Vim xoang do nm

AUG 17 Posted by giangduongykhoa

C nhiu tc nhn gy vim xoang. Lu nay chng ta thng n cc tc nhn gy bnh l vi trng v siu vi. Tuy nhin cn c mt tc nhn c th gy vim xoang m mi ngi t ch n, l nm. Tc gi : TS. TRN MINH TRNG (Trng khoa Tai Mi Hng BV. Ch Ry) & Thc s NGUYN H Cc loi nm gy vim xoang Mi c quan thng c mt loi nm no gy bnh, ring mi xoang thng gp nht l nm Aspergillus. Nm Aspergillus c hn 300 chng loi nhng ch c khong 7 loi gy bnh cho ngi, l: Aspergillus fumigatus (90% gy bnh cho xoang), flavus, glaucus, versicolor, nidulans, niger Bo t nm c tm thy trong t, trong khng kh nhiu bi bm v trong cc cht hu c, thc vt thi ra Khi ta ht phi cc bo t ny, chng s bm vo nhng hc mi xoang ch c hi gy bnh. Trng hp bnh nm mi xoang u tin c Schubert bo co nm 1885. T nm 1965, nhiu y vn cp v bnh nm mi xoang. Nm 1972, Kecht tp hp t y vn th gii 98 trng hp b bnh nm Aspergillus tai mi hng (TMH). BV. i hc Y khoa Graz (o) tng kt t nm 1976-1989 c 340 bnh nhn b nhim nm mi xoang. Vim xoang hm do nm chim khong 10% cc trng hp vim xoang hm ni chung. Trong khi nm xoang bm pht hin t hn.

Ti khoa TMH BV. Ch Ry, trong vng 4 nm (1998-2002), chng ti pht hin c 20 trng hp nm xoang hm v 12 trng hp nm xoang bm. Nhng yu t thun li cho vic nhim nm: Vng kh hu nng v m t, nhiu bi bm: Trong 24 trng hp nhim nm pht hin Php, c n 15 trng hp cc vng gn st i Ty Dng, kh hu m hn nhng vng khc. Vit Nam, nht l cc tnh pha Nam, do kh hu ma v m nhiu thng trong nm nn thch hp cho nm mc pht trin. Ngh nghip: Nhng ngi lm ngh nng hoc tip xc thng xuyn vi ng cc. Mc Guirt quan st thy bnh phn ln xut hin nhng ngi lm nng nghip vng ng nam Hoa K; Cn trong 12 trng hp chng ti nu trn c n 75% lm ngh nng. - Yu t ti ch: Nm Aspegillus khi xm nhp vo mi xoang thng nm im ti ch, ch gy bnh khi c nhng yu t thun li. l nhng yu t lm gim thng kh xoang v gim s dn lu ca xoang nh: tc l thng mi xoang do vim xoang mn tnh, polype mi xoang, d vt trong mi xoang. - Yu t ton thn: Ngi bnh b suy gim min dch (khi mc cc bnh v mu, iu tr bng ha cht, dng thuc c ch min dch, nhim HIV, bnh tiu ng, dng thuc corticoide ko di, khng sinh ph rng. Biu hin lm sng Ging nh vim xoang do nhng tc nhn khc, vim xoang do nm cng cho nhng triu chng tng t. Ty theo xoang b bnh m c triu chng khc nhau.

Nhng triu chng thng gp l nhc u, nght mi, chy mi trong hay c. Trong vim xoang hm thng nhc u vng g m, thi dng. Vim xoang bm nhc u thng khu tr vng nh, vng chm lch v bn xoang b bnh. i khi kht mi, khc m c ln t mu. Thi gian pht hin bnh thng ko di do khng ngh n vim xoang do nm. Nm c th pht trin thnh khi chon y trong xoang, ph hy cc thnh xoang ri xm ln vo nhng c quan ln cn nh hc mt, s no. Nm xm nhp vo hc mt s lm mt bnh nhn b m dn v c th b m vnh vin. Nu xm nhp vo ni s s gy vim mng no, vim no; hoc xm nhp vo cc dy thn kinh v mch mu s gy lit cc dy thn kinh v gy chy mu t khin bnh nhn t vong. Xt nghim cn lm sng X-quang thng thng c th nghi ng khi thy xoang m vi nhng lng ng calci. Tuy nhin, c n 55% X-quang thng thng khng pht hin c hoc nhm vi vi bnh khc ca xoang. CT-scan: Cho hnh nh r hn phim thng: - Mt cn quang tng gia m m, i khi di dng mt khi gi u. - Hnh nh m vi trong xoang. - Hnh nh hy xng cc thnh xoang hoc cc vch xng dy ln. Tuy nhin chn on xc nh v nh danh nm phi nh n cc xt nghim khc nh: Gii phu bnh l: Khi m xoang nhn thy trong xoang nhng khi ging nh dung nham ni la mu nu en, d v hoc ging nh bn mu

xanh en nn nghi ng n nm. Nhn di knh hin vi thy nhng si nm v nhng bo t nm thm nhp trong cc lp ca nim mc xoang. Xt nghim vi sinh: Khi nghi ng l nm c nui cy trong mi trng thch hp cho chng sinh si ny n nhiu ln. Sau quan st di knh hin vi da vo hnh thi ca si nm cng nh kch thc, mu sc ca bo t nm nh danh nm. Huyt thanh chn on: Xt nghim mu c th bit c bnh nhn c b nhim nm hay khng. C nhng th nghim min dch c hiu cho nhim nm Aspergillus nh: Phn ng kt ta vi thch, phn ng ngng kt hng cu th ng, th nghim ELISA, min dch hunh quang gin tip. Huyt thanh chn on thng m tnh trong nhng trng hp bnh nm mi xoang giai on cha xm ln v dng tnh cao giai on xm ln. iu tr vim xoang do nm: Nh nu trn, nm ch gy bnh mi xoang khi gp iu kin thun li, v vy phi gii quyt nhng yu t nh ly d vt trong mi xoang, gii quyt nhng nguyn nhn gy bt tc xoang nh ct polyp, khi u hoc nhng d hnh khc Khi nm trong xoang phi c ly ra, bm ra sch lng xoang. Thuc khng nm c s dng ty theo giai on ca bnh v c khi phi phi hp nhiu loi; Tuy nhin thuc khng nm thng gy c cho gan nn thng phi kim tra chc nng gan trc khi dng thuc. Ngy nay s tin b ca chn on hnh nh trong y khoa (CT-scan, MRI), nhng pht trin v k thut vi sinh v huyt thanh chn on gip pht hin v nh danh nm gy bnh mt cch chnh xc. Nh phu thut ni soi trong tai mi hng v vic tip cn vi xoang tr nn d dng hn, gip quan st c r rng bnh tch v tn thng xoang.

Tuy nhin ly ra nhng khi nm ln, i khi phi nh phu thut kinh in. nc ta, vi kh hu nng m v gn 80% dn s lm ngh nng, nm xoang khng phi l mt bnh him gp. Ni chung vim xoang do nm c th iu tr khi nu c pht hin giai on cha xm ln. Tin lng xu nu bnh nhn n khm trong giai on xm ln v c bin chng ni s.