B GIO DC V O TO

NGN HNG NH NC VIT NAM

TRNG I HC NGN HNG TP. H CH MINH

----------

BI TIU LUN PHP LUT V CHIT KHU GIY T C GI CA T CHC TN DNG

Nhm SV thc hin: Nhm 7 Lp: LW006_112_T01 GVHD: C Bi Kim Dung

TP. H CH MINH, 2 2012

1

DANH SCH THNH VIN TRONG NHM V BNG PHN CNG NHIM V
STT H V TN MSSV NHIM V

- Khi nim hot ng chit khu 1 Trn Nguyn Minh nh 030125091141 GTCG ca TCTD - Kin ngh

Nguyn Hong Dng

030125090166

- Ch th tham gia giao dch: Bn c chit khu

V Khc ip

030125091112

- Ch th tham gia giao dch: Bn nhn chit khu - Phng thc chit khu, ti

o Hng

03012509

chit khu c thi hn - X l vi phm - Phng thc chit khu, ti

Nguyn Bo Long

030125090433

chit khu ton b thi hn - Thuyt trnh

- Ni dung ca giao dch chit 6 ng Hin My 030125090480 khu GTCG - Lm slide

Trn nh Thc Oanh 7 (Nhm trng)

030125090610hp, hon chnh bi word - Tng 030125090610 - Lm slide - Hnh thc ca giao dch chit

ng H Phng

030125090637

khu GTCG - Nhn nh - Th tc chit khu, ti chit

Nh Qunh

030125090694

khu GTCG - Thuyt trnh

10

Hunh Hu Tn

030125091022

- c im hot ng chit khu GTCG ca TCTD

MC LC
Trang LI M U ................................................................................................................ 6 DANH MC CC T VIT TT .............................................................................. 8 CHNG 1. TNG QUAN V HOT NG CHIT KHU GIY T C GI CA T CHC TN DNG ............................................................................... 9 1.1. Lch s ra i hot ng chit khu giy t c gi ............................................ 9 1.2. Khi nim hot ng chit khu giy t c gi ca t chc tn dng .............. 10 1.2.1. Giy t c gi........................................................................................ 10 1.2.2. Hot ng chit khu giy t c gi ..................................................... 12 1.2.3. Hot ng chit khu giy t c gi ca cc t chc tn dng ............. 13 1.3. c im ca hot ng chit khu giy t c gi ca t chc tn dng......... 14 CHNG 2. PHP LUT IU CHNH HOT NG CHIT KHU CC GIY T C GI CA T CHC TN DNG .................................................... 18 2.1. Ch th tham gia giao dch chit khu giy t c gi ...................................... 18 2.1.1. Bn c chit khu ............................................................................. 18 2.1.2. Bn nhn chit khu ............................................................................. 20 2.2. Hnh thc ca giao dch chit khu giy t c gi ........................................... 21 2.3. Quyn v ngha v ca cc ch th trong quan h chit khu giy t c gi .. 23 2.3.1. Quyn v ngha v ca bn nhn chit khu ........................................ 23 2.3.2. Quyn v ngha v ca bn c chit khu ........................................ 24 2.4. Cc phng thc chit khu, ti chit khu giy t c gi ti t chc tn dng .. .......................................................................................................................... 25
4

2.4.1. Chit khu, ti chit khu ton b thi hn .......................................... 25 2.4.2. Chit khu, ti chit khu c thi hn .................................................. 26 2.5. Th tc chit khu, ti chit khu giy t c gi ............................................. 27 2.6. X l vi phm .................................................................................................. 29 CHNG 3. NH GI HOT NG CHIT KHU GIY T C GI CA T CHC TN DNG ...................................................................................... 31 3.1. Nhng li ch trong hot ng chit khu giy t c gi ca TCTD v nh hng pht trin ......................................................................................................... 31 3.2. Mt s kin ngh .............................................................................................. 32 KT LUN .................................................................................................................. 34 PH LC ..................................................................................................................... 35 Ph lc 1: Giy ngh chit khu, ti chit khu giy t c gi.............................. 35 Ph lc 2: Giy xc nhn............................................................................................ 38 Ph lc 3: Hp ng chit khu giy t c gi .......................................................... 40 TI LIU THAM KHO ........................................................................................... 42

LI M U
Trong mt nn kinh t lun tn ti hai trng thi tri ngc nhau gia mt bn l nhu cu v vn v mt bn l tha vn. gii quyt vn trn, cc trung gian ti chnh bao gm ngn hng v cc t chc tn dng phi ngn hng ra i ng vai tr trung gian trong quan h vay mn gia ngi c vn v ngi cn vn. Cng vi cc nghip v ca n, s ra i ca cc trung gian ti chnh to iu kin quan trng cho th trng ti chnh pht trin. Th trng ti chnh l ni din ra cc giao dch mua bn cc loi ti sn ti chnh, l mt b phn quan trng bc nht trong h thng ti chnh, chi phi ton b hot ng ca nn kinh t hng ha. Trong s cc hot ng ca cc trung gian ti chnh, hot ng lin quan n quan h tn dng l hot ng ch yu v quan trng nht, bao gm cc hnh thc nh cho vay, cho thu ti chnh, bo lnh, bao thanh ton,v chit khu giy t c gi. Chit khu giy t c gi l mt nghip v kinh doanh c in ca cc ngn hng thng mi trn th gii, ra i t rt sm v pht trin cho n ngy nay. Vi vic chit khu giy t c gi cho t chc tn dng, khch hng c p ng nhu cu s dng vn ngay mc d giy t c gi cha n hn thanh ton, cn i vi cc t chc tn dng y l nghip v to ra mt khon li nhun trong hot ng kinh doanh. Nhng nc ta, trong khong vi nm tr li y, hot ng chit khu mi c php lut quan tm v c trin khai trong thc tin hot ng ca cc ngn hng. Mc d trong thc tin c rt nhiu hc gi nghin cu hot ng ny di gc kinh t hc, nhng li c rt t cc ti liu nghin cu v bn cht php l cng nh tnh u vit ca hot ng ny khin cho cc t chc tn dng rt t la chn hnh thc ny cp tn dng cho khch hng. Do vy, vic nghin cu nm vng v vn dng mt cch c hiu qu nhng quy nh php lut v hot ng chit khu giy t c gi l rt cn thit. Vi thc t , nhm chng ti chn ti Mt s quy nh v chit khu giy t c gi ca t chc tn dng nhm trnh by khung php l ca Chnh ph nc Cng ha x hi Vit Nam v hot ng chit khu giy t c gi ca
6

cc t chc tn dng. T cc quy nh ca php lut hin hnh phn tch v cc vn lin quan n hot ng chit khu giy t c gi, ng thi so snh vi thc tin nhm nh gi mc ph hp v hiu qu ca php lut. t c mc tiu nghin cu ca ti, nhm s dng cc phng php phn tch, tng hp, v so snh. B cc ca ti gm c ba chng: Chng 1: Tng quan v hot ng chit khu giy t c gi ca t chc tn dng Chng 2: Php lut iu chnh hot ng chit khu giy t c gi ca t chc tn dng Chng 3: nh gi hot ng chit khu giy t c gi ca t chc tn dng Do thi gian c hn, qu trnh thu thp ti liu v nghin cu v ti, trnh v kin thc cn hn ch nn ti s khng th trnh khi nhng thiu st. Chng ti rt mong nhn c s ng gp chn thnh t qu thy c v cc bn ti c th c hon thin hn. Xin chn thnh cm n!

DANH MC CC T VIT TT
DN GTCG KH NH NHNN Q TCTD TT : : : : : : : : doanh nghip giy t c gi khch hng ngn hng ngn hng Nh nc quyt nh t chc tn dng thng t

CHNG 1. TNG QUAN V HOT NG CHIT KHU GIY T C GI CA T CHC TN DNG

1.1. Lch s ra i hot ng chit khu giy t c gi Khong 3500 nm trc cng nguyn, ngn hng u tin ra i di dng tim cm . n khong 2000 nm trc cng nguyn th hot ng ngn hng c bc tin khi cc ngn hng s khai ny nhn ra nhu cu cn vn kinh doanh ca nhng thng nhn trong x hi rt cao, trong khi h li ang gi mt lng ln ca ci nhn ri. Lc ny hot ng cho vay ly li ra i, v c th cc nghip v khc cng dn hnh thnh. Vi s xut hin v v pht trin ngy cng a dng cc cng c ti chnh, cc phng tin v cch thc chuyn giao cc cng c ny cng ngy cng phong ph. Chit khu giy t c gi tuy l hnh thc ra i sau mt s nghip khc nhng vi mt s u im nh khng cn ti sn m bo, quy trnh n gin v nhanh chng, y l mt cch hiu qu cc TCTD c th ti tr vn cho gii thng nhn trong cc thng v mua bn bng vic chit khu thng phiu i tng m khi thy, hot ng chit khu ca cc ngn hng hng ti. Ban u, nghip v chit khu ca cc ngn hng ch c thc hin cc thng phiu. V sau, do nhu cu gia tng v a dng ha cc hot ng thng mi, nhiu loi giy t c gi cng c pht hnh bi cc ch th nh chnh ph, cc cng ty hay cc ngn hng v hu ht cc GTCG ny cng c cc NH chp nhn chit khu nh mt hnh thc cp tn dng cho ngi s hu chng. Vit Nam, nghip v chit khu giy t c gi tuy mi c du nhp nhng cc nh lm lut kp thi th ch ha nghip v ny bng cc quy nh c th trong php lut thc nh.

1.2.

Khi nim hot ng chit khu giy t c gi ca t chc tn dng Theo quy nh ti khon 8 iu 6 Lut NHNN Vit Nam nm 2010, GTCG l

1.2.1. Giy t c gi bng chng xc nhn ngha v tr n gia t chc pht hnh GTCG vi ngi s hu GTCG trong mt thi hn nht nh, iu kin tr li v cc iu kin khc. Theo qui nh trn ta thy GTCG thc cht l mt chng ch hoc bt ton ghi s, trong xc nhn quyn ti sn ca mt ch th nht nh (t chc, c nhn) xt trong mi quan h php l vi cc ch th khc v trong c ghi nhn r v iu kin tr li cng nh ngha v tr n ca hai bn vi nhau. GTCG c ba thuc tnh: (1) Xc nhn quyn ti sn ca mt ch th xc nh; (2) Tr gi c bng tin; v (3) C th chuyn giao quyn s hu cho ch th khc trong giao lu dn s. S d giy t c gi c th xc nhn quyn ti sn bi v n l bng chng xc nhn ngha v tr n ca mt ch th i vi ngi th hng (ch th c quyn s hu i vi khon n) trong mt thi hn nht nh theo cc iu kin nht nh (hoc v iu kin). GTCG s dng trong nghip v chit khu, ti chit khu bao gm cc cng c chuyn nhng v cc GTCG khc theo quy nh ca php lut v hng dn ca NHNN v chit khu, ti chit khu GTCG. Cng c chuyn nhng Cng c chuyn nhng l GTCG ghi nhn lnh thanh ton hoc cam kt thanh ton khng iu kin mt s tin xc nh vo mt thi im nht nh1. Thng phiu l loi GTCG hnh thnh v pht trin trong hot ng thng mi gia cc doanh nghip, c s dng trong khu thanh ton, gip doanh nghip i n hoc nhn n, thanh ton cho nhau. Trong qu trnh , xut hin hnh thc tn dng thng mi tc l vic cc doanh nghip mua bn chu vi nhau. Cc cng c ny cng chnh l cc cng c gip tn dng thng mi thc hin v pht trin c bn cnh tn dng ngn hng. Tm li, thng phiu l cng c vay n ngn hn do cc ngn hng hoc cc cng ty pht hnh. V chng c th chuyn nhng

Khon 1- iu 4 Lut cc Cng c chuyn nhng 2005

10

c nn ngi ta gi chung l cng c chuyn nhng. Cc cng c chuyn nhng c s dng trong nghip v chit khu, ti chit khu ca TCTD i vi cc khch hng l t chc, c nhn; bao gm hi phiu i n, hi phiu nhn n v sc1. Hi phiu i n l giy GTCG t c gi do ngi k pht lp, yu cu ngi b k pht thanh ton khng iu kin mt s tin xc nh khi c yu cu hoc vo mt thi im nht nh trong tng lai cho ngi th hng2 Hi phiu nhn n l GTCG do ngi pht hnh lp, cam kt thanh ton khng iu kin mt s tin xc nh khi c yu cu hoc vo mt thi im nht nh trong tng lai cho ngi th hng3. Sc l GTCG do ngi k pht lp, ra lnh cho ngi b k pht l ngn hng hoc t chc cung ng dch v thanh ton c php ca Ngn hng Nh nc Vit Nam trch mt s tin nht nh t ti khon ca mnh thanh ton cho ngi th hng4. Cc giy t c gi khc Ngoi cc cng c chuyn nhng, cc GTCG khc bao gm cc loi nh: tri phiu, cng tri, tn phiu, cc GTCG do cc t chc c php pht hnh theo quy nh ca php lut v hng dn ca Ngn hng Nh nc. Trong hot ng chit khu GTCG, NHNN c hng dn c th cc GTCG c s dng i vi mi loi nghip v chit khu v i vi tng thi k. Mt s loi GTCG thng gp nh: Tri phiu l loi chng khon xc nhn quyn v li ch hp php ca ngi s hu i vi mt phn vn n ca t chc pht hnh5. C cc loi tri phiu nh: tri phiu Chnh ph (bao gm: tri phiu Kho bc, tn phiu kho bc, cng tri xy dng t quc), tri phiu chnh quyn a phng, tri phiu c chnh ph bo lnh6

1 2

iu 1 Lut Cc cng c chuyn nhng nm 2005 Khon 2- iu 4 Lut cc Cng c chuyn nhng 2005 3 Khon 3- iu 4 Lut cc Cng c chuyn nhng 2005 4 Khon 4- iu 4 Lut cc Cng c chuyn nhng 2005 5 Khon 3- iu 6 Lut Chng khon 2006 6 iu 2 Ngh nh 01/2011/N-CP ngy 05 thng 01 nm 2011 v vic pht hnh tri phiu chnh ph, tri phiu c chnh ph bo lnh v tri phiu chnh quyn a phng

11

Tn phiu l mt loi cng c vay n ngn hn. Tn phiu kho bc l cng c vay n ngn hn ca ca Chnh ph (khng qu 12 thng) do Kho bc pht hnh tm thi b p nhng thiu ht ca Ngn sch Nh nc trong nm ngn sch v l mt cng c trong nhng cng c quan trng Ngn hng Trung ng iu hnh chnh sch tin t. Chng ch tin gi l mt l mt loi giy t c gi do ngn hng pht hnh huy ng vn t cc t chc v c nhn khc. y l mt bin nhn c li sut v khon tin gi ti mt NH trong mt thi gian xc nh v chng c th c chuyn nhng nhiu ln trong thi gian hiu lc. Ngoi ra cn c cc loi khc nh: k phiu, s tit kimCc loi GTCG cng ngy cng pht trin, gip a dng cc cng c huy ng vn, thanh ton trn th trng. 1.2.2. Hot ng chit khu giy t c gi Chit khu Trong lnh vc ngn hng, hot ng chit khu GTCG thng c bit n vi hai loi hnh nghip v c mc ch khc nhau, do hai loi ch th khc nhau tin hnh, l: Chit khu, ti chit khu GTCG vi bn nhn chit khu l NHNN v bn c chit khu l cc TCTD. Hot ng chit khu ny ny mt mt l hnh thc ti cp vn cho cc TCTD mt khc l cng c NHNN thc hin chnh sch tin t ca mnh. Chit khu, ti chit khu GTCG vi bn nhn chit khu l cc TCTD v bn c chit khu l KH c nhn, t chc. y l hot ng sinh li trong cc nghip v ca cc TCTD. Theo khon 19 iu 4 Lut cc TCTD nm 2010, hot ng chit khu v ti chit khu GTCG c nh ngha: Chit khu l vic mua c k hn hoc mua c bo lu quyn truy i cc cng c chuyn nhng, GTCG khc ca ngi th hng trc khi n hn thanh ton.

12

Theo khon 14 v 15 iu 4 Lut cc cng c chuyn nhng 2005: Chit khu cng c chuyn nhng l vic TCTD mua cng c chuyn nhng t ngi th hng trc khi n hn thanh ton. Nh vy, nh ngha chung cho hai loi nghip v ny, c th hiu chit khu GTCG l vic mua cc giy t c gi trc thi hn thanh ton. Tuy nhin nh trn ni, ch th v mc ch ca hai nghip v ny l khc nhau nn php lut cng c cch iu chnh ring i vi mi loi. Ti chit khu Ti chit khu thc cht l vic chit khu cc cng c chuyn nhng, GTCG khc c chit khu trc khi n hn thanh ton1. Nh vy v bn cht kinh t v bn cht php l th ti chit khu thc cht cng l chit khu. Do vy cc quy nh ca php lut u p dng chung cho c chit khu v ti chit khu. im khc nhau c bn gia chit khu v ti chit khu l ch: nghip v chit khu chnh l giao dch mua bn ln u cc GTCG cn nghip v ti chit khu chnh l giao dch mua bn li cc GTCG c chit khu mt ln theo phng thc mua hn ti TCTD v giao dch ny ch pht sinh gia cc TCTD vi nhau hoc gia TCTD vi NHNN. Mc ch ca vic ti chit khu l: Tng cng tnh thanh khon cho cc GTCG Gip cc TCTD c th h tr nhau nhm hn ch, chia s ri ro NHNN tr gip cc TCTD 1.2.3. Hot ng chit khu giy t c gi ca cc t chc tn dng Theo khon 1 v 2 iu 3 Quyt nh s 1325/Q/2004/NHNN: Chit khu l vic TCTD mua GTCG cha n hn thanh ton ca KH. Ti chit khu l vic TCTD mua li GTCG cha n hn thanh ton v c chit khu theo phng thc mua hn. Tm li, nghip v chit khu GTCG l giao dch mua bn GTCG ln u gia mt bn l cc TCTD vi mt bn l KH c nhn hoc t chc bao gm c TCTD;
1

Khon 20 iu 4 Lut cc TCTD nm 2010

13

nghip v ti chit khu GTCG l hot ng chit khu li GTCG c chit khu mt ln theo phng thc mua t bn on ti cc TCTD, cc giao dch ny c thc hin gia cc TCTD vi nhau hoc gia TCTD vi Ngn hng trung ng. Khng mt t chc (ngoi tr cc TCTD), KH c nhn no c php trc tip chit khu, ti chit khu GTCG ti Ngn hng trung ng. Hot ng chit khu GTCG ca TCTD va mang c im ca nghip v tn dng va mang c im ca quan h hp ng mua bn GTCG. Th nht, c im ca nghip v tn dng th hin ch cc TCTD ng trc cho KH mt s tin nht nh khi h mang GTCG n chit khu. Khi , quyn s hu GTCG chuyn t KH sang cc TCTD. Sau thi hn nht nh, cc TCTD c th i li s tin ny t ngi c ngha v tr n theo GTCG hoc i mt s tin tha thun trc vi KH v tr li h GTCG . Th hai, c im quan h hp ng mua bn GTCG th hin vic cc cam kt cp tn dng u c trnh by dng hp ng mua bn vi cc ni dung nh bn mua v bn bn, i tng mua bn l GTCG, gi c mua bn; v tha thun chuyn giao quyn s hu GTCG t ngi bn (KH) sang cho ngi mua (TCTD) c im ca hot ng chit khu giy t c gi ca t chc tn dng V ch th Bn cung ng tn dng l TCTD nhn chit khu, bn th hng tn dng l KH xin chit khu, nhng ngha v hon tr tin vay li c chuyn giao cho ngi th ba (l ngi mc n theo GTCG) thc hin. KH chit khu GTCG ti TCTD l ch s hu GTCG, bao gm t chc, c nhn Vit Nam; t chc, c nhn nc ngoi ang sinh sng, hot ng hp php ti Vit Nam v cc TCTD (trong trng hp ti chit khu GTCG)1. TCTD nhn chit khu tr thnh bn c quyn yu cu tr tin i vi ngi mc n theo GTCG (bn th quyn) l bi v, khi KH lm th tc chuyn quyn s hu

1.3.

Khon 2 iu 2 Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q-NHNN

14

GTCG cho TCTD th cng chnh l vic chuyn giao quyn yu cu quyn ch n cho ngi th quyn l TCTD. Vic chuyn giao quyn yu cu c thc hin theo tha thun gia cc bn trong hp ng chit khu GTCG, ph hp cc quy nh hin hnh ti cc iu 309, 310 B lut dn s 2005. Theo , khi bn c quyn yu cu (KH) chuyn giao quyn yu cu cho ngi th quyn (TCTD) th ngi th quyn tr thnh bn c quyn yu cu. Ngi chuyn giao quyn yu cu phi bo cho bn c ngha v bit bng vn bn v vic chuyn giao quyn yu cu. Vic chuyn giao quyn yu cu khng cn c s ng ca bn c ngha v, tr trng hp c tho thun khc hoc php lut c quy nh khc. V hnh thc php l Hot ng chit khu GTCG ca TCTD c thc hin thng qua hp ng chit khu GTCG, ch khng phi l hp ng tn dng mc d y cng l mt nghip v tn dng. Hp ng ny khng ging vi hp ng tn dng trong nghip v cho vay thng thng m thc cht n ging nh hp ng mua bn GTCG, trong bn bn v bn mua c tha thun chuyn giao quyn s hu GTCG t ngi bn sang cho ngi mua. V quy trnh nghip v chit khu giy t c gi Khi c nhu cu chit khu, ti chit khu GTCG, KH gi giy ngh chit khu, ti chit khu v GTCG cho TCTD. KH phi chu trch nhim trc php lut v tnh hp php, hp l ca GTCG chit khu, ti chit khu ti TCTD. Ngoi th tc thm nh h s chit khu tng t nh thm nh h s tn dng trong nghip v cho vay thng thng, khi TCTD nhn chit khu, ti chit khu, KH chuyn giao ngay GTCG, ng thi KH (ngi bn GTCG) cn phi lm th tc chuyn giao GTCG cho TCTD (ngi mua GTCG) c th nhn c tin thanh ton do TCTD chi tr. Cc tho thun v vic chit khu, ti chit khu gia TCTD v KH phi c lp thnh vn bn. Vn bn tho thun v vic chit khu, ti chit khu phi c cc ni dung ph hp vi cc quy nh ca Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q-NHNN, quy nh ca php lut khc c lin quan v hp ng mu do Hip hi Ngn hng
15

Vit Nam ban hnh. Trng hp chit khu, ti chit khu c thi hn, khi KH hon thnh ngha v cam kt mua li GTCG, TCTD chuyn giao GTCG v quyn s hu GTCG cho KH nh quy trnh chuyn giao trn1. V i tng chit khu Ch c cc GTCG cn thi hn thanh ton ngn hn (di 1 nm) mi c th l i tng chit khu ti cc TCTD. GTCG c cc TCTD nhn chit khu, ti chit khu khi c cc iu kin sau y: Thuc quyn s hu hp php ca KH; Cha n hn thanh ton; c php giao dch (mua, bn, tng cho, chuyn i, chuyn nhng, cm c, bo lnh v cc giao dch hp php khc); c thanh ton theo quy nh ca t chc pht hnh. Php lut quy nh vic chit khu, ti chit khu ch p dng cho GTCG cn thi hn thanh ton ngn hn l bi v hot ng chit khu GTCG vn d l mt nghip v tn dng v nghip v ny thng c ri ro cao cho li ch ca TCTD nn php lut cn hn ch i tng chit khu, ch bao gm cc GTCG cn thi hn thanh ton ngn. Quy nh ny nhm trnh cho TCTD nhng ri ro khng ng c trong qu trnh cp tn dng bng hnh thc chit khu GTCG ca KH. Trong s cc loi GTCG cn thi hn thanh ton ngn m TCTD chp nhn chit khu nh hi phiu, sc, tn phiu kho bc, tn phiu NHNN, tri phiu, k phiu, th hi phiu l loi GTCG c cc TCTD a chung trong vic thc hin nghip v chit khu. i vi NH, vic chit khu hi phiu va ging nh hnh vi mua bn chng khon ch chuyn quyn i n con n ng thi va ging tn dng ch n khng n thun l hnh vi mua bn v nu NH khng i c n th s c quyn i n ngi xin chit khu. Nh vy, chit khu hi phiu l mt hp

iu 11 Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q-NHNN

16

ng c php truy i. Do vy, thc cht chit khu hi phiu l hnh thc tn dng ngn hn. Ngoi ra ng tin chit khu, ti chit khu cn c quy nh1: i vi GTCG c mnh gi ghi bng ng Vit Nam, cc TCTD thc hin chit khu, ti chit khu bng ng Vit Nam. Trong trng hp GTCG c mnh gi ghi bng ngoi t, cc TCTD thc hin chit khu, ti chit khu nh sau: GTCG c mnh gi ghi bng ngoi t no, th chit khu, ti chit khu bng ngoi t ; Trng hp chit khu, ti chit khu bng ng Vit Nam th do cc bn tho thun ph hp vi quy nh ca NHNN Vit Nam v t gi hi oi i vi TCTD c php kinh doanh ngoi hi. V gi bn ca giy t c gi Mc d v nguyn tc, cc bn tham gia hp ng chit khu c quyn tha thun vi nhau v gi bn nhng trn thc t, gi bn GTCG t KH cho TCTD bao gi cng thp hn gi tr ca n. S d nh vy l v khi chp nhn chit khu GTCG ca KH, TCTD cn phi ch i thm mt thi gian na mi c th i c tin ca ngi mc n theo GTCG. Ngha l, khi chp nhn chit khu GTCG ca KH, TCTD t nhn ly v mnh cc ri ro ny ng l thuc v ngi s hu trc ca GTCG, do vy h cn phi c b p bng khon tin chnh lch gia gi tr ch thc ca GTCG v gi tr thc t. Khon tin chnh lch ny c gi l li tc chit khu thu nhp ca TCTD trong hot ng chit khu GTCG. V lut p dng Do hot ng chit khu va l nghip v mua bn GTCG, va l nghip v tn dng ca TCTD nn hot ng ny ca TCTD ngoi vic tun th cc quy tc chung v hp ng mua bn GTCG cn phi chu s iu chnh ca cc quy nh php lut v hot ng NH.

iu 7 Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q-NHNN

17

CHNG 2. PHP LUT IU CHNH HOT NG CHIT KHU CC GIY T C GI CA T CHC TN DNG
2.1. Ch th tham gia giao dch chit khu giy t c gi Giao dch chit khu GTCG c xc lp v thc hin bi cc ch th bao gm bn c chit khu (KH) v bn nhn chit khu (TCTD) 2.1.1. Bn c chit khu Trong giao dch chit khu, bn c chit khu (khch hng) l ngi th hng cng c chuyn nhng v c nhu cu chit khu cng c chuyn nhng ti t chc tn dng (bao gm: T chc, c nhn Vit Nam; t chc, c nhn nc ngoi ang sinh sng v hot ng hp php ti Vit Nam; t chc tn dng 1). Trong giao dch ti chit khu giy t c gi th khch hng xin ti chit khu chnh l TCTD ang s hu giy t c gi 2. Nh cc phn trc trnh by, vic chit khu GTCG l mt quan h php lut, ng thi l mt hnh thc cp tn dng v lun cha ng s ri ro, do vy khi thc hin nghip v ny i vi KH, TCTD thng i hi khch hng xin chit khu phi tha mn nhng iu kin nht nh. Cc iu kin y bao gm: Ch th xin chit khu phi c nng lc php lut v nng lc hnh vi

dn s. y l iu kin chung bt buc phi tha mn i vi mi ch th tham gia quan h php lut. Giy t c gi c chp nhn trong hot ng chit khu, ti chit khu phi c cc tiu chun sau3:

1 2

Khon 2, iu 2 Quy ch ban hnh km theo Q s 63/2006/Q -NHNN Khon 3, iu 2 Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q -NHNN v Khon 3 iu 2 Quy ch ban hnh km theo Q s 63/2006/Q -NHNN 3 c quy nh ti iu 6 Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q -NHNN v iu 2 Quy ch ban hnh km theo Q s 63/2006/Q -NHNN

18

 Thuc quyn s hu hp php ca khch hng. Tc l cng c chuyn nhng c pht hnh hp php v thuc quyn th hng hp php ca khch hng. Cha n hn thanh ton. Theo thng l, thi hn cn li ca GTCG ngh chit khu thng l ngn hn ngha l di 1 nm k t ngy ngh chit khu n ngy GTCG o hn. c php giao dch (mua, bn, tng cho, chuyn i, chuyn nhng, cm c, bo lnh v cc giao dch hp php khc). Tc l trn cng c chuyn nhng khng ghi cm t Khng c chuyn nhng, Cm chuyn nhng, Khng tr theo lnh hoc cm t khc c ngha tng t. c thanh ton theo quy nh ca cc t chc pht hnh. Bn cnh cc quy nh v i tng v tiu chun GTCG c php tham gia giao dch chit khu, ti chit khu, m bo s an ton trong kinh doanh ca t chc tn dng, php lut cn qui nh r cc gii hn chit khu ti a i vi mt khch hng. C th l1: T chc tn dng xem xt qui nh mc chit khu, ti chit khu i vi

cc trng hp sau y ph hp vi qui nh ca Ngn hng Nh nc Vit Nam v cc t l an ton m bo trong hot ng ca t chc tn dng2. Mc chit khu, ti chit khu ti a i vi mt khch hng l TCTD; Mc chit khu ti a i vi mt khch hng khng phi l TCTD c nhu cu chit khu giy t c gi do chnh TCTD nhn chit khu pht hnh; Mc chit khu ti a i vi mt khch hng khng phi TCTD c nhu cu chit khu giy t c gi do Chnh ph pht hnh.

Khon 1, iu 1 Q s 17/2006/Q-NHNN v iu 10 Quy ch ban hnh km theo Q s 63/2006/Q NHNN ngy 29/12/2006). 2 Tm hiu thm quy nh v t l m bo an ton trong hot ng ca t chc tn dng ti thng t s 13/2010/TT-NHNN ngy 20/5/2010 ca Ngn hng Nh nc Vit Nam quy nh v cc t l bo m an ton trong hot ng ca t chc tn dng; cc thng t b sung cho thng t s 13/2010/TT-NHNN l thng t s 19/2010/TT-NHNN ngy 27/9/2010 v thng t s : 22/2011/TT-NHNN ngy 30/8/2011.

19

Nu khch hng xin chit khu khng thuc cc trng hp nu trn th

mc chit khu ti a i vi mt khch hng l 15% vn t c ca t chc tn dng nhn chit khu. Trng hp bn nhn chit khu l chi nhnh ngn hng nc ngoi ti Vit Nam th mc chit khu ti a i vi mt khch hng bng 15% vn t c ca ngn hng m1. 2.1.2. Bn nhn chit khu Trong quan h chit khu, ti chit khu GTCG, bn nhn chit khu, ti chit khu chnh l cc TCTD. Cc TCTD c thc hin nghip v chit khu GTCG theo Lut cc TCTD nm 2010 bao gm 2 t chc: NH thng mi2 Cng ty ti chnh3 Chit khu, ti chit khu GTCG l mt hnh thc cp tn dng ca TCTD.4 Ngoi ra chit khu, ti chit khu GTCG cn c bn cht l hp ng mua bn GTCG. thc hin hot ng chit khu, ti chit khu GTCG nh mt nghip v kinh doanh NH, cc ch th ny phi tha mn cc iu kin sau y: C giy php thnh lp v hot ng v hot ng NH do NHNN cp, trong c ghi r nghip v chit khu, ti chit khu GTCG. C giy chng nhn ng k kinh doanh nghip v chit khu, ti chit khu GTCG. C iu l c NHNN chun y. C ngi i din hp php nng lc v thm quyn k kt hp ng chit khu GTCG Trng hp chit khu, ti chit khu GTCG bng ngoi t, cc t chc tn dng phi c php hot ng ngoi hi
1 2

iu 10 Quy ch ban hnh km theo Q s 1 3 2 5 / 2 0 0 4 / Q - N H N N Mc b, khon 3, iu 98 Lut cc t chc tn dng nm 2010 3 Mc e, khon 1, iu 108 Lut cc t chc tn dng nm 2010 4 Khon 14, iu 4 Lut cc t chc tn dng nm 2010

20

Ngoi cc iu kin c bn c tnh php l nu trn, TCTD cn m bo mt s yu cu khc na nh yu cu v ngun vn, yu cu v k thut nghip v chit khu, kh nng tip cn th trng, h thng phng tin k thut cng ngh ngn hng hin i, trnh qun tr ngn hng tin tin v chin lc khch hng hp l Nhng yu cu ny tuy khng mang tnh php l v khng h nh hng n hiu lc php l ca hp ng chit khu GTCG nhng li l nhng m bo rt cn thit cho vic thc hin mt cch hiu qu hot ng chit khu GTCG ca TCTD trn th trng. Bn cnh , khi thc hin hot ng chit khu, TCTD cn phn loi, trch lp v s dng d phng x l ri ro i vi s tin chit khu, ti chit khu theo quy nh ca Ngn hng Nh nc Vit Nam v phn loi n, trch lp v s dng d phng x l ri ro tn dng trong hot ng ngn hng ca TCTD1.

2.2.

Hnh thc ca giao dch chit khu giy t c gi Theo qui nh ca php lut hin hnh, vic chit khu GTCG u phi th hin

di hnh thc vn bn v phi thc hin di hnh thc hp ng chit khu GTCG. Mi hot ng chit khu GTCG ca cc ch th trn u phi tun theo nhng nguyn tc chung ca hp ng chit khu GTCG, c ni dung ph hp vi php lut cng nh ph hp vi hp ng mu do Hip hi Ngn hng ban hnh.2 Hp ng chit khu giy t c gi l tha thun bng vn bn gia t chc tn dng vi khch hng, theo t chc tn dng cam kt mua giy t c gi ca khch hng trc hn thanh ton, vi iu kin khu tr ngay mt s tin nht nh tnh theo t l phn trm (%) trn mnh gi ca giy t c gi c chit khu, ti chit khu trong thi gian chit khu, ti chit khu. So vi hp ng tn dng, mc d ging nhau v bn cht kinh t, nhng v tnh php l, trong khi hp ng tn dng ging nh mt hp ng vay ti sn, th hp ng

iu 12 Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q-NHNN c sa i b sung bi Q s 17/2006/Q-NHNN 2 Khon 4, iu 11 Quy ch ban hnh km theo Q s 1 3 2 5 / 2 0 0 4 / Q - N H N N

21

chit khu cc GTCG ging nh mt hp ng mua bn ti sn hay mua bn cc cc tri quyn dn s. c im i tng ca hp ng: l cc GTCG thuc quyn s hu hp php ca KH c nhu cu chit khu, GTCG phi cha n hn thanh ton, n phi dc php giao dch v phi c thanh ton theo quy nh ca t chc pht hnh, ph hp v ni dung, nguyn vn v hnh thc v kh nng thanh ton khi giy t c gi o hn phi c m bo. Ch th ca hp ng: bao gm c bn nhn chit khu (TCTD) v bn Ni dung ca hp ng chit khu giy t c gi Ni dung ca hp ng chit khu GTCG l nhng cam kt m cc bn tha thun vi nhau v quyn v ngha v ca cc bn khi thc hin hp ng ny, cc cam kt chnh c th hin bng cc iu khon trong hp ng, v s tha thun ny phi m bo da trn tinh thn hp php, bnh ng v t nguyn, c s thng nht ch ca cc bn v phi ph hp vi cc qui nh ca php lut. C th nh sau: iu khon v ch th ca hp ng : Trong hp ng phi c ghi r, chi c chit khu (KH)

tit bn nhn chit khu l t chc tn dng (hoc ngn hng Nh nc Vit Nam) c nu r cc thng tin cn thit nh tr s, tn, s in thoai v bn c chit khu c ghi r l t chc, c nhn no, a ch, ngi i din hp php iu khon v i tng hp ng: Trong vn ny th hp ng phi ghi r i tng ca hp ng l chit khu GTCG, c km theo Bng k cc loi GTCG cng vi bn gc GTCG xin chit khu. iu khon v li sut chit khu phi ghi r v li sut chit khu GTCG vi tng loi GTCG c th, cc chi ph khc, tng mnh gi c chit khu, s tin li tc b khu tr, tng s tin cn li ca khch hng. Lu l li sut chit khu do hai bn t tha thun nhng phi ph hp vi qui nh ca NHNN v li sut nh hng.

22

iu khon v phng thc thanh ton: tc l s tha thun quy nh v

phng thc chuyn tin cho khch hng khi thc hin chit khu l bng tin mt hay ti khon tin gi iu khon v phng thc gii quyt tranh chp: Ni dung ca iu khon ny nhm xc nh c cch thc gii quyt khi c tranh chp pht sinh, iu khon ny c th c hoc khng, nu khng c th khi xy ra tranh chp s c gii quyt theo quy nh ca php lut. Hiu lc ca hp ng Hiu lc ca hp ng ny thng l thi im m cc bn tha thun xong cc iu khon hp ng v bn sau cng k tn ng du. Hp ng c th coi l v hiu khi c s vi phm cc qui nh ca php lut. Hp ng chit khu b coi l v hiu tuyt i khi mc ch, ni dung v hnh thc ca hp ng vi phm cc qui nh ca php lut, tri vi hp ng mu ca Hip hi ngn hng ban hnh v o c x hi - i vi trng hp ny hiu lc ca hp ng khng pht sinh t thi im k kt m cc bn phc hi li hp ng theo ng tnh trng ban u trc khi k kt. Hp ng b coi l v hiu tng i trong trng hp khi ch th khng c nng lc hnh vi dn s hoc hp ng c k kt khng t nguyn v ng thun gia cc bn k kt. Hp ng b tuyn b v hiu khi c yu cu ca cc bn v cch x l cng tng t nh trng hp hp ng b tuyn b v hiu tuyt i.

2.3.

Quyn v ngha v ca cc ch th trong quan h chit khu giy t c gi H qu php l ca mt hp ng l to ra cc quyn v ngha v php l ca

cc bn tham gia giao dch 2.3.1. Quyn v ngha v ca bn nhn chit khu Quyn ca bn nhn chit khu TCTD c quyn yu cu KH c chit khu chuyn giao quyn s hu

GTCG ca mnh theo quy nh lut cc cng c chuyn nhng. i vi trng hp chit khu, ti chit khu c thi hn, khi KH hon thnh ngha v cam kt mua li
23

GTCG, TCTD chuyn giao GTCG v quyn s hu GTCG cho KH nh quy trnh chuyn giao quy nh1. Khi KH lm xong cc th tc chuyn giao quyn s hu, th TCTD s thnh ngi th quyn KH tip tc i khi cc GTCG o hn. TCTD c quyn truy i i vi KH v nhng ngi c lin quan v s tin khng c thanh ton i vi cng c chuyn nhng, tin li trn s tin chm tr k t ngy cng c chuyn nhng n hn thanh ton, chi ph truy i v cc chi ph hp l khc theo quy nh2. Tuy nhin quyn truy i trn thc t ch tn ti i vi cc cng c hi phiu i n, hi phiu nhn n, sc. i vi tn phiu, tri phiu, k phiu, th quyn truy i ch tn ti khi c tha thun trong hp ng chit khu GTCG Ngha v ca bn nhn chit khu TCTD c ngha v thanh ton khon tin mua GTCG c chit khu cho KH sau khi tr i li tc chit khu v cc khon ph dch v khc theo tha thun trong hp ng chit khu. V giao dch ny c mc tiu chnh l p ng nhu cu v vn ca KH, nn t chc nhn chit khu phi c ngha v thanh ton cho KH. TCTD c ngha v bi thng thit hi vt cht xy ra i vi KH c chit khu khi c hnh vi gy thit hi do li ca bn nhn chit khu trong khi thc hin hp ng chit khu GTCG. 2.3.2. Quyn v ngha v ca bn c chit khu Quyn ca bn c chit khu KH c quyn yu cu bn nhn chit khu GTCG tr tin mua GTCG theo gi c tha thun trong hp ng sau khi chuyn giao quyn s hu GTCG cho bn nhn chit khu. Quyn khiu ni v khi kin i vi bn nhn chit khu v cc hnh vi KH c quyn c yu cu bn nhn chit khu bi thng cho mnh vi phm hp ng ca ch th ny bo v quyn v li ch chnh ng ca mnh. trong cc trng hp bn nhn chit khu gy thit hi khi thc hin hp ng.
1 2

iu 11 Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q-NHNN iu 12 Quy ch ban hnh km theo Q s 63/2006/Q-NHNN

24

Ngha v ca bn c chit khu KH c ngha v chuyn giao quyn s hu GTCG c chit khu cho bn nhn chit khu theo quy nh ca php lut. Khi KH hon thnh cc th tc chuyn giao quyn s hu cho TCTD th KH thot khi ngha v n trn cc GTCG tr trng hp i vi hi phiu i n v hi phiu nhn n th KH vn c th b truy i1. Ngha v thc hin cc yu cu hp php ca bn nhn chit khu lin quan n GTCG c chit khu.

2.4.

Cc phng thc chit khu, ti chit khu giy t c gi ti t chc tn dng Nhm p ng c nhu cu a dng ca KH v TCTD trong qu trnh chit

khu, ti chit khu GTCG, php lut hin hnh quy nh hai phng thc chit khu, ti chit khu2. Theo , t chc tn dng v khch hng tha thun v la chn mt trong cc phng thc chit khu, ti chit khu sau y: Chit khu, ti chit khu ton b thi hn cn li ca giy t c gi. Chit khu, ti chit khu c thi hn. 2.4.1. Chit khu, ti chit khu ton b thi hn Chit khu, ti chit khu ton b thi hn cn li ca GTCG l phng thc mua hn hay mua t GTCG theo gi chit khu, ti chit khu do cc bn tha thun. Vi phng thc ny, KH chuyn giao ngay quyn s hu GTCG cho TCTD m khng h cam kt s mua li chnh cc GTCG sau mt thi hn nht nh k t ngy bn. K t thi im KH hon thnh th tc chuyn giao quyn s hu cc GTCG , TCTD l ch s hu hp php i vi cc GTCG v c hng ton b quyn li pht sinh t GTCG .

1 2

iu 48, iu 57 Lut cc cng c chuyn nhng 2005 iu 8 Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q-NHNN v iu 7,8 Quy ch ban hnh km theo Q 63/2006/Q-NHNN

25

TCTD s c quyn s hu tuyt i v trn vn, ngha l khng h b gii hn v kh nng chim hu, s dng v nh ot i vi GTCG mua. y l du hiu c bn nht phn bit vi phng thc chit khu, ti chit khu c thi hn. Khi n hn thanh ton, TCTD s xut trnh GTCG yu cu t chc pht hnh thanh ton. Khi tin hnh tr tin cho KH, s tin m TCTD s tr bng mnh gi ghi trn GTCG tr i li chit khu v cc chi ph khc. Li chit khu s c tnh tng ng vi ton b thi hn cn li ca GTCG k t khi c TCTD chp nhn chit khu cho n ngy o hn. V d: Nh u t A mua Tn phiu kho bc vo ngy 01/01/2011 mnh gi 100.000 , thi hn mt nm, li sut 10%/nm, pht hnh theo hnh thc chit khu vi gi pht hnh l 90.000. Vo 01/06/2011, nh u t A quyt nh em tn phiu ny chit khu ti TCTD B theo phng thc bn hn. K t lc k hp ng chit khu, trong thi hn 6 thng cn li, TCTD B c ton quyn s hu, nh ot v s dng i vi tn phiu kho bc. Nh u t A khng c quyn mua li tn phiu trn. Phng thc chit khu, ti chit khu GTCG ton b thi hn s l s la chn ti u trong trng hp c hai bn u khng c nhu cu mua li cc GTCG . 2.4.2. Chit khu, ti chit khu c thi hn Chit khu, ti chit khu c thi hn l tha thun theo TCTD cam kt mua GTCG ca KH theo gi chit khu, ti chit khu do cc bn tha thun v KH cam kt s mua li GTCG t TCTD trong thi hn nht nh trc khi n hn thanh ton ca GTCG. Vi phng thc ny, KH cng phi chuyn giao ngay quyn s hu GTCG cho TCTD nhng cam kt s mua li chnh cc GTCG khi ht hn chit khu, ti chit khu. Thi hn chit khu s do 2 bn tha thun khi k cam kt.

26

Thi hn chit khu, ti chit khu do TCTD v KH tha thun, nhng khng vt qu thi hn thanh ton cn li ca cng c chuyn nhng1. Trng hp ht thi hn chit khu, ti chit khu m KH khng thc hin vic mua li GTCG, th TCTD l ch s hu hp php v c hng ton b quyn li pht sinh t GTCG 2. V pha KH, h c bn phn thc hin cam kt mua li GTCG chit khu, ti chit khu trong thi hn cam kt mua li. Php lut hin hnh xem vic mua li l ngha v ca KH nhng li khng h d liu kh nng p dng ch ti i vi h trong trng hp khng th thc hin vic mua li, tc l vi phm ngha v. V pha TCTD, tuy ch th ny c ngay quyn s hu i vi GTCG nhng do rng buc phi bn li cho KH trong thi hn chit khu nn quyn s hu ca TCTD l khng trn vn, TCTD b hn ch v quyn s dng v nh ot i vi GTCG mua. TCTD ch c cc quyn ny mt cch tuyt i khi KH khng thc hin ngha v mua li cc GTCG khi ht thi hn chit khu.

2.5.

Th tc chit khu, ti chit khu giy t c gi Mc d v bn cht php l, nghip v chit khu ch l quan h mua bn

GTCG nhng vic mua bn ny khng hon ton ging nh vic mua bn mt tri quyn dn s hay mua bn chng khon trn th trng chng khon, bi l, nghip vc chit khu GTCG cn l mt nghip v tn dng. V th, th tc chit khu GTCG TCTD c tnh c th, va mang dng dp ca quan h mua bn GTCG, va th hin trnh t ging nh vic giao kt hp ng tn dng. Theo quy nh hin hnh3, th tc chit khu, ti chit khu GTCG bao gm cc bc sau y:

1 2

Khon 2, iu 9 Quy ch ban hnh km theo Q 63/2006/Q-NHNN im b khon 2 iu 8 Quy ch ban hnh km theo Q 1325/2004/Q-NHNN v khon 2 iu 8 Quy ch ban hnh km theo Q 63/2006/Q-NHNN 3 iu 11 Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q-NHNN

27

Bc 1: Khi c nhu cu chit khu, ti chit khu GTCG, KH gi giy ngh chit khu, ti chit khu v GTCG cho TCTD. KH phi chu trch nhim trc php lut v tnh hp php, hp l ca GTCG chit khu, ti chit khu ti TCTD. Bc 2: TCTD thm nh cc iu kin GTCG c chit khu, ti chit khu. Trng hp cn thit, TCTD c th yu cu KH gi giy t chng minh v iu kin chit khu, ti chit khu bao gm cc iu kin sau: Thuc quyn s hu hp php ca KH; Cha n hn thanh ton; c php giao dch; c thanh ton theo quy nh ca t chc pht hnh.

Trng hp chp nhn chit khu, ti chit khu, TCTD gi cho KH vn bn ghi r: danh mc cc GTCG c chit khu, ti chit khu; tng mnh gi c chit khu, s tin li tc chit khu b khu tr, s tin KH nhn c. Trng hp t chi chit khu, TCTD phi hon tr li GTCG khng c chit khu, km vn bn tr li ghi r l do t chi. Bc 3: Khi TCTD nhn chit khu, ti chit khu, KH chuyn giao ngay GTCG, ng thi lm th tc chuyn quyn s hu GTCG cho TCTD: i vi GTCG pht hnh theo hnh thc chng ch khng ghi tn, KH i vi GTCG pht hnh theo hnh thc chng ch c ghi tn, KH giao i vi GTCG pht hnh theo hnh thc bt ton ghi s, KH giao giy

trc tip giao GTCG cho TCTD. chng ch, ng thi lm th tc chuyn giao quyn s hu GTCG cho TCTD. chng nhn quyn s hu, ng thi lm th tc chuyn giao quyn s hu GTCG cho TCTD. i vi GTCG c lu k ti cc t chc c php thc hin lu k theo quy nh ca php lut, th TCTD v KH c th y quyn cho t chc lu k lm th tc chuyn giao GTCG v quyn s hu GTCG t KH sang cho TCTD.

28

Bc 4: TCTD thanh ton cho KH s tin m h c hng. Cc tho thun v vic chit khu, ti chit khu gia TCTD v KH phi c lp thnh vn bn (hp ng chit khu, ti chit khu). Vn bn ny phi c cc ni dung ph hp vi lut nh v hp ng mu do Hip hi Ngn hng Vit Nam ban hnh. Bc 5: Trng hp chit khu, ti chit khu c thi hn (chit khu, ti chit khu vi iu khon cam kt mua li), khi KH hon thnh ngha v cam kt mua li GTCG, TCTD chuyn giao GTCG v quyn s hu GTCG cho KH theo th tc lut nh v theo cc iu khon tha thun trong hp ng chit khu, ti chit khu.

2.6.

X l vi phm TCTD v khch hng thc hin pht bi thng thit hi, quyn truy i, khiu

ni, khi kin i vi bn vi phm, nu cc bn c tha thun hoc php lut c quy nh1. C th l: Khch hng phi chu trch nhim trc php lut v tnh hp php, hp l ca GTCG chit khu ti TCTD. Nu khch hng vi phm th c th b TCTD khiu ni,khi kin v phi bi thng thit hi cho TCTD. TCTD c quyn xem xt, quyt nh vic chit khu GTCG ph hp vi quy nh ca php lut nhm m bo an ton v hiu qu; TCTD t chu trch nhim trc php lut v quyt nh ca mnh. TCTD s tun theo nhng tha thun trong vn bn tha thun vi khch hng, nu khng tun th th c th b khch hng khi kin v nu gy ra thit hi th phi bi thng cho khch hng. Ngoi ra, TCTD c quyn truy i i vi khch hng v nhng ngi c lin quan v s tin khng c thanh ton i vi GTCG, tin li trn s tin chm tr k t ngy giy t c gi n hn thanh ton, chi ph truy i v cc chi ph hp l khc theo quy nh ca Lut Cc cng c chuyn nhng, quy nh ca php lut c lin quan v tho thun ca cc bn.

iu 13 Quy ch ban hnh km theo Q s 1325/2004/Q-NHNN

29

Cn c theo iu 15 Ngh nh 202/2004/N-CP ngy 10/12/2004 v x pht hnh chnh trong lnh vc tin t v hot ng ngn hng: Pht tin t 5.000.000 ng n 12.000.000 ng i vi hnh vi cp tn dng di hnh thc chit khu, ti chit khu thng phiu v cc GTCG khc khng ng quy nh ca php lut.

30

CHNG 3. NH GI HOT NG CHIT KHU GIY T C GI CA T CHC TN DNG

3.1. Nhng li ch trong hot ng chit khu giy t c gi ca TCTD v nh hng pht trin i vi t chc tn dng Trc ht l khon sinh li t vic chit khu mang li. Bn nhn chit khu c th tn dng c ngun vn d tha ca mnh tm c mt khon li va phi, trong khi vn c th m bo c nhu cu thanh khon. l do cc GTCG em i chit khu thng l giy t ngn hn v thi gian chit khu cng ngn. Nu trong trng hp bn c chit khu khng c kh nng thanh ton, th TCTD vn c th mang GTCG n t chc pht hnh nhn li tin khi n hn. Ni khc i, iu ny c ngha l ri ro tn dng ca hot ng chit khu, ti chit khu ny kh thp do c nhiu bn phi lnh trch nhim tr n hn. i vi khch hng Khi doanh nghip xy ra tnh trng thiu ht vn tm thi th chit khu chnh l mt knh cung cp vn gip vic sn xut kinh doanh din ra bnh thng. Do cc GTCG khng phi l tin mt, nn khng th dng chi tr trong sn xut kinh doanh, m phi i khi n hn, doanh nghip mi c th thu hi tin. Trc tnh trng ,chit khu cc GTCG gip doanh nghip gii quyt c kh khn tm thi v thi v thanh khon, gip cng vic sn xut kinh doanh din ra bnh thng, m vn m bo cho doanh nghip c th thu hi li GTCG ca mnh (trong trng hp chit khu c thi hn). Bn cnh , chit khu gip gia tng quan h tn dng thng mi gia cc doanh nghip v vi nghip v chit khu, doanh nghip sn lng bn chu hn, do c th chit khu nhn c tin trc ngy o hn t thng phiu khi cn tin. iu
31

ny lm cho quan h thng mi ngy cng m rng, quay vng vn nhanh, linh hot, hng ha sn xut nhiu, li nhun cng cao. i vi nn kinh t Chit khu cc GTCG to thm s a dng cho cc hnh thc cp tn dng. iu ny lm gip lm linh hot cc ngun vn trong nn kinh t, bi trn cc hot ng sn xut kinh doanh. Hn na y l mt hnh thc cp tn dng an ton cho nn kinh t, v khi cp tn dng bng chit khu thng phiu s m bo nguyn tc hng - tin do khi tin tung ra t NH th trong nn kinh t cng c sn mt lng hng ho tng ng ang lun chuyn, do gim thiu p lc lm pht. Nhn xt: Cng vi nhu cu ngy cng cao v vn sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip, hot ng cp vn ca ngn hng cng v th m pht trin hn trc. So vi nghip v cho vay truyn thng, hot ng chit khu giy t c gi ca TCTD nhanh v n gin hn v c sn cc chng t nhn chit khu, giy t c gi lm ti sn m bo. Bn cnh , Vit Nam vi th trng m ca, l im n l tng ca nhiu ngn hng nc ngoi, cc ngn hng trong nc v ang m rng mng li hot ng ca mnh trn khp t nc. Theo s liu ca NHNN Vit Nam th n ngy 31/12/2011 Vit nam c: 5 Ngn hng thng mi nh nc, Ngn hng chnh sch, 4 Ngn hng lin doanh; 35 Ngn hng thng mi c phn; 50 chi nhnh Ngn hng nc ngoi; 5 NH 100% vn nc ngoi, 18 Cng ty ti chnh; 12 Cng ty cho thu ti chnh; 915 cc t chc tn dng hp tc. Do , c th thy hot ng chit khu giy t c gi s ngy cng c p dng rng ri hn na.

3.2.

Mt s kin ngh Nh phn tch trn, hot ng chit khu GTCG vi nhng li ch ca n

v nh hng pht trin trong tng lai tr thnh mt nghip v c cc TCTD ch trng. Tuy nhin Vit Nam do cc NH v doanh nghip cha lm quen vi hot
32

ng ny, ng thi php lut cng cha c nhng quy nh chi tit c th, nn hot ng chit khu cn cha ph bin, c bit trong qu trnh thc hin vn cn nhiu bt cp v d dn n tranh chp, kin tng. V vy, cn c nhng thay i tch cc c t c quan nh nc c thm quyn cng nh cc doanh nghip, ngn hng. Trong qu trnh nghin cu, nhm xin nu ra nhng kin sau y: Th nht, quy ch v chit khu, ti chit khu hin hnh khng c mt iu khon no cp n quyn v ngha v ca cc bn tham gia hp ng chit khu, ti chit khu GTCG. S thiu vng quy nh v vn ny lm gim tnh cht ch trong vic tham gia hot ng chit khu GTCG, gy kh khn trong vic xc nh u l hnh vi vi phm v ch ti khi c hnh vi vi phm xy ra. V vy, cn b sung vo quy ch quyn v ngha v ca cc bn tham gia gip h bit c phm vi gii hn c th nhng g c lm, c php lut bo v cng nh nhng g b cm hoc hn ch. Th hai, theo phng thc chit khu, ti chit khu c thi hn, khch hng c bn phn phi thc hin cam kt mua li giy t c gi chit khu, ti chit khu. Tuy nhin, li cha c quy nh, ch ti x pht no c ban hnh v vic khch hng khng c kh nng thc hin vic mua li. iu ny phn no gy nh hng ti tnh hnh hot ng ca cc t chc tn dng. Do , cn phi b sung nhng quy nh c th mc pht trong trng hp khch hng khng thc hin ngha v mua li ca mnh. Th ba, vn cn mp m trong quy nh v quyn s hu giy t c gi trong chit khu, ti chit khu c thi hn. Theo nh im b khon 2 iu 8 Quy ch chit khu, ti chit khu giy t c gi ca t chc tn dng i vi khch hng, TCTD ch c quyn s hu hp php v c hng ton b quyn li pht sinh t giy t c gi khi ht thi hn cam kt mua li m khch hng khng thc hin ngha v mua li GTCG . Trong khi , theo iu 462 B Lut Dn s v trng hp bn v c tha thun mua li, th k t giao dch c thc hin cho trong thi hn chuc li, bn mua vn c quyn s hu ti sn nhng b hn ch bi quyn nh ot. Mu thun gia hai php lut quy nh trn d dn n vic kh phn x khi xy ra tranh chp, kin tng. Hy vng trong tng lai khng xa, nhng vn xoay quanh nghip v ny s c php lut ch trng, iu chnh c th v chi tit hn.
33

KT LUN
Chit khu giy t c gi l mt hot ng ra i t rt sm v pht trin cho n ngy nay, gn lin vi s pht trin ca cc ngn hng thng mi. Nhng nc ta, trong khong vi nm tr li y, hot ng chit khu mi c php lut quan tm v c trin khai trong thc tin hot ng ca cc ngn hng. Chit khu giy t c gi l mt khi nim mi m v ln u tin c cp trong Lut cc t chc tn dng nm 1997. Vic ghi nhn hot ng chit khu giy t c gi vi t cch l mt trong nhng hnh thc cp tn dng ca t chc tn dng to ra c s php l ban u cho vic xc lp v thc hin giao dch ny trn thc t, m bo quyn li cho cc ch th khi tham gia giao dch. iu chnh mt cch chi tit v hiu qu hn hot ng chit khu giy t c gi ca t chc tn dng i vi khch hng, cc nh lm lut c th ha hot ng ny trong cc vn bn lut v vn bn di lut. c bit vi s ra i quy ch chit khu, ti chit khu giy t c gi ca t chc tn dng i vi khch hng ban hnh theo quyt nh s 1325/2004-Q-NHNN ngy 15 thng 10 nm 2004 ca Thng c Ngn hng Nh nc, quy ch php l dnh cho nghip v chit khu r rng v c th hn. Tuy nhin bn cnh nhng im tch cc vn cn nhng im hn ch nht nh cn khc phc v hon thin to iu kin thun li pht trin hot ng chit khu giy t c gi ca cc t chc tn dng. T pht trin th trng ti chnh, gp phn thc y mnh m s pht trin kinh t x hi ca mt quc gia. c bit l trong bi cnh nc ta ang trong giai on pht trin nn kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha, ch ng hi nhp kinh t quc t.

34

PH LC
Ph lc 1: Giy ngh chit khu, ti chit khu giy t c gi

CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM

c lp T do Hnh phc. GIY NGH CHIT KHU, TI CHIT KHU C K HN GIY T C GI S://CKH Knh gi: Ngn hng PTN BSCL Chi nhnh Tn t chc kinh t/c nhn ngh chit khu .. Quyt nh thnh lp/ CMND s .Ngy .//.. do cp a ch giao dch/thng tr: .. S in thoi: Fax: Hin nay ( tn t chc kinh t hoc c nhn ngh chit khu) ang s hu hp php ton b giy t c gi theo bng lit k nh km, vi tng mnh gi l:

S tt

Loi s xry giy t c gi

Mnh gi

Ch s hu

Li Li sut Tr trc (sau)

T chc pht hnh

Ngy ht hn thanh ton

Tng mnh gi : . 1. ngh Ngn hng chit khu, ti chit khu c k hn ton b giy t c gi nu trn vi s tin nhn c khi chit khu l: ... (bng ch ..) 2. Giy t ngh ny ngay sau khi c Ngn hng chp thun chit khu, ti chit khu, ng nhin tr thnh Hp ng chit khu, ti chit khu giy t c gi ( kim Giy nhn n) c gi tr rng buc quyn v ngha v cua hai bn, ng thi l cn c php l ( thay giy y quyn) T chc pht hnh thc hin vic thanh ton theo yu cu ca MHB chi nhnh ..m khng cn phi c bt k s ng no t pha ( tn t chc kinh t hoc c nhn ngh chit khu, ti chit khu). 35

3. K t ngy c Ngn hng chit khu, ti chit khu phn gi tr tng ng vi s tin chit khu, ti chit khu ( bao gm li pht sinh) trong cc giy t c gi c chit khu, ti chit khu thuc quyn s hu ca ngn hng v ngay sau khi ht thi hn chit khu, ti chit khu, ( tn t chc kinh t hoc c nhn ngh chit khu, ti chit khu) cm kt thanh ton cho Ngn hng ton b s tin chit khu, ti chit khu ( bao gm li pht sinh) trong giy t c gi chit khu, ti chit khu. Ht hn chit khu, ti chit khu, nu ti khng hon li c tin chit khu, ti chit khu ( bao gm li pht sinh) m khng c gia hn, th Ngn hng c ton quyn x l ngay giy t c gi ti t chc pht hnh thu hi tin chit khu, ti chit khu m khng cn bt k mt th tc, yu cu no khc t pha ( tn t chc kinh t hoc c nhn ngh chit khu, ti chit khu). 4. ( Tn t chc kinh t hoc c nhn ngh chit khu, ti chit khu) cam kt tun th mi quy nh ca php lut v cc quy nh ca MHB v chit khu, ti chit khu cc giy t c gi. .,ngy. Thng.nm NGI NGH CHIT KHU, TI CHIT KHU ( K, im ch/ ng du v ghi r h tn)

PHN XT DUYT CA NGN HNG

1. ng chit khu ti chit khu c k hn ton b giy t c gi theo cc ni dung ngh v cam kt trn y ca ( tn t chc kinh t hoc c nhn ngh chit khu) - Li sut chit khu, ti chit khu - Thi gian chit khu, ti chit khu: .. ngy, k t ngy: .....././.. n ngy /../.. - S tin c nhn khi chit khu, ti chit khu .. 2. Cc giy t c gi chit khu ti chit khu do Ngn hng nm gi. Khi ht hn chit khu, ti chit khu ( tn t chc kinh t hoc c nhn ngh chit khu, ti chit khu) n Ngn hng lm th tc hon li s tin chit khu, ti chit khu ( bao gm li pht sinh) cho Ngn hng v nhn li giy t c gi. 3. Trng hp o hn chit khu, ti chit khu m ( tn t chc kinh t hoc c nhn ngh chit khu, ti chit khu) khng hon li s tin thit khu, ti chit khu ( bao gm li pht sinh) m khng c ngn hng gia hn hoc thi hn gia hn ht, th Ngn hng s x l giy t c gi m ( tn t chc kinh t hoc c nhn ngh chit khu, 36

ti chit khu) chit khu, ti chit khu thu hi tin chit khu, ti chit khu (bao gm li pht sinh) nh cam kt nu trn v theo ng ch ca Ngn hng. Cn b chit khu, ti chit khu Cn b kim sot chit khu, ti chit khu

.ngy.thng.nm

I DIN NGN HNG (K tn, ghi r h tn, ng du)

PHN THEO DI THU N CHIT KHU, TI CHIT KHU

Ngy thng nm

S tin thanh ton N chit khu, ti Li chit khu, chit khu ti chit khu

Ngi thu n K ton Th qu

37

Ph lc 2: Giy xc nhn
CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM c lp T do Hnh phc
.., Ngy Thng Nm

GIY XC NHN
Knh gi: NGN HNG PTN BSCL CHI NHNH ..
(Tn t chc pht hnh) a ch ti. . do ng/B chc v ng tn lm i din hp php, xc nhn cc ni dung nh sau: 1. Cc giy t c gi c lit k di y thuc s hu hp php ca (Tn t chc, c nhn ngh chit khu, ti chit khu)
S tt Loi s x ry giy t c gi Mnh gi Ch s hu

Li
Li sut Tr trc (sau)

T chc pht hnh

Ngy ht hn thanh ton

Tng mnh gi : 2. (Tn t chc pht hnh) kim tra v bo m tnh xc thc cng nh phong ta cc giy t c gi nu trn cho n khi no nhn c thng bo chnh thc ca MHB v vic tha nhn ch s hu cc giy t c gi hon tr y s tin chit khu, ti chit khu (bao gm li pht sinh). Trng hp bn ngh chit khu, ti chit khu cc giy t c gi khng hon tr n chit khu, ti chit khu cho MHB vo ngy o hn, (Tn t chc pht hnh) c trch nhim thanh ton v iu kin cc giy t c gi c chit khu, ti chit khu theo yu cu ca MHB.

I DIN T CHC PHT HNH (K, ghi r h tn, ng du)

38

PHN GIAO NHN GIY T C GI (Lp 02 lin)

Cn c giy ngh chit khu, ti chit khu c k hn giy t c gi ngy ../..../. ca (Tn t chc, c nhn ngh chit khu, ti chit khu).. v chp thun chit khu, ti chit khu ngy ../../.. ca Ngn hng. Hm nay, ngy ../../.. ti ..(Tn t chc, c nhn ngh chit khu, ti chit khu) giao cho MHB CHI NHNH .. ton b giy t c gi c lit k di y:
S TT Li Loi s x ry Ngy ht hn Mnh gi Ch s hu Tr trc T chc pht hnh thanh ton giy t c gi Li sut (sau)

Tng mnh gi :

BN NHN (K, ghi r h tn)

BN GIAO (K, ghi r h tn)

PHN GIAO TR LI GIY T C GI (Lp 02 lin)

Ngy. thng .. nm . Ngn hng Pht trin Nh ng bng sng Cu Long giao tr y cc giy t c gi lit k di y cho .(Tn t chc, c nhn ngh chit khu, ti chit khu)..................... S tt Loi, s x ry giy t c gi Mnh gi Ch s hu T chc pht hnh

Tng mnh gi: nhn giy t c gi lit k trn y. NGI NHN (K hoc im ch v ng du, ghi r h tn) I DIN NGN HNG (K, ghi r h tn, ng du) 39

Ph lc 3: Hp ng chit khu giy t c gi

HP NG CHIT KHU S: Ngy...........thng.............nm........... Khch hng chit khu:........................................................................................................................ a ch: ..................................................................................................................................................... Do ng : .. ..............................Chc v: . lm i din C CMT (H chiu) s: Ngy cp .. Ni cp : . Ngn hng chit khu: Ngn hng PTN BSCL - Chi nhnh (di y gi tt l Ngn hng) a ch: ..................................................................................................................................................... Do ng : .. ..............................Chc v: . lm i din Tn Giy t c gi

iu 1. Giy t c gi chit khu TT 1. 2. 3. Tng cng s tin theo mnh gi: ................. bng ch (...) iu 2. Gi chit khu Gi chit khu: (bng ch:....) - Giy t c gi 1: ............... .............................................................................................. - Giy t c gi 2: ............... .............................................................................................. iu 3. Quyn hn v ngha v ca khch hng 1. Quyn hn a) c yu cu Ngn hng hng dn v gii thch v nghip v chit khu b) c nhn y s tin chit khu t Ngn hng. 2. Ngha v a) Chu trch nhim trc php lut v Giy t c gi v chuyn quyn s hu Giy t c gi cho Ngn hng b) Thanh ton y ph chit khu khi c Ngn hng chit khu Giy t c gi c) Phi hp vi Ngn hng truy i tin khi n hn thanh ton nu Ngi pht hnh khng thanh ton cho Ngn hng vi bt k l do no khc. iu 4: Quyn hn v ngha v ca Ngn hng 1. Quyn hn a) c yu cu khch hng cung cp cc thng tin chnh xc cng nh chuyn quyn s hu i vi Giy t c gi. 40 S, k hiu Ngy pht hnh Ngy n hn Mnh gi Ghi ch

b) c truy i Ngi pht hnh y gi tr ca Giy t c gi khi n hn thanh ton. 2. Ngha v a) Gii thch v hng dn cho khch hng nghip v chit khu ca Ngn hng. b) Thanh ton y tin chit khu cho khch hng. iu 5: Cc tho thun 1. C quyn thc hin, chuyn giao Hp ng ny, tham gia cc cc giao dch, thc hin cc quyn lin quan v tin hnh cc hot ng cn thit m bo cc quyn v ngha v nu trn. 2. Ngi k Hp ng ny v ngi i din tham gia giao dch s l ngi i din hp php tham gia giao dch. 3. Vic tin hnh, giao nhn, thc hin Hp ng ny v nhng giao dch s khng vi phm bt k lut, quy nh, hip c, quy ch, quy tc no c p dng i vi mi bn hoc bt c tho thun no rng buc hoc nh hng ti ti sn ca mi bn. iu 6: Cc cam kt khc Cc ti liu km theo c k bi Hai bn l mt b phn khng tch ri ca Hp ng ny. Hai bn cam kt t nguyn tho thun v thc hin nghim chnh cc ni dung trong bn Hp ng ny. Mi tranh chp pht sinh trong qu trnh thc hin bn Hp ng ny, s c Hai bn cng bn bc gii quyt, nu khng thng lng c s a ra To n gii quyt theo quy nh ca Php lut. KHCH HNG CHIT KHU (K, ghi r h tn) NGN HNG (K tn, ng du)

41

TI LIU THAM KHO

1. Trng i hc Lut H Ni (2010), Gio trnh Lut Ngn hng Vit Nam, NXB Cng an Nhn dn, H Ni. 2. Trng i hc Ngn hng TPHCM (2011), Tin t ngn hng, NXB Phng ng, TP.HCM. 3. B Lut Dn s 2005 4. Lut Ngn hng Nh nc 2010 5. Lut cc TCTD 2010 6. Lut chng khon 2006 7. Lut cc Cng c chuyn nhng 2005 8. Ngh nh 202/2004/N-CP ngy 10/12/2004 v x pht hnh chnh trong lnh vc tin t v hot ng ngn hng. 9. Ngh nh 01/2011/N-CP ngy 05 thng 01 nm 2011 v vic pht hnh tri phiu chnh ph, tri phiu c chnh ph bo lnh v tri phiu chnh quyn a phng 10. Quy ch chit khu, ti chit khu giy t c gi ca t chc tn dng i vi khch hng (ban hnh km theo Quyt nh s 1325/2004/Q-NHNN ngy 15/10/2004 ca Thng c Ngn hng Nh nc ) 11. Quyt nh 17/2006/Q-NHNN ngy 20/4/2006 ca Thng c Ngn hng Nhn nc v vic sa i, b sung iu 10 v iu 12 Quy ch chit khu , ti chit khu giy t c gi ca t chc tn dng i vi khch hng ban hnh km theo Quyt nh s 1325/2004/Q-NHNN ngy 15/10/2004 ca Thng c Ngn hng Nh nc. 12. Quyt nh 63/2006/Q-NHNN ca Thng c Ngn hng Nh nc v vic ban hnh quy ch chit khu, ti chit khu cng c chuyn nhng ca t chc tn dng i vi khch hng. 13. Thng t 13/2010/TT-NHNN ca Ngn hng Nh nc Vit Nam quy nh v cc t l bo m an ton trong hot ng ca t chc tn dng
42

14. Thng t 19/2010/TT-NHNN ca Ngn hng Nh nc Vit Nam sa i, b sung mt s iu ca Thng t s 13/2010/TT-NHNN ngy 20/05/2010 ca Thng c Ngn hng Nh nc quy nh v cc t l bo m an ton trong hot ng ca t chc tn dng 15. Thng t 22/2011/TT-NHNN ca Ngn hng Nh nc Vit Nam v vic sa i, b sung mt s iu ca Thng t s 13/2010/TT-NHNN ngy 20/05/2010 ca Thng c Ngn hng Nh nc quy nh v cc t l bo m an ton trong hot ng ca t chc tn dng 16. ng L Quc Hong (2008), Nhng vn l lun v ngn hng. c ly v ngy 6/3/2012 t http://www.saga.vn/Taichinh/Thitruong/Nganhang/14317.saga 17. www.luatvietnam.vn 18. www.mhb.com.vn 19. www.sbv.gov.vn 20. vi.wikipedia.org

43