Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu GVHD:

I.

Lch s pht trin

Lch s dn ng v xc nh v tr tu gn lin vi lch s dn thuyn thm him trn bin

trong nhiu thp k trc khi cc phng tin bay trn khng nh my bay v v tr ra i.T thi tin s, con ngi tm cch xc nh xem mnh ang u v i n mt ch no v tr v bng cch no. Nhng hiu bit v v tr thng mang tnh sng cn v c sc mnh kinh t trong x hi. Con ngi thi sn bn kim thc n thng nh du li i ca mnh c th tr v hang ng ni ca mnh. Sau h lm ra bn , v pht trin thnh h thng mng v tuyn (v tr trn tri t o t ng xch o v pha cc bc v pha cc nam) v kinh tuyn (v tr trn tri t o t ng kinh tuyn gc sang pha ng hoc sang pha ty). Khi con ngi di chuyn t vng ny n vng khc bng thuyn chy trn bin, nhng ngi i bin thu ban u i dc theo b bin trnh b lc. Sau h bit cch ghi hng i ca h theo cc v sao trn tri h s i ra bin xa hn. Tht khng may, nhng v sao ch c th nhn c vo ban m v khi c thi tit p tri trong sng. Con ngi cng bit dng nhng ngn n bin - nhng ngn hi ng (lighthouses) ly nh sng dn ng, gip nhng ngi i bin vo ban m v cnh bo nguy him. Tip theo, trong lch s ngnh hng hi (marine navigation) ngi ta s dng la bn t (magnetic compass) v sextant. Kim la bn lun ch hng cc bc, v cho chng ta bit hng mi tu (heading) chng ta ang i. Bn ca ngi i bin thi k thm him thng v hng i gia cc cng chnh v nhng nh hng hi gi kh kh nhng bn cho ring mnh.Sextant s dng nhng chic gng c th iu chnh c o gc chnh xc ca cc v sao, mt trng v mt tri trn ng chn tri. Vo nm 1761, mt ngi th g m thut tn l John Harrison (1639-1776) pht minh mt ng h dng trn tu c tn gi l Thi k (chronometer), c sai s 1 giy trong mt ngy. Vo thi gian mt Thi k o thi gian c chnh xc nh th l mt iu

Nhm 6 thc hin

Page 1

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

khng th ng c! Trong hai th k tip theo, sextants v thi k c s dng kt hp vi nhau xc nh v tr ca tu bin (v v kinh ). u th k 20, ngi ta pht minh ra mt s h thng dn ng v tuyn in (radiobased navigation systems) v s dng rng ri trong Chin tranh th gii th 2. Cc tu chin v my bay qun s ca qun ng minh v pht xt s dng nhng h thng dn ng v tuyn in trn mt t, nhng cng ngh tin tin nht thi .Mt s h thng dn ng v tuyn trn mt t vn cn n ngy nay. Mt hn ch ca phng php s dng sng v tuyn in c pht trn mt t l ch c hai la chn:1) H thng rt chnh xc nhng khng bao ph c vng rng ln.2) H thng bao ph c mt vng rng ln nhng li khng chnh xc. Sng v tuyn tn s cao (nh sng TV v tinh) c th cung cp v tr chnh xc nhng ch c th bao ph vng nh hp. Sng v tuyn tn s thp (nh sng i FM, frequency modulation, sng iu tn) c th bao ph c vng rng ln hn nhng li khng cho chng ta v tr chnh xc. Chnh v vy nhng nh khoa hc ngh rng cch duy nht bao ph sng chnh xc trn ton th gii l c nhng trm pht sng v tuyn in cao tn t trong khng gian v pht sng xung tri t. Mt trm pht sng v tuyn in nm pha trn khng gian ca tri t c th pht sng v tuyn in cao tn bng tn hiu c m ha c bit c th bao ph c khu vc rng ln v vn ti c tri t cch xa pha di vi mt mc nng lng hu ch cho php ti to li thng tin th s c th xc nh c v tr. y l tng ban u ca h thng nh v ton cu (GPS). tng ny c kt li 2,000 nm s tin b trong khoa hc dn ung bng cch to ra nhng hi ng trong v tr (space-based lighthouses) lm ng b c vi thi gian tiu chun c th dng xc nh v tr chnh xc.

II.

Khi nim
H thng GPS l mt h thng nh v v tinh tip theo sau h thng DOPPLER. GPS l t

vit tt ca GLOBAL POSITIONING SYSTEM. H thng ny bt u c nghin cu t nhng nm 70 do qun i M ch tr. Trong nhng nm u ca thp k 80 qun i M

Nhm 6 thc hin

Page 2

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

chnh thc cho php dng trong dn s. T cc nh khoa hc ca nhiu nc pht trin lao vo cuc chy ua t c nhng thnh qu cao nht trong lnh vc s dng h thng v tinh chuyn dng GPS. Nhng thnh tu ny cho kt qu trong hai hng ch o l ch to cc my thu tn hiu v thit lp cc phn mm ch bin tn hiu cho cc mc ch khc nhau. H thng nh v ton cu (Global Positioning System - GPS) l h thng xc nh v tr da trn v tr ca cc v tinh nhn to. Trong cng mt thi im, mt v tr trn mt t nu xc nh c khong cch n ba v tinh (ti thiu) th s tnh c to ca v tr . GPS c thit k v qun l bi B Quc phng Hoa K, nhng chnh ph Hoa K cho php mi ngi s dng n min ph, bt k quc tch H thng nh v ton cu (GPS) c th cho chng ta bit v tr bt k ni no trn b mt tri t vi sai s trong khong 20 ti 30 feet, tc khong 6-9 mt, trong mi iu kin thi tit v lin tc 24 gi trong ngy. Vi my thu c chnh xc cao hn thu tn hiu hiu chnh vi phn bng my thu GPS c bit t v tr c nh bit, chng ta c th thu c v tr vi sai s c th gim xung phm vi nh hn 3 feet (1 mt). GPS l h dn ng da trn mt mng li 24 qu v tinh c t trn qu o khng gian, hot ng da trn cc trm pht tn hiu v tuyn in. c bit nhiu nht l cc h thng c tn gi LORAN - hot ng gii tn 90-100 kHz ch yu dng cho hng hi, hay TACAN - dng cho qun i M v bin th vi chnh xc thp VOR/DME - VHF dng cho hng khng dn dng.hay ni cch khc GPS l h thng bao gm cc v tinh bay trn qu o, thu thp thng tin ton cu v c x l bi cc trm iu khin trn mt t. Ngy nay, kh hnh dung rng c mt my bay, mt con tu hay phng tin thm him trn b no li khng lp t thit b nhn tn hiu t v tinh. Chc nng c bn nht ca my thu GPS l thu nhn thng tin t ti thiu 4 v tinh, phi hp cc thng tin ny vi thng tin c cha trong Almanac tnh ton ra v tr ca my thu trn mt t. Mt khi my thu thu nhn v x l thng tin, my s cho chng ta bit v , kinh v cao ca v tr hin thi. lm cho vic nh v thn thin hn, hu ht cc

Nhm 6 thc hin

Page 3

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

my thu u th hin cc thng tin ny di dng cc im trn bn c cha sn trong my. Bn c th ni my thu GPS vi PC cha bn chi tit. Mt s my thu cn cho php np cc bn chi tit vo b nh trong ca my hay kt ni vi cc th nh np sn bn . GPS hot ng trong mi iu kin thi tit, mi ni trn tri t 24 gi mt ngy v khng mt ph thu bao hoc mt tin tr cho vic thit lp s dng GPS. C 24 qu v tinh lm nn vng khng gian GPS trn qu o 12 ngn dm cch mt t. Nhim v c bn ca h thng l:

Ghi nhn v lu tr cc thng tin c truyn i t phn iu khin Xc nh d liu c chn lc trn v tinh Duy tr chnh xc cao ca thi gian bng cc ng h nguyn t Chuyn tip thng tin n ngi s dng Thay i qu o bay ca v tinh theo s iu khin t mt at

III.

Hot ng ca h thng

Hnh 3.1 Cc v tinh GPS bay vng quanh Tri t hai ln trong mt ngy theo mt qu o rt chnh xc v pht tn hiu c thng tin xung Tri t. Cc my thu GPS nhn thng tin ny v bng php tnh lng gic tnh c chnh xc v tr ca ngi dng. V bn cht my thu GPS so snh thi gian tn hiu c pht i t v tinh vi thi gian nhn c chng. Sai lch v thi gian cho bit my thu GPS cch v tinh bao xa. Ri vi nhiu qung cch o c

Nhm 6 thc hin

Page 4

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

ti nhiu v tinh my thu c th tnh c v tr ca ngi dng v hin th ln bn in t ca my. My thu phi nhn c tn hiu ca t nht ba v tinh tnh ra v tr hai chiu (kinh v v ) v theo di c chuyn ng. Khi nhn c tn hiu ca t nht 4 v tinh th my thu c th tnh c v tr ba chiu (kinh , v v cao). Mt khi v tr ngi dng tnh c th my thu GPS c th tnh cc thng tin khc, nh tc , hng chuyn ng, bm st di chuyn, khong hnh trnh, qung cch ti im n, thi gian Mt Tri mc, ln v nhiu th khc na. C bn, GPS s dng nguyn tc hng thng tng i ca hnh hc v lng gic hc. Mi v tinh truyn lin tc d liu qu o cho tt c cc chm sao v tinh cng thm d liu n kp thi v thng tin khc. Do , mi GPS nhn (receiver) lin tc truy cp d liu qu o chnh xc t v tr ca tt c v tinh c th tnh ton bng cc vi mch c trn tt c cc GPS nhn. T tn hiu hoc sng v tuyn di chuyn vn tc hng s, GPS nhn c th tnh ton khong cch lin quan t GPS n cc v tinh khc m n c th nghe bng cch so snh d liu thi gian c truyn bng cc v tinh.Hu ht GPS nhn c th o v tr ca n (kinh v ) khi GPS c th n nh t nht 3 v tinh v s cung cp gi tr cao (so vi mt nc bin) vi t nht 4 v tinh. Cc v tinh GPS pht hai tn hiu v tuyn cng sut thp di L1 v L2. (di L l phn sng cc ngn ca ph in t tri rng t 0,39 ti 1,55 GHz). GPS dn s dng tn s L1 1575.42 MHz trong di UHF. Tn hiu truyn trc th, c ngha l chng s xuyn qua my, thu tinh v nha nhng khng qua phn ln cc i tng cng nh ni v nh. L1 cha hai m "gi ngu nhin"(pseudo random), l m Protected (P) v m Coarse/Acquisition (C/A). Mi mt v tinh c mt m truyn dn nht nh, cho php my thu GPS nhn dng c tn hiu. Mc ch ca cc m tn hiu ny l tnh ton khong cch t v tinh n my thu GPS. Tn hiu GPS cha ba mu thng tin khc nhau m gi ngu nhin, d liu thin vn v d liu lch. M gi ngu nhin n gin ch l m nh danh xc nh c qu v tinh no l

Nhm 6 thc hin

Page 5

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

pht thng tin no. C th nhn s hiu ca cc qu v tinh trn trang v tinh ca my thu Garmin bit n nhn c tn hiu ca qu no. D liu thin vn cho my thu GPS bit qu v tinh u trn qu o mi thi im trong ngy. Mi qu v tinh pht d liu thin vn ch ra thng tin qu o cho v tinh v mi v tinh khc trong h thng. D liu lch c pht u n bi mi qu v tinh, cha thng tin quan trng v trng thi ca v tinh (lnh mnh hay khng), ngy gi hin ti. Phn ny ca tn hiu l ct li pht hin ra v tr. Tuy nhin, tn hiu c th b sai i cht khi i qua bu kh quyn. V vy, km theo thng ip gi ti cc thit b nhn, cc v tinh thng gi km lun thng tin v qu o v thi gian. Vic s dng ng h nguyn t s m bo chnh xc v s thng nht thi gian gia cc thit b thu v pht. bit v tr chnh xc ca cc v tinh, thit b nhn GPS cn nhn thm 2 loi tn hiu m ha. - Loi th nht (c gi l Almanac data) c cp nht nh k v cho bit v tr gn ng ca cc v tinh trn qu o. N truyn i lin tc v c lu tr trong b nh ca thit b thu nhn khi cc v tinh di chuyn quanh qu o. - Tuy nhin, phn ln cc v tinh c th hi di chuyn ra khi qu o chnh ca chng. S thay i ny c ghi nhn bi cc trm kim sot mt t. Vic sa cha nhng sai s ny l rt quan trng v c m nhim bi trm ch trn mt t, trc khi thng bo li cho cc v tinh bit v tr mi ca chng. Thng tin c sa cha ny c gi l Ephemeris data. Kt hp Almanac data v Ephemeris data, cc thit b nhn GPS bit chnh xc v tr ca mi v tinh. Hin nay, nu c bn in t, nhiu thit b nhn GPS s hin th r rng v tr ca bn qua mt mn hnh, iu gip cho vic nh hng tr nn cc k thun li. Nhng nu tt thit b nhn tn hiu trong khong thi gian chng 5 gi ng h, n s mt i cc Almanac data (hay khng cn nhn bit chnh xc cc v tinh trn qu o tri t). Khi hot ng tr

Nhm 6 thc hin

Page 6

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

li, thit b s cn khong thi gian chng 30 giy np li thng tin v v tr ca v tinh, trc khi cho bit hin thi bn ang u H thng v tinh GPS chia lm 3 phn:

Nhm 6 thc hin

Page 7

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

Hnh 3.2

Phn khng gian

Gm 24 qu v tinh (21 v tinh hot ng v 3 v tinh d phng) nm trn cc qu o xoay quanh tri t. Chng cch mt t 12 nghn dm. Chng chuyn ng n nh, hai vng qu o trong khong thi gian gn 24 gi. Cc v tinh ny chuyn ng vi vn tc 7 nghn dm mt gi. Cc v tinh trn qu o c b tr sao cho cc my thu GPS trn mt t c th nhn thy ti thiu 4 v tinh vo bt k thi im no (nu gc ngng 10 c th quan st c 10 v tinh,v gc ngng 5 c th quan st c 12 v tinh). Cc v tinh c cung cp bng nng lng Mt Tri. Chng c cc ngun pin d phng duy tr hot ng khi chy khut vo vng khng c nh sng Mt Tri . Cc tn la nh gn mi qu v tinh gi chng bay ng qu o nh. Phn kim sot Mc ch trong phn ny l kim sot v tinh i ng hng theo qu o v thng tin thi gian chnh xc. C 5 trm thu s liu t ri rc trn tri t. Ba trm truyn s liu hot ng mt cch t ng, v mt trm iu khin chnh l trung tm. Trm iu khin chnh t ti Colorade Spring(M) c nhim v thu nhp cc d liu theo di v tinh t cc trm thu s liu x l . Cng ngh x l bao gm: tnh lch thin vn ,tnh v hiu chnh qu o iu khin thay th cc v tinh ngng hot ng bng cc v tinh d phng .5 trm kim sot c t ti : Hawai,Colorade Springs,Ascencion(Nam i Ty Dng),Diago Garia( n Dng),Kwayalein(Nam Thi Bnh Dng).C nhim v theo di cc tn hiu v tinh kim sot v d on qu o ca chng .Mi trm c trang b nhng my thu P-code thu cc tn hiu ca v tinh sau truyn v trm iu khin chnh.3 trm truyn s liu c t ti Ascencion , Diago Garia , Kwayalein , c kh nng chuyn s liu ln v tinh gm lch thin vn mi ,hiu chnh ng h ,cc thng ip cn pht ,cc lnh iu khin t xa.

Phn s dng
Gm: Nhng my thu tn hiu GPS c anten ring

Nhm 6 thc hin

Page 8

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

Cc thit b t ghi (b ghi s liu) My tnh (phn mm x l s liu) My thu GPS tnh ton nh vi tn sut mi giy mt v tr v cho chnh xc t di 1m-5m. Khi ta di chuyn hay dng ti ch my thu gps nhn tn hiu t v tinh ri tnh ton nh v.Kt qu tnh c l ta hin th trn mn hnh b ghi s liu B ghi s liu l my cm tay c phn mm thu thp s liu.B ghi s liu c th ghi v tr hoc gn thng tin thuc tnh vi v tr. My tnh phn mm x l d liu ,h thng GPS km theo phn mm x l s liu sau khi thu thp s liu thc a ,phn mm chuyn s liu v tr v thng tin thuc tnh sang my tnh .Sau phn mm s nng cao chnh xc (bng k thut phn sai) Phn mm x l s liu GPS cn c chc nng bin tp hoc v .Phn mm ny cng h tr thu thp cc yu t a l v thng tin thuc tnh cho GPS hoc cc c s d liu khc. Phn s dng l thit b nhn tn hiu v tinh GPS v ngi s dng thit b ny. Di y l mt s thng tin ng ch v cc v tinh GPS (cn gi l NAVSTAR, tn gi chnh thc ca B Quc phng M cho GPS):

V tinh GPS u tin c phng nm 1978. Hon chnh y 24 v tinh vo nm 1994. Mi v tinh c lm hot ng ti a l 10 nm. V tinh GPS c trng lng khong 1500 kg v di khong 17 feet (5 m) vi cc tm Cng sut pht bng hoc di 50 watts.

nng lng Mt Tri m (c rng 7 m).

GPS C TH O NHNG G
Cc my thu GPS cung cp cc tr o l khong cch t my thu n v tinh. Tuy nhin cc tr o ny bao gm hai loi sau: Gi c ly (pseudo-range): l tr o da trn nguyn tc o xung vi xung l m P hay m C/A. c im ca tr o ny l chnh xc thp (0.3 m cho m P v 3m cho C/A) nhng n

Nhm 6 thc hin

Page 9

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

th hin trc tip khong cch hnh hc t my thu n v tinh. V m o khong cch P c truyn trn hai tn s L1 v L2 nn tng ng cho hai tr o P1 v P2. Trong khi m C/A ch hin din trn L1 nn ch c tr o duy nht C1.

Hnh 3.3: K thut so trng gii m tn hiu t v tinh Tr o pha: bc sng ca cc sng mang rt ngn xp x 19cm cho L1 v 24 cm cho L2. Gi s rng phn gii ca tr o khong 1-2% bc sng th pha sng mang c th c o n mc milimt. Khng may mn l tr o ny vn cn thiu s nguyn chu k pha c th chuyn thnh khong cch t my thu n v tinh. V vy x l tr o ny cn c nhng phn mm chuyn dng cho mc ch trc a.

Nhm 6 thc hin

Page 10

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

Hnh 3.4: K thut gii a tr ti cc my thu Nh vy mt my thu mt tn s thu c 3 tr o l C1, P1 v L1. Trong khi my thu hai tn s cung cp n 7 loi tr o: C1, P1, L1, P2, D1, D2 v L2. Cc tr o trn khng ch cha sai s o ca my thu v khi tn hiu i t v tinh n my thu n b nh hng nng n do ng h ca v tinh v my thu b sai, tn hiu b tr tng in ly, ng lan truyn ca tn hiu trong kh quyn b b cong do chit sut ca khng kh khng u, nh hng tng hp ca nhng ngun sai s ny c th lm cho cc tr o sai n hng trm km. V vy i hi chnh xc nh c vi chc mt, nhng ngun sai s phi c khc phc v loi tr trong x l.

Nhm 6 thc hin

Page 11

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

Hnh 3.5: Mt s ngun sai s nh hng n chnh xc GPS

CC KIU NH V GPS
chnh xc nh v GPS khng nhng ch ph thuc vo loi tr o dng trong x l m cn ph thuc ng k vo kiu nh v

nh v tuyt i
Cn c gi l nh v im n. Trong kiu ny cc tr o c dng l gi c ly.

Hnh 3.6: K thut nh v tuyt i

Nhm 6 thc hin

Page 12

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

Gi s to v tinh bit ( ), vc t t my thu n v tinh o c l , th to ca my thu ( ) c th xc nh c. (Nu bn bit rng mnh ang cch v tinh A 20 km, bn c th bt k ni no trn mt mt cu khng l c bn knh 20 km. Nu bn bit thm rng bn ang cch v tinh B 30 km, giao tuyn ca hai mt cu ny l mt ng trn V. V nu bn bit thm mt khong cch na n v tinh C, bn s c thm mt mt cu, mt cu ny giao vi ng trn V ti hai im).Tuy nhin trong thc t chng ta khng o c m ch o c khong cch r. Do cn t nht 3 v tinh khc nhau mi gii ra c to my thu. Ngoi ra do ng h ca my thu lun c sai s nn pht sinh thm mt n s na v do vy cn c t 4 v tinh tr ln.

Nhm 6 thc hin

Page 13

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

Tr o gi c ly cha nhiu sai s dn n to ca my thu c th sai t vi mt n vi chc mt.

nh v tng i
Hu ht cc ngun sai s trong tr o khong cch c th c kh hoc gim i ng k trong tr o hiu gia hai my thu v/ hoc hai v tinh. Tuy nhin lm iu cn phi c t nht hai my thu ng thi quan trc mt s lng v tinh chung. Kt qu x l cho ta hiu ta gia hai im t my thu (cn gi l baseline vector).

Hnh 3.7:K thut nh v tng i

Nhm 6 thc hin

Page 14

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

nh v ng
Nu trng hp my thu khng ng yn m chuyn ng lin tc th ta gi l nh v ng. nh v ng c chnh xc km hn nh v tnh (trng hp my thu ng yn) nhng c rt nhiu ng dng trong thc t nh qun l, iu khin cc i tng ng tu, xe, vv... nh v ng cng c hai kiu: tuyt i v tng i. Kiu tng i c a chung hn v chnh xc tt hn. Trong trng hp ny, mt my thu c t c nh ti mt im bit ta (gi l base receiver hay reference station), my thu th hai gn trn cc i tng ng (gi l rove receiver hay mobile station). Nu trm tnh c trang b thm b phn pht radio pht cc thng tin (bao gm v tr trm tnh v cc s hiu chnh khc) v pha trm ng trm ny gii ra ngay ta ca mnh th ta gi y l kiu nh v ng thi gian thc (real-time kinematic RTK).

Hot ng ca GPS c th b nh hng bi cc yu t sau:

S cn tr ca tng in ly v tng i lu Cc tn hiu v tinh chm li khi n i

qua kh quyn. H thng GPS s dng mt m hnh c xy dng nhm tnh ton mc trung bnh ca s chm tr sa cha mt phn no cho loi li ny.

Nhm 6 thc hin

Page 15

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

Tn hiu a ng - iu ny xy ra khi cc tn hiu GPS b cc i tng lm cn tr

nh nh cao tng hoc cc b mt ln trc khi n i ti my thu. iu ny lm tng thi gian di chuyn ca tn hiu, do gy ra li.

Li ca ng h my thu - Mt chic ng h c tch hp trong my thu khng

chnh xc nh ng h nguyn t trn cc v tinh GPS. Do , n c th c li v thi gian rt nh

Li qu o - Cn c gi l li thin vn, y l nhng s khng chnh xc ca bo S lng v tinh nhn thy Cng nhiu v tinh m mt my thu GPS c th nhn

co v tr cc v tinh

thy, th chnh xc tt hn. Cc ta nh, a th, nhiu in t, hoc i khi thm ch tn l dy c c th chn s tip nhn tn hiu, gy ra li v v tr hoc c th khng c c v tr no c. Nhng n v GPS thng khng lm vic trong nh, di nc hoc di t.

V tinh hnh hc iu ny cp n v tr tng i ca cc v tinh vo bt k thi

im no. V tinh hnh hc l tng tn ti khi cc v tinh c t gc rng tng i vi nhau. V tinh hnh hc em li kt qu ngho nn khi cc v tinh c t cng trong mt dng hoc mt nhm cht ch.

S gim tn hiu v tinh mt cch c Selective Availability (SA) l mt s suy

gim tn hiu c ch tng c p t bi B Quc phng M. SA d nh ngn chn k th qun s t vic s dng tn hiu GPS c chnh xc cao. Chnh ph dng SA vo thng 5 nm 2000, ci thin ng k tnh chnh xc ca cc my thu GPS dn s.

chnh xc ca h thng:
L thuyt c hu v chnh xc ca GPS khng qu 10m (<= 30 feet). Tuy nhin, bo mt l do an ton quc gia, B Quc phng M (the United State Department Defense), cho chnh h thng v tinh GPS, thng gii hn chnh xc c th t c bi ngi s dng. Thc t ch r hiu sut sai s ca my s khng qu 100m (khong 300 feet). Thc s thng tin v tr kinh v hin th trn GPS nhn s sai s khng qu 120 n 180 feet.

Nhm 6 thc hin

Page 16

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

Cc my thu GPS ngy nay cc k chnh xc, nh vo thit k nhiu knh hot ng song song ca chng. Cc my thu 12 knh song song (ca Garmin) nhanh chng kha vo cc qu v tinh khi mi bt ln v chng duy tr kt ni bn vng, thm ch trong tn l rm rp hoc thnh ph vi cc to nh cao tng. Trng thi ca kh quyn v cc ngun gy sai s khc c th nh hng ti chnh xc ca my thu GPS. Cc my thu GPS c chnh xc trung bnh trong vng 15 mt. Cc my thu mi hn vi kh nng WAAS (Wide Area Augmentation System) c th tng chnh xc trung bnh ti di 3 mt. Khng cn thm thit b hay mt ph c c li im ca WAAS. Ngi dng cng c th c chnh xc tt hn vi GPS vi sai (Differential GPS, DGPS) sa li cc tn hiu GPS c chnh xc trong khong 3 n 5 mt (k thut phn sai l dng nng cao ca gps n c ch nh bi 1 h thng thng tin v tinh s dng 2 my thu v tinh trong c 1 trm gc c ta bit trc v 1 trm o ti cc im cn o ta ,trn c s lch v ta o so vi ta thc ca trm gc hiu chnh vo kt qu o ti cc trm ng theo nguyn tc ng nh hng). Cc Phng v B bin M vn hnh dch v sa li ny. H thng bao gm mt mng cc i thu tn hiu GPS v pht tn hiu sa li bng cc my pht hiu. thu c tn hiu sa li, ngi dng phi c my thu tn hiu vi sai bao gm c n-ten dng vi my thu GPS ca h.
IV.

ng Dng Ca H Thng GPS

GPS l h dn ng da trn mt mng li 24 qu v tinh c t trn qu o khng

gian, hot ng da trn cc trm pht tn hiu v tuyn in. c bit nhiu nht l cc h thng c tn gi LORAN - hot ng gii tn 90-100 kHz ch yu dng cho hng hi, hay TACAN - dng cho qun i M v bin th vi chnh xc thp VOR/DME - VHF dng cho hng khng dn dng. Cc nh khoa hc da vo tnh nng chnh xc ca GPS thit lp cc bn , kho st cc cng trnh, tuyn knh, tuyn ng, xc nh v tr chnh xc ca cc tr in, ng dy ti in, qun l cc tuyn xe Cc xe hi hin nay u c xu hng ci t h thng dn

Nhm 6 thc hin

Page 17

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

ng (Navigation). Qua , cc thng tin v v tr, ta ca xe s c hin th ngay trn mn hnh, ngi li c th ch ng tm kim v thay i l trnh ph hp trong thi gian ngn nht. Mt ng dng na ca GPS chnh l vic qun l th hoang d bng cch gn ln chng nhng con chip tch hp GPS. Tt c hot ng ca chng s c kim sot cht ch. Vit Nam cng ang tin hnh th nghim p dng vo vic qun l n su u min Ty. ng dng ph bin ca GPS c cc bn tr quan tm nht hin nay chnh l vic s dng cc thit b tch hp GPS (PDA) cho vic du lch, thm him. Ta v hng di chuyn s hin th r trn mn hnh. Trong trng hp khn cp, ngi s dng c th bn tn hiu v trung tm bo v tr ca mnh v ch gip . GPS cng c ng dng rng ri trong cc ngnh vin thng do thm ,thm d a cht ... v cc lnh vc khc ca trc a C cc loi thit b nh v GPS khc c s dng trong khi li tu hoc cho thuyn gi tt l GPS trn bin. Chng c s dng nh v cc vt th chm m v theo di cc i tng trong nc. Cng ngh s dng trong cc loi thit b GPS ny l cng ngh sng siu m. Chng thuc th loi ca GPS cm tay v c s dng ph bin trong vic cu c di bng. Chng cng c s dng ti cc tu nh c xc nh v tr cc im cu c tt nht ngay c khi tu ra bin. Vic ng dng cng ngh GPS trong cc bi ton qun l phng tin giao thng ang tr nn ph bin trn th gii v y l mt dch v mang li gi tr gia tng cao da trn cng ngh vin thng v cng ngh thng tin. i vi ngnh Bu chnh, vic p dng cng ngh GPS trong vic qun l cc phng tin vn chuyn Bu chnh s em li hiu qu cao, ph hp vi cc phng thc qun l tp trung hin i. Tr khi bn ang sng trong thi k , nu khng bn chc chn nghe ni v h thng nh v ton cu hay GPS. GPS dnh cho hu ht tt c mi ngi: ngi i b, li xe, hay i xe p vv Bn cng tm thy mun GPS trn mt s my in thoi di ng cao cp.

Nhm 6 thc hin

Page 18

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

Hot ng ca h thng GPS rt n gin .Hu ht chng ch yu cu bn nhp a im cn n. Sau , n s cho bn bit khi no thch hp r, hoc nu bn va b qua mt ng r. Nhng my nh v v tinh GPS c th tnh ton khong cch tng i chnh xc, m c th hu ch cho ngi li xe trn ng cao tc ni m cc cnh quan i khi c th pha trn vo nhau. H thng nh v taxi da trn nn tng cng ngh nh v GPS kt hp vi cng ngh GPRS gip cho Qu khch hng c th nh v c v tr,tc xe ang di chuyn,... c th nh sau: Vi h thng gim st GPS trong thi gian thc , bn c th theo di a im nhng chic xe ca bn ti tt c cc thi im. iu ny c ngha l v tr, hng i v tc u c th theo di v c bo co ngay lp tc. Da vo thng tin ny gip bn thay i lch trnh ngay lp tc gip phc v tt hn khch hng ca bn. l mt l do tt bn tch hp h thng gim st GPS trong vic kinh doanh phi i ca bn (nh dch v taxi). ng dng cho ngnh giao thng Khi bn ang li xe trn ng cao tc, h thng cnh bo GPS s ni cho bn bit ch no c tc ng trnh khng i qua . Tt nhin, bn c th lp li l trnh ng i c th t c hiu qu ti u nht. Cng vic tng chng nh n gin nhng ng sau l v s nhng vn k thut m cc bn lin quan cn x l. Mi vic khng n gin nh nhng tn hiu n bo xanh, vng hay . Chng ta hy i vo tm hiu m hnh thu thp d liu ca B Giao thng vn ti M (DOT) thy c h thng ny lm vic nh th no. D liu giao thng ti M c B Giao thng vn ti nc ny thu thp trn 6.000 dm ng cao tc khp t nc. Ngoi DOT cn c mt s cng ty t nhn m nhn cng tc thu thp tn hiu giao thng v cung cp cho ngi dng nh Inrix. Hng ny cung cp ti 70% lng d liu giao thng cho cc ti x c ng k. i tc ca Inrix l nhng tn tui ln trong lnh vc GPS nh: Garmin, Mio, Navigon, TomTom, v thm ch l cc nh mng ln nh AT&T v Sprint.

Nhm 6 thc hin

Page 19

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

(Kt hp cng ngh GIS)Th gii chng ta ang sng khng ngng thay i. Bo v mi trng v gi gn nhng ngun ti nguyn thin nhin ngy nay ang tr thnh vn quan trng hn bao gi ht. y cng chnh l l do ti sao rt nhiu cc c quan t chc v c nhn trn ton th gii la chn s dng cc cng ngh GPS v GIS tin tin ca Trimble hng ngy, qun l mt cch c hiu qu hn ngun ti nguyn thin nhin hin c. Hn 25 nm qua, nhng cng ngh GPS v GIS cho php con ngi c th qun l mt cch c hiu qu hn, chi tit v c th hn nhng ngun ti nguyn thin nhin m con ngi ang s hu. T vic qun l bn vng h thng rng n cc hot ng tm kim thm d khai thc m, nhng gii php GPS v GIS ca Trimble lm cho mi hot ng qun l tr nn d dng hn, gip nhng nh qun l ti nguyn thin nhin trong tt c cc cng on t thu thp, lu tr, x l phn tch v ng dng nhng khi d liu khng gian ln. Cc lnh vc m cng ngh GPS v GIS c nhng nh hng mnh m phi k n l qun l mi trng, qun l rng, quy hoch v pht trin nng nghip, iu tra v khai thc m. Ngy nay, cc cng ty du v kh lun b t di p lc ln nht, tun th v ph hp vi nhng yu cu v quy nh quc t cc cng ty lun phi duy tr s liu c th v h thng h tng ng dn v cng phc tp ca h. Hn bao gi ht, cc cng ty du v kh t lun l cc cng ty i u trong vic ng dng cng ngh GPS v GIS trong vic thnh lp cc bn , thu thp gim st v phn tch s liu thc a. Cc gii php cng ngh khng gian c th lm n gin i tt c t vic thnh lp bn cc ti sn c nh nh h thng ng ng v cc u ni ng ng n vic s dng chng cho duy tu bo dng, m rng hay trin khai cc chng trnh khc phc khi c s c xy ra. Nhng cng ngh thu thp s liu Bn v GPS/GIS ca Trimble lm cho cng vic ca cc c quan chnh ph tr nn n gin hn rt nhiu m khng ph thuc vo kiu, khi lng s liu c thu thp, lu tr, x l v phn tch cho d c th l mt lng s liu khng gian rt ln. Cc sn phm Bn v GIS ca Trimble m bo cung cp gii php hon chnh cho cc c quan thnh ph, cc n v qun s, cc cc bo v ti

Nhm 6 thc hin

Page 20

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

nguyn thin nhin v bt k c quan chnh ph no c nhu cu qun l s liu nhm mc ch h tr vic ra cc quyt nh nhanh chnh xc nht. GPS ang tr nn nh n mc cc cng ty bt u ci t trong ng h. C mt vi ng dng khc nhau cho ngi tiu dng, nhng cho n nay ng dng tt nht c ghi nhn trong th gii ca ng h tp th dc. GPS dng theo di tc , cao v v tr ca mt i tng, gip nhng ngi chy, i xe p, hoc bi li theo di tc v tuyn ng ca h. Khi thit b GPS c tch hp vi mt thit b theo di nhp tim, n h tr vic o to mt cch xut sc, gip vn ng vin ca cc cp thc y vic tp luyn ca mnh ln cp tip theo. ng dng th hai ca thit b nh v GPS l theo di ngi, c bit l tr em. ng dng ng h ny c xu hng c s dng ch yu bi cha m nhng ngi quan tm n s an ton ca con em mnh. Mt s m hnh kha xung quanh c tay trnh a tr lm thay i, tho ra hay b s dng bi ngi khc. Mt s ng h thm ch cn c tnh nng gi in thoi mt a tr c th ni chuyn vi cha m chng bng mt nt n. Nhng chic ng h ni ting l cng knh v c xu hng d dng b xc nh bi mt ai , nhng trong mt vi nm v vi s pht trin nhiu hn, ng h s ph bin rng ri cho cng chng. Ngy ny, nhng chic in thoi di ng l cu b vng ca th gii GPS. Chng nh, gn cht, v thc t hu ht mi ngi u c mt ci mang theo bn minh. Chng l tng lai ca truyn thng. Tin nhn vn bn v cc cuc gi khin n nh l mt cng c mnh m gip cho s pht trin c nhn v chuyn nghip. Khi thit b nh v GPS c t thm vo in thoi, vi GPS bn c kh nng chuyn hng hoc theo di, n tr nn hu ch hn cho ngi tiu dng.

V.

Tm Hiu V Cng Ngh A-GPS

H thng A-GPS l h thng nh v s dng thm cc thng tin tr gip thng tin GPS.

Chng c th l cc my ch tr gip (assistance server), cc mng tr gip cho vic min nh v tt hn. Cc my ch h tr c th truy xut thng tin t mng tr gip v tnh ton

Nhm 6 thc hin

Page 21

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

cc thng tin t cc GPS vi thng tin c truyn t cc thit b GPS n my ch bng phng php truyn v tuyn. A-GPS pht trin da trn cc ti nguyn ca mng di ng sn c v c chia thnh hai loi gii php: gii php mng (network-based) v gii php cm tay (handset-based). u im ca A-GPS l vic xc nh to i tng ngay c trong iu kin b che khut v tinh nh trong nh (indoors). nh v xe trong ng hm l mt ng dng ca AGPS. Tuy nhin, thc hin c nhim v nh v nh vy, cc thit b AGPS m ho mt lng ln tn hiu. V vy, nhn chung thit b AGPS l phi l mt thit b x l song song cc quan h trong thi gian cc ngn. Trn th trng ngy cng xut hin nhiu hn nhng chic in thoi di ng tch hp sn chip nh v GPS v c h tr cng ngh A-GPS. Trn thc t, hu ht cc thit b cm tay (in thoi di ng, PDA,) GPS hin nay u ng dng cng ngh A-GPS (Assisted GPS). Trong nhiu iu kin thc t, vic truyn dn tn hiu GPS gia v tinh v thit b nhn trn mt t hot ng rt km hoc thm ch khng th hot ng, nht l trong cc thnh ph ln nhiu nh cao tng hoc trong khng gian kn. A-GPS chnh l gii php cho vn ny. n gin, thay cho vic truyn tn hiu trc tip vi v tinh, A-GPS kt ni tn hiu qua mt trm trung chuyn l mt h thng my ch h tr. H thng trung gian ny xc nh v tr ca thit b so vi cc trm thu pht sng ca cc mng in thoi trung gian trong khu vc v t tnh ton ra v tr trn h thng GPS. C th ni, nu khng c s h tr ca cc trm trung chuyn qua mng in thoi di ng ny, thit b A-GPS vn c th nhn c tn hiu t v tinh nhng khng c kh nng gii m v tr.

Nhm 6 thc hin

Page 22

Bo Co Mn Hc: K Thut Truyn S Liu

GVHD:

Hnh 5.1:Nguyn l hot ng ca A-GPS Mt thit b tch hp cng ngh A-GPS in hnh cn c cc kt ni d liu (qua mng GPRS, 3G hoc Wi-fi) c th truyn ti d liu qua li vi my ch trung gian. Nhiu thit b h tr A-GPS vn c th hot ng vi cng ngh GPS chun khng qua h tr ca mng truyn dn, tuy nhin trong mt s trng hp, vic xc nh v tr theo thi gian thc s gp nhiu kh khn do thng tin t v tinh n thit b khng n nh. A-GPS c thit k nhn thng tin nh v t v tinh nhanh hn v ng tin cy hn, ngha l bn s dng GPS rt sun s. Thi gian cn thit mt dnh v v tr ca mt thit b GPS - c gi l Thi gian cho ln nh v u (TTFF)- s c ct gim ti hu ht cc v tr a l trn th gii. A-GPS hu dng nht khi bn ang thnh ph, ni bn phi tm ng quanh cc hm, hoc khi ang li xe. A-GPS gip ngi dng c thm kinh nghim v tt c cc ng dng c dng GPS tch hp khc trn my.

Nhm 6 thc hin

Page 23