You are on page 1of 4

t nc Vit Nam bc vo th k XXI vi nhng thnh tu to ln t c trong 20 nm i mi.

C c nhng kt qa l do ng cng sn Vit Nam vn dng ng n, sng to l lun ca ch ngha Mac-Lnin, t tng H Ch Minh vo thc tin cch mng nc ta. Mt trong nhng nguyn tc l lun c bn m ng ta vn dng l nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin ca trit hc Mac-Lnin. Phm tr Thc tin l mt trong nhng phm tr nn tng, c bn ca l lun nhn thc Macxt ni ring, ch ngha Mac-Lnin ni chung. Trong lch s Trit hc, cc nh trit hc duy vt trc Mc khng thy c vai tr ca hot ng thc tin i vi nhn thc, l lun nn quan im ca h mang tnh cht trc quan. Cc nh trit hc duy tm li tuyt i ha yu t tinh thn, t tng ca thc tin, h hiu hat ng thc tin nh l hot ng tinh thn, hot ng ca nim, t tng, tn ti u ngoi con ngi, ni cch khc, h gt b vai tr thc tin trong i sng x hi. Mac-ngghen, nhng nh sng lp ch ngha Mac khc phc nhng hn ch trong quan im v thc tin ca cc nh trit hc trc v a ra quan im ng n, khoa hc v thc tin v vai tr ca thc tin i vi nhn thc cng nh i vi s tn ti v pht trin ca x hi loi ngi. Vi vic a phm tr thc tin vo l lun, Mac- ngghen thc hin bc chuyn bin cch mng trong l lun ni chung v trong l lun nhn thc ni ring. Thc tin l hot ng vt cht c mc ch mang tnh lch s- x hi ca con ngi nhm ci to t nhin v x hi. Hot ng thc tin l hot ng bn cht ca con ngi. Nu con vt ch hot ng theo bn nng nhm thch nghi mt cch th ng vi th gii bn ngoi, th con ngi nh hot ng thc tin l hot ng c mc ch, c tnh x hi ca mnh m ci to th gii tha mn nhu cu ca mnh, v lm ch th gii. Trong qa trnh hot ng thc tin con ngi to ra c mt thin nhin th hai ca mnh, mt th gii ca vn ha tinh thn v vt cht, nhng iu kin mi cho s tn ti v pht trin ca con ngi vn khng c sn trong t nhin. V vy, khng c hot ng thc tin, con ngi v x hi loi ngi khng th tn ti v pht trin c. Thc tin l phng thc tn ti c bn ca con ngi v x hi, l phng thc u tin, ch yu ca mi quan h gia con ngi v th gii. Thc tin c mi quan h bin chng vi hot ng nhn thc. Trong mi quan h vi nhn thc, vai tr ca thc tin c biu hin trc ht ch, thc tin l c s, ng lc ch yu v trc tip ca nhn thc, ngghen khng nh chnh vic ngi ta bin i t nhin, ch khng phi ch mt mnh gii t nhin, vi tnh cch gii t nhin, l c s ch yu nht v trc tip ca t duy con ngi, v tr tu con ngi pht trin song song vi vic ngi ta ci bin t nhin. Con ngi quan h vi th gii khng phi bt u bng l lun m bng thc tin. Chnh t trong qa trnh hot ng thc tin ci to th gii m nhn thc ca con ngi c hnh thnh, pht trin. Thng qua hot ng thc tin con ngi tc ng vo th gii buc th gii phi b l ra nhng thuc tnh, nhng tnh quy lut con ngi nhn thc chng. Thot ly thc tin, nhn thc thot ly khi mnh t hin thc nui dng n pht trin v th khng th em li nhng tri thc su sc, xc thc, ng n v s vt, s khng c khoa hc, khng c l lun. Trong qa trnh hot ng ci bin th gii, con ngi cng bin i lun c bn thn mnh, thc tin rn luyn cc gic quan ca con ngi lm cho chng tinh t hn, trn c s pht trin tt hn. Nh con ngi ngy cng i su vo nhn thc th gii, khm ph nhng b mt ca n, lm phong ph v su sc tri thc ca mnh v th gii. Thc tin cn ra nhng nhu cu, nhim v, phng hng pht trin ca nhn thc, v th n lun thc y s ra i ca cc ngnh khoa hc.

Thc tin cn l c s ch to cng c, phng tin my mc mi, h tr con ngi trong qa trnh nhn thc, khm ph, chinh phc th gii. ngghen cho rng, nhu cu cp thit ca thc tin, ca sn xut s thc y nhn thc khoa hc pht trin nhanh hn hng chc trng i hc. Vai tr ca thc tin i vi nhn thc cn th hin ch, thc tin l tiu chun ca chn l. Theo Mac v ngghen th Vn tm hiu xem t duy ca con ngi c th t ti chn l khch quan hay khng, hon ton khng phi l mt vn l lun m l mt vn ca thc tin. Chnh trong thc tin m con ngi phi chng minh chn l. Tt nhin, nhn thc x hi cn c tiu chun ring, l tiu chun l gic nhng tiu chun l gic khng th thay th cho tiu chun thc tin, v xt n cng n cng ph thuc vo tiu chun thc tin. l t tng c bn ca Mac-ngghen khi a phm tr thc tin vo ni dung ca l lun nhn thc, t tng c Lnin bo v v pht trin su sc hn trong tc phm Ch ngha duy vt v ch ngha kinh nghim ph phn, trong Lnin nhc li lun cng th hai ca Mac v Phoi-bc v Ngi kt lun Quan im v i sng, v thc tin, phi l quan im th nht v c bn ca l lun v nhn thc. T tng ca Lnin v vai tr ca thc tin i vi nhn thc vn ang l nguyn tc phng php lun quan trng hng dn chng ta trong hot ng thc tin, trong nghin cu khoa hc. Nu khng bm st thc tin cuc sng chng ta s khng th c l lun, khng th c khoa hc, khng xc nh ni bt k ti khoa hc no vi ng ngha ca n. L lun l sn phm cao ca nhn thc ca s phn nh hin thc khch quan. Trong h thng cc khi nim, phm tr, cc nguyn l v cc quy lut to nn l lun, quy lut l ht nhn ca l lun, l sn phm ca qa trnh nhn thc nn bn cht ca l lun l hnh nh ch quan ca th gii khch quan, l s phn nh mt cch gn ng i tng nhn thc. L lun l trnh cao hn v cht so vi kinh nghim. Tri thc l lun l tri thc khi qut tri thc kinh nghim. Ch tch H Ch Minh ch r: L lun l s tng kt nhng kinh nghim ca loi ngi, l tng hp nhng tri thc v t nhin v x hi tch tr li trong qa trnh lch s. L lun c hnh thnh trn c s tng kt kinh nghim, nhng khng phi mi l lun u trc tip xut pht t kinh nghim. Do tnh c lp tng i ca n, l lun c th i trc nhng d kin kinh nghim m vn khng lm mt i mi lin h gia l lun vi kinh nghim. Khc vi kinh nghim, l lun mang tnh tru tng v khi qut cao nn n em li s hiu bit su sc v bn cht, v tnh quy lut ca cc s vt, hin tng khch quan. V vy, nhim v ca nhn thc l lun l em quy s vn ng b ngoi ch biu hin trong hin tng v s vn ng bn trong thc s. Ch ngha Mac-Lnin xem xt l lun v thc tin trong s thng nht bin chng. Thc tin l hot ng vt cht cn l lun l hot ng tinh thn, nn thc tin ng vai tr quyt nh trong quan h i vi l lun. Lnin vit: Thc tin cao hn nhn thc (l lun) n c u im khng nhng ca tnh ph bin m ca tnh hin thc trc tip. Tnh ph bin ca thc tin i vi nhn thc (l lun) th hin ch, thc tin l khu quyt nh i vi hot ng nhn thc. Mt l lun c p dng trong thi gian cng di, khng gian cng rng th hiu qa t c cng cao, cng khng nh tnh chn l ca thc tin. Ngay c mt gi thit khoa hc mun tr thnh l lun phi thng qua hot ng thc nghim kim tra, xc nhn. Nh vy, ch c qua hot ng thc tin th l lun mi c gi tr tham gia vo qa trnh bin i hin thc. Hot ng l lun l hot ng c bit n thng nht hu c vi hot ng thc tin. V vy, khi nhn mnh vai tr ca thc tin i vi l lun, ch ngha Mac-Lnin cng khng inh tnh tch cc ca s tc ng tr li ca l lun i vi thc tin. Lnin khng nh: khng c l lun cch mng th khng c phong tro cch mng. L lun l kim ch nam cho hnh ng thc tin. C nhin c th gii p c nhng vn ca cuc sng, l lun phi khng ngng lin h bng nhng hnh thc khc nhau vi

thc tin. Cho nn, thc cht vai tr ca l lun i vi thc tin l ch l lun em li cho thc tin nhng tri thc ng n v nhng quy lut vn ng v pht trin ca th gii khch quan. L lun c th d kin c s vn ng ca s vt trong tng lai, ch ra nhng phng hng mi cho s pht trin ca thc tin. L lun khoa hc lm cho con ngi tr nn ch ng, t gic, hn ch tnh trng m mm, t pht. V vy, Ch tch H Ch Minh v khng c l lun th lng tng nh nhm mt m i. Tuy nhin cng phi thy rng, do tnh gin tip, tnh tru tng cao trong s phn nh hin thc nn l lun c kh nng xa ri thc tin v tr thnh o tng. V th, khng c cng iu vai tr ca l lun, mt khc khng c xem nh thc tin v tch ri l lun vi thc tin. iu cng c ngha l phi qun trit nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin trong nhn thc khoa hc v hot ng cch mng. Trong Trit hc Macxit v trong ch ngha Mac-Lnin, s thng nht gia l lun v thc tin nh mt thuc tnh vn c, mt i hi ni ti. Nguyn tc ny c ngha to ln rong vic nhn thc khoa hc v hot ng thc tin. Hot ng l lun v hot ng thc tin thng nht vi nhau di nhiu hnh thc v trnh biu hin khc nhau. L lun bt ngun t thc tin, phn nh (khi qut) nhng vn ca i sng sinh ng. Nhng thc o tnh cao thp ca l lun vi thc tin biu hin trc ht ch l lun phi hng hn v i sng hin thc, gii quyt nhng vn do chnh s pht trin ca thc tin t ra, v nh vy, l lun gp phn thc y thc tin pht trin, bi v bn ngoi s thng nht l lun v thc tin, t thn l lun khng th bin i c hin thc, ni cch khc, hot ng l lun khng c mc ch t thn m v phc v thc tin, ci to thc tin. Thc cht ca s thng nht gia l lun v thc tin l phi qun trit c thc tin l c s, l ng lc, mc ch ca l lun, ca nhn thc, l tiu chun ca chn l (l lun). Nh trn ni, l lun ch thc bao gi cng bt ngun t thc tin, do thc tin quy nh. Thc tin quy nh l lun th hin nhu cu, ni dung, phng hng pht trin ca nhn thc, l lun. Thc tin bin i th l lun cng bin i theo, nhng l lun cng tc ng tr li thc tin bng cch soi ng, ch o, dn t thc tin. Trn c s nhn thc v vn dng nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin phi chng bnh kinh nghim v bnh gio iu. Chng ta coi trng kinh nghim thc tin v khng ngng tch lu vn kinh nghim qu bu .Song ch dng li trnh kinh nghim, tha mn vi vn kinh nghim ca bn thn, coi kinh nghim l tt c, tuyt i ha kinh nghim ng thi coi nh l lun, ngi hc tp, nghin cu l lun, t am hiu l lun, khng quan tm tng kt kinh nghim xut l lun th s ri vo li suy ngh gin n, t duy ng chng, i khi, phin din thiu tnh l gic, tnh h thng, do , trong hot ng thc tin th m mm, tu tin, thiu tnh ng b v l lun trong tt c cc lnh vc do vy ri vo bnh kinh nghim ch nghi. Mt khc, thi thc s coi trng l lun i hi phi ngn nga bnh gio iu. Nt tuyt i ha l lun, coi l lun l bt di bt dch, vic nm l lun ch dng li nhng nguyn l chung chung tr tng khng ch n nhng hon cnh lch s c th ca s vn dng l lun th d mc bnh gio iu. Thc cht nhng sai lm ca bnh kinh nghim v bnh gio iu u l vi phm nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin. ngn nga, khc phc c hiu qa hai cn bnh trn phi coi trng c l lun v thc tin. Nguyn tc thng nht l lun v thc tin c ngha c bit quan trng i vi vic nghin cu, gii quyt cc vn ca qa trnh pht trin x hi, nht l trong thi i ngy nay khi thc t cuc sng ang t ra v i hi phi gii quyt rt nhiu nhng vn l lun v thc tin ny sinh ca vic xy dng, pht trin di sng kinh t, vn ha ca x hi. Hn lc no ht l lun Mac Lnin trong s

thng nht cao vi thc tin phi th hin vai tr hng dn, ch o trong cng vic, gii quyt nhng vn cp bch v trng i do cuc sng hin thc t ra cho chng ta trong cng cuc cng nghip ha hin i ha t nc hin nay. Nhng thnh qa m chng ta c c ngy hm nay l kt qa ca s nng ng, sng to ca ng, Nh nc ta trong qa trnh vn dng nguyn tc thng nht gia l lun v thc tin vo hon cnh lch s Vit nam trong thi k qa ln ch ngha x hi. Th.s: Nguyn Th Lan - Trng Phng KH-TT-TL Trng Chnh tr tnh

You might also like