Ti : nh gi c ch iu hnh li sut ca Ngn hng nh nc Vit Nam giai on t nm 1995 n nay .

MC LC Li m u Phn ni dung
A. L lun chung v li sut v thc trng iu hnh li sut
1. Li sut 1.1. Mt s khi nim v li sut 1.2. Phn loi li sut 1.2.1. Li sut thng mi 1.2.2. Li sut tin gi

1.2.3. Li sut tin vay 1.2.4. Li sut chit khu 1.2.5. Li sut ti trit khc 1.2.6. Li sut lin ngn hng 1.2.7. Li sut c bn 1.2.8. Li sut tn dng nh nc 1.2.9. Li sut tn dng tiu dng 1.3. Vai tr ca li sut 1.3.1. L cng c khuyn khch tit kim u t 1.3.2. nh hng n hot ng kinh doanh ca Doanh nghip 1.3.3. L cng c iu tit v m nn kinh t 1.3.4. L cng c phn phi c hiu qu nhm khai thc v s dng trit cc ngun lc ca nn kinh t 1.3.5. L cng c o lng nn kinh t 2. Thc trng iu hnh li sut Vit Nam 2.1. im li chng ng sau 10 nm i mi 2.2. Chnh sch li sut ca Vit Nam hin nay

B. Qu trnh iu chnh c ch iu hnh li sut v nh gi thnh tu , tn ti ca qu trnh iu chnh c ch iu hnh li sut Vit Nam
1. Qu trnh iu chnh c ch iu hnh li sut 1.1. Giai on trc nm 1988 1.2. Giai on 1989 - 5/1992 1.3. Giai on 6/1992 - 1995 1.4. Giai on 1996 - 2000 1.5. Giai on 8/2000 - 5/2002

1.6. Giai on 6/2002 - 2006 1.7. Giai on 2006 - n nay 2. nh gi thnh tu , tn ti ca qu trnh iu chnh c ch iu hnh li sut Vit Nam 2.1. Thnh tu 2.2. Hn ch 3. Gii php nh hng v iu hnh li sut Vit Nam

Kt Lun Ti liu tham kho

Li m u
Ngh quyt i hi ng ton quc ln th 6 a ra phng hng i mi cn bn nn kinh t Vit Nam t c ch k hoch ho tp chung sang c ch kinh t hng ho nhiu thnh phn theo nh hng x hi ch ngha. iu buc h thng ti chnh tin t phi c nhng ci t ton din th hin c s mng l huyt mch, l trung tm tin t tn dng, thanh ton ca nn kinh t hng ho. Trong nn kinh t th trng li sut l mt loi gi c rt nhy cm v l mt bin s lun lun c quan tm v theo di cht ch nht. S giao ng ca li sut nh hng trc tip n cc quyt nh ca c nhn, doanh nghip cng nh hot ng ca cc t chc ti chnh

tn dng v ca ton b nn kinh t. V cng chnh li sut l mt trong nhng cng c quan trng ca chnh sch tin t quc gia nhm thc y tng trng kinh t, to vic lm v kim sot lm pht. Mt chnh sch li sut ng n s c tc ng tch cc ti s tng trng v pht trin ca nn kinh t. V th i hi phi c mt c ch li sut thch hp nc ta. Sau hn mi nm i mi chnh sch li sut gp phn bnh n gi c, y li v kim ch lm pht, kch cu tng trng thu nhp quc dn. C ch li sut c thay i ph hp tng thi k v c iu tit linh hot. thc y tng trng kinh t v tng cng mc hi nhp vo th trng ti chnh khu vc cng nh quc t, NHNN phi tip tc i mi c ch iu hnh li sut theo hng t do ho. Tuy nhin hin nay vic xy dng v thc thi mt chnh sch li sut tin ti t do ho trn c s m bo s kim sot ca nh nc i vi th trng vn l bi ton kh i vi cc nh hoch nh chnh sch.

Phn ni dung
A. L LUN C BN V LI SUT V T DO HO LI SUT

I.

Li sut
1) Mt s khi nim v li sut
Li sut l mt trong nhng vn ht sc phc tp. N l mt cng c rt nhy cm trong iu hnh chnh sch tin t ca mi NHT, c bit nhng nc ang pht trin. V vy c rt nhiu hiu bit v li sut trong chng ta c th a ra mt s khi nim c bn: * Li sut l gi c s dng tin vn gin lin vi hot ng tn dng ngn hng v cc hot ng kinh t lin quan n vic vay v cho vay tin. * Tc ng c bn ca li sut : S bin ng ca li sut nh hng ti cc quyt nh ca cc c th kinh t. - Vi c nhn : li sut nh hng ti cc quyt nh tiu dng hay tit kim . - Vi doanh nghip :li sut nh hng ti quyt nh u t m rng sn sut hay thu hp sn xut - Vi nh nc : li sut l cng c quan trng iu hnh chnh sch tin t ca mi nc. => Do , li sut lun c theo di cht ch nht v din bin ca n lun c thng tin hng ngy trn cc phng tin thng tin i chng. Do vic xc nh v n nh li sut c ngha rt quan trng phn nh quan h cung cu tin t trn th trng. Li sut trn th trng phi m bo: T l lm pht < Li sut huy ng vn < Li sut cho vay vn < T l li nhun bnh qun. * nh ngha c th ca tng loi li sut : - Li sut c bn : L li sut c cc ngn hng s dng lm c s n nh mc li sut kinh doanh ca mnh - Li sut thng mi : p dng khi cc doanh nghip cho nhau vay di hnh thc mua bn chu hng ho . - Li sut tin gi : l li sut c tr cho cc khon tin gi ca ngi i vay . - Li sut tin vay : L li sut ngi i vay phi tr cho ngn hng do vic s dng vn vay ca ngn hng .

- Li sut chit khu : p dng khi ngn hng cho khch hng vay di hnh thc chit khu thng phiu hay cc giy t c gi tr khc cha n hn thanh ton ca khch hng. N c tnh bng t l % trn mnh gi ca giy t c gi tr v c khu tr ngay khi ngn hng pht tin vay cho khch hng . - Li sut ti chit khu : L li sut cho vay ngn hn ca ngn hng trung ng n nh cho tng thi k, cn c vo mc tiu chnh sch tin t. Li sut ny c dng kim sot v iu tit s bin ng ca li sut trn th trng. i vi ngn hng thng mi, li sut ti chit khu l li sut gc t n nh li sut chit khu v li sut cho vay khc. N c tnh bng t l % trn mnh gi ca giy t c gi v cng c khu tr ngay khi Ngn hng Trung ng cp vn tin vay cho Ngn hng - Li sut tn dng Nh nc : p dng khi Nh nc i vay ca cc ch th kinh t khc nhau trong x hi di hnh thc pht hnh tn phiu hay tri phiu . - Li sut tn dng tiu dng : p dng khi doanh nghip cho ngi lao ng vay phc v nhu cu tiu dng c nhn . - Li sut danh ngha : L mc li sut c n nh trn th trng khng c iu chnh theo s thay i ca mc gi hay t l lm pht d tnh. - Li sut thc : L li sut c iu chnh li theo s thay i ca mc gi hay t l lm pht d tnh. N l mt php o tt hn i vi nhng mun i vay hay cho vay i vi li sut danh ngha. V n l mt cng c ch bo tt hn v cng thng ca cc iu kin th trng tn dng so vi li sut danh ngha. Theo Fishes, li sut danh ngha (i) bng li sut thc (r) cng vi t l lm pht d tnh(a): i=r+a - Li sut th trng lin ngn hng : L li sut m cc ngn hng p dng khi cho nhau vay vn trn th trng lin ngn hng, Li sut th trwongf lin ngn hng c n nh hng ngy vo mi bui sng. N c hnh thnh bi quan h cung cu vn ca cc ngn hng thng mi v t chc tn dng khc v chu s chi phi bi li sut chit khu - Li sut LIBOR v PIBOR: L li sut trn th trng lin ngn hng London v Paris, l li sut i vi tin gi bng ddoola hay ngoi t khc m theo cc ngn hng ln lm cn c i vay v cho vay tn th trng tin t chu u. LIBOR phn nh iu kin th trng nn c cc ngn hng s dng rng ri lm c s n nh li sut cc mn vay

2)

Phn loi
* Phn loi nghip v tn dng - Li sut huy ng - Li sut cho vay * Phn loi theo gi tr thc - Li sut danh - Li sut thc : li sut thc m, li sut thc dng * Phn loi theo phng php tnh li - Li sut n - Li sut kp * Phn loi theo tiu thc qun l v m - Li sut trn - Li sut c bn - Li sut sn

3)

Vai tr ca cng c li sut

Trc y, trong nn kinh t tp trung quan liu bao cp th vai tr ca li sut ht sc m nht v l thuc nhiu yu t. Nhiu khi c hiu nh l mt s phn phi cui cng ca sn phm gia ngi i vay v ngi cho vay. Ngy nay, khi chuyn sang nn kinh t th trng , li sut gi mt vai tr ht sc quan trng tc ng n tt c lnh vc ca nn kinh t . * L cng c khuyn khch tit kim u t Li sut l cng c khuyn khch li ch vt cht thu ht cc khon tit kim ca cc ch th kinh t to nn qu cho vay phc v cho nhu cu ca nn kinh t . Theo l thuyt ti chnh ta c phng trnh v thu nhp nh sau : Thu Nhp = Tit Kim + Tiu dng Phng trnh ny khng nhng ng vi c im ti chnh ca cc h gia nh m cn ng vi c nn kinh t quc gia . Gi s trong mt nn kinh t bnh thng , khi li sut vn tng ln th trc ht cc h gia nh s gim cc khon chi tiu dng hoc tr hon mt s khon

chi tng mc tit kim . Nh vy , li sut l cng c can thip c hiu lc phn chia t l gia tiu dng v tit kim. Tuy nhin, nng li sut n mc no th cn phi c s tnh ton l lng nhm m bo s pht trin hi ho ca nn kinh t .

* nh hng n hot ng kinh doanh ca Doanh nghip Chnh sch li sut l mt b phn trong chnh sch tin t ca Nh nc nhm iu tit lu thng tin t, kch thch v hng hot ng sn xut kinh doanh ca cc n v kinh t. Li sut phi tr cho cc khon vay l chi ph sn xut ca doanh nghip. Do vy, li sut thp s khuyn khch doanh nghip y mnh vay vn u t m rng sn xut v ngc li li sut cao s khin doanh nghip hn ch vay vn u t . Li sut l cng c ca Nh nc nhm khuyn khch cc doanh nghip u t vo cc ngnh sn xut cc sn phm cn u tin trong chin lc pht trin kinh t thng qua cc u i v li sut, v iu kin cung cp tn dng v thi hn thanh ton ...

* L cng c iu tit v m nn kinh t Chng ta thy rng, li sut l khon chi ph ca ngi i vay, nn s thay i ca li sut s nh hng ti quyt nh n u t v tiu dng ca ngi dn, doanh nghip v cc thnh phn kinh t khc. Do c th tc ng n mc tiu ca nn kinh t v m :
Li sut thp kch thch u t , tiu dng tng tng cu, tng cung sn

lng tng , gi tng , tht nghip gim ng ni t c xu hng gim gi so vi ngoi t .

Li sut cao gim thiu u t , hn ch tiu dng gim tng cu, tng

cung sn lng gim , gi gim , tht nghip tng ng ni t c xu hng tng so vi ngoi t . Nh vy bng cch gim li sut, Ngn hng Nh nc c th to iu kin cho cc hot ng kinh t pht trin. Tng t, Ngn hng Nh nc c th tng li sut khi mun thc hin chnh sch tht cht tin t, gim bt lng khi lng tin cn thit cho vic m rng hot ng sn xut kinh doanh v chi tiu ca ngi tiu dng .

* Cng c phn phi c hiu qu nhm khai thc v s dng trit cc ngun lc ca nn kinh t .

Khi Nh nc mun khuyn khch pht trin mt ngnh, ngh quan trng no trong nn kinh t, nh nc c th thc hin bng cch u i v li sut cho vay ( nh gim li sut cho vay ... ) , v ngc li khi mun hn ch pht trin ca cc ngnh cha cn thit dnh ngun lc cho cc ngnh khc th nh nc c th tng li sut cho vay ca ngnh . Nh vy, nhng ngnh c h tr s pht trin hn cn cc ngnh b hn ch s t pht trin hn. Do chnh sch li sut l mt cng c phn phi c cu ca nn kinh t nhm s dng hiu qu nht cc ngun lc.

* L cng c o lng nn kinh t Thc t cho thy , trong giai on pht trin th li sut thng c xu hng tng do cung cu qu cho vay u tng , trong tc tng ca cu qu cho vay ln hn tc tng ca cung qu cho vay . Ngc li , trong giai on suy thoi li sut thng c xu hng gim . Do khi nhn vo s bin ng ca li sut ta c th thy c tnh trng ca nn kinh t . Li sut li l mt bin s thng xuyn bin ng trong nn kinh t . Cn c vo s bin ng ca li sut ngi ta c th d bo c cc yu t khc ca nn kinh t nh tnh sinh li ca cc d n u t , mc lm pht , mc thiu ht ngn sch v qua cn c th d bo c tnh hnh nn kinh t trong tng lai .

II.
1)

Thc trng iu hnh li sut Vit Nam

im li chng ng sau 10 nm i mi
* Giai on 1986 1992: giai on chuyn t li sut m sang li sut thc dng giai on ny ngi gi tin khng nhng khng c li m gi tr ca ng vn h b vo ngn hng cn khng c m bo. Li sut thi k ny l li sut m v thp hn nhiu so vi lm pht. Bc sang nm 1992, lm pht c y li v lun mc thp to iu kin chng ta chuyn sang li sut thc dng. Bn cnh vic xc nh mc li sut tin gi v cho vay c th, ngn hng nh nc cn c s phn bit li sut gia cc thnh phn kinh t, li sut cho vay i vi cc doanh nghip quc doan . Tuy nhin , vn cn c hn ch l li sut cho vay ngn hn cao hn li sut cho vay trung v di hn . * Giai on Ngn hng nh nc quy nh li sut tin gi , li sut cho vay v li sut tho thun :

Cng mt thi im, NHTW cho php cc t chc tn dng cho vay theo mc li sut tho thun m NHTM tho thun vi khch hng. Mc li sut tho thun c th vt mc cho vay hay li sut tin gi c th m ngn hng cng b. giai on ny, vn c s phn bit gia li sut cho vay i vi doanh nghip quc doanh v doanh nghip t nhn. Bn cnh , vi c ch cho vay theo li sut tho thun, cc NHTM c ni cho vay vi mc li sut 22%/nm, thm ch l 30-35%/nm. Chnh v vy, trong thi k ny cc NHTM v cc t chc tn dng khc c th t mc chnh lch li sut rt ln l khong 0.75-1%/thng. Thc t ny em li li nhun rt cao cho cc NHTM v cc t chc tn dng song li gy rt nhiu kh khn cho cc doanh nghip trong vic m rng kinh doanh . * Giai on thc hin trn li sut cho vay Trc tnh hnh , sau k hp VIII kho IX thng qua b thu doanh thu ca NHTM v cc t chc tn dng, ng thi yu cu cc n v kinh doanh tin t phi gim chi ph hot ng v gim li sut cho vay ca mnh. Ngn hng Trung ng khng ch mc li sut cho vay v tin gi l 0,35%/thng, chnh l tin hnh thnh chnh sch li sut mi l chnh sch khng ch trn li sut cho vay nh hin nay i vi cc NHTM v cc t chc tn dng khc. Vi chnh sch ny, NHTW khng ch li sut cho vay ti a ca cc NHTM v cc t chc tn dng . Trong nm 1999, NHTW thc hin 5 ln gim li sut trn cho vay nhm i ph vi cc cuc khng hong ti chnh khu vc v th gii. Vic gim li sut nh vy, c tc dng kch cu, tng u t, tng mc tiu dng khc phc hu qu khng hong kinh t.

2)

Chnh sch li sut ca Vit Nam hin nay

Nhn nhn cc chnh sch trc y T nm 1986 n nay , vic thc hin chnh sch li sut tri qua nhiu giai on , mi giai on li mang nhng c im , ni dung v mc ch khc nhau v qua mi giai on chng ta tch lu c nhng kinh nghim nht nh . + giai on kinh t tp trung quan liu bao cp vi li sut m v chnh sch li sut rt cng nhc theo kiu hnh chnh cn tr s pht trin ca nn kinh t . + u thi k i mi , chng ta i mi chnh sch li sut vi vic th ni li sut , quy nh trn li sut nhng nhn chung l vn th ng v vic iu hnh th trng tin t cn nhiu bt cp .

+ T nm 1993 , chnh sch li sut dn linh ng hn vi li sut thc dng gim dn cng vi s i xung ca tc lm pht va m bo khuyn khch tit kim va y mnh u t v mc tiu tng trng kinh t . + T nm 1996 , bng vic kim ch thnh cng lm pht khi y li lm pht v mc mt ch s ( 1996 l 4,5% , nm 1997 l 3,7% ) l iu kin thi hnh chnh sch li sut thc dng gn lin vi vic iu chnh ton din li sut c v c cu mt bng cng nh loi hnh li sut huy ng tin gi v cho vay ( bao gm c ni v ngoi t ) . T n nay , chnh sch li sut bt u linh hot hn c mc li sut trn v huy ng vn v cho vay . Qua , chng ta rt ra c mt s nhn xt v chnh sch li sut Vit Nam nh sau : - Mt l : Chng ta lin tc theo ui chnh sch li sut ch ng t khi bt u cng cuc i mi chnh sch li sut v theo l c cu ca cc loi hnh li sut khi c nh hnh ng n c tc ng tch cc n tin trnh pht trin ca h thng ti chnh Vit Nam . - Hai l : ch kim sot li sut cng nhc dn dn c ni rng , cc mc li sut c quy nh c th theo mc ch v ngnh ngh kinh doanh c xo b dnh quyn t ch cho cc NHTM trong mt mc linh hot nht nh Ba l : Thc t ang cho thy chng no c c loi hnh li sut ch o ( li sut c bn ) ng thi xy dng c c ch m bo mc bao qut v cch thc can thip linh hot ca NHNN i vi quan h cung cu tin t trong nn kinh t th khi mi kim sot tt lng tin trong lu thng . Ngoi ra , chnh sch li sut thi k ny cng cn nhiu im bt cp cn phi khc phc . d cho c th bin minh vic kim sot li sut trong nhng iu kin nht nh v mc tiu ca chnh sch tin t nhng vn khng th trnh khi nhng thit hi xt trn tng th nn kinh t . iu ny khuyn khch s vay mn , chim dng vn , trn trnh s kim sot ca NHNN lm mo m ch li sut c NHTW quy nh . Mc ton dng vn trong nn kinh t thp , tnh trng u c trc li v cnh tranh bt tng xng v li sut vn din ra , nhiu ngun vn b s dng km hiu qu . Chng ta chuyn sang li sut trn l mt bc tin song vn cha phn nh ng quan h cung-cu vn ca nn kinh t . Li sut c bn ca NHNN hin nay Theo iu 9 khon 12 ca lut NHNN Vit Nam li sut c bn c nh ngha nh sau : " Li sut c bn l li sut do NHNN cng b lm c s cho cc t chc tn dng n nh li sut kinh doanh " . Li sut c bn c xc nh da trn c s li sut ca th trng

lin ngn hng , li sut nghip v th trng m ca Ngn hng nh nc , li sut huy ng vn u vo ca cc t chc tn dng v xu hng bin ng cung-cu vn . Theo lut Dn s , cc t chc tn dng khng c cho vay vi li sut gp ri li sut c bn . Li sut c bn c cng b ln u vo ngy 30-05-2000 v trong ln cng b ny , li sut c bn mc 7.2%/nm . Ti thi im thng 6-2008 li sut c bn l 14%/nm , tc l cc t chc tn dng c th cho vay vi li sut ln n 21%/nm . Vo thi im thng 4-2009 , li sut c bn ng Vit Nam c cng b l 7%/nm . Li sut c bn ca NHNN bao gm 2 loi : - Li sut huy ng do chnh ph Vit Nam c thc hin thng qua vic pht hnh cc tri phiu kho bc , cc NHTM s nhn c cc tn hiu t pha NHNN v mc cho vay ti thiu c th t c vi mc ri ro bng khng . Nu NHNN mun thu hp lng cung tin ca cc NHTM ra nn kinh t th s tng mc li sut huy ng v ngc li . - Li sut cho vay i vi cc NHTM hay ni cch khc l li sut chit khu , li sut ti cp vn nhm tc ng n u vo ca NHTM . B. Qa trnh iu chnh c ch iu hnh li sut v nh gi thnh tu , tn ti ca qu trnh iu chnh c ch iu hnh li sut Vit Nam 1. Qu trnh iu chnh c ch iu hnh li sut 1.1. Giai on trc nm 1988 c trng c bn ca li sut thi k thc thi ch qun l nn kinh t theo c ch k hoch ha tp chung ko di, l p dng chnh sch li sut bao cp kh nng n,li sut c xy dng thot ly li sut ca nn kinh t th gii.Dn n li sut thc thi trong thi k ny vi tnh trng li gi v l tht lm cho nn ngn hng khng th bo ton vn ca mnh do lm pht tng cao v li sut thc l s m , v t l lm pht d ln hn li sut danh ngha . 1.2. Giai on 1989 5/1992 Mc d t nm 1990 nh nc ta ban hnh hai php lnh v ngn hng nhm tch h thng ngn hng mt cp thnh ngn hng hai cp, tng bc chuyn ho hot ng ca ngn hng sang c ch th trng. Tuy nhin do lm pht cn mc rt cao nn chnh sch li sut cha thc hin c li sut dng m vn theo li sut m. NHNN quy nh

c th cc loi li sut tin gi v li sut tin vay cc NHTM thc hin. c im li sut thi k ny l: -Li sut tin gu thp hn t l lm pht. -Li sut cho vay thp hn li sut huy ng. 1.3. Giai on 6/1992 1995 Trong giai on ny nh nc thc hin chnh sch li sut thc dng, t l lm pht c kim ch mc thp. T 1/10/1993 NHNN quy nh mc li sut tin gi v cho vay c th, va cho php cc TCTD cho vay theo li sut tho thun vut mc cho vay c th (Q 184/Q-NH1 ngy 28/9/1993). Li sut tho thun c hiu l: nu ngn hng thiu vn th c php pht hnh k phiu vi li sut cao hn li sut tit kim cng k hn ti a 0.2%/thng v cho vay vi li sut cao hn mc 2,1%/thng trn c s tho thun vi khch hng theo phng chm ngn hng kinh doanh c v ngi vay chp nhn c. Vi c ch ny mc chnh lc gia li sut cho vay v li sut huy ng rt cao (t 0,7%-1%/thng). Nn hu ht cc ngn hng u c li nhun cao, tuy nhin thit hi do cc c nhn doanh nghip vay vn. Thi k ny li sut ny bt u c s dng nh mt cng c ca chnh sch tin t, cng vi li sut ti cp vn c hnh thnh vo u nm 1991 khi hai php lnh ngn hng c hiu lc. 1.4. Giai on 1996 7/2000 Theo quy nh, NHNN khng ch li sut cho vay ti a v quy nh khng ch chnh lch bnh qun gia li sut cho vay v li sut huy ng vn mc 0.35%/thng (bao gm c ph, thu v li nhun) Trn li sut thay i lin tc theo hng gim c cu trn v mc khng ch c bit trong nm 1998, 1999. Mc li sut ti cp vn cng c iu chnh gim xung trong thi gian ny ( t 1.1%/thng nm 1997 cn 0.7%/thng t 1/1/1999). y l ln u tin cc t chc tn dng c t do p dng li sut cho vay v li sut huy ng trong phm vi gii hn ca nh nc. Chnh sch li sut kch thch hot ng tn dng buc cc NHTM chuyn hng hot ng a nng, i mi cung cach phc v, m mang thm cc loi hnh dch v tn dng gp phn a nng ho kinh doanh tin t trong nn kinh t th trng. Thnh qu ln nht m c ch trn li sut mang li chnh l to cc c hi gim chi ph mt cch bnh ng vi mi thnh phn doanh nghip, tng thm ng lc cho gung my kinh t gp phn thc hin CNH-HH t nc. C th

thy vic iu chnh chnh sch li sut trong thi k ny nhm tin ti mt trn li sut cho vay, to iu kin p dng mc li sut c bn v tng bc t do ho li sut, mt khc nhm mc ch kch cu v thc y u t tiu dng. 1.4.Giai don t 8/2000 5/2002 n ngy 2/8/2000 NHNN quyt nh thay i c ch iu hnh li sut : xo b c ch trn li sut, qui nh c ch iu hnh li sut c bn i vi li sut cho vay bng ni t v c ch th trng c qun l i vi cho vay bng ngoi t. Theo iu 18 ca lut NHNN Vit nam qui nh NHNN xc nh v cng b li sut c bn v li sut ti cp vn Khon 12 iu 9 lut NHNN Vit nam gii thch li sut c bn l li sut do NHNN cng b lm c s cho cc t chc tn dng n nh li sut kinh doanh. Khi xc nh v cng b li sut c bn phi cn c vo: -Ch tiu tng trng kinh t. -Ch s lm pht d kin trong nm. -Li sut gi tin phi thc dng. -Tnh hnh cung cu vn trn th trng. -Li sut th trng u thu tri phiu kho bc nh nc trong cc phin u thu gn nht. -Mi quan h gia li sut vi t gi ngoi t, gia li sut ngoi t vi li sut ni t. -Thm ch c tnh kinh t chnh tr trong v ngoi nc. Theo mc li sut cho vay bng mc li sut c bn cng vi t bin giao ng. NHNN cng b li sut c bn v bin giao ng tng thi im trn c cung cu tn dng trong nn kinh t Vit Nam v li sut trn th trng quc t. Mi y 5/2001 NHNN tuyn b t do ho li sut i vi ng ngoi t. 1.5. Giai on 5/2002 n nay T sau thng 5- 2002, c ch li sut tho thun c p dng trong tn dng v li sut c bn lm cng c iu tit th trng tin t. h thng ngn hng c chuyn sang vn hnh theo c ch hai cp ny.

1) C ch iu hnh bng li sut c bn: Li sut c bn l li sut cho vay thp nht ca NHTM i vi khch hng tt nht. li sut cho vay ti a ca mi NHTM bng 150% li sut c bn. Thng 6/2002 n nay, thng c NHNN Vit Nam iu hnh li sut c bn gm cc mc: 7,25%/nm; 8,255%/nm; 8,75%/nm; 12%/nm; 14%/nm; 13%/nm; 12%/nm; 11%/nm; 10%/nm; thng 12/2008 l 8,5%/nm. V xut hin nhiu kin ngh ca cc ngn hng TM v quyt nh ny ca thng c NHNN. Thng c a ra li sut c bn cao, khin b Ti chnh pht hnh tri phiu chnh ph hoc tri phiu cng trnh v Kho bc Nh nc pht hnh tn phiu kho bc gp nhiu kh khn. Nm 2008, B Ti chnh t chc u thu tri phiu chnh ph nhiu phin khng thnh cng; tn phiu kho bc hu nh t lit. nc ta lm pht qu cao, nhng mang ni dung tr tr. biu hin hng ho khng thiu, nhng sc mua ca dn chng gim, dn n sn xut nh n. Bin php chng lm pht ca NHTW ch yu bng t l tin d tr bt buc cao hay thp. V th, nng cao v th NHTW, thng c NHNN c kin ngh iu hnh li sut c bn bng khung li sut trong c li sut tho thun. Tuy nhin, mi nc, NHTW cn c vo lut nh iu kin v bi cnh pht trin kinh t x hi, th trng ti chnh tin t mi nc, cng nh a v php l ca NHTW, mc tiu ca chnh sch tin t (lm pht hoc a mc tiu) p dng c ch iu hnh li sut ph hp trong tng thi k nhm n nh v pht trin th trng tin t, to iu kin thun li cho hot ng ngn hng v s phn b c hiu qu cc ngun vn trong nn kinh t. i vi nc ta, c ch iu hnh li sut c s thay i qua nhiu giai on; t gia thng 5/2008 n nay, Ngn hng Nh nc Vit Nam (NHNN) p dng c ch iu hnh li sut c bn: - Thc hin c ch iu hnh li sut c bn, m theo , cc NHTM n nh li sut cho vay ti a bng 150% li sut c bn do NHNN cng b trong tng thi k. y l cng c trc tip kim sot li sut kinh doanh ca NHTM; ng thi, NHNN tip tc iu hnh linh hot cc mc li sut nghip v th trng m, li sut ti cp vn v ti chit khu iu tit li sut th trng tin t. Li sut c bn c xc nh v cng b trn c s xu hng bin ng cung cu vn th trng, mc tiu ca chnh sch tin t v cc nhn t tc ng khc ca th trng tin t, ngoi hi trong v ngoi nc. - Thit lp mt hnh lang li sut th trng lin ngn hng vi bin chnh lch khong 2% iu tit li sut th trng: (i) Trn l li sut ti cp vn, sn l li sut ti chit khu (hin nay l 7% 5%/nm); li sut c bn v li sut nghip v th

trng m bin ng trong phm vi hnh lang ny; (ii) Li sut nghip v th trng m ng vai tr nh hng v thc hin vic bm tin ra hoc ht tin v, t tc ng n cung cu vn, li sut th trng lin ngn hng v li sut huy ng, cho vay ca NHTM. Bng: Din bin li sut ch o v li sut th trng t thng 5/2008 7/2009

2) C ch c s dng song song vi c ch iu chnh li sut c bn, NHNN s dng c ch iu chnh li sut tho thun. u nm 2010. NHNN, ngy 26-2-2010, ra quyt nh cho php cc ngn hng tha thun li sut cho vay trung v di hn (c k hn trn 365 ngy) vi doanh nghip. Thc trng t do ho li sut t khi p dng c ch li sut tho thun: nm 2006, c ch tn dng, c ch m bo tin vay c hon thin theo hng mt mt to iu kin thun li cho cc nh u t, doanh nghip vay vn. mt khc m rng quyn t ch, t chu trch nhim ca cc t chc tn dng bo m an ton cho h thng NHNN. vic p dng li sut tho thun l bc t ph thc hin t do ho li sut, li sut trn th trng vn tng i n nh. Trong 6 thng u nm 2006, d n cho vay ca nn kinh t ch tng 13,8% n 30/04/2007, tng d n cho vay ca h thng ngn hng v tn dng ln ti 328,490 t ng, tng 15,3% so vi 31/12/2006. Trong khi , tng d n tin gi ca khch hng ti cc t chc ngn hng v tn dng ch t 321,280 t ng, tng 9,43% so vi cui nm 2006.Cc ngn hng thng mi lin tc tung ra cc chin dch huy ng vn vi li sut cao , hnh thc a dng km theo khuyn mi hp dn. Chim trn 70% th phn huy ng vn l cc ngn hng thng mi nh nc vi mc li sut ln ti 0,7 0,72%/thng. Ch vi ngy sau khi ngn hng cng thng khai ho t pht hnh k phiu u tin ca mnh trong nm 2003, Ngn hng u t v Pht trin tip ni bng cch tung ra mt sn phm huy ng vn cn n tng hn vi li sut huy ng (tnh theo nm) hp dn hn, l chng ch tin gi. Vi mc li sut tr trc i vi chng ch tin gi bng VN cho cc k hn t 12 triu n 24 triu quy theo li tr sau vo khong 8,4% 9%/nm, ch trong vng 20 ngy lm vic, tc l cha y mt na thi gian d kin pht hnh, ngn hng ny m trn 3000 t ng v phi chm dt pht hnh v hon thnh k hoch theo s cho php ca ngn hng nh nc.cc ngn hng thng mi tng li sut huy ng vn tu thuc vo nhu cu vn ca h v l quyn ca h. Tuy nhin, mt khi cuc chin c khi ra th d mun hay khng mun cng phi theo nhng chnh lch li sut u vo, u ra tr nn ng lo ngi. Tnh trng thiu vn, c bit l vn di hn cho cc d n ln c k kt, buc cc ngn hng phi gia tng li sut huuy ng vn thc t. Tuy nhin, nguy c tim n vn c th xy ra khi mt bng li sut huy ng vn tng nhanh trong khi mt bng li sut cho vay tng chm. Mt thng sau khi p dng c ch li sut tho thun, mc tiu iu hnh t gi linh hot st thc vi din bin th trng. Bin t gi mua bn giao ngay gia VND vi

USD so vi t gi bnh qun trn th trng lin ngn hng c ni lng t +0,1% ln +0,25%. Tuy c ni lng, song t gi bin ng khng nhiu. T gi bnh qun trn th trng lin ngn hng ch tng 1,97% so vi nm 2005. iu cho thy vic iu hnh t gi va phn nh xu hng bin ng ca ng USD trn th trng quc t,va phn nh st thc sc mua ca VND. Cng vi vic gim t l kt hi t 40% xung cn 30% nm 2005 v gim xung bng 0% nm 2006, vic i mi c ch qun l ngoi hi theo hng thng thong nht l i vi chnh sch kiu hi gp phn n nh th trng ngoi hi. Theo , doanh nghip c quyn ch ng bn ngoi t cho ngn hng thng mi hay trn ti khon theo yu cu kinh doanh. Ngn hng nh nc cng sa i b sung quy nh v trng thi ngoi hi ca ngn hng thng mi; sa i b sung quyt nh hot ng ca bn thu i ngoi tm bo ph hp hn vi thc tin hin nay. Tc ng tch cc vo n nh t gi trn th trng p ng tt hn nhu cu ngoi t cho hot ng xut nhp khu ca doanh nghip. Trong iu kin cung cu ngoi t cn mt cn i. Vic thu ht c hn 2,4 t USD kiu hi v lng ngoi t cc ngn hng thng mi mua c ca khch hng tng khong 28% so vi nm 2005 vic lm gim tm l nm gi USD, doanh nghip xut khu tho g c kh khn

2. nh gi thnh tu , tn ti ca qu trnh iu chnh c ch iu hnh li sut Vit Nam

2.1. Thnh tu
Mt l, vic p dng kp thi c ch iu hnh li sut c bn ngn chn c nguy c xo trn th trng tin t v mt kh nng thanh ton ca cc NHTM trong nhng thng u nm 2008, nht l i vi NHTM c phn quy m nh chuyn i m hnh t nng thn ln; an ton h thng ngn hng c m bo, cng c lng tin ca cc nh u t, doanh nghip v ngi dn i vi h thng ngn hng. Khc phc c tnh trng cnh tranh khng lnh mnh trong huy ng vn gia cc NHTM bng cch y li sut ln cao . Cng vi din bin lm pht c xu hng gim, kinh t v m n nh v hot ng ca cc NHTM m bo kh nng thanh ton, lm cho th trng tin t v li sut trong nhng thng u nm 2009 tng i n nh. Hai l, c ch truyn dn ca cc bin php iu hnh li sut c hiu lc v hiu qu i vi hot ng kinh doanh ca NHTM v li sut th trng, th hin l li sut th trng

lin ngn hng bin ng xoay quanh cc mc li sut ch o ca NHNN; li sut huy ng v cho vay ca cc NHTM bin ng theo cung cu vn v tng, gim theo s thay i ca cc mc li sut iu hnh ca NHNN, tc ng lm cho thu hp hoc m rng tn dng. Nm 2008 v nhng thng u nm 2009, tng trng tng phng tin thanh ton v tn dng ph hp vi ch trng tht cht hoc ni lng tin t mt cch thn trng. Ba l, vic iu hnh linh hot li sut c bn, va l cng c iu tit th trng, va l ng thi pht tn hiu v ch trng ca Chnh ph v gii php iu hnh chnh sch tin t ca NHNN l tht cht hay ni lng tin t, v ang tr thnh mt ch s kinh t quan trng trn th trng ti chnh, tin t, c cc doanh nghip, ngi dn, cc nh u t trong v ngoi nc, cc NHTM quan tm, theo di, d bo v c phn ng kh nhanh nhy, tch cc v hot ng u t, tit kim v tiu dng. Kt qu ny c nghia rt quan trng, th hin c vai tr v nhng tc ng tch cc ca chnh sch tin t i vi vic kim ch lm pht v iu tit kinh t v m. Bn l, c ch iu hnh li sut c bn ph hp vi quy nh ca Lut NHNN v B lut Dn s, mc tiu ca chnh sch tin t hin nay v cc nm ti y l kim sot lm pht, h tr tng trng kinh t mc cao v bn vng.

2.2. Hn ch Tuy vy, c ch iu hnh li sut c bn l cng c can thip trc tip i vi li sut kinh doanh ca NHTM, c hn ch nht nh vic th nghim v a ra th trng cc sn phm tn dng c ri ro cao nhm tm kim li nhun trn th trng. X l vn ny, NHNN ban hnh c ch li sut cho vay tho thun i vi cc nhu cu vn phc v i sng v pht hnh th tn dng, i km theo l c ch thng k, theo di v thanh tra, gim st nhm hn ch ri ro. Hin nay, v ang xut hin kin cho rng NHNN cn d b trn li sut cho vay = Li sut c bn x 150% m cho cc NHTM c t n nh li sut kinh doanh. kin ny cn c xem xt mt s kha cnh: (1) Theo kinh nghim ca qu trnh t do ho li sut cc nc v nc ta trong nhiu nm qua cho thy iu kin t do ho li sut l kinh t v m n nh, th trng ti chnh tin t minh bch v c chiu su, mc tiu ch yu ca chnh sch tin t l kim sot lm pht; pht trin h thng thanh ton c kh nng kim sot c hu ht cc lung vn kh dng ca khu vc ngn hng, chng khon v cc nh ch ti chnh khc; h thng NHTM c nng lc cnh tranh v kh nng m bo an ton hot ng kinh doanh; ngn sch nh nc thm ht mc thp. Vi cc iu kin ny, c l nn kinh t v th trng ti chnh tin t ca nc ta hin nay cha

p ng c; (2) Khng hong ti chnh th gii tri qua tnh trng ti t nht, nhng suy thoi v phc hi kinh t th gii cn din bin phc tp, nh hng tiu cc i vi kinh t v th trng tin t trong nc, trc mt cn thc thi cc gii php tin t theo hng m bo an ton h thng; (3) Kinh t trong nc, nguy c lm pht cao cha c ngn nga mt cch vng chc, kinh t v m cn tim n nguy c ri ro, h thng cc NHTM cn chnh lch ln v quy m, c cu v cht lng ti sn n v ti sn c; nng lc ti chnh, kh nng cnh tranh v qun tr kinh doanh ca cc NHTM cn nhiu mt hn ch; (4) Th trng hng ho, ti chnh, tin t, vng, ngoi hi, bt ng sn, chng khon cn cha ng nhng nguy c bt n do hin tng u c cn din ra kh ph bin v cc bin php iu tit kinh t v m ca nh nc cha mnh c th ngn nga hoc hn ch cc hin tng ny, s ko theo cc ri ro cho h thng ngn hng. T nhng phn tch v nhn nh nu trn, trong thi gian ti giai on hu suy gim kinh t, vic tip tc p dng c ch iu hnh li sut c bn l mt gii php thch hp, ph hp vi cc mc tiu kinh t v m, cung cu vn th trng. Vic iu tit li sut th trng theo hng n nh c thc hin kt hp gia iu tit khi lng tin thng qua cc cng c gin tip, iu hnh linh hot cc mc li sut ch o v lm tt cng tc truyn thng. S thay i c ch iu hnh li sut theo hng t do ho phi trn c s nh gi mt cch khoa hc v thc tin cc iu kin kinh t, th trng ti chnh tin t trong v ngoi nc, cng nh cc ri c th xy ra v cc bin php x l m bo n nh kinh t v m, s an ton v pht trin ca h thng ti chnh 3.Gii php nh hng v iu hnh li sut Vit Nam Vit Nam l mt nc ang xy dng mt nn kinh t hng ha th trng nhiu thnh phn theo nh hng XHCN , v th vic nghin cu c mt chnh sch li sut cho ph hp l v cng cn thit xy dng nn kinh t . Trn thc t , trong sut thi gian qua chng ta khng ngng thay i c ch iu hnh li sut cho ph hp : nm 1990 chng ta chuyn t c ch li sut m ang c ch li sut dng , ng thi duy tr li sut vt trn lm pht v iu chnh theo bin ng ca nn kinh t th trng , c tham kho s thay i ca cc nc trong khu vc v quc t . u nm 1996 li c s thay i theo hng t do ha , hy b quy nh v li sut tin gi iu chnh trn li sut cho vay ph hp vi cung cu vn v mc lm pht . V vy , c th thy rng chng ta khng th quy nh li sut mt cch cng nhc theo kiu hnh chnh g b p t . Chng ta u bit , th trng tin t lun lun rt si ng , do vic t do li sut l mt quy lut tt yu v c nh vy li sut mi tr thnh n by trong

nn kinh t . Mc chnh lch li sut cho vay v li sut huy ng vn khng nn b khng ch qu cht ch , cng nhc m nn iu chnh ph thuc vo th trng v hiu qu kinh doanh ca tng t chc tn dng . Tuy nhin khng v th m th ni li sut m phi c cc chnh sch li sut c th cho cc t chc tn dng . C nh vy cc t chc tn dng mi c th hot ng c trong mt mi trng cnh tranh lnh mnh m bo hot ng hiu qu phc v cho khch hng v nn kinh t . Chng ta phi c mt chnh sch li sut ph hp vi ng li i mi nn kinh t , tun th theo nh hng XHCN m bo vai tr qun l ca Nh nc trong vic xy dng v pht trin kinh t . Chnh sch qun l phi thng nht n nh v i theo nh hng ca th trng , ng thi khc phc nhng bin c pht sinh ca nn kinh t . Ngoi ra , NHNN cn cn phi lm r phn chnh sch li sut thc hin cc mc tiu x hi nh xa i gim ngho, u t cho gio dc , y t ... Hn na , cng c li sut l mt cng c rt nhy cm v c tc ng rt ln n nn kinh t , do NHTW phi thn trng khi a ra cc quyt nh lin quan n chnh sch li sut , ng thi phi a ra cc bin php kp thi , chnh xc can thip nhm gi n nh cho th trng . Hin nay chng ta ang thc hin c ch li sut l c ch mang tnh ch o, ch khng phi t do vn ng theo nhu cu th trng, nn li sut phi cn c trn cung cu ca th trng tin t., chnh sch ny v c bn c th gip chng ta kim ch c lm pht nhng n khin cho chnh sch li sut kh cng nhc , i khi gy kh khn cho vic huy ng vn . ng thi cng phi thy rng nu nh trong chng lm pht cng c li sut c th pht huy hiu qu l mt ci phanh hm li nn kinh t i qu nhanh , mang li hiu qu tc thi th trong chng suy thoi kinh t n li khng mang n hiu qu ngay nh chng lm pht . Vic lm tng CSTT s pht huy ngay tc dng chng suy gim kinh t nh tng pht huy vai tr trong chng lm pht l mt sai lm , ng thi cng c ny cng khng pht huy c hiu qu nu khng i km vi cc chnh sch khc . y chnh l im tn ti ca chnh sch h tr nm 2009 . V vy , phi nhn nhn chnh sch li sut l mt trong nhng chnh sch tin t chung v phi kt hp cht ch , nhp nhng vi cc chnh sch tin t khc .

Kt lun

Li sut l loi gi c c bit c s dng lm n by cho ngng mc tiu khc nhau. Vic iu chnh v a ra nhng chnh sch hp l trong tng thi k mt cch ph hp vi iu kin hon cnh ca t nc sao cho chnh sch li sut thc s pht huy hiu qu ca n mt cch tch cc i vi s pht trin kinh t l vn khng n gin, i hi phi s l nhiu mi quan h khc nhau. T do ho li sut l mt b phn c bn ca t do ho ti chnh, tc l li sut c bin ng phn ng theo cc lc lng cung cu th trng; loi b nhng p t mang tnh cht hnh chnh, cho php cc ngn hng t ch trong vic t do n nh cc mc li sut ca mnh v khi NHT tc ng gin tip vi li sut da trn cc cng c kim sot tin t gin tip nh nghip v th trng m, ti trit khu. Mt chnh sch li sut hiu qu s m bo cho n pht huy c nhng mt tch cc ca n, trnh c s lng ph cc nun lc. iu ny l cc k quan trng i vi Vit Nam, mt nc ang pht trin ang tin hnh CNH-HH t nc. Nhn thy nhng mt tch cc ca vic t do ho li sut Chnh ph Vit Nam thng qua NHNN thay i cch nhn nhn v t do ho li sut, t c nhng chnh sch li sut ph hp vi iu kin nc ta trong giai on hin nay. Trong thi gian ti chnh sch li sut tip tc c iu chnh theo hng t do ho, ph hp vi mc hi nhp vo th trng t chnh khu vc v Quc t. Khi cc iu kin hi , chng ta s chuyn sang c ch t do ho li sut nhng vn c s iu tit gin tip ca NHNN ta n bo gi vng nh hng cho hot ng ca h thng ngn hng.

Ti liu tham kho :

1.Tin t, ngn hng v th trng ti chnh. Frederic S.Mishkin. 2.Tin t v hot ng ngn hng. L Vinh Danh. 3. ngn hng

9.D tho gio trnh l thuyt ti chnh tin t,i L thuyt tng quan v nhn dng li sut v vic lm. M Keynes Nxb s tht 1989. 4.Tp ch Th trng ti chnh s 7,10,12/2000;s1+2,3+4,15/2001. 5.Tp ch ngn hng thng10.11/2000,thng7,10/2001. 6.Tp ch kinh t pht trin s2,4/2000 7.Thi bo ngn hng ngy 25/4/2001,9/10/2001. 8.Gio trnh l thuyt ti chnh tin t, Hc vin hc kinh t quc dn