xt, gii quyt cc khiu ni, kin ngh ca c tri i vi C quyn bi min cc chc danh ca c quan hnh chnh a phng. C quyn bi b cc quyt nh sai tri ca y ban nhn dn cng cp.

hot ng ca cc c quan hnh chnh.

Quyn gim st ca Hi ng nhn dn i vi y ban nhn dn cng cp c phm vi rng v th hin trn nhiu phng din. Cc c quan hnh chnh phi chp hnh s gim st ca c quan quyn lc nh nc, nhng nu nhn mt cch tng th trn ton h thng th cc c quan hnh chnh nh nc khng hon ton b ng trong cc quan h gim st m c tnh ch ng, c s tc ng tr li i vi c quan quyn lc nh nc. Hi ng nhn dn l c quan quyn lc nh nc nhng hot ng ca n mang tnh c th ca mt c quan chnh quyn a phng, l nghim chnh chp hnh Hin php, lut, php lnh v cc vn bn ca cp trn. ng nhin, trong hot ng ca mnh, Hi ng nhn dn phi chu s ch o, hng dn, kim tra ca cp trn trong c HND cp trn v Chnh ph. Hot ng thanh tra, kim tra ca cc c quan hnh chnh nh nc, ca cc

2.

cn b cn b, cng chc nh nc c thm quyn Kim tra l hot ng khng th thiu trong qu trnh qun l ca cc ch th qun l c thm quyn. Thng qua bin php kim tra, cc c quan hnh chnh nh nc v cn b cn b, cng chc nh nc c thm quyn pht hin nhng hin tng sai tri, lch lc hay nhng in hnh tt, t c bin php x l i vi nhng hin tng tiu cc v c bin php tc ng tch cc i vi nhng gng in hnh. S kim tra hnh chnh ca c quan hnh chnh nh nc l s kim tra ton din trn mi lnh vc ca i sng x hi trong phm vi c nc hay tng a phng, tng ngnh.
78

C quan hnh chnh nh nc c thm quyn qun l trong lnh vc no, ngnh no th c quyn kim tra trong lnh vc , ngnh . S kim tra ca cn b c thm quyn i vi nhn vin thuc quyn l hot ng kim tra mang tnh cht ton din trong phm vi tng c quan, tng n v m ngi cn b ph trch. Hot ng kim tra ca cc c quan hnh chnh nh nc v cn b c thm quyn l hot ng mang tnh quyn lc nh nc. Th hin:
-

Bn kim tra c quyn tin hnh kim tra mt cch n phng ch tun theo php

lut khng cn s ng ca bn b kim tra. C th tin hnh kim tra theo nh k hoc t xut i vi i tng b kim tra nhm mc ch tm hiu s tht khch quan trong qu trnh qun l. Bn kim tra c quyn yu cu bn i tng b kim tra cung cp h s, ti liu, chng c lin quan n vn cn kim tra, bn b kim tra phi chp hnh, nu khng s b x l theo php lut. Bn kim tra c quyn ra ch th v phng hng thi hn v bin php sa cha sai st pht hin c trong qu trnh kim tra. Hot ng kim tra ca b my hnh chnh nh nc i vi cc hot ng pht sinh trong lnh vc chp hnh, iu hnh bao gm: chung. y l nhng hot ng c thc hin bi Chnh ph v y ban nhn dn cc cp i vi i tng qun l thuc quyn. Vic kim tra c tin hnh bng nhiu hnh thc nh: nghe, xem xt, nh gi bo co ca i tng qun l; thnh lp on thanh tra tng hp thanh tra, kim tra chung hoc thng qua c quan thanh tra nh nc, thanh tra b, thanh tra s... Khi kim tra, c quan kim tra c quyn ra quyt nh bt buc i vi i tng kim tra, c quyn nh ch, bi b quyt nh tri php lut, p dng bin php k lut i vi ngi c chc v hoc cc c quan, t chc trc thuc. Hot ng kim tra chc nng: L hot ng kim tra do cc c quan qun l ngnh, lnh vc tin hnh i vi cc n v khng trc thuc mnh v mt t chc. Trong phm vi quyn hn ca mnh, cc b c quyn ch o, hng dn ng thi kim tra cc y ban nhn dn cc cp, cc c quan nh nc khc, t chc thc hin cc nhim v cng tc thuc ngnh, lnh vc, c quyn nh ch vic thi hnh v ngh Th tng bi b nhng quyt nh ca y ban
79

Hot ng thanh tra, kim tra ca c quan qun l nh nc c thm quyn

nhn dn, Ch tch y ban nhn dn v cc i tng khc tri vi cc vn bn ca b v ngnh lnh vc m b ph trch. Hot ng kim tra ni b: L hot ng kim tra c tin hnh trong ni b c quan, t chc bi th trng c quan, t chc. Th trng c quan, t chc c quyn p dng cc hnh thc, bin php thuc quyn hn ca mnh nh khen thng, k lut v bi b cc quyt nh sai tri ca nhn vin thuc quyn qun l.

Hot ng thanh tra nh nc (thanh tra Chnh ph):

L hot ng chuyn trch nhm bo m php ch v k lut nh nc, l phng thc thc hin php ch x hi ch ngha trong qun l hnh chnh nh nc. Mc ch ca thnah tra nhm phng nga, pht hin v x l cc hnh vi vi phm php lut; pht hin nhng s s trong c ch qun l, chnh sch, php lut kin ngh vi c quan nh nc c thm quyn cc bin php khc phc.
-

T chc thanh tra nh nc theo cp hnh chnh bao gm:

+ Thanh tra Chnh ph. + Thanh tra cp tnh. + Thanh tra cp huyn. L h thng thanh tra thuc cc c quan c thm quyn chung, c quyn tin hnh hot ng thanh tra trong phm vi rng lin quan n cc lnh vc qun l ca cc c quan c thm quyn chung.
-

Bn cnh , cn c t chc thanh tra theo ngnh, lnh vc, bao gm:

+ Thanh tra b. + Thanh tra s. L h thng c quan thanh tra thuc c quan c thm quyn chuyn mn tin hnh cng tc thanh tra trong phm vi chuyn mn thuc quyn qun l ca cc c quan . Chc nng thanh tra nh nc x, phng do y ban nhn dn cng cp trc tip m nhn. Khc vi h thng thanh tra theo cp hnh chnh, thanh tra chuyn ngnh c thm quyn x pht vi phm hnh chnh (iu 25, iu 28, Lut Thanh tra 2004). Khi tin hnh hot ng thanh tra, cc t chc thanh tra nh nc phi tun theo cc quy nh ca php lut v hot ng thanh tra. Nh vy, hot ng thanh tra c vai tr quan trng trong vic m bo thc thi php lut ca tt c cc c quan nh nc, t chc v c nhn trong qu trnh qun l hnh chnh. Hot ng thanh tra gp phn pht hin ra cc vi phm php lut v ngn chn vi
80

phm php lut. ng thi gp phn cng c hot ng ca b my hnh chnh cng nh i ng cn b, cng chc nh nc.

Hot ng kim ton nh nc:

y l mt hnh thc kim tra c bit i vi hot ng qun l hnh chnh nh nc. Theo Quyt nh s 70/CP ngy 11/7/1994 kim ton nh nc c chnh thc thnh lp vi t cch l c quan nh nc c th c chc nng xc nhn tnh ng n, hp php ca ti liu, s liu k ton, bo co quyt ton ca cc c quan nh nc, cc n v hnh chnh s nghip, cc n v kinh t nh nc v cc on th qun chng, cc t chc x hi s dng kinh ph do ngn sch nh nc cp. Nh vy, kim ton nh nc ch yu nhm vo h thng cc c quan hnh chnh nh nc, mi hot ng gn lin vi ti chnh nh nc - l i tng kim tra ca kim ton nh nc. Khi thi hnh nhim v kim ton nh nc ch tun theo php lut v phng php chuyn mn nghip v, c quyn yu cu cc n v c kim ton v cc n v c lin quan cung cp thng tin, ti liu cn thit. 3. Hot ng ca Ta n nhn dn trong vic bo m php ch v k lut nh nc Ta n l c quan trong b my nh nc thc hin chc nng xt x. Thng qua vic xt x Ta n gii quyt nhng tranh chp v quyn v ngha v trong mt s quan h php lut, ta n nhn dn khng ch x l nghim minh i vi ngi vi phm php lut, bo v quyn v li ch hp php ca cng dn, bo v ti sn ca nh nc, ca tp th, bo v tnh mng, t do, danh d, nhn phm ca cng dn m cn c th ngh cc c quan hnh chnh nh nc khc phc nhng nguyn nhn, iu kin dn n vi phm php lut. Ta n nhn dn gp phn bo m php ch v k lut nh nc thng qua hot ng ti phn hnh chnh. Qua xt x cc v n hnh chnh, ta hnh chnh trc tip kim tra, gim st v c th x l i vi hot ng ca c quan hnh chnh nh nc. iu c gi tr tch cc trong vic tng cng php ch v k lut nh nc. 4. Hot ng kim tra ng, kim tra gim st ca cc t chc x hi Hot ng kim tra ng:

81

Hot ng kim tra ng l chc nng khng tch ri quyn lnh o ca ng v ng cng sn Vit Nam lnh o ton din mi mt hot ng ca nh nc Vit Nam. Ch th kim tra ng: l tt c cc c quan thuc h thng ca ng, gn lin vi Phm vi kim tra: l ton din v tuyt i. Php lut hin hnh cn quy nh ng Cch thc kim tra: Cng tc kim tra ng i vi hot ng qun l nh nc cc c quan nh nc, t chc chnh tr, n v kinh t. l ch th duy nht lnh o ton b i ng cn b, cng chc.
-

c thc hin bi c quan ng, thng qua vic nghe cc ng vin lnh o c quan nh nc tng ng bo co v hot ng ca b my do h ch o, ng thi kim tra vic thc hin ngh quyt ca ng trong cc ng vin.
-

Cc bin php tc ng sau qu trnh kim tra: Tuy hot ng kim tra ny khng

mang tnh quyn lc nh nc, nhng n c tc ng rt ln trn thc t. Trong mt s trng hp nht nh, kim tra ng l kt lun cui cng i vi hnh vi vi phm ca cn b cng chc l ng vin. Tt nhin, vi t cch l mt t chc chnh tr, ng c th p dng hnh thc k lut ng i vi thnh vin ca mnh. Trn c s ny, c quan, n v ni ng vin cng tc s quyt nh hnh thc k lut v mt chnh quyn, v cc c quan thanh tra, kim tra hu quan truy cu trch nhim php l i vi cn b vi phm. Hot ng kim tra, gim st ca cc t chc x hi Kim tra x hi l hot ng c tin hnh ch yu thng qua cc t chc x hi nh Mt trn t quc Vit Nam, on thanh nin, Hi ph n... Kim tra x hi l vic nhn dn lao ng tham gia vo qun l nh nc, qun l x hi thng qua hot ng kim tra ca cc t chc x hi i vi cc c quan nh nc, cn b nh nc, cc t chc x hi v cng dn trong vic thc hin php lut. Khi pht hin nhng vi phm php lut hoc nhng yu km v mt t chc v hot ng ca cc c quan nh nc th t chc x hi c quyn kin ngh, yu cu cc c quan nh nc c thm quyn x l hay khc phc, gp phn tch cc vo vic tng cng php ch x hi ch ngha v k lut nh nc.

Ban thanh tra nhn dn

Ban thanh tra nhn dn cng l mt t chc x hi (t chc t qun); tuy nhin, v ng vai tr quan trng trong vic kim tra gim st nn c nghin cu thnh mt ni dung ring. Cc t chc thanh tra nhn dn c thnh lp x, phng, th trn, n v sn
82

xut, kinh doanh, c quan hnh chnh s nghip thc hin gim st, kim tra vic thc hin chnh sch, php lut Nh nc ti a phng, n v, c quan mnh. Trong phm vi chc nng ca mnh, U ban Mt trn T quc, Lin on lao ng cc cp c trch nhim t chc, ch o hot ng thanh tra nhn dn v cng vi cc t chc thnh vin khc ca Mt trn phi hp vi cc t chc thanh tra Nh nc trong hot ng thanh tra, c th nh sau: - Gim st vic thc hin chnh sch, php lut, vic gii quyt khiu ni, t co, vic thc hin quy ch dn ch c s ca c quan, t chc, c nhn c trch nhim x, phng, th trn, c quan nh nc, n v s nghip, doanh nghip nh nc. - Khi pht hin du hiu vi phm php lut th kin ngh ngi c thm quyn x l theo quy nh ca php lut v gim st vic thc hin kin ngh . - Khi cn thit, c ch tch y ban nhn dn x, phng, th trn, ngi ng u c quan nh nc, n v s nghip, doanh nghip nh nc giao xc minh nhng v vic nht nh. - Kin ngh vi Ch tch y ban nhn dn x, phng, th trn, ngi ng u c quan nh nc, n v s nghip, doanh nghip nh nc khc phc s h, thiu st c pht hin qua vic gim st; bo m quyn v li ch hp php ca cng dn v ngi lao ng, biu dng nhng n v, c nhn c thnh tch. Hot ng ca trng ti kinh t Bng hot ng ca mnh trng ti kinh t tc ng tch cc n cc t chc kinh t, c quan nh nc, t chc x hi nhm lm cho cc quan h kinh t pht trin lnh mnh, y mnh sn xut, lu thng hng ha, phng nga cc vi phm php lut v tng cng php ch x hi ch ngha trong hot ng kinh t. Cng vi vic gii quyt cc tranh chp kinh t, x l vi phm hp ng, trng ti kinh t cn c quyn yu cu n v kinh t, c quan nh nc, t chc hu quan p dng bin php cn thit khc phc nguyn nhn, iu kin lm pht sinh vi phm php lut ti n v, t chc . 5. Hot ng khiu ni, t co ca cng dn Quyn khiu ni, t co l quyn hin nh ((iu 53, iu 74 Hin php 1992). Theo quy nh ti Lut khiu ni t co, vic thc hin quyn khiu ni, t co ca cng dn c vai tr to ln trong vic m rng dn ch x hi ch ngha, gp phn tch cc vo vic tng cng php ch v k lut nh nc trong hot ng qun l nh nc .
83

Tuy nhin, cng dn thc hin tt quyn ca mnh th cn phi hiu r khi nim v khiu ni, t co. Khiu ni c s dng khi quyn ch th ca cng dn khiu ni b vi phm do quyt nh hoc hnh vi tri php lut thuc phm vi qun l ca c quan nh nc hoc cc cn b, cng chc nh nc, cng chc nh nc. T co l vic cng dn pht hin vi c quan nh nc c thm quyn v vic lm tri php lut ca c quan, t chc hoc c nhn c thm quyn gy thit hi hoc e da gy thit hi n li ch ca nh nc, ca tp th, quyn v li ch hp php ca cng dn. i tng ca khiu ni, t co l mi quyt nh hnh chnh nh nc hoc hnh vi tri php lut ca cc ch th qun l nh nc. Bn cnh vic t ra cc quy nh v quyn khiu ni, t co ca cng dn cng nh t ra cc quy nh v th tc, thi hn, thm quyn gii quyt khiu ni, t co ca cng dn. Nh nc cn t ra v thc hin cc bin php bo m php l i vi ngi khiu ni, t co gip cng dn thc s s dng quyn ny nh mt phng tin gim st vic thc hin php lut ca cn b, c quan nh nc v cc t chc x hi, c nhn cng dn . Nhng bin php bo m bao gm: - Mi cng dn u c quyn khiu ni, t co bo v quyn v li ch hp php ca mnh, ca ngi khc hoc ca nh nc, ca tp th m khng b hn ch bt c iu kin no; - Ngi khiu ni, t co c m bo trnh mi s e da hay tr th; - Ngi khiu ni, t co khng phi chu trch nhim php l nu h khiu ni, t co ng s tht. Ngc li, nu h li dng quyn ny xuyn tc s tht lm gim uy tn ca cn b, c quan nh nc th h phi chu hon ton trch nhim trc php lut. ----------------------------------Cu hi 1. Nu cc phng thc bo m php ch XHCN v k lut nh nc? 2. Phn bit php ch x hi ch ngha v k lut nh nc. Mi quan h gia chng?

84

Chng VI. THAM NHNG, PHNG V CHNG THAM NHNG I. NHNG QUY NH CHUNG 1. Khi nim chung v tham nhng nng cao hiu qu ca vic phng nga v u tranh chng tham nhng, tng cng k cng php lut, bo v li ch ca nh nc, tp th, quyn v li ch hp php ca c nhn, Nh nc ta v ang y mnh cng tc u tranh phng v chng tham nhng. Theo iu 1 Lut phng chng tham nhng: Tham nhng l hnh vi ca ngi c chc v, quyn hn li dng chc v quyn hn v v li. 2. c im ca hnh vi tham nhng Phi c thc hin bi ngi c chc v quyn hn. y l du hiu bt buc xc nh hnh vi no l hnh vi tham nhng v i tng no c iu kin tr thnh ch th thc hin hnh vi tham nhng. iu kin u tin c quy nh phi l ngi c chc v quyn hn, c th nh sau: Cn b, cng chc, vin chc lm vic trong cc c quan nh nc, t S quan, qun nhn chuyn nghip, cng nhn quc phng trong cc c chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi theo quy nh ca Lut cn b cng chc; quan, n v thuc Qun i nhn dn; s quan, h s quan chuyn mn k thut trong c quan, n v thuc Cng an nhn dn; Cn b lnh o, qun l nghip v trong cc doanh nghip nh nc; cn Nhng ngi khc c giao nhim v, cng v c quyn hn trong khi b lnh o, qun l l ngi i din phn gp vn ca Nh nc ti doanh nghip; thc hin nhim v cng v . Du hiu trn cho thy, php lut khoanh vng i tng tham nhng l nhng ngi lm vic, cng tc trong cc c quan, t chc thuc khi nh nc, hoc cc doanh nghip c phn gp vn ca nh nc. Cc i tng ny t nhiu c giao mt quyn hn cng v v lm dng quyn hn cng v thc hin mt hnh vi c ch ch: hnh vi lm dng quyn hn v v li

Ngi c chc v quyn hn li dng chc v quyn hn hoc c lm tri

php lut thc hin nhng hnh vi v li ring, gy thit hi n li ch nh nc, tp th v cng dn, xm phm n hot ng ng n ca c quan, t chc.

85

Phn tch trn cho thy, nu mt hnh vi lm dng chc v quyn hn ca ngi c chc v quyn hn nhng khng v mc ch v li th khng th xem l tham nhng. Ngc li nu mt hnh vi c mc ch v li m khng thong qua con ng quyn hn cng khng th xem l hnh vi tham nhng. Du hiu v li c hiu l nhm c hng li mt li ch vt cht khng c cn c php lut - bt hp php. Tuy nhin, c th l mt khon tin, khon vt cht c gi tr, hay ngay c nhng iu kin trc tip lm pht sinh mt li ch vt cht. Suy cho cng, hnh vi tham nhng phi tha mn 3 c im: tip. 3. Cc hnh vi c xem l tham nhng Cc hnh vi m ngi c chc v quyn hn lm c xem l hnh vi tham nhng gm: -

Phi l ngi c chc v quyn hn; Hnh vi phi c mc ch v v li; Gia chc v, quyn hn v v v li phi c mi dy lin h trc

Tham ti sn. Nhn hi l. Lm dng chc v, quyn hn chim ot ti sn. Li dng chc v quyn hn trong khi thi hnh nhim v, cng v v v li. Lm quyn trong khi thi hnh nhim v, cng v v v li. Li dng chc v quyn hn gy nh hng vi ngi khc v li. Gi mo trong cng tc v v li. a hi l, mi gii hi l c thc hin bi ngi c chc v, quyn hn Li dng chc v, quyn hn s dng tri php ti sn ca Nh nc v v li. Nhng nhiu v v li. Khng thc hin nhim v, cng v v v li. Li dng chc v, quyn hn bao che cho ngi c hnh vi vi phm php lut

gii quyt cng vic ca c quan, t chc, n v hoc a phng v v li.

v v li; cn tr, can thip tri php lut vo vic kim tra, thanh tra, kim ton, iu tra, truy t, xt x, thi hnh n v v li. Yu t v v li l du hiu bt buc trong cc hnh vi tham nhng. Bi v, nu vic li dng chc v, quyn hn nhm mc ch khc (khng phi v v li) th khng th hin bn cht ca hnh vi tham nhng. Trong , tham l mt dng hnh vi ca
86

tham nhng, khi ti sn hoc li ch vt cht m ch th mong mun v li l ti sn ca nh nc, t chc thuc khi nh nc, doanh nghip c phn vn ca nh nc.
4.

Khi nim phng, chng tham nhng

Tham nhng c c th ring l c thc hin bi nhng ngi c chc v quyn hn. Cho nn nhng thit hi do chnh nhng hnh vi tham nhng ca nhng cn b thoi ho, bin cht s lm nh hng mt cch nghim trng n s pht trin chung ca ton x hi, nh hng to ln n uy tn v nim tin ca nhn dn vo s lnh o ca ng, vo cht lng hot ng ca cc c quan, t chc c nh nh nc trao quyn. Chnh v vy, nh nc ta a ra nhiu bin php kp thi pht hin ngn chn v x l nghim minh nhng ngi c hnh vi tham nhng. Lut phng chng tham nhng quy nh hai ch nh quan trng. Mt l phng nga tham nhng. Hai l, chng tham nhng. Phng nga tham nhng c hiu l vic lut ha nhng hnh vi v hot ng Chng tham nhng c th c hiu theo ngha hp l cc bin php ca nh trong qun l nh nc nhm hn ch n mc c th kh nng xy ra tham nhng. nc nhm tc ng trc tip n cc i tng thc hin hnh vi tham nhng t hnh thc k lut n truy cu trch nhim hnh s. V vy, cc bin php phng, chng tham nhng c quy nh a dng trong cc vn bn quy phm php lut nh: Php lnh phng, chng tham nhng, Lut cn b, cng chc, B lut hnh s v cc vn bn khc c lin quan. Nhn chung, cc vn bn ny th hin: Lut phng chng tham nhng quy nh: mi hnh vi tham nhng u phi c pht hin kp thi. Ngi c hnh vi tham nhng bt k cng v, chc v no u phi b x l kp thi, nghim minh theo quy nh ca php lut. Ti sn b chim ot do hnh vi tham nhng phi c thu hi, ti sn do tham nhng m c phi b tch thu, ngi c hnh vi tham nhng gy thit hi th phi bi thng. cng tc u tranh phng chng tham nhng t hiu qu, chng ta c quy nh s khoan hng ca nh nc i vi nhng ngi c hnh vi tham nhng nhng ch ng khai bo, tch cc hn ch thit hi do hnh vi tri php lut ca mnh gy ra, np li ti sn tham nhng th tu trng hp m c xem xt gim nh hoc min x l k lut, gim nh hnh pht hoc min truy cu trch nhim hnh s theo quy nh ca php lut. Tuy nhin nh nc cng c quy nh nhng khung, mc hnh pht tng nng cho nhng ngi c hnh vi tham nhng m dng th on
87

xo quyt che giu hnh vi vi phm, cn tr c quan, t chc c thm quyn trong vic pht hin, x l.

5. Nguyn tc x l tham nhng m bo cho cng tc pht hin, x l tham nhng c nhanh chng, ng ngi, ng vi hnh vi tham nhng th cn phi m bo mt s nguyn tc sau y: Mi hnh vi tham nhng u phi c pht hin, ngn chn v x l kp thi,

nghim minh. Ngi c hnh vi tham nhng bt k cng v, chc v no phi b x l theo

quy nh ca php lut. Ti sn tham nhng phi c thu hi, tch thu; ngi c hnh vi tham nhng

gy thit hi th phi bi thng, bi hon theo quy nh ca php lut. Ngi c hnh vi tham nhng ch ng khai bo trc khi b pht hin, tch

cc hn ch thit hi do hnh vi tri php lut ca mnh gy ra, t gic np li ti sn tham nhng th c th c xem xt gim nh hnh thc k lut, gim nh hnh pht hoc min truy cu trch nhim hnh s theo quy nh ca php lut. lut. Ngi c hnh vi tham nhng ngh hu, thi vic, chuyn cng tc vn phi Vic x l tham nhng phi c thc hin cng khai theo quy nh ca php

b x l v hnh vi tham nhng do mnh thc hin Tt nhin, nhng nguyn tc trn ch c th c thc hin trit khi Lut phng chng tham nhng v cc vn bn hng dn to c khung php l v cc iu kin cn thit, thng nht v ng b hot ng pht hin v x l hnh vi tham nhng c thc hin nghim minh. c bit, cn phi tng cng cc bin php khen thng cc i tng pht hin hnh vi tham nhng, bo v thch hp cho ngi pht hin hnh vi tham nhng h khng b ri vo trng hp b c lp, c hip hay e da. iu ny suy cho cng khng ch c ngha i vi vic trc tip pht hin v x l tham nhng m trn ht l gp phn vo vic phng nga tham nhng c hiu qu.

88

II. VAI TR, NHIM V CA CC C QUAN, T CHC V CNG DN TRONG VIC PHNG CHNG THAM NHNG u tranh phng v chng tham nhng l mt nhim v khng ch ca ring mt c quan, t chc no m y l cuc u tranh cn c s phi hp cht ch gia cc cp ngnh, cc c quan, t chc, cn b, ng vin v c nhn cng dn. Lut phng chng tham nhng quy nh quyn, ngha v, nhim v v xc nh vai tr phi hp gia cng dn, cc c quan, t chc l rt quan trng, nhm mang li hiu qu thit thc cho cng tc chng tham nhng. 1. Trch nhim ca c quan, t chc, n v v ngi c chc v, quyn hn C quan, t chc, n v trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh c trch nhim sau y: T chc thc hin vn bn quy phm php lut v phng, chng tham nhng; Tip nhn, x l kp thi bo co, t gic, t co v thng tin khc v hnh vi

tham nhng; Bo v quyn v li ch hp php ca ngi pht hin, bo co, t gic, t co

hnh vi tham nhng; Ch ng phng nga, pht hin hnh vi tham nhng; kp thi cung cp thng

tin, ti liu v thc hin yu cu ca c quan, t chc, c nhn c thm quyn trong qu trnh pht hin, x l ngi c hnh vi tham nhng. Ngi ng u c quan, t chc, n v trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh c trch nhim sau y: Gng mu, lim khit; nh k kim im vic thc hin chc trch, nhim v

v trch nhim ca mnh trong vic phng nga, pht hin hnh vi tham nhng, x l ngi c hnh vi tham nhng;
-

Chu trch nhim khi xy ra hnh vi tham nhng trong c quan, t chc, n

v do mnh qun l, ph trch (xem thm mc III.5 bi ny). Ngi c chc v, quyn hn c trch nhim sau y: Thc hin nhim v, cng v ng quy nh ca php lut; Gng mu, lim khit; chp hnh nghim chnh quy nh ca php lut v
89

phng, chng tham nhng, quy tc ng x, quy tc o c ngh nghip;

K khai ti sn theo quy nh ca Lut phng chng tham nhng v chu trch

nhim v tnh chnh xc, trung thc ca vic k khai .

2. Ban ch o v phng chng tham nhng Ban ch o trung ng v phng, chng tham nhng do Th tng Chnh ph

ng u c trch nhim ch o, phi hp, kim tra, n c hot ng phng, chng tham nhng trong phm vi c nc. Gip vic cho Ban ch o trung ng v phng, chng tham nhng c b phn thng trc hot ng chuyn trch. Ban ch o tnh, thnh ph trc thuc trung ng v phng, chng tham nhng

do Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ng u c trch nhim ch o, phi hp, kim tra, n c hot ng phng, chng tham nhng trong phm vi tnh, thnh ph trc thuc trung ng. Ban ch o tnh, thnh ph trc thuc trung ng v phng, chng tham nhng c b phn gip vic.
-

T chc, nhim v, quyn hn v quy ch hot ng ca Ban ch o trung ng

v phng, chng tham nhng, Ban ch o tnh, thnh ph trc thuc trung ng v phng, chng tham nhng do U ban thng v Quc hi quy nh theo ngh ca Th tng Chnh ph. Ngoi ra, Lut cn quy nh cc n v chuyn trch v chng tham nhng trong Thanh tra Chnh ph, B Cng an, Vin kim st nhn dn ti cao c n v chuyn trch v chng tham nhng. T chc, nhim v, quyn hn ca n v chuyn trch v chng tham nhng ny do U ban thng v Quc hi, Chnh ph quy nh.

3. Gim st cng tc phng, chng tham nhng Quc hi, U ban thng v Quc hi gim st cng tc phng, chng tham

nhng trong phm vi c nc. trch.


90

Hi ng dn tc v cc U ban ca Quc hi trong phm vi nhim v, quyn

hn ca mnh gim st cng tc phng nga tham nhng thuc lnh vc do mnh ph

U ban t php ca Quc hi trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh gim

st vic pht hin v x l hnh vi tham nhng. Hi ng nhn dn cc cp trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh c

trch nhim gim st cng tc phng, chng tham nhng ti a phng.


-

on i biu Quc hi, i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn trong

phm vi nhim v, quyn hn ca mnh gim st vic thc hin cc quy nh ca php lut v phng, chng tham nhng. Mi ch th nu trn c tnh cht, phm vi gim st khc nhau. V d, gim st ca Quc hi l s gim st ti co ca mt c quan quyn lc nh nc cao nht; trong khi , gim st ca Hi ng nhn dn ch gi gn trong phm vi a bn, a phng.

4. Trch nhim phi hp ca c quan thanh tra, kim ton nh nc, iu tra, Vin kim st, To n v ca c quan, t chc, n v hu quan C quan thanh tra, kim ton nh nc, iu tra, Vin kim st, To n trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh c trch nhim phi hp vi nhau v phi hp vi c quan, t chc, n v hu quan trong vic pht hin hnh vi tham nhng, x l ngi c hnh vi tham nhng v phi chu trch nhim trc php lut v kt lun, quyt nh ca mnh trong qu trnh thanh tra, kim ton, iu tra, truy t, xt x v vic tham nhng. C quan, t chc, n v hu quan c trch nhim to iu kin, cng tc vi c quan thanh tra, kim ton nh nc, iu tra, Vin kim st, To n trong vic pht hin, x l ngi c hnh vi tham nhng Trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh, Thanh tra Chnh ph c trch

nhim sau y: T chc, ch o, hng dn cng tc thanh tra vic thc hin cc quy nh ca

php lut v phng, chng tham nhng; trng hp pht hin hnh vi tham nhng th ngh c quan, t chc c thm quyn x l; Xy dng h thng d liu chung v phng, chng tham nhng. Trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh, Kim ton nh nc c trch

nhim t chc thc hin vic kim ton nhm phng nga, pht hin tham nhng;
91

trng hp pht hin hnh vi tham nhng th ngh c quan, t chc c thm quyn x l. Trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh, B Cng an, B Quc phng c

trch nhim t chc, ch o thc hin hot ng iu tra ti phm v tham nhng. Vin kim st nhn dn ti cao c trch nhim t chc, ch o thc hin hot

ng truy t cc ti phm v tham nhng; kim st hot ng iu tra, xt x, thi hnh n i vi cc ti phm v tham nhng. To n nhn dn ti cao c trch nhim xt x, hng dn cng tc xt x cc ti

phm v tham nhng.

5. Ni dung phi hp hot ng gia cc c quan nh nc C quan thanh tra, kim ton nh nc, iu tra, Vin kim st, To n c trch

nhim phi hp trong phng, chng tham nhng theo cc ni dung sau y: Trao i thng xuyn thng tin, ti liu, kinh nghim v cng tc phng, chng

tham nhng; Chuyn h s v vic tham nhng cho c quan nh nc c thm quyn x l; Tng hp, nh gi, d bo tnh hnh tham nhng v kin ngh chnh sch, gii

php phng, chng tham nhng. tra Trong trng hp c quan thanh tra, kim ton nh nc chuyn h s v vic Phi hp cng tc gia c quan thanh tra, kim ton nh nc vi c quan iu

tham nhng cho c quan iu tra th c quan iu tra phi tip nhn v gii quyt theo quy nh ca php lut v t tng hnh s. Trong trng hp khng ng vi vic gii quyt ca c quan iu tra th c

quan thanh tra, kim ton nh nc c quyn thng bo vi Vin kim st cng cp, c quan iu tra cp trn. Phi hp cng tc gia c quan thanh tra, kim ton nh nc vi Vin kim st

92

Trong trng hp chuyn h s v vic tham nhng cho c quan iu tra th c

quan thanh tra, kim ton nh nc c trch nhim thng bo cho Vin kim st cng cp thc hin vic kim st. Trong trng hp c quan thanh tra, kim ton nh nc chuyn h s v vic

tham nhng cho Vin kim st th Vin kim st phi xem xt, gii quyt v thng bo kt qu gii quyt bng vn bn cho c quan chuyn h s.

6. Trch nhim ca Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin c trch nhim ng vin nhn dn tham gia tch cc vo vic phng, chng tham nhng; pht hin, kin ngh c quan, t chc, c nhn c thm quyn x l ngi c hnh vi tham nhng; gim st vic thc hin php lut v phng, chng tham nhng.

7. Trch nhim ca c quan bo ch C quan bo ch c trch nhim tham gia vo vic phng, chng tham nhng; hp tc vi c quan, t chc, c nhn c thm quyn trong phng, chng tham nhng; khi a tin phi bo m chnh xc, trung thc, khch quan v phi chu trch nhim v ni dung ca thng tin a.

8. Quyn v ngha v ca cng dn trong phng, chng tham nhng Cng dn c quyn pht hin, t co hnh vi tham nhng; c ngha v hp tc, gip c quan, t chc, c nhn c thm quyn trong vic pht hin, x l ngi c hnh vi tham nhng. Ngoi ra, vi t cch l mt quc gia, Vit Nam cam kt thc hin iu c quc t v phng, chng tham nhng m Vit Nam l thnh vin, hp tc vi cc nc, t chc quc t, t chc, c nhn nc ngoi trong hot ng phng, chng tham nhng trn nguyn tc tn trng c lp, ch quyn v ton vn lnh th, cc bn cng c li. III. CC BIN PHP PHNG NGA THAM NHNG 1. Cng khai, minh bch trong hot ng ca c quan, t chc, n v
93

a. Nguyn tc cng khai Chnh sch, php lut v vic t chc thc hin chnh sch, php lut phi c

cng khai, minh bch, bo m cng bng, dn ch. C quan, t chc, n v phi cng khai hot ng ca mnh, tr ni dung thuc b

mt nh nc v nhng ni dung khc theo quy nh ca Chnh ph. b. Hnh thc cng khai Hnh thc cng khai bao gm cc hnh thc di y. Tuy nhin, ngi ng u c quan, t chc, n v c trch nhim la chn mt hoc mt s hnh thc cng khai (ngoi tr trng hp php lut c n nh r hnh thc cng khai cho ni dung, hot ng no y): Cng b ti cuc hp ca c quan, t chc, n v; Nim yt ti tr s lm vic ca c quan, t chc, n v; Thng bo bng vn bn n c quan, t chc, n v, c nhn c lin quan; Pht hnh n phm; Thng bo trn cc phng tin thng tin i chng; a ln trang thng tin in t; Cung cp thng tin theo yu cu ca c quan, t chc, c nhn.

c. Cc ni dung cng khai phng nga tham nhng hu hiu, cc c quan, t chc c tham gia hot ng qun l nh nc hoc c nh nc h tr kinh ph trong qu trnh hot ng phi cng khai, minh bch mt s ni dung tng ng sau y:
-

Cng khai, minh bch trong mua sm cng v xy dng c bn; Cng khai, minh bch trong qun l d n u t xy dng; Cng khai, minh bch v ti chnh v ngn sch nh nc

94

dn -

Cng khai, minh bch vic huy ng v s dng cc khon ng gp ca nhn

Cng khai, minh bch vic qun l, s dng cc khon h tr, vin tr Cng khai, minh bch trong qun l doanh nghip ca Nh nc Cng khai, minh bch trong c phn ho doanh nghip ca Nh nc Kim ton vic s dng ngn sch, ti sn ca Nh nc Cng khai, minh bch trong qun l v s dng t Cng khai, minh bch trong qun l, s dng nh Cng khai, minh bch trong lnh vc gio dc Cng khai, minh bch trong lnh vc y t Cng khai, minh bch trong lnh vc khoa hc - cng ngh Cng khai, minh bch trong lnh vc th dc, th thao. Cng khai, minh bch trong hot ng thanh tra, gii quyt khiu ni, t co,

kim ton nh nc Cng khai, minh bch trong hot ng gii quyt cc cng vic ca c quan, t

chc, n v, c nhn -

Cng khai, minh bch trong lnh vc t php Cng khai, minh bch trong cng tc t chc - cn b Cng khai bo co hng nm v phng, chng tham nhng.

Suy cho cng, nhng quy nh ny l qu trnh c th ha v cc nguyn tc ca Hin php. pht huy hiu qu, nhng quy nh v cng khai, minh bch phi c c th trong cc Ngh nh v cc Thng t cc ngnh, cc lnh vc v cch thc, trnh t, thi hn v vic kim tra, gim st hot ng cng khai. d. Quyn yu cu cung cp thng tin im mi ca Lut phng chng tham nhng 2005 l quy nh cht ch cc trng hp c quyn yu cu cung cp thng tin, bao gm cc i tng sau: Quyn yu cu cung cp thng tin ca c quan, t chc

95

C quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, c quan bo ch

trong phm vi nhim v, quyn hn ca mnh c quyn yu cu c quan, t chc, n v c trch nhim cung cp thng tin v hot ng ca c quan, t chc, n v mnh theo quy nh ca php lut. Trong thi hn mi ngy, k t ngy nhn c yu cu, c quan, t chc, n

v c yu cu phi cung cp thng tin, tr trng hp ni dung thng tin c cng khai trn cc phng tin thng tin i chng, c pht hnh n phm hoc nim yt cng khai; trng hp khng cung cp hoc cha cung cp c th phi tr li bng vn bn cho c quan, t chc yu cu bit v nu r l do. Quyn yu cu cung cp thng tin ca c nhn Cn b, cng chc, vin chc v ngi lao ng khc c quyn yu cu ngi

ng u c quan, t chc, n v ni mnh lm vic cung cp thng tin v hot ng ca c quan, t chc, n v . . Trong thi hn mi ngy, k t ngy nhn c yu cu, ngi c yu cu Cng dn c quyn yu cu Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn ni

mnh c tr cung cp thng tin v hot ng ca U ban nhn dn x, phng, th trn

c trch nhim cung cp thng tin, tr trng hp ni dung thng tin c cng khai trn cc phng tin thng tin i chng, c pht hnh n phm hoc nim yt cng khai; trng hp khng cung cp hoc cha cung cp c th phi tr li bng vn bn cho ngi yu cu bit v nu r l do.

2. Xy dng v thc hin cc ch , nh mc, tiu chun Vic quy nh ny nhm xc nh ranh gii gia hnh vi nn thc hin v hnh vi tri vi quy tc ngh nghip thng qua yu t chun l ch , nh mc, tiu chun. Ty thuc vo tng ngnh ngh, cc iu kin c th ca c quan, n v m ch , nh mc, tiu chun c th khc nhau. Tuy nhin, tt c nhng nh mc, ch ny phi thng nht vi cc vn bn quy phm php lut trung ng, cc hng dn ca n v qun l ngnh v vn bn a bn a phng .

96

3. Thit lp cc quy tc ng x, quy tc o c ngh nghip, vic chuyn i v tr cng tc ca cn b, cng chc, vin chc Cn b, cng chc phi ng x theo cc quy tc nht nh nh: bo co v x l bo co v du hiu tham nhng, trch nhim trong vic tng qu, nhn qu, thc hin quy tc o c ngh nghip, vic thc hin chuyn i v tr cng tc ca cn b, cng chc nhm phng nga tham nhng. c bit, nhng vic c lm v khng c lm c quy nh c th trong Lut phng chng tham nhng. Cn b, cng chc, vin chc khng c lm nhng vic sau y: Ca quyn, hch dch, gy kh khn, phin h i vi c quan, t chc, n v,

c nhn trong khi gii quyt cng vic; Thnh lp, tham gia thnh lp hoc tham gia qun l, iu hnh doanh nghip t

nhn, cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn, cng ty hp danh, hp tc x, bnh vin t, trng hc t v t chc nghin cu khoa hc t, tr trng hp php lut c quy nh khc; Lm t vn cho doanh nghip, t chc, c nhn khc trong nc v nc ngoi

v cc cng vic c lin quan n b mt nh nc, b mt cng tc, nhng cng vic thuc thm quyn gii quyt ca mnh hoc mnh tham gia gii quyt; Kinh doanh trong lnh vc m trc y mnh c trch nhim qun l sau khi

thi gi chc v trong mt thi hn nht nh theo quy nh ca Chnh ph; S dng tri php thng tin, ti liu ca c quan, t chc, n v v v li.

Ngi ng u, cp ph ca ngi ng u c quan, v hoc chng ca nhng ngi khng c gp vn vo doanh nghip hot ng trong phm vi ngnh, ngh m ngi trc tip thc hin vic qun l nh nc. Ngi ng u, cp ph ca ngi ng u c quan, t chc, n v khng c b tr v hoc chng, b, m, con, anh, ch, em rut ca mnh gi chc v qun l v t chc nhn s, k ton - ti v, lm th qu, th kho trong c quan, t chc, n v hoc giao dch, mua bn vt t, hng ho, k kt hp ng cho c quan, t chc, n v . Ngi ng u, cp ph ca ngi ng u c quan khng c v hoc chng, b, m, con kinh doanh trong phm vi do mnh qun l trc tip.

97

Cn b, cng chc, vin chc l thnh vin Hi ng qun tr, Tng gim c, Ph tng gim c, Gim c, Ph gim c, K ton trng v nhng cn b qun l khc trong doanh nghip ca Nh nc khng c k kt hp ng vi doanh nghip thuc s hu ca v hoc chng, b, m, con, anh, ch, em rut; cho php doanh nghip thuc s hu ca v hoc chng, b, m, con, anh, ch, em rut tham d cc gi thu ca doanh nghip mnh; b tr v hoc chng, b, m, con, anh, ch, em rut gi chc v qun l v t chc nhn s, k ton - ti v, lm th qu, th kho trong doanh nghip hoc giao dch, mua bn vt t, hng ho, k kt hp ng cho doanh nghip.

4. Minh bch ti sn, thu nhp Lut phng chng tham nhng quy nh r ngha v k khai ti sn ca cc i tng, cc loi ti sn phi k khai, th tc phi k khai, cng nh th xc minh k khai ti sn . a. Ngha v k khai ti sn Ngi c ngha v k khai ti sn phi k khai ti sn, mi bin ng v ti sn thuc s hu ca mnh v ti sn thuc s hu ca v hoc chng v con cha thnh nin. Ngi c ngha v k khai ti sn phi k khai trung thc v chu trch nhim v vic k khai. Nhng ngi sau y phi k khai ti sn: Cn b t Ph trng phng ca U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph

thuc tnh tr ln v tng ng trong cc c quan, t chc, n v; Mt s cn b, cng chc ti x, phng, th trn; ngi lm cng tc qun l

ngn sch, ti sn ca Nh nc hoc trc tip tip xc v gii quyt cng vic ca c quan, t chc, n v, c nhn; -

Ngi ng c i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn. Chnh ph quy nh c th nhng ngi phi k khai ti sn.

b. Ti sn phi k khai Cc loi ti sn phi k khai bao gm: Nh, quyn s dng t; Kim kh qu, qu, tin, giy t c gi v cc loi ti sn khc m gi tr ca

mi loi t nm mi triu ng tr ln;


98

Ti sn, ti khon nc ngoi; Thu nhp phi chu thu theo quy nh ca php lut.

c. Th tc k khai ti sn 12. Ngi c ngha v k khai ti sn phi ghi r nhng thay i v ti sn so vi Vic k khai ti sn c thc hin hng nm ti c quan, t chc, n v ni

ngi c ngha v k khai lm vic v c hon thnh chm nht vo ngy 31 thng

ln k khai trc . Bn k khai ti sn c np cho c quan, t chc, n v c thm quyn qun

l ngi c ngha v k khai ti sn. d. Xc minh ti sn Vic xc minh ti sn ch c thc hin khi c quyt nh ca c quan, t chc c thm quyn qun l ngi c ngha v k khai ti sn. Vic xc minh ti sn c thc hin trong cc trng hp sau y: Phc v cho vic bu c, b nhim, cch chc, min nhim, bi nhim hoc k

lut i vi ngi c ngha v k khai ti sn khi xt thy cn thit; Theo yu cu ca Hi ng bu c hoc c quan, t chc c thm quyn; C hnh vi tham nhng.

e. X l ngi k khai ti sn khng trung thc Ngi k khai ti sn khng trung thc b x l k lut theo quy nh ca php

lut. Quyt nh k lut i vi ngi k khai ti sn khng trung thc phi c cng khai ti c quan, t chc, n v ni ngi lm vic.
-

Ngi ng c i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn m k khai ti sn

khng trung thc th b xo tn khi danh sch nhng ngi ng c; ngi c d kin b nhim, ph chun m k khai ti sn khng trung thc th khng c b nhim, ph chun vo chc v d kin. 5. Ch trch nhim ca ngi ng u c quan, t chc, n v kinh t khi xy ra tham nhng
99

Lut phng chng tham nhng hin hnh khng ch quy nh trch nhim ca ngi c hnh vi tham nhng, m c trch nhim ca cn b qun l xy ra hnh vi tham nhng. iu ny ph hp vi Lut cn b, cng chc v cn b, cng chc lnh o ngoi vic chu trch nhim v hnh vi do chnh mnh thc hin, cn phi chu trch nhim v hnh vi ca cn b, cng chc thuc quyn. a. Trch nhim ca ngi ng u c quan, t chc, n v khi xy ra hnh vi tham nhng trong c quan, t chc, n v do mnh qun l, ph trch Ngi ng u c quan, t chc, n v phi chu trch nhim v vic xy ra

hnh vi tham nhng trong c quan, t chc, n v do mnh qun l, ph trch. Ngi ng u c quan, t chc, n v phi chu trch nhim trc tip v vic

xy ra hnh vi tham nhng ca ngi do mnh trc tip qun l, giao nhim v. Cp ph ca ngi ng u c quan, t chc, n v phi chu trch nhim trc

tip v vic xy ra hnh vi tham nhng trong lnh vc cng tc v trong n v do mnh trc tip ph trch. Ngi ng u c quan, t chc, n v phi chu trch nhim lin i v vic

xy ra hnh vi tham nhng trong lnh vc cng tc v trong n v do cp ph ca mnh trc tip ph trch. Ngi ng u n v trc thuc c quan, t chc phi chu trch nhim trc

tip v vic xy ra hnh vi tham nhng trong n v do mnh qun l.


-

Vic x l trch nhim ngi ng u v c nhn khc c trch nhim trong t

chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, t chc x hi - ngh nghip v cc t chc khc c s dng ngn sch nh nc v vic xy ra hnh vi tham nhng c thc hin theo quy nh ca Lut phng chng tham nhng v iu l, quy ch ca t chc . Trch nhim ca ngi ng u, cp ph ca ngi ng u c quan, t chc,

n v c loi tr trong trng hp h khng th bit c hoc p dng cc bin php cn thit phng nga, ngn chn hnh vi tham nhng. b. X l trch nhim ngi ng u c quan, t chc, n v khi xy ra hnh vi tham nhng trong c quan, t chc, n v do mnh qun l, ph trch

100

Ngi ng u c quan, t chc, n v khi phi chu trch nhim trc tip v

vic xy ra hnh vi tham nhng trong c quan, t chc, n v do mnh qun l, ph trch th b x l k lut hoc b truy cu trch nhim hnh s. Ngi ng u c quan, t chc, n v khi phi chu trch nhim lin i v

vic xy ra hnh vi tham nhng trong c quan, t chc, n v do mnh qun l, ph trch th b x l k lut. Ngi ng u c quan, t chc, n v c xem xt min hoc gim trch

nhim php l nu thc hin cc bin php cn thit nhm ngn chn, khc phc hu qu ca hnh vi tham nhng; x l nghim minh, bo co kp thi vi c quan, t chc c thm quyn v hnh vi tham nhng. Trong kt lun thanh tra, kt lun kim ton, kt lun iu tra v vic, v n

tham nhng phi nu r trch nhim ca ngi ng u c quan, t chc, n v xy ra hnh vi tham nhng theo cc mc sau y: a) Yu km v nng lc qun l; b) Thiu trch nhim trong qun l; c) Bao che cho ngi c hnh vi tham nhng. Kt lun phi c gi cho Ban ch o trung ng v phng, chng tham nhng, c quan, t chc c thm quyn. 6. Ci cch hnh chnh, i mi cng ngh qun l v phng thc thanh ta Ngoi cc gii php ngng nga nu trn, Lut phng chng tham nhng cn a ra cc gii php phng nga tham nhng nh: Ci cch th tc hnh chnh, trong c vic cng khai minh bch tt c cc th tc hnh chnh trn trang thng tin in t trung ng (C s d liu th tc hnh chnh) v cc trang thng tin in t ca a phng (trang web cc tnh thnh). Tng cng p dng khoa hc, cng ngh vo cng tc qun l vi mc ch i mi phng thc thanh ton qua ngn hng l mt trong nhng phng cch chnh l bo m tnh khch quan, khoa hc v hiu qu ca cng tc qun l nh nc
-

to s r rng, minh bch trong thanh ton, ti chnh.

101

IV. CC BIN PHP X L I VI HNH VI THAM NHNG Khi pht hin hnh vi tham nhng cng dn c trch nhim kp thi t co vi c quan t chc c thm quyn. Cc c quan ny c nhim v phi kp thi x l cc ngun thng tin ny. Ngi c chc v quyn hn khng thc hin y trch nhim, nhim v c giao ngi khc vi phm php lut thu li bt chnh th tu theo tnh cht mc vi phm m x l bng cc hnh thc thch hp. i tng ca hnh vi tham nhng rt a dng, bao gm: Ngi c hnh vi tham nhng. Ngi khng bo co, t gic khi bit c hnh vi tham nhng. Ngi khng x l bo co, t gic, t co v hnh vi tham nhng. Ngi c hnh vi e do, tr th, tr dp ngi pht hin, bo co, t gic, t

co, cung cp thng tin v hnh vi tham nhng. Ngi ng u c quan, t chc, n v xy ra hnh vi tham nhng trong c

quan, t chc, n v do mnh qun l, ph trch. Ngi thc hin hnh vi khc vi phm quy nh ca Lut phng chng tham

nhng ny v quy nh khc ca php lut c lin quan. Vic x l ngi c hnh vi tham nhng c chia thnh hai trng hp l truy cu trch nhim hnh s v x l bng hnh thc k lut. 1. Truy cu trch nhim hnh s Ngi no c mt trong cc hnh vi tham nhng theo Lut phng chng tham nhng m c yu t cu thnh ti phm th b x l theo qui nh ca B lut hnh s nm 1999 c sa i, b sung nm 2009, trong nhm cc ti phm v tham nhng, c th nh sau: - Ti tham ti sn (iu 278). - Ti nhn hi l (iu 279). - Ti lm dng chc v, quyn hn chim ot ti sn (iu 280) - Ti li dng chc v, quyn hn trong khi thi hnh cng v (iu 281) - Ti lm quyn trong khi thi hnh cng v (iu 282) - Ti li dng chc v, quyn hn gy nh hng i vi ngi khc trc li (iu 283)
102

- Ti gi mo trong cng tc (iu 284). 2. X l bng hnh thc k lut a. iu kin p dng - Hnh vi tham nhng cha n mc truy cu trch nhim hnh s. - Mc k lut ty thuc vo cc yu t: mc vi phm, gi tr ti sn tham nhng, mc thit hi, v cc tnh tit tng nng, gim nh. c. Cc hnh thc k lut Ngi c hnh vi tham nhng, nhng cha n mc b truy cu trch nhim hnh s th tu theo tnh cht, mc ca hnh vi vi phm, cc tnh tit tng nng, gim nh m b x l bng cc hnh thc k lut. i vi cn b, cc hnh thc k lut bao gm: - Khin trch; - Cnh co; - Cch chc; - Bi nhim. Ring i vi cng chc, hnh thc k lut bao gm: - Khin trch; - Cnh co; - H bc lng; - Ging chc; - Cch chc; - Buc thi vic. Trong , vic ging chc, cch chc ch p dng i vi cng chc gi chc v lnh o, qun l. d. Mi quan h gi trch nhim k lut v trch nhim hnh s trong i vi hnh vi vi phm v tham nhng Ngi c hnh vi tham nhng trong trng hp b kt n v hnh vi tham nhng v bn n, quyt nh c hiu lc php lut th phi b buc thi vic; i vi i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn th ng nhin mt quyn i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn. ------------------------------Cu hi
103

1.

i tng no c xem l ngi c kh nng thc hin hnh vi tham nhng? phng nga tham nhng, ngi c chc v, quyn hn phi cng khai nhng g? Cc bin php x l i vi hnh vi tham nhng.

2. Phn bit hnh vi tham v hnh vi tham nhng.


3.

Vic cng khai hin nay c thc hin nh th no?


4.

104

Chng VII. CI CCH NN HNH CHNH NH NC I. S CN THIT CI CCH NN HNH CHNH NH NC Thc trng v i sng kinh t, chnh tr, x hi nc ta trong nhng nm 70 v 80 c du hiu tr tr, kinh t b khng hong iu t ra nhu cu cp bch l phi thay i mt cch mnh m c cu nn kinh t c ch qun l kinh t, xy dng nn kinh t th trng c iu tit ca nh nc bao gm nhiu thnh phn pht trin theo nh hng x hi ch ngha loi b c ch qun l tp trung quan liu bao cp lm cho nn kinh t thot khi s tr tr v y mnh tc pht trin lm tin i mi v pht trin cc mt i sng x hi, bo m n nh v chnh tr. Trong qu trnh xy dng t nc theo nn kinh t th trng, b my hnh chnh nh nc vi t cch l ch th chnh yu trong qu trnh vn hnh phi i mi, chuyn bin v nhn thc v kh nng gii quyt cng vic hnh chnh. Mc d nh nc khi xng cng cuc ci cch hnh chnh t rt sm, nhng hiu qu v i mi qun l nh nc vn cn l vn cn phi quan tm, ch , trong c ba ni dung khng th thiu: - Sp xp li b my qun l nh nc theo hng tinh gin; phn nh li chc nng, nhim v, quyn hn gia cc c quan, t chc v cn b cho rnh mch, r rng. - i mi v t chc phi gn lin vi i mi v hnh thc v phng php qun l, phong cch cng tc nht l th tc gii quyt cng vic, quy trnh ra quyt nh thc hin quyt nh phi c cn c khoa hc. - i mi ton din cng tc cn b cn xy dng tiu chun, yu cu i vi cn b n i mi quy trnh o to, bi dng, tuyn chn sp xp, b tr cn b, hon thin chnh sch i ng, ch trch nhim r rng. 1. Nhng u im ca nn hnh chnh

c nhng bc thay i v nhn thc v chuyn bin v hot ng qun l

hnh chnh trong nn kinh t th trng, hng n mc tiu xy dng nh nc ca dn, do dn, v dn. Lun lun l mt b phn hp thnh ca h thng chnh tr, phc v nhim v Xy dng c nhiu vn bn php quy c bn v t chc b my Nh nc, v chnh tr ca ng lnh o, thc hin chc nng hnh php ca quyn lc Nh nc.

hnh chnh Nh nc.

105

dn.

C i ng nhng ngi qun l Nh nc v cng chc c tinh thn yu nc

XHCN, trung thnh vi T quc, tn trng s lnh o ca ng v li ch ca nhn

Hiu qu ca b my nh nc c mt s chuyn bin ng khch l trong thi

k hi nhp. 2. Nhng khuyt tt v yu km L mt c cu t chc cha hp l, trong cha xc nh ng v phn bit r s lnh o ca ng v vai tr, chc nng qun l ca Nh nc, c quan quyn lc chnh tr nm cng quyn qun l ton x hi. Cc chc nng lp php hnh php, t php, c bit l thm quyn ca b my Nh nc cha c phn nh r rng.

Quyn lp quy v hot ng lp quy ca h thng hnh php cha , trn c s

hot ng lp php v h thng lut cha y ; h thng php lut (Hin php - lut php lnh - vn bn php quy di lut) va thiu, khng ng b, khng hon chnh, va c nhng mt lc hu, khng p ng kp yu cu ca c cu kinh t v c ch th trng mi, cng nh yu cu chnh tr, x hi, vn ha trong giai on mi. B my qun l Nh nc v nn hnh chnh khng xc nh r s phn bit v s kt hp bin chng gia Nh nc v kinh t, gia qun l Nh nc v qun l kinh doanh. C cu t chc b my hnh chnh bc l nhiu nhc im, xt v phn b cc chc nng gia c quan quyn lc hnh php v b hnh chnh Trung ng cng nh v mt phn cp quyn hn, nhim v, trch nhim gia Trung ng v a phng cc cp. B my t chc cng knh, nhiu tng nc trung gian, nhiu u mi rm r, khng ng nguyn tc tp trung dn ch.

i ng cn b, cng chc nhn chung cn tha, va thiu kin thc qun l Nh

nc, qun l hnh chnh, php lut. Tinh thn trch nhim k lut, mn cn, thc hc tp, rn luyn vn ln v hiu sut cng tc ni chung cha p ng c yu cu ca nn kinh t hi nhp hin nay.

Quy ch hot ng ca h thng hnh chnh, mt mt cha c quy nh hon

chnh, cht ch, mt khc l mt h thng th tc hnh chnh cn rm r, phc tp, phin toi, tr tr c tnh cht bn giy, s chm tr do thiu k nng nghip v hnh chnh, bnh ca quyn v bnh tham nhng tr nn thc s ph bin v nghim trng.

106

Nghip v v k thut hnh chnh cn th cng, lc hu, t s dng nhng k

thut my mc thng thng trong nghip v hnh chnh; h thng thng tin rt c, cha thc s p ng kp s pht trin ca x hi v s i hi ca mt nh nc hin i. 3. Nguyn nhn ca nhng yu km Thiu mt h thng nhn thc, quan im, nguyn tc c cn c khoa hc v xy dng h thng cc c quan nh nc trong mt nn kinh t th trng, v b my qun l hnh chnh nh nc trong thi k hi nhp. Nu nhn tng hp th c th quy li thnh 5 im ln: - Bnh quan liu, v cm, xa dn, xa cp di v c s; - Nn tham nhng v lng ph ca cng; - Tnh trng phn tn, thiu trt t, k cng trong h thng hnh chnh v trong x hi. - B my hnh chnh cng knh, nng n, vn hnh khng ng b. - i ng cn b cng chc, tuy c ci thin, nhng vn cn thiu kin thc, nng lc, mt b phn khng nh km phm cht, thm ch h hng. II. QUAN IM C BN V CI CCH HNH CHNH - Thc hin y quyn dn ch ca nhn dn, c bit l quyn tip cn thng tin trong mt nn hnh chnh cng khai, minh bch. - Quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng v phi hp chc ch gia cc c quan nh nc trong vic thc hin ba quyn: lp php, hnh php, t php. Cn nhn thc r c tm quan trng ca tng h thng c quan. Tin ti ghi nhn v p dng n l v tng cng vai tr ca ta n, m rng phm vi khiu ni, khiu kin ca ngi dn. - Thc hin nguyn tc tp trung dn ch trong hot ng v t chc ca nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam, c quy nh st hp vi tnh cht, chc nng ca tng t chc, tng lnh vc hot ng. - Tng cng php ch x hi ch ngha, xy dng nh nc php quyn Vit Nam qun l x hi bng php lut, ng thi coi trng gio dc, nng cao o c x hi ch ngha.

107

- Tng cng vai tr lnh o ca ng i vi nh nc, da trn c s i mi chnh n ng, bao gm i mi ni dung v phng thc lnh o ng. 1. T tng ch o Nn hnh chnh nh nc l mt b phn ch yu ca h thng chnh tr; ci cch nn hnh chnh l trng tm ca vic xy dng v hon thin nh nc, gn vi i mi v chnh n ng.
-

Ci cch hnh chnh phi phi hp cht ch vi i mi t chc v hot ng

ca Quc hi, ca cc c quan t php, phn cng rnh mch v phi hp cht ch gia cc c quan nh nc nhm nng cao hiu lc trong vic thc thi c ba quyn lp php, hnh php, t php.
-

Xy dng nn hnh chnh ca mt nh nc php quyn hng n li ch ca

ngi dn, mt nn hnh chnh dn ch, trong sch, phc v c lc nhn dn v gi vng trt t, k cng x hi theo php lut. Ci cch hnh chnh phi phc v c lc v thc y mnh m cng cuc i Mi ch trng ci cch nn hnh chnh nh nc u phi xut pht t yu cu mi v pht trin t nc theo hng cng nghip ha, hin i ha. ca cuc sng, st vi iu kin thc t, nhm thu c kt qu thit thc trong vic nng cao hiu lc v hiu qu ca nn hnh chnh, tc ng tch cc ti cc lnh vc ca i sng x hi. Tin n xy dng nn hnh chnh chuyn nghip vi tnh chuyn mn ha cao, p dng c cng ngh k thut vo qun l nhng vn bo m s uyn chuyn, linh ng trong khun kh php lut. 2. Mc tiu v quan im ci cch nn hnh chnh

Nhng khuyt im nu trn lm cho b my Nh nc khng quyn lc, nng lc, hiu lc, hiu qu qun l Nh nc - c bit m ng chc nng, nhim v mi ca Nh nc trong cng cuc i mi kinh t, to iu kin cho cc bnh quan liu, tham nhng tn ti v pht trin. Khc phc nhng cn bnh y tc l xy dng mt nn hnh chnh trong sch, c nng lc, s dng ng quyn lc v tng bc hin i ha qun l c hiu lc v hiu qu cng vic ca Nh nc, c dn tin, dn yu. Mun vy, khng th ch sa i cc b, chp v m phi to ra s bin i

108

cn bn, c h thng ca nn hnh chnh trn c s gi vng s n nh chnh tr. Vi ngha , phi tin hnh mt cuc ci cch su sc v ton din vi nn hnh chnh. - Ci cch nn hnh chnh theo mc tiu ra l cng vic nng n, phc tp, phi tin hnh tng bc, lin tc trong nhiu nm, khng th nng vi, gin n. Nhng bnh trng ca nn hnh chnh mang tnh cht ph bin, nghim trng v ko di c cn nguyn x hi v lch s, khng th cha trong mt thi gian ngn. - Nn hnh chnh l mt b phn ca h thng chnh tr di s lnh o ca ng. Ci cch nn hnh chnh lin quan mt thit vi i mi h thng chnh tr. Nhng vn xc nh trong ngh quyt i hi ng, hi ngh i biu gia nhim k v trong Hin php hin hnh, c th tin hnh ngay. - C s kinh t i mi v pht trin i hi khun kh th ch phi thch ng v lm thay i chc nng ca b my Nh nc, trc ht l b my hnh chnh; t , c cu t chc v con ngi trong h thng hnh chnh cng phi i mi cho ph hp. - Hin nay, mt tr lc ln ang km hm tin trnh i mi v pht trin kinh t l nn hnh chnh chm c ci cch, th ch cha c i mi ng b, b my cng knh, vn hnh khng thng sut, mt b phn i ng cn b cng chc yu km c nng lc v phm cht. - Mi ch trng ci cch nn hnh chnh Nh nc u phi xut pht t yu cu ca cuc sng, st vi iu kin thc t, nhm thu c kt qu thit thc, tc ng tch cc ti cc lnh vc ca i sng x hi. i vi nhng vn ang gy bt bnh, nhc nhi trong x hi, nh nn tham nhng, cc t nn x hi, tnh trng thit trt t, k cng... cn phi c thi kin quyt, bn b u tranh, ngn chn, nhng mc gii quyt ph thuc vo nhiu yu t phc tp, khng th v sc p ca d lun m t vn mt cch gin n, nng vi, thot ly iu kin v kh nng thc t. III. NI DUNG CI CCH MT BC NN HNH CHNH Cuc ci cch mt bc nn hnh chnh phi tin hnh ng b trn c ba mt: ci cch th ch, chn chnh b my v xy dng, lm trong sch i ng cn b, cng chc, song trn tng mt phi tp trung gii quyt mt s vic nh: 1. Ci cch th ch ca nn hnh chnh

109

H thng hnh chnh, trc ht l Chnh ph c vai tr chnh trong vic ci cch v hon thin th ch p ng hai yu cu c bn gii quyt mi quan h gia Nh nc vi nhn dn v vi kinh t th trng. Mt l, xy dng th ch ca nn hnh chnh dn ch thc hin quyn lc ca dn, phc v li ch v p ng nguyn vng ca dn, pht huy tr tu ca dn, i hi ngha v dn v thit lp trt t, k cng theo php lut trong i sng x hi. Hai l, i mi v hon chnh th ch qun l Nh nc ph hp vi kinh t th trng, to s thch ng v th ch trong quan h i ngoi vi lut php v tp qun quc t. Vic thc hin l mt qu trnh tin hnh tng bc v khng ngng nng cao theo trnh pht trin kinh t - x hi v trnh dn tr. Trc mt, c 5 vn bc xc cn tp trung gii quyt: - Ci cch mt bc c bn cc th tc hnh chnh. - y mnh vic gii quyt cc khiu ni, khiu kin ca dn. - Tip tc xy dng hon chnh th ch kinh t mi. - i mi quy trnh lp php v lp quy. - Nng cao hiu lc thi hnh php lut. 2. Chn chnh t chc b my v quy ch hot ng ca h thng hnh chnh Chn chnh t chc v quy ch hot ng ca h thng hnh chnh xut pht t hai cn c: Mt l, s thay i chc nng ca Nh nc khi chuyn sang c ch kinh t th trng, th hin trong vic i mi v hon thin th ch i i vi sp xp li khu vc kinh t Nh nc nh nu trn. Hai l, mi quan h gia Trung ng v a phng, gia tp th v c nhn trong b my hnh chnh c lm r hn trn c s vn dng nguyn tc tp trung dn ch ph hp vi c im ca h thng hnh chnh, gn vi nguyn tc kt hp qun l theo ngnh v theo lnh th.

- C cu t chc b my Chnh ph c iu chnh theo hng gim dn s lng


b, c quan ngang b, c quan trc thuc Chnh ph. Gim s lng b trn c s thay i chc nng th ng thi tinh gin c b my, bt c u mi qun l nh nc. Trch nhim v thm quyn ca B trng c tng cng, to iu kin cho Th tng tp trung c vo nhng vn ln, vt khi thm quyn ca B trng.
110

- Xc nh rnh mch, c th trch nhim v thm quyn qun l ca b v ca chnh


quyn a phng ph hp vi tnh cht, c im tng ngnh, tng lnh vc, trn c s quy nh hp l t chc b my v quy ch hot ng ca tng b v cc c quan chuyn mn cp di, bo m s ch o ca c quan ngnh dc cp trn v ca y ban nhn dn a phng. Mt s ngnh do yu cu qun l tp trung thng nht cao c th t chc c quan cp di theo khu vc, khng nht thit gn vi a gii cp hnh chnh, cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng cng phi sp xp li b my cc s, ban ngnh cho ph hp. 3. Xy dng i ng cn b, cng chc, lm trong sch mt bc b my hnh chnh

Yu cu u tin l hon thin ch cng c v quy ch cng chc, tip tc hon


thin h thng ngch, bc, tiu chun chc danh v ci tin tng bc ch tin lng. l nhng cn c cho vic sp xp, o to, i ng i ng cn b, cng chc, tng bc lm trong sch v nng cao cht lng b my hnh chnh. Vn tinh gin bin ch khng t ra mt cch my mc, nht lot m xut pht t c cu t chc c iu chnh theo s thay i chc nng, t vic sot xt i ng cn b theo tiu chun chc danh; sa thi nhng ngi thoi ha, bin cht; a i o to v sp xp li nhng ngi khng nng lc c chnh sch tha ng to iu kin cho nhng ngi i ra tm vic lm, n nh i sng; thc hin ch ngh hu ng tui. Phi to s lu chuyn bnh thng trong i ng cng chc thu ht c nhng ngi tr, qua o to vo b my qua thi tuyn hoc kim tra st hch, khc phc tnh trng "lo ha" ang din ra ph bin trong c quan Nh nc. Xc tin vic hin i ha tng bc cc cng s, hnh thnh mng tin hc trong h thng hnh chnh.

Cng tc o to, bi dng cng chc phi m rng nhanh nhng thit thc, c
cht lng, p ng yu cu xy dng nn hnh chnh c nng lc, hiu lc v hiu qu, tng bc theo kp trnh hin i, bao gm c tiu chun v ngoi ng v ng dng tin hc, cp bch hin nay l xy dng chng trnh, son tho ti liu ging dy v o to gn vi k nng ngnh ngh trong cng tc qun l chuyn mn, chuyn ngnh. Cuc u tranh chng quan liu t tham nhng, lng ph ca cng trong ngh quyt ln ny c t trong ni dung ci cch hnh chnh kt hp cht ch vi cng tc
111

chnh n ng trong sch, vng mnh. Hng lot ch trng, bin php php trong cuc ci cch ny nh vic ci cch th ch v th tc hnh chnh, chn chnh b my v p dng, ch cng v, quy ch cng chc... c tc dng ngn chn t gc t tham nhng, lng ph ca cng. Tng cng k lut v thi hnh nghim ch trch nhim khng ch i vi ngi vi phm m cn phi quy nh hnh thc k lut tng ng vi mc trch nhim ca tp th v c nhn c cng v ch cht ca c quan, ca t chc ng, t chc qun chng n v xy ra tham nhng hoc c lng ph ca cng nghim trng. --------------------------------------------Cu hi 1. 2. cch? Nhng khuyt tt yu km ca nn hnh chnh nc ta? Nguyn nhn dn n Ni dung ca vic ci cch mt bc nn hnh chnh quc gia? Theo anh (ch), nhng khuyt tt y? trong cc ni dung trn, ni dung no l c bn, c tnh cht t ph trong qu trnh ci

MC LC
A. CCH THC QUN L NH NC..............................................................................................................2 Chng I. NI DUNG - HNH THC- PHNG PHP QUN L NH NC.............................................2 I. NI DUNG, HNH THC QUN L NH NC ..........................................................................................2 II. PHNG PHP QUN L NH NC ........................................................................................................8 Chng II. QUYT NH HNH CHNH............................................................................................................15 I. QUAN NIM V QUYT NH HNH CHNH ...........................................................................................15 II. PHN LOI QUYT NH HNH CHNH .................................................................................................16 III. TRNH T XY DNG V BAN HNH QUYT NH HNH CHNH ................................................19 IV. TNH HP PHP V HP L CA CC QUYT NH HNH CHNH................................................21 V. QUYN PHN KHNG QUYT NH HNH CHNH BT HP PHP, BT HP L........................25 VI. PHN BIT QUYT NH HNH CHNH VI MT S QUYT NH PHP LUT KHC............26 Chng III. VI PHM HNH CHNH V TRCH NHIM HNH CHNH....................................................29 I. VI PHM HNH CHNH .................................................................................................................................29 II. NHNG VN CHUNG V TRCH NHIM HNH CHNH ...............................................................35 112

III. TRUY CU TRCH NHIM HNH CHNH .............................................................................................36 IV. CC HNH THC CHNH YU TRONG TRUY CU TRCH NHIM HNH CHNH .......................42 V. KHIU NI V GII QUYT KHIU NI .................................................................................................54 Chng IV. TH TC HNH CHNH.................................................................................................................56 I. KHI NIM, C IM, NGHA CA TH TC HNH CHNH ........................................................56 II. CH TH CA TH TC HNH CHNH ...................................................................................................59 III. QUY PHM V QUAN H TH TC HNH CHNH ..............................................................................59 IV. CC LOI TH TC HNH CHNH .........................................................................................................61 V. CC NGUYN TC XY DNG V THC HIN TH TC HNH CHNH .......................................64 VI. THC HIN TH TC HNH CHNH .......................................................................................................66 VII. CI CCH TH TC HNH CHNH ........................................................................................................68 B. CC BIN PHP BO M HIU QU TRONG QUN L NH NC...............................................71 Chng V. NHNG BIN PHP BO M PHP CH X HI CH NGHA V K LUT NH NC TRONG QUN L NH NC.............................................................................................................71 I. KHI NIM, YU CU I VI VIC BO M PHP CH X HI CH NGHA V K LUT NH NC TRONG QUN L NH NC ...................................................................................................71 II. CC BIN PHP BO M PHP CH X HI CH NGHA V K LUT NH NC TRONG QUN L NH NC ........................................................................................................................................76 Chng VI. THAM NHNG, PHNG V CHNG THAM NHNG...............................................................85 I. NHNG QUY NH CHUNG .........................................................................................................................85 II. VAI TR, NHIM V CA CC C QUAN, T CHC V CNG DN TRONG VIC PHNG CHNG THAM NHNG ....................................................................................................................................89 III. CC BIN PHP PHNG NGA THAM NHNG ...................................................................................93 IV. CC BIN PHP X L I VI HNH VI THAM NHNG .............................................................102 Chng VII. CI CCH NN HNH CHNH NH NC.............................................................................105 I. S CN THIT CI CCH NN HNH CHNH NH NC .................................................................105 II. QUAN IM C BN V CI CCH HNH CHNH .............................................................................107 III. NI DUNG CI CCH MT BC NN HNH CHNH ......................................................................109 MC LC ............................................................................................................................................................112

DANH MC TI LIU THAM KHO Vn bn qui phm php lut Hin php 1992, sa i, b sung nm 2001. B lut hnh s nc CHXHCN Vit Nam nm 1999, sa i, b sung Lut khiu ni t co 1998, sa i, b sung nm 2004, 2005. Lut thanh tra 2004. Lut t chc Hi ng nhn dn v y ban nhn dn nm 2004. Lut phng, chng tham nhng 2005, sa i, b sung nm 2007. Lut ban hnh vn bn qui phm php lut 2008. Lut cn b, cng chc 2008, c hiu lc ngy 01/01/2010. Php lnh th tc gii quyt cc v n hnh chnh nm 1996, sa i, b

nm 2009.

sung nm 1998, 2006.


113

Php lnh x l vi phm hnh chnh c hiu lc nm 2002, sa i, b

sung nm 2007, 2008. Sch, gio trnh inh Vn Mu, PTS v Phm Hng Thi, PTS: Nhp mn Hnh chnh Nh on Trng Truyn, GS: Hnh chnh hc i cng, Nxb Chnh tr quc gia, H Jean Michel De Forges: Lut hnh chnh, Nxb Khoa hc - x hi, H Ni, 1995; L S Dc, TS: Ci cch b my hnh chnh cp trung ng trong cng cuc Nguyn Cu Vit, PGS.TS: Gio trnh Lut hnh chnh Vit Nam, Nxb Chnh tr Phan Trung Hin, TS: hon thnh tt lun vn ngnh lut, Nxb Chnh tr Phan Trung Hin, TS: Hng dn hc tt mn Php lut i cng, Nxb Chnh Phng Vn Tu: Xy dng, hon thin nh nc v php lut ca dn, do dn Trng i hc Lut H Ni: Gio trnh Lut hnh chnh Vit Nam, Nxb Cng V Huy T, GS.TS ch bin: Hnh chnh hc v ci cch hnh chnh, Nxb Chnh tr quc gia.

nc, Nxb Tp. H Ch Minh;

Ni, 1997;

i mi hin nay nc ta, Nxb Chnh tr quc gia - H Ni, 2000;

quc gia, H Ni, 2008.

quc gia, H Ni, 2009.

tr quc gia, H Ni, 2009.

v v dn Vit Nam, Nxb Chnh tr quc gia;

an Nhn dn, H Ni, 1998;

114

You might also like