LI M U

Thng 11 nm 2006, Vit Nam tr thnh thnh vin chnh thc ca t chc kinh t th gii WTO. C th ni y va l thi c, va l thch thc i vi mt nn kinh t va mi chuyn mnh cha c bao lu nh nc ta. Vic gia nhp WTO m ra c hi thun li Vit Nam thu ht cc lung vn u t c t trong ln ngoi nc di nhiu hnh thc khc nhau. Nh li th v ngun nhn cng, t ai, ti nguyn cn r v trong bi cnh th trng Vit Nam y tim nng, kh m, mi trng u t kinh doanh ngy cng c ci thin thng qua nhng chnh sch v bin php hp dn, Vit Nam tr thnh mt im sng i vi cc nh u t. Nhng ngun vn u t quan trng nh vy vo Vit Nam gip duy tr tng trng cao kh n nh ca nn kinh t Vit Nam trong nhiu nm qua, ng thi gp phn thc y ti c cu nn kinh t Vit Nam.Tuy nhin, bn cnh nhng pht trin tch cc c bn ni trn, nn kinh t Vit Nam cng c nhng mt hn ch, yu km v nhng thch thc cn phi khc phc. Trong bi cnh hin nay, pht trin nhanh v bn vng, Chnh ph Vit Nam v ang p dng nhiu chnh sch nhm thc y v n nh nn kinh t. Mt trong nhng chnh sch m chng em mun cp n trong bi tiu lun ny l chnh sch ph gi tin t ( giai on 2008 2011). Trong tiu lun ny, chng em nghin cu, tp hp phn ln nhng thng tin, kin thc lin quan n ph gi tin t, t c s l lun ca ph gi tin t n nh hng ca n n ti khon vng lai, qu trnh sn xut, lm pht v ngn sch. Ti liu c xy dng ph hp vi ni dung ca hc phn nhp mn ti chnh tin t, gp phn b sung kin thc v thng tin v ph gi tin Vit Nam mt cch c h thng. Trong bi tiu lun ny chng em c th cn nhiu nhng sai st cha pht hin, rt mong nhn c s t vn, chnh sa ca ging vin bi tiu lun c y , chnh xc v hn na, tr thnh mt ti liu hu ch trong vic hc chuyn ngnh ca chng em. Tp th nhm sinh vin vit bi

1. Khi nim: Ph gi tin t l vic gim gi tr ca ng ni t so vi cc loi ngoi t so vi mc m chnh ph cam kt duy tr trong ch t gi hi oi c nh. Vic ph gi Vit Nam ng ngha l gim gi tr ca n so vi cc ngoi t khc nh USD, EUR... 2. Ti sao chnh ph ph gi tin t: Chnh ph s dng bin php ph gi tin t c th nng cao nng lc cnh tranh mt cch nhanh chng v hiu qu hn so vi c ch nn kinh t t iu chnh theo hng suy thoi (v kh nng cnh tranh km nn cu xut khu rng gim dn n tng cu gim) i km vi mc lm pht thp ko di cho n khi nng lc cnh tranh tng ln (do tin lng, gi c gim xung n mc c kh nng cnh tranh). Chnh ph cc nc thng s dng chnh sch ph gi tin t khi c mt c sc mnh v ko di i vi cn cn thng mi.

Trong trng hp cu v ni t gim th chnh ph s phi dng ngoi t d tr mua ni t vo nhm duy tr t gi hi oi v n khi ngoi t d tr cn kit th khng cn cch no khc, chnh ph phi ph gi tin t.

Mt chnh sch ph gi ng Vit Nam c tc dng nh mt liu php gy hiu ng tch cc n nn kinh t hay khng cn ph thuc vo tnh hnh ban u v vo qui m cng nh thi gian ca cc hiu ng gim cu v khuyn khch sn lng. iu ny cng ty thuc vo qui m tng i ca khu vc sn xut hng mu dch v phi mu dch, vo phn ng ca cc khu vc ny trc bin ng ca quan h t gi, vo h s co gin ca nhu cu nhp khu v cc hng ha thay th trong nc v mt s yu t khc v c bit l nng lc qun l ca nh nc.
3. C s l lun ca ph gi tin t:

Xt v mt l thuyt, bin php ph gi tin t thng c thc hin tng sc cnh tranh ca hng ha ni a nhm ci thin cn cn thanh ton vng lai. Tuy nhin, im yu ca ph gi l s lm tng gi hng ha trong nc, nh hng ln lm pht. Do , hn ch lm pht, cc bin php thng c s dng l ng thi phi gim thm ht ngn sch v thc hin chnh sch tin t tht cht. 4. Tc ng ca vic ph gi tin t: Trong ngn hn Khi gi c v tin lng tng i cng nhc th ngay lp tc vic ph gi tin t s lm cho t gi hi oi thc t thay i theo, nng cao sc cnh tranh ca quc gia v c xu hng lm tng xut khu rng v hng xut khu r i mt cch tng i trn th trng quc t cn hng nhp khu t ln tng i ti th trng ni a. Tuy vy c nhng yu t lm cho xu hng ny khng pht huy tc th: cc hp ng tho thun trn c s t gi c, ngi mua cn c thi gian iu chnh hnh vi trc mc gi mi v quan trng hn l vic dn cc ngun lc vo v t chc sn xut
2

khng th tin hnh nhanh chng c. Nh vy trong ngn hn th s lng hng xut khu khng tng mnh v s lng hng nhp khu khng gim mnh. Nu gi hng xut khu trong nc cng nhc th kim ngch xut khu ch tng khng nhiu ng thi gi hng nhp khu tnh theo ni t s tng ln do t gi thay i dn n cn cn thanh ton vng lai c th xu i. Trong trung hn GDP hay chnh l tng cu gm cc thnh t chi cho tiu dng ca dn c, chi cho u t, chi cho mua hng ca chnh ph v xut khu rng. Vic ph gi lm tng cu v xut khu rng v tng cung s iu chnh nh sau:
Nu nn kinh t ang di mc sn lng tim nng th cc ngun lc nhn ri s c huy ng v lm tng tng cung. Nu nn kinh t mc sn lng tim nng th cc ngun lc khng th huy ng thm nhiu v do tng cung cng ch tng ln rt t dn n vic tng tng cu ko theo gi c, tin lng tng theo v trit tiu li th cnh tranh ca vic ph gi. V th trong trng hp ny, mun duy tr li th cnh tranh v t mc tiu tng xut rng th chnh ph phi s dng chnh sch ti chnh tht cht (tng thu hoc gim mua hng ca chnh ph) tng cu khng tng nhm ngn chn s tng ln ca gi c trong nc.

Trong di hn Nu nh trong trung hn, ph gi tin t km theo chnh sch ti chnh tht cht c th trit tiu c p lc tng gi trong nc th trong di hn cc yu t t pha cung s to ra p lc tng gi. Hng nhp khu tr nn t tng i v cc doanh nghip s dng u vo nhp khu s c chi ph sn xut tng ln dn n phi tng gi; ngi dn tiu dng hng nhp khu vi gi cao hn s yu cu tng lng v gy p lc lm cho tin lng tng. Cui cng vic tng gi c v tin lng trong nc vn trit tiu li th cnh tranh do ph gi. Cc nghin cu thc nghim cho thy li th cnh tranh do ph gi b trit tiu trong vng t 4 n 5 nm.
5. Nhng nh hng ca vic ph gi tin t:

nh hng ca ph gi tin t i vi ti khon vng lai: Mc tiu ca ph gi tin t l lm tng sc cnh tranh ca hng ha ni a v t ci thin cn cn thanh ton vng lai. Khi ng ni t gim gi s lm tng t gi danh ngha, ko theo t gi thc tng s kch thch xut khu v hn ch nhp khu, ci thin cn cn thng mi. Theo l thuyt, khi ni t gim gi s lm tng gi hng nhp tnh theo gi tr ni t v gim gi hng xut tnh theo ngoi t, do dn n phn ng l khuyn khch ngi trong nc gim tiu th hng nhp v gia tng sn xut hng cho xut khu. Theo l thuyt ca Keynes, iu ny s kch cu hng trong nc v do thu nhp quc gia s gia tng theo cp s nhn. Khi t gi tng (ph gi), gi xut khu r i khi tnh bng ngoi t, gi nhp khu tnh theo ng ni t tng c gi l hiu ng gi c. Khi t gi gim lm gi hng xut khu r hn lm tng

khi lng xut khu trong khi hn ch khi lng nhp khu. Hin tng ny gi l hiu ng khi lng. Tuy nhin, vic cn cn thng mi xu i hay c ci thin ty thuc vo hiu ng gi c v hiu ng s lng ci no tri hn. - Trong ngn hn, khi t gi tng trong lc gi c v tin lng trong nc tng i cng nhc s lm gi hng ha xut khu r hn, nhp khu tr nn t hn: cc hp ng xut khu c k kt vi t gi c, cc doanh nghip trong nc cha huy ng ngun lc sn sng tin hnh sn xut nhiu hn trc nhm p ng nhu cu xut khu tng ln, cng nh nhu cu trong nc tng ln. Ngoi ra, trong ngn hn, cu hng nhp khu khng nhanh chng gim cn do tm l ngi tiu dng. Khi ph gi, gi hng nhp khu tng ln, tuy nhin, ngi tiu dng c th lo ngi v cht lng hng ni cha c hng thay th xng ng hng nhp lm cho cu hng nhp khu cha th gim ngay. Do , s lng hng xut khu trong ngn hn khng tng ln nhanh chng v s lng hng nhp cng khng gim mnh. V vy, trong ngn hn hiu ng gi c thng c tnh tri hn hiu ng s lng lm cho cn cn thng mi xu i. - Trong di hn, gi hng ni a gim kch thch sn xut trong nc v ngi tiu dng trong nc cng thi gian tip cn v so snh cht lng hng trong nc vi hng nhp. Mt khc, trong di hn, doanh nghip c thi gian tp hp cc ngun lc tng khi lng sn xut. Lc ny sn lng bt u co gin, hiu ng s lng c tnh tri hn hiu ng gi c lm cn cn thng mi c ci thin. V mt l thuyt, ph gi tin t s lm cho cn cn thng mi din bin theo "hiu ng tuyn J". Hiu ng tuyn J: Khi nim hiu ng tuyn J: Khi ph gi tin t, thi gian u s lm cn cn thng mi thm ht thm, sau s c ci thin dn. Nguyn nhn: Cu v nhp khu v cung v nhp khu trong ngn hn c co gin thp hn so vi trong di hn. C ch: - Khi gim gi ni t, tuy gi hng ha nhp khu tng, nhng ngi tiu dng trong nc vn tip tc mua hng nhp khu, do: + Ngi tiu dng vn cha iu chnh ngay vic u tin mua hng ni thay th (ng cu khng gin). + Cc nh sn xut trong nc cn mt khong thi gian nht nh mi sn xut c hng thay th nhp khu. - Ngc li, xut khu cng cha c ci thin do ngi tiu dng nc ngoi cha thay i c thi quen tiu dng trong ngn hn, ng thi nh sn xut cha th ngay lp tc nng cao c nng lc sn xut hng xut khu. Thi gian u ph gi tin t lm cn cn thng mi b thm ht thm do mc tng xut khu khng b p nhp khu.
4

+ Gi tr nhp khu ngay lp tc tng ( khi lng nhp khu gi nguyn, t gi thay i). + Gi tr xut khu tng nh (cha th ci thin ngay khi lng xut khu). Mt thi gian sau, khi nhp khu v xut khu u co gin (gi tr nhp khu gim dn v gi tr xut khu tng dn), cn cn thng mi s dn c ci thin v tng ln. Nu v th vi trc tung l th hin cn cn thng mi, trc honh th hin thi gian, s thy ngay hnh ch J.

th hiu ng tuyn J

Mt s nhn t nh hng n thi gian tc ng ln cn cn thng mi sau khi ph gi bao gm: - Nng lc sn xut hng ha thay th nhp khu: i vi cc nn kinh t ang pht trin (Vit Nam thuc nhm nc ny), c mt s hng ha cc nn kinh t ny khng th sn xut c hay c sn xut c i na th cht lng khng tt bng hoc gi c c th cao hn. V vy, mc d gi nhp khu c t hn, ngi tiu dng cng khng th la chn hng trong nc. iu ny lm ko di thi gian ca hiu ng gi c.

- T trng hng ha tiu chun xut khu: i vi cc nc ang pht trin, yu cu v chun hng ha tham gia thng mi quc t cao, cho nn mt s ph gi tin t lm cho khi lng xut khu tng chm hn. iu ny lm cho hiu ng khi lng t c tc ng n cn cn thng mi hn cc nc ang pht trin. V vy, tc ng ci thin cn cn thng mi ca ph gi cc nc pht trin thng mnh hn cc nc ang pht trin. - T trng hng nhp khu trong gi thnh hng sn xut trong nc: Nu t trng ny cao, gi thnh sn xut ca hng ha trong nc s tng ln khi hng nhp khu tng gi. iu ny lm trit tiu li th gi r ca hng xut khu khi ph gi. Cho nn, ph gi tin t cha hn lm tng khi lng hng xut khu. - Mc linh hot ca tin lng: ng thi ph gi tin t thng lm ch s gi hng tiu dng tng ln. Nu tin lng linh hot, n s tng theo ch s gi. iu ny lm tng chi ph sn xut, t lm cho gi hng trong nc gim bt li th c c t ph gi tin t. - Tm l ngi tiu dng v thng hiu quc gia ca hng ha trong nc: Nu ngi tiu dng trong nc c tm l sng hng ngoi, th mt s t ln ca hng nhp v s r i ca hng trong nc c tc ng n hnh vi tiu dng ca h, h s tip tc s dng hng nhp mc d gi c t hn. Tip theo, mc gia tng s lng hng xut khu ph thuc vo s tin tng v a chung hng ha xut khu ca ngi tiu dng nc ngoi. Vic ph gi ng ni t s gip cho hng ho nc c sc cnh tranh tt hn hng ca nc ngoi, iu ny s h tr kch thch xut khu v hn ch nhp khu bng vic s dng hng ni a c gi thp hn. Mc d vy, i vi li th c c t s can thip ca Nh nc ny cn ht sc lu n Lut chng bn ph gi ti cc nc s ti. Thi gian gn y, cc v kin chng bn ph gi hng Vit Nam trn mt s th trng xut khu ch yu ang r ln v vic iu chnh t gi (ch nng m khng gim) lin tc s c kh nng to "c" cho cc i th cnh tranh vn ng hnh lang cho cc v kin, nht l trong bi cnh cc quc gia ang c xu hng bo v kinh t v vic lm ni a bng cc chnh sch bo h phi thu quan khc nhau. nh hng ca ph gi tin t i vi lm pht Trong mt nn kinh t, lm pht l s mt gi tr th trng hay gim sc mua ca ng tin. Khi so snh vi cc nn kinh t khc th lm pht l s ph gi tin t ca mt loi tin t so vi cc loi tin t khc. Thng thng theo ngha u tin th ngi ta hiu l lm pht ca n v tin t trong phm vi nn kinh t ca mt quc gia, cn theo ngha th hai th ngi ta hiu l lm pht ca mt loi tin t trong phm vi th trng ton cu. Do gi c nhp khu tng, nn gi c ni a cng thng tng ln sau khi thc hin ph gi tin t. nh hng ny s cng ln nu nhp khu chim mt t trng ln
6

trong tiu dng ni a v nu nh xut khu t gi ni a cao bng vi gi xut khu sang nc ngoi. Vic tng gi hng ni a s lm nh hng n mi quan h gi c lng. Nu lng c iu chnh theo mc lm pht th trong trng hp ny lng s tng. Nh vy, s dn ti hin tng lm pht leo thang gy nh xu n tit kim, u t, pht trin kinh t, phn b thu nhp cng nh n nh chnh tr. Ph gi tin t c th chm ngi cho cuc suy thoi i km lm pht. Tng gi trong giai on u s lm gim bt sc mua, trong khi lm tng chi ph trong nc. Khi lng nhu cu v tin t c t trc gi y c th duy tr khi lng sn xut nh hn. y c s nh i gia tc ng gy lm pht v tc ng gy suy thoi, nhng kt qu cui cng tnh trng lm pht nhiu hn v hot ng kinh t thc t suy gim. Tuy nhin, tc ng gim bt nhu cu ca bin php ph gi c th tng ln, nu nh n dn ti hu qu chuyn thu nhp thc t t ngi sn xut hng ha phi mu dch c khuynh hng tit kim bin thp sang ngi sn xut hng mu dch c khuynh hng tit kim bin cao hn. Khi ng tin b ph gi mnh, thng thng ngi sn xut l thuc vo cc ngun nguyn liu nhp khu s gp kh khn v vn lu ng, bi v gi y h phi tr mt lng ni t nhiu hn c th bo m duy tr kinh doanh n nh trc khi h c th chuyn phn chi ph tng thm cho ngi tiu dng. Hiu ng ny s b khuch i ln nu cc doanh nghip trong nc c phn n ch yu bng ngoi t. Nhng kh khn trong phng tin thanh ton nh vy rt ph bin v c th lm tng hiu ng lm pht ln ng k nh ni trn, nht l khi nhng hn ch v tn dng khng cho php h thng ngn hng p ng cc nhu cu tng ln v vn lu ng ca cc doanh nghip. Hiu ng suy thoi tim tng ny c th c dng lun chng chng li vic ph gi tin t theo hai cch. Th nht, suy thoi c th dn n gim u t, v nhu cu tr nn nh hn v lng tin cng b suy gim, iu ny c th lm chm nhng thay i c cu cn thit c th ti phn phi cc ngun lc cho cc ngnh sn xut hng mu dch. Th hai, ci gi phi tr khi s dng cng c ny thng qu cao, nu n dn ti s suy gim to ln trong sn xut, cng n vic lm v thu nhp. Nh vy, cn phi tm ra cc chnh sch thay th vi ci gi phi tr thp hn, cho php t c s iu chnh vi mc sn lng cao hn. nh hng ca ph gi tin t i vi sn xut Trong ngn hn, vic tng gi s lm gim tin lng thc t (trc khi lng danh ngha c iu chnh), ng thi gim ti sn ca ngi dn ang c ct gi di dng ng tin ni a, ti khon ngn hng v tri phiu ni a. Ti sn ca ngi dn s khng b nh hng nhiu nu h ct gi di phng thc ti sn nc ngoi. Gim thu nhp thc t s hn ch ngi dn tiu dng dn ti gim mc chi tiu ca quc gia. Do vy, thng thng s c s ti phn b thu nhp v ti sn sau khi ph gi tin t. Tuy nhin, nu vic ti phn b ny c thc hin nhm dn s c mc tiu dng thp th vn dn ti vic gim chi tiu ca quc gia. Vic gim chi tiu c th ci thin ti khon vng lai, nhng ng thi cng lm gim cu i vi hng ha ni a, t gy ra tht nghip trong mt s ngnh kinh t. Qui m sn xut s tng hoc gim ph thuc vo mc chi tiu chnh ph v tc nh hng ca ph gi tin t n vic sn xut hng xut khu v hng thay th hng nhp khu. V d: Gi bnh thng 19500VND=1$, ph gi 21000VND=1$ khi , bn xut khu hng ha i nc ngoi th nhn c tin $ v v s c li nhun ln hn ( v chi
7

ph sn xut ca bn 15000VND khi xut khu th c 1$, bnh thng th bn c 19500VND nhng sau khi ph gi th bn c n 21000VND ) qua , nng cao nng lc cnh tranh xut khu ca doanh nghip trong nc so vi cc doanh nghip khc ca cc nc v cng 1 chi ph nhng nc khc thu c li nhun thp hn. Mt tri ca n l i vi cc nc nhp khu nhiu nh VN, hu ht cc mt hng thit yu cho cuc sng v sn xut u phi nhp khu, th n c tc ng to ln. 1 mt hng bnh thng bn phi mua ch vi gi 19500VND th sau khi ph gi bn phi mua n vi gi 21000VND, lc sc mua s gim bi ngi dn s hn ch chi tiu b p trt gi ( lm pht ). Sc mua gim ko theo sn xut b nh tr, nn kinh t lao ao v hng ha sn xut ra ko c tiu th, doanh nghip ph sn, cng nhn tht nghip, v.v... nh hng ca ph gi tin t n ngn sch Ph gi tin t c th c nhng nh hng gin tip n ngn sch, c th ci thin hay lm thm ht ngn sch. iu ny ph thuc vo tm quan trng ca cc khon thu v chi chu nh hng trc tip ca t gi hi oi. - Xt v ngun thu ngn sch bao gm cc khon nh thu xut nhp khu v vin tr nc ngoi. Ph gi c th lm tng ngun thu ca chnh ph, hin tng ny r nt nht trong trng hp thu nh vo ngoi thng. Mc nh hng ca chnh sch ny ph thuc vo tng quan so snh gia thu thu t xut nhp khu v tng thu thu c, co gin v thu, co gin theo gi ca xut nhp khu. Khi ph gi tin, gi tr ca hng nhp khu v xut khu tnh bng n v ni t s tng. Trong bi cnh h s co gin theo gi ca cu v hng nhp khu khng ln, n c kh nng tc ng tch cc i vi ngun thu t thu nhp khu, tr khi thu c n nh c nh theo khi lng v chnh ph b mt phn cho vic ph gi bng cch h thp mc thu. Mt khc, khi cc mt hng nhp khu v cc hng ha sn xut trong nc dng vt t nhp khu phi chu thu tiu th c bit, ngun thu t thu tiu th c bit cng c th tng. Bn cnh , nu bin php ph gi lm tng c mc sn lng hng mu dch nhiu hn mc gim ca hng phi mu dch, th cng c th ngun thu t thu thu nhp ca cng ty v thu thu nhp ca c nhn cng gia tng. V tt nhin, ngun thu tnh bng ni t t cc khon vin tr khng hon li ca chnh ph cng gia tng. Nh vy ni chung bin php ph gi c th lm tng ngun thu cho ngn sch. - Xt v ngun chi ngn sch gm nhng khon b tr ngun thu. Chi ngn sch ph thuc t nht vo ba yu t: mc mua hng nhp khu ca chnh ph, qui m n nc ngoi ca chnh ph; v mc tng lng m chnh ph phi thc hin cho khu vc cng v ng tin b ph gi. Trc ht, nu t nc ang c mt khon n nc ngoi ln, th vic ph gi tin t s lm cho h phi tr khon li sut ln. Th hai, khon chi ca chnh ph cho mua xng du, my tnh, thit b qun s t nc ngoi s tng ln. Ph gi tin t: nhng im b sung Ph gi tin t phi c kt hp vi cc bin php h tr. Thc hin cc bin php ng b nh vy l mt vic kh khn, chnh sch ti kha, tin t v iu tit
8

phi ph hp vi chnh sch t gi. mc no cc chnh sch ny c th thay th cho nhau. K lut ti chnh, tin t nghim khc c th bo m mt t gi c nh v t gi linh hot c th thch hp vi tnh hnh ti kha, tin t m rng hn. S cn thit phi phi hp cc chnh sch kinh t v m cng c cp gic bin php ph gi tin t gy ra hiu ng lm pht tim tng, mt hin tng c th lm trit tiu tc ng ca vic ph gi. Do chnh ph phi qun l tng cu trnh qu trnh lm pht trong khi ng thi phi trnh nguy c ngc li l nhu cu c p ng qu mc v u t b bp nght. Hn na bin php ph gi thng khng mang li y li ch ca n, tr khi c kt hp vi cc bin php h tr c bn cht kinh t vi m v thin v cung hn cng c kt cu h tng, cung cp cc dch v tip th. Cc nh hoch nh chnh sch cn cn nhc cn trng cc yu t c nh hng n hiu qu ca ph gi tin t: - Xut khu sn phm c nhiu ngun gc nhp khu: Mt s lnh vc sn xut ti mt quc gia, cn thit phi nhp nguyn liu th hoc sn phm s ch lm u vo cho sn xut xut khu. Trong trng hp ny, ph gi tin t lm tng gi thnh sn xut hng xut khu, v lm hn ch c hi c gi c cnh tranh hn so vi nhng hng xut khu m u vo ch bao gm hng ha trong nc. Do ph gi tin t c bit thun li cho cc ngnh sn xut m nguyn liu u vo l cc hng ha ni a - v d khong sn v nng nghip. - Chi ph sn phm thit yu: Cc nc ang pht trin c bit ph thuc vo mt s sn phm nhp khu, u t, nng lng v sn phm y t. Ph gi tin t lm gi thnh cc sn phm ny tng i t v c th c tc ng tiu cc n tng trng v i sng nhn dn. - N nc ngoi: Mt s nc ngho lun trong tnh trng vay n nc ngoi nhiu. Vic ph gi danh ngha ng tin ni a lm tng n nc ngoi tnh bng ng ni a. iu ny t ra nhiu vn cho ngn sch nh nc, do phi tr li, v cc khon tr gp nc ngoi cao do ng ngoi t tng gi. Trong nhng trng hp ny, cn thay i thu v chi tiu chnh ph. Cc cng ty t nhn c n nc ngoi cng c th b nh hng ln c bit nu sn phm ca cc cng ty ny hng vo th trng ni a. - Vn c cu chnh sch: Khi c tc ng ca nhng chnh sch nh tr gi, kim sot gi hoc hn ngch xut khu, s lm cn tr s cn bng cc nhn t bn ngoi theo qui lut kinh t. Nhng vn ny cn c x l ngay nu khng ph gi tin t s khng c ngha. Ph gi tin t khng ch tc ng n nhng vn kinh t m cn nh hng n nhng vn mang tnh chnh tr, x hi. V th, thc hin chnh sch ph gi ng ni t, cc nc u phi xem xt v cn nhc mt cch k lng cc mt li v hi ca bin php ny da trn tt c cc kha cnh ca nn kinh t. iu kin ph gi tin t:

iu kin Marshall-Lerner, cn thit phi c co gin ng cu hng xut khu cng vi co gin ca ng cu hng nhp khu phi ln hn 1- ngha l ngi dn trong nc sn sng chuyn t s dng hng ha nhp khu gi cao sang s dng hng ni a gi thp hn, ng thi ngi nc ngoi cng sn sng chuyn sang s dng hng nhp khu t nc ph gi tin t do gi c tr nn r i. Hiu qu rng ca ph gi i vi cn cn thanh ton ty thuc vo cc co dn theo gi. Nu hng xut khu co dn theo gi, th t l tng lng cu v hng ha s ln hn t l gim gi; do , kim ngch xut khu s tng. Tng t, nu hng nhp khu co dn theo gi, th chi cho nhp khu hng ha s gim. C hai iu ny u gp phn ci thin cn cn thanh ton.
-

Thi im ph gi tin t cng l mt vn . Nu gi hng nhp khu ang thp v c xu hng h th vic ph gi mi c tc dng v sau khi ph gi, gi hang nhp khu s khng b tng t ngt, qua hn ch s tng gi ca hng ni a do gim thiu nh hng gi c ca nguyn liu u vo nhp khu, cui cung hn ch mt tri ca ph gi l lm pht tng.
-

Mt iu kin na ph gi l mt qu d tr ngoi t phi ln. Khi tin hnh ph, th c xu hng tch tr ngoi t nhiu hn nhm m bo an ton ti sn, do phi c mt qu d tr ln nhm can thip kp thi, m bo duy tr t gi ng k hoch, trnh b ph gi qu mc s gy bt n kinh t.
-

Ph gi tin t c th mang ti nhng ri ro nu khng c tnh ton c th, nh tnh trng lm pht, n nc ngoi (gm c n ca khu vc cng v t) tng, thu nhp quc dn tnh theo ngoi t gim, ti sn trong nc b gim gi dn n b nc ngoi thu tm, uy tn trn trng quc t b nh hng, V vy c th ni ph gi tin t l con dao 2 li nu khng c tnh ton chnh xc.
6. Ph gi tin t trong iu kin kinh t Vit Nam hin nay:

Thng 11 nm 2009, Chnh ph Vit Nam quyt nh ph gi 5% ng tin Vit Nam, ng thi tng li sut ln 8%. Vic ny c xem nh l hnh ng lm cng thng th trng ti chnh Chu , v cc nn kinh t trong vng ang tranh nhau to u th vi th trng u M. Ngy 11 thng 2 nm 2010, Ngn Hng Nh Nc Vit Nam nh li mc t gi bnh qun lin ngn hng gia tin ng Vit Nam v la M, theo , mt la M n 18.544 ng. Ngy 10 thng 2 nm 2010, mc t gi ny 17.941 ng. Nh vy, ng tin Vit Nam b gim gi 3,25% so vi la M. n ngy 28 thng 2 nm 2010, mc t gi th trng ch en l 19.500 ng. Ngy 18/08/2010 Ngn hng Nh nc nng t gi t mc 18.544 ng/USD ln mc 18.932 ng/USD (tng ng tng 388 ng)
10

Ngy 11/02/2011 Ngn hng Nh nc cng b quyt nh tng t gi bnh qun lin ngn hng gia USD vi VND, t 18.932 VND ln 20.693 VND (tng 9,3%), cng vi l thu hp bin p dng cho t gi ca cc ngn hng thng mi t +/-3% xung cn +/-1%. Tuy nhin n ngy 19/02/2011 t gi USD th trng ch en l 22.300 ng. Tnh t thng 6 nm 2008 n nm 2011, ng bc Vit Nam b ph gi hn 20% v d tr ngoi t ca Vit Nam st gim mnh, ch cn khong hn 10 t la tnh n cui nm 2010, theo li B trng K hoch v u t V Hng Phc, so vi mc 24 t la cui nm 2008. nh hng ca ph gi n cn cn vng lai Mc tiu ca ph gi l ci thin cn cn vng lai, c ngha l gp phn vo lm gim s mt cn bng gia tit kim vo u t. Nhng i vi Vit Nam, liu bin php ph gi c ci thin c cn cn thng mi hay khng khi hu ht cc mt hng sn xut trong nc u ph thuc vo nguyn vt liu nhp khu (90% tng gi tr hng nhp l nhp nguyn vt liu sn xut), ngay c hng xut khu cng n 70% l gi tr hng nhp. Bn cnh , nng lc sn xut hng ha thay th nhp khu v hng ha tiu chun xut khu Vit Nam u cn hn ch. Thm ht cn cn thng mi tr thnh mt hin tng thng nht trong cn cn thanh ton tng th ca Vit Nam trong nhiu nm gn y. Thc trng ny bt ngun su xa t chnh s mt cn i trong c cu xut nhp khu Xut khu: danh mc hng xut khu cn chm a dng ha, t trng kim ngch 8 mt hng chim t trng ln trong xut khu, tuy gim t 71,3% nm 2008 xung 54,8% trong 9 thng u nm 2010, nhng phn ln l do xut khu du th gim mnh. Cng lc , mt s mt hng xut khu ch lc ca Vit Nam nh g v sn phm g, dt may v giy dp vn ph thuc ngun nguyn liu nhp khu nn gi tr gia tng thp.
-

Nhp khu: T trng 10 mt hng nhp khu (xng du,vi, cht do, nguyn ph liu dt may, giy dp, st thp, in t my tnh, linh kin, t, my mc, thit b, dng c, cc phng tin khc,) ch yu vn khng thay i nhiu t nm 2005 (64,5%) n nay (58%). Nhm hng t liu sn xut vn chim t trng ln. C cu ny cho thy nhp khu ca ta ch yu l phc v sn xut nn nhng bin php kim ch nhp khu hin nay tp trung vo cc nhm hng ha tiu dng c bit nh t, xa x phm... s ch c th c nhng tc ng nh n tnh trng nhp siu hin nay. Hn th na, t l nhp khu trong sn phm xut khu ca nc ta mc cao (theo mt s tnh ton l khong 70%) dn ti thc t l mun tng xut khu th nht thit phi tng nhp khu, lm hn ch kh nng gia tng xut khu nhanh hn so vi nhp khu.
-

Nng lc sn xut hng ha thay th nhp khu

11

Vit Nam l mt nn kinh t ang pht trin, m i vi mt nn kinh t ang pht trin, c mt s hng ha m cc nn kinh t ny khng th sn xut c hay c sn xut c i na th cht lng khng tt bng hoc gi c c th cao hn. V vy, mc d gi nhp khu c t hn, ngi tiu dng cng khng chc s la chn hng trong nc. Nh vy, nu thc hin ph gi, nn kinh t Vit Nam vi nng lc sn xut hng thay th cho hng nhp khu cn hn ch, c thc s hn ch c nhp khu ci thin cn cn thng mi hay khng? Nng lc sn xut hng ha tiu chun xut khu a phn cc doanh nghip Vit Nam vn l sn xut nh l v c nng sut thp. Cht lng hng ha, k c nhng mt hng chin lc l go, c ph, ht tiu, thy, hi sn ch bin l nhng mt hng Vit Nam chim v tr nht nh trn th gii th cht lng sn phm ca chng ta cn km so vi cc nc c cng mt hng trong chu lc v th t l hng xut khu ca Vit Nam vo M v chu u cn nh. Thm vo , c s h tng cho sn xut cc mt hng xut khu v xut khu ln cn rt manh mn v cha sc thc y sn xut i tr. Nu cc doanh nghip trong nc khng c nng lc sn xut hng xut khu (cung cp khng lng, cht theo nhu cu ca i tc) hoc khng tm c th trng xut khu cho mnh th khi Chnh ph thc hin ph gi, nhng c hi kinh doanh tt m Chnh ph hng ti thng qua ph gi s b b l, hot ng xut khu v cn cn thng mi khng chc chn c th c ci thin. nh hng ca ph gi n lm pht Din bin ch s gi tiu dng CPI cho thy nhn chung, CPI t nm 2001 n 2008 tng kh mnh, c bit l hai nm 2007 v 2008 (12,6% v 19,89%). Lm pht tuy c kim ch mc thp trong nm 2009 v hin ang trong tm kim sot, nhng din bin ca lm pht trong 20 nm qua Vit Nam, cho thy tnh n nh nhn chung l khng cao. Do , n nh lm pht lun lun l mc tiu iu hnh ca Ngn hng Nh nc (NHNN).

12

Khi thc hin ph gi, do gi c nhp khu tng nn gi c ni a cng thng tng ln, gy p lc ln lm pht. iu ny tng xy ra Trung Quc, khi Trung Quc ph gi CNY 50% nm 1994, Trung Quc phi i mt vi lm pht tng cao, nm 1994 l 24,24%, tng hn 66,25% so vi mc lm pht nm 1993. Xt trn kha cnh ny th trong iu kin ca Vit Nam hin nay, khi m ph gi c ci thin cn cn thng mi hay khng cn cha chc chn (nh phn tch trn) th lm pht tng. Trong khi , Vit Nam vi thc trng kinh t nh hin nay kh c th chp nhn trc tnh trng ti lm pht tr li. Mt im khc ht sc quan trng l hin nay Chnh ph ang ku gi h li sut. Trong khi , thng thng, nu NHNN ph gi ni t, c th kim ch lm pht, bin php thng c s dng theo l thuyt l tht cht tin t, ngha l phi tng li sut. Nh vy, vic ph gi ni t s c th tr thnh mu thun vi ch trng gim li sut ca Chnh ph. Tnh trng la ha trong nn kinh t Vit Nam Vit Nam l nn kinh t la ha, trong sut thi k ci cch, mc la ha tnh theo tiu ch ca IMF c gim dn, song so vi cc nc trn th gii Vit Nam vn l nc b la ha. Tm l u c v gm gi ngoi t rt ph bin trong nn kinh t. Nhn bit c iu ny, Chnh ph v c bit l NHNN Vit Nam v ang ht sc n lc hn ch tnh trng la ha. Nu ph gi VND vo lc ny m khng c bin php i cng ngn chn tm l k vng vn ang tn ti kh mnh trn th trng tin t Vit Nam, khi h qu ca d m v lm pht nm 2008 vn cn, s khin ngi dn v doanh nghip tch cc d tr ngoi t, lm cho cung ngoi t khng nhng khng c ci thin m cn y cu ngoi t ln cao; nh hng khng tt ti n lc hn ch la ha ca cc nh iu hnh. Thm ch, trong trng hp cc gii php khng to c lng tin, th mc ch ngn chn nhng bt n trong nn kinh t trong vic ph gi VND khng nhng khng gii quyt c, m c th cn y nn kinh t ti ch bt n hn. nh hng ca ph gi n ngn sch Ph gi tin t c th ci thin hoc lm thm ht ngn sch cn ph thuc rt nhiu vo vic cc ngun thu, chi ngn sch c chu nh hng trc tip bi t gi hay khng. - Xem xt c cu thu ngn sch ca Vit Nam th t l thu ngn sch t du th v xut nhp khu chim t trng kh cao, khong gn 40% trong tng ngun thu ca ngn sch, hn na, ngun vin tr cng kh ln. V vy, ph gi s tng ng k ngun thu ca Chnh ph nu tnh bng VND. Tuy nhin, ph gi lm nh hng n hot ng doanh nghip, lm kinh t suy gim th s nh hng ng k n ngun thu ca Chnh ph. - Xt v c cu chi, th khon chi ln nht m chu tc ng ln ca t gi l cc khon vay b p thm ht ngn sch bng ngoi t. - Xem xt vn n nc ngoi (Xem bng ) Bng
13

Tng s d n nc ngoi so vi GDP (%) 20 05 31. 2 2006 31.4 2007 32.5 2008 29.8 2009 39.0

Ngun: B Ti chnh Xem xt tnh trng n nc ngoi ca Vit Nam, n nc ngoi ca quc gia so vi GDP bng 39%, thuc din quc gia c n nc ngoi va phi, nu xt theo khuyn ngh ca Ngn hng Th gii. Hin nay, n nc ngoi ca Chnh ph Vit Nam tp trung ch yu vo cc loi tin JPY, USD, EUR, SDR. C th, ln nht l cc khon vay bng ng Yn, chim 41,96%; SDR chim 27,39%; vay theo ng USD chim 16,61%; vay bng ng Euro chim 10,68%; cn li l cc ng tin khc chim 3,37% tng d n nc ngoi Chnh ph. Mc d c cu ng tin vay trong tng d n nc ngoi Chnh ph cng kh a dng, c cho l c th hn ch ri ro v t gi, gim p lc ln ngha v tr n nc ngoi ca Chnh ph nhng khng th ph nhn thc t nhng dao ng ca t gi s c nh hng nht nh n gi tr ca cc khon n khi quy i ra ni t. Nh vy iu bt li ca vic ph gi l n lm cho gi tr bng ng ni t thanh ton n tng ln ng bng t l ph gi. Khon chi c th vt qu khon thu, cho nn tnh hnh ngn sch c kh nng xu i. Theo tnh ton ca c quan chc nng, nu nh ng Vit Nam mt gi 5% thi th mi nm Ngn sch Nh nc s chi thm 26.000 t ng tr n nc ngoi, cc doanh nghip cng phi tr n thm 13.000 t ng. Mt tnh ton khc c cng b cho hay, ch tnh ring Nh my Nhit in Ph Li s n nc ngoi phi tr tnh ra ni t tng thm ti 800 t ng. Ni cch khc, ph gi ng Vit Nam, hay ngoi t tng gi so vi VND th s lm tng gnh nng n nc ngoi ca Chnh ph v doanh nghip. T nhng ni dung trn, c th kt lun rng, thc hin mt chnh sch ph gi tin Vit Nam ng, Chnh ph cn xem xt v cn nhc mt cch k lng cc mt li hi ca chnh sch ny da trn tt c cc c im ca nn kinh t, phi m bo nn kinh t c cc iu kin c th pht huy tt mt tch cc v hn ch c nhng mt tiu cc ca vic ph gi. Thm vo , mc ph gi l bao nhiu cng phi c cn nhc cn thn, da trn tnh hnh c th. Nu c quyt nh ph gi, cng phi ph gi c l trnh. trnhvic ph gi s dn n lm pht tng cao v t dn n bt n nh v m, i km vi ph gi cn phi c mt s phi hp cht ch giacc chnh sch kinh t v m m trong quan trng nht l s phihp gia chnh sch tin t tht cht v chnh sch ti kha vi hiu quu t cao. Thm na, c l cn c mt qu d tr ngoi hi mnh can thip trong thi gian u sau khi tin hnh ph gi.

14