NGUYN NHN NGHO I CHUNG V VNG DTTS vit bi: Hunh Thc Mn Chuyn mc: PHT TRIN VNG

DTTS

S liu thng k cho thy, nu da vo cn c chun ngho ca giai on 2001-2005, ta c th thy r l qua tng nm u c s tin trin vt bc v s gim t l h ngho nc ta. Bnh qun hng nm c nc ta gim c t 3 n 4% s h ngho, vt mc k hoch ra. C th, nu u nhng nm 1990 t l cc h ngho trong c nc cn mc rt cao, bnh qun khong trn di 30 35%, th n nm 1995 gim xung cn 29%, nm 2000 cn 25%, v n nm 2005 ch cn c 22% , nm 2006 cn 17%, th n nm 2007 va qua ch cn 14,87%, gim 6,28% so vi cui nm 2005 v d kin nm nay (2008) ch cn khong 14,2%. iu lu l, cht lng cuc sng h ngho c khng ngng nng cao hn. Thu nhp bnh qun ca 20% s cc h ngho nm 2007 c iu tra gn y cho thy tng gn 1,5 ln so vi nm 2005. C th l gii v nhng kt qu, thnh tu kh quan trn bi nhiu nguyn nhn khc nhau song trc ht phi thy rng c mt nguyn nhn rt c bn l ng v Nh nc ta lun coi trng v thng xuyn quan tm ch o cc cp, cc ngnh t Trung ng n cc a phng, c s cn phi c cc gii php hu hiu gim ngho. S coi trng v quan tm ny c th hin rt r khng ch bn trong ni dung cc ch th, ngh quyt, ng li, chnh sch ban hnh v cng tc gim ngho ca ng v Nh nc m hn th na c trin khai ngay vo i sng thc tin hng ngy ca cc h dn c ngho khp cc vng lnh th nc ta, th hin qua nhiu gii php y nhanh tc gim ngho, trong tp trung vo cc khu vc c t l s h ngho cn cao nh: ng Bc B, Bc Trung B v ng bng Sng Cu Long... Trong nhng nm qua, Vit Nam c th gii ch bi nhng thnh tu trong cng tc xa i, gim ngho v nng cao mc sng ca ngi dn. Dn ch c nng cao cng l mt iu kin tng cng s tham gia ca ngi dn vo cc cng tc x hi. Nhng hn ch ca cng tc xa i, gim ngho l do ngun lc cn hn ch, s lng cn b cn thiu v yu v nng lc. C ch xc nh h ngho cha c thng nht cc a phng, cht lng gim st theo di s liu bo co cha cao; c lc c ni cn mang tnh hnh thc, nng v bo co thnh tch v cha tht vng chc. Thnh tu v nhng kt qu t c ca cng tc xa i, gim ngho trong hai mi nm i mi chnh l c gn kt v lng ghp vi chin lc v chnh sch pht

trin kinh t - x hi, t cng tc xa i, gim ngho trong iu kin chuyn sang kinh t th trng v hi nhp kinh t quc t Theo tng kt ca Chng trnh Pht trin Lin hp quc (UNDP), trong iu kin kinh t, x hi ca mnh; so vi cc nc c cng mc GDP, Vit Nam s dng nhng ngun lc c c mt cch hiu qu vo cng tc nng cao mc sng ngi dn, trnh dn tr, tui th, bnh ng gii... ng -du-t Ut-t-d (Edourd Wattez), Trng i din UNDP ti Vit Nam nhn nh: "Vit Nam t c tin b trn nhiu lnh vc kinh t, vn ha trong nhng nm qua, c th l cc ch s v gio dc, tui th ca Vit Nam cao, t l t vong tr em thp v nhng iu ny l mt thnh tu ng k ca Vit Nam. Trong nhng nm qua, Vit Nam c th gii ch bi nhng thnh tu xa i, gim ngho, tp trung v nng cao mc sng ca ngi dn. Dn ch c s c nng cao cng l mt iu kin tng cng s tham gia ca ngi dn vo cc cng tc x hi, cng nh pht huy nng lc v trch nhim ca c quan qun l a phng". T nm 2001 n nay, vi vn u t 14.695 t ng, chng trnh 134 h tr cc h ngho c vay vn u i, cp th bo him y t min ph v tr gip v gio dc cho tr em ngho. Cn chng trnh 135, vi tng mc u t khong 5.600 t ng trong giai on 1998 - 2003, h tr vic xy dng c s h tng cho 2.362 x ngho, vng su, vng xa. Theo s liu ca Mt trn T quc Vit Nam, hin nay trn c nc cn 417.300 cn nh trong tnh trng dt nt. c 7 tnh, thnh ph c bn xa xong nh tm, nh dt nt cho cc h ngho, 7 tnh khc cng nm trong s d kin s hon thnh chng trnh xa nh tm, nh dt nt cho h ngho trong nm 2006. Thnh tu xa i, gim ngho l iu khng nh nhng hn ch, bt cp cng khng phi l nh. l hin cn nhiu vng gp nhiu kh khn, chnh lch giu ngho gia cc vng, cc tng lp dn c ngy cng gia tng; tm kim vic lm cn kh khn; thin tai, bnh tt, him ha thng xuyn rnh rp v ging xung ngi dn, thng l ngi ngho hng chu. Cng tc xa i, gim ngho c ni, c lc cn mang tnh hnh thc, nng v bo co thnh tch v cha tht vng chc. Bo co ca D n VIE/O2/001 nu, cng tc xa i gim ngho Vit Nam s cn gp nhiu kh khn do ngun lc xa i, gim ngho hn ch, s lng cn b lm cng tc xa i, gim ngho cn thiu, yu v nng lc. Mt khc, c ch xc nh h ngho cha c thc hin thng nht cc a phng v cht lng gim st theo di bo co s liu v xa i, gim ngho cha cao... Trong giai on 2006 - 2010, mc tiu ca Chng trnh quc gia v xa i, gim ngho v vic lm l hon thnh vic pht trin kt cu h tng cho cc x ngho vo nm 2010; nng cao mc thu nhp v mc sng ca ngi ngho, gim t l h ngho xung cn 10% - 11% vo nm 2010[2] (gim mt na so vi nm 2005), gp

phn t c Mc tiu Pht trin Thin nin k. Xt v nguyn nhn ch quan, ch yu l mc thu nhp v tiu dng ca tng h gia nh, trc ht l trnh lao ng, sn xut, kinh doanh t c thu nhp, t mc thu nhp m c s chi tiu hp l. Sn xut l qu trnh kt hp gia t liu sn xut v sc lao ng. Tri qua cc phong tro cch mng ca t nc, ni chung mi ngi lao ng c Nh nc to quyn s hu hoc s dng t liu sn xut, cho vay vn, to iu kin nng cao tay ngh, ch khc nhau mc hiu qu sn xut, kinh doanh do trnh ca tng ngi: ngi kinh doanh gii th giu ln, ngi kinh doanh km th thua l v khng khc phc c th s ngho i. Ci quyt nh y li l trnh hc vn, ni rng ra l trnh vn ha trong hot ng kinh t ca tng c nhn. Thc t cho thy rng, nhng ngi c hc tp n ni n chn, c tri thc th ni chung t ri vo tnh trng i ngho, mc du khng phi ton l ngi giu c. T s phn tch trn y, c th khng nh rng, mun xa i, gim ngho th vn c bn l phi gii quyt tt cng tc gio dc - o to, cung cp tri thc cn thit cho ngi dn h c th t lo cuc sng c bn cho h v khng b ri vo ngho i. V chi tiu, ni chung ngi dn ta lun bit tit kim, chi tiu trong phm vi cho php vi kh nng thu nhp ca mnh. Tuy nhin, trong x hi khng phi t nhng ngi n tiu xa x, lng ph, "bc ngn cn di", ua i, sa ly vo cc t nn x hi th d c kim ra ng tin nhng ngho vn hon ngho. Nh vy, i vi nhng ngi li nhc, lm t n nhiu, b tha, b rc, sa ly vo cc t nn x hi th ngho l ng nhin, v x hi khng th cu mang, h tr h m phi c bin php x l thch hp, kt hp bin php hnh chnh, kinh t vi bin php gio dc gim bt i tng ny cng l gim gnh nng cho x hi. - V nguyn nhn khch quan i vi ngi ngho th trc ht l iu kin a l, ni sinh sng v lao ng sn xut ca h. nhng vng c iu kin a l, t nhin thun li, c t ai rng ri, ph nhiu, kh hu n ha th iu kin sn xut thun li hn, do thu nhp cng kh hn v ngi dn kh khn, ngho kh hn. Tri li, nhng vng t ai cn ci, kh hu khc nghit, sn xut kh khn, cuc sng lam l th ni chung ngi dn phi chu nhiu gian kh, cc nhc, vt qua ngng i ngho cng ht sc kh khn. H khng ch ngho v vt cht m cn ngho c v tinh thn, vn ha, thng tin v do t nn x hi cng c iu kin pht trin, cng lm trm trng thm tnh trng i ngho. Nc ta hin nay cn hng triu ngi b nh hng cht c mu da cam, hoc nhiu vng b nhim cht c ha hc do qu trnh cng nghip ha, tuyt i b phn ri vo cnh ngho i. Tai ha ri vo h mt cch khch quan, cn c n b v vt cht v tinh thn t pha ngi gy hi v h ang c s h tr ca Nh nc v x hi.

- Mt nguyn nhn va mang tnh khch quan va mang tnh ch quan i vi i ngho, l s lnh o ca ng v qun l ca Nh nc cc cp. Khch quan i vi ngi dn m l ch quan i vi s nghip pht trin kinh t - x hi ni chung v xa i, gim ngho ni ring ca t nc. Lnh o, qun l t nc ni chung v i vi kinh t ni ring tt, c hiu qu, hp lng dn th kinh t khng ngng pht trin, ngi dn, trong c ngi ngho c nh. Tri li, chin lc kinh t a ra khng khoa hc, mang tnh phong tro, thiu tnh kh thi, gy lng ph nghim trng, t nn quan liu, tham nhng din ra nhiu ni, th ngi chu thit thi nht chnh l nhng ngi dn yu th, tc l nhng ngi trong din i ngho. Vng DTTS: Ngho i c l l kt cc ca mi vn : gia tng dn s, suy thoi ti nguyn, phn ha x hi, xi mn vn ha iu kin t nhin: Cc yu t t nhin ca vng ni Vit Nam c c trng bi tnh phc tp v a dng cao. a hnh chia ct mnh to nn s a dng sinh thi, a dng sinh hc, cha ng nhiu loi c hu, nhiu cnh quan c o v.v... Tuy nhin, cc iu kin cnh quan nh vy cng gy ra nhng iu kin sinh thi mong manh, nht l trong iu kin kh hu nhit i gi ma, ma nhiu, cng ma mnh, ma tp trung, gy ra hn hn vo ma kh, l lt vo ma ma. Nhng trn l qut min ni tn ph nghim trng ti nguyn thin nhin v cc cng trnh thy li, ng s, cu cng, gy nhiu thit hi v ngi v ca. Dn c, dn s: hin tng kt hn sm ang rt ph bin nng thn min ni, bo ng mt xu hng tng dn s trong vi thp nin ti l khng trnh khi. Dn s tng, mt dn s ngy cng cao, thng c coi l nguyn nhn gy ra suy thoi mi trng. Suy thoi ti nguyn: i vi vng nng thn min ni, rng l ngun ti nguyn sinh vt qu gi nht, ng vai tr quan trng trong pht trin kinh t - x hi v bo v mi trng. Tuy nhin cht lng rng vn ngy cng gim st. Hin tng thiu t canh tc ang rt ph bin, nh hng n an ton lng thc v e da s pht trin bn vng vng ni. S phn ha x hi: S phn ha dn tc, dn s vng nng thn l mt nguyn nhn na ca s pht trin chm chp. Rt nhiu nhm dn c trong nng thn min ni khng nhng ngho, thiu i, m h cn t c hc hnh. Vi trnh hc vn thp, th r rng vic tip thu khoa hc tin tin, kh nng quy hoch, t chc sn xut hp l l rt hn ch. Lao ng vng nng thn, min ni ni chung vn trong tnh trng lc hu,

nng sut thp. Vn ha truyn thng: Suy thoi ti nguyn thin nhin khng ch n thun l do nhu cu pht trin kinh t, thng mi hay do p lc ca dn s v nhim mi trng m cn l vn phc tp lin quan n li sng ca con ngi hay ni cch khc l vn ha truyn thng ca cng ng bn a. Tuy nhin, trong qu trnh giao lu vn ha ngy nay, nng thn Vit Nam ni chung v vng ni ni ring, gia cc tc ngi vi nhau, gia ng bng v min ni, thm ch c giao lu quc t, cng ang din ra nhanh chng, si ng. Nhiu nhn t vn ha mi gn vi qu trnh cng nghip ha, hin i ha t nc ang xut hin trong i sng thn bn bc u pht huy tc dng, to ra cc gi tr vn ha mi trong i sng. Bn cnh s t gy truyn thng trong qu trnh bin i vn ha v ang to ra tnh trng ht hng, ngho nn trong i sng, gy tc ng tiu cc khng ch n i sng vn ho m c pht trin kinh t x hi ni chung. Mt s gii php xa i gim ngho cng tc xa i, gim ngho c thc hin mt cch hiu qu, thit thc, vng chc, theo chng ti cn mt s gii php c tnh chin lc sau y: i mi mt cch c bn qun l nh nc v kinh t, bo m cho kinh t pht trin thc s hiu qu v cuc sng v hnh phc ca nhn dn. Phi khch quan tha nhn rng, trong hai thp nin i mi va qua, ng v Nh nc ta lm c nhiu vic trong lnh o v qun l nn kinh t, bo m cho nn kinh t tng trng cao mt cch lin tc, nhng cng phi thy rng, tnh hiu qu ca tng trng cn thp v cha bn vng. Nhiu chng trnh, d n kinh t cn mang nng tnh ch quan, chy theo phong tro, mang tnh hnh thc, gy lng ph ln khng xut pht t quy lut ca kinh t th trng trong iu kin hi nhp kinh t quc t. Cc chng trnh ma ng, nui b sa, nh bt xa b, v.v., l nhng th d in hnh; hin tng quy hoch treo, xy dng thiu quy hoch; t quan liu, tham nhng lng ph ngy mt tinh vi v nghim trng... u thuc v chc nng, quyn hn v trch nhim qun l nh nc v kinh t, hu qu l nh hng khng nh ti pht trin kinh t - x hi, cng l nh hng trc tip ti cng tc xa i, gim ngho. i mi qun l nh nc c v t duy l lun, c v c ch, chnh sch, t chc b my v cn b v phng thc iu hnh, qun l kinh t - x hi ni chung v qun l cng tc xa i, gim ngho ni ring. Pht trin mt nn kinh t hp tc da trn cc quan h a s hu, bo m cho mi ngi c t do lm n, kinh doanh mi ngnh ngh m lut php khng cm. Khuyn khch ngi giu c vn ra kinh doanh, pht trin doanh nghip cng ln cng tt to

nhiu vic lm cho nhiu ngi c sc lao ng, coi y l mt quan h hp tc gia ngi c ca v ngi c cng, tt nhin hot ng ca doanh nghip phi tun th php lut. To mi iu kin mi ngi c cng n vic lm v c thu nhp n nh, tr nhng vc lm m php lut khng cho php, nh th mi xy dng c mt nn kinh t lnh mnh v c hiu qu, t mc tiu dn giu, nc mnh. iu tt yu l, "nc ln th thuyn ln", mi thuyn to, thuyn nh u cng ni theo v cng vn hnh theo dng nc, ch c nhng thuyn rch nt, hoc qu nng n, khng cn ph hp th s b nhn chm. Phi kin quyt chng bnh hnh thc v bnh thnh tch trong xa i, gim ngho. Xa i, gim ngho phi i lin vi tit kim, chng lng ph, nhng trong thc t do bnh hnh thc v bnh thnh tch nn nhng ngi t chc li thch ph trng, gy lng ph cng sc v tin ca. Qua cn bo s 1 nm 2006 (bo Chan-chu) cho thy hai iu: Mt l, nhng ngi c ngh ra khi, c sc c tay ngh nhng gia nh, v con vn cn ngho i (ngi v khc than ch chng v c tin mua o mi cho con), nh vy cho thy trn t nc ta cn rt nhiu vng, nhiu a phng cn rt ngho, ch khi c tai bin, vn hn th mi bc l r ci ngho. Hai l, khi c vn hn xy ra, cc t chc x hi ra sc tuyn truyn, vn ng quyn gp, k c nhng ngi ngho cc a phng khc theo truyn thng "l lnh m l rch, l rch t m l rch nhiu", nhng tin quyn gp sau ba thng vn cn ti 2/3 cha bit dng vo u. iu chng t bnh hnh thc v bnh thnh tch trong cng tc xa i, gim ngho. iu ang nhc nhi hin nay l bnh thnh tch "truyn nhim, ly lan" trong ton x hi. Coi trng hn na cng tc cn b trong xa i, gim ngho. Trong cng tc xa i, gim ngho, cng tc cn b, nht l nhng cn b trc tip lnh o cng tc xa i gim ngho c vai tr quyt nh th hin: Th nht, cn b lnh o, qun l cc cp khng ch phi chng quan liu, tham nhng, lng ph, hnh dn, n bt, lm dng tin cu tr xa i, gim ngho, m cn phi coi vic em li li ch cho dn l ngha v v trch nhim ca mnh. Do , phi khng ngng rn luyn phm cht v nng lc phc v nhn dn ngy cng tt hn, khng v cm trc cnh ngho i ca nhn dn. Th hai, i vi cn b trong cc Ban ch o xa i, gim ngho v cn b chuyn trch xa i, gim ngho th ngoi phm cht v nng lc cn c ca mt cng chc nh nc th cn c o to, rn luyn c th hn p ng yu cu xa i, gim ngho trong iu kin ca nc ta hin nay. H phi l nhng ngi gn dn, gn nhng ngi cn i kh, hiu bit tm t, nguyn vng, nng lc kinh t ca tng ngi dn, a ra c nhng phng n kinh t st hp, khng vin vng, xa vi i tng c th tip

thu v thc hin c hiu qu. y qu thc l nhng ngi c tm, c tr, c tnh i vi ngi cn i ngho. Cn b, cng chc nh nc khng c v li, lm giu bng chng trnh xa i, gim ngho. Th ba, i vi nhng vng kh khn, ch yu l vng su, vng xa, vng dn tc t ngi, cn c chnh sch gio dc, o to ph hp, c s u tin tha ng i vi ngi hc c v chng trnh, gio trnh, gio vin, tuyn chn, thi c, hc bng, hc ph, t chc ni n hc ngi hc c iu kin hc tp, tr thnh nhng cn b k thut v qun l cc cp, trc ht l cp c s, gp phn xa i, gim ngho chnh qu hng h.