1.

3 Kinh nghim thc hin qun l, x l rc thi theo 3R

1.3.1 Kinh nghim p dng ti Nht Bn.
1.3.1.1 Chin lc 3R ca Nht Bn. Chnh ph Nht Bn ban hnh mt s lut v ti ch bao gm: - Lut khuyn khch phn loi v ti ch v chai, l v bao b 1995, - Lut ti ch cc dng gia nh 1998, - Lut Ti ch vt liu xy dng 2000, - Lut Ti ch thc phm 2000, - Lut Ti ch cc phng tin giao thng qua s dng 2002, - Lut Mua sm xanh 2000, Cc gii php ny cng vi s t nguyn ca khi doanh nghip mang li t l ti ch cht thi t 16,8% nm 2003, ring i vi cht thi cng nghip t 49% nm 2003. Hin nay, sau 10 nm thc hin, Hi ng mi trng quc gia v Hi ng cng nghip r sot, nh gi li lut ny, xut sa i vi nhng bin php kim sot cht ch hn vic sn xut bao b, v chai. Chnh ph cng ban hnh K hoch h tr thit lp mt x hi ti ch (Support Scheme for Establishing a Sound Material-Cycle Society) nm 2005 vi mc ch thc y cc hot ng 3R thng qua vic thit lp cc c s, thit b x l v ti ch cht thi (c s thu hi nng lng, ti ch vt liu v cht thi hu c) rng ri trn ton quc vi s tham gia ca chnh quyn trung ng v a phng. Mt phn ba kinh ph cho cc d n ny c chnh ph cp, phn cn li l ng gp ca a phng. Tuy nhin i vi nhng d n cng ngh cao (nh tn thu metan v cc kh sinh hc vi hiu sut cao), chnh ph tr cp n 50% kinh ph. Trong nm 2005 c 237 thnh ph/ th ln nh xy dng x hi ti ch theo m hnh ny.

V truyn thng, B trng Mi trng Nht Bn a ra sng kin khuyn khch s dng furoshiki, mt loi ti vi, khi mua hng t cc siu th gim thiu cht thi t cc loi ti nha bn sn. Ma h nm 2005, mt chng trnh qung b 3R c thc hin trn c nc Nht Bn. V hp tc quc t, Chnh ph Nht Bn t chc hi tho v cht thi in t thng 11/2005 ti Tokyo, vi s phi hp ca Ban th k Cng c Basel. Hi tho xy dng chng trnh hnh ng v a ra cc khuyn ngh v thc hin cc d n qun l cht thi in t thn thin vi mi trng khu vc chu Thi Bnh Dng. Cng trong thng 11/2005 Mng li chu v phng nga vn chuyn cht thi nguy hi xuyn bin gii t chc hi tho ln th hai tho lun v cc vn trong lnh vc ny. Cc hi tho, hi ngh v 3R cng c Chnh ph Nht Bn tch cc t chc vi s tham gia ca cc nc trong khu vc v trn th gii. Chnh ph Nht Bn, thng qua t chc JICA cng tch cc h tr cc nc ang pht trin trong lnh vc ny. Nhng kt qu v 3R Nht Bn c th k n t l cht thi chn lp gim t 85 triu tn cht thi cng nghip v 19 tn cht thi th xung cn 40 v 9 tr. tn v t l ti ch tng. T l ti ch mt s loi sn phm tng ng k, n nm 2003: iu ho: 81%, TV: 78%, t lnh: 63%, my git: 65%. Kt qu ny t c l nh nhng n lc thc hin cc chnh sch, xy dng cc din n v 3R. Mt din n quan trng l Din n thc y cc hot ng v 3R vi s tham gia ca chnh quyn a phng, cc cng ty t nhn, cng nghip, vin nghin cu v cc t chc chnh ph/phi chnh ph c thnh lp thng 1/2006. Din n ny t chc hi tho ZeroWaste Partnership Conference (tm dch Hp tc v Khng cht thi) vi mc tiu xy dng x hi khng-cht-thi.

Tuy nhin, cng phi tha nhn rng, vic gim khi lng cht thi pht sinh ang b chm li. Vn na l mc d vic chn lp cht thi bt hp php (illegal dumping) v khi lng chn lp c gim song vn cn tn ti. Chnh ph c mt s bin php nh tng ph x l cht thi v chnh sa li Lut qun l cht thi v v sinh cng cng tng mc pht i vi hnh ng chn lp bt hp php. V xut nhp khu cht thi, Nht Bn xut khu cc ph liu kim loi (thp, ng v nhm), giy, v nha vi 90% sang Trung Quc v Hng Kng. Nhp khu cc loi cht thi ti ch vo Nht gim xung cn 60% so vi 1990 vi cc cht nhp ch yu l du thc vt, x l cao v thp ph liu. Cng ging nh cc nc pht trin khc, vic phn bit cht thi c th ti ch nguy hi hay khng cc nc nhp khu thng khng r rng v gy cn tr. Mt khc, cc loi hng c in t (second-hand) i khi cngb coi l cht thi v b tr li Nht Bn. Vic nhp xut khu cht thi c th ti ch nh l ph liu i khi c hiu qu kinh t cao, c li ch cho c hai bn. Tuy nhin, cng c trng hp li dng ch trng ny xut khu v vn chuyn cht thi nguy hi xuyn bin gii. trnh tnh trng ny Nht Bn thng xuyn cung cp thng tin n cc i tc thng qua Mng li chu v phng nga vn chuyn cht thi nguy hi xuyn bin gii. 1.3.1.2. Cc hot ng c th ti mt s thnh ph ca Nht Bn. a. Kinh nghim v phn loi rc ti ngun H thng phn loi ti ngun rc thi rn ti cc thnh ph ca Nht Bn H thng thu gom ri phn loi rc ti ngun rc thi rn ti cc thnh ph Nht Bn v c bn c chia lm 3 loi:

 Thu gom theo nhm Thu gom ti cc im Thu gom ven ng Bng 2: Cc hnh thc thu gom rc thi H thng thu gom phn loi rc Thu gom theo nhm Cng ng vi s h tr Mi thng 1 ln ca chnh quyn (kinh ph,v.v..) Thu gom theo im Thu gom ven ng Ca hng bn l v Bt c thi gian no chnh quyn Chnh quyn Mi tun 1 ln T chc m nhim Tn sut thu gom

Ngun: URENCO Ngh An Nhng thnh phn ca H thng thu gom rc ven ng. Cc thnh phn cn ni n ca h thng ny bao gm: Thng ng rc: Cc thnh ph ca Nht Bn khi trin khai hot ng c bn u tin ca 3R l phn loi rc ti ngun h s dng nhng thng ng rc khc nhau vi u v nhc im khc nhau v mi mt ni trn a bn thnh ph li thch hp s dng cc loi thng ng rc .

Bng 3: La chn i vi tng h thng thu gom rc

Loi thng ng rc

u im quyn

Nhc im khng Rt kh kim tra tnh

Loi thng hoc ti Chnh

ng rc bt k (ti phi u t bt k loi trng phn loi rc ti nha hoc thng ng thung hoc ti ng rc thi im thu gom nu rc) no. nh rc ng trong ti nha mu. Cn phi x v loi b ti nu mun ly rc ra ti ch. Loi thng hoc ti D kim tra tnh trng Chnh quyn cn phi theo quy nh (ti trong phn loi rc vo thi u t mua thng ng sut hoc bn trong im thu gom hn. To hoc ti nha theo ng sut) thun li cho vic phn yu cu. loi rc. D dng hn cho ngi dn phn loi rc thi v rc ti ch. Thng ng rc hu c Ngi dn c th gi Ngi dn s thi thong c kh nng tch nc rc thi hu c ti nh phi ra sch thng rc. khi rc (ch s dng v nc tch khi rc lc rc thi hu c) thi hu c nn rc s kh phn hu. Rc hu c rt d ln men. Dng giy bo hoc ti Khng cn phi tch ti C th ti giy khng giy qua s dng giy khi rc ti nh kp phn hu mc d

(ch ng rc hu my x l. c)

qua quy trnh x l. Rt kh kim tra tnh trng phn loi rc vo thi im thu gom.

Ngi dn trc tip Khng cn phi mua ti Cn phi chun b v mang rc n thng hay thng ng rc. ng ti cc a im quy nh. Ngun: URENCO Ngh An bo v cc ti v thng ng rc ti cc a im quy nh.

a im rc. Bng 4: La chn a im thu gom rc

a im im quy nh

u im

Nhc im

Thu gom ti mt a Vic thu gom ti mt Trch nhim ca ngi (c im quy nh s hiu x rc khng c xc khong t 10 n 20 gia qu hn vic thu gom nh r rng. nh th li c mt im ti ca tng h gia Ngi dn phi chp thu gom) nh. nhn mang rc n a im quy nh. Thu gom ti ca tng Trch nhim ca ngi Hiu qu thu gom km h gia nh x rc c xc nh r hn so vi cch thc rng. trong vic mang rc i . (Ngun: URENCO Ngh An) Tn sut thu gom Rc ti ch: Mi tun mt ln. Rc hu c: Hai n ba ln mt tun. Rc c th t: Hai n ba ln mt tun. Rc khng th t: Mt tun mt ln. Ti Nht Bn, vic thu gom cc loi rc khc nhau c tin hnh vo cc ngy khc nhau, vic ny gip ngi dn nhn ra s khc bit gia rc thng thng v rc ti ch - chnh l mc ch ct li ca h thng phn loi rc thi ngay t ngun. Mt s cng c dng gip ngi dn phn loi rc thi Nhng bng thng bo ti im thu gom rc. thu gom rc ti nhng Ngi dn thun li a im quy nh.

Thng thng, rc c mang n cc im thu gom quy nh, c khong 10-20 h gia nh th li c mt im thu gom nh vy. Lch thu gom s quy nh mi ngy thu gom mt loi rc nht nh. Nu ngi dn mang loi rc khc n vo ngy th s khng c chp nhn.Chnh quyn thnh ph cn thng bo cho ngi dn h bit m lm theo quy nh v lch thu gom rc. Khng chp nhn thu gom rc thi/ rc ti ch khng ng lch. Rt nhiu chnh quyn thnh ph ti Nht Bn khng chp nhn thu gom rc thi/ rc ti ch mang n im thu gom khng ng lch. Trong tnh hung nh vy ngi thu gom s khng mang s rc i m s dn mt ming dnh cnh co ln ti ng s rc . Hng dn ngi dn phn loi rc ng cch. Nhn vin chnh quyn thnh ph s i trn mt chic xe c bit n gp ngi ngi dn thng xuyn vi phm lch thu gom rc nhc nh v gip h phn loi v rc theo quy nh. b. Ti ch: Cng tc gim, ti ch v qun l rc thi ti Nht l vn c u tin hng u nhm duy tr v pht trin bn vng trong th k hai mi. Yu cu cp thit y l to dng mt h thng kinh t mi cn bng gia li ch mi trng v li ch kinh t. Hi ng Cu trc Cng nghip ca Chnh ph Nht Bn trong nm 1999 a ra xut c tiu Hng ti mt H thng Kinh t da trn Ti Ch. Quan im ch o trong xut ny l trin khai cc ch trng ca 3R, l thc hin gim, ti ch v ti s dng rc thi, trong ti ch rc thi l trng tm ca d n. Trong khi trin khai 3R ti Tokyo t 1989 n 2000, Chnh quyn Th

thc nhng n lc sau: Thc hin chin dch gim lng thi Ph duyt g thi t vt liu xy dng Xy dng K hoch Hnh ng v Gim lng Thi Ph bin ti rc bn trong sut Pht hnh Sch trng v cht thi ti Tokyo Xy dng Quy tc Thu gom Tokyo nm 1996 Thc hin chin dch Ti rc ca Ti Trin khai d n M hnh v phc hi ngun (Tokyo Rule I) Xy dng k hoch x l cht thi ni a Trch nhim c nhn thu gom i vi cht thi t hot ng kinh doanh Xy dng k hoch khn nhm m rng phm vi s dng giy c U ban bo co v tnh hnh qun tr mi i vi qun l cht thi cng nghip Hng dn thm quan (i vi cht thi cho php) Nhng hot ng trong tng lai Chnh quyn trung ng v a phng, cc c s kinh doanh v ngi tiu dng cng nhau bt u bng nhiu cch gip xy dng v to bc thnh cng cho h thng ti ch. Nhn thy s cn thit cho cc hot ng trong tng lai, chnh ph Nht Bn ang cho ra mt khi nim v 3R, bng cc phng php hu hiu, m bo c nhng tc ng thc t v s hp tc trn th gii tip cn vi cc vn 3R. c. Gio dc mi trng. Quan h Cng chng v Gio dc Mi trng v 3R ti Tokyo Trong khi trin khai 3R ti Tokyo t 1989 n 2000, Chnh quyn Th

 thc nhng n lc sau Thc hin chin dch gim lng thi Ph duyt g thi t vt liu xy dng. Xy dng K hoch Hnh ng v Gim lng Thi Ph bin ti rc bn trong sut Pht hnh Sch trng v cht thi ti Tokyo Xy dng Quy tc Thu gom Tokyo nm 1996 Thc hin chin dch Ti rc ca Ti Trin khai d n M hnh v phc hi ngun (Tokyo Rule I) Xy dng k hoch x l cht thi ni a Trch nhim c nhn thu gom i vi cht thi t hot ng kinh doanh Xy dng k hoch khn nhm m rng phm vi s dng giy c U ban bo co v tnh hnh qun tr mi i vi qun l cht thi cng nghip Hng dn thm quan (i vi cht thi cho php) Nht Bn l mt trong nhng nc ng u v Sng kin 3R v v vy vic thc hin 3R Nht Bn c nhiu thnh cng, trn y l nhng hot ng c th nht m ti cp n a ra nhng bi hc i vi Vit Nam.

1.3.2. Kinh nghim p dng ti Thi Lan.

1.3.2.1. Chin lc 3R ti Thi Lan. Thi Lan xy dng K hoch qun l cht thi tng hp vi cc ni dung khuyn khch phn loi v gim thiu cht thi ti ngun, khuyn khch s dng phn hu c v s dng nng lng ti to. Tng cng trch nhim ca nh sn xut cng c p dng c bit i vi c quy v in

thoi di ng thng qua c ch thu hi sn phm qua s dng (take-back program).Chng trnh ny nng t l ti ch c quy ln ti 85%. Cc hot ng 3R c phn cp v thc y thc hin cp cng ng. Thi Lan hin ti c khong 200 cng ng (lng, x) thc hin cc chng trnh ti ch cht thi vi kt qu gim thiu 30-50 %cht thi trc khi tiu hu. Mt chng trnh trao i cht thi cng nghip ang c thc hin nhm thc y pht trin ngnh cng nghip ti ch. Theo cc cng ty s k khai s lng, chng loi cht thi ca mnh, nhp vo c s d liu chung (c thit lp v duy tr bi B cng nghip v Vin Mi trng Thi Lan), qua to iu kin trao i cht thi.Tnh n nm 2005, c 450 c s cng nghip ng k v cung cp thng tin cho c s d liu ny. Thi Lan cng ang thc hin cc chng trnh mua sm xanh. Chnh ph, ngnh cng nghip v cc t chc phi chnh ph hin ang thc y h thng cung cp xanh (green supply chain) trn th trng thng qua vic trao i thng tin v cc sn phm doanh nghip v tiu ch xanh. Hin ti cc tiu ch v chng trnh mua sm xanh ca Chnh ph ang c xy dng a ra hng dn v vic mua sm sn phm v dch v xanh nh giy, mc in, bng n neon, dch v v sinh v khch sn. 1.3.2.2. Thc hin th im 3R ti thnh ph Hat Yai. Chnh quyn Ht Hat Yai l chnh quyn a phng ca Thnh ph Hat Yai, thuc tnh Songkhla, nm cc Nam Thi Lan v chnh quyn hnh chnh hin nay do th trng, ngi c bu c trc tip, ng u. Trong khong thi gian ca D n nghin cu chung Thi Nht (2003-2006), c tt c 30 cng ng, trong Klangna l ni c la chn thc hin th im ti Hat Yai.

a. S lc v phn loi rc thi ti Hat Yai Nm 1998, Gio s Yoshifumi Fujii ca trng i hc Bunkyo n thm Hat Yai. c chng kin cnh rc thi b chn lp khng hp l v ng cng c hc v ti ch vi 3 ngun phn loi: (1) Phn loi ti ngun cc loi rc (2) Phn loi bi nhng ngi cng nhn ca thnh ph - nhng ngi thu gom rc v (3) Phn loi bi nhng ngi nht rc ti bi chn lp. Gio s Fujii c tng gii thiu h thng qun l rc thi cho Hat Yai, l s ra i ca d n nghin cu c phi hp gia trng i hc Bunkyo, T chc phi chnh ph Nht Bn, trng i hc hong gia Songkla v Hi ng th im, c ti tr bi JICA. b. Mc tiu ca d n nghin cu Tm kim phng php phn rc ti ngun cho mc ch ti ch ph hp thc t ca a phng. Gim lng rc thi thi ra. c. Vng mc tiu Hat Yai cng ng Klangna Kohong thnh ph Palm Kuanlung Kuuansanti Vng mc tiu ca mi cng ng c la chn sao cho c khong 200300 h gia nh to iu kin tt cho vic nh gi. d. D n th im: Thng 3 nm 2005, hon thnh nh my phn vi sinh v nh my phn loi rc ti ch ti mt ni chn lp v sinh ca Hat Yai. Sau l hng chui cc chin dch gio dc v khuyn khch v phn rc ti ngun cho ngi dn, v d nh:

 Hp hng dn. Tip cn ti tng h gia nh gii thch v quy trnh phn loi rc v thc hin chin dch phn pht ti liu minh ha n gin cho h. Cc thit b phn loi rc s c cung cp ti nhng ngi dn mc tiu, nh l: mt b x rc cha rc hu c v mt b ti nylon ng rc ti ch cho tng h gia nh. Xe lu ng khuyn khch dn phn loi rc. Thu gom rc c phn loi Rc hu c c phn loi t cc h gia nh s c mang ti vo cc thng thu gom ti nhng ni nht nh. Xe t thu gom s thu gom rc hu c ny hng ngy v chuyn ti nh my ch bin phn hu c. Vi loi rc ti ch, ngi dn s hoc c th bn trc tip cho ng nt ri gi li tin cho ring mnh, hoc c th chng trong cc tui nylon v t trc ca nh mnh nhm thu gom ca thnh ph s n ly i ri chuyn ti nh my phn loi. Nhm thu gom s t mt ci ti nylon khc thay th vo ci ti ly i. Thng 1 nm 2006, nhm nghin cu pht hin ra rng khng c nhiu rc c phn loi v c s hn ch v xe thu gom ti hai im thu gom khc l Kohong v Kuanlung. Do vy c s sp xp li h thng thu gom bng vic k kt hp ng vi n v t nhn h m nhn thu gom rc hu c v rc ti ch, cn cc loi rc khc th vn c mi thnh ph thu gom nh thng l. Bn cnh , thng rc hu c v thng rc ti ch cng c t cnh nhau ti nhng ni cng cng m ngi dn c th d dng em rc ti ch ca mnh ra mi ngy thay v thu gom mt tun mt ln.

Xe thu gom ca n v t nhn s ni nhc nhc nh ngi dn rc mi khi chng i qua khu dn c v n cng gii thiu v phn loi rc ti nhng ngi dn trong cng ng. iu ny lm nng cao thc ca ngi dn v phn loi rc v s hp tc ca h cng c nng ln. Xe thu gom ca n v t nhn lm vic t thng 1 n thng 3 nm 2006 (n cui d n). u thng 10 nm 2005, nhm nghin cu khuyn khch vic phn rc ti ngun i vi cc n v c s khc nh l cc ca hng, khch sn v h mi i din ca nhng n v ny tham gia vo nhm vn ng d n. y ban ca nhm ny bao gm c thnh vin ca nhm nghin cu, nhm lm vic c thnh lp t 3 thnh ph th im, cc i din ca cng ng v cc n v t nhn. y ban ny thng xuyn hp nh k xem xt hng pht trin cho d n th im. e. Kt qu ca vic thc hin d n th im T vic gim st v iu tra kin ca ngi dn, thy kt qu nh sau: 79.6% ngi dn Klangna bit v cc hot ng phn loi rc ca d n; 90.8% c th phn rc ng v 98.9% ngi dn c th phn ng rc hu c. Tuy nhin ngi dn hp tc trong vic phn loi rc hu c nhiu hn l hp tc trong phn loi rc ti ch. V cng c nhiu rc hu c c b trc tip vo thng rc cng cng m khng h c s phn loi trc . f. Vn v tr ngi: Mt s ngi nh Klangna l nh cho thu. Rt l kh lin lc hay tuyn truyn nhng thng tin v phn loi rc cho ngi dn . Do vy, s hp tc nhn c l rt t. Klangna l mt vng t m, khng h c ng rp danh nn bt c

ai cng c th n v i mt cch t do, iu c ngha l khng th kim sot lun lun nhng ngi khch l n v vt rc ng vo thng rc cng cng c. L mt khu dn c thnh th, ngi dn cng n th nhiu vng min khc nhau. H ch tm thi sng hoc hc tp y. Nhng ngi ny khng c thc l h thuc v ni ny v khng h c nhng ngi ng u, d l chnh thc hay khng chnh thc, nhng ngi m c quyn lc v nh hng thc y vic hp tc phn loi rc. Mt chin dch lin tc v vn ny cng rt cn thit t c nhng mc tiu t ra. y ban cng ng dn c khng th ng vai tr nhiu v phn loi rc nh mong i. Nm 2004 c s chm dt ca y ban cng ng trc v c mt cuc bu chn c tin hnh m ngi thng c s thnh lp mt nhm mi, nhm ny bao gm nhng ngi khng am hiu v d n v cng ng vai tr t hn trong cng ng v phn loi rc. g. Nhng tht bi: C gi thuyt cho rng vic gii thiu nh my phn loi rc thi trong qu trnh phn loi rc ca d n m l ra s c chp nhn v s thnh cng trong vic qun l rc hp v sinh th li khng c ngi dn chp nhn trong thc t v h c xu hng l bn nhng rc ti ch trc tip cho ng nt gom tin cho ring mnh hn l phn loi ri giao n cho d n. Trong khong thi gian cui khi thc hin d n, sau khi phn pht thm thng cha rc ti ch cho ngi dn phn loi rc, c th nhn thy rng chnh iu ny khin nhiu ngi nht rc n thm thng rc hn v h bi nht rc ti ch trong . Khu dn

c v th m cng tr nn ba bi hn v mt v sinh hn nhng g trc . Phn loi rc ti ngun khng ci thin c tnh v sinh trong khu dn c nu nh vic qun l rc thi khng y v khng thch hp nh c thy trong d n. Hn 90% ngi dn trong d n c th phn rc ng nhng khu dn c th li khng gn gng v sch s hn nhng g m n vn thng th. Thng rc th c t ri rc khp mi ni nhng vn cn hin tng x rc ba bi. h. V thnh cng: Cn b ca thnh ph c th hiu c khi nim v nhng vn chnh v qun l rc thi. D n th im chng minh rng ngi dn c th phn loi rc ngay ti ngun. iu tri ngc vi nhng np ngh c cho rng ngi dn s khng hp tc v vic phn loi rc dng nh rt t nht, rc ri v vic thay i hnh vi ca ngi dn l mt vic lm ht sc kh khn. Quy trnh em rc c phn loi ti s dng c hin thc ha, c bit l vic sn xut ra phn hu c. Ni th im u tin,cng ng dn c Klangna, l ni u tin ngi dn t cc ni khc n chng kin v hc tp phn loi rc v n em li li ch nh th no trong vic ti s dng. Nh my sn xut phn hu c v phn loi rc l ni ngi dn v thanh nin n hc tp v nghin cu v phn loi rc cho mch ch ti s dng. Ngi nng dn l nhng ngi c hng li tc th t vic s dng phn vi sinh v rc hu c. C nhiu c quan t chc c thnh lp nhm hp tc v h tr thc

hin v m rng cc hot ng phn rc ti ngun ti nhng vng m rng khc trong thnh ph Hat Yai. i. Cc hot ng hin ti: Nhm vn ng d n vn cn hat ng v c cuc gp nh k vi ngi ph th trng thnh ph, ngi ng vai tr l ch tch ca nhm. Thnh vin ca nhm ny cng rt sn lng hp tc cho s tn ti bn vng ca cc hot ng phn rc ti ngun. Thnh ph Hat Yai gn y cng m rng cc hot ng phn loi rc ti nhiu a im hn. Thnh ph Hat Yai rt ch ng trong vic gio dc v o to vic phn loi rc ti thnh vin trong cng ng, cc tnh nguyn vin y t cng cng, tr em cc trng hc. Chnh quyn thnh ph cng sp xp nhng chuyn du lch v phn loi rc thi cho cng ng, v d nh tham quan nh my phn vi sinh, nh my phn loi rc thi, h c th nhn thy nhng sn phm lm t rc phn loi. Trin lm v d n phn loi rc thi, khuyn khch s dng phn vi sinh v cc sn phm phn vi sinh cng c pht ti dn chng h th dng. k. K hoch tng lai: Thc hin qun l cht lng v nh gi cc sn phm phn vi sinh c th p ng c tiu chun ca S Nng nghip, B Nng nghip v Hp tc Thi Lan. T chc marketing v sn phm phn vi sinh ti ngi nng dn. Tip tc ko di cc hot ng phn loi rc thi ti cc cng ng dn c khc tn dng cng sut ti a ca nh my sn xut phn vi sinh vi nng sut 1.5 tn/ ngy (hin nay, nng sut nh my ny mi ch t 0.6-0.7 tn/ngy).

 Xy dng vn cy dng cc sn phm phn vi sinh qung b.

1.3.3 Bi hc cho Vit Nam

Nhn chung trn th gii vic p dng cc gii php chnh sch v k thut nhm gim thiu, ti s dng, ti ch cht thi c p dng rng ri. i vi cc nc pht trin, 3R c p dng mt cch c h thng, c nh hng ca nh nc. i vi cc nc ang pht trin, mc d i sau song h cng c nhng bc tin quan trng v thit thc trong cng tc 3R. Qua nghin cu kinh nghim ca hai nc Nht Bn - mt nc pht trin i u v sng kin 3R v Thi Lan - mt nc ang pht trin c hon cnh tng t nh Vit Nam, ta c th thy nhng vn sau. 1.3.3.1 Bi hc 1: Xy dng v p dng h thng chnh sch. lut php ng b v qun l cht thi v 3R. Trn thc t cho thy hu ht cc nc pht trin v ang pht trin u rt coi trng vic xy dng v hon thin cc vn bn php lut v 3R. Nht Bn ban hnh mt s lut v ti ch bao gm c Lut khuyn khch phn loi v ti ch v chai v bao b. hu ht cc nc pht trin v mt s nc ang pht trin, b lut v bo v mi trng u c cc lut v qun l cht thi, ti ch cc loi cht thi ring bit v c th, in hnh nh Nht Bn v Hn Quc. Chng ta thy Nht Bn, Nh nc ng vai tr quan trng trong vic qun l, khuyn khch thc y, ng thi gim st vic thc hin 3R i vi cht thi ca cc doanh nghip cng nh cng ng dn c. Vai tr ca nh nc hu ht c th hin thng qua cc hot ng ca cc c quan qun l v mi trng nh Cc bo v Mi trng, B Mi trng, v.v Thng qua cc vn bn chnh sch, php lut, nh nc th hin vai tr iu chnh, nh hng, qun l, gim st hot ng 3R nhm t mc tiu cao nht.

Nc ta c mt s vn bn nht nh v qun l cht thi nh Lut Bo v mi trng 2005, Ngh nh 67/2003/N-CP v ph bo v mi trng i vi nc thi, cc qui nh v qun l cht thi rn, cht thi nguy hi, song cha c cc vn bn v gim thiu, ti s dng v ti ch. Cn thit phi hon thin h thng vn bn php lut v qun l cht thi trong thi gian ti. 1.3.3.2 Bi hc 2: Thc y cc hot ng nng cao nhn thc cng ng v 3R mt cch thit thc, c hiu qu. Ngay c nhng nc pht trin nh Nht Bn, Php, Canada ni c mc sng cao v ngi dn thng c thc bo v mi trng, hot ng nng cao nhn thc cng ng cng rt c coi trng. Canada hng nm c t chc tun l v 3R, Nht Bn v Php u c nhng phong tro pht ng thc hin 3R trn c nc. Nhng hot ng ny c thc hin di nhiu hnh thc khc nhau, song ni dung chnh cng l cung cp cho ngi dn nhng kin thc v cht thi v gim thiu, ti s dng v ti ch cht thi. T nhn thc v gi tr ca cht thi ca ngi dn c nng cao dn n nhng thay i hnh vi trong i sng hng ngy. Mt hnh thc nng cao nhn thc cng ng cng rt quan trng l a cc hot ng 3R v bo v mi trng vo trng hc, t gio dc cho cc th h k tip thc trch nhim v bo v mi trng. Chng ta tng nghe ni ti khi nim tiu dng bn vng v khi nim ny kh ph bin cc nc pht trin. Ni dung chnh ca hot ng ny l khuyn khch ngi dn tiu dng mt cch c trch nhim vi th h mai sau, thc hin li sng thn thin vi mi trng. y cng l mt ni dung gip vic thc hin 3R mt cch c hiu qu. nc ta, mc sng cn thp, mc tiu th ca x hi cn cha cao, nn vn ny cha c u tin, song trong mt tng lai khng xa, tiu dng bn vng cng cn phi c thc y p dng trong x hi.

1.3.3.3 Bi hc 3: Thc hin c ch tng cng trch nhim ca nh sn xut Trn thc t, chnh sch ny c quy nh ti iu 67 ca Lut Bo v mi trng 2005 v Chnh ph cn sm ban hnh Quyt nh thc hin chnh sch thu hi v x l sn phm sau khi s dng. y l mt c ch quan trng trong lnh vc 3R m hu nh nc no cng p dng. 1.3.3.4 Bi hc 4: Khuyn khch v to s tham gia rng ri ca cng ng, ca cc cp chnh quyn a phng trong cng tc qun l cht thi. Nh nc ta ang ch trng x hi ho, khuyn khch cc thnh phn kinh t tham gia vo cc hot ng bo v mi trng. 3R l mt trong nhng sng kin m thc hin thnh cng th cn nht l s ng tnh tham gia ca cng ng - ca chnh nhng ngi dn trc tip tham gia phn loi rc ti ngun, ca cc c quan doanh nghip vi trch nhim ca h. V th vic cng ng dn c, doanh nghip tch c tham gia cng vi phng php qun l tt ca chnh quyn a phng s to cho vic thc hin cc hot ng 3R tr nn n gin hn, m bo mi trng sch p hn ng thi cng mang li nhng li ch kinh t x hi to ln. Mt kinh nghim m chng ta thy khi thc hin th im phn loi rc ti thnh ph Hat Yai l ngi dn hon ton c th phn loi rc nhng do cng tc qun l khng tt vic ci thin mi trng sng y l khng ng k. V t kinh nghim ny chng ta nn c nhng hng i thch hp cho mnh. 1.3.3.5 Bi hc 5: Xy dng cc qu v c ch ti chnh cho cc hot ng thu gom, ti s dng v ti ch cht thi. Vic thnh lp cc qu ti ch, qu mi trng nhm to ngun ti chnh cho cc hot ng 3R. Vic lm ny cng ng thi nng cao thc trch nhim ca doanh nghip i vi mi trng, i vi cng ng v x hi.

Hin nay, nc ta Qu bo v mi trng c thnh lp cp trung ng v mt s a phng cng nh ngnh (ngnh than), song cn thc y cc c ch ti tr cho 3R. Quan trng hn cn thnh lp cc qu ti ch trong cc doanh nghip pht sinh cht thi ti ch cn ng gp ti chnh. 1.3.3.6 Bi hc 6: Xy dng v pht trin ngnh cng nghip ti ch. Kinh nghim ca cc nc cho thy cn phi xy dng mt nn cng nghip ti ch pht trin, thng qua nhiu bin php khc nhau nh thc y nghin cu khoa hc v cng ngh, tng cng u t, xy dng c s h tng v ti ch. Hin nay nc ta cc lng ngh ti ch ngy cng xut hin nhiu, v gn y chng ta c nghe ni n vic c lng ngh ti ch ti ch cht thi bnh vin nguy hi thnh vt dng c s dng rng ri nhng cha h m bo an ton v khng c bt k s chng nhn no v vic c an ton cho sc khe ngi s dng hay ko. V th nn c mt c ch nht nh c th pht trin ngnh cng nghip ti ch vi ng mc tiu ca n l tit kim ngun ti nguyn v mang li li ch kinh t x hi ng thi kim sot nhim mt cch ti u. Mt khc, cc hot ng thc y ngnh cng nghip ti ch cng bao gm vic thnh lp cc trung tm, mng c s d liu v cht thi qua cc doanh nghip c th mua bn, trao i cht thi nh Thi Lan. Vic thc y tiu th cc sn phm ti ch thng qua qung b, tuyn truyn, thc hin cc chng trnh mua sm xanh ca chnh ph cng l mt vic lm quan trng v cn thit. Tm li, trn y l nhng bi hc c tnh cht chin lc thc hin sng kin 3R ti thnh ph Vinh v sau l chin lc quc gia v 3R. Sng kin 3R thc s l mt sng kin mang li li ch to ln v kinh t v x hi trong iu kin ngun ti nguyn ang tr nn khan him nh hin nay. Cng tit kim c ti nguyn bao nhiu, x hi tun hon vt cht cng hon thin

v pht trin bao nhiu th hiu qu m n mang li cng ln by nhiu. Tip sau y, chng ta s cp ti nhng hot ng 3R bc u c trin khai ti thnh ph Vinh v mang li nhng kt qu nh th no, t chng ta a ra c nhng gii php ti u cho vic thc hin thnh cng sng kin 3R.