Ti cu trc h thng ngn hng Vit Nam theo hng no?

Tc gi: Harry Hoan Tran CFA v Thun Nguyn FCCA, StoxPlus Corporation

Cc ngn hng thng mi Vit nam ang v s phi i mt vi cc vn nghim trng do cht lng ti sn km, kh khn v thanh khon, cht lng li nhun thp, yu km v qun tr v v qun l ri ro. Do vy, Chnh ph cn phi nhanh chng a ra c chng trnh ti c cu ngnh gip cc ngn hng khng b ri vo tnh trng mt kh nng thanh ton do khnh kit v vn v khi phc nng lc ca h thng ngn hng gip thc y nn kinh t nhanh hi phc. Ban chp hnh Trung ng ng Kha XI ra ch th cu trc li h thng ngn hng thng mi v cc t chc ti chnh theo hng sp nhp, hp nht cc ngn hng thng mi, cc t chc ti chnh nh. Trong lot bi vit v ti cu trc h thng ngn hng tc gi s phn tch cc bin php m cc nc trn th gii p dng thnh cng ti cu trc h thng ngn hng. Ngn hng Nh nc (NHNN) c th cn nhc p cc bin php ny trong vic hoch nh chin lc. Bi cnh hin ti Trong nm nm gn y nh c chnh sch ci m ca Chnh ph, h thng ngn hng Vit nam tng trng mnh k c v quy m ti sn v s lng cc ngn hng. Tnh n ngy 31/12/2010, theo NHNN, tng ti sn trong h thng ln ti hn 3,5 triu t VND (175 t USD) v d n cho vay mc 125 t USD tng ng vi 120% GDP ca nn kinh t (Thi lan: 100%, Hn Quc 80%). y l mt mc n cao bo ng so vi cung bc hin ti ca kinh t Vit Nam. Vi tc tng trng tn dng nhanh hn rt nhiu so vi GDP (30% nm trong ba nm t 2008 n 2010), cc ngn hng to ra mt lng cung tin cc k ln ra nn kinh t v hu qu l lm pht cao. Cc doanh nghip c tip cn ngun vn r trc u t trn lan km hiu qu v vn n xu ang l vn thi s nht ca ngnh ngn hng.

Ni lng chnh sch lm gia tng cnh tranh trong ngnh v lm tng gi tr sn phm dch v cho khch hng, nhng khng khuyn khch c cc ngn hng pht trin mt cch thn trng v bn vng. Cc ngn hng huy ng mt khi lng vn khng l v tng trng t hot ng tn dng trong khi nhiu ngn hng mi thnh lp cha c chuyn mn, cng ngh v nhn s tt qun l hiu qu ngun vn v qun l tt ri ro. Ngnh ngn hng c coi l hp dn v c li, nhng theo tnh ton t sut li nhun trn vn ch s hu (ROE) trung bnh theo s liu 2010 ch c 12.9%. Bn cnh , Vit nam c mc hi nhp cao so vi nn kinh t ton cu v l mt trong cc nn kinh t m nht th gii vi tng kinh ngch xut nhp khu t 150% GDP. V do khng hong kinh t v ti chnh trong nc ang chu nh hng nng n ca ca Khng hong Ti chnh Th gii v Khng hong N cng ti Chu u. Biu 1: Tng trng Ti sn v D n (Nghn t VND)

Ngun: StoxPlus. S liu hp nht ca 43 ngn hng thng mi

Chng ti ghi nhn gn y trn bo ch c nhiu v v n ca nhiu doanh nghip v c nhn vi gi tr tng cng ln ti 13,5 ngn t (650 triu USD). xc nh r nh hng ca khng hong ln h thng ngn hng th cn phi c s r sot c lp, k lng v t l n xu n, n khng hiu qu (NPL). Ch khi thc hin c cng tc ny th mi xc nh r c mc tn tht vn v NHNN mi c th a ra c cc bin php ph hp gip cc ngn hng thng mi ti c cu li vn. V sao cn phi nhanh chng ti cu trc h thng ngn hng? Bt k mt cuc khng hong ti chnh no cng lin quan n bn vn chnh trong ngnh ngn hng: (1) cht lng ti sn km; (2) thiu vn t c; (3) gp kh khn v thanh khon; v (4) cc vn yu km v qun tr doanh nghip v qun l ri ro. Theo chng ti, Chnh Ph t vn ti cu trc h thng ngn hng mt cch mnh m v trit lc ny l kp thi, vi nhng l do sau y: Th nht, n xu v n di chun (Non Performing Loan NPL) ca cc ngn hng Vit Nam theo NHNN mc 3.1% tng d n ti ngy 30/6/2011, tng ng gn 4 t USD. Tuy nhin t thc t gn y v cc v v n ti nhiu a phng th d bo t l NPL s gia tng mnh. Theo cng b ca NHNN, cc ngn hng Vit nam c 12% d n tng ng vi hn 12 t USD nm trong lnh vc bt ng sn v chng khon. y l hai ngnh b nh hng nng n nht ca khng khong kinh t. Gi s 1/3 trong s ny c vn , th NPL s tng thm 4 t USD na. Hn na, ch ring Vinashin ang trong qu trnh ti cu trc c tng cng n khong 4 t USD. V mc cng n ny tng ng vi tng li nhun sau thu ca c h thng ngn hng Vit nam trong ba nm gn y (2008-2010) v chim khong 4% ca d n ca ton h thng Ngn hng Vit Nam. D nhin tnh d n ca Vinashin cn phi loi b khon tri phiu quc t hn 1,35 t USD v cc khon n thng mi.

Biu 2: Li nhun ton ngnh ngn hng Vit Nam (t VND)

70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000 0 2008 Li nhun trc d phng 2009 2010

Li nhun trc thu

Ngun: StoxPlus. S liu ca 43 ngn hng thng mi Vit Nam. Khng tnh Ngn hng Pht trin Vit Nam v 5 ngn hng 100% s hu nc ngoi.

Theo chng ti nu p dng ng chun mc quc t trong vic ghi nhn N di chun NPL, th t l thc ca h thng ngn hng Vit nam trong bi cnh khng hong kinh t hin nay l mt n s ln. Nhn sang sang Trung Quc mt nn kinh t c coi l vng vng nht th gii, Ngn hng Credit Suisse vo ngy 12/10/2011 nng d bo t l n di chun v khng hiu qu (NPL) ca h thng ngn hng hn gp i t 5% ln 12% trong vi nm ti v s n NPL s chim khong 65100% vn ch s hu ca ton h thng ngn hng ca Trung Quc. Tc l nu h thng ngn hng Trung Quc khng c ti cu trc v vn hay tng vn, th cc ngn hng s mt gn ht vn t c trong mt vi nm ti. Ti Chu u, t l tng n NPL ti Cng ha Ailen l EUR 109 t chim 20% tng d n. Ti Ty Ban Nha, cc ngn hng hch ton l t n NPL ln n ti 9% GDP.

Chng ta phi t cu hi l nu t l n NPL ch c 3.1% th lm g c khng hong v lm sao m phi c cu li h thng ngn hng?.

Th hai, mc d nhiu ngn hng ca Vit Nam t mc t l m bo vn t c ti thiu (Capital Adequacy Ratio CAR) trn 8% nhng trn bnh din chung, t l CAR ny cng rt khc nhau gia cc ngn hng v nhm ngn hng. Quan trng hn, t l ny s b st gim rt nhanh nu nh hch ton ng d phng cho cc khon n NPL. L do l cht lng ti sn suy gim lm cho chi ph d phng gia tng, lm n mn li nhun ly k v t gim vn t c. Theo s liu ca StoxPlus, vn ch s hu ca 43 ngn hnh thng mi (khng tnh ngn hng pht trin v 5 ngn hng 100% vn nc ngoi) l 276 ngn t ng (khong 14 t USD) vo thi im 30/12/2010. th sc khng (stress test) ca cc ngn hng, gi s nu nh NPL ca h thng tng thm 10% (t mc 3.1% theo s liu ca NHNN ti 30/6/2011 ln 13.1%) v gi s phi lp d phng y (100% cho tt c n nhm 2 n nhm 5) th mc chi ph s tng thm khong 10 t USD. Khi , vn ch s hu ca h thng ngn hng Vit nam s ch cn 4 t USD. V do , vic r sot c th v chnh sc kh nng mt vn ca h thng ngn hng theo chng ti l cp thit hn bao gi ht,. Chng ta ch c th bit c tnh hnh ti chnh v vn thc t ca cc ngn hng sau khi thc hin xong cng tc r sot ny. Biu 3: ng cong li sut huy ng ti Vit Nam
16.0% 14.0% 12.0% 10.0% 8.0% 6.0% 4.0% 2.0% 0.0% 2.4% 2.9% 8.5% 9.0% 10.1% 10.2% 10.4% 10.5% 10.5% 10.5% 10.5% 14.0% 14.0% 14.0% 14.0% 13.9% 13.9%

Th ba, lin quan n vn thanh khon, cc din bin v cuc ua li sut gn y ca cc ngn hng cho thy nhng kh khn v thanh khon ca h thng v n phn nh vo mc li sut qua m ln n hn 20% trong u thng 10/2011. Theo biu ng cong li sut di y, cc ngn hng sn sng tr li sut ngn hn cao hn li sut di dn v cc ngn hng phi huy ng vn bng mi gi gii ta tm thi vn cng thng v lung tin. Vn thanh khon ca h thng cn th hin vic nhiu cn b tn dng ti nhiu ngn hng cng c giao nhim v i tip th trc tip khch hng huy ng vn tit kim. Rt him nh Vit Nam, ngi gi tit kim li c mc c vi ngn hng v li sut. Trn th trng quc t, khi Lehman Brothers ph sn vo thi im thng 10/2008, th trng tin t hong lon cc ngn hng khng cn tin tng nhau na v dng cho vay ln nhau hoc i li cao, li sut LIBOR qua m tng ln n 8% trong khi li sut LIBOR k hn 6 thng ch c 3%.

Rt him nh Vit nam, ngi gi tit kim li c mc c vi ngn hng v li sut.

12.7% 12.4% 12.3%

Mar 2010 (Pre Regulation)

Sep 2011 (Post Regulation)

Ngun: StoxPlus. S liu thng k t 4 ngn hng ln nht, trc khi Thng t 30 v trn li sut khng k hn ra i

Ti c cu khng c ngha l ch hp nht cc ngn hng nh Nhiu nh gi trn cc phng tin thng tin i chng ca chng ta cho rng s ngn hng ti Vit Nam qu nhiu so vi quy m ca nn kinh t v mt phn ca ti cu trc l hp nht cc ngn hng nh. Vic hp nht cc ngn hng nh l cn thit tng nng lc cnh tranh v tng hiu qu hot ng. Nhng theo tc gi th mc tiu quan trng nht i vi h thng ngn hng Vit nam hin nay ti c cu thnh cng th cn phi x l c ba vn chnh l 1) tnh hnh n xu n chm, 2) t l vn ch s hu thp v 3) thiu thanh khon trong h thng ngn hng. V nh th khng phn bit bt c ngn hng ln hay ngn hng nh, m ci chnh l ph thuc vo vic nh gi k lng cc vn ny tng ngn hng. Vic xt n s lng ngn hng nhiu hay t l mt ti khc v chin lc pht trin dch v ngn hng phc v cng ng v ph thuc vo chin lc ca mi ngn hng. Thc t theo quan

st ca chng ti c nhiu ngn hng c quy m nh ti Vit Nam nh Lin Vit Bank hot ng vn tt v hiu qu. Nhn rng hn, mt s quc gia duy tr h thng ngn hng ln nh i Loan c gn 100 ngn hng nhng h ch c 20 triu dn, Indonesia c 121 ngn hng, hoc nc M c ti 6.413 ngn hng nhng phn ln l ngn hng a phng phc v mt cng ng, mt bang nht nh. Cn li cc ngn hng ln tp trung v phn nh r hot ng ct li l ngn hng u t hoc ngn hng bn l.

Ti c cu khng c ngha l ch hp nht cc ngn hng nh.

Cc gii php ti cu trc h thng ngn hng

Kinh nghim gii quyt cc cuc khng hong ti chnh trn th gii cho thy vic xc nh kp thi n xu n di chun, nhanh chng huy ng vn t c b p cc khon n ny v thc hin cc bin php mnh trong vic c cu li ngnh ngn hng l yu t thc y nhanh kinh t nhanh hi phc v khi phc li nng lc cho vay ca lnh vc ngn hng. Trong cuc Khng hong Ti chnh Th gii v N cng ang din ra, nhiu nc thc hin cc bin php mnh m v nhanh chng gii cu h thng ngn hng lm bn p cho vic khi phc kinh t. Chnh ph Anh b ra 37 t Bng (US$63 t) vn quc hu ha mt phn ngn hng Royal Bank of Scotland v Lloyds. M ch cu AIG (US$85 t) v khng ngi khi cho Lehman Brothers ph sn, Gn y nht Chnh ph Php v B a ra k hoch EUR 90 t (US$123 t) gii cu Dexia Bank. Tc gi phn tch di y cc bin php m cc nc trn th gii p dng thnh cng ti cu trc h thng ngn hng. Ngn hng Nh nc (NHNN) c th cn nhc p cc bin php ny trong vic hoch nh chin lc. Nhm gii php 1: Ti cu trc v vn t c ca cc ngn hng Mc tiu chnh ca nhm bin php ny l phi xc nh c mc vn ch s hu thc t (sau khi lp d phng y cho n di chun NPL v gim gi cc ti sn) ca h thng ngn hng. T Chnh ph mi a ra c cc bin php c th v d nh yu cu cc ngn hng pht hnh thm vn, cho vay thm hoc phi yu cu cc ngn hng c mc an ton vn thc t di mc ti thiu phi sp nhp hoc gii th. Nu cc ngn hng khng c s vn ti thiu t c s kh tn ti v kh huy ng c vn trn th trng do c coi l c mc i ri ro mt kh nng thanh ton cao.
5

Gii php 1.1 Mua li ngn hng hay quc hu ha mt phn tng vn Chnh ph c th u t vo vn c phn ca cc ngn hng. y l gii php c thc hin ti M v nhiu nc Chu u. Khi u ti Anh, Chnh ph mua c phiu Royal Bank of Scotland (RBS) vi gi 50.5 xu/c phiu v s hu 67% ngn hng ny. Chnh ph Anh hin cng s hu 43% ngn hng Lloyds. Chnh ph H lan hin s hu Ngn hng ABN Amro. Tuy nhin, vic u t vo cc ngn hng thng mi ch l tm thi, chnh ph c chin lc bn li c phiu cho khi t nhn khi hai ngn hng ny hi phc. Thc t trc , RBS l k lc 24.1 t bng (US$34.2 t) trong nm 2008 do hch ton d phng n NPL vo chi ph v do n gn ht vn ca RBS. Hu qu l t l an ton vn CAR thp hn nhiu so vi mc ti thiu 8% theo yu cu v mc 10% theo k vng ca th trng. RBS c h s d n/ tin gi l 163% vo nm 2008, c ngha l RBS phi i vay 63% s vn trn th trng vn. Mt im cc k quan trng v c th khc vi Vit Nam l, khi RBS c h s CAR rt thp th cc ngn hng v nh ch ti chnh khc s ct t quan h tn dng vi RBS v RBS s mt kh nng vay vn trn th trng lin ngn hng do lo ngi l s vn cn li ca RBS s khng b p cc khon l trong tng lai. Trong tnh hung ny, RBS mt thanh khon hon ton v l ng nhin, Chnh ph ra tay thay v ph sn nh Lehman Brothers. Chnh ph ra tay bng cch mua c phiu ca ngn hng vi gi rt r (50 xu/c phiu) v yu cu RBS thc hin chng trnh ti cu trc ti sn v ngun vn trong bao gm bn i ht cc ti sn khng thuc phm vi hot ng ct li. Tng t, ngn hng Lloyds phi ng ca nhiu chi nhnh nc ngoi v bn 300 t bng ti sn (25% tng ti sn) khng nm trong hot ng ct li.

Gii php 1.2: Chuyn cc khon vay ca Ngn hng Nh nc sang c phn Theo s liu bo co, tng cc khon NHNN cho cc ngn hng thng mi vay vo thi im 31/12/2010 l 210 ngn t ng (US$10 t), nu khng tnh cc khon vay cho cc ngn hng quc doanh v bn quc doanh th tng d n cho vay l 87 ngn t ng (US$4.3 t). Theo kinh nghim ca Thi Lan nm 1998, Chnh ph Thi bt tt c cc ngn hng phi hch ton y d phng cho cc khon n xu vo chi ph (xa n hay writeoff) v qua gim vn ch s hu. Khi cc ngn hng c vn ch s hu rt thp so vi trc khi xa cc khon n xu. Cng nh phng n 1.1 nhng im hay ca phng n ny l sau khi writeoff th vn ch s hu ca cc ngn hng s rt thp v khi rt c li cho Chnh ph. V d nu trc khi hch ton vn ca ngn hng cn ti cu trc v 1.000 t th Chnh ph gp thm vn 200 t th ch chim 20%. Tuy nhin nu n xu ca ngn hng ny cn writeoff l 800 t th vn sau khi iu chnh ch cn 200 t. Khi Chnh ph Thi bm thm 200 t vo vn iu l tc l c s hu 50% ngn hng ny. y c xem l bin php rt cng rn ca Chnh ph Thi Lan trc sc p ca Ngn hng Th gii WB v Qu tin T Quc t IMF, nhng n v ti tr chnh cho cuc ti cu trc ny. Nhiu ngn hng thng mi Thi phi tm mi bin php t i tm i tc tng vn thay v s dng vn ca Ngn hng Trung ng Thi. Gii php 1.3: Vn i ng (Matching Fund Scheme) Chnh ph tin hnh r sot v xc nh nhm ngn hng xu cn phi ti cu trc v lc

Chnh ph s khuyn khch nh u t t bn ngoi. y l hnh thc ng ti tr hay u t. V d nu nh u t b 1.000 t vo tng vn cho ngn hng no gp kh khn th Chnh ph cng cam kt gp vn thm 1.000 ngn t vc dy ngn hng ny. Vn ny thng c dng t cc qu c bit do Chnh ph lp ra ti cu trc ngnh. Gii php 1.4: M rng room s hu nc ngoi trong thi gian nht nh y l bin php m Thi Lan v Th Nh K p dng thnh cng. Mt s ngn hng c tng hn mc cho nh u t nc ngoi (room) ln mc rt cao, v d 75% t mc 30% hin ti ca Vit Nam, nh u t mi c th vo kim sot, chi phi v vc dy trong khong thi gian 10 nm. C ng nc ngoi phi cam kt sau thi hn 10 nm th phi gim t l s hu ca h xung mc theo lut nh thng qua vic bn li cho c ng trong nc hoc ch pht hnh cho c ng trong nc gim t l s hu nc ngoi. Theo chng ti, y l bin php m Ngn hng Nh nc c th tnh nhm thu ht nh u t nc ngoi trong khong thi gian kh khn nht nh ca mt nhm ngn hng. Mt s kin cho rng nn cho nc ngoi chi phi cc ngn hng ti Vit Nam tng tnh hp dn ca c phiu ngnh ngn hng Vit nam. Theo chng ti, iu ny s lm gia tng ri ro b nc ngoi chi phi ngnh huyt mch ny ca chng ta. Nu b nc ngoi chi phi th hu qu c th s v cng ln ch khng phi nh mt s ngnh khc nh thc n chn nui, mt s mt hng nng sn vn b pha Trung Quc chi phi.

Nhm gii php 2: Gii quyt vn thanh khon Theo nhm bin php ny, Ngn hng Nh nc c th a ra c ch thanh khon c bit hay cn gi l Special Liquidity Scheme v dng cc giao dch phi tin mt nh bo lnh cc khon vay trn th trng lin ngn hng to s tin tng khi cc ngn hng v cc t chc cho vay ln nhau. Nhng khng phi bo lnh sung hay bo lnh ngm. NHNN s cng khai tnh ph bo lnh rt cao nhm cu thanh khon ca cc ngn hng gp kh v lung tin. Bin php ny tng c p dng Vit Nam qua trng hp ca ngn hng Nam sau c BIDV mua li vo nm 1998. Ngoi ra, gii quyt thanh khon, NHNN c th cho vay nhng c m bo di hnh thc tri phiu c bo m. V d nh Techcombank mun vay NHNN 1.000 t ng th khng phi vay thun

ty m phi theo tri phiu c m bo hay cn gi l covered bonds. Tc l Techcombank phi tm c ra cc khon vay tt (c gi tr cao hn 1.000 ngn t ng) v gi li thnh cc tri phiu. NHNN s mua tri phiu bo(repo) c m bng rng tin t cc khon vay tt ca Techcombank vi gi chit khu, v d 80%. Lc khon vay c m bi rng tin ca cc khon vay thng mi tt ny. Vi hnh thc ny, ngn hng s c vn hot ng v NHNN c c s an ton trong vic cho vay cc ngn hng thng mi.

Nhm gii php 3: Ci thin lng tin vo h thng ngn hng y c l l gii php quan trng nht v kh nht. c c lng tin tt hn ca cng chng vo h thng ngn hng l minh bch ha thng tin v th hin mt k hoch ti cu trc mnh m v quyt lit theo tinh thn ca Ngh Quyt Ban Chp hnh Trung ng ng Kha XI. Cu chuyn minh bch ny rt ging vi thng ip ca y Ban An ton Giao thng ca nc c l hy cc i tng tham gia giao thng bit c nhng g ang din ra trn ng v ri ro trnh h b bt ng. Cn vic h tham gia giao thng l mt vic h phi v s vn phi lm hng ngy. Ngoi ra, Chnh ph c th xem st tng mc bo him tin gi ln gia tng lng tin ca cng chng. Vit nam hin ti mc bo him tin gi ti a l 50 triu ng (US$ 2.500) v c mt s kin nng mc bo him ny. V d Anh gia tng mc bo him tin gi ti a t GBP

35.000 (US$55.000) ln GBP 85.000 (US$ 135.000) sau khng hong ti chnh nm 2008. Ti Philiphines, mc bo bo him tin gi l 500.000 peso (US$12.000). Nhm gii php 4: Nhm gii php chnh sch Ci thin v mi trng kinh doanh, qun tr doanh nghip v qun l ri ro, v.v. y l nhm cc gii php mang tnh lu di v i hi s ng b. V d ti cu trc h thng ngn hng mun thnh cng th phi ti cu trc c h thng doanh nghip, c bit l khi cc doanh nghip nh nc, cc vn v mt cn i v k hn cho vay v huy ng, v.v. y l cc rt hc ba trong mi chng trnh ci t bi n khng n thun l cc vn v mt k thut ti chnh. Bi vit ny khng i su vo cc vn mang nng tnh nh tnh ny.

Ti cu trc h thng ngn hng Vit Nam: bt u t u? thc hin cc bin php trn th cn c nhng iu kin c bn v vic xc nh mt cch r rng v chnh xc nht c th mc mt vn ca cc ngn hng trong bi cnh kinh t hin nay. Xin lu con s ny phi c a ra t cc cuc r sot c bit vi nhiu chuyn gia t vn trong nc v quc t ch khng phi con s trn s sch k ton do cc ngn hng bo co vo cng b. Xc nh r cht lng ti sn, gi tr n xu n di chun ti cc ngn hng thng mi v tnh ton mc d phng ri ro tn dng t nh gi mc m bo ca vn t c. Chng ti xin nhn mnh li l cc ngn hng cn phi minh bch trong vic phn loi kp thi n xu v n di chun (non-performing loan NPL) c cc bin php lm sch danh mc tn dng v m bo c ngun vn b p cc khon l. Ci t phi bt u nhn thng vo s tht. NHNN nn ch o nghim ngt cc ngn hng thng mi r sot nghim minh cht lng ti sn, nh gi trung thc tnh hnh ti chnh sau mi nn a ra chin lc ti c cu vn v ti c cu ngnh. Cng tr hon cng vic ny th s cng lm tr hon chng trnh c cu li h thng ngn hng. V d Thi lan, gii quyt cuc khng hong nm 1997, Ngn hng Trung ng Thi (BOT) xit cht quy nh v phn loi n v chun mc k ton v lp d phng ri ro tn dng. BOT yu cu cc ngn hng thng mi Thi phn loi tt c cc khon vay qu hn li hoc gc ba thng thnh n di chun khng hiu qu, kt qu l t

l NPL tng ln n 45% v hng lot ngn hng thiu vn hoc ri vo tnh trng mt kh nng thanh ton (tng cng n ln hn tng ti sn) cn phi ti cu trc vn. Gii quyt n xu v thanh l cc ti sn khng nm trong hot ng ct li NHNN cn nghin cu m hnh cho php cc ngn hng c n xu cao tch bit hot ng tt ngn hng tt good bank v cc khon n di chun NPL ngn hng xu -bad bank ra hai php nhn khc nhau. Ngn hng xu s tp trung vo gii quyt trit cc khon n xu, cn ban lnh o ngn hng c th tp trung pht trin hot ng cho vay mi c hiu qu good bank. Cc khon n NPL s c chuyn sang ngn hng xu theo mc gi thc cht sau khi c lp d phng y . Vic tch bit gia ngn hng tt v ngn hng xu c nhiu nc p dng thnh cng v d nh Ngn hng Northern Rock ti Anh v nhiu ngn hng khc M v Chu u. Nm 2010, Ngn hng Bad Bank ca Northen Rock bo co c li 200 triu bng (US$320 triu) do qun l tt n xu trong khi Good Bank ca ngn hng ny bo col. Trc y ti Thi lan, Ngn hng Trung ng Thi lan cng cho php v khuyn khch cc ngn hng thng mi thnh lp cc Cng ty Qun l N v Ti sn xu AMC thc y Chng trnh Ti c cu Ngn hng cui thp nin 90. Theo chng ti hiu m hnh AMC trc y cng c p dng th Ngn hng Cng thng thi khng hong Epco- Minh Phng nm 2001- 2002 nhng khng c p dng trit .

R sot cht lng ti sn: khng c ngha l ch c tn dng cho vay Theo s liu hp nht ca 43 ngn hng thng mi, tng d n cho vay khch hng ch chim cha n 60% trong tng ti sn US$175 t ca cc ngn hng ny. 40% cn li tng ng khong US$70 t th phn ln l u t chng khon (trong c tri phiu cc loi): US$ 25 t v cho cc ngn hng thng mi khc vay: US$31 t. Ring s d US$25 t u t chng khon gp 1,8 ln tng vn ch s hu. Thc t ny theo quan st ca chng ti rt nhiu ngn hng dng cc c ch nh tri phiu, u t y thc qua hot ng qu u t hch ton cc khon ti tr mang bn cht tn dng v u t vo c phiu. Do , theo chng ti, cht lng tn dng cn c nh gi tng th hn bao gm c cc khon u t ti chnh v c cc khon khc trn bng cn i ti sn v cc ti khon ngoi bng thay v ch c d n khch hng. Thnh lp Ban c Ti cu trc Quc gia v h thng ngn hng Khi xc nh c mc vn thc ca cc ngn hng thng mi sau khi b p cc khon thit hi v n xu v d phng, Ngn hng Nh nc c th s dng cc bin php yu cu cc ngn hng phi tng vn hoc phi sp nhp vi nhau t c mc vn ti thiu m bo an ton cho hot ng kinh doanh ngn hng theo nh cc gii php m tc gi phn tch phn trn. Ngn hng Nh nc c th cn nhc v thnh lp Ban Ti cu trc Ngn hng. Theo tc gi, mc tiu ca Ban c bit ny l 1) yu cu cc ngn hng c vn v vn t c phi tng vn hay sp nhp 2) cung cp bo lnh cho cc khon vay lin ngn hng 3) lp qu ti cu trc v u

t vo cc ngn hng khng t tng c vn 4) a ra xut ln chnh ph v vic ni lng t l s hu nc ngoi trong mt s trng hp c bit 5) a ra khung php l cc ngn hng c th mua bn n NPL. Khi c Qu ti Cu trc, NHNN c mua c phn ca cc ngn hng c mc vn di t l an ton. Nh nu phn trn y l phng thc rt ph bin c chnh ph M v Chnh ph cc nc Chu u ang p dng cu cc ngn hng ca mnh. in hnh l thng v B ti chnh Anh s hu 67% c phn ca ngn hng RBS v 43% ngn hng Lloyds. Vo thi im cui nm 90, Ngn hng Trung ng Thi (BOT) lp qu Credit Support Scheme. BOT khuyn khch cc ngn hng hp nht nh cung cp vn i ng cho bn mua li ngn hng con, v ng ra bo lnh khon l t danh mc n xu (sau khi lp y d phng) trong cc nm hot ng u tin. Ngoi ra BOT cn cung cp vn cho cc ngn hng di dng vn c phn thng thng v vn c phn c u i. Cc ngn hng c quyn mua li vn u t ca ngn hng BOT vi gi gc cng vi chi ph vn. Ngoi ra y mnh vic ci t h thng ngn hng, Chnh ph cn phi cn nhc thc hin ng b chng trnh ci cch khi doanh nghip gii quyt cc khon n xu ang treo l lng v to ra mt khi doanh nghip vng mnh, v t khi phc li sc mnh ca h thng ti chnh. Trong bi vit tip theo, chng ti s phn tch chi tit v vn lin quan n tng cng c cu n doanh nghip, th tc ph sn v qun tr doanh nghip.

10

Lin h Tc gi
Harry Hon Trn CFA harry.tran@stoxplus.com Anh Hon l Ch tch StoxPlus Corporation v hin l c vn v qun l ri ro cho ngn hng Lloyds Bank ti Lun n. Anh Hon c b dy 16 nm kinh nghim trong lnh vc ti chnh ngn hng ti Anh, Thy S, c v Nht bn. Nm 2001 anh Hon tham thc hin d n ti cu trc Ngn hng Cng thng do WB ti tr. Thun Nguyn FCCA, thuan.nguyen@stoxplus.com Anh Thun l sng lp vin v Tng Gim c StoxPlus Corporation vi b dy 13 nm kinh nghim trong lnh vc kim ton, t vn ti chnh v qun l u t ti c v Vit nam. StoxPlus Corporation StoxPlus l cng ty hng u Vit nam v d liu, thng tin ti chnh thng minh v v cc sn phm phn tch, t vn chuyn su.

11