Professional Documents
Culture Documents
'\
,''
'.
,.\
i
Sutrsldios paLa
ir
fl
D. FRANcISo
ueNurL DE MELo
'rl
,
+i
a !
rt
P or
tu
melhorada'."":
u.
":1"'
9oo
AIJTO
DO
t*\
".,1\
',#,gitr;*;,4,f;,tff ::';;:iu,!;::::::'i{:j:'#:"1;.
- oj;'ift"','u;;; a" seculo xvtt' rico "' - :i: ;i'3:*fr{fi:r ;:,,ii lxt rv. - Fos.ier i&"i _ _ v - u'j"i*til: ;r_;-1; 1r.*t*i*:"*:t ;p=;l;;osa )' de ........... 3oo
<1o
u"rri'j'
..;
N;';;''.f:::i'J;
noro
vI V''
VLI
x r,,r y
r"i- ci:,*:,i:3,',i:;":i,::
silva
n'l
e
; M;;;;;; i ;f::.1::::'TJ;
rr"J?? *. - lnliis i'*xtr'T""-:t:l$:' ""i"" ''" 5oo l)ereira .il :Jlii':n *:tlm,::.'; :::: : ::: : :: : :: : -1.e: :,: rry: i; i;;i: Os Judeus Parluguese'
"l:;r::*;t:":;r,;:i**r*;,;
triiS]lt,i;tif
;-; ;:;; t:::
r'""
..1 i'
. '
'-i1'-.r -t 'ar'"
,,1
1
iuili;edec.,,bra,
n
Bibtiottteca
ry;;;
t,'
; j;
da
o
(Jniversdade de cttintbra
;,;
;n
"
'
ui'u i i a' a ]
"aZ
..:11
,..i
ta{
",,,i . ;::
,l;
,. ','. ,/'
's'"je"j
.qo
Q : o* =
(
s
;s i 'gi 'oo
AUTO
FIDALGO
APRENDTZ
Litetrtum Portugusa
s
N
AUTO
DO
TIDALGO APREI{DIZ
4."
noro
F,{.AN A
COIMBRA t'r OK QA M AD o - ED
r9r
5
Amado' na Tipografia-Frana Comnosto e impresso """ ' -;" Ferreira Borges' to3' - coimbra'
i,'
rt
INTRODUO
.. 1.r.gi
.,-=-i
\.ry
lr
il
{ tl
t!
fl I {'
J
t1 tI t'
i,
r
':.
l-
k
l
resperto escreveram Herculano, Inocencio e Camilo Castelo Branco, no viria de molde na edio popular do auto, que hoje publicamos,, despretenciosamente, em intuitos de arte nem de crtica, mas apenas pelo vivo empenho que tnhamos de tornar conhecida uma das comdias do mais fiqo gsto, que possue o teatro portugus. Aqui e por agora duas palavras smente. D. Francisco Manuel de Melo, dos escritores mais fecundos, mais eruditos e mais elegantes, que conta a histria da literatura do nosso pas (r). A sua pena operosssima ensaiou-se em quase tdos
(r) Sobre a vida e obras de D, Francisco Manuel vid. a nossa Literatura Portugusa, 4." d.r Coimbra,
notavel escritor, que foi D. Francisco Manuel de Melo, apesar do que a seu
lr_se. o
r9r4, pgs. 354. - O 'iiabaho mais competo que hoie possumos prestge o. phiis-Manuel {evq-_sg. ao sr.-Edgar
rl
Introduo
i
{
Introduo
graados, e roubada tranquilidade indis_ pensavel aos trabalhos literios p .rsegredo do seu maravilhoso talento, que no podia afazer-se ao cio, como le prprio confessa na dedicatria duma das suas obras: ( . . . haveis de saber, amigo, ( gue o nosso entendimento como a ( teta mulher, que cria: a qual se a -da umiudo a no desf_zem daquele humor, ( que est produzindo, em vez de se ( poupar se corrompe , (r).
pginasr. conscienciosamente organi'3 e zatlas. cheias 'de 'dados 'li._uiiig.fi.rl"qlu" _ri, tazem ansiar por uma ed. integral a. onrlaJ"..uihoso escriror. clssico em dua"s linfiurl" "ri.".".,"g" j a n te s r i n tra p u b I i ca ao ;, "M;ii;, ;n'F1.;
4 csboo
destintssimo, mas no foi mcnos destinto crtico, moalista, epistolgrafo e autr dramtco. Como harmonizon toda essa fecundidade com a slla vida, cortada de incidentes des_
os gneros. Conseglliu ser grande como poe.ta e como prosador, qu; escrevendo ltn8oa porlugnc.sar Quer a espanhola.
I um lrrstorrador .r,ot
1
I
6r4
Iisboa, r9r r- A sr.. l). C..otin-tvt. "-uJon."to. ::911i..._q alguns..poltos duvidosos .ro. ..ur-i,rt"..r_ sante-s artrgos publicados- no Bol. bibt. da Bibt. a Untiy. de julho Oe ,9,f .-j"i.o"'"fu.r"iro _Coimba cie
o1 su,_ 1:!-Y.:il::ss .w!r!.e.rtacts " ddnce o married Men ,, Manchester, lgo5 I e Cartas de D. F. M. de Mello escritas a Antonio Lis ie'Alueao...,
.o
^i.-i,f,o*-ii |,7
in_
Apotogos Dialogaes,
que adquirin no mundo, frzeram'dele o prestimoso conselheiror ^e se revela na Aula poltica e militar, QUeo historiador sensato e reflectido que escreveu essa obra prima da lingoa spanhola, que se intitula a If$oria os moymenns ,upo_ rao da Catalunha. 1" prprio podia aplicar-se o que o ^ l, ,Jotdado rnterlocutor da visita das Fontes pondera: ( todos os soldados bem nasci_ n dos vereis limpos, Iiberais, advertidos, e ( grandes cortesos; e aos mais destes n no ignorantes por ser esta riossa vida ( um largo crro, onde todo o mancebo < de arte folga de fazr sua sorte a esse < bravo touro do mundo. Seno vde_me rt a mirrr- aqui, que por mais desencacier_ < nado de.traje,.e -desprezivel de figura, a Que esteja, sei danr, esgrimir, toco
Aos vinte e cinco anos era j uma celebridade que homens, como o'ilustre Quevedo, admiravam. Nascido e creado na crte alvoreceu-lhe a mocidade na inquietao das armas e entrou nas lutas da. vida, que arrastou com coragem no vulgar, s, inexperien-te e d"spiotegido, vrsto -que o pae lhe falecera dixano_o na edade de dezasete anos. A sua car_ reira militar foi das mais brilhantes, mas d1. T?t. rpidas tambem. A experiencia adquirida nos campos de batalh ;unta a
Introduo
Introduo
Iante.
minha trovazinha ( me acobardo, porqlte a todos que no nas_ ( cemos ao redor de Lisboa nos no faz < medo nem a graa nem a ( como os filhos de Athenas travessllra que ( mamavam com a philosophia , se des_ (r). No foi muito o rempo q.,. 'ilustre 93t8o teve para revelr ns sales de Llsboa estas qualidades de mancebo ga_
leio e escrevo
como
do
As obras de D. Francisco Manuel de Melo mereciarn ser mais conhecidas do que na realidade o sam. O estr:dioso no
A imputao de assassino que em r 644 sobre le recaiu trouxe_lhe a' priso e a seg^uir a deportao para o l3raiil. Quando voltou a portuga l). Francisco Mannel s vinha procurui o doce abrigo
Iluses haviam-se-lhe ^dissipado por completo longe das honrarias a qe o seu n1T" e jerarquia davam.jus. u Ha rempo
da morte na
terr_, qr_re
lhe fra
ber"o.
talento dcvia de ser inferior ao seu infor_ lrnig, E' por isso que, como escreveu Camilo Castelo Bra-nco, D. trrancisco lt) L:5.
cit., pg.
r43.
ds
ainda
tradio iristrica e litenria se no tivesse quebriiclo qlise por completo, como infelizmente aconteceu entre ns, D. Frar-rcisco Manuel de Melo seria um clos escritores mais lidos e mais apreciados. A sua lingoagem cheia de viveza e de movimenton o seLl estilo. ductil e duma pasmosa flexibilidade. E um clssico. ,na. ,"m or."pios de bisantinismo sedio. Conhecia os bons nrestres, qLlc recomendava e clogiava,
as manlsear sem proveito, sem rrn certo ptazer e contentamentJ de esprito o sima
mas
a lio deles
o"\|r\f;o""t'
centuria 3'*,
c'
ed.
cohida com uma vigorosa originalidade e deu-nos essa maravilhosa- frma temperada de humorismo e de filosofia, que a verdadeira caracterstica da sua maneira de escrever. lr ou seus Apologos Dalogaes, a obra de crtica literria mais viva e colorida, clue a histria da nossa literatura conta. Nela, e mais qspecialmente na
Introduco
Introduo
r3
com gra.d"
.J:;: ;; ;?,1,:n::::
x.
. g"
,
;'##;u.l-^ioi
1"1*1",; Devido
u
F :Pf "x
', ti."nu.
Bernaicro
o
ap
auto do
res en ra m
rez_se aer;,;"":r?::'.{"#, ,o 62a.1 . segundo Inocencio ;;*:-,:"_ftu textual, ptim"ru, apesar do, qlre, ^11 qle empregmos, "xfo.Jl: parre em
que sau junru-i^lLrt-or' (r,) -' jnte com as obras'-tr[etriL'as em t665 (z).
i;:"" ff::i.il,tero ;.'':,i o:'1uto escrito' ctnforme ton fi em t6a6 "a ;;';;,:
1:.,::n,"
;-'
"- r;o
l,?;
"
lo,
rr*k a"
fi
"rgu.n'iJ
t?i[
cattogo
e separao das .iil'l:": po. .u",., ." n;'ff X'o{i 3^"1,^ti de r7.rg poucoadianra em ra de correcces,-quando -;;;-j;i; mat_ q", attera e deturpa, como na scena da pr_
nzado pel h ot orgaN..i[i"?{'ii".p::q'":';.1.r.'r;i,;,:,; t\aclona r-,l"u , ".i,,s:",. I | 1"s. a o _--eiri. n d I
lVloniz,
e e
neces_ sltava. - A edio das Obras -L[etricas feita em oru",Y: .'u a i'i u.' tr:{^:' {'r:,1' " oon" a
'".io. :1 ;;r,: srgno os meus aeradecinr"n,* o.rio;.. Cotejada a n c"lr'i JJ;r'"J.:T^ra- edio com esta rarectrnentos gue
l.5s; i, velha u#ua" de Fernando __ yan-Zeller pudg__conseguir que sell pai gentllmente me f "-
;; J:i'"
"
";
i:i
aglomero'
"'i:,"i:
r";;r;,;:" t:,:"|.i:
Lisboa,
ifr: bfr2:,ioir..;"
a 9uem o,g'i, o cim n ros il"iY_-^"]onio ;,Fj-. .;;;; i::#;4':i";j:""Y?;{;;;!:;:',2':u'"i;i,i':;2.;;. P't r'r - 3. ;"'ii.''cl;;lli; 'iui; de. /asconceos, Hi:1.,"J', ceos, muito ili;'::"111.so.tlr I eite de a 3;,T,:ffi i,"':;j:jjxl$-:[:.:.X,"";:'+:::i': suis preclosas
l.9,it
indicaes,
r4
Introduo
Introduo
r5
Ed. de r7r8.
( seruem seno de roer osso., 6' espinhas, > K at 'q as poem n espnha No qus incorrer nestas censuras, o que, por ventura, me fez ser reservado bom em muitos pontos. Mas antes isso Deus ! do que apanhar daquelas rijas vergastadas.
Nem um cesto.
etc.
etc.
Ed' de r7r8'
Manuel' (<(
clpalmente de uniformizar, pouco me importando que as frmas frJ"m tu nao obsoletas, e qlle o autr tivesse ou no razes para as admitir em vez de outras. De certos crticos nimiamente escrupuliza_ dores do seu tempo escrevia D. Francisco
na primeira ecilao. o que se poderia chamar .Apenas uma, reviso ripogrfica, que cuidei prin_
o texto, que me serviu de guia. nada Ea ortografia, T.:Tu aque se sam as mesmas as qlvtsoes, encontram
Grammaticos... he uma de gente bem escusada no mundo ; Plaga K sao como os caens das boas lettras; no
FTDALGO APRENDiZ
[t
i1
!l
l',
i
GII
Cocotrltxno.
ArroNso MsNonz.
BsLrno.
IsesBL.
BnrrBz.
Hr:u Mrstne
DE EscnIMA.
HuM Mosrns DE DNAR. Hulr Poure. Horu Moo DE cavAr,l-os. Huue CoulonP. Huln Hot'lptu QUE Pss' Hula Houstvt Das LMAs.
h {.
ll,
'l i it
[]
i'l
IF. t, _ i,
ilI
l.
r 1 ..,
.L
t:
,ij: '
SCENA t'"
(Sahe Affonso MendeT, veslido p.ortuguesa antga' "iit",
'
vir por vossas merces ; naci no Lagar do Sebo faz hoie setenta e tres. Fui prczado, fui temidot
J nnca mu,lei vestidot e inda fato mudei menos. Sei o aougue no Roco, os Estaus a Inquisio, vi el-Rev D. Sebastio. Sem dinheiro quis ter briq fiquei perpetuo rasco. Hbie s'irv no sei donde, l e riba hum Escudeiro, enfronhado em Cavalleiro, oue de andar Posto em ser Conde sie no Conde,'he Condandeiro. Com dous mil e cento a seco me tomou Para seu aio.
O Fidalgo Aprendiz
Primeira Jornacla
Sou seu page e seu lacaio, e inda nrii-a]e ser se u Pacheco ! Conforme a tudo me ensaio ! Se numa sandice encalha dou-o derrlo, que he testudo I presume de liornern sisudo, de nada sabe migalha, e anda enxovalhando tttdo. Morto.por ser namorado, contrabaxo e trovacort cavalleiro e danador, enfim, fidalgo acabado, valento e caador. Mas huma comadre minha, molher para muita aquellat anda armando-lhe a csParrella c'uma filha bonitinhat que eu fico que caia nella. O' pcsar do nreu Pai torto' ( descreio dos Casteltanos) pois f, que- hc de bons Panost e resurgir pode hurn llortot mas cue sea de cen'l annos. Entra'na dana comigo hum chapado velltaco, que eu cismei em Dom Beltro; inculquei lho por amigo, _ e o ngocio ande em fciot porquo tal Beltro pretende a mcnlna tal qual era; a velha est como cera, mas faz que nada eniende s pelo ganho que espera. . . Eis meu amo.
SCENA
2."
Sahe Dom Gil como de por casa, gualteira, balandra' ' e chincllas, c hum apito ao Pescao ; e vetllta ctss/J'
yiando ).
Gu.,
Ol
criados
Grr-.
fi
Ar.
! ha tal clorrnir
Aio
!
Senhor.!
Ar'. Que Ianda vossa merc Grr-. Oire tenhais mais cortcsia. Ar'. Que rnandais A senhoria Grl. ?
,rr
Ar. Gn.
Ar.
Grr. Ar'. Gn.
ft.
Grr,,
tr
Basta quc tomou tciro de queier mais do qure he seu ? Aio I no seias sandr.:u, ouc nisso no sou cu s' Os criados donde so ? Todos so dos seus logares. F-ogais de me.dar. Pesarcs ? Peunto vos dondc estc ? Em"casa do incucador. Que dizes, Affonso Mcndez ? Qu" "t tcrrhois, i que os no lendes, e ento pedimos, senhor. S por isso cu os tcrei. Be podeis quando quiserdcs, que, Para qua[clo os ttverqes? ionta' dr:lles vos darei.
ll
i
:
I
1
O Fidalgo Aprendiz
(Batem porta).
Primeira Jornada
Glr-.
I
I
Ar.
Enquanto no ha porteiro, vede quem bate a cssa Porta. Isso sim ! he o que m.porta ser ginete e sr sendeiro I
(Chega porta e torna logo),
tf
]
i
Grr.
O Mestre de Esgrima chama, que vos vem a dar lio. Venha, mas como quem so, que bate como huma dama. Ensinai-o a falar fra.
SCENA
3."
no me dais alguma treta, que ninguem me emPeca em mal que, Posto me aa amouco, nem por toquee ou por remoquet ferro nenhum me no toqu_e, digo-vos que sabeis pouco ! . .. Mrsr. Se disto para que valho quer saber, ensinar-lh''emos.
Ora sus ! aprenderemost i que tomastes trabalho. Mrsr. Ha cspadas ? Mssr. Nem adaga ? -
Gll.
fr
'l
,
!
( Entra o Meslre da Esgrinta corn grandes gucdcllns, calct( dc anta, espad muito comprida, c'-cnuada
camo valente.
il
{rs'r. Guarde Deos a Vossanc. Grr. O' Aio, pois isto he o que eu vos disse inda agora ? Ar. Pois se ele termo no tem, que irnporta quc falle assirn ? Grr-. Vcrn-me ellc ensinar a rnin: ? Pois ensinai-o tambem. Mssr. Sc lio ha de tomar, ' despachemos, que tem ltomem outros mil, que lio tomem. Glr-. Que me haveis vs de cnsinar ? lVlesr. Que ?!... dous talhos sacudidos, hum mo-dobre, hum altabaxo, tres tretas de unhas abaxo, qlatro pnos, seis serzidos. . .
Sou quieto. Grl. Faz'me mal. Grr, Mrsr. Ha montante No Gn. Mangoal Mssr. Grl. Menos que tudo. Ha esPeto N{asr. Gll. Tenho casa sem adorno I vim ha pouco. No riais Ar'.
? ? ?
dc tal dito.
Gn.
Sabeis mais
que eu como assaCo do forno, ( com que os espetos escuso ) porque-he 'mais tcnro ao trinchar. 'Ha cana de esfolinhar ? Mrs:r. Gn. Nem ha cani. nem ha fuso. MBsr. Vou-rne loqo. I enoe mao II Gn. O' Aio ! andai sem tardana e lravei-me da vezinhana corn que possa dar lio. . Pois u, mesquinlro de mim ! quem me ha a mim de dar arnezes
_
Gn.
Quanto mais,
?!
I],
il
iii
rl'
IO
O Fidalgo Aprendiz
Primeira Jornada
(Faz que lhe toma o Peso).
'
ll
rl
'
Gu,.
Ora buscai, que mil vezes acha homem s cousas Per'hi. '
(Sai A'f' Mendez)'
Gir..
,l
ll
;ii
Olhai, Mestre t eu sou morgado No tenho rmo nem irm ! Tenho hum casal na Louz,, e no me quero arriscado em perfias, nem arrufos ! Mrsr. Eu 'sei i o que quereis !
SCENA 4'"
(
(Ponha-se cada hum com seu ' chapim na nro em Postura de esgrimir ).
rl
t'
,il
).
l,
f
'i
ti,
ChaPins trazels ? ora lde, Aio.'no seiais assim ! Poi eu sei quem.c'urnrch,aPim faz fataxas como hum Uide' Ouvi semPre a minha tia <t tonlAr o que o temPo d' - he gro siP Di-os c ! Ete
Mesr. Seia a primeira lio, que desta arte se vos d, que andeis ligeiro do P, riruito mais, o que d mo. Ta!talescusai a Ptosa' Grr.. que eu sei que sois de Primor. Masr. Logo os pd rav'reis de Pr. . . Gn. J sei. Onde ? Masr. Em Polvorosa. Gn. Mnsr. Despois dessa entendei logo, que em vos chegando a Puxar o ponto, haveis de tomar. . . Grr. J ei ! . . . s-de villa Diogo ! Mnsr. Dai dous talhos ao giolho como quern faz remoihho. Gu-. Mestre'! fogai de mansinho, que me vasareis um olho.
(Esgrima s).
'.
[i
B'i
fi
sp
antufo s,
Ai"T;,"o
Ar. O' Deos, que gro desconcordia Glr. Batem ? Sim. Ar'. ResPondei l ! Grr. Ar'. J vou ! Visita ser ,Grr.. An'. Da sancta Misericordia. . .
?
I[r
',
fl
Ar.
(uutem Porta)'
'
Grl.
ii
ri
O Fidalgo Aprendiz
(
Primeira Jornada
t3
";:;;'. f; Ti'i"
$'% i.:i:
SCENA 6..
( Entra o Mestre da Dana, muito polido, farendo mesuras, pe-se de,joelhos de.ante de Dom Gilr'pega-lhe nas maos PdrQ lhcts berJdr.).
que isso he cortar, por'So tI, que vos desmembre! Mrsr. Callai, quc he por que vos lembre. Gu.. Prometo de me lembrar.
Gu.. xopra !
]r
i
5."
MendeT
An'. Quatro Nlestrcs iuntos vm' Gn. Elles tem mui boa andana' Vern o da Solfa E o da Dana Ar. Gn. E o das Trovas Vem tambem Ar. Gn. Todavia nenhum tarda. So finissimos. . . Basbaques ! Ar. Gn. Falta algum Sim. Mestre Jaques. Ar'. E para \'s Mestre Albarda. Grr.
?
No m'as comais. que no so mos de carneiro; sois o Mestre ? Mssr. E o rei David mais antigo na cidade ! Gn. Tereis grnde habilidade ? Mrsr. Estive j em Madrid.. . Grr. Oh ! se fostes a Castella. sabereis cem mil mudancas I Mesr. Para mudanas e danas, todos sabemos mais que ella. Gu-. Ora tiro o balandro-' que o aprendqr sempre virtude.
(
Gn.
Tira o
MEsr. Vs tendes lio tornado, vou-me andatldo' Affonso Mendez ! Grl. dai-lhe ora ahi, se o tendes' hum meio vintenr selado. S{ssr. Oh ! enfreado ele o fora se nos topramos ss ! . . . Gn. Eu me lembrarei de vs sem mais talhos . . . ide enrbora I ..
(
capore ).
?
Ar'. No ha mais qe hum birinrbo. Mesr. Violas Ar. Simt... achareis na botica ! Mesr. Haroa ' De'couro!... Ar. Mssr. Nem hurn sestro Ap. Hnm sestro aCour ! Mrsr. Nem'sequer dous cascavcis ? " Grr. Eu anclei co'a alma nos dentes
?
? ?
O Fidalgo A,prendiz
Primeira Jornada
r5
nunca podem ser contentes. Despedi toda a capella, que em desafinando estroie; de sorte que quanto he hoje fareis som numa panella. Mas, por vida dos Coutinhos !, que isto que fique entre ns,
Mrsr.
j
I
Mestre, que bem sabeis vs, que o tempo vai de escarninhos. Eu quisera-me encatnpar, sem primeiro andar en- contos, costumando-se homens tontos, que o scu viver he matar, Mesr. Senhor ! das portas a dentro todos passo della e della. . . Mandai que venha a panella. Ar. Hontem deu c'os tampos dentro. Glr-. Quebrou-se ? L.. sou-desgraado! Ar'. Pos asastais-vos de nada ? GIr-. No h ella a clcstampada, que vs sois o destampado !.... .'.. e calaste-lo ? !...'est bom ! Mesr. Eu vos tangerei co'a mo. Grr. Tangei, qle eu no dou lio assi sem tom e sem som ! Mssr. Passeai por essa casa, quc vos quero ( dar o ar I Grr.. Isso qurer-me aleiiar, u dar-m o ar D estando em brasa ! Mrsr' Fazei mesututt ' a"n" oog .G! muitas mesu.a setrr feico ),
Mesr. Podeis entrar num saro, _ segundo o bem que aprendeis. Masr. Huma Alta, hum Pe de xibo,
Galharda, Pavana rica,
Grr..
Grr,
Gn,.
Sabeis o Capateado
? ?
Senhor. no ! Pois sois Mestre mui minguado. Mrsr. No fallais como quem sois. Grl. Andai di sem mais contenda, que .eg no sou homem que aprenda por bicos de roxinois. Ar. Tomai-vos co mentecato mais fallido que cenreo, por lhe no dar outro meio, faz delle gato caparo. Grr. Andai ! "
Mrsr.
Grr-.
Mssr. Vou-me que he preciso ! . . . Ap. Quem mndais {ue entre ? tjrl, Esperal ... que por vida de meu pai !que estou cansado de siso ! Mas por saber cousas novas, he tudo bem empregado ! . ..
Ar'.
em moslrar os calcanhat'es ! . ..
l-r
r6
O Fidalgo Aprendiz
Primeira Jornada
r7
Entre esse Licenciado, que diz que he Mestre de Trovas ! Este oficio me contenta, que inda que ha quebras, ha sobras, e enfim so estas as obras, que no gasto ferramenta ! Venha o'Trovador solene ! ...
SCENA 7.'
(Vai Affonso MendeT ci porla e traV consigo um Estu' ' dant-o muito uio'e nuito mtl vestido. Enlra nudto
detagar JeTendo cortesias ).
Remendo sois ? ou entendo eu mal, ou no falais claro. Ponr. As vezcs sou de obra prima, calado velho or-itra vez. Chega hunr Fidago corrs . . . - dcstes nem prosa, ncm rima, _ . g_ue tem seus geitos no pao . . . Vcrn de noite,-scrn ser visto. mosrra hum hbito-de-Chrisfo. pede-me hum more, e lho fao.
Grr-.
Gn. Sois Pota PoEr. E o declaro. Glr-. Fazeis motes Poer, E os remendo.
? ?
em dipluvios fragranies candidize, borde, esmalte, retoque, aromatlze, Grl. Aio ! este homcrn venr Perene I Poar. A graa, a gcntilcza' a tdalguia. o gro valoi, o litcrario estudo, de vossa Senhoria I .. .
Grr-.
Grl.
Porr.
..
Fz
estatlco
Chamai logo o meu fisico, que este me ha'de deixar etico ! . . . Ar. Mcu scnhor I nunca se csPantet que estes tais Palro assim I Gu.. h4estre!... no frllcis atim, que eu nunca fui estudtrntc, Porl. Falarei, coYto mandais' bom portugues velho e relho' Gr. Crd que he mehor conselho. Foer. Venho ver do gue gostais.
Poer.
Outro, que engasgado vem com dous ver.sos sem feico. pede rnais de um taco . . - nolano-lho tambem !... , e Irgo... namora na rua Quantos qlle. em mi cada qual se fia ! . . . Ah_1 po1 isso eu sempre ouvia : u eles bebenr e homem sua ). Ora de hum enguirimanso cramrrdo, como por momo, < Cabeca de moles ), como vos viii, senhor Mestrc ?
.
Poer. Comea __ Cllliri, sculror. quc rnaii ousa . . . LergLntarrdo o Grl. quc en- tal cousa
nunca achci ps'ncnr cabea.
Querei.lo saber de mim ? Dir-vo-lo-hei . . . Grr-. Dizei ora!... Porrr. Como ora digamos ? " Grr-. u Nora. que anda roda e no tcm'fim Lomo se fazem ?
Manso!...
>.
t8
O Fidalgo APrendiz
Primeira Jornada
r9
Fazeis Sonetos
Poar.
Grr..
Geitosos.
r que.ha chamar de muitos modos, e a mim apupo-me todos, r do Mocambo ints Alfama ! . .. ,)
Posr. Quantas quiser. Gn. Tercetos ? So vagarosos ! Porr. Dai vs demo o-famaco ! . .. Ar'. Como elle os homens estreita ! Grr-. Pois fazei-los por receita, ou assim trovas em saco ? Poar. Os versos tm seu quilate e medidas i sabidas. Grl. Oh ! se os'fazeis Por medidas sereis poeta alfaiate !. Mas ora sus !, escutalt bem que no tive-io, huma-trova com feio. Posr. Podeis dizer.
Pour. Ha mais Grr.. No ! Forr. Esto bem feitos, mas falta para dez hum. Grl. Mestre ! no falta nenhum.
?
Gu..
que no falta. Homem, no vs, que de cada cousa dez levo huma para el-Rei ? Pos eu no sou dos de Malta pago como paga o prove, de sorte que, se tem nove nenhum para dez lhe falta.
( Chega Affonso Mendez
porta e torna logo ).
Eu
sei
Grr.
Eill vai!...
Vs estais no vosso estrado, . iazendo.como um Prelado, r e eu, triste, na chumin c como um negro buiam ! '
a
Ar.
Grr.
Ar.
Grt. Ae. Gn.
Grr..
Dou tais mestres ao pecado ! Ora eis chega Dom Beltro ! Vem por mim. Traz coche ?
Em que vem
No.
?
Gn. Pois he toda em consoante Porr. Ora vamos adeante !'. . Grr-. Ouvi-lhe agora o negocio:
!..'
!
Ora embora !.
No seu calcado.
.
Como he perto
ir-nos-hemos passeando.
r minha mana Grimanesa' r no sei eu Por que rezo e quereis.semPre ser Princesa, ( e eu sela maclracelrao. r Todo o mundo Por Ys chama. . '
t t
Poer. Eu tambem me vou andando. Ficamos neste concerto : mandar-vos-hei o morzelo, vireis c todos os dias. Porr. Em dobro as senhorias ... . e vou-me muito singelo.
(
Vai-se o Pota ).
riq;,,,'
tJ,:,
il
lfii1r'
r$1 ;$,{
O Fidago Aprendiz
ui
Grl. Ar.
Grr..
Ar. Gn.
Ar.
Grr.
Dorn Belno no quer subir ? Diz que antes quer passear ; Agora o leva a cortar ! Ora sus ! vou-me vestir. Aio ! dizei-me : he estreita essa Rua ? Senhor no. E agora este Dom Beltro he homem de mo direita ? Nada aos amigos negai, que essa regra he cousa crua. No que hum fidalgo na rua ha de saber como vai.
(
SEGUNDA JORNADA
SCENA r..
Isabel e Britez ' o,,si'i,;;;; ;:b/!,t.,,!")Y'o"
( Sahe
de verha e
r t('
Wr
fr
#
_ lslt.
{
r {
14
['
i
I I
I
'e
{
r
f'
I t. I
{ Ir
que essa muda. Contra huma firme vontade no.ha erva nem peonha com virtude: nem amor ha com verdade. qu,e por mais mudas que pnha, que se mude. Britez ! no sejas crianca. fi-dalguinbos d coher''-' sao tormento. Tudo vender esperana. ..e qr:ando os haveis misier, malovento ! Grandes crenchas penteadas.. . des fulanos, todos' d;
se as molheres honradas
o car-.'
l:
[; 1f*=
q*;
{l
i1
l
O Fidalgo Aprendiz
Segunda Jornada
z3
I
li
I
Bnn.
lhe pedem quatro tostes, .. . perdoai ! Mas que no tenham ceitil, saibam fallar portugus, tenhm arte !. .. Olhai l para hum Dom Gil mais cansado que hum malts. .. Britez. guar-te!... Qu" he ver hum mancebo brando fallar de noite a huma porta donde trata ! Pois vr-de-lo ir andando, o ar parece que corta. . . e elle mata ? Pois se acaso fr feira, passar sem vos trazer ramahete ? ( Sem que nada de vs queira ).
Tambem nisso entra o galante que tu conheces e quer ser teu culo. . . Bnrr. Qual ? Isan. Beltro. Bnn. Ai o bargante ! E vs, me, a-lho soffrei? Hui !.. . o ujo !
(
Batem porta).
Ises. V quem
lRnrr.
chama.
( Chegue
Brirez porta ).
!
Isae.
Aquiloaquemoentender
pe ferrete
!
Yoz: Ou l!
Isas.
;i
I
Hum fallar com tanto geito ? . . . Hum ditinho de repente, que afeia ! Hum tei em tudo respeito !. .. Ai ! mate-me Deus co'a gente de Lisboa ! Isns. Meu espelho ! eu no te tolho, que tenhas l para ti
passatempo
!
Dom Beltro e Dom Gil, minha condessa ! Homens de bem. Isee. Britez, no para rir vr, qual vem homem de crte,
Yoz:
Quem he
Yoz: rlandais que possam subir Bnrr. E deer qano lhe importe. . .
?
oembusteiro?!...
Que a mim em m'enchendo o olho, tmbem ( m hora ! ) era assim no meu tempo. Mas esse Dm Gi, que offendes, he muito rico e abastado e he novio ! Inculcou-mo Affonso Mendez que o traz., sendo seu criado, a teu servlo.
SCENA 2..
(
fgura
Brlr.
Em servir-vos diligente.
aq;,,d
I
I
I
Segunda Jornada
25
Bnrr. Se vs flr
Bur. O'
O'senhora!... vlr.
.
,
Tendes'Dama
Grr-.
ii
falle-nos vossa merc. Isas. Eu no digo s fallar, mas servir ! Gn. A vossos- ps, minha estrella, dama de gro primor, ,az aquelle que, quanro em vs ha de bella. tanto de firme amador haver nelle ! Bnrr. Tanto amor em porcos dias ? .. . Deveis ser de bom comer. . .
He ditosa
Coitadinho
Ella,me tem.
?
No o nego.
!
Gn.
Bnrr.
Presostou!;..
Eila no, 9!e eu ."u e-o cachorrinho.
Sois delgado
?
Gn.
Bnrr.
Gu-.
. *gta
tambem
Bnrr.
...semfastio!
Grr. 'if.
rf
s
:
I
ti
!..
ij
li
uli
Bnrr.
Gn.
Bnrr.
if
Grr. Estranhais ? Sou de gro raa I . . . Bnlr. Sde antes Gil Cocueo ou Caramago. Grr. At'Gil Na'bo, se he bom, serei, Dama deste dia, mas a propria senhoriar' sa mandais. Por vs desejo correr todo o,mundo, como hum galg9, trs de haveres !
Assim ser roje. Bnrr. Grande ? Grl. Se estou namorado trato disso. Bnlr. Oue obrais ? Gn. No trabalho em loie. Bnrr. Sois poeta de sobrado ? -isso.
Bnrr.
Isso.
Taneeis
Qualquer coisa tanio. Cantais se dOi vor provoca ? Se me toma. no me gabo eu ora de anjo. . . mas canto ! . .. Que, u quem tem boca
.,..
No digo
:,
t I l
26
I
O Fidago Aprendiz seno se a baxo ou a tenor se entremette ? Dos altos era eu amigo, mas hoje s tem valor o falsete ! .. . Entoai por meu prazer
Segunda Jornada
27
Grr.
lJnrr.
Sei.
Bnrr.
Glr..
n
Dizei.
^ trIL.
quatquer cousa.
Sem guitarra
Pois he famosa: Andorinha sloriosa . .. , Bnrr. Tendes cousa de menino. . . Gn. Sou todo amor, minha rosa !
(
Chegue
Grl.
Grr..
a fallar
como em
Isae. Ora
q^por um cor-redor um dia. Anrr. Ai, senhor ! eu no queria .. > seno letra castelhan ! . .. Gn. Uanrarei algaravia pois que quereis ? Bnrr. ,se _mandaisl uma lettra nova quero.
(
u Passeaya-se Siluana
Brlr.
Isas.
IsEs.
sus ! pois hade ser, e tendes dado recado. bom he lev-lo esfaimado. e quando o sino correr tende tud aparelhado ! As redes lhe vou armar. eu vos fico, que elle caia ! E eu que vs tenhais a saia ! Britez haveis de ensinar. A' minha conta deixai-a.
(
'ir
t,t
I
Canta;.
Gn.
ca3,a.,
{l
I
I
Bnrr.
Conto se estaran durmiendo. ,. ,.to o..r.. meus peccados ! :os cjlrdg.que esrais zombando l s,
I-or rsso.e.u me desespero. (Jra estai ! que enndo ! i Vfgrers romances trovados ? u Mis amorosos cuidados
..
.t
Gn.
Grr.
Ura dizei !
J me estanco
Is.a,n.
...
Mas fallar-de corteso . ]. Senhora f)ona, no cude de mimr -que sou malfazejo, que sei desta casa e vejo a honra e muita virtude, e viver nella desejo. Nesta ao menos no sern antes ando nessa andana... Tenho mui m vizinhana,
Vde vs como se achega ? ! Do lhe o p e roma a ao. . . Segredinhos ? !... isso no ! Fallar ninguem v-lo nega. ..
()
.i
i.
,l
,1 it
il
ti
28
O Fidalgo Aprendiz e outra casa tenho i l no bairro da Espranca. Mas por no rer dz mil'reis. qlle v_enco nas obras pias,
t
Segunda Jornada
29
il
iri
I rl
ii'
i
i
_ me no mudei estes dias. Gn. O' senhora ! eue A;zeis-l Dez mil reis s nnharias ! _ Ises. Nin.harias ! Ai de mim ! ( Elle entrou no labirinto ! ) Bof ! senhor ! Isso sinto !' _ 9rr. Isas. -.trrl-. _ ls.ne.
trllas por-isso eu sempre vi
Glr.
iit
rl;
rl
No que eu devo dez cruzados. ara assi ourros bicos" que-homem vive c'os honrados. btt-. Senhora ! a tudo me ponho" , S.u" eu co-mpncurtos no cafo. lsAB. IJom he chegar a bom bafo ! Porque., enfi-m, se me envergonho. . . bem sei com quem r'esabaf .. .O que vs, filho, vereis -- dou a Deos muitos ouvores ! _ que em ns,.como nas melhores.
cruzados no aclrareis. porm achareis primoies. . . Brirez he muito'nlnchacha, ( Dexai que assim v lo diga ) na-cte ser mur vossa amiga. . . . Quanto mais que no" he tacha estranhar se he rapariga. O que agora impo'rt, .,
rrr-se o arto do faminto. Vou busc os, venbo asinha. No tomeis tanta canseira. que amanh he tera feira, Venderei huma vasquinha, mas que a v queimar. feira. t,atos vos quisera eu ricos
que vos vades e tragais, querels, - esses reals, - pors nos fazeis merc ; de que e, em dando as nove, venhais. Terei as cousas dispostas . . . Ir-nos-lremos sem porfia ; a noite a todos cona, .. que este andar co fato s costas, no honra a gente. . . de dia. Tal dita no teve igua a colher-me em outro estado. L fra todo o morgado ! . .. Que sou ile humor liberal, am de estar namorado ! , . .
Envidai vs vosso resto, que entio ganhareis a mo. Gu-. Vou-me enfim. Ide, genhor, Is.a.s. Madalena. ide andando ! . . . co'a Grl. No irei seno voando.
!
clar-rne a mo.
meu amor
?
{l
i {
Venho. Grr.. A's nove Isa,e. Grr. Bplr. Cahio IsAe. Disso duvidais Berr. E esmechou-se Na metade Isrre. do corao. Brrr. De verdacle
?
?
Em dando.
{J
O Fidalgo Aprendiz
( Vai-se D. Gil e D. Beltro )
I
I
I
I
i'
tudo tenho conceitado I meu_compadre he para um feito. e o Beltro como pintado. 5e- cada qual der aiuda fara, h-de ser de vr ! Bnrr. Nella no me hei-de merrer. Isae. Tu sers figura muda, Britez filha, isto ha-deiser. Ilsta no foi a primeira
'
TERCEIRA JORNADA
Bnrr.
Is.qs.
'f
,i
!
'l
Bnrr. Ises.
t
I
t,
nem elle-o triste mostrengo_ he ha-de valer o seu senso. No te lembra na Ribeira" 3-que.lhe- fiz ao framengo ? I,tas olhai qe o mundo"he bolla. . . I\ao vos quisera mais dores ! L)e outros perigos maiores sahl ; ; no se jais tolla ! . . . Vivam bons...' tenho senhores!... Pois se quem mais o persegue he o.creado e o amigo... donde est. 'hi o perrto ? amtgo S!: attiaque e o.creado enrregue... r:r achaqe he j anttgo. Esse " te la antigo. Eritez ! n sejas'cobare ! O feito esta rdsolu. . . :. . Ey cuido que gente escuro. . . (ecolhamo.nos que he tarde, e elles no tardaio muro.
( Vai-se Isabel e Britez e se acaba a Segunda Jornada ),
SCENA
( Sahe Affonso MendeT com urn pano atado na cabea, ' caraptfra, barbas mudadas, saltimbarca, e chua de Bettieiint: e D. Beltro com vara. de Alcaide, carapu de r"ebuo, espada nua, rodella e linterna de {urla'
ogo).
Ar.
Deve-me i de reo
Brlr.
vai correndo por tres meses. . . Pedi.lhos quarenta vezes. . . no me diz nem sim, nem no ! Tomei-lhe tamanho enteio de zombar do meu suor, que, mas que seia o que fr, e hei-de vingar de sobeio ! Inda temo que se escaPa. . . Callai-vos,, gue se elle vemrno me contento co'a capa ! . . . Em vs o vendo agarrado,
espugai-lh-e as algibeiras
,J
r'. Em bem lhe sei as maneiras. .. BeLr. Partiremos ! Mal peccado ! Ap. Belr. Tomemos falla primeiro ! AE. Ora eu chamari : - Comadre !
52
O Fidalgo Aprendiz
(Ba.te Affonso porta e sahe em cima, como d ianella. Isabel
Terceira Jornada
33
,l
SCENA
( Recolhe-se_,Isabel,
2..
Isan.
AE. Isae.
Sus
quem chama
!
So horas
He seu Compadre
Vindes lampeiro
!
fa7 que cerrct a ianela; escondem_se Afonso MendeT -e D.' Beltro e ahe por oitro porto D. Gil com huma rodeila [iiai,-rs'i'u" *uito ^u;lo comprido, huma coura e muito iat embuad ).
| !,
J corre o sino. Bom est ! E estais em modo ? Ar. Outro sino venho eu todo I Isae. E Beltro ? Ar'. Oh ! que menino !,. . I san. Pois mettci-vos... em dobrando essa esquina. . . que inda he cedo . . . nao vos vela . . . que elle ha medo de uma rnosca!... e em entrando. que elle no fato bulir, janella sairei, chamarei : - < Aqui d'el-Rei ! > ... No tendes seno subir !... Ar'. Tudo'farei pontual. Por Deos ! ue famosa traca ! Isae. Compadre ! sro vai por graa . . . Ar. Tendes destas como'sal i' Vou faz-lo sabedor. ao amigo ! Is.s,e. trde-vos indo e em vs os gritos ouvindo. . . dla I le ! ms a labor !
Isaa.
Ar.
Que horas so ?
Grl.
Ora a gente ha de tomar em moo as cousas, porque nunca andei de nout, e- fl que no deixo de estranhar ! . . . Quanto de homens como eu sou. mas que venham quatro iuntos ! . . . Mas com medo de defunios j no sei por donde vou ! . . . -so As Crtes
arriscadas.
('i
f.'#:
l ri". :
1-udo s sem candeas I ... Mais de trinta mil cadeas vm sobre mim !... sou perdido!...
(Tornem a soar como que
vm chegando).
se
vm ! quem re merre Dom Gil em ser ru6o ? J no dou por p nem mo ! ... Ei-la !... a-fantsna arremette !... He sem fata o Conde Andeiro. . . E mais senr falta he que morro ! . ..
(Ladrem ces dentro).
Ai que ellas
..-''.:.=
.,r'i
Terceira Jornada
34
Fidago'.'APrendiz
Vs vedes quanto cachorro l;;"";; azndo terreiro ? Sc donde escaPar tlvera *r,.t Condes dos demonlos' eu dera a cem Sant'Antontos ,.iot-,un,os e de cra I
scENA
3'"
( sahe corr-end2h'!'^:i::r?t:i,;""'#:;*
um mandil etn
' Pois f que em minha vidame hei visdo em tal agastura ! . , . Muito ha agora .de saber quem me a mlm fizer turvar ! . ' . Ora quero-me aPrestart que o slno -quer i correr. Caminharei mais sem Pe1o, vou-me aqui Pelo Chiado, mais Povoado ! ' " Qrre he bairro
SCENA 4"
'
Grr,.
I
.!,
IJ a,
I
I
'l
lil
Moco. Senhoi t vistes ^rvyv' o Prior de So 9i{o" cue lhe vm dar de beoer de uns tlsaes ' '-' teve medo f*i;.'.'. "draram-lhe os ces' ' ' lacou Por'hi a correr''' r no cousa *.91t1""' Grr." '-t"' (Ai'qucomo estou contente ! " ' I ' i".,rt fazer de valente' \ nn*' oor dissimular' me--tmP.ort',) 'o-'- oatife !''' vioztnho t" " oil a hum fidalgo embuloo vindes vs conr tal recaqo focinho ,, : i,uut"it Pelo a resposta ' ' ' diga o Faz que the d 'e t -o :
chorando
)
( Saltam pela otttra parlc anus vullos, ltuln cmbrulltado ' -r, hu^a mantilh branca e outro ent hunta gaPd ne'
Gu.. Ai rni!
que he aquilo que eu veio ? ' ' ' Ai I qtrc i alma se me arranca ! " ' Ora medo no tem regra ' ' ' L vem hi,trna cousa negra nto de huma cousa brauca ' ' ' esta Porfia, Foi 'e dc, Demo 'fe que outra me no tome'
Jesus
ter amores om de dia ? "Pois eu iuro se no Pasmas, . Gil, que'outra vez no te afoite !' ' ' 'Eu'digo que toda a noite
! no
Poder home
Pois' se errei'
i!""
mula do Prior i
"
'
deven cle correr fantasmas ! " ' i D..,t ! como huma he comprida ! E aquella que traz na mo ? ' ' ' Rquillo lte iaua ou tico ? Estura dc rninha vida ! . . fra I . No he este' - oxa da mula de antes " ' o villo
"'
JO
O Fidalgo APrendiz
Terceira Jornada
37
V. Nsc.
"
Andar!... andar!..'
V.
sn.
V. sn. A triste de mim ! que he tsto. Cheeai o tio..' comPaclle !' " V.Nrc. Jesu ! Senhora comadre ? ! "' - Digo- quem so! boto a Christo!" ' G;;.
Grr-.
Q...
vem l ? .
v:;*. r'a'tai compadre esta vez ! . " V. Nrc. Fallai vs ! . . . No sou seguro !" Gn.
V. sn.
V. Abuio ! ... ' eu te esconiuro, que me dlgas quem s: .':: Ai de mim, que sou Perdlda ! " '
'
Jesus!...
li
I
que te vs Para outra vlda ! '. ' V. en. Fallai, comPadre ! . . . No Posso, V. Nrc. que o medo me tem cortado .. . Dizei vs1... Sois hum coitado I .. ' V. sn. medo!... Padre nosso!... V. upc. Tenho V. sn. Senhor ! no sou cousa m. . . Sou Guimar Lpez Parteira ! para Vou oara casa da oadeira, Padeirat esr diz de que e oue qe parto qlz que est. Este pobre he o rnarido, ou" ui tal que he para vr !. .. S' d. ver tl a n:lher Grl.
tem rezo de estar sentido; ora eu certo no que entendot quando vos vi vir l trs, tive-vos por cousas msre agora no me arrePendo. Anbos sois gentes de dres a comadre e-o comPadre . '. oue enfim marido e- comadre" ' n'ao vi eu cousas Peores ! . .. Picai, se levais esPoras, . mas olhai que nunca. mals' meu amlgo? conslntals' em ter fiIho fra d'horas ! . . . V. sn. Senhor ! V.Nnc. Senhor!vamosindo!... Ide-vos comvoscor amigos. Grr,. No ! ... quanto he destes Perigos bem nos vamos ns saindo. Todavia hei-de Passar o Postiso da Trindade se hei-de fallar verdade e - me deixa de enfadar ! . . -. no Mas a conta he i sommada: viro medos.. . mas ao cabo levo cruz contra o Diabo, e contra os homens esPada.! ' ' ' Oh t que grande escurido ! " ' Oue e'tquias to carregadas ! udo so encruzilhadas DroDrias de demo ou ladro ! "-' ..'Nao sei por donde me vim !" '
(
Toquem dentro huma camPatnha a comPsso como os homens' que encommendam as Almas )'
?
-:fffidu-;|l-a-
Terceira Jotnada
38
39
O,Fidalg APrendiz
l ? ' ' ' Se dir que vem de tcl' que chega i i:'-^., ". "i Triste de ml I''' Qe far"i i''' '
SCENA
6."
1,
Boa vai a minha vtcl.a ' ' ' -o ttu-u voz mui sentida vez ! N.;lt r"io eu esta ditoso' ii;-f*; " hum D. Gil se se acabara esta testat com a parteira ser esta
medroso
" !'''
que costumdm ( Sahe hum ttulto legto de modo dos o camlainha)' ' encommettdo' o' o"n"7'oi'ido
Gu,.
"
voz muito
Escutat!...
'
a--vozi
G*.
! Amigos a" l"to cr-tristo ' '.' A*'il.i,! :i: n"I"l,'i"i"; .. . Em chrtstaos
F'ieis
christos!"'
urar de os acabar'
'
ffi;
Yoz'.
vir comeando'
( Dentro ).
Eis a cousa malfazei:.l ' ' ' Gil.l O' sem ventura D' mi l ' ' ' trinta " ' '- t F-ar tremer Deus que m-e nao vellr Queira ! Ai i me "t; i"-' Santo Anto ' " de acoLtes I ' " Contentra-me Vulro. Deus lhe d mui boas noutes' r irmol "' Que horas.sao allals Gtr-' Se vs, fantasma' a deshoras-1no vos nei medo " ;; " ' mas sei $o"' to horas 'i irmo, qu.e vos recolnals ' ' ' Yurl9, iNi g'tlot' "' ro,-r"!... sem falta, Glr-. ! que me robrigou o alfange " '
'
vez
G*'
'
Yoz
Gt".
;' e dos que esto . . . do Purgatorio,, em peccado mortal ' ' ' Ora esperai l isto a89Tg'-' ' ele vem co a maldlao ' ' ' ;orgun*io lhe entendi ! ...
tange ? ! Hu I m hora ! ainda. elle ' ! , tit ia" me sobresalta "zombando' No I... mas eu zomba' ;;;-.* donde hei-de entrar;' hoie levo que contar''' ' - r^ t nh-. .. ii-me-hei costumanoo
"
"l '' '' Esperai!''' que he sua derrota"' aquella " '' esta.h.e sua casa e no
''
arua'eacasaJ'
{
LI
1i
1{.
*h$
40
O Fidalgo Aprendiz
Terceira Jornada
4r
esta he sim. . . que na ianella tem hum craveiro e huma rota. O' casa que assim lhe custas
.
..
r
t
rl
a hum amor to liberal ? Ora fao-lhe o signa.l por qu me pague das custas ! .. . (Tira-com huma Pedrinha
janella ).
que em mandei-me ferrolhar escaPar' ' for fra. . . por aqul sos" ' porque estamos ' tra mil homens inquietos contra casas to honradas ! ' ' '
(Faz D. Gi que desferroha
Gn.
A' f que
hui
!..'.
"
'
ti
1'
lr ll
MendeT da ianella
SCENA 7.'
quando
)'
tallou a Afonso
Isnn.
Isle.
Gr".
Pois quem seno eu ? J S. Roque as nove deu. Iss. Subi manio . . . e vinde embora !' ' '
Sois vs ?. . .
Andai quedo, Porque hei medo, que nos esPreite o vizinho. E Britez ? Grr-. Fallai mansinho ! Isas. Grr. Que he della ? - stai! . . . estai quedo !' E Isen. Oue he do fato ? Grr. Est liado ! Is.ts. lume ? No tendes Grr-.
Isas.
"
SCENA 8..
como a espreitar,
D' Beltro
Gn.
?I
Ar. A burra iaz i no P. .. Elle vem... Vde-lo bem Berr. Bem ! Ar. Vde'me ora se s vem Brr,r. ; S vem ! e se ha de ir mais s !" Grr. bris ou no Abri vs ' ' ' Is.e,s.
?
?
Ises.
'
'
Grr.
Pois adullos mariolas ? No somos c ns to tolas" ' Tudo em troxas tenho i, que so Poucas me faz dr. Cada qual levar a sua'. nineuet parece na rua !. . ' Or tudo-faz amor ! At carreto serei !. . .
"
Terceira Jornada
O,Fidago :APrendiz
{
4s
r
fl
Is,o\s. Tende'.ora
"t';;;n.
'
Grl.
Bom descanso
i
il,
I
I,s+"B
ianella
r
\
"
il
{
li
i,
I
"
e Aff on so
preso
( Anonso
J'8t'itl''
Grr,
8""r.
? r
'*";.^,"5+**,r.*
ir $i,"""lliil;;"'ff';:ou'''
L]
44
O Fidalgo Aprendiz Saber que eu lho direi quando fbrdes a enforcar !. . . Tambem fidalgos tm unha !. . Fallai bem D. Beleguim. Portugus he, no latim. Vinde-! sereis testemunha. . . Lev-lo-hemos diante do doutor X'rancisco Brabo.
Berr.
Berr.
Grr.. Enfim...
Ar.
isto foi o diabo!'." Inda resmungais, bargante ?. . ' ...Entre tantos empuxes no pesquei mais dm cruzado !' ' ' Bnr. Quairto ihe tendes chuPado ? Ar. Fnados quatro tostes.. . Bnlr. Eu vinte l-... a Isabel fez presa" ' Varnos !... e rua chegando cada qual se v safando. Grl. S da- deshonra me Pesa Brrr. Vamos !. . . ' Vamos a chacona !. . . Ar. Gn. Oue diro de mim na Crte ? peso D. Gil desta sorte !
BeLr. Seeui-nos senhora Dona !. . . Mu amieo Dom Beltro, Grr.. e meu ai Affonso Mendez ! Amigo nem amo tendes !. . . D. il iornou-se carvo !. . Homens, que vos enxeris na Crte, como em bigorna, vde bem no que se torna
NOTAS
qualquer
t Fi.algo aPrend4!
(
todos e se acaba
FII,
Ii/
iI
ir
'i,,
*l:11" -j1n1a-,sma, med,o, o mesmo. rermo que ayejo. .A'oaga'- Espada curta de trazer cinta, A.dulLo*-adulo, de_ad { a/o. Este rermo a/o derivou de
mao similar. Comedias, oe. 63. demonstr, do cousa. - Pron.Vide Mocambo. latiir-a/iud., outra cousa, ,lfama .-lho, ,. -i, e., as ( has ) de sofr-lo. ,lta Citam-se no text'o diver-sas espcies de danas. Esta, e o Pe de ribcior,a Galharda'e a pavana, env_ meradas pelo Mestre de Msica, eram as da crtej.e ' dos sais nobres. A Galharda'e a payana esrvam em motla na crte de Frana. ( Sr. Th. Braga, ,F/isr. do theatro portug. no-sec. ivrr,'pg, 3+S. t?ioio-, escreve Fr. Luis'.to Monte Cairil;-C";;. de ortogr. pg-.654 ) era um baile muito grve e'serio. s . giurr,as dancas enume.radas por D. il, em replica Mes-trei eram ' ainda hqie emde cunho popular. Assim o aiateado, uso entre o .apazes campi:znos. A : outras Terolero, Villo e Mo'chachim pL."."-_.". . _ pelo menl-.. com esta designao. -Altabaxo Talho. Amouco -Yide que despreza a vida, que no teme - Homem Bluteat io Vocabultiri, s. v. a morte. Assim rruda - vide Malvaisco. Axo,prat-Interjeio popular admirativa, Faz uso dia Srmao fttachado : <Ass.opr t que mo bocado ! ,, Comedias,.pg. 30; Asopra'co argans | ,, ibii. " pg.. ,+r ; < Assoprar. c.omo ligeira ", ibid , p'g, 75; o_Assopra aquelas iro. . . _ 'uivam ", ibd., pg. r56.' Batloas cabelos e - Os .nrigos portugueses DaDas grancles e este costume rrrevaleceu at o lgmpo 99 D. Duarte, em cuio reindo s as usvam .Ja os mrlltares e as pessoasr"que andavam de,luto.
u mesmo, 9p utot)+ to. o meimo, pors, que onde o. lg "ftl . Machado enconlra-se adella. de adlella. Em Simo l\{achado enconrra-se adella, que ad ! ella, oue for_
Al
1r
'ii
48
O Fidalgo APrendtz
Nos fins do sculo xv e princpios do xvl torna Gas:.#il.-d;rJ-oi n"tip"s- disapaceram e Fr.' que lamenta at B".n"rOitto, que escievia por r6oo' i'n-ti do ieu tempo tivssem mudado pra as sendo *i,-iu"iti. o. F'ernando t1{a No tempo t'pi-ii" t"i portugues que fez passa como .' D. Joo I ndavam o portugueses ade cabelo I' tao.- q"e deu motivo a atribuir-s.e D' Joode a" que no chotaria.a perda ;';!i;'i,. Aliubarrota tanto se o rivesse vencido outra qualquer do mundo, mas no levava em paclencla que ""lao *i"n"it.- os chamorrosr que que^r dizer tosquta-
Notas
49
"d";"."7"P";';;i*a-
( costumamos dar l*e --ir-stiti"",, : Domingos Vieira:. este de s orettnnas u, .r. " filho ;r;;';';;;i"to " " f'eta e"-"lato '' A palavra africana, seg. Ad' Coelho or#;;' i--',ificio poetico b-em digno do o autor b t'uta'. Nos./polo6"os
"t'll. ;oiogrt dos que querem fazer-se graves e espel. tosos trazenoo as oarbas crescidas.e-genteatlas Por it* pt.t""tando o Fidalgo uestdo deantiga portuarbds' guesa) como diz- a rbrica, o laz vtr i. ., voto, luro oue ' ' ' Boto nome
iI.
l.
cclcl'rrt1, corrD escusada cousa no muntl(), c (ttc )ol!ls P,cDtcs cr)rtarao D. Car,o -.A lirr tlr l'tlc ,lo r()sto e por extenso-, a de toto o t rttrtt. li rcrrno cssico. Vide a minha ed' rirs )/,r'rr:; de Oil Vicenle, vo. 3.o pg. 359. Callt;r"lvois - goroztrrhos de metal co com uma pe(uc r; lrrertura tendoclentro uma bola dura queo ;r'gil,,rr,lc, s,:. protrrz sous agradlveis (Fr.. Domingos Vicira '- Dici., s" v. ) Usavm-se nos ireitorais das bcstas, nas pernas ds fac,es e nas. dos que bailam nas festes I Buteat, Vocab., s. v.. ).. D' Francisco Manuei jmpregou o mesmo ",rociibulo com muita propriedrrcie. p'r e"', nas Apalogas Dialooaes, zt8 i ,..cllcs nos ev,:'r-, o orro, e a prt e nos dcixam e 'l seu ogar bclrira\e\', e ca!:c1)li.l o, e uma outra vz na Caria de (;rria, p* ,,1 n 'iles nos trozem cdscazeis nas orelitas: , Chapiin -- [)ro])rilrtrsntc c:,rcittio Jirossol clc muias slas. n Voc ,ler,'r vr' ent cliriitt-t, pol'isso lardou D *'Carta de Gtt,'t, irll' r r3. &4'rr tamhcm tlevia de hav-los {nc,s. ccrto c abrne cl;te iogttr das Apologos fliuiogctes, rti\. 6o < 'iura a moeda de ouro
motes,
I
I
,)
ll
despreso com que Fontes Dialogaes na nnlsslma critica da Visita da-i poio exolica .o qu.e seia : (', ',he huma p:'ts i seis regras' ou sete em fi'gunta qu no pssa decabea liuma questo ou . conlem esta verso solto. ' frtaneyra explique o ;;;;;i"."u, qo. em certaDama, em que a trata pena ou dsengano "una"o. e ie assina' I' Logo se seguem os mals ;';;': que eaantes. '. E cada um com diferentes palavrast 3 se estende a dous versosr ou tres: pergunt tmoutra ta ques;;;; h;;" clama que logo nomea, pena, de.que se se deduz d primeira, sob o. oua for'em tudo diversa, lhe no responda: asslgna-se este tanrbem, e otos pergunto, sendo permlrroo' ;;; i;;;; -ais pergote a huma Dama,.c hurn a do".. -.. no s admitem nesta cab.ea .de rnotes i.jao galantes declaiados, ainda ;;;;';.;; " ue seio- grandes pessoas: envia-se. por vl oa ;;;;;;"'lt a o-., que com sua lic-ena recebe
,t
I
ll
o *cimc, qoe cltc*nih" tr'orma artificial, de Chumir. intenco irnica. Compricurtos - pal;tvra t'e atlasia, formada- como oiorta n contprimentos, apropra11a inteno irnica da ncrsotigr';n qrc emprcga. ' i. Condandoiro. . {)orde AnJtiro, formao idn.cor,ro se 1 am Sirno N{achado, rica a PedraJve-s pg,. ,+z .i e ibid., pg. 40 ; a Santintrudo na Comedas, Carta de Guia". ", ^: 4 i'lr;r o rtso r'ul6;ar, que dizia set.nnre : [lalvvci, F ed.-afitttst. ctc Vide tr)uarte l{unes d+ i.l,t, OriS'cm e artograplda, ns. Io8. Citando'c pea forma p(;r que o taz bem se q;* o ilome tlisie ,ialgo si, tin-ia t')rnado como o dhm rjuenck: cu fantan'ra ira boca da gente do povo. Pot isso dente na X'ercera Jornada, na scena 2.'. o moc{l arrestando ft correte da mula, oue llru luqir.', s; Jfgura :i Aonso Mentlez u uma
mpapea',j ii
paile
crnr.t
r
li
por myor Ravnha' ;-;;;;(--poit .e iefete qual respo'tase fz da ;''"1';t"-;'; t a queles,a ;t;-t;;-fot-.,-tiaindo ai D*"t d vscabea oe quem responilem I isto he em summa
Consoanto -- F-rrzilr I'clios 'l,rl (t)!;od:lIc ijilri mostrar oue arcva colr i 1i lirlin't::; tiil':Lll,l,;.lr:s. ' (]uarrdn aiuetern experirnc rltir rtrtl tttl'tr'cttt, :ir:) rilm engcnlto, ciam-lhe conso,ttt!'s c:itriilirltl{:,r:o1r piia que completeosversose ccruo ist sciR o mesmo, que obrigar
Condc .A.nrctro
',.
O Fidalgo Aprendiz
um homem a.que dga.despropsitos, i se sabe que saem composlcoes lndlgnas de se verem D. Verny, _ Verdadeir'o Mthodo, t,"pg,. zz6. Ootio - enrre outras signifies, o que se coze facilmente. Coura-Gibo ou colete de couro com grandes abas. Na Feira de Anexins, pg. 53 escrev' o Fie-se na
Notas
JI
,i
1
i. I
i
Enguirrmanso-Cosa"confusa e enredada. que se com.preende bem. Termo ae u.o pt". - "- .n.o abcirreclmento ou averso, d,e n { rjo (do -neJo - lm,pv. de envidarr,empregar com empenho, aumentar de esforcos, do'Iat. inviare. Esmechou-se - senrio. ,popu. _-...vou_se, ficar preso ou comprometido. EspPgai-lho. . . car.ar, tirar-lhe todo o dinheiro que ele rrouxesse. Tambem e- simo . rt'i, Coil"mesmo D. Francisco Manoel na icira
sjss_ipa ed. das poesas... pela Sr.. D. Carolina M. de Vasconcelos, pg. r6g, n.o'ro3, i. :rl--Srt' -incenpa,r escapar, fugir.
courd,-qve as puhas o ho de defender e ibid, pg. l16 n Traz iaia de maha ou fia-se na "coura I Crenchas - Trancas de cabelo. D. Nunes de Lio, Origent e .Orthogr., pg. 5z dera si" uocuto ao Ita.l. lren.cta, mas .nrodernamente expica-se pelo etrmo iarino crirtit'ula de mirr. ,e ci.ir.is. Vit,, a minha
Envidai
latim tedium \.
Dela e
dela- i. e, cmo ;.odem, c(rnf)rnr; o qr tm. _ " ...E a.ssim sempre passam dalla com dila.,g6 J. Ferreira de Vsconcelos na L-tisppo, pg. ;
o.,. .,sabei,qrre rambcm essoutras
Cil Vi,.t,nc.
rr,,
pg l6f.
pg
lelta
passan ael/
J{t,rr}o,
Descreio
No-irr, maldizr:r ou amalcioar. EnconMach ado, C.om-edias, pag. rr7, ,, descreo do teu av torro D e ibid., pe.'r iz.' Dipluvios _d.ilvios, frrrmaco i.tiica a efluvios,
p9.227. Des - pl. de dont, d, dde ou d6i.Era ttulo honorifico concedeu-o a Vasco da Gama e no foi das menores mercs, que, lhe f9z ou_julgou fazer. Depois vulgarizou-se. J Garcia de Rezcde na Miscelnea
lionl,o
(f.f
. J-(r . t,sttLt.jir-.,- :ttr():tr, fitzcr cstrontlo. No I'.SIttltIl,tJt't t,, .\r/,//)/.,.s ( ( jrrtrrrlrr.;rr r7,ro Cmprt,ga_Se r) nt(.snt, vt:r lro : ,, Ntrrr rrr't.l,trtrj,irn'". ) lr'rrnrrroo. - rrrist:r.rrvcl. rrrrttrrto. l,'rrl,n,trr.rl liir;rrrlr;rs, lrr.:rvurits.
manteos de festo
rrnlr,.
"
..
d Anbrins.
no
Yer,ladeiro
em_ Methodo, r,
t.obo escrcve na ()rte na Alda: n hipocri_ sias de que andam mais inadas u, .rcou., qe d
>.
rHUcs
Ro_
Manuel
l
I
...
Vid. Dr. Joo Ribeiro, Frses feiti, o.r!^!po:g t. tJz e 21). Giolho frma arcaica de ioelho. Gorra - Cobertura da cabe, redonda, sem abas. - emprega este term hos lus. ir; Cames 9g
Gato apato Fazer gdto apdto de alguem no fazer caso, no se importar-com essa fazr troa ou zombaria dela. Como antosfessoa, mo_ outros {ismos populares, . desconhece__r" " ri;.- ar, que, parece ser muito antigo. D. Francisco Manoei .tl,ou_ o empregou-nos Apologos Dialogaes, pg,. zt ( J namordos I Isso foi um1 s cou fiz'ieles :
/o
encerrada nas palavras do tcxto ! Donde - na mesa significao que onde. Formou_se pnmerro .onde dc unde, a que se juntou depois a preposio de: d'. < Ees bebem e homem su& ) - Este verso citado gmbeq p?19 Y. Manue Bernardes ( Nora Floresta, rv, pg.J7o) do poeta S-de Miranda. Cfr, a valiol
ironia
Gualteira - espcie .lc caruprrca. . Tragam os pasto_ res as suas gualteiras., -Vieira, Obs,4 pg.3a7,
ciz que a
I
J
tl q
-r
i! L
5z
O Fidalgo APrerrdiz
Notas
JI
IIarna cle couro - *rr, ttgutdo tlriau''im pandeiro termo' u'sa,Jo pelos folr:s em Lisboa e no seu
,ir
pletas, ed, de
Foi tambem usarlo por Gil Vi;ente -Obras Com' Coimbra, vol..rr (-tgo7 )pi' Jo-I'
""*:-;::.?lir'"i"'Jr1-;:';o"r:'"rm:',"":li:: trm Jors,e F:r19jra-$1 Vascon;;,, ".0j, "t.. "lits, tltyslpp, pg. 38 < Por
I.
1l
,i
-;1,14 :y"x;;,i-:;']l"ll;,o1;i;,ri."S'J""';.[iT ;;, _ ;;! o,;;;' PoPlal o!0", j: ;#tli'i,ii;,X,lJ; li Frma Ints
ill,*k ""'#L,:riff
tambem a/y's.
,',
?'?;;';.fi ?
.!
t)4 e t47. ryroio-intin-Moetla do tempo de D. Joo.rvl valia ro reis. Selado o nesmo qu co.ntramarcado' Contrmarcava-se o dinhetro para lndlcar que varlv de valor. Isto na sc. v, d Prinrcira Jortnda' Um pouco areante na sc. vI o verso " por llrc no dar btttro nzeio u, deve entender-se o'.. outro meio
vintem 'Esgrima ) ,. em Lisboa Metre d.a - Havia antigamente varias escolas_pbicas.de esgrima ocupando-se
gentishomens em. ensll'a-r pessoas m disto. muitos no'ores. Sr. Julic de Castiho, I'ishoa Antiga, r, pg.7t ). contecia o mesmo com o ensino da dana ue, em certo tempor se chegaram a contar catorze escolas plricas. 1'J', tbid l Talho.
Os cquivt,q"urstas ho de ir atrs ,lum equi.o. trtns quc ,llrtt com os narizes em uma esquina, e exen-rTros'irlenticos na mesma Carta p1s.34, to7,
nos Apologos
oe.
ti
r,tti-'rt"., aniigo instrumero de cordas' t'u da *^ lYlalovento ! - Express iep"tiA' adiante na,s-c' J"""r;;;;'seg-unlda, t-' t"t-ti'io r-i-e grarrde entdo' sentido ente I rvr" J#l 3 'i"l -ii e e uso.rrqu 10 vugarcle ( por norsa u",6'a " lloie Jiz-setnais
'd'
Mo-dobre
bt'i^'i:"irptc11s ae Gil Vicenre, rrr, pg' 383' Malvasco... -- Citam-se aqui vria.s eras ou lngre*'fi
-
ti,:
il
r:or,.0;";:,
::
i'::ll"g"t,*n:i,'"f,l::i'#"uili'i'r
manait - Pano g:osso prprio para esfregar "iffiO,fitl --"."f o.. Estuda ttst,: uo'cr'tuo r.Sr'' D" Car tu.uttc.os em Meslre Giraldo'"" ' P8" 2o4' ' o trrgo' ins tru mi:ttt o I r o I ii-o l' i].i ryf u"o ---Ph!::tJ.:.n;.i'$:,:'Ji'{";,ii'iiii"^; -'lt-h']l:t "i- -
Mocambo -Vide em Lisboa uma rua na freguezia de - Havia Santos-o-Velro assim dencminada. Nessa rua existia um convento de freiras trinas, que tambem se chamavam Freiras do Allocanbo ( Pinho I-eal, Fortugal antigo c ntodcrno, v, pg. 348 )' E' a esse logar que ouis" audir I I Francisc Manoel ? E' natural. coniranondo a este ocr, o de Alfaman o batrro bem corihecido tla l-sroa antiga, ainia subsistente. espada antiga d grandes dinrenses' Montnnte Ulucrltacha ---- tcrmo espinlol' lapa.riga nova, bantante crrlrr-cglro pclo povo, como os derningitivos muchacttirlta, rtttrclttt:hila, pelo menos nalSumas terras lronlclt llls. N,o fu,Itjis ltrl,jrn. . . u - Nos Apologos Dialogaes " ns. r 5r. ir))ut:n,) :ts qtralidctdis ci iurisconsulto br'.."u l).' lir rrrt,'isc,r M;irr,,cl ctisosamente : ' falle COntiatlO. lCrtr:r .rs l;ltlits t'(('i'r:lleS COmO Opa de
t'"lt,ii.'''ao p' att srra ]io cotn chapins I no no Mriolas - nomens que fnzia.rn C,* i::t-lt:,-: -J i* 3 f H :,'H : .lln ;" I :; i:,'"-,,;. '' '!"'. "ntiui"tit"as
"uo que perdess:m o
Digestos, textost glttsrts, c cxlroscns - com seus numeros e pargra1:r,,:ir lits (lrl('. lttlcl t;)I1l[im"'D do at. novttius, l{) \clll(l') llqurrdo - novo Novio no exerccio, bisonho, quc ttto tctrl cotthecimento do mundo.
.sp.a iam.ais
que
faz' carretos' or:ao, i. ,, o^que- acrretjj' o que E qlantos folittq"tntis'sim' o lvla,s que. . . .- De
"i. fio"
Passeava,-se silvana. . . Noslit llltorcssilnte passagem da sua obra ,aludia D. Ir'ancisco Manoe a cantos populares. llste da Silvanfulta diun' iu.tto*
'>
ii l
L I,
'Q
rl
5+
irl
O Fidalgo Aprendiz
Notas
)5
lli
ij'
i
:
I
i
dio-se extraordinariamente lendo numerosas versis' Vide S.' D. Carolina M. de Vasconcelos - Estudos sobre o Romanceiro Peninsular, pg. r63-165r. Poloto- Vestidura de- abas grandes que se trazla Por debaixo da capa talvez forrada. de peles, donde lhe l'eio o nome. [ira usada pelos rstics, mas havia-as finas. como se deduz desta passagem da Malaca Conquistada, Liv. r, oit' 65t de S de l\Ieneses :
ti iir iqr
io'
ed' de coimbra'
E Antnio Prestes
Ha-me de dar d'almocar. Porque do seu rasco,' que a namora"'
Autos.ros. Ro-c_ado (_4
Pes - o mesmo que pese, de pesar - sentir, ter dr' E' apcope fq'ente. Ns Apologol, . pg' z3o: o ...- qe lhe pes u I na Carta de Guia, pg 45: c ...em que lhe pes t. E Simo llachado, nas Comedias, pg. I I I : ( paresta que lnda .tu Pes D ; ld.t ibid o Mal que te Pes as tars D ; J-d' lq lo4 psr. tc. J m D. Denis " al . te - l)cs Liederbuch. .'. etc., ed. de H. Lang, l-lalle, r8o4, xlI' pg. 2'7.:
<,
Relho
Pes'ur oo' me pai torto - Imprecao- de uso freoente. como outrs equivalerites. ssim uPcsar de titinh" 'me torta
ne. 3o: o Pesar dinha dona a torta > bid., pg tgg e b. r8z. etc. ( Puxar pesar de meu pay ", ibid',
Antes casa em
Xi,1,,' " 'lorlot l,lst'rrlorctlortdo. r . tl,',,t ttiir, sr );r r, c()n iu.-se ou .lizcr_sc. .tj,ti, -- ( iJrroo l,zcr trovas em saco D, no muito clara esta cxpresso. Querer dizr trovs apertadas,
grossclrrst portanto. sem gostor sem insfriraco ? Jdco clesrgnav.a tambem um antigo hbito'penitenclailo. Aludlila o autor a ele ?
ferpela aberra 1lLib.l9" - espcie-de Aparece no pelas ilhargas. rengo espslro, trnrio, dtado ^ dl o sengo sabichoso >.
Sabl;s9 o Hrn(l.e .rrso tla prrrcrra'tc r,-,foii:o, inicial, r/,. vel;r-sc:r nrirrr;r ct. tlrs Ohras Oontplcia. tc Gii tt, vol. rrr, ;rg. .ir1i, nos tcrrns r.rrrr,
) acauteacla, e :l- segLlr.nca ,.r' y,"o,s f,:ta <vellto relho n. Rellto st'-r fiirnra sincoprrda re rcvelho
Usado exclusivamente
e
?
r, Simo
Machado, Comedias,
i. gt."As Ordenaes,'v, 2'o, estatuiam-qe o qualou ei que arrenegarr descrer o\pesdr -de Deos,que de su santa f... pague 20 cuzadosDr o
demonstra como
vugar.
i,
i
a impiecao se havia
tornado
\.
ll
tl
lr
Prove - o mesmo que pobre.. Esta frma foi determinada talvez por causa da rima com o termo tlot'e. Strabo )traDao s musas, rone-Fonte Fyrole-FonG consagrada s.musast que e Probo f"ii" n"rce. iunto d monte Acrocoriniho, no monte Fleicon. criado, e em sentido pciorativo Rasco - Pagem, vadio" manrro. Escreve CiI Viccnte :
Na igreia brado com ele Porcru'ssoviou a hurn co E lolo excommunho na Peile.
9o_l:l:r" em qre sestro, cono adi., significa sinistro, unesto Silocio ( Frei.)^- Nome _de pura inveno ? Talv2. r alvez tm[cm aungisse aguma personagem da poca, com sua ponrnha ae'iiaicut. -s'nti,io !^tll:,-^*pr.," qualquer identificao que podesse
Iazer-s e.
Sostro.- Era, como a harpa de couro, uma espcie de pndelro e certo instrumento de lato. do latim sistrum. Cfr. Fr. Luis do MontaCarmelri, Co^p ae Orthographia, pg, 593, verb. Estro- ti."ifno
Si"^qu]gl
i i I
ed. cit., rrr, pg .,1,1. Solimo Viic Mrrivaisco. Soltas -Nome dum lacr.r ou peia formata Dor uma que se dispe 99r!a, moYlmentos. e moo a no permirir certos
seno
sem unr cei_til.--Veiam_se outros signifi_ i.^-, caoos destc nomc em Gil Vicentc Obras Compietas,
l;
li r. q\
,l i;
'{
'
I]
i) ('t''
'f,
56
)
I
O Fidalgo Aprendiz
r
,'i
\. Tacha
[, li
- mancha, fiuu"t - Da' raiz hebraica ,. Tll u - suspender, porqgg dele se suspendia a espacrta, quse equlvlente
Talho, Mo-dobre, ltabaxo.'' - sm termos de -- .eii-", significando vrios passes o -ou .golp.es' ( alto a baixo ), pancada - -de ctma Atabaxo
ao taltm.
defeito, ndoa'
..1
.'\
tf tf
tira'
''
Telr
teima, questo,
esgrima.
ooittrt" - vesticlo antigo de molher, nome j e-mp1egJo p"t Gi-Vicente' Obras Complelcs, ed' cit',
), PR vili'no'iro**t'. . as cio)-Ainda 11
Trovisco
( r9o7
-quem ioie" ptet.t.' Subinenrier-se ha n calas u Tomar ,ilrot' de Villa'Die go i aparece nat,Celcstna' r7.' Veia-se Dr. Joo Ribiro, Frases FeiIas, Vinta'clozenos .- Cert quaidade de .pano' Havia o doTeno, o de4ocheno, o vinletto, o vtnlcq.u-lroeno e 'ordem 'uintado;enb,
eu saiU. pJc explicar a orijcm tlesta frase de uso iom uug,a e de sign.ifica.lo tm claro' 7-omar as de illo-Diogo, ou mais geralmene, dtr as de VillaDiogo drz'se, um poco ironicamente, de
nnguem, que
timo, qu'e cra o mehor, era fabiicado na Covilh' Vioias -'tdrmo de botnica, o mcsmo que violetast mas tambm instrumento' cmpregado em gera para acompanhamento lo cantor o que expllca o trocaoilno.
por
Je superioiidade'
Este
I
I
{:
'\
$;